Product voor oplevering Project Contentstimulering “SynapsOnline” Titel: Overzicht te realiseren content Datum van oplevering: januari 2007
1. Inleiding: ................................................................................................................2 1.1 Algemeen .........................................................................................................2 1.2 Korte procesbeschrijving .................................................................................2 1.3 Productomschrijving uit het projectplan SynapsOnline ..................................3 2. Uitgangspunten content .........................................................................................3 3. Contentmodel voor de Opdrachten op de website www.tienvoorbiologie.nl........4 3.1 Typen opdrachten.............................................................................................4 3.2 Thema’s en subtitels ........................................................................................5 3.3 Tips (‘tips voor de leerling’) ............................................................................5 3.4 Vaardigheden ...................................................................................................6 3.5 Havo/Vwo niveau (hiërarchie).........................................................................6 3.6 Eindtermen.......................................................................................................6 3.7 Biologische termen (ca 1000) ..........................................................................6 3.8 Kernbegrippen (ca 80). ....................................................................................6 3.9 Alle woorden (full text-search)........................................................................7 3.10 Bronnen..........................................................................................................7 3.11 Antwoorden....................................................................................................7 3.12 Verschillen tussen papieren en digitale synaps:.............................................7 4. Indeling van de opdrachten in thema’s ..................................................................7 5. Contentmodel voor de theorie op de website www.tienvoorbiologie.nl .............10 6. Indeling van de theoriehoofdstukken op www.10voorbiologie...........................10
1
Product voor oplevering Project Contentstimulering “SynapsOnline”
1. Inleiding: 1.1 Algemeen Het online leermateriaal “SynapsOnline” zal een keur aan biologie-opdrachten en de totale biologie-leerstof gaan bevatten. Tijdens de ontwikkeling van deze content zal de papieren methode van Synaps als uitgangspunt en belangrijkste bron dienen. Om te onderstrepen dat dit online leermateriaal anders zal worden dan de boeken heeft de stuurgroep voor een andere naam voor de te ontwikkelen content gekozen: www.10voorbiologie.nl. Deze naam geeft aan dat we zullen streven naar een efficiënte methode, die leerlingen aan zich bindt. In deze nota wordt aangegeven met welke content we deze doelstelling willen bereiken. Er zal in deze nota nauwelijks tot geen aandacht worden besteed aan de technische kwaliteiten van de content. Deze zijn uiteraard wel belangrijk in verband met de vindbaarheid en uitwisselbaarheid. Er komt een aparte nota voor deze problematiek: “Het Functioneel Ontwerp LCMS”. Er komen in de website uitgebreide mogelijkheden voor leerling en docent om opdrachten en theorie te zoeken met verschillende zoekfuncties. Het omschrijven en het definiëren van de content is geen definitieve vaststelling. Er zal voortdurend geëvalueerd en bijgesteld worden. In deze nota staan de grote lijnen die nu vastliggen. Ook staat aangegeven waar de nodige aanpassingen nog zullen plaatsvinden.
1.2 Korte procesbeschrijving Al voordat het project SynapsOnline op 1 januari 2006 van start ging waren er binnen de auteursgroep plannen gemaakt over de content en de manier van presenteren en indelen van de content in een te ontwikkelen digitale versie van Synaps. Tijdens het werkweekend op 24, 25 en 26 maart in het voormalige klooster ‘Rolduc’ heeft de stuurgroep flinke stappen genomen in het beschrijven van “de te realiseren content”. Het was weliswaar geen monnikenwerk, maar de sfeer heeft zeker geholpen. Ook daarna is de inhoud van de te ontwikkelen website www.10voorbiologie.nl een steeds terugkerend onderwerp van gesprek geweest tijdens de stuurgroepvergaderingen. Halverwege het jaar bleek vanuit de klankbordgroep dat de wens voor theorie-online naast de opdrachten heel groot was. Al vanaf het begin van het project leefde bij de stuurgroep de overtuiging dat de theorie er ooit zou komen. We realiseerden ons echter na de klankbordbijeenkomsten dat het succes van www.10voorbiologie.nl wel eens bepaald zou kunnen worden door het al dan niet ontwikkelen van een theoriegedeelte op dezelfde website. De stuurgroep heeft naar aanleiding hiervan besloten de 2
content per direct uit te breiden met een theoriegedeelte waarbij tussen theorie en opdrachten heen en weer “gebrowsed” kan worden.
1.3 Productomschrijving uit het projectplan SynapsOnline
Productnaam: Doel
Overzicht te realiseren content Helder definiëren welke content na afloop van het inventarisatieproces ontwikkeld gaat worden.
Inhoud
In het overzicht wordt de te ontwikkelen content ten minste op het niveau van leeractiviteiten beschreven. Op basis van het overzicht kan een exploitatieplan worden opgesteld en een samenwerkingsovereenkomst worden gesloten.
Verantwoordelijke Auteursgroep Synaps Activiteiten
- omschrijving toepassing content - formuleren van nodige aanpassingen - omschrijvingen hiaten - omschrijving - thematisch overzicht van content / structuur content
2. Uitgangspunten voor de content Hieronder worden de belangrijkste uitgangspunten bij de te ontwikkelen content opgesomd en waar nodig nader uitgelegd. a. www.10voorbiologienl gaat ruim 700 opdrachten voor biologieonderwijs voor Havo en Vwo in de 2e fase bevatten. b. www.10voorbiologie.nl gaat de complete biologietheorie bevatten, waardoor de site een complete methode zal worden c. www.10voorbiologie.nl is examenprogramma-dekkend. d. De auteursgroep zal binnen de digitale content grote nadruk leggen op de samenhang en het verband met maatschappelijke ontwikkelingen (contexten) e. Het ontwikkelingsproces van folio naar digitaal houdt in: steeds de meerwaarde van ict naar voren schuiven en uitbuiten. f. www.tienvoorbiologie.nl is er primair voor scholier. Dat wil zeggen: de site gaat uit van de vragen die de leerling zal kunnen hebben. Hij werkt via een thema of via losse opdrachten. De leerlingen kunnen doelgericht en efficiënt naar het examen toe werken. Wie dat goed doet haalt een ’10 voor biologie’.
3
g. De leerling moet ondersteund worden bij zijn keuze (‘Wat is mijn vraag?’ en ‘Wat is mijn beginsituatie?’ Waarom zou ik deze opdracht doen? Wat kan ik er van leren?) h. De auteursgroep onderscheidt twee scenario’s: (1) behoefte vanuit onderwijssetting (elektronische leeromgeving (elo), inbreng en initiatief van de docent) en (2) behoefte vanuit de individuele scholier (eigen leerlijn, eigen leerstijl) i. De auteursgroep onderscheidt twee leeromgevingen met allerlei mixed-learning vormen. Er zijn scholen waar het leren in geringe mate plaats vindt achter de computer en er zijn scholen waar de leerling zich al veel in een digitale leeromgeving bevindt. Beide vormen, maar ook tussenvormen zijn mogelijk met www.10voorbiologie.nl j. De auteursgroep onderzoekt de mogelijkheid voor een helpfunctie online (“ask the experts”). k. De auteursgroep onderzoekt de mogelijkheden om de content zowel digitaal als in folio-vorm (middels printing on demand (POD) beschikbaar te laten komen.
3. Contentmodel voor de Opdrachten op de website www.tienvoorbiologie.nl 3.1 Typen opdrachten De auteursgroep onderscheidt zes typen opdrachten, herkenbaar aan een icoontje. a. I-opdracht (Introductie-opdracht c.q. Interesse-opdracht). Een dergelijke opdracht is motivatieverhogend en staat altijd aan het begin van het thema (introductieopdracht), maar ook zeker verderop in het thema (zoals een casus, een spel, stripverhaal, kwintetten en een woordenweb). Conceptmapping (begrippenkaart): er worden standaardopdrachten toegevoegd (één per thema), waarbij de leerling een begrippenkaart (conceptmap) moet afmaken (auteurs maken zelf een aanzet, link met bijvoorbeeld ‘open mind’of ‘inspiration’of ‘mindjet’)
b. T-opdracht (Theorieopdracht). Dit zijn opdrachten waarmee de leerling zijn beginkennis ophaalt en toetst, kennis vergaart en verwerkt. Deze opdrachten krijgen waar mogelijk feedback. Een T-opdracht dient soms meerdere doelen: ofwel verhogen van kennis (meestal wel feedback) en motivatie (geen feedback mogelijk) ofwel inzicht krijgen in de samenhang: verband tussen kennis en maatschappelijke relevantie. Feedback gebeurt waar mogelijk in de vorm van uitwerkingen / tips / goede antwoorden. De mogelijkheden voor interactieve feedback worden onderzocht (zoals bijvoorbeeld: Heb je de vraag fout: klikbaar stukje theorie (uit Synaps…, bron)
4
c. M-opdracht (Maatschappelijke-contextopdracht / toepassingen / meningsvorming) Voorbeelden zijn biologisch-praktische opdrachten en opdrachten die leiden tot het maken van een folder d. P-opdracht (Practicum- en onderzoeksopdrachten). Het betreft hier de (veelal typisch biologische) practica, zoals microscopie, snijpracticum, kleine laboratoriumonderzoekjes en -experimenten, maar ook digitale practicumopdrachten e. D-opdracht (opdrachten met Diagnostische toetsvragen) Dit zijn veelal opdrachten met (veel) examenvragen. www.10voorbiologie.nl biedt alleen formatieve en geen summatieve toetsen. Aan de toetsvragen (eindexamenvragen) zijn de bijbehorende eindtermen gekoppeld. Tevens kunnen de toetsvragen worden opgezocht op eindterm. De auteursgroep beschouwt eindexamenopdrachten als uitwerkingen van eindtermen, als controle of de leerling de stof beheerst. f. S-opdracht (Studiehulp-opdracht) Dit betreft opdrachten die de leerling ondersteunt bij het zich eigen maken van de theorie en vaardigheden.
3.2 Thema’s en subtitels a. De auteursgroep probeert de content zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Daarom zullen de pakkende thema-titels uit de folio Synaps-werkboeken gehandhaafd blijven. Om toch meteen duidelijk te maken waar het thema over gaat wordt een kleine beschrijving toegevoegd. b. Bij elke opdracht worden het thema, de subtitel, de kernbegrippen die in het thema voorkomen en de eventuele eindtermen in de marge getoond. c. De opdrachten worden op een bepaalde logische manier binnen de thema’s gearrangeerd. Echter het geheel wordt geen star systeem; de opdrachten kunnen ook in andere thema’s (nieuwe titels) worden gearrangeerd. Dit verhoogt het begrip voor de samenhang. d. Opdrachten zoeken op thema en op kernbegrippen is mogelijk.
3.3 Tips (‘tips voor de leerling’) Per opdracht kan de leerling indien daar behoefte aan is de balk ‘tips’ aanklikken. Hier krijgt de leerling heel kort aanwijzingen over hoe hij de opdracht zo goed mogelijk kan uitvoeren. Bijvoorbeeld: ‘Dit kan je het beste met z’n tweeën doen’ of ‘bij huisartsen en apotheek kun je folders krijgen’of een illustratieve link’.
5
3.4 Vaardigheden De auteursgroep stelt een lijst met vaardigheden samen, waarnaar verwezen wordt, indien gewenst en van toepassing. Per opdracht is een koppeling naar de betreffende vaardigheid / vaardigheden mogelijk. Hieronder vallen ook de studievaardigheden zoals planning, reflectie, samenwerking, studiesnelheid leren kennen en verbeteren.
3.5 Havo/Vwo niveau (hiërarchie) De auteursgroep streeft bij de contentontwikkeling naar de beide niveau’s VWO en HAVO. Hoe dit precies vorm gaat krijgen is nog niet helemaal bekend. Er moet nog nagedacht worden over niveauverschillen per opdracht (indien van toepassing).
3.6 Eindtermen. De opdrachten worden gekoppeld aan eindtermen. Er is een lijst met alle eindtermen op de site geplaatst. Deze zijn (worden) gekoppeld aan de opdrachten. Hierdoor is het mogelijk doelgericht opdrachten op eindtermen op te zoeken. Achterliggend doel: de leerling moet aan de hand van de eindtermenstructuur strategische keuze kunnen maken als motivatie-ingang en reflectie. Opmerking: voor een aantal domeinen die niet in het CSE, maar wel in het SE getoetst worden, zullen met ingang van september 2007 geen eindtermen meer gelden. De auteursgroep heeft besloten de huidige (‘oude’) eindtermen in www.10voorbiologie te handhaven.
3.7 Biologische termen (ca 1000) De auteursgroep heeft besloten een lijst te maken van ongeveer 1000 biologische termen en begrippen, op basis van de bestaande NVON-lijst en de eindtermenlijst. Het betreft zo’n 1000 begrippen, die gezamenlijk het biologische vakjargon weergeven en als het ware de samenvatting van de biologie representeren. De leerling moet ze uiteindelijk allemaal kennen. Als zo’n biologische term in de tekst staat is hij gemarkeerd en bij aanraken verschijnt een verklaring in een klein venster. In de database van opdrachten kan worden gezocht naar opdrachten waar die biologische termen in voorkomen.
3.8 Kernbegrippen (ca 80). Bij alle opdrachten worden een of meer kernbegrippen geplaatst. Deze zijn gebaseerd op de matrix met kernbegrippen van de Commissie Vernieuwing Biologie Onderwijs (CVBO) waar door de auteursgroep enkele aan toe zijn gevoegd. Ze zijn te beschouwen als key-concepts. De kernbegrippen worden bij elke opdracht in een kader getoond. Docenten leerlingen kunnen bijvoorbeeld zoeken naar opdrachten waarin het kernbegrip ‘verbranding’
6
3.9 Alle woorden (full text-search) Er kan op alle woorden uit de database worden gezocht. De zoekresultaten laten duidelijk zien van welke orde een vermelding is. Er kan aan een term respectievelijk een hoofdstuk, paragraaf, subparagraaf gewijd worden. Verder kan de zoekterm behoren tot een kernbegip, biologische term of slechts een woord uit de tekst.
3.10 Bronnen Bronnen zijn stukjes informatie die kunnen worden opgeroepen tijdens het maken van een opdracht. Voorbeelden zijn: theorie, een website, een afbeelding, een artikel. Opdrachten worden waar van toepassing aan de bronnen gekoppeld..
3.11 Antwoorden Bij de opdrachten waar dit van toepassing is komt een knop waarmee de antwoorden kunnen worden opgeroepen
3.12 Verschillen tussen papieren en digitale synaps: De auteurgroep heeft besloten de volgende items uit de foliomethode niet terug te laten komen in de digitale content: a. Clusters In de site worden de opdrachten niet meer tot clusters gearrangeerd. b. Studieplanner De auteursgroep heeft besloten geen planningen van de thema’s te maken. De praktijk leert dat docenten de planningen maken. c. Verdiepingsopdracht Deze zijn in de digitale methode niet relevant. De leerling kiest z’n eigen leerroute. d. Leerlijnen Op dit moment aanwezig in folio (aangeven met een klein icoontje) De auteursgroep is van mening dat het aangeven van leerlijnen in de digitale methode niet nodig is. De content wordt hierdoor te star. de leerling kiest z’n eigen opdrachten en bepaalt daardoor z’n eigen leerlijn.
4. Indeling van de opdrachten in thema’s
7
De ruim 700 opdrachten worden in thema’s gerangschikt. Er kunnen rond nieuwe thema’s ook nieuwe arrangementen met reeds bestaande opdrachten worden gemaakt. In de omschrijving op de introductiepagina van een thema worden de kernbegrippen (zie 3.8) genoemd
Thema 19.099 genen in een wormpje
Cel in cel uit
De aard van het beestje De bus rijdt op een borrel
De gekloneerde toekomst
De running footman
Doping, verruiming van lichaam en geest
Gebruik je hersenen Gezondheid en voeding
Kernbegrippen Klassieke genetica, Moleculaire genetica Biotechnologie Genen Chromosomen DNA Genotype Fenotype Kruising Cellen Weefsels Organellen Celdeling Kerndeling Chromosomen Mitose Ongeslachtelijke voortplanting Microscopie Osmose Ethologie/ Gedrag Observeren/waarnemen Ecosystemen Populaties Oecologie Biotische en abiotische milieufactoren Kringlopen Fotosynthese Symbiose Successie Tolerantiegrenzen Productie Klassieke en moderne biotechnologie Klonen Genetische modificatie Skelet Spieren Zintuigen Zenuwstelsel impulsgeleiding Hormonen/ Hormoonklieren Regulatie Homoiostase (Negatieve) terugkoppeling Huid Zenuwstelsel Spieren Impulsgeleiding Zenuwstelsel Ethologie Voedingstoffen
8
Het varken van Troje
Het veelvormige leven
Je houdt je hart vast
Ken jezelf Plantenwerk
Samen leven
Toekomst voor natuur en milieu
Van zygote tot studiehoofd
Vrijen, geen kinderspel
Wat heb je op je lever?
Wat is leven?
Enzymen Vertering Gezondheid Immuniteit Afweer Transplantatie Evolutie Soort Fossielen Ontstaan van het leven Autotroof / Heterotroof Biodiversiteit Bloed Transport Gaswisseling Diffusie Homoiostase Zintuigen Cellen Weefsel Fotosynthese Aërobe dissimilatie Microscopie Transport Verdamping Voortplanting Stengel, blad en wortel Maatschappij, Studie Beroepen Oecologie Accumulatie/ resistentie Verspreiding / dichtheid Biodiversiteit Celdeling, Groei Ontwikkeling Embryonale ontwikkeling Voortplanting Seksualiteit Seks Meiose Opslag Uitscheiding Stofwisseling Dissimilatie Lever Nieren Filtratie/ terugresorptie Osmose / Diffusie Homoiostase (Cel)stofwisseling DNA
9
5. Contentmodel voor de theorie op de website www.tienvoorbiologie.nl 1. Thema’s / Hoofdstukken 2. Paragrafen 3. Subparagrafen 4. Havo/Vwo niveau (hiërarchie) Opmerking: Er is nu nog geen geen onderscheid tussen havo en vwo.. Op termijn wordt een aparte havo-theorieversie toegevoegd aan de content 5. Eindtermen. a. Theorie en opdrachten worden gekoppeld aan eindtermen. b. er bestaat een eindtermenijst op de site. Bij een bepaalde eindterm kunnen theorie en opdrachten worden gezocht. c. Doel: leerling moet aan de hand van eindtermenstructuur strategische keuzes kunnen maken als motivatie-ingang en reflectie. Bovendien kan de docent duidelijk kunnen zien dat alle eindtermen in de methode voorkomen. 6. Biologische termen. (ca 1000 termen, lijst op basis van de NVON-lijst) Als zo’n biologische term in de tekst staat is hij gemarkeerd en bij aanraken verschijnt een verklaring in een klein venster. In de theorie kan worden gezocht naar gedeelten waarin de biologische termen voorkomen. Vanuit de theorie kan naar opdrachten die met de biologische termen te maken hebben worden gesprongen. En visa versa kan vanuit de opdrachten de bijbehorende theorie worden opgezocht en worden getoond. 7. Kernbegrippen (ca 80). Bij opdrachten worden een of meer kernbegrippen geplaatst. 8. Alle woorden (full text-search) Er kan op alle woorden uit de database worden gezocht. 9. De zoekresultaten laten duidelijk zien van welke orde een vermelding is. Er kan aan een term die wordt opgezocht respectievelijk een hoofdstuk, paragraaf, subparagraaf gewijd worden. Verder kan de zoekterm behoren tot een kernbegip, biologische term of slechts een woord uit de tekst.
6. Indeling van de theoriehoofdstukken op www.10voorbiologie De volgende 28 theoriehoofdstukken worden op www.10voorbiologie.nl geplaatst: Ademhaling Afweer Besturing en beweging
10
Biologie in de samenleving Cellen: bouw en functie Circulatie De huid Deling, groei en ontwikkeling van cellen Ecologie 1: Organismen in hun omgeving Ecologie 2: Kringlopen en energiestromen Eiwitten, de werktuigen van het leven Erfelijkheidswetten Ethologie, onderzoek van gedrag Evolutie Hormonale regulatie Milieubiologie Moleculaire genetica Omzetting, opslag en uitscheiding Ontwikkeling van het biologisch denken Ordening Planten, de basis van het leven Stofwisseling Technieken rondom seksualiteit, voortplanting en erfelijkheid Van de wieg tot het graf Voeding en vertering Voortplanting van mensen Wat is leven? Zintuigen, zenuwen en spieren
11
