Proces verbaal van oplevering

2013 Proces verbaal van oplevering Onderzoek naarvan explosieven uit WOII Proces verbaal Kruising Meerweg / Hoofweg oplevering Paterswolde

Opdrachtgever: Gemeente Tynaarlo Kenmerk opdrachtgever: 2013/16325 Documentnummer: S2013.066-PV01 Datum: 04-11-2013

Leemans Speciaalwerken b.v.

T: 0546 55 95 00

@: [email protected]

Uitvoeren van OCE-onderzoek ter plaatse van de kruising Meerweg/Hoofdweg te Paterswolde -Gemeente Tynaarlo-

Copyright  2013 Leemans Speciaalwerken b.v. Vriezenveen. De naam Leemans Speciaalwerken b.v. is voor alle publicaties van Leemans Speciaalwerken b.v. als merknaam beschermd. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand of openbaar gemaakt in enige vorm of enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door druk, fotokopieën, microfilm, opnamen of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Leemans Speciaalwerken b.v.. Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg kan Leemans Speciaalwerken b.v. geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die uit deze publicatie zou kunnen voorkomen. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording or any information storage and retrieval system without prior to write permission by the author. Niet in alle gevallen heeft Leemans Speciaalwerken b.v. kunnen nagaan of er op het gebruikte beeldmateriaal nog copyright rust of was Leemans Speciaalwerken b.v. niet in staat de eigenaar van dit copyright te achterhalen. In gevallen waarin Leemans Speciaalwerken b.v. daar nog verplichtingen heeft, is hij bereid deze alsnog na te komen. Dit document kan woorden bevatten welke tevens gebruikt worden als handelsnaam of als merknaam. Uit de opname van dergelijke woorden in dit document kan volstrekt niet worden afgeleid dat afstand wordt gedaan van bepaalde (eigendoms-) rechten dan wel dat Leemans Speciaalwerken b.v. zulke rechten miskent. Dit document mag door opdrachtgever en Bevoegd Gezag worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document berusten bij Leemans Speciaalwerken b.v. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Leemans Speciaalwerken b.v. hoge prioriteit. Leemans Speciaalwerken b.v. hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd volgens WSCS-OCE, ISO 9001 en VCA**. De naam Leemans Speciaalwerken b.v. is voor alle publicaties van Leemans Speciaalwerken b.v. als merknaam beschermd. Op dit boekwerk is de auteurswet van toepassing.

2

Proces verbaal van oplevering

Opdrachtgever: Kenmerk opdrachtgever: Uitvoering werkzaamheden: Projectnummer: Kenmerk document: Opdracht: Auteur: Gecontroleerd:

Opgesteld

Geaccordeerd

Geaccordeerd

Gemeente Tynaarlo 2013/16325 7 mei 2013 t/m 19-08-2013

S2013.066 S2013.066-PV01 Onderzoek naar explosieven uit WOII B. Stielstra (OCE-deskundige Leemans Speciaalwerken b.v.) H.F. de Bruin (Sr. OCE–deskundige Leemans Speciaalwerken b.v.)

Dhr. B. Stielstra OCE-deskundige Leemans Speciaalwerken b.v. Dhr. H.F. de Bruin Sr. OCE-deskundige Leemans Speciaalwerken b.v. Dhr. F. Hoogheem Projectleider civiele techniek Gemeente Tynaarlo

3

INHOUD

1.0

INLEIDING ................................................................................................................... 5

1.1 1.2 1.3

Algemeen ..................................................................................................................... 5 Doel van de werkzaamheden ....................................................................................... 5 Probleemstelling .......................................................................................................... 6

1.3.1 1.4 2.0

Opsporingsgebied ........................................................................................................ 7 OPDRACHT .................................................................................................................. 8

2.1 3.0

Omschrijving van de opdracht ..................................................................................... 8 UITVOERING ............................................................................................................... 9

3.1 4.0

Werkwijze OCE onderzoek ......................................................................................... 9 OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID .................................................................... 11

4.1 4.2 5.0

Veiligheid .................................................................................................................. 11 Risico ......................................................................................................................... 11 LOCATIESPECIFIEKE INFORMATIE ................................................................. 12

5.1 6.0

Wat te verwachten ................................................................................................ 6

Informatie over aspecten die de werkzaamheden hebben beïnvloed......................... 12 RESULTAAT .............................................................................................................. 13

6.1 6.2 6.2 Bijlagen:

Resultaat van het onderzoek ...................................................................................... 13 Advies ........................................................................................................................ 13 Conclusie ................................................................................................................... 13 I II

Overzichtstekening van het onderzochte gebied Overdrachtsformulier van de aangetroffen explosieven

4

1.0

INLEIDING

1.1

Algemeen

In Paterswolde werden tijdens graafwerkzaamheden ten behoeve van de aanleg van een nieuwe rotonde een aantal geweerpatronen gevonden door een hobbyist met een metaaldetector. De patronen lagen in een gronddepot die reeds was ontgraven. Uiteindelijk zijn de patronen aan de politie overgeleverd. Het bleek hier om munitie uit de Tweede Wereldoorlog te gaan. Hoe deze hier zijn terechtgekomen is niet bekend. Mogelijk bevindt zich in het gebied nog meer munitie. Om het risico op het onverwachts (en ondeskundig) aantreffen van explosieven zoveel mogelijk uit te sluiten, heeft de projectleider van de gemeente Tynaarlo contact gezocht met Leemans Speciaalwerken b.v. (hierna Leemans). Het doel van het contact was om een oplossing te zoeken zodat de grondwerkzaamheden op korte termijn, veilig konden worden hervat. Uiteindelijk is besloten om het gebied middels detectie nader te onderzoeken op mogelijk aanwezige explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Op 03-05-2013 heeft Leemans Speciaalwerken b.v. (hierna: Leemans), opdracht gekregen om de betreffende locatie te gaan detecteren en te ontdoen van munitieverdachte objecten.

1.2 Doel van de werkzaamheden Het doel van de door Leemans uitgevoerde werkzaamheden is om het betreffende gebied te onderzoeken en vrijstellen van mogelijk aanwezige explosieven uit de Tweede Wereldoorlog zodat grondroerende werkzaamheden veilig kunnen worden uitgevoerd.

5

1.3 Probleemstelling In het gebied waren diverse grondwerkzaamheden noodzakelijk. Er zou o.a. een rotonde worden aangelegd en diverse ondergrondse infrastructuur worden gelegd en verlegd. Als onderdeel van de werkzaamheden aan de ondergrondse infrastructuur behoort het omleiden van een hogedruk gasleiding van de Gasunie. Indien tijdens graafwerkzaamheden een explosief wordt aangetroffen dan zal dit een direct gevaar betekenen voor de medewerkers én de (ondergrondse)infrastructuur. Gezien de aanwezigheid van de gasleiding kunnen de gevolgen in het ergste scenario niet te overzien zijn. Verder zal vanwege het openbare karakter van het gebied gevaar kunnen ontstaan voor burgers en opstallen.

1.3.1 Wat te verwachten Om te beoordelen of er binnen een bepaald onderzoeksgebied indicaties zijn of er mogelijk conventionele explosieven aanwezig zijn, verdient het de aanbeveling om een historisch vooronderzoek uit te voeren. Het vooronderzoek bestaat uit een bureaustudie en resulteert in een CE (Conventionele explosieven) bodembelastingkaart met rapportage. Hierin is het van explosieven –verdachte gebied afgebakend en wordt een indicatie gegeven welke soorten explosieven er binnen een bepaald gebied te verwachten zijn. Op deze betreffende projectlocatie was voor de gemeente Tynaarlo tot op heden géén aanleiding voor het laten uitvoeren van een dergelijk onderzoek. Het is dus niet aan de hand van feitenmateriaal vastgelegd welke explosieven er precies te verwachten zijn. De aanleiding was de spontane vondst van een aantal klein kaliber munitieartikelen. Het onderzoek is dan ook gericht op het opsporen van klein kaliber –munitie alsmede (grotere) munitie uit andere groepen.

6

1.4 Opsporingsgebied Het gebied waarbinnen de opsporingswerkzaamheden gaan plaatsvinden is gelegen in Paterswolde op de kruising van de Hoofdweg en de Meerweg. Op de tekening in de bijlage is het exacte gebied weergeven.

p s

Afb. 1: Globale locatie van het opsporingsgebied Bron: Google Earth

7

2.0

OPDRACHT

2.1 Omschrijving van de opdracht De opdracht van Gemeente Tynaarlo aan Leemans is als volgt: “Het uitvoeren van een OCE – onderzoek ter plaatse van de kruising Meerweg/Hoofdweg te Paterswolde” Op de tekening, als bijlage van de offerte-aanvraag staat het onderzoeksgebied aangegeven. Na detectie worden de verkregen data geïnterpreteerd en geanalyseerd. Vervolgens moeten de verdachte objecten worden benaderd, geïdentificeerd en indien nodig veilig worden gesteld in de Munitie Opslag Unit.

8

3.0

UITVOERING

3.1

Werkwijze OCE onderzoek

Conform de regelgeving WSCS-OCE is voorafgaande de werkzaamheden een projectplan 1 opgesteld en aan het bevoegde gezag (als zijnde opdrachtgever) ter accordatie aangeboden. Nadat het projectplan aantoonbaar was goedgekeurd konden de werkzaamheden worden opgestart. In verband met locatie specifieke omstandigheden en het aantreffen van grote aantallen munitieartikelen duurden de werkzaamheden langer dan voorzien. Vanwege de nauwgezette planning van de nutsbedrijven –welke het bestaande leidingtracé moesten verleggen- was een vertraging van de werkzaamheden geen optie. Opdat de werkzaamheden in het kader van het leidingtracé zoveel mogelijk volgens planning zouden verlopen zijn tijdens de diverse projectbijeenkomsten een aantal dingen op elkaar afgestemd. Er is afgesproken dat de werkzaamheden in meerdere fasen zouden worden uitgevoerd. In beginsel zijn de volgende fasen van toepassing: -

Fase I Onderzoeken van het toekomstige tracé Nutsvoorziening (gas/water) Tijdens deze fase is het leidingtracé middels detectie, gecontroleerd laagsgewijs ontgraven en benaderen vrijgesteld van explosieven. Aansluitend na de vrijgave van het tracé zijn de nieuwe leidingen aangelegd.

-

Fase II: Verwijderen van de oude gasleiding onder OCE-condities en het onderzoeken van de overige terreingedeelten Nadat de nieuwe leiding was aangelegd en aangesloten, is de oude leiding buiten gebruik gesteld. Vervolgens is deze onder (beveiligde) omstandigheden verwijderd. Omdat de leiding mogelijk asbest bevatte, is deze onder asbestcondities verwijderd en afgevoerd. Aansluitend zijn de overige delen van het opsporingsgebied onderzocht. Hierbij is deels gedetecteerd en deels gecontroleerd laagsgewijs ontgraven. Binnen deze werkzaamheden is het ontgraven van een gedempte watergang inbegrepen. In deze watergang is een grote hoeveelheid explosieven aangetroffen.

Projectplan “Opsporen conventionele explosieven, Paterswolde in de gemeente Tynaarlo” kenm: S2013.066- PP02 van 03 mei 2013

9

-

Fase III Onderzoek van het gronddepot Tijdens de reguliere graafwerkzaamheden in het beginstadium van de gebiedsreconstructie is de bovenste bodemlaag (bouwvoor) afgegraven en tijdelijk in depot gezet. Omdat zich ook hierin munitie kon bevinden, moest deze nader worden onderzocht. De meest efficiënte wijze is het zeven hiervan middels de Munitie Scheidingsinstallatie. Uiteindelijk is ca. 2.400 m³ grond onder beveiligde omstandigheden gezeefd, waarbij overgebleven munitie is verwijderd.

Grofweg zijn de onderstaande stappen doorlopen:             

Voorbereiden van de werkzaamheden Opstellen projectplan en VGW-plan Melden aan instanties (EODD, bevoegde gezag, certificeerder (TUV) Verzorgen graafmelding Inrichten werkterrein (afzetting, bebording, schaftwagen/toilet etc) Het detecteren, analyseren en interpreteren van het opsporingsgebied Het onder OCE én asbestcondities verwijderen van de gasleiding Het graven van proefsleuven t.a.v ondergrondse infrastructuur Het beveiligd uitspreiden van de depots in meerdere lagen Het detecteren, benaderen en identificeren van verdachte objecten Uitvoeren einddetectie na verwijderen object Het gecontroleerd laagsgewijs ontgraven van gedempte watergang Het onder beveiligde omstandigheden zeven van het aanwezige gronddepot middels de Munitie Scheidingsinstallatie  Het terrein opleveren conform de gemaakte afspraken  Voeren van besprekingen/uitvoering Hulpmiddelen: Tijdens uitvoering van de werkzaamheden is gebruik gemaakt van de volgende hulpmiddelen: - Vallon EL1302D2 Ferro –detector - Vallon VMM-3 metaaldetector - Beveiligde graafmachine - Munitie Scheidingsinstallatie - DGPS Trimble

10

4.0

OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID

4.1 Veiligheid Om tijdens de uitvoering van de werkzaamheden de veiligheid specifiek ten aanzien van de OCE-gerelateerde werkzaamheden te kunnen waarborgen zijn o.a. de volgende maatregelen getroffen:  Voorafgaande aan de werkzaamheden is een “Start werk overleg” gehouden. Tijdens deze bijeenkomst zijn de werkzaamheden en veiligheidsaspecten doorgesproken  Alle betrokken personen zijn conform de regelgeving gecertificeerd met minimaal het niveau “Basiskennis OCE)  Alle werkzaamheden zijn uitgevoerd door of onder toezicht van een Senior OCE.  Mechanische grondwerkzaamheden met machinale ondersteuning zijn uitgevoerd door een beveiligde graafmachine  Tijdens uitvoering van de werkzaamheden mochten zich geen onbevoegden binnen het werkgebied bevinden  Het werkterrein is ontoegankelijk gemaakt voor onbevoegden  Rondom de graaflocatie zijn scherfwerende Kevlar –profielen geplaatst  De asbesthoudende leiding is onder klasse II conform de richtlijn SC530 onder toezicht van een DTA-er verwijderd.

4.2 Risico Alle werkzaamheden zijn uitgevoerd conform de geldende regelgeving WSCS-OCE. Het risico voor letsel en/of schade is nihil.

11

5.0

LOCATIESPECIFIEKE INFORMATIE

5.1 Informatie over aspecten die de werkzaamheden hebben beïnvloed Tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden waren er geen aspecten van toepassing welke van invloed (kunnen) zijn op het resultaat.

12

6.0

RESULTAAT

6.1 Resultaat van het onderzoek Tijdens de bovenstaand beschreven werkzaamheden is in totaal 1.973 m² onderzocht op mogelijk aanwezige explosieven. Verder is het gronddepot met een inhoud van ca. 2.400 m² dat op locatie aanwezig was met de munitiescheidingsinstallatie gezeefd. Tijdens de werkzaamheden zijn ca. 4.027 explosieven aangetroffen. De tekening van het op explosieven onderzochte gebied, alsmede het overdrachtsformulier van de explosieven aan de EODD is toegevoegd aan de bijlage.

6.2 Advies Tijdens het opsporingsonderzoek naar explosieven is slechts een deel van de aanwezige watergang onderzocht. Het is aannemelijk dat zich óók in de niet onderzochte delen van de watergangen parallel aan de Hoofdweg en de Meerweg nog explosieven bevinden. Wij adviseren om voorafgaande toekomstige werkzaamheden in én nabij de betreffende watergangen, eerst nader onderzoek te laten uitvoeren.

6.2 Conclusie Binnen het door Leemans onderzochte gebied zoals aangegeven op de tekening in bijlage I, kunnen grondroerende werkzaamheden veilig worden uitgevoerd. Het gebied waarbinnen explosieven kunnen worden aangetroffen is echter groter dan het onderzochte gebied.

13

BIJLAGE I OVERZICHTSTEKENING VAN DE OP EXPLOSIEVEN GECONTROLEERDE LOCATIE

14

BIJLAGE II OVERDRACHTSFORMULIER EXPLOSIEVEN EODD

15

16