Procesevaluatie Fries Jeugd en Alcoholbeleid
Eindmeting 2012
Stand van zaken omtrent de opname en inzet van maatregelen uit het minimumpakket binnen het gemeentelijk beleid 1
Inhoud Samenvatting 1.
Inleiding
Pag. 7
1.1 Achtergrond
Pag. 7
1.2 Doelstelling
Pag. 7
1.3 Methode
Pag. 7
2.
Pag. 8
Resultaten per maatregel
2.1 De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG)
Pag. 8
2.2 Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA)
Pag. 9
2.3 Training voor eerstelijnfunctionarissen
Pag. 10
2.4
Pag. 11
Alcoholvrij op Weg
2.5 Algemene Plaatselijke Verordening (APV)
Pag. 12
2.6 Vergunningenbeleid
Pag. 13
2.7 Ketenbeleid
Pag. 14
2.8 Alcoholcontroles
Pag. 15
2.9 Informeren van burgers
Pag. 16
2.10 Betrekken van jongeren
Pag. 17
2.11 Maatregelen buiten het minimumpakket
Pag. 17
Colofon Het rapport ‘Procesevaluatie Fries Jeugd en Alcoholbeleid, eindmeting 2012’ is opgesteld door Partoer in opdracht van de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân.
Uitgave Auteur
Drs. Maja Jokhan, onderzoeker, Partoer
Vormgeving Groot Haar + Orth Communicatie en creatie
Leeuwarden, februari 2013
2
Samenvatting 1. Provinciaal projectplan en minimumpakket In het najaar van 2012 heeft Partoer, in opdracht van de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân, een procesevaluatie uitgevoerd ten behoeve van het provinciale projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid. In het projectplan staat beschreven op welke wijze het alcoholgebruik door jongeren onder de 16 jaar kan worden ontmoedigd, en verantwoord alcoholgebruik onder jongeren tot 24 jaar kan worden bevorderd. De procesevaluatie richt zich op de opname en inzet van maatregelen uit het minimumpakket1 binnen het gemeentelijk beleid. Het betreft een eindmeting over het peiljaar 2012. Eerder heeft een tussenmeting plaats gevonden in 2010, en een nulmeting in 2009. Centraal in de procesevaluatie staat de vraag of in het peiljaar 2012: • De betreffende maatregel in een gemeentelijk beleidsplan is opgenomen • De betreffende maatregel binnen de gemeente is ingezet (of gehandhaafd) In het projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid staat het advies aan de Friese gemeenten om minimaal zeven van de tien maatregelen uit het minimumpakket op te nemen en in te zetten. In onderhavig rapport wordt bekeken in hoeverre de Friese gemeenten in het peiljaar 2012 invulling hebben gegeven aan dit advies, en in hoeverre er veranderingen zijn waar te nemen ten opzichte van het peiljaar 2010. Ook wordt bekeken in hoeverre de Friese gemeenten in 2012 maatregelen buiten het minimumpakket hebben opgenomen en/of ingezet. Dit is 2010 niet gemeten. De resultaten zijn verkregen aan de hand van een digitale enquête, ingevuld door beleidsmedewerkers betrokken bij het gemeentelijk jeugd en alcoholbeleid. Het rapport richt zich dan ook uitsluitend op de uitkomsten zoals die uit de enquête naar voren zijn gekomen. 26 van de 27 gemeenten hebben de enquête ingevuld2. In 2010 ging het om 21 van de 31 gemeenten3.
2. Toename uitvoering maatregelen ten opzichte van 2010 In hoeverre geven de Friese gemeenten invulling aan het advies om minimaal zeven van de tien maatregelen uit het minimumpakket op te nemen en uit te voeren? Uit de inventarisatie blijkt dat de gemeenten gemiddeld genomen zes van de tien maatregelen uit het minimumpakket opnemen in een gemeentelijk beleidsplan (2010: gemiddeld vier), en eveneens zes van de tien maatregelen uitvoeren (2010: gemiddeld vier). Zie tabel 1. Tabel 1. Gemiddeld aantal maatregelen Gemiddeld aantal opgenomen in een beleidsplan maatregelen uitgevoerd 2012 6 6 2010 4 4 2012: n = 26 (van de 27 gemeenten); 2010: n = 21 (van de 31 gemeenten)
vanavond naar de kee t?
DRANK. DENK NA.
Alcohol onder de 16,
geen denken aan!
Boven de 16: met mate. maak kans op
het nuchtere
fries t-shirt op
www.nuchtere
fries.nl
1. Het minimumpakket bestaat uit tien maatregelen: De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG), Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA), Training eerstelijnfunctionarissen, Alcoholvrij op Weg, Algemene Plaatselijke Verordening (APV), Vergunningenbeleid, Ketenbeleid, Alcoholcontroles, Informeren van burgers en Betrekken van jongeren. 2. De gemeente Terschelling heeft de enquête niet ingevuld. Dit vanwege tijdgebrek. 3. De tien gemeenten die de enquête niet hebben ingevuld zijn: Boarnsterhim, Ferwerderadiel, Harlingen, Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Menaldumadeel, Opsterland, Terschelling, Vlieland en Weststellingwerf.
3
Op kaart 1 ziet u per gemeente het totaal aantal uitgevoerde maatregelen uit het minimumpakket in het peiljaar 2012. Op kaart 2 ziet u per gemeente het totaal aantal uitgevoerde maatregelen uit het minimumpakket in het peiljaar 2010.
Kaart 1.
N = 26 (van de 27 gemeenten)
Kaart 2.
N = 21 (van de 31 gemeenten)
Wat valt er op als kaart 1 (peiljaar 2012) wordt vergeleken met kaart 2 (peiljaar 2010)? Het blijkt dat in 2012 elf gemeenten minimaal zeven van de tien maatregelen uit het minimumpakket uitvoeren en daarmee voldoen aan het advies. Het betreft de volgende gemeenten: Achtkarspelen, Boarnsterhim, Dantumadiel, Ferwerderadiel, Franekeradeel, Gaasterlân-Sleat, Leeuwarden, Lemsterland, Menameradiel, Súdwest-Fryslân en Tytsjerksteradiel. In 2010 voldeden twee gemeenten aan het advies: Franekeradeel en Smallingerland. Verder blijkt dat een ruime meerderheid van de gemeenten in 2012 meer maatregelen heeft uitgevoerd dan in 2010. Alleen in de gemeenten Smallingerland, Littenseradiel en Ooststellingwerf is dit niet het geval. Deze gemeenten hebben in 2012 minder maatregelen uitgevoerd dan in 2010, al is het verschil niet groot.
4
3. Minimumpakket breder ingezet dan in 2010 Welke maatregelen uit minimumpakket worden door de Friese gemeenten uitgevoerd en welke maatregelen niet of minder? In tabel 2 ziet u welke maatregelen door welke gemeente zijn uitgevoerd in respectievelijk 2012 en 2010. Het blijkt dat in 2012 de meeste maatregelen uit het minimumpakket door een ruime meerderheid van de gemeenten wordt ingezet. Slechts twee maatregelen worden nauwelijks ingezet. Het betreft de cursus Alcoholvrij op Weg (voor jonge automobilisten) en trainingen voor eerstelijnfunctionarissen die in hun werk te maken hebben met alcoholcliënten. Verder blijkt dat de inzet van maatregelen verschilt per gemeente. Voor een aantal maatregelen geldt dat gemeenten deze volgens de wet verplicht moeten uitvoeren, zoals het verstrekken van alcoholvergunningen en het handhaven van regels omtrent alcoholgebruik op de openbare weg (APV). De inzet van niet wettelijk verplichte maatregelen blijkt samen te hangen met de gemeentelijke beleidsagenda, beschikbare (financiële) middelen en -voor sommige gemeenten- de toekomstige fusering met andere gemeenten en daarmee veranderend beleid. Wat valt er op als het peiljaar 2012 wordt vergeleken met het peiljaar 2010? Anno 2012 geven meer gemeenten aan alcoholcontroles uit te voeren en jongeren te betrekken bij het gemeentelijk alcoholbeleid. Ook valt op dat de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) voor barpersoneel vaker is ingezet dan in 2010. Samengevat kan worden geconcludeerd dat het minimumpakket in 2012 breder is ingezet dan in 2010. Tabel 5. Maatregel Gemeente Achtkarspelen
1
2
‘12
‘10
‘12
X
X
X
Ameland
X
Boarnsterhim
X
3 ‘10
‘12
4 ‘10
X
X
Dantumadiel
X
X
X
Dongeradeel
X
X
X
Ferwerderadiel
X
Franekeradeel
X
X
X
Gaasterlân-Sleat
X
X
X
X
X
‘12
5 ‘10
‘12
‘10
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X X
X
X
X
X
X
X
X
X
het Bildt
X
X
Kollumerland c.a.
X
X
Leeuwarden
X
X X
X
X X
X
X
X
X X
X
X
X
X
X X
Skarsterlân
X
Smallingerland
‘12
X
X
X
‘10
TOTAAL
‘12
‘10
‘12
‘10
X
X
9
6
X
3
2
7
-
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
10
3
X
X
X
6
5
7
-
X
X
X
X
8
7
X
X
X
7
4
X
X
5
-
5
3
X
X
X
X
X
X
X
X
X X
X
X X
X
X
6
5
3
2
X
8
-
X
4
-
X X X X
X
X X
X
X X
X
X
X X
X
X
X
X
X
X
X
X X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Tytsjerksteradiel
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Vlieland
X
X
X
X
X
Weststellingwerf Totaal
17
12
16
6
2
0
8
0
X
X
X
X
21
10
20
X X
9
17
9
11
4
6 2
7
-
2
3
X
4
0
3
1
3
-
5
7
X
X
7
6
-
-
X
X
8
5
X
X
6
-
2
-
Terschelling X
7 1
X X
X
Súdwest-Fryslân
10
X
X
X X
X
‘10
X
X
Opsterland Schiermonnikoog
‘12
X
X
X
Ooststellingwerf
‘10
X
X
X
Littenseradiel Menameradiel
‘12
X X
9
X
X
X
X
8
‘10
X
X
Leeuwarderadeel
7
X X
X
Heerenveen
‘12
X
X
X
Harlingen
Lemsterland
6
17
9
14
8
Leeg vakje = ‘weet niet’ of ‘nee’; ‘-‘ =enquête niet ingevuld; 2012: n = 26 (v/d 27 gemeenten); 2010: n = 21 (v/d 31 gemeenten) Legenda bij maatregel 1. De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) 2. Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) 3. Alcoholvrij op weg 4. Training eerstelijnfunctionarissen 5. Algemene Plaatselijke Verordening (APV)
6. Vergunningenbeleid 7. Ketenbeleid 8. Alcoholcontroles 9. Informeren van burgers over het alcoholbeleid 10. Betrekken van jongeren bij het alcoholbeleid 5
4. Inzet maatregelen buiten het minimumpakket In hoeverre voeren de Friese gemeenten in 2012 extra maatregelen uit die niet zijn opgenomen binnen het minimumpakket? Uit de inventarisatie blijkt dat de helft van de gemeenten minimaal één extra maatregel uitvoert dat niet binnen het minimumpakket is opgenomen. Het betreft de volgende dertien gemeenten: Achtkarspelen, Dantumadiel, Ferwerderadiel, Franeker, Gaasterlân-Sleat, het Bildt, Leeuwarden, Littenseradiel, Ooststellingwerf, Súdwest-Fryslân, Tytsjerksteradiel, Vlieland, Weststellingwerf. Het gaat om extra inzet door middel van projecten, campagnes, lespakketten voor scholen, voorlichting/preventie, controles, onderzoek en afspraken met bijvoorbeeld de horeca. Het 5-minutengesprek JGZ in groep 7 van de basisschool (door GGD Fryslân), de KIVPA-vragenlijst (door GGD Fryslân), het onderzoek Mystery Guest, de Promillekart (door RYD) en inzet door jongerenwerk zijn voorbeelden van maatregelen die door meerdere gemeenten worden ingezet.
5. Tot slot De inzet van maatregelen binnen het gemeentelijk beleid hoeft geen maat te zijn voor de mate van alcoholgebruik en –problematiek binnen de gemeente (hoe hoger de problematiek hoe hoger de inzet, en andersom). Om die conclusie te kunnen trekken, is een vergelijking nodig met cijfers rond alcoholgebruik en –problematiek onder jongeren binnen de gemeente. Deze cijfers worden om de circa vier jaar verzameld binnen het Gezondheidsonderzoek (GO) Jeugd, uitgevoerd door GGD Fryslân. In de loop van 2013 brengt GGD Fryslân de meest actuele cijfers uit. Op basis hiervan kan opnieuw worden bekeken wat deze cijfers betekenen voor de toekomstige opname en inzet van maatregelen uit het minimumpakket (en daarbuiten) op gemeentelijk en provinciaal niveau. Leeswijzer Na deze samenvatting is het rapport als volgt opgebouwd: 1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt de achtergrond, doelstelling en methode van de procesevaluatie beschreven. 2. Resultaten per maatregel Dit hoofdstuk betreft de uitwerking van de resultaten per maatregel naar gemeente in tabelvorm, inclusief een korte beschrijving van de maatregel. Het dient als achtergrondinformatie voor de informatie zoals beschreven in de samenvatting.
6
1. Inleiding In het najaar van 2012 heeft Partoer, in opdracht van de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân, een procesevaluatie uitgevoerd ten behoeve van het provinciale projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid. De procesevaluatie richt zich op de opname en inzet van de maatregelen uit het minimumpakket binnen het gemeentelijk beleid. Het betreft een eindmeting over het peiljaar 2012. Eerder heeft een tussenmeting plaats gevonden in 2010, en een nulmeting in 2009. Dit zijn de tien maatregelen uit het minimumpakket: 1. De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) 2. Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) 3. Alcoholvrij op weg 4. Training eerstelijnfunctionarissen 5. Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) 6. Vergunningenbeleid 7. Ketenbeleid 8. Alcoholcontroles 9. Informeren van burgers over het alcoholbeleid 10. Betrekken van jongeren bij het alcoholbeleid Het evaluatietraject is als volgt: 2009: procesevaluatie: nulmeting (afgerond)4 2010: procesevaluatie: tussenmeting (afgerond)5 2012: procesevaluatie: eindmeting (onderhavig rapport)
1.1 Achtergrond In het voorjaar van 2008 is het convenant Fries Jeugd en Alcoholbeleid ondertekend door de provincie Fryslân, de Friese gemeenten, Politie Fryslân, GGD Fryslân, Verslavingszorg Noord Nederland (VNN), Het Openbaar Ministerie en de Koninklijke Horeca Nederland. Gezamenlijk zetten zij zich in om uitvoering te geven aan het provinciale projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid6. In dit projectplan staat beschreven op welke wijze de partijen door middel van het gemeentelijk alcoholbeleid het alcoholgebruik door jongeren onder de 16 jaar willen ontmoedigen en verantwoord alcoholgebruik onder jongeren tot 24 jaar willen bevorderen. Aan de Friese gemeenten is geadviseerd in ieder geval zeven van de tien maatregelen uit het minimumpakket op te nemen en in te zetten. De Friese gemeenten hebben de regie in handen bij de uitvoering van deze maatregelen, deels in samenwerking met GGD Fryslân, Verslavingszorg Noord Nederland (VNN), Politie Fryslân en het Openbaar Ministerie (OM) in Leeuwarden.
1.2 Doelstelling Het doel van de procesevaluatie is: ‘Het geven van een overzicht van de stand zaken omtrent de opname en inzet van de maatregelen uit het minimumpakket’ Op verzoek van de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân wordt in de eindmeting van 2012 (onderhavig rapport) ook een overzicht gegeven van maatregelen binnen het gemeentelijk beleid die niet in het minimumpakket zijn opgenomen.
1.3 Methode Er is een digitale enquête afgenomen onder beleidsmedewerkers van de 27 Friese gemeenten. In totaal hebben 26 gemeenten de enquête ingevuld. De gemeenten die de enquête na een bepaalde periode niet hadden ingevuld, hebben één of meerdere reminders ontvangen. Daarnaast is er door de gemeente Leeuwarden en het secretariaat van Partoer gebeld naar gemeenten die niet reageerden op de reminders. Alleen de gemeente Terschelling heeft de enquête niet ingevuld. Dit vanwege tijdgebrek. De enquête is afgenomen onder gemeenten omdat zij verantwoordelijk zijn voor de opname en inzet van de maatregelen. De enquête is verstuurd naar beleidsmedewerkers die jeugd en alcohol in hun pakket hebben. Het rapport richt zich uitsluitend op de uitkomsten zoals die uit de enquête naar voren zijn gekomen.
4. Partoer CMO Fryslân / GGD Fryslân (2009). Nulmeting 2009. 5. Partoer CMO Fryslân (2010). Tussenevaluatie Fries Jeugd en Alcoholbeleid 2010. 6. Provincie Fryslân (2008). Projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid.
7
2. Resultaten per maatregel Per maatregel worden de resultaten uit de enquête beschreven. De vraag is of: • De betreffende maatregel in een gemeentelijk beleidsplan is opgenomen • De betreffende maatregel binnen de gemeente is ingezet of gehandhaafd Naast de antwoorden ‘ja’ en ‘nee’ was het mogelijk om ‘weet niet’ te antwoorden. Bij de gemeenten die de enquête niet hebben ingevuld, staat in de tabellen het teken ‘-’. N.b. Bij gemeente Súdwest-Fryslân, peiljaar 2010, is telkens een gemiddelde genomen van de resultaten van de vijf voormalige gemeenten (Sneek, Bolsward, Nijefurd, Wymbritseradiel en Wûnseradiel).
2.1 De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) is een preventieprogramma voor alcohol, roken en drugs, ontwikkeld door het Trimbos Instituut. In Fryslân biedt VNN, op basis van het project, verschillende activiteiten aan in het basis- en voortgezet onderwijs.
Tabel 3. Gemeente Achtkarspelen
Maatregel in beleidsplan
Maatregel ingezet
2012
2010
2012
2010
Ja
Ja
Ja
Ja
Ameland
Ja
Nee
Ja
Nee
Boarnsterhim
Ja
-
Ja
-
Dantumadiel
Ja
Ja
Ja
Ja
Dongeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Ferwerderadiel
Ja
-
Ja
-
Franekeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Gaasterlân-Sleat
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
-
Nee
-
Heerenveen
Ja
Nee
Nee
Nee
het Bildt
Ja
Ja
Ja
Ja
Kollumerland c.a.
Ja
Ja
Ja
Ja
Harlingen
Leeuwarden
Ja
-
Ja
-
Leeuwarderadeel
Ja
-
Nee
-
Lemsterland
Ja
Ja
Ja
Ja
Littenseradiel
Ja
Ja
Nee
Nee
Menameradiel
Nee
-
Nee
-
Ooststellingwerf
Nee
Nee
Nee
Nee
Opsterland
Nee
-
Nee
-
Schiermonnikoog
Nee
Ja
Ja
Ja
Skarsterlân
Nee
Nee
Ja
Weet niet
Smallingerland
Weet niet
Ja
Weet niet
Ja
Súdwest-Fryslân
Ja
Ja
Ja
Ja
Terschelling
-
-
-
-
Tytsjerksteradiel
Ja
Ja
Ja
Ja
Vlieland
Ja
-
Ja
-
Weststellingwerf
Nee
-
Weet niet
-
Totaal ‘Ja’
18
13
17
12
Totaal ‘Nee’
7
4
7
4
Totaal ‘Weet niet’
1
0
2
1
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
Leeg vakje = ‘weet niet’ of ‘nee’; ‘-‘ =enquête niet ingevuld; 2012: n = 26 (v/d 27 gemeenten); 2010: n = 21 (v/d 31 gemeenten) 8
2.2 Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) In de Drank- en Horecawet staat vermeld dat verenigingen die een vergunning hebben om alcohol te schenken over gekwalificeerd barpersoneel moeten beschikken. Tijdens openingstijden moet er óf een leidinggevende zijn die over de Verklaring Sociale Hygiëne beschikt óf een barvrijwilliger die de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) heeft gevolgd. Dit betekent dat zij zijn geïnstrueerd over verschillende aspecten van de Drank- en Horecawet en over de praktijk van verantwoord schenken. Mensen die de IVA succesvol hebben afgerond zijn in het bezit van een IVA-certificaat.
Tabel 4. Gemeente Achtkarspelen Ameland
Maatregel in beleidsplan
Maatregel ingezet
2012
2010
2012
2010
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Boarnsterhim
Ja
-
Ja
-
Dantumadiel
Ja
Ja
Ja
Ja
Dongeradeel
Ja
Ja
Ja
Nee
Ferwerderadiel
Ja
-
Ja
-
Franekeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Gaasterlân-Sleat Harlingen Heerenveen het Bildt Kollumerland c.a.
Ja
Ja
Ja
Nee
Nee
-
Nee
-
Ja
Nee
Ja
Weet niet
Ja
Ja
Weet niet
Ja
Nee
Nee
Weet niet
Weet niet
Leeuwarden
Ja
-
Ja
-
Leeuwarderadeel
Ja
-
Ja
-
Lemsterland
Ja
Ja
Ja
Ja
Littenseradiel
Ja
Ja
Nee
Nee
Menameradiel
Ja
-
Ja
-
Ooststellingwerf
Nee
Nee
Ja
Weet niet
Opsterland
Nee
-
Nee
-
Schiermonnikoog
Nee
Nee
Nee
Nee
Weet niet
Nee
Weet niet
Nee
Smallingerland
Ja
Ja
Ja
Ja
Súdwest-Fryslân
Ja
Ja
Ja
Ja
Skarsterlân
Terschelling
-
-
-
-
Tytsjerksteradiel
Ja
Nee
Ja
Nee
Vlieland
Nee
-
Nee
-
Weststellingwerf
Nee
-
Weet niet
-
Totaal ‘Ja’
17
9
16
6
Totaal ‘Nee’
8
8
6
8
Totaal ‘Weet niet’
1
0
4
3
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
9
2.3 Training voor eerstelijnfunctionarissen In het kader van verantwoord omgaan met alcohol is er een divers aanbod voor professionals. Onder andere VNN organiseert trainingen voor professionals die in hun werk te maken hebben met cliënten die alcohol of drugs gebruiken.
Tabel 5. Gemeente
Maatregel ingezet
2012
2010
2012
2010
Achtkarspelen
Ja
Nee
Ja
Nee
Ameland
Ja
Nee
Nee
Nee
Boarnsterhim
Ja
-
Ja
-
Dantumadiel
Weet niet
Nee
Ja
Weet niet
Dongeradeel
Nee
Nee
Nee
Nee
Ferwerderadiel
Nee
-
Ja
-
Franekeradeel
Nee
Nee
Nee
Nee
Gaasterlân-Sleat
Nee
Ja
Nee
Nee
Harlingen
Nee
-
Nee
-
Heerenveen
Nee
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Ja
Ja
Ja
Nee
het Bildt Kollumerland c.a. Leeuwarden Leeuwarderadeel
Ja
Ja
Nee
Nee
Nee
-
Ja
-
Ja
-
Nee
-
Lemsterland
Ja
Ja
Nee
Nee
Littenseradiel
Nee
Nee
Nee
Nee
Menameradiel
10
Maatregel in beleidsplan
Ja
-
Ja
-
Ooststellingwerf
Nee
Nee
Nee
Nee
Opsterland
Nee
-
Nee
-
Schiermonnikoog
Nee
Nee
Nee
Nee
Skarsterlân
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Smallingerland
Weet niet
Ja
Weet niet
Nee
Súdwest-Fryslân
Weet niet
Nee
Weet niet
Weet niet
Terschelling
-
-
-
-
Tytsjerksteradiel
Ja
Nee
Ja
Nee
Vlieland
Nee
-
Nee
-
Weststellingwerf
Nee
-
Nee
-
Totaal ‘Ja’
9
5
8
0
Totaal ‘Nee’
13
10
14
13
Totaal ‘Weet niet’
4
2
4
4
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
2.4 Alcoholvrij op Weg VNN biedt, in samenwerking met onder meer de rijscholen, het programma ‘Alcoholvrij op Weg’ aan. Dit programma is bedoeld om jonge automobilisten bewust te maken van de gevolgen van rijden onder invloed. Op het VEC-terrein in Drachten kunnen jongeren tussen de 18 en 25 jaar (minimaal een half jaar in het bezit van een rijbewijs) onder begeleiding van een rij-instructeur een parcours afleggen. Dit gebeurt zowel nuchter als onder invloed zodat jongeren zelf de verschillen kunnen ervaren en hier lering uit kunnen trekken.
Tabel 6. Gemeente
Maatregel in beleidsplan 2012
2010
2012
2010
Ja
Nee
Ja
Nee
Weet niet
Nee
Nee
Nee
Nee
-
Nee
-
Achtkarspelen Ameland
Maatregel ingezet
Boarnsterhim Dantumadiel
Ja
Nee
Ja
Nee
Dongeradeel
Nee
Nee
Nee
Nee
Ferwerderadiel
Nee
-
Nee
-
Franekeradeel
Ja
Ja
Nee
Nee
Gaasterlân-Sleat
Nee
Nee
Nee
Nee
Harlingen
Nee
-
Nee
-
Ja
Weet niet
Nee
Weet niet
het Bildt
Nee
Nee
Nee
Nee
Kollumerland c.a.
Nee
Nee
Nee
Nee
Leeuwarden
Nee
-
Nee
-
Ja
-
Nee
-
Lemsterland
Nee
Nee
Nee
Nee
Littenseradiel
Ja
Ja
Nee
Nee
Menameradiel
Nee
-
Nee
-
Ooststellingwerf
Nee
Nee
Nee
Nee
Opsterland
Nee
-
Nee
-
Schiermonnikoog
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Heerenveen
Leeuwarderadeel
Skarsterlân Smallingerland
Nee
Ja
Nee
Weet niet
Súdwest-Fryslân
Weet niet
Nee
Weet niet
Nee
Terschelling
-
-
-
-
Tytsjerksteradiel
Nee
Nee
Nee
Nee
Vlieland
Nee
-
Nee
-
Weststellingwerf
Nee
-
Nee
-
Totaal ‘Ja’
7
3
2
0
Totaal ‘Nee’
17
12
22
14
Totaal ‘Weet niet’
2
2
2
3
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
fijne kerstdagen? DRANK. DENK NA.
11
2.5 Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Artikel 147 van de Gemeentewet geeft gemeenten de bevoegdheid om een Algemene Plaatselijke Verordening (APV) uit te vaardigen. Het betreft hier een wettelijke regeling op gemeentelijk niveau. De gemeentelijke ordening is een regeling die voor iedereen geldt binnen de gemeente en die vaak tot doel heeft de gemeente leefbaar te houden voor iedereen. In de APV kunnen gemeenten ook bepalingen opnemen ten aanzien van alcoholgebruik in de openbare ruimte.
Tabel 7. Gemeente
Maatregel in beleidsplan
Maatregel ingezet
2012
2010
2012
2010
Ja
Ja
Ja
Ja
Ameland
Ja
Ja
Ja
Weet niet
Boarnsterhim
Ja
-
Ja
-
Achtkarspelen
Dantumadiel
Ja
Ja
Ja
Weet niet
Dongeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Ferwerderadiel
Ja
-
Ja
-
Franekeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Gaasterlân-Sleat
Ja
Ja
Ja
Ja
Harlingen
Ja
-
Ja
-
Heerenveen
Ja
Ja
Ja
Ja
het Bildt
Ja
Ja
Weet niet
Weet niet
Kollumerland c.a.
Ja
Ja
Ja
Weet niet
Leeuwarden Leeuwarderadeel
Nee
-
Ja
-
Ja
-
Ja
-
Lemsterland
Ja
Ja
Ja
Ja
Littenseradiel
Nee
Nee
Nee
Nee
Menameradiel Ooststellingwerf
Ja
-
Ja
-
Nee
Ja
Nee
Ja
Opsterland
Ja
-
Ja
-
Schiermonnikoog
Ja
Ja
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Smallingerland
Ja
Ja
Ja
Ja
Súdwest-Fryslân
Nee
Ja
Ja
Ja
Skarsterlân
Terschelling
-
-
-
-
Tytsjerksteradiel
Ja
Ja
Ja
Ja
Vlieland
Ja
-
Ja
-
Weststellingwerf
Ja
-
Ja
-
Totaal ‘Ja’
21
15
21
10
Totaal ‘Nee’
4
1
2
1
Totaal ‘Weet niet’
1
1
3
6
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
KIJK VOOR ALLE ACTIES OP DE ACTIESITE VAN DE VOORLICHTINGSCAMPAGNE JEUGD & ALCOHOL WWW.NUCHTEREFRIES.NL EN MAAK KANS OP HET NUCHTEREFRIES.NL T-SHIRT
12
2.6 Vergunningenbeleid In de Drank- en Horecawet staat vermeld dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het verstrekken van alcoholvergunningen. Wie alcohol wil verkopen (bijvoorbeeld bij een evenement) moet bij de gemeente een vergunning aanvragen. De gemeente toetst op basis van de bestaande wetgeving (Drank- en Horecawet en APV) of de vergunningen verstrekt worden.
Tabel 8. Gemeente
Maatregel in beleidsplan
Maatregel ingezet
2012
2010
2012
2010
Achtkarspelen
Ja
Ja
Weet niet
Ja
Ameland
Ja
Ja
Ja
Ja
Boarnsterhim
Ja
-
Ja
-
Dantumadiel
Ja
Nee
Ja
Nee
Dongeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Ferwerderadiel
Ja
-
Ja
-
Franekeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Gaasterlân-Sleat
Ja
Ja
Ja
Nee
Harlingen
Ja
-
Ja
-
Heerenveen
Ja
Weet niet
Ja
Weet niet
Nee
Ja
Weet niet
Weet niet
Ja
Ja
Ja
Nee
het Bildt Kollumerland c.a. Leeuwarden
Ja
-
Ja
-
Leeuwarderadeel
Ja
-
Ja
-
Lemsterland
Ja
Weet niet
Ja
Weet niet
Littenseradiel
Nee
Ja
Ja
Ja
Menameradiel
Ja
-
Weet niet
-
Ooststellingwerf
Ja
Ja
Weet niet
Ja
Opsterland
Ja
-
Ja
-
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Ja
Ja
Weet niet
Weet niet
Smallingerland
Nee
Ja
Ja
Ja
Súdwest-Fryslân
Ja
Ja
Ja
Ja
Schiermonnikoog Skarsterlân
Terschelling
-
-
-
-
Tytsjerksteradiel
Ja
Ja
Ja
Ja
Vlieland
Ja
-
Ja
-
Weststellingwerf
Ja
-
Ja
-
Totaal ‘Ja’
22
13
20
9
Totaal ‘Nee’
3
1
0
3
Totaal ‘Weet niet’
1
3
6
5
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
13
2.7 Ketenbeleid Keten zijn ontmoetingsplekken die plattelandsjongeren voor zichzelf creëren. Jongeren komen hier in hun vrije tijd samen, waarbij het nuttigen van alcohol vaak voorkomt. Gemeenten kunnen ervoor kiezen om ketenbeleid op te stellen en uit te voeren. Wanneer zij keten willen gedogen kunnen ze richtlijnen opstellen en dit controleren.
Tabel 9. Gemeente Achtkarspelen Ameland
Maatregel in beleidsplan
Maatregel ingezet
2012
2010
2012
2010
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Boarnsterhim
Ja
-
Ja
-
Dantumadiel
Ja
Nee
Ja
Nee
Dongeradeel
Ja
Ja
Ja
Nee
Ferwerderadiel
Ja8
-
Ja
-
Franekeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Gaasterlân-Sleat Harlingen Heerenveen het Bildt
7
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
-
Nee
-
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Antwoord ontbreekt
Ja
Antwoord ontbreekt
Weet niet
Leeuwarden
Nee
-
Nee
-
Leeuwarderadeel
Nee
-
Nee
-
Lemsterland
Ja
Nee
Ja
Ja
Littenseradiel
Ja
Ja
Nee
Ja
Kollumerland c.a.
Menameradiel Ooststellingwerf Opsterland
Ja
-
Ja
-
Nee
Nee
Ja
Nee
Nee
-
Nee
-
Schiermonnikoog
Weet niet
Nee
Ja
Nee
Skarsterlân
Weet niet
Nee
Ja
Nee
Smallingerland
Ja
Ja
Ja
Nee
Súdwest-Fryslân
Ja
Ja
Ja
Ja
Terschelling
-
-
-
-
Tytsjerksteradiel
Ja
Ja
Ja
Ja
Vlieland
Nee
-
Nee
-
Weststellingwerf
Nee
-
Nee
-
Totaal ‘Ja’
15
12
17
9
Totaal ‘Nee’
8
5
8
7
Totaal ‘Weet niet’
2
0
0
1
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
7. Het betreft zogeheten nulbeleid: keten zijn niet toegestaan, als er een keet is dan wordt de mogelijkheid geboden om aan alle eisen te voldoen; er is dan al snel sprake van een reguliere jeugdsoos die niet meer onder de noemer ‘keet’ valt. 8. Het betreft zogeheten nulbeleid: keten zijn niet toegestaan.
14
2.8 Alcoholcontroles Aan de gemeenten is gevraagd of er maatregelen ten aanzien van extra alcoholcontroles in het beleidsplan zijn opgenomen en ingezet.
Tabel 10. Gemeente
Maatregel in beleidsplan
Maatregel ingezet
2012
2010
2012
2010
Ja
Ja
Ja
Ja
Ameland
Nee
Nee
Weet niet
Nee
Boarnsterhim
Nee
-
Nee
-
Achtkarspelen
Dantumadiel
Nee
Nee
Ja
Weet niet
Dongeradeel
Weet niet
Nee
Weet niet
Nee
Ferwerderadiel
Nee
-
Weet niet
-
Franekeradeel
Ja
Nee
Ja
Weet niet
Gaasterlân-Sleat Harlingen Heerenveen het Bildt Kollumerland c.a.
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
-
Ja
-
Ja
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Ja
Ja
Ja
Nee
Antwoord ontbreekt
Nee
Antwoord ontbreekt
Weet niet
Leeuwarden
Ja
-
Ja
-
Leeuwarderadeel
Ja
-
Nee
-
Lemsterland
Ja
Ja
Ja
Ja
Littenseradiel
Nee
Nee
Weet niet
Weet niet
Menameradiel Ooststellingwerf Opsterland Schiermonnikoog Skarsterlân
Ja
-
Ja
-
Nee
Nee
Nee
Weet niet
Ja
-
Nee
-
Nee
Nee
Nee
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Ja
Weet niet
Smallingerland
Nee
Ja
Weet niet
Ja
Súdwest-Fryslân
Weet niet
Nee
Weet niet
Weet niet
Terschelling Tytsjerksteradiel
-
-
-
-
Nee
Nee
Nee
Ja
Vlieland
Nee
-
Ja
-
Weststellingwerf
Nee
-
Nee
-
Totaal ‘Ja’
10
4
11
4
Totaal ‘Nee’
12
11
7
4
Totaal ‘Weet niet’
3
2
7
9
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
Alcohol onder de 16,
geen denken aan! Boven de 16: met mate.
15
2.9 Informeren van burgers Aan de gemeenten is gevraagd of zij burgers informeren over het gemeentelijk alcoholbeleid.
Tabel 11. Gemeente Achtkarspelen
Maatregel ingezet
2012
2010
2012
2010
Ja
Nee
Ja
Nee
Ameland
Ja
Nee
Nee
Nee
Boarnsterhim
Ja
-
Ja
-
Dantumadiel
Antwoord ontbreekt
Ja
Ja
Ja
Dongeradeel
Nee
Ja
Weet niet
Ja
Ferwerderadiel
Nee
-
Ja
-
Franekeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Gaasterlân-Sleat Harlingen Heerenveen het Bildt Kollumerland c.a.
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
-
Ja
-
Ja
Weet niet
Ja
Weet niet
Ja
Ja
Ja
Ja
Antwoord ontbreekt
Ja
Antwoord ontbreekt
Ja
Leeuwarden
Ja
-
Ja
-
Leeuwarderadeel
Ja
-
Nee
-
Lemsterland
Ja
Ja
Ja
Ja
Littenseradiel
Nee
Nee
Nee
Weet niet
Menameradiel Ooststellingwerf Opsterland
Ja
-
Ja
-
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
-
Ja
-
Nee
Nee
Nee
Nee
Skarsterlân
Weet niet
Nee
Weet niet
Weet niet
Smallingerland
Weet niet
Ja
Ja
Ja
Súdwest-Fryslân
Ja
Ja
Ja
Ja
Schiermonnikoog
Terschelling
-
-
-
-
Tytsjerksteradiel
Ja
Nee
Ja
Nee
Vlieland
16
Maatregel in beleidsplan
Nee
-
Ja
-
Weststellingwerf
Ja
-
Nee
-
Totaal ‘Ja’
15
9
17
9
Totaal ‘Nee’
7
7
6
5
Totaal ‘Weet niet’
2
1
2
3
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
2.10 Betrekken van jongeren Aan de gemeenten is gevraagd of zij jongeren betrekken bij hun gemeentelijk alcoholbeleid.
Tabel 12. Gemeente
Maatregel in beleidsplan
Maatregel ingezet
2012
2010
2012
2010
Ja
Ja
Ja
Ja
Ameland
Nee
Nee
Nee
Ja
Boarnsterhim
Nee
-
Nee
-
Dantumadiel
Ja
Nee
Ja
Nee
Dongeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Achtkarspelen
Ferwerderadiel
Nee
-
Nee
-
Franekeradeel
Ja
Ja
Ja
Ja
Gaasterlân-Sleat
Nee
Ja
Nee
Nee
Harlingen
Nee
-
Ja
-
Antwoord ontbreekt
Ja
Antwoord ontbreekt
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Antwoord ontbreekt
Ja
Antwoord ontbreekt
Nee
Heerenveen het Bildt Kollumerland c.a. Leeuwarden
Nee
-
Ja
-
Leeuwarderadeel
Nee
-
Ja
-
Lemsterland
Weet niet
Nee
Weet niet
Nee
Littenseradiel
Nee
Nee
Nee
Nee
Menameradiel Ooststellingwerf Opsterland
-
Ja
-
Ja
Nee
Ja
Ja
-
Ja
-
Nee
Nee
Ja
Nee
Weet niet
Nee
Weet niet
Weet niet
Schiermonnikoog Skarsterlân
Ja Nee
Smallingerland
Nee
Ja
Nee
Ja
Súdwest-Fryslân
Ja
Ja
Ja
Nee
Terschelling
-
-
-
-
Tytsjerksteradiel
Ja
Nee
Ja
Nee
Vlieland
Nee
-
Ja
-
Weststellingwerf
Nee
-
Nee
-
Totaal ‘Ja’
9
10
14
8
Totaal ‘Nee’
13
7
8
8
Totaal ‘Weet niet’
2
0
2
1
Totaal ‘-‘
1
10
1
10
2.11 Maatregelen buiten het minimumpakket Aan de gemeenten is gevraagd of zij maatregelen buiten het minimumpakket hebben uitgevoerd. Deze vraag is alleen in 2012 gesteld, niet in 2010. Tabel 13. Antwoord
Aantal
Gemeente
Ja
13
Achtkarspelen, Dantumadiel, Ferwerderadiel, Franeker, Gaasterlân-Sleat, het Bildt, Leeuwarden, Littenseradiel, Ooststellingwerf, Súdwest-Fryslân, Tytsjerksteradiel, Vlieland, Weststellingwerf
Nee
13
Ameland, Boarnsterhim, Dongeradeel, Harlingen, Heerenveen, Kollumerland c.a., Leeuwarderadeel, Lemsterland, Menameradiel, Opsterland, Schiermonnikoog, Skarsterlân en Smallingerland
Enquête niet ingevuld
1
Terschelling
Totaal
27
Aan de gemeenten is ook gevraagd welke maatregelen zij buiten het minimumpakket hebben uitgevoerd. Deze vraag is alleen in 2012 gesteld, niet in 2010. 17
Tabel 14. Achtkarspelen: • Overlegstructuur GAMMA (Grenzen Aan Middelenmisbruik Achtkarspelen) Dantumadiel: • Weerbaarheidsprogramma’s tegen groepsdruk en leefstijl • 5 minutengesprek JGZ in groep 7 • KIVPA-vragenlijst • Project ‘Zeg NOpe tegen Drank & Dope’ met en voor sportverenigingen met kantine • Afspraken met dorpshuis De Nije Warf over alcoholgebruik en wat te doen als jongeren met alcohol worden betrapt bij bijvoorbeeld een Club Play evenement. Ouders (en jongeren) worden geïnformeerd. • Scholen in Noordoost Fryslân hebben de mogelijkheid gekregen om op kosten van betreffende gemeente Dr. Van der Lely (kinderarts alcoholpoli) uit te nodigen • Aanpak feestwagens tijdens optochten dorpsfeest Ferwerderadiel: • Gerichte controles met betrekking tot alcoholverstrekking aan jongeren tot 16 jaar Franeker: • 5 minutengesprek JGZ in groep 7 • Promillekart en lespakket ‘Alcohol in het verkeer’ (80 leerlingen, door RYD) • Medewerking verleend aan cursus barcode Horeca Noordwest Fryslân • Activiteiten alcoholpreventie op PC en stadsfeesten Gaasterlân-Sleat: Onder andere: • Extra inzet jongerenwerk bij jeugdketen • Extra controles bij jeugdketen door gemeentelijke handhaver • Afspraken met VWA voor extra controles bij alcoholverkoop aan jongeren in supermarkten en in horeca • Urenuitbreiding gemeentelijke handhaver • Onderzoek Mystery Guest bij supermarkten, horeca en sportkantines • Overtreders uit onderzoek Mystery Guest aangeschreven en op gesprek bij burgemeester het Bildt: • Promillekart Leeuwarden: • Prenatale begeleiding zwangere vrouwen met verslavingsproblematiek • Deskundigheidsbevordering jongeren-/tienerwerkers • Outreachende jongerenwerker gericht op jongeren met verslavingsproblemen • STAP onderzoeken / Onderzoek Mystery Guest • Campagne ‘Alcohol mee? Toon je ID!’ • Project ‘Nuchter bekeken’ • 5 minutengesprek JGZ in groep 7 Littenseradiel: • 5 minutengesprek JGZ in groep 7 • Inzet jongerenwerk, onder andere door organiseren frisfeesten Ooststellingwerf: • Preventielessen basis- en voortgezet onderwijs • Lessen in kader van weerbaarheid waarbij aandacht voor alcohol en drugs Súdwest-Fryslân: • Aandacht voor alcoholmatiging via ketenbeleid • 5 minutengesprek JGZ in groep 7 • Extra aandacht voor schadelijke effecten alcoholgebruik op CJG-website tijdens feestdagen Tytsjerksteradiel: • Methode ‘Triple P’ • Project ‘Nuchter bekeken’: ouders betrokken bij overlast jongeren • Campagne ‘Voorkom alcoholschade bij uw opgroeiende kind’ • Lespakket ‘Alcohol een ander verhaal’ • Signalering in ZAT’s • 5 minutengesprek JGZ in groep 7 • KIVPA-vragenlijst Vlieland • Overeenkomsten met diverse horeca ondernemers • Aanspreken ouders/verzorgers bij alcohol ge- of misbruik door jongeren (mogelijk door kleine gemeenschap) Weststellingwerf • 5 minutengesprek JGZ in groep 7
18
19
MEER INFORMATIE Voor vragen en/of opmerkingen over de communicatiecampagne Nuchtere Fries.nl in 2012 kunt u contact opnemen met mevrouw V. de Boer, projectleider Jeugd en Alcohol van de gemeente Leeuwarden. U kunt haar bereiken via telefoonnummer: 058 - 750 55 58 of e-mail:
[email protected].
, 6 1 e d r e d n o l o h o Alc ! n a a n e k n e d geen e 16: met mate. Boven d
20