Procedures en regelgeving omtrent stadslandbouw

Procedures en regelgeving omtrent stadslandbouw

Stadslandbouwprojecten kunnen van grote waarde zijn voor een stad. Ze kunnen de lokale gemeenschap versterken, leegstand en verwaarlozing tegengaan en in de lokale voedselbehoefte voorzien. Hoewel een initiatief met relatief weinig middelen kan worden gestart, moeten wel enkele procedurele aspecten in acht worden genomen. De belangrijkste aspecten zullen hier in grote lijnen worden besproken. Het spreekt voor zich dat dit algemene richtlijnen zijn en dat individuele gevallen hiervan af kunnen wijken. In alle gevallen wordt de initiatiefnemers aangeraden om contact op te nemen met het lokale stadsdeel. Zo wordt duidelijk wat de specifieke vereisten zijn. In sommige gevallen is het stadsdeel bereid om projecten te ondersteunen. Algemeen Het Amsterdamse stadslandbouwbeleid Momenteel heeft de gemeente Amsterdam geen specifiek beleid ten aanzien van stadslandbouw. De stadsdelen verschillend organisatorisch van elkaar. Zo kan een afdeling van Stadsdeel Oost in Stadsdeel Noord anders heten of daar niet bestaan. Er is ook geen centraal orgaan van de gemeente Amsterdam dat zich in het bijzonder bezig houdt met stadslandbouw. Wel is binnen de gemeente duidelijk dat er behoefte is aan een eenduidig stadslandbouwbeleid. Momenteel wordt geprobeerd de verschillen te stroomlijnen en zowel intern als extern duidelijkheid te verschaffen, met het oog op de toenemende interesse in stadslandbouw. Totdat een nieuw beleid actief wordt, is het voor initiatiefnemers aan te raden om in een vroeg stadium van het proces contact op te nemen met het lokale stadsdeel. Over het algemeen staan de stadsdelen welwillend tegenover stadslandbouwprojecten omdat ze kunnen bijdragen aan leefbaarheid en sociale cohesie in een buurt. In de afgelopen jaren hebben de meeste stadsdelen projecten gesteund. Ambtenaren zijn vaak bereid om te helpen bij het procedurele proces en soms is financiering beschikbaar voor projecten die bijdragen aan een betere buurt. Bewonersinitiatieven Steun van stadsdelen kan bijvoorbeeld plaatsvinden door een project voor te dragen

Farming the City is een project ontwikkeld door Stichting CITIES, een onderzoeksinstituut dat communiceert via een online magazine en publicaties.

© CITIES 2011. Het project is financieel ondersteund All rights reserved. door STICHTING DOEN. Daarnaast heeft het project begeleiding ontvangen van URBANIAHOEVE.


als wijk- of bewonersinitiatief. Om hiervoor in aanmerking te komen is het doorgaans een vereiste dat de initiatiefnemer in de buurt woont waar het project plaatsvindt. Postzegelparken Stichting Postzegelparken kan eveneens worden benaderd door mensen die zich willen wijden aan stedelijke landbouw. Het doel van deze organisatie is om stukken nietszeggende openbare ruimte om te zetten naar postzegelparkjes. Deze parkjes kunnen verschillende functies hebben, bijvoorbeeld stadslandbouw. Woningcorporaties In Amsterdam hebben woningcorporaties een groot belang bij het welzijn in buurten. Daarom dragen zij regelmatig bij aan evenementen of projecten. Verschillende stadslandbouwprojecten zijn tot stand gekomen door bijdragen van woningcorporaties. Het is daarom aan te raden om een plan eveneens voor te leggen aan de woningbouwcorporatie(s) die actief zijn in de buurt waar het project gaat plaatsvinden, zij zijn wellicht bereid om het te ondersteunen. Eigendom Het eerste wat van belang is wanneer een geschikt stuk grond of gebouw is gevonden, is te achterhalen wie de eigenaar is en wat de toekomstige plannen ervoor zijn. De eigendomsstatus kan worden achterhaald bij Het Kadaster (www.kadaster. nl). Het Kadaster geeft informatie over het eigendomsrecht en de kenmerken van een perceel. Over het algemeen kunnen de eigenaren gemeente Amsterdam, projectbureaus, woningcorporaties, projectontwikkelaars of particulieren zijn. In Amsterdam, en met name in het centrum, verkoopt de gemeente Amsterdam geen grond meer, maar geeft het de grond uit in erfpacht. De erfpachter heeft het recht de grond en alles wat erop staat te gebruiken en betaalt hiervoor een vergoeding. Kortom, het economisch en juridisch eigendom van de grond is in deze gevallen vaak gescheiden. Het Kadaster kan in de meeste gevallen uitsluitsel geven over de eigendomssituatie Tijdelijke projecten Wanneer een project van tijdelijke aard is, kunnen de beslissingsbevoegde partijen meer geneigd zijn om toestemming te verlenen. Niet-permanente projecten kunnen interessant zijn, omdat ze periodes van leegstand kunnen overbruggen en verwaarlozing kunnen voorkomen. Dat kan het geval zijn wanneer er tijdelijk niet kan worden gebouwd of onroerend goed niet kan worden verkocht. Ook binnen de bestemmingsplannen is ruimte voor tijdelijke projecten. Wanneer de tijdelijkheid maximaal vijf jaar bedraagt kan vrijstelling van het bestemmingsplan worden verleend, zodat deze niet hoeven te worden aangepast. Stadslandbouw in de openbare ruimte Openbare ruimte kan perfect plaats bieden voor stadslandbouw. Amsterdamse initiatieven zoals Buurtmoestuin De Trompenburg en Postzegelparken Indische Buurt laten zien hoe de openbare ruimte kan worden omgezet in productieve stadslandslandbouw en plaats kan bieden aan initiatieven van maatschappelijk belang. Om een stuk openbare ruimte om te zetten gereed te maken voor stadslandbouw, moet met enkele dingen rekening worden gehouden.



Stadslandbouw op braakliggend terrein Stadslandbouw op gebouwen Stadslandbouw in gebouwen

Sometimes

Sometimes

Sometimes

Privacy issues

Sometimes

Soil test needed

Building permits needed

Stadslandbouw in de openbare ruimte

Environmental permits needed

Check land use designation

Contact local city district

An overview of procedural checkpoints for different types of urban agriculture

Check ownership and agree terms


Sometimes

Sometimes

Sometimes

Stadsdeel Zeker wanneer de beoogde grond een deel van de openbare ruimte betreft, moet het plan worden voorgelegd aan het lokale stadsdeel. Meestal betreft het de afdeling Groen en Publieke Ruimte (of Groen en Openbare Ruimte). Zij kunnen wegwijs bieden en bereid zijn om een project te ondersteunen dat een positieve impuls geeft aan de buurt. Bodemonderzoek Een ander vereiste, wanneer het verbouwen van voedsel gebeurt in de grond en dus niet in kratten of kweekzakken, is een bodemonderzoek. Deze test kan bepalen of de bodem geschikt is voor de teelt. De test wordt meestal gedaan door de Dienst Milieu en Bouwtoezicht. Als de bodem niet (helemaal) geschikt is voor landbouw, moet deze worden gesaneerd of kan een kweeklaag worden opgebracht. Ook kan er voor worden gekozen om kweekzakken te gebruiken of om voedsel in kratten te laten groeien. Bestemmingsplannen Wanneer landbouw niet past binnen het geldende bestemmingsplan, kan toestemming worden gevraagd om hiervan af te wijken. De afdeling Vergunningen van het lokale stadsdeel kan informatie verschaffen over de activiteiten die zijn toegestaan op een bepaalde locatie. Vergunningen Verschillende vergunningen kunnen vereist zijn. Bijvoorbeeld wanneer men een hekwerk wil plaatsen of een schuurtje wil bouwen. Ook hiervoor is de lokale afdeling Vergunningen van het stadsdeel de aangewezen instantie om informatie in te winnen. De Dienst Milieu en Bouwtoezicht is verantwoordelijk voor vergunningverlening. Stedelijke landbouw op braakliggend terrein In Amsterdam (zelfs in het compacte Amsterdam), zijn relatief veel ongebruikte stukken grond. Hiervoor zijn verschillende redenen, net zoals er verschillende partijen eigenaar kunnen zijn van een stuk grond. De huidige economische omstandigheden hebben ervoor gezorgd dat vastgoedprojecten zijn geannuleerd of tijdelijk stopgezet. Dit biedt ruimte voor tijdelijke stadslandbouw.




Eigenaar Ook hier geldt, dat de eerste stap die gezet dient te worden is, dat moet woorden uitgezocht wie de eigenaar is en wat de toekomstplannen zijn voor de grond. Overeenkomst Het is belangrijk om tot een duidelijke overeenkomst te komen met de eigenaar van de grond, met betrekking tot de te ontplooien activiteiten en de duur van het gebruik. Voor de eigenaar is een belangrijk punt vak het einde van het tijdelijke gebruik. Daarom is het aan te raden om een duidelijke overeenkomst af te sluiten die de rechten van de gebruiker waarborgt en tegelijkertijd de eigenaar ervan verzekerd dat hij/zij het eigendom na de afgesproken termijn weer voor andere doeleinden kan gebruiken. Dit laatste is voor eigenaren vaak een voorwaarde om tijdelijk gebruik toe te staan. Bestemmingsplannen Wanneer er overeenstemming is bereikt over het gebruik, dienen ook de bestemmingsplannen in acht worden genomen. Wanneer agrarische activiteiten niet binnen de plannen passen, kan door het stadsdeelbestuur toestemming worden verleend om tijdelijk af te wijken van het bestemmingsplan. Deze vrijstelling kan worden verleend voor een maximale duur van vijf jaar. Momenteel overweegt de wetgever om deze termijn uit te breiden, met het oog op de huidige economische situatie waarbinnen tijdelijke projecten een uitkomst kunnen bieden. Wellicht kunnen binnenkort derhalve projecten voor een termijn langer dan vijf jaar worden aangemerkt als ‘tijdelijk’. De afdeling Vergunningen van het lokale stadsdeel kan informatie verschaffen over de activiteiten die al dan niet toegestaan zijn binnen het bestemmingsplan. Stadslandbouw op gebouwen Voedsel kan prima worden verbouwd op het dak van gebouwen, of aan de zijkant van gebouwen, in de vorm van verticale tuinen. Ook bij deze vorm van stadslandbouw is enige regelgeving gemoeid. Bestemmingsplannen In de bestemmingsplannen zijn beperkingen opgenomen ten aanzien van de afmetingen van een gebouw. Als aanvullingen op het dak of aan de gevel van een gebouw niet binnen deze beperkingen vallen, dient toestemming te worden gevraagd om af te mogen wijken van de bestemmingsplannen. De afdeling Vergunningen van het lokale stadsdeel kan hierover duidelijkheid verschaffen. Vergunningen Indien voor daktuinen of verticale tuinen constructies nodig zijn, kunnen bouwvergunningen vereist zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer een toegangstrap naar het dak of een hekwerk moet worden gebouwd. Ook moet zo’n hekwerk een minimale hoogte hebben van 1,10 meter. Er zijn ook andere veiligheidseisen waaraan moet worden voldaan. Zo dient de brandveiligheid in orde te zijn en moet worden gekeken of het dak en de fundering sterk genoeg zijn om een daktuin te dragen. De Dienst Milieu en Bouwtoezicht kan gedetailleerde informatie geven over de vereisten voor toevoegingen aan een gebouw. Privacykwesties Om onaangename verrassingen te vermijden, is het raadzaam om afspraken te




maken met de buren voordat een daktuin wordt gebouwd. Volgens het Nederlandse burenrecht mogen dakterrassen (en dus ook daktuinen) tot niet binnen twee meter van het perceel van de buren komen, tenzij de plaatselijke regelgeving afwijkt of er tot afspraken met de buren kan worden gekomen. Buren kunnen toestemming geven om af te wijken van de regels. Een notariële akte kan dit vastleggen om eventuele onduidelijkheden te voorkomen. Stadslandbouw in gebouwen Ook in leegstaande gebouwen kan voedsel worden verbouwd. In Amsterdam staat momenteel bijvoorbeeld 1,3 miljoen vierkante meter kantoorruimte leeg, wat natuurlijk enorme kansen biedt voor stadslandbouw en lokale voedselvoorziening. Door het verbouwen van voedsel in kratten of andere installaties kan een lege ruimte relatief eenvoudig een productieve functie krijgen. Wanneer er geen ingrijpende veranderingen aan een gebouw hoeven plaats te vinden, moeten de volgende procedures alsnog in acht worden genomen. Eigendom Net als bij publieke ruimte of braakliggend terrein, kan via Het Kadaster worden uitgezocht wie eigenaar is van het gebouw. Overeenkomst Het is belangrijk om tot een duidelijke overeenkomst te komen met de eigenaar van de grond, met betrekking tot de te ontplooien activiteiten en de duur van het gebruik. Voor de eigenaar is een belangrijk punt vak het einde van het tijdelijke gebruik. Daarom is het aan te raden om een duidelijke overeenkomst af te sluiten die de rechten van de gebruiker waarborgt en tegelijkertijd de eigenaar ervan verzekerd dat hij/zij het eigendom na de afgesproken termijn weer voor andere doeleinden kan gebruiken. Dit laatste is voor eigenaren vaak een voorwaarde om tijdelijk gebruik toe te staan. Vergunningen Voor het verbouwen van voedsel met eenvoudige installaties zijn doorgaans geen vergunningen nodig. Echter, wanneer en ruimte moet worden verbouwd en er complete installaties moeten worden aangelegd, kunnen bouwvergunningen nodig zijn. De Dienst Milieu en Bouwtoezicht kan hierover uitsluitsel geven. Op zoek naar een geschikte plek voor stadslandbouw Wanneer je een plan hebt voor stadslandbouw, maar geen geschikte plek kunt vinden, kun je contact opnemen met de Stadsloods. Momenteel zijn Aukje Teppema en Laura van Dijk de Amsterdamse Stadsloodsen. Zij hebben een overzicht van beschikbare ruimtes en gebouwen in de stad en bemiddelen tussen behoefte en beschikbaarheid. Contacten Over het algemeen kan in eerste instantie het best contact worden opgenomen met het lokale stadsdeel. Het is aan te raden om een van de afdelingen Wijkzaken, Bewonersinitiatieven of Groen en Publieke Ruimte te benaderen, met name wanneer samenwerking of steun wordt gezocht. De afdelingen kunnen overigens binnen de verschillende stadsdelen een andere naam hebben. Wanneer niet duidelijk is welke afdeling wordt gezocht, kan worden gebeld met het algemene telefoonnummer van de gemeente Amsterdam, 14020. Zij kunnen je doorverwijzen naar de juiste




afdelingen van jouw stadsdeel. Voor informatie over bestemmingsplannen en vergunningen kan contact worden opgenomen met de afdeling Vergunningen van het lokale stadsdeel. Centrum Vergunningen [email protected] Oost Vergunningen [email protected] 020 253 5393 Nieuw-West Afdeling Vergunningen 020 253 7297 Noord Vergunningen 020 634 9500 West Loket Vergunningen [email protected] 020 581 0181 Zuid Afdeling Handhaving 020 252 1763 Zuid-Oost Afdeling Burgerzaken 020 252 5111 Dienst milieu en bouwtoezicht Deze dienst van de gemeente Amsterdam kan informatie verstrekken over bouwen milieuvoorschriften. Cruquiusweg 5 1019 AT Amsterdam Telefoonnummer: 14 020 Stadsloods Aukje Teppema and Laura van Dijk zijn de Stadsloodsen: Aukje Teppema [email protected] 020 552 7849 Laura van Dijk [email protected] 020 552 7973



Procedures en regelgeving omtrent stadslandbouw

Recommend Documents