Prioritaire voertuigen met een dringende opdracht Enkele aspecten van verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid Marc Broeckaert, Verkeersplanoloog bij het BIVV 21 april 2015
overzicht • Probleemstelling – observaties tijdens verkeersveiligheidsinspecties • Onduidelijk begrip en dubbelzinnige regels? • Vrijstellingen op een aantal gedragsregels – verantwoord? • Intrinsiek veilig wegverkeerssysteem (concept) • Snelheidsregimes en straatinrichting • Besluit: kritische evaluatie – snelle hulpverlening verzoenen met veiligheid en leefbaarheid – draagvlak – rekening houden met de factor mens
foto’s
probleemstelling • Herkenbaarheid van de veelheid aan “prioritaire voertuigen” • Plotseling opstarten van de “dringende opdracht” door het prioritaire voertuig • Plekken op de openbare weg waar de verschillende weggebruikers (plots) geconfronteerd worden met zeer snel rijdende en naderende voertuigen die daarenboven het rode licht negeren (>< verwachtingen) • Kan de mens – weggebruiker adequaat reageren ? • Draagvlak: samen solidair voor snelle hulpverlening ≠ als onrechtmatig aangevoeld voorrecht ≠ onduidelijk nut
begrip en bijbehorende regels (1) • Wegcode: definitie en gedragsregels 4 toestanden (art 37) Zonder dringende opdracht Zonder dringende opdracht Met dringende opdracht
Blauwe knipperlichten niet
Speciaal geluidstoestel niet
Specifieke gedragsregels voor het prioritaire voertuig
In gebruik
niet
Art 35.2.3° - Voorwaardelijke vrijstelling van gordeldracht voor bestuurder en passagiers.
geen
In gebruik
niet
Geen expliciete regels, maar aandacht is vereist wegens invloed op de eigen rijtaak.
Met dringende opdracht
In gebruik
In gebruik
Art 35.2.3° - Voorwaardelijke vrijstelling van gordeldracht voor bestuurder en passagiers. Art 59.13 - Art 11 (snelheid van weg- en voertuigtypes) geldt niet Art 59.13 - Art 22quater geldt niet Art 59.13 – C43, ook met zonale geldigheid, moet niet in acht genomen worden. Art 59.14 – Art 40bis (groepen kwetsbare weggebruikers) en 41 (bepaalde groepen weggebruikers) gelden niet. Art 72.5 – Er mag op de busstroken gereden worden. Art 72.6 – Er mag op de bijzonder overrijdbare beddingen gereden worden. Art 35.2.3° - Voorwaardelijke vrijstelling van gordeldracht voor bestuurder en passagiers. Art 37.4 - Het rode licht mag voorbij gereden worden, na te hebben gestopt, en zonder gevaar voor de andere weggebruikers te veroorzaken. Art 59.13 - Art 11 (snelheid van weg- en voertuigtypes) geldt niet Art 59.13 - Art 22quater geldt niet Art 59.13 – C43, ook met zonale geldigheid, moet niet in acht genomen worden. Art 59.14 – Art 40bis (groepen kwetsbare weggebruikers) en 41 (bepaalde groepen weggebruikers) gelden niet. Art 72.5 – Er mag op busstroken gereden worden. Art 72.6 – Er mag op de bijzonder overrijdbare beddingen gereden worden.
Art 35.2.3° - Voorwaardelijke vrijstelling van gordeldracht voor bestuurder en passagiers.
Specifieke gedragsregels voor derden geen
Aandacht is vereist wegens invloed op de eigen rijtaak. Art 38 – De doorgang moet vrijgemaakt worden en er moet voorrang verleend worden; zo nodig moet er gestopt worden.
begrip en bijbehorende regels (2) • Betekenis: prioritair voertuig met dringende opdracht en met blauw zwaailicht en sirene • Erkenning als prioritair voertuig KB 16 maart 1968 – technische voertuigeisen = ambtshalve + bij ministeriële toelating ⇒ Grote verscheidenheid aan voertuigen • Dringende opdracht ? • Voorrechten = vrijstelling op het naleven van een aantal verkeersregels
vrijstellingen • De Wegcode geeft prioritaire voertuigen een aantal vrijstellingen op het naleven van verkeersregels, ook onderscheid naargelang ze al of niet met een dringende opdracht bezig zijn. • Gordeldracht – en wat met de eigen veiligheid ? • Niet alle snelheidsregels mogen genegeerd worden. Ook indirect snelheidsbeïnvloedende regels mogen niet genegeerd worden (in een verboden richting rijden; doorlopende witte lijn overschrijden; over weggedeelten rijden die tot de verblijfsruimte behoren; …). • Voertuigen van politiediensten, van de wegbeheerder, … krijgen nog andere vrijstellingen op het navolgen van de verkeersregels, zonder dat hun voertuigen “prioritaire voertuigen” moeten zijn. Bv. art 59.10; art 59.11; art 59.12 …
intrinsiek veilig wegverkeerssysteem •
• •
Duurzaam Veilig principes – SWOV 2005 Duurzaam Veilig principe
Beschrijving
Functionaliteit van wegen
Stroomweg; gebiedsontsluitingsweg, erftoegangsweg
Homogeniteit van massa; snelheden; richting
Scheiden of niet scheiden
Herkenbaarheid van wegvormgeving; voorspelbaar wegverloop en gedrag
Omgeving en gedrag ondersteunen de verwachtingen door consistentie en continuïteit van het wegontwerp
Vergevingsgezindheid van de omgeving en van de weggebruikers onderling
Letselbeperking door vergevingsgezinde omgeving en door anticipatie van weggebruikers op het gedrag van anderen
Statusonderkenning door de verkeerdeelnemers
Vermogen om rijtaakbekwaamheid te kunnen inschatten
Factor Mens – Ergonomie ISA - Zelfrijdende voertuigen – artificiële intelligentie in weg en voertuig => nieuwe mogelijkheden voor snelle hulpverleningsvoertuigen ?
snelheidsregimes en straatinrichting • 30-50-70 – gedifferentieerd snelheidsbeleid • Evenwicht : functie vormgeving gebruik • Snelheidsremmende ingrepen; meer bepaald pleksgewijs ingeplante remmers (verticaal en horizontaal) • Snelle verplaatsing ≠ hoge rijsnelheid (cf. doorstroming van het openbaar vervoer) • Adequate hulpverlening : rol van snelheid ? andere factoren ?
besluit: adequate hulp in nood is noodzakelijk • Kritische evaluatie is nuttig • Rol van snelheid durven herzien binnen een context van adequate hulpverlening (en nog andere doelstellingen zoals sociale veiligheid … prestige … ?) politieke keuze maatschappelijk draagvlak • Beperken en vereenvoudigen van : soorten prioritaire voertuigen en inhoud dringende opdracht => hulpverlening < dringende opdracht < prioritair voertuig < voertuig met bepaalde vrijstellingen • Zware taak voor de bestuurder van een prioritair voertuig en van een andere voertuig met bepaalde vrijstellingen => aangepaste opleiding & rijtaak automatiseren => vertrouwen in de besturing kan leiden tot algemener vrijstellingen op de regelnaleving
slot • •
Bedankt voor uw aandacht Reacties zijn welkom op
[email protected]
Bronnen : • BIVV BIVV-fiche “Prioritaire voertuigen”; 2 december 2008 “Prioritaire voertuigen mogen niet zomaar alles !”; Delphine Brognez en François Vlaminck in Via Secura 77 (2008) http://wegcode.be/ • Instituut Fysieke Veiligheid http://www.infopuntveiligheid.nl/Publicatie/Dossier/94/voorrangsvoertuigen.html
