Prioritaire voertuigen Wat doet de politierechtbank ermee? Kathleen Stinckens Rechter in de politierechtbank Leuven
Inleiding • Zonder ongeval • Met ongeval • •
Voor de burgerlijke rechtbank Voor de strafrechtbank • •
Louter stoffelijke schade Met dodelijke afloop en/of gewonden
• Besluit
Geen ongeval •
Per inbreuk nagaan of aan de voorwaarden voldaan is: •
•
•
Art.37.4 Wc.: Prioritair voertuig (definitie zie art.37.1) Geluid aan (dus enkel bij dringende opdracht) Vooraf gestopt Geen gevaar voor andere weggebruikers Art.9.7 Wc.: Prioritair voertuig (definitie zie art.37.1) Dringende opdracht (blauw knipperlicht aan = verplicht) Art.22 quinquies, 22 sexies 1; 22 septies, 22 octies: Prioritair voertuig Gerechtvaardigd door de aard van de opdracht
Geen ongeval (2) •
Art.72.5 Wc.: Prioritair voertuig Gerechtvaardigd door een dringende opdracht (blauw knipperlicht aan = verplicht)
•
Art.72.6 Wc.: Prioritair voertuig Gerechtvaardigd door een dringende opdracht (blauw knipperlicht aan = verplicht)
•
Art.59.13 Wc. (snelheid art.11, zone 30, C43) : Prioritair voertuig of voertuig gebruikt door bevoegde personen Gerechtvaardigd door een dringende opdracht (blauw knipperlicht aan = verplicht)
Geen ongeval (3) •
Art.59.14 Wc. (gedrag tegenover groepen): Prioritair voertuig Gerechtvaardigd door een dringende opdracht (blauw knipperlicht aan = verplicht)
•
Art. 59.12 Wc. (niet naleven regels van de wegcode): Politie- of douanepersoneel (prioritair voertuig ≠ vereist) Gerechtvaardigd door de opdracht
•
Per inbreuk nagaan of er sprake is van een rechtvaardigingsgrond (zie verder)
Met ongeval voor de burgerlijke rechter Vordering tot schadevergoeding op grond van art.1382 en art.1383 B.W. : Art. 1382 B.W.: “Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden” Art.1383 B.W.: “Ieder is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke hij door zijn daad, maar ook voor die welke hij door zijn nalatigheid of door zijn onvoorzichtigheid heeft veroorzaakt.” Schending van een specifieke regel (bv. inbreuk wegcode) Inbreuk op de zorgvuldigheidsnorm (lichtste fout of nalatigheid volstaat) “bonus pater familias” Rechtvaardigingsgrond aanwezig?
Met ongeval voor de burgerlijke rechter (2) • Noodtoestand: Het beschermde belang moet van een hogere orde zijn dan de overtreden norm Er was een dreigend en ernstig gevaar Er was geen andere oplossing voor handen dan het begaan van de overtreding(en)
• Mogelijk: • •
geen inbreuk op de verkeerswetgeving, wel aansprakelijk op grond van art. 1383 B.W. Verdeling van aansprakelijkheid bij samenlopende fout(en) van slachtoffer (bv. niet naleven art.38 Wc.)
Voor de strafrechter: ongeval stoffelijke schade • Beoordeling: • Per inbreuk nagaan of aan de voorwaarden voldaan is (idem als bij zonder ongeval) • Rechtvaardigingsgrond aanwezig? (idem als bij zonder ongeval) • Vrijspraak = geen schadevergoeding
Voor de strafrechter: ongeval lichamelijk schade of met dodelijke afloop Art.418 Sw.: “Schuldig aan onopzettelijk doden of aan onopzettelijk toebrengen van letsels is hij die het kwaad veroorzaakt door gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg, maar zonder het oogmerk op de persoon van een ander aan te randen” • Elk uitwendig of inwendig letsel van organische of functionele aard, hoe licht ook • Elk gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg: d.w.z. de lichtste fout volstaat (vgl. art.1383 B.W.)
Voor de strafrechter: ongeval lichamelijk schade of met dodelijke afloop (2) • Beoordeling: • Per inbreuk nagaan of aan de voorwaarden voldaan is • Rechtvaardigingsgrond aanwezig? • Mogelijk: vrijspraak voor inbreuk op de verkeerswetgeving, maar toch een strafrechtelijke veroordeling voor artikel 420 al.2 Sw. of artikel 419 al.2 Sw.
• Strafmaat: • Art.419 Sw.: gevangenisstraf van 3 maanden tot 5 jaar en een geldboete van 50 tot 2000 euro • Art.420 Sw.: gevangenisstraf van 8 dagen tot 1 jaar en/of een geldboete van 50 tot 1000 euro
Besluit • De beoordeling of er al dan niet inbreuken zijn begaan door de bestuurder van een prioritair voertuig hangt af van vele subjectieve begrippen die niet wettelijk gedefinieerd zijn: • • • •
Dringende opdracht Wanneer de opdracht het rechtvaardigt Noodtoestand De algemene zorgvuldigheidsplicht
Besluit • Het is de bestuurder zelf van het voertuig, die strafrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld. • Het is dus van belang dat de bestuurder zich niet blindelings in het verkeer stort, aangezien zijn lot in handen ligt van parket en rechtbank wanneer het misgaat. • Een goede kennis van de regelgeving is hierbij onontbeerlijk!
