PrimedforSuccess KLAARGESTOOMD VOOR SUCCES
Vol. 2, 2013
BAHAMAS RIDGE FARMS
Inhoudsopgave
Wie Wij Zijn ....................................................................... 4 Onze Opdracht, Onze Visie ............................................. 5
Korte Beschrijving van het Caribbean Export Development Agency ............................................................................ .6 Boodschap van de Voorzitter .......................................... 7 Woord Vooraf ................................................................... 8 Boodschap van de Ambassadeur .................................... 9
AGRO-VOEDINGSMIDDELENSECTOR
INFORMATIE- EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE
Met Liefde Verricht Werk ............................................... 46
FABRICAGE VAN PRODUCTEN
Van Messing Naar Goud ............................................... 49 Vrouwen Mooier Maken .................................................. 52
Een Droom Die Niet Gestopt Kan Worden ..................... 10
Blauwe Hemel – Goudkleurig Bier .................................. 55
Geen Mislukking Hier .................................................... 13
Een Koninklijk Slokje ...................................................... 58
Een Alternatieve Weg ..................................................... 16 Honing Proeven .............................................................. 19 De Vraag Beter Vaststellen ............................................ 22 De Geheimen Van Shishado .......................................... 25 De Succesvolle Saus ..................................................... 28 Planten In Goud Veranderen ......................................... 31
PROFESSIONELE DIENSTVERLENING
De Warmte Bruikbaar Maken .......................................... 62
Maak Plaats, Cola! ........................................................ 34
CREATIEVE SECTOREN
TOERISME
De Persoonlijke Stijl ........................................................ 64
Een Basis Voor Succes .................................................. 37
De Kracht van Opwindend Ritme ................................... 67
Een Sprong Wagen
Overzicht van Caribbean Export .................................... 70
....................................................... 40
Geen Rommel, Geen Franjes
....................................... 43
Medewerkers Van Caribbean Export Die Belangrijk Zijn Voor U .................................................... 71 Bedrijven Die In Aanmerking Komen Voor Subsidies Van Het Caribbean Export Development Agency ......................... 72
Wie wij zijn
Het Caribbean Export Development Agency (Caribbean Export) is de regionale organisatie voor exportontwikkeling en handelsen investeringsbevordering van het Forum van Caribische Landen (CARIFORUM). De Lidlanden van CARIFORUM zijn: Antigua en Barbuda Bahamas Barbados Belize Dominica Dominicaanse Republiek Grenada Guyana Haïti Jamaica St. Kitts en Nevis St. Lucia St. Vincent en de Grenadines Suriname Trinidad en Tobago Hoofdkantoor: 1st Floor Baobab Tower Warrens St. Michael, BARBADOS BB22026 Tel: 1-246-436-0578 Fax: 1-246-436-9999 Email:
[email protected] Regionaal Bijkantoor: Av. Pedro Henríquez Ureña No. 150, Torre Diandy XIX, Piso 7, Santo Domingo, Dominican Republic Tel: 1-809-531-2259 Fax: 1-809-473-7532 Email:
[email protected] Website: www.carib-export.com Facebook: www.facebook.com/Caribbean.Export Twitter: www.twitter/CaribXport YouTube: www.youtube.com/TheCaribbeanExport
4
Onze Visie
Om de exportmogelijkheden van de Caribische Regio optimaal te benutten door middel van het bevorderen van innovatie en het creëren van merken van wereldklasse die in staat zijn om succesvol te concurreren in de hele wereld.
Onze Opdracht
Om de concurrentiekracht van de Caribische landen te verhogen door het verschaffen van diensten op het gebied van exportontwikkeling en investeringsbevordering met behulp van doeltreffende uitvoering van programma’s en strategische partnerschappen.
5
5
Korte Beschrijving Van Het Caribbean Export Development Agency Het Caribbean Export Development Agency (Caribbean Export) heeft haar hoofdbureau in Barbados en een regionaal bijkantoor in the Dominicaanse Republiek. Het is het enige regionaal bureau voor handels- en investeringsbevordering in de Afrikaanse, Caribische en Stille Oceaan (ACS) Groep. Caribbean Export werd opgericht in 1996 als het handels- en verkoopbevorderingsbureau voor 15 Lidlanden. Het Bureau werkt nauw samen met het CARIFORUM Directoraat, relevante overheidsministeries in het Caribisch Gebied, evenals met andere bureaus in de publieke en private sector die de verantwoordelijkheid hebben om commercie, handel en investeringen te ontwikkelen en te bevorderen. De sectoren die voorrang hebben zijn de agrovoedingsmiddelensector, alternatieve energie, creatieve sectoren, ambachten, lichamelijk welzijn en gezondheid, het fabriceren van producten, professionele diensten en toerisme.
6
Voor zijn benadering die uit vier pijlers bestaat, namelijk concurrentiekracht en innovatie, handel- en exportontwikkeling, investeringsbevordering en institutionele capaciteitsopbouw, ondersteunt Caribbean Export niet alleen regionale ontwikkeling, maar bevordert het ook de instelling van een gunstige, op verkoop gericht milieu voor regionale handel en ondernemingen in de op concurrentie gebaseerde wereldeconomie. Onze pogingen in deze domeinen strekken zich uit tot buiten de CARIFORUM. Wij willen de landen bereiken die de FransCaribische Ultraperifere Gebieden (FCUG) vormen, evenals die welke de Engelse en Nederlandse Landen en Gebieden Overzee vormen (LGO). Onze Directie die benoemd wordt door de CARIFORUMlanden is rekenschap verschuldigd aan de CARIFORUM Raad van Ministers. Onze activiteiten worden gefinancierd door jaarlijkse contributies van onze Lidlanden, donorfondsen en inkomsten die door onze diensten gegenereerd worden.
Message du Président activiteiten uit te voeren aangaande het werkprogramma welke dienen om de capaciteit te verhogen van CARIFORUMfirma’s uit de private sector die betrokken zijn in de Landbouw, Agro-voedingsmiddelensector, Bijenteelt, Automobielsector, Professionele Dienstverlening, in Creatieve Sectoren, in de Informatie- en Communicatietechnologie, Fabricage van Producten, en in Lichamelijk Welzijn en Gezondheid. Caribbean Export erkent de vele uitdagingen waarmee CARIFORUM-firma’s uit de private sector te maken hebben en streeft ernaar om assistentie te verschaffen door activiteiten aangaande het werkprogramma uit te voeren die specifiek ontworpen zijn om te voldoen aan de behoeften van de private sector zodat de concurrentiekracht van deze firma’s kan toenemen, zij toegang kunnen hebben tot nieuwe markten, zij meer producten kunnen maken en hun productiviteit dus kunnen verhogen, certificeringen betreffende kwaliteitsstandaarden kunnen verkrijgen en meer bekendheid kunnen krijgen zowel regionaal als internationaal. De groei van de private sector is nog nooit zo essentieel geweest voor economische ontwikkeling binnen de vijftien (15) CARIFORUM-lidlanden vanwege de huidige wereldeconomie. Bovendien, onder het 10de EOF, heeft Caribbean Export op grote schaal gewerkt om het bewustzijn te verhogen van CARIFORUM-firma’s in de private sector betreffende de Economische Partnerschapsovereenkomst (EPO) en het verschaft onder meer de tussenkomst van technische assistentie zodat de firma’s toegang krijgen tot de Europese markten.
Als Voorzitter van de Directie van het Caribbean Export Development Agency (Caribbean Export), wil ik graag mijn dank betuigen aan de Europese Unie (EU) voor het financieren van het 10de Europees Ontwikkelingsfonds (EOF) dat Caribbean Export in staat stelt om het Regionaal Ontwikkelingsprogramma voor de Private Sector (Regional Private Sector Development Programme – RPSDP) uit te voeren. De Directie en het Personeel van Caribbean Export gaan door met heel hard te werken om op doeltreffende wijze een reeks
7
Namens de Directie bedank ik de EU, het CARICOMsecretariaat, het CARIFORUM-directoraat, organisaties die de handel ondersteunen en andere relevante belanghebbenden die een partnerschap zijn aangegaan met Caribbean Export om de concurrentiekracht van firma’s in de regio verder te verhogen. Ik ben er zeker van dat u zult genieten van het lezen van onze twee editie van Primed for Success en ik hoop dat het u mag inspireren om mee te doen met anderen die internationaal erkende Caribische merken creëren. Ambassadeur Colin Murdoch Voorzitter van de Directie Caribbean Export Development Agency
7
Woord Vooraf Ondersteunen. Onder het 10de Europees Ontwikkelingsfonds (EOF) van de Europese Unie (EU), waren wij bevoorrecht om een aantal initiatieven te ondernemen binnen het Forum van Caribische Landen (CARIFORUM), die bijgedragen hebben tot het succes van regionale bedrijven en hen gedreven hebben tot op het internationaal toneel. Tot deze behoren ons financieringsprogramma dat ons paradepaardje is, namelijk het Programma voor Rechtstreekse Assistentie bij de Aanvraag van Subsidies (Direct Assistance Grant Scheme – DAGS), het evenement “Design Caribbean” dat een prijs toegekend kreeg en dat opnieuw een merknaam kreeg, de innovatieve wedstrijd voor bedrijven, namelijk “Break Point” en het initiatief “London Engage” dat onlangs tot stand gebracht werd. Deze activiteiten hebben een aantal succesverhalen voortgebracht in de regio en wij zijn blij dat wij enkele van deze verhalen met u kunnen delen.
Het verhogen van de concurrentiekracht van Caribische landen is de kernopdracht van het Caribbean Export Development Agency (Caribbean Export). Wij geloven dat door de steun aan het invoeren en creëren van merken van wereldklasse die kunnen concurreren op wereldniveau, het Caribisch Gebied de echte waarde van zijn exportcapaciteit zal realiseren. Met dit in gedachte gaan wij door om te streven naar uitmuntendheid bij het presenteren van activiteiten aangaande het werkprogramma die dienen om bedrijven en ondernemers te helpen bij het overwinnen van de erkende beperkingen van het huidige economisch klimaat in de wereld. Ons team technische adviseurs en consultants opereren in een aantal sectoren en geven advies, technische assistentie en financiële ondersteuning aan bedrijven, Overheden en Organisaties die Bedrijven
8
Er zijn een heleboel gelegenheden voor grote en kleine Caribische bedrijven om gebruik te maken van de diensten die aangeboden worden door Caribbean Export en om te profiteren van zowel de regionale als internationale markten. Alle bedrijven die beschreven worden, bieden producten of diensten aan, aan markten die niet in hun eigen land liggen of zij zijn gereed om dat te doen. Succesvolle Caribische bedrijven bestrijken een overvloed aan gebieden, inclusief agro-voedingsmiddelen, fabricage van producten, creatieve sectoren, professionele diensten, ICT, toerisme, alternatieve energie en lichamelijk welzijn en gezondheid. De variëteit aan bedrijven is een duidelijke aanwijzing van het eigene dat in het Caribisch Gebied gevonden wordt en van wat wij als regio te bieden hebben. Wij hopen dat u zal genieten van de succesverhalen en dat zij u zullen inspireren om innovatief te zijn en dat zij zullen bijdragen tot het brengen van Caribische topkwaliteit naar de wereld. Pamela Coke Hamilton Uitvoerend Directeur Caribbean Export Development Agency
Message de l’Ambassadeur
drijvers en vernieuwers van economieën in de hele wereld. Speciale prioriteit wordt verleend aan de exportsectoren om: i) vindingrijkheid te bevorderen; ii) de incorporatie van technologie te verhogen; iii) de veiligheid van de consument te verhogen; en, iv) de doeltreffendheid van bedrijven te verbeteren. Het aantrekken van Buitenlandse Directe Investeringen om uitbreiding en diversificatie van exporten mogelijk te maken, is een belangrijk doel bij de erkenning van het feit dat regionale middelen alleen niet voldoende zijn. Het ultieme doel is om de productiviteit van Caribische KMO’s te verhogen en ook om het aandeel van Caribische producten van hoge kwaliteit op de wereldmarkt te verhogen wat positieve resultaten zal hebben voor de Caribische Regio. Ik feliciteer en prijs de bedrijven en ondernemers die in deze publicatie voorkomen, vanwege hun visie, hun bereidheid om risico’s te nemen, hun harde werk en toewijding om uitmuntend te zijn wat vaak gepaard ging met grote persoonlijke opoffering. Hun verhalen zullen ongetwijfeld een inspiratie zijn voor andere ondernemers en ook voor toekomstige ondernemers en dat zij door zullen gaan zodat zij nog meer succes kunnen behalen zodat de regio in het geheel voordeel hieruit kan halen.
De Europese Unie is verheugd dat zij door kan gaan met haar lange en succesvolle samenwerking met Caribbean Export betreffende de verhoging van de concurrentiekracht van de private sector in de Regio en dat het ook kan assisteren met de bevordering van duurzame economische groei, vermindering van de armoede en kansen voor werkgelegenheid. Met haar meest recente tussenkomst verschaft de EU rechtstreekse steun aan kleine en middelgrote ondernemingen (KMO’s) die erkend worden als de
9
Onze fervente ondersteuning aan Caribbean Export, onze sterke betrokkenheid bij de succesvolle uitvoering van de CARIFORUM-EG Economische Partnerschapsovereenkomst en vele andere tussenkomsten die met handel te maken hebben, benadrukken onze sterke betrokkenheid bij de grotere integratie van het Caribisch Gebied in de wereldmarkt. In dit opzicht is het uitermate bemoedigend om te zien dat de Regio een “jonge pionier” is, gedocumenteerd door politieke verklaringen van hoog niveau en basisonderzoek in de nodige hervorming naar een groene economie. De EU is ook betrokken bij het bereiken van dit doel en ik kijk persoonlijk uit naar meer verplichtingen hierbij. Mikael Barfod Hoofd van de Delegatie voor Barbados en de Oostelijke Caribische Regio Europese Unie
9
JAMAICA SOUTHSIDE DISTRIBUTORS
10
JAMAICA JAMAICA SOUTHSIDE SOUTHSIDE DISTRIBUTORS DISTRIBUTORS
Een droom die niet gestopt kan worden
Denese Palmer, Owner
Men kan Denese Palmer niet tegenhouden als zij eenmaal iets in haar hoofd heeft gezet. In zes jaar tijd heeft deze vastberaden Jamaicaanse haar droom omgezet in een industrie die een prijs gewonnen heeft en 48 mensen in dienst heeft. Het verschaft ook werkgelegenheid aan lokale boeren en leveranciers verderop in het productieproces. De niet te stoppen droom van Palmer draait om voedsel. Haar bedrijf, Southside Distributors, begon als “een klein ding”, een micro-onderneming die werd begonnen als bijverdienste terwijl Palmer werkte als hoofddirecteur voor een ander bedrijf in de agro-voedingsmiddelensector. “Zij produceerden slechts akee (vrucht) en callaloo (populair Caribisch gerecht)”, herinnert zij zich. “Ik wilde jerk seasoning (smaakmaker) introduceren, maar zij waren het niet mee eens. Ik voelde dat ik mij niet volledig kon ontplooien.” Voor zichzelf begon zij met het bottelen van haar jerk seasoning en bagging juices (sappen in zakken); na drie jaar, met het inkomen dat zij verdiend had en een lening van de bank, voelde zij zich zelfverzekerd genoeg om haar baan op te geven en haar eigen weg te gaan. Zij had twee werknemers in dienst, zij huurde een kleine winkel, kocht een vleesmolen, enkele potten en een industrieel fornuis, en Southside Distributors was opgericht. Zij herinnert zich dat de dag voordat zij begon zij een bestelling ontving voor 30 dozen jerk seasoning – het voelde op één of andere manier aan als een teken dat zij in de goede richting ging. Haar jerk seasoning vond gauw een thuis in één van de belangrijkste hotels. In 2008 was Southside te groot geworden voor zijn bescheiden ruimte en verhuisde naar zijn eigen nieuw gebouw. Na de verhuizing, besloot Palmer haar productielijn uit te breiden en om met het inblikken te beginnen -- akee en calalloo – en zij bracht verscheidenheid aan in haar onderneming en begon verschillende sappen, ketchup, mangonectar en pannenkoekenstroop te produceren. “Ik herinner mij de dagen waarop mensen zeiden, “Southside Wie?’’, zegt zij lachend. “Nu zijn wij een huishoudnaam en dat is iets om blij mee te zijn.” Momenteel produceert zij 15 merkproducten en handelt zij telefoontjes af van toekomstige kopers die zo ver weg zijn als in China en Afrika. De exporten van Southside zijn gestaag omhoog gegaan in de voorbije jaren; 2011 toonde een stijging aan van 20 procent ten
11
JAMAICA SOUTHSIDE DISTRIBUTORS
opzichte van het jaar daarvoor. Het verhaal van Palmer is niet verschillend van dat van vele andere Caribische ondernemers die gedreven door de wens om dingen anders te doen, de spreekwoordelijke sprong wagen om het op hun manier te doen. Helpen om deze verhalen en veelbelovende vooruitzichten te verwezenlijken en om bijkomende richting aan ze te geven, is een belangrijk deel van wat Caribbean Export stuwt. In 2010 won Palmer won de Woman in Business Award van het land en in 2011 tekende zij een overeenkomst met de Jamaicaanse overheid (JAMPRO), een gewaardeerde partner van Caribbean Export, om ontwikkelingssteun te krijgen in ruil voor een toezegging om binnen twee jaar de exporten te doen toenemen – een initiatief dat gericht is op het doen ontstaan van volledige economische groei. In september 2012 kreeg Southside een subsidie van 5.000 Euro van het Caribbean Export Development Agency, dat werd besteed aan het maken van een website en aan het bevorderen van de ontwikkeling van het personeel. “Het hielp bij de training van werknemers zodat zij zich meer bewust kunnen zijn van goede fabricagepraktijken bij hun dagelijkse taken”, legt Palmer uit. Voor wat de website betreft die in december klaar was: “Het heeft veel gedaan. Veel mensen hebben gebeld – toekomstige klanten. Wij waren ook in staat om mensen naar de website te verwijzen.” De subsidie van Caribbean Export stelde het bedrijf ook in staat om mee te doen met promoties bij handelsbeurzen in Trinidad en de Verenigde Staten; en een deel van het geld ging naar een GAP-onderzoek. Palmer legt uit: “Het GAPonderzoek keek naar waar wij waren op dat moment en waar wij naartoe moesten gaan zodat wij in aanmerking kunnen komen voor HACCP-certificering.” HACCP is een internationale veiligheidscertificering die het bedrijf meer toegang tot wereldmarkten zal bieden; een consultant heeft aanbevolen dat Southside nu in een positie is om die certificering aan te vragen. Palmer ziet Southside als meer dan slechts een bedrijf – het is “een gemeenschapsproject”. Niet alleen verschaft haar bedrijf werk aan een heleboel vrouwen, het sponsort ook goede studenten en doneert geld aan scholen en bibliotheken. Southside stimuleert ook de lokale economie
12
door zijn ingrediënten te kopen van lokale boeren. Men zou kunnen denken dat Denese Palmer klaar is om op haar lauweren te rusten en om te genieten van het succes dat haar bedrijf heeft bereikt. Men zou het bij het verkeerde eind hebben. Zij denkt steeds aan expansie. “Persoonlijk heb ik een heleboel verwachtingen voor Southside”, verklaart zij. “Southside is zes jaar oud en wij streven naar certificering om tropische vruchten naar de V.S. te exporteren.” Zij plant om een tweede ploeg aan haar productielijn toe te voegen en om de winstmarges te verhogen door geleidelijk aan de tussenpersonen in haar distributieketen uit te schakelen. Het is deze soort focus en drijfkracht getoond door Palmer en andere gelijkgerichte ondernemers die Caribbean Export ertoe aanzet om het speciaal programma genaamd Break Point te ontwikkelen, welke gericht is op het helpen van regionale bedrijven om toegang te krijgen tot extra financieringsgelegenheden en distributie, door hen door een voorbereidingsproces te laten gaan. Toen hij het initiatief uitlegde, zei Christopher McNair van Caribbean Export, “Wij kunnen helemaal niet de werkelijke capaciteit van de Caribische Regio benutten en voldoen aan ons mandaat als wij door blijven gaan met het doen van dingen op de manier waarop wij die altijd zo gedaan hebben. Break Point is voor ons een nieuwe manier om serieuze bedrijven aan te nemen met het DNA van merken van wereldklasse, om ze te laten gaan door de stappen van het aantrekkelijker maken van hen voor andere externe financieringsbronnen en mogelijke partnerschappen.” Southside Distributors deed ook mee aan de eerste installatie van Break Point die georganiseerd werd in de regio. Palmer ging naar de tweede fase en was in staat voordeel te halen uit uiterst kostbaar inzicht in haar bedrijf en de gebieden waaraan zij moest werken om de aantrekkelijkheid en de groei van het bedrijf te stuwen. Men kan niet ontkennen dat de Agro-voedingsmiddelensector grote capaciteit voor de regio inhoudt. Ons uniek gebruik van inheemse kruiden en aroma’s om de producten te maken waaraan waarde toegevoegd wordt, zoals specerijen en sauzen, zal helpen om economische kansen toegankelijk te maken waar die er voorheen niet waren. Denese Palmer en haar Southside Distributors is maar één van de velen die deze verborgen capaciteit bezielen.
BAHAMAS RIDGE FARMS
Geen mislukking hier
Zodat dit kan gebeuren echter, heeft de sector mensen zoals Rionda Godet nodig, die in staat was om haar eigen teleurstelling met de landbouw om te zetten in succes. Zij maakt saus van haar tomaten. De oprichtster van Ridge Farms op de Bahamas, Godet, was al een gevestigde advocate, maar in 2009 nam zij sabbatsverlof en startte de tweede grootste watercultuurserre in de Bahamas. De zaken liepen goed aangezien een gourmetwinkel een contract met hen gesloten had om haar ronde, sappige en volledig natuurlijke tomaten te kopen. Een grotere leverancier daagde echter op en ondermijnde haar prijzen. Het speet de klant erg maar als zij de prijs niet kon aanpassen, nou … Godet was zo boos dat zij besloot dat zij liever de producten weg zou geven, maar gelukkig niet alles en zij besloot van wat zij overgehouden had tomatensaus te maken en het te verkopen met een assortiment fantasie- en komische etiketten. Eerst kwam “Da’ Same Ol’ Ting”, gevolgd door “Da’ Sauce” en uiteindelijke door “Da’ Bomb!” (het is echt pikant).
Rionda Godet, Founder De Caribische agro-industrie is van het traditionele suikerriet en de bananen gegaan naar een fantastische verscheidenheid landbouwproducten en cultiveringmethoden en nu naar een snelgroeiende agro-voedingsmiddelensector. Deze industrie heeft de capaciteit om de landbouwsector van de regio een heel nieuw aanzien te geven en om het te helpen om zijn rechtmatige positie als belangrijke economische bron voor kleine eilandeconomieën terug te winnen.
Tot haar groot genoegen waren de sauzen een succes. “Je zou niet willen geloven wat voor feedback ik kreeg,” zegt zij. “Deze sauzen verkopen nog altijd het best.” Het succes met de tomatensauzen leidde tot het maken van pikante saus en dit leidde weer tot het maken van pikante gelei (feitelijk ongekend in de Bahamas, zegt Godet) en opnieuw leidde dit weer tot allerlei andere specerijen die nu tot de familie van producten van Ridge Farms behoren. Vandaag de dag produceert Ridge Farms bijna 50 producten onder zijn “Calypso”-merk, hoewel Godet naar voren brengt
13
dat sommige van deze producten seizoengevoelig zijn vanwege de ingrediënten die gebruikt worden. “Wij weten echter welke de favoriete producten van onze klanten zijn, dus zorgen wij ervoor dat wij een behoorlijke voorraad hebben,” zegt zij. Godet houdt ervan om grappige namen voor haar producten te gebruiken. Zij geven niet alleen de smaak van de specerijen weer, maar ook de ondernemingskracht achter Ridge Farms. Bijvoorbeeld, een assortiment sauzen waarin peper en vruchten zitten zoals mango, guave en ananas zitten, heeft namen die beginnen met een “z”. Je hebt Calypso “Zing”, “Zang”, “Zulu”, “Zonga” en “Zomba”... je snapt het. Je hebt ook “Papa-Love”, gemaakt met papaja; “Yellow man”, gemaakt van de habernero geitenpeper en, natuurlijk, “Red Hot”, die zijn naam eer aandoet. Al haar pikante geleien worden voorafgegaan door het woord “Zango” wat een duidelijke aanwijzing is dat peper erin zit wanneer je dat etiket op de fles ziet. Eén van haar pikante geleien, de Zango Nana Blue Blaze (een heerlijk mengsel van zwarte en blauwe bessen, bananen en geitenpeper) werd beschreven als een gastronomisch genot in de 17de uitgave van de Wall Street Journal in augustus. Vanwege Godet’s succes met het introduceren van haar heerlijke variëteiten pikante geleien, worden haar producten nu meer en meer een deel van de plaatselijke
BAHAMAS RIDGE FARMS
cultuur en haar klanten sporen haar op omdat zij meer van de zoete, pittige, pikant gekruide specerijen willen.
“Ik wil dat Ridge Farms voor heel de Bahamas wordt wat Grace Foods is voor Jamaica,” zegt zij. “Ik wil onze producten zien op de schappen van alle supermarkten, maar ik wil ook dat wij meer dan alleen specerijen zijn.”
“De studiereizen waren zeer gunstig voor ons omdat wij in staat waren om zoveel te leren van elkaar in een niet-competitieve omgeving,” zegt zij. Inderdaad, de kameraadschap was zodanig dat verschillende leden van de groep Godet uitnodigden om hun bedrijven te bezoeken zodat zij uit de eerste hand kon kijken hoe zij de dingen doen. De exporten serieus opvoeren, betekent echter dat Ridge Farms zijn productie meer moet automatiseren. Momenteel wordt alle productie handmatig gedaan – alle bereiding, het mengen, het koken, het bottelen, het zetten van doppen, etiketten en het verpakken – en dit systeem kan de volumes die door grote klanten gevraagd worden, niet aan.
Godet is vooral opgewonden door de mogelijkheid om te beginnen met het inblikken, het vacuümverpakken of het invriezen van groenten en wel op een zodanige manier dat hun goede naam aangaande de versheid en het feit dat zij door haar zelf geplant zijn, voor klanten in de Bahamas behouden blijft. Zij gelooft dat als zij dit zou kunnen doen, het de lokale teelt van deze groeten zou stimuleren en de import ervan verminderen.
Godet is van plan om een deel van de subsidie van Caribbean Export te gebruiken om dit probleem te helpen oplossen door apparatuur te aan te schaffen die de snelheid en productiviteit kan verhogen. Zij bestemt ook fondsen voor het ontwikkelen van een website, het bijwerken van haar etiketten en het wetenschappelijk laten testen van haar producten zodat de houdbaarheidsperiode en de voedingswaarde van de producten bepaald kan worden.
Godet’s verhaal, haar visie en unieke benadering zijn enkele van de redenen waarom Caribbean Export zo enthousiast is over zijn recente initiatief – Break Point. “Wij moeten individuen en bedrijven die echte innovatie en enthousiasme tonen in/voor de belangrijkste sectoren in de regio de gelegenheid geven om hun droom om te exporteren werkelijkheid te laten worden,” zegt David Gomez, Manager voor Handel en Exportontwikkeling bij Caribbean Export. “Wij beseffen echter dat de weg van export echter moeizaam en geldverslindend is, maar wij weten dat er individuen en bedrijven zijn die bereid zijn om in sterke ideeën en degelijke ondernemingen te investeren. Verbind die bereidheid met de kansen van de EPO en wij hebben een Break Point op EUmarkten!”, voert Gomez aan.
“De fondsen van Caribbean Export zullen mij ongetwijfeld helpen om de productiviteit te verhogen en om het in de handel brengen van mijn producten te verbeteren,” zegt Godet. “Al mijn ervaringen met de programma’s van het Bureau zijn tot nu toe positief. Zij hebben mij zeker geholpen om doelen na te streven en ik ben echt opgewonden over de toekomst van Ridge Farms. Ik ben zo dankbaar dat een organisatie zoals Caribbean Export daar is om ondernemers te steunen.”
Voor wat de toekomst betreft, wil Godet, zoals de meeste ondernemers, Ridge Farms groter en succesvoller laten worden, zonder dat zij haar sterk geloof in zelf geplante en volledig natuurlijke landbouwproducten opoffert.
Godet is ook klaar en bereid om haar producten op regionale en internationale markten te brengen, maar zij weet dat hiervoor geld, ervaring nodig is evenals besef van internationale markthandel. Gelukkig krijgt zij dit alles van het Caribbean Export Development Agency. Samen met andere voedselproducenten is zij geweest naar workshops in Barbados, Jamaica en de Dominicaanse Republiek evenals op studiereizen naar Manchester, Hamburg en Parijs, die door Caribbean Export gesponsord werden. Zij is één en al lovend over de ervaringen die zij heeft opgedaan vanwege het Bureau.
15
GRENADA BELZEB
Een alternatieve weg Iedereen die opgroeit in het Caribisch Gebied zal bedreven zijn in verhalen over het gebruik door ouders of grootouders van “bosmedicijnen,” “bostheeën” of de welbekende “bosgeneesmiddelen” die alles zouden genezen. Wat afgedaan werd als lokale praktijken is vandaag de dag een snel groeiende sector voor lichamelijk welzijn en gezondheid met enorme economische vooruitzichten voor diezelfde alternatieve medicijnen. Net als de sector is de weg van de in Haïti geboren Marie Roberte Laurente afwijkend geweest. Zij begon in de informaticasector en ging over tot schoonheidsproducten. Haar weg is gekoppeld aan ervaringen uit haar kindertijd aangaande de kracht van kruiden. Marie Roberte Laurente verliet Haïti met haar familie toen zij 12 was. Zij nam de zaden van haar toekomstige carrière met zich mee. Haar ouders waren ondernemers op het Caribisch eiland; hun business bracht hen naar landelijke gebieden waarbij de jonge Marie Roberte hen vaak vergezelde. Zij maakte kennis met de eeuwenoude gebruiken van lokale planten en kruiden – voor bosbaden, medicijnen en cosmetica. “Hun schoonheidsrituelen zijn mij bijgebleven”, zegt zij.
Marie Roberte Laurente, Owner
16
Het zou nog vele jaren duren voordat deze herinneringen haar weer in die wereld trokken. Haar familie verhuisde naar New York waar zij tenslotte Informatica en Business studeerde en gedurende 20 jaar in die branche werkte. “Maar dingen uit de natuur waren altijd in mijn leven aanwezig”, voegt zij eraan toe. Zij legt uit dat in het huishouden van haar ouders die Zevendaagse Adventisten waren, altijd de nadruk werd gelegd op gezond eten en op alternatieve medicijnen. “Het was onderdeel van mijn leven toen ik opgroeide en het werd onderdeel van mij.” Toch was het niet voordat haar derde kind geboren was en zij zwangerschapsverlof had dat zij “zich verveelde en cursussen begon te volgen in alternatieve geneeskunde – kruiden- en aromatherapie.” Marie Roberte wist niet dat zij het fundament voor haar toekomst legde.
te zoeken naar gezondheidsopties toe en mensen staan nu meer open voor alternatieve geneeskunde.” Het is een markt waarvan het McKinsey-rapport berekent dat het dichtbij “16,5 miljard dollars” is. Voor het Caribisch Gebied met zijn unieke cultuur, geschiedenis en gebruik van medicinale planten in verschillende geneesmiddelen, is dit een sector die van cruciaal belang is. Deze kennis en dit voordeel zijn ook gemaakt tot een focus van de idealistische drijfkracht van Caribbean Export om de regionale Sector voor Lichamelijk Welzijn & Gezondheid te versterken door beoefenaars in staat te stellen om standaarden en het in de handel brengen te verbeteren, te investeren in O&O (Onderzoek en Ontwikkeling) en om producten beter te integreren in voorname sectoren zoals schoonheid en kuuroorden.
In 1993 besloot haar echtgenoot, ook een Haïtiaan, dat hij genoeg had van hun hectische levensstijl; hij wilde hun kinderen opbrengen in een andere omgeving. De familie keerde terug naar Haïti waar hij een fabriek opende. “Ik moest iets doen”, legt Laurente uit. “Ik wilde niet thuis zitten en niets doen.” Haar liefde van oudsher voor natuurproducten, suggereerde een mogelijke richting. In 1999, na een “heleboel onderzoek en training” – en een echtscheiding – lanceerde zij Belzèb (Haïtiaans Creools voor “mooie kruiden”). Zij werkte thuis en maakte een selectie van kruidentheeën en massageoliën. Belzèb was het eerste merk voor natuurlijke cosmetica dat werd gelanceerd in Haïti en het werd al gauw een succes. Tegen 2001 breidde het bedrijf zich uit van Laurente’s huiskeuken naar massaproductie; haar productlijn zou tenslotte zepen, lotions, douchegels, insectenwerende middelen en uiteindelijk een lijn producten voor kuuroorden omvatten – allemaal gebaseerd op kruiden, planten en heesters uit het Caribisch Gebied. Belzèb was nu officieel op wat beschouwd wordt als “De Opkomende Biljoen-Dollar-Markt!” Volgens het adviesbureau, McKinsey & Company, dat wereldwijd opereert en dat in 2012 de “Healthy, wealthy and (maybe) wise: The emerging trillion-dollar market for health and wellness”, uitgaf: “Elke dag neemt het aantal NoordAmerikaanse volwassenen dat het Internet gebruikt om
Voor Laurente bleken de mogelijkheid en de vooruitzichten voor groei in de sector gauw waar te zijn. Wat begon als een sectoractiviteit van één vrouw vanuit een arbeidershuisje, groeide snel uit tot een netwerk voor eerlijke handel. Naarmate de producten van Laurente populair warden, realiseerde zij zich dat zij niet kon komen aan de ingrediënten die zij in voldoende hoeveelheden nodig had. Dus ging zij naar landelijke gebieden en richtte vrouwengroepen op en leerde de vrouwen hoe zij cacaoboter, kokosolie, advocaatolie en castorolie moesten maken die zij dan van hen zou kopen tegen een billijke prijs. Ethische relaties en een betrokkenheid bij het mondiger maken van vrouwen zijn onderdeel van de basisprincipes van Belzèb. Tenminste één van de leveranciers van Laurente heeft uitgebreid en exporteert nu castorolie naar Canada. Al gauw leidde de weg voor Belzèb naar een nieuwe horizon en in 2007 verhuisde Laurente met de productielijn van haar bedrijf naar Grenada. Vrienden op dat eiland hadden haar gevraagd om mee te doen met een onderneming. Laurente schrijft haar kennismaking met en haar uiteindelijke verhuizing naar Greneda toe aan Caribbean Export. Zij verhaalt uitvoerig: “… mijn verhuizing naar Grenada 5 jaar geleden kan toegeschreven worden aan Caribbean Export. Dank zij hen participeerde ik in de Caribbean Gift and Craft show in 2003 en dat hielp mij om mijn bedrijf naar het volgende niveau te brengen.” Zij besloot dat de verhuizing economisch slechts verantwoord zou zijn als zij ook een kuuroord kon openen; zo werd in 2008 Moi Spa opgericht, eerst in een populair toeristenhotel en nu in zijn eigen ruimte. Sinds zij naar Grenada gekomen is, zegt Laurente, “Is de business geweldig toegenomen”; nieuwe gelegenheden waren er om haar natuurproducten op de markt te brengen op andere eilanden en in kuuroorden bij hotels. De Belzèblijn wordt momenteel gefabriceerd in Grenada, maar Laurente is van plan om dat aspect van haar bedrijf weer naar Haïti te verplaatsen waar zij aan meer van haar grondstoffen kan komen – met name castorolie waarvan zij zegt dat Haïtianen het gebruiken voor “alles: massage, pijnen, koorts,
17
GRENADA BELZEB
verstuikingen, voor het haar … het is een wonderolie.” Laurente beschrijft haar weg naar succes met het bedrijf als “een lange weg”; maar één die haar veel tevredenheid heeft gebracht terwijl ze bezig was. Zij herinnert zich uitgelaten hoe wat als hobby begon voor haar, al gauw gemaakt werd tot business met de juiste hulp. Sindsdien werd zij geëerd door de Miami-Haïtiaanse Kamer van Koophandel en genomineerd als Zakenvrouw van het Jaar (2010) door de Kamer van Koophandel van Grenada. In 2013 zal zij afstuderen van de Trinity School of Natural Health (Warsaw, VSA) als Dokter in Natuurgeneeskunde. Haar hard werken werd ook erkend door het Caribbean Export Development Agency dat naast de “Caribbean Gift and Craft Show” die nu de naam draagt van “Design Caribbean”, bezoeken voor haar heeft mogelijk gemaakt aan verschillende andere handelshows en seminars in het Caribisch Gebied. “Caribbean Export heeft een geweldige bijdrage geleverd aan de groei van mijn bedrijf”, verklaart Laurente. “Zonder hen zou ik niet naar veel van deze shows gegaan zijn. Zij hebben mij geholpen om meer te zien.” Caribbean Export erkent de rol van Belzèb bij het helpen opbouwen van capaciteit voor de regio om te kunnen concurreren in de wereldsector van Lichamelijk Welzijn & Gezondheid. Een sector waarvan analisten van de wereldsector verwachten dat die ongeveer 115 miljard $ zal bereiken tegen 2015 op basis van het gebruik van kruiden- en natuurproducten die het publiek veiliger acht dat medicijnen. Belzèb ontving een subsidie om de exportcapaciteit van het bedrijf te verstevigen, om etiketten en verpakking te upgraden om ze laten voldoen aan internationale standaarden en om
18
marketingbrochures te maken. Een deel van haar subsidie ging ook naar het verbeteren van het kuuroord dat grotendeels vaak bezocht wordt door buitenlandse bezoekers die ook vaak de Belzèb producten zullen kopen nadat zij genoten hebben van hun behandelingen in het kuuroord – een indirecte vorm van export. Laurente is erg dankbaar voor alle ondersteuning van Caribbean Export tijdens haar “lange weg”. “Ik heb een klein bedrijf”, brengt zij naar voren; “en om dit soort hulp te krijgen is echt een zegen. Zij zijn de enigen in het Caribisch Gebied die dat doen en zij doen een heel goede job.”
GUYANA GUYANA APICULTURAL SOCIETY
Honing proeven
De jonge vereniging van imkers in Guyana is van plan om de sector te laten groeien en erop toe te zien dat haar product in ruime mate aanwezig is in de hele regio. De meeste mensen vermijden bijen omdat ze bang zijn om gestoken te worden. Dit is niet het geval voor de leden van de Guyana Apicultural Society (GAS – De Vereniging voor Bijenteelt in Guyana), die niet letten op de steken maar op de overheerlijke beloning die de bekwame imker verwacht. “Onze honing is heerlijk,” zegt Aubrey Robert, secretaris van de organisatie, op enthousiaste wijze. “Wij doen in een erg natuurlijke omgeving aan bijenteelt en veel van onze bijenstallen zijn in het bos gevestigd.” De voorzitter van GAS, Karl Persaud, benadrukt: “Wij zijn erg trots omdat wij kunnen zeggen dat wij in Guyana geen bijenziekten en bijenplagen hebben,” zegt hij. “In geen enkele van onze kolonies gebruiken wij pesticiden of insecticiden. Dat is een gouden ster in ons boek.”
Aubrey Robert, Secretary
Met zo een product dat zeer gewenst is, verbaast het niemand dat de GAS haar exportmarkten wil uitbreiden, eerst in de Caribische Regio en dan, hopen zij, verder weg. Momenteel, zegt Persaud, exporteert Guyana ongeveer 400 gallons verse honing per jaar, naar landen als Suriname, Barbados, Grenada, St. Kitts en St. Maarten. Een kleine hoeveelheid wordt ook geëxporteerd naar Canada; het streefdoel is om die hoeveelheid te verhogen tot tien ton tegen eind 2013. Dit is een grote stap wanneer men rekening houdt met het feit dat de GAS een erg jonge organisatie is, ongeveer tweeënhalf jaar oud, met slechts 22 geregistreerde leden. De meeste
19
GUYANA GUYANA APICULTURAL SOCIETY
leden zijn echter ervaren imkers en worden ondersteund door de Caribbean Export Development Agency met een subsidie van 30,000 Euro - “De eerste keer dat wij een subsidie krijgen van een instelling van betekenis,” brengt Robert naar voren – zij verwachten dat zij enkele cruciale maatregelen zullen treffen zodat zij hun doel kunnen bereiken. Het betrokken raken van de Landbouwersvereniging in de productie van honing, is een trend die Caribbean Export graag wil stimuleren. Het Bureau erkent dat de mogelijkheid van langdurige voortzetting van traditionele sectoren zoals landbouw, radicale en serieuze veranderingen vereist met betrekking tot hoe zij beschouwd en ondersteund worden en het Bureau stond vooraan bij het proberen om de economische haalbaarheid van producten met toegevoegde waarde die landbouw als basis gebruiken, te ontwikkelen. “Als regio moeten wij serieus bekijken hoe wij de landbouwproductie ondersteunen,” zegt David Gomez, Manager voor Handel en Exportontwikkeling bij het Bureau. “Iedereen die overweegt om aan de Caribische zijde waarde toe te voegen aan datgene wat traditioneel geëxporteerd werd als grondstof, is een prioriteit voor ons. Daarom is de agro-voedingsmiddelensector een sector die prioriteit geniet bij ons werkprogramma,” zegt hij. De subsidie die GAS ontvangen heeft van Caribbean Export is bestemd voor een aantal aanwendingen, inclusief het sturen van GAS-vertegenwoordigers op een studiereis naar Jamaica, één van de belangrijkste honingexporteurs in de regio. Tijdens deze reis zullen GAS-vertegenwoordigers technologische vraagstukken nauwkeurig bekijken en zullen zij ook leren hoe de honingproductie van Guyana aan te passen zodat die kan voldoen aan de standaarden van de Europese Unie.
20
Het Bureau houdt vast aan zijn visie aangaande het ontwikkelen van succesvolle Caribische merken en daardoor zal de subsidie van Caribbean Export ook helpen bij het opnieuw van een merknaam voorzien van het huidig product van GAS samen met het laten voldoen van etiketten en de verpakking aan internationale standaarden op het gebied van volledige informatie over de voedingswaarde, streepjescodes en organische indeling. Verbeteringen zullen ook aangebracht worden aan de bestaande verpakkingsfaciliteiten. Bij pogingen om de productie te verhogen, zal een deel van de tussenkomst van Caribbean Export in GAS de ondersteuning zijn van een Matching Hives-project: voor elke vier bijenkorven van GAS, zal Caribbean Export één sponsoren. “Ons belangrijkste doel,” zegt Robert, “is om ons voor te bereiden op export naar de regio en op het verkopen via het Internet aan de diaspora. Wij hopen dat dit tegen het einde van het jaar een feit is.” Zij hopen ook andere grondstoffen van de bijenteelt zoals stuifmeel en hars te exporteren. De organisatie mikt op dit moment niet op verkoop in NoordAmerika omdat dit geldverslindend kan zijn. In plaats daarvan hoopt zij de verkoop op al bestaande regionale markten uit te breiden. Persaud legt uit: “Om te kunnen gaan op nieuwe markten, heb je meer certificering nodig. Wij kregen 100 procent organische certificering, maar wij hebben nog meer nodig.” Het gebrek aan internationale certificering voorkomt echter niet dat de organisatie enkele van zijn doelen bereikt. Vorig jaar hield GAS de eerste honingshow in het Caribisch Gebied: een tentoonstelling die bedoeld was om de verschillende soorten honing die in Guyana aanwezig zijn te tonen, evenals talrijke producten zoals zepen, kaarsen en schoonheidsproducten
GUYANA GUYANA APICULTURAL SOCIETY
die van honing gemaakt zijn. “Het was een groot succes,” zegt Persaud. “Wij zijn van plan om dit jaar, rond Pasen, een andere tentoonstelling te houden.” De andere doelen van GAS hebben te maken met educatie. De vereniging wil het publiek graag leren hoe om te gaan met Braziliaanse bijen die soms een gevaar kunnen vormen. GAS wil ook zij aan zij werken met lokale boeren en hen het nut tonen van bijen bij het bestuiven van gewassen. Het belangrijkste is toch dat GAS hoopt om als organisatie op te treden die de imkers van Guyana samenbundelt, een organisatie die de sector zal versterken en jonge imkers zal aantrekken in de sector. Hoewel export het doel op lange termijn is, weet de organisatie dat het doen van goede zaken in eigen land begint, zegt Persaud: “Wij proberen ook om de import van honing in Guyana te minimaliseren. ”
21
BELIZE ROYAL MAYAN SHRIMP FARMS LTD
22
The Team at Royal Mayan Shrimp Farms Ltd
BELIZE ROYAL MAYAN SHRIMP FARMS LTD
De vraag beter vaststellen Er kan zeker gesuggereerd worden dat als de Caribische regio volledig economische welvaart wil bereiken, grotere nadruk gelegd moet worden op de nieuwere en opkomende industrieën. Eén zo een industrie is ongetwijfeld de Agrovoedingsmiddelensector waarvoor de regio vele voordelen heeft. Een groep heeft deze realiteit volledig aangegrepen en heeft getracht de vooruitzichten ervan te ontwikkelen door de oprichting van Royal Mayan Shrimp Farms uit Belize. Mayan Shrimp Farms levert smakelijke schaaldieren aan markten op drie continenten en begon in 1999 met een oriënterende missie om de mogelijkheid van het kweken van garnalen in Belize te onderzoeken. De groep geleid door Alvin en Irv Henderson van het MBA-programma van de Cornell Universiteit, stond op het punt te bewijzen dat de Agrovoedingsmiddelensector in de regio kan werken. Nadat ze het land bezocht hadden en andere garnalenkwekers in de regio gesproken hadden, kwamen de partners met een ambitieus businessplan waarmee zij hun vijvers bouwden en de eerste oogst binnen 12 maanden exporteerden. De eerste fase van de onderneming hield 100 acres aan productievijvers in; latere samenwerking met een lokaal grondverzetbedrijf leidde tot “uitbreiding van het inzicht”, en de ontwikkeling van 320 acres aan vijvers. De eerste exporten van het bedrijf – zoals gepland – gingen naar de V.S. in 2000. Tegen 2003 hadden zij nieuwe markten ontwikkeld in Mexico en het Caribisch Gebied, en in 2006 begonnen zij hun producten te verkopen aan de Europese markt. Momenteel verscheept Royal Mayan Shrimp Farms jaarlijks ongeveer drie miljoen Engelse pond aan garnalen naar negen verschillende markten op drie continenten. Ongeveer 85 procent van zijn exporten wordt met kop/schaal (Head-on/Shell-on - HO/SO) verkocht; de rest wordt verpakt in een formaat zonder kop/met schaal (Headless/Shell-on HL/SO).
23
23
BELIZE ROYAL MAYAN SHRIMP FARMS LTD
Het succes van Royal Mayan is aantoonbaar bewijs waarom Caribbean Export gelooft dat de Agrovoedingsmiddelensector één van de sectoren is die aanzet tot regionale economische groei. De sector is tot onderdeel gemaakt van de prioriteitsectoren van het bureau en verschillende tussenkomsten worden georganiseerd om meer bedrijven zoals Royal Mayan Shrimp Farms te helpen. Ondanks het zichtbaar succes van Royal Mayan, beschrijft Verkoopschef Karteek Tummala de onderneming als “erg riskant. Het zijn levende dieren in een vijver”, weidt hij uit. “In één nacht kunnen wij dus veel geld verliezen vanwege één kleine ontsnapping.” Om deze “kleine ontsnappingen” te minimaliseren en inderdaad vanwege het milieu, heeft Royal Mayan talrijke systemen ingebouwd om te garanderen dat zijn activiteiten duurzaam zijn. In zijn vijvers wordt op semi-intensieve basis gekweekt, met een dichtheid aan voorraden van 32 of 60 garnalen per vierkante meter. Babygarnalen worden drie of vier weken in een “kweekvijver voor babygarnalen” geplaatst voordat zij overgebracht worden naar de grote vijvers; dit garandeert betere overlevingscijfers. Alle vijvers worden volledig belucht wat resulteert in een laag percentage van waterverversing, minder dan drie procent per dag en afvalwater wordt doorheen drie insluitingvijvers gefilterd om de impact van de kwekerij op het nabijgelegen mangrovemoerasland en de lagune te verminderen. Kortom, het is een onderneming die zorgvuldig uitgedacht is. In 2011 vroeg Royal Mayan één van de “versnelde” subsidies van Caribbean Export aan waarvoor men een kleiner contant bedrag krijgt dan de normale subsidie, maar die sneller goedgekeurd wordt. Het bedrijf kreeg 5.000 Euro die gebruikt werd om een importhandelsbeurs te bezoeken in Brussel in 2012. Vertegenwoordigers van Royal Mayan hadden deze bijzondere handelsbeurs bij verschillende voorgaande gelegenheden bezocht; maar zoals Tummala naar voren brengt, “is Europa niet goedkoop.” De subsidie van Caribbean Export was een welkome bijdrage om de kosten te betalen. Tummala beoordeelt de impact van de subsidie als te zijn “erg waardevol, zelfs ondefinieerbaar.” Hij legt uit: “Wij waren in staat om andere belanghebbenden in de sector te ontmoeten en sommige van onze klanten zijn van Europa. Het hielp om hun voorstelling te begrijpen wat ons toen hielp bij het plannen van onze eigen productie voor dit jaar. Elke markt heeft zijn eigen kwaliteitsspecificaties – grootte, kwaliteit, kleur en wij produceren op basis van aan wie wij verkopen.” Caribbean Export ziet zijn subsidieprogramma meer als een
24
strategisch instrument voor bedrijven zodat zij waardevolle fondsen kunnen lenen om extra exportcapaciteit op te bouwen of in geval van bedrijven die nog nieuw zijn, de exportbereidheid te versterken. Dit was zeer duidelijk bij hoe Royal Mayan omging met zijn succesvolle aanvraag. Volgens Tummala: “De bijstand van Caribbean Export heeft ons in staat gesteld om te plannen zoals het moest voor het afgelopen productiejaar bij de kwekerij. Wij waren in staat om het doel van de internationale vraag en het aanbod van garnalen beter vast te stellen evenals de marktprijzen en verwachtingen. Hiermee konden wij exact plannen wat wij moesten produceren en op welke markten wij ons moesten richten.” Het succes van zijn eerste subsidieaanvraag heeft het bedrijf aangemoedigd om te overwegen om het proces in de nabije toekomst te herhalen. “Wij zijn van plan om een grotere subsidie aan te vragen om de capaciteit van onze ijsmachine op te voeren”, zegt Tummala. “Dat is een project wat wij in gedachten hebben. Het is niet goedkoop, dus is het uitgesteld. Wij hopen dus om die grotere subsidie aan te vragen en het te krijgen.” Volgens de geschiktheidcriteria van Caribbean Export is dat het soort project dat een goede kans maakt om goedgekeurd te worden. Zoals de Manager voor Concurrentiekracht en Vernieuwing van Caribbean Export, Chris McNair, uitlegt, geeft de organisatie subsidies aan “bedrijven die een bewezen capaciteit hebben”, om “hen te helpen om zichzelf uit te rusten voor de exportmarkt.” Het is allemaal onderdeel van de stuwkracht van het bureau om het maken van merken van wereldklasse te stimuleren. McNair voegt eraan toe: “Er zijn een aantal zaken waarmee regionale bedrijven geconfronteerd worden om te kunnen concurreren in de wereld; onze subsidies zijn erop gericht om hen te helpen om die barrières te overwinnen.” Als een bedrijf met bewezen capaciteit voor internationale export, kijkt Royal Mayan uit naar toekomstige steun van Caribbean Export.
SURINAME GOM FOOD INDUSTRIES
De geheimen van Shisado Met sommige van de machtigste specerijen en exotische smaakmakers in de wereld, begint de Caribische bewerker van agro-voedingsmiddelen leven te geven aan oude tradities van de unieke melanges van de regio. Het is de toegewijde en innovatieve benadering van sommige van deze bewerkers die de vraag naar Caribische smaakmakers stuwen en geloof doen hechten aan deze sector als een katalysator voor economische groei. Kijk maar naar Gom Food Industries – zijn manager, Kenneth van Gom, was werkzaam bij een luchtvaartmaatschappij, in een hoedanigheid die niets met voedsel te maken had, toen hij de mogelijkheden erkende van authentieke Caribische smaakmakers en toegaf aan zijn wens om ondernemer te worden. Hat is dit type visie en vooruitziendheid dat Caribbean Export helpt om te ondersteunen en autoriseren naarmate het begint met een belangrijke reis om merken van wereldklasse te helpen ontwikkelen die gebruikmaken van de authenticiteit van de regio om onvervalste waarde te leveren. Voor Kenneth van Gom was zijn beslissing één waarover hij goed had nagedacht. De moeder van Van Gom bezat waardevolle familierecepten voor de verscheidenheid aan sauzen die nu de Sishado merknaam hebben.
Kenneth van Gom, Manager
25
Voordat hij op de markt ging met zijn sauzen, deed Van Gom de nodige marktanalyse en tests. De ontwikkeling van het merk begon in het begin van 1996 waarbij het nemen van monsters uit, het testen en verfijnen van de recepten twee jaar duurde voordat het bedrijf werd geregistreerd in mei 1998. Zijn handelwijze was goed doordacht en gebaseerd op de nodige analyse en ontwikkeling.
25
SURINAME GOM FOOD INDUSTRIES
De fabriek die in Paramaribo gevestigd is, produceert een collectie van zes marinades en barbecuesauzen waarin soja zit. De waarde begrijpend van wat hij produceert, wilde Kenneth van Gom slechts een hint geven van het geheime sausrecept: “Onze producten zijn gebaseerd op traditionele Surinaamse recepten met enige Indonesische invloed terwijl de kruidige Caribische tradities en smaken behouden blijven.” De merknaam Sishado werd gevormd uit een combinatie van de voornamen van de eerste drie kleinkinderen van het vrouwelijk gezinshoofd van de familie Van Gom en bezitster van de recepten, Yvonne van Gom. De drie zijn bloedverwanten en nu ook onlosmakelijk verbonden met het Sishado sauzenmerk. De naam Sishado echter, is niet slechts een sentimentele creatie, het geeft duidelijke gedachten weer voor de groei en toekomst van het bedrijf. Volgens Van Gom, suggereert het ook een “Aziatische exotische achtergrond, terwijl het ook volledig tropisch is.” Het Sishado merk van sauzen en marinades is de binnenlandse marktleider in Suriname, met een geschatte 40% van het marktaandeel. Ongeveer 30% van de productie van het bedrijf wordt geëxporteerd naar voornamelijk Nederland, maar ook naar Aruba, Curaçao, Frans-Guyana en St. Maarten. Verzoeken voor kleine verschepingen naar Canada en de Verenigde Staten, zijn afgehandeld via de website van het bedrijf terwijl het bedrijf werkt aan het uitbreiden van zijn distributie naar bekende supermarktketens in België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. De relatie van het bedrijf met het Caribbean Export Development Agency begon in 2003. In die tijd werd een subsidie van Caribbean Export goedgekeurd voor een project dat uit meerdere punten bestond en dat zich richtte op marktanalyse en verkennende bezoeken aan Curaçao, Aruba, Nederland en Trinidad & Tobago. Hiermee was Gom Food Industries in staat om met wetenschappers en voedingstechnologen te werken bij het Caribbean Industrial Research Institute (CARIRI) van de University of the West Indies. De zeer moderne laboratoriums op technologisch gebied van CARIRI, hielpen het bedrijf om productsamenstellingen te produceren en om smaaktesten te doen. Het product kreeg ook nieuw ontworpen verpakking, etiketten en advertentiematerialen.
26
Caribbean Export assisteerde het bedrijf verder bij het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie bij de verhuizing van zijn fabriek en de aankoop van nieuw apparatuur. Dit droeg bij tot een verhoging in de productie van 180.000 liter in 2008 tot 315.000 liter in 2010. Gom Foods Industries ging door met investeren in zijn groei en concurrentiekracht en nam weer contact op met Caribbean Export in 2011 via het Direct Assistant Grant Scheme (Programma voor Directe Assistentie bij Subsidieaanvragen) van het bureau om te helpen bij de uitvoering van ISO 22000. Vandaag de dag, met de hulp van enkele overheidsinstellingen, is het bedrijf bezig met de verkrijging van ISO- en HACCPkwaliteitsstandaardcertificering die maatstaven in de sector zijn en die het bedrijf in een meer marktrijpe positie zouden brengen voor verdere expansie op zijn exportmarkt. Gom Foods bereidt zich voor op zijn verwachte groei en heeft net de verbouwing van zijn productiefaciliteit voltooid. Recentelijk heeft het bedrijf ook twee producten meer toegevoegd aan zijn assortiment en is begonnen met het verhogen van zijn marketing- en advertentie-inspanningen evenals zijn distributiecapaciteiten. Met zijn ogen gericht op de toekomst, ziet het management van het bedrijf zichzelf in de volgende tien jaar werken vanuit een volledige nieuwe fabriek en het zal de productie en verkopen met tenminste vijf keer zoveel verhoogd hebben. Het wil ook productassortimenten uitbreiden en binnendringen op nieuwe markten in de Europese Unie (EU), Noord-Amerika en het Wijder Caribisch Gebied. Voor Caribbean Export kon dit geen beter nieuws zijn aangezien een deel van de cruciale focus van het Bureau is op het meer laten gebruiken door bedrijven van de voordelen die verschaft worden door de Economische Partnerschapsovereenkomst (EPO) tussen de Europese Unie en de CARICOM. De Manager voor Handel en Export, David Gomez, benadrukt dit en zegt: “De EU-markt kan voor de regio een erg belangrijke en strategisch groeigebied zijn voor onze exporten. Dit is één van de redenen waarom wij trachten om bedrijven beter te helpen met marktinformatie via ons Market Intelligence System (Systeem voor Inzicht in de Markt).” Hij vervolgde: “Regeringen kunnen geen tijd besteden aan het onderhandelen van al deze bilaterale overeenkomsten en zich inspannen terwijl bedrijven niet eens gebruikmaken van deze bilaterale overeenkomsten. Het is deels waarom wij ook zo opgewonden zijn om ons ‘Break
SURINAME GOM FOOD INDUSTRIES
Point’-initiatief. Wij geloven dat als wij meer ‘doen’ om bedrijven beter voor te bereiden, zij waarschijnlijk meer kans hebben om te slagen op exportmarkten.” Gom Foods deelt ook de visie van nieuwe markten maar voelt als een Surinaams bedrijf zijn behoefte om zich ook te focussen op het groeien op de lokale Surinaamse markt. Hiertoe is het bedrijf van plan om wat van zijn eigen groenten te planten zodat die gebruikt kunnen worden bij de productie van zijn sauzen en marinades. Het is ook van plan om samen te werken met andere lokale en internationale producenten om privéetiketten te produceren waarbij het Sishado merk gebruikt wordt. “Onze groeikansen [zijn goed]”, zegt Van Gom. “… Mensen in de Westerse wereld hebben de neiging om meer etnische en andere ‘vreemde’ voedingsmiddelen te gebruiken. Wij hebben de mogelijkheden om binnen te dringen op meer EU-markten evenals op de NoordAmerikaanse markten.” Plannen om te profiteren van gunstige kansen in Antigua, Barbados, Jamaica, Trinidad & Tobago en de Dominicaanse Republiek, zijn al in voorbereiding.
27
27
ST. LUCIA BARON FOODS
De succesvolle saus De landbouwsector in de Caribische Regio wordt hervormd. Meer en meer bedrijven nemen traditioneel geplante gewassen en zetten ze om in producten waaraan waarde toegevoegd wordt zodat een succesvolle voedingsmiddelensector gecreëerd wordt. Op het Eiland Sint-Lucia, is één zo een bedrijf dat helpt om het gezicht en het lot van landbouw te transformeren, Baron Foods. Zoals vele van de andere Caribische eilanden, plant SintLucia de Madame Jeanette en volgens Wikipedia, heeft de Madame Jeanette tussen 100.000 – 350.000 Scoville units aan heetheid. Vergelijk dit met sappige Jalapeno die een heetheid heeft van maar 2.500 – 8.000 op de Scovilleschaal. Het is de Madame Jeanette die Baron Foods gebruikt om hun groei te stuwen door hun zeer goed verkopende West Indian Hot Sauce te creëren. Het bedrijf bestaat al 21 jaar. Het fabriceert een verscheidenheid aan dranken, specerijen, essences, slasauzen, sauzen en kruiderijen en het is trots op het feit dat het verse, lokale producten gebruikt. Volgens Frankie Sami, Manager voor Integrale Kwaliteitszorg bij Baron Foods, is er een symbiotische relatie tussen het bedrijf en de lokale landbouwproducenten.
Ronald Ramjattan, Chief Executive Officer
28
“Wij zijn zwaar afhankelijk van de beschikbaarheid van verschillende grondstoffen die verwerkt worden in talrijke producten, ook in ons paradepaardproduct, West Indian Hot Sauce”, zegt hij. “Alle lokale pepers worden gebruikt om één van de meest pikante smaken in het Caribisch Gebied te creëren.”
ST. LUCIA BARON FOODS
De vraag naar producten die door Baron Foods gefabriceerd worden, is toegenomen. De producten worden verkocht in heel het Engelssprekende deel van het Caribisch Gebied, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en via Martinique in Frankrijk en Duitsland. Sami beschrijft Baron Foods als “een lokaal bedrijf met wortels in Sint-Lucia” dat een “een regionaal bedrijf met een complete voedingsmiddelenfabriek in Grenada en degelijke investeringen in Trinidad en Tobago” geworden is. Bovendien gaat Baron Foods een fabriek van 5 miljoen USD bouwen in Chaguanas, Trinidad. Chief Executive Officer (Algemeen Directeur) Ronald Ramjattan wordt geciteerd in een artikel in de Trinidad Guardian en zegt dat de fabriek in het eerste kwartaal van 2013 met de productie moet beginnen. Verwacht wordt dat 100 mensen in de fabriek zullen werken wat de grootte en de omvang van de onderneming in Trinidad toelicht. Momenteel heeft Baron Foods 75 mensen voltijds in dienst. Deze verhuizing naar Trinidad is één die opmerkelijk is voor zakelijke relaties in het Caribisch gebied. Gewoonlijk zijn het de Trinidadiaanse bedrijven die gaan naar markten in het Oostelijk en Breder Caribisch gebied. Het succes van Baron Foods in de agrovoedingsmiddelensector is één welke Caribbean Export verschillende keren hoopt te herhalen met andere regionale producenten. Het Bureau heeft een lange geschiedenis van werken met regionale producenten om hen te helpen om te voldoen aan internationale standaarden en om de capaciteit te verhogen. De agro-voedingsmiddelensector is aangeduid als één van de prioriteitsdomeinen voor Caribbean Export en er worden pogingen ondernomen om te garanderen dat de werkelijke capaciteit ervan verwezenlijkt wordt. Baron Foods heeft een productieve relatie met Caribbean Export ervaren. De voedselfabrikant haalde voor het eerst voordeel uit bijstand van Caribbean Export toen het bedrijf streefde naar HACCP-certificering. Het bedrijf is doorgegaan met het bereiken van de ISO 22000:2005- en FSSC 22000: 2010-kwaliteitsstandaard. Inderdaad, Baron Foods (Sint-Lucia) is de eerste en enige organisatie in het Caribisch Gebied die deze prestigieuze
29
29
ST. LUCIA BARON FOODS
standaard verkregen heeft en het sluit zich aan bij de soortgelijke voedselreuzen in de wereld zoals Nestle en Heinz. Baron Foods draait in feite de rollen om. Het bedrijf laat zijn oog ook vallen op de potentiële lucratieve Zuid- en LatijnsAmerikaanse markten. “Voorlopig wordt gefocust op de markten in Cuba en de Dominicaanse Republiek”, zegt Sami. Het bedrijf heeft in de voorbije jaren ook talrijke prijzen gewonnen. Bij de Caribbean Business Awards van 2012, bijvoorbeeld, won het bedrijf de vier meest prestigieuze prijzen: Klein tot Middelgroot Bedrijf van het Jaar, Prijs voor Vernieuwing, Prijs voor Uitmuntendheid in Fabricage en Caribische Ondernemer van het Jaar die ging naar Directeur Ronald Ramjattan. Baron Foods waardeert de ondersteuning van Caribbean Export heel erg. Het bedrijf keek uit naar gelegenheden om het naar “grotere hoogten” te brengen en het bureau bevorderde die gelegenheden door talrijke businessstimulansen door middel van subsidies, businesstentoonstellingen en algemene ondersteuning. “Een subsidie te hebben ontvangen van Caribbean Export is echt voordelig geweest voor het bedrijf”, zegt Sami. “Wij hebben op succesvolle wijze een subsidie aangevraagd ter ondersteuning van de aankoop van verwerkingsapparatuur en dit heeft de doeltreffendheid van onze verwerkingsstructuur volledig radicaal veranderd”, zegt Sami. Caribbean Export heeft ook trainings- en handelsmissies gesponsord waaraan leidinggevenden van Baron Foods meededen. In de afgelopen twee jaar heeft Directeur Chris Persaud deelgenomen aan een handelsmissie naar Europa, namelijk naar Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Medewerkers van het bedrijf maakten ook deel van de delegatie naar London tijdens de Olympische Spelen van 2012 en terwijl zij op die trip waren, waren zij in staat om te vergaderen met belangrijke supermarktketens zoals Tescos en Sainsbury’s. In september van datzelfde jaar was Baron Foods aanwezig bij de 25ste Jaardag van Expo Cibao in de Dominicaanse Republiek wat geresulteerd heeft in zich voortzettende onderhandelingen met de grootste supermarktketen daar om het Baronmerk in het assortiment te hebben.
30
Met de explosie van alle dingen die met voedsel te maken hebben, inclusief TV-shows, chef-koks, mensen die een goede keuken waarderen, fijnproevers en lekkerbekken, neemt de concurrentie van producten soortgelijk aan die welke door Baron Foods geproduceerd worden, toe. De toekomstige dreigingen kunnen gevormd worden door individuen en door gevestigde bedrijven. Wanneer geconfronteerd met deze uitdagingen, blijft Baron Foods gefocust en toegewijd. “Het is ons doel om binnen de komende vijf jaar het Baronmerk versterkt te hebben als te zijn een echt Caribisch merk”, zegt Sami. “Dit doel wordt al verwezenlijkt aangezien vele Caribische landen ons merk aangenomen hebben als de voornaamste voedselleverancier en wij hebben eigen terreinen gecreëerd op de markten in deze landen.”
JAMAICA BIO-TECH
Planten in goud veranderen
In Jamaica concentreren Dr. Henry Lowe en zijn team van BioTech R & D zich op de enorme wereldmarkt voor nutricijnen. Het historisch gebruik van planten voor medische doeleinden is lang een traditie geweest in het Caribisch Gebied. Vandaag de dag echter, wordt die kennis samen met de eigenschappen van de plant omgezet om de lucratieve sector van alternatieve geneeskunde te stimuleren. De rol en het belang van het Caribisch Gebied in deze sector kan echter beschouwd worden als beginnend, maar hopelijk niet voor lang. Aangezien meer en meer individuen zich beginnen te wenden tot hun voorouderlijke kennis en hedendaagse technologie om de genezende eigenschappen van de planten die voorkomen in het Caribisch gebied te gebruiken, kan de Caribische landbouwsector gestimuleerd worden. Een Jamaicaans bedrijf waarvan de inspanningen als die eenmaal succesvol zijn, van betekenis kunnen zijn voor de landbouw- en voedingsmiddelensector van dat eiland, is Bio-Tech R&D. Voor velen die niet in het Caribisch Gebied zijn opgegroeid, lijken de volgende combinaties misschien vreemd, maar voor diegenen met een degelijke kennis van de ambitieuze brouwsels van hun grootmoeder, is dit herkenbaar. Denk aan een pap gemaakt van zoete patat, yam en bananen evenals van fytaten; een energiesportdrank gemaakt van colanootextracten: is dit een grap? Het is geen grap en de man achter deze energieverhogende producten is geen gek.
Dr. Henry Lowe, Executive Chairman
31
Dr. Henry Lowe is de Uitvoerend Voorzitter van de BioTech R & D Institute Ltd, onderdeel van de Environmental Health Foundation Group of Companies in Jamaica. Hij
31
JAMAICA BIO-TECH
werd opgeleid als een medicinaal apotheker en hij is een internationaal geprezen wetenschapper op het gebied van nutricijnen, speciaal van die welke voortgekomen zijn van planten die in Jamaica groeien. In 2010 kreeg Dr. Lowe wereldwijde erkenning voor zijn ontdekking waarbij aangetoond werd dat de Jamaicaanse Ball Moss eigenschappen bevat die helpen om prostaatkankercellen te doden. Hij is Adjunct-Hoogleraar op drie universiteiten en werd geëerd door het Huis van Afgevaardigden van de Verenigde Staten van Amerika en het New York State Senate voor zijn voorbeeldige bijdragen tot de wetenschap, wetenschappelijk onderwijs en openbare dienst. In wezen is de goede doctor niet het type dat grappen maakt over de potentiële gezondheids- of medicinale voordelen die uit planten gehaald kunnen worden, zelfs als zij aardvruchten zijn. Inderdaad, hij is bij het groeiend aantal wetenschappers dat gelooft dat zulke belangrijke hoofdvoedselproducten zoals yam, bananen en zoete patat de befaamde Olympische sprinters van Jamaica hun voorsprong zouden kunnen geven. Iets waarover Dr. Henry Lowe bloedserieus is het potentieel van Jamaica om nationale rijkdom te halen uit de Ontwikkeling van een nutricijnensector. Nutricijnen, legt hij uit, zijn soorten chemische mengsels die uit planten verkregen worden en die gezondheidgevende eigenschappen hebben: zij kunnen de gezondheid verhogen en ook medicinale waarde hebben. Hij voegt eraan toe dat Jamaica in het bijzonder gezegend is met de juiste soort planten. Het heeft inderdaad 84 van de 160 erkende en medicinale planten van de wereld. “De waarde van de wereldmarkt voor deze producten wordt geschat op een half biljoen Amerikaanse dollars”, zegt Dr. Lowe. “Als wij slechts een heel klein percentage daarvan konden opeisen, bijvoorbeeld 0,01 procent, zou dit een heel verschil zijn voor de fiscale en economische toekomst van Jamaica. Wij zouden deze job kunnen doen door te gebruiken wat in de grond groeit hier in Jamaica.” Dr. Lowe’s geloof in wat de impact van een bloeiende nutricijnensector zou kunnen betekenen voor Jamaica is niet helemaal vergezocht. In feite is dit type onderneming samen met agroprocessing, exact het soort vernieuwing dat Caribbean Export wil bevorderen en ondersteunen. De Manager voor Concurrentiekracht en Vernieuwing bij
32
het bureau, Chris McNair, zegt: “Traditionele sectoren transformeren door innovatie en een exportmarkt te creëren waar die er vroeger niet was, is altijd iets wat wij bij Caribbean Export graag zien. De agro-voedingsmiddelensector is niet nieuw voor ons en wij zijn ons zeker bewust van het potentieel ervan. Onze pogingen zijn meer het garanderen dat bedrijven behoorlijk getraind en gecertificeerd zijn om aan de international standaarden te voldoen en dat er doeltreffende systemen zijn voor het creëren van succesvolle merken rondom die innovatie.” Bio-Tech R & D werd opgericht in 2010 met een mandaat om nutricijnen, cosmeceutische producten en geneesmiddelen van medicinale planten die voorkomen in Jamaica te ontwikkelen en in de handel te brengen. Het bedrijf kan zeer zeker de lucifer zijn waarmee men deze sector kan doen opvlammen in Jamaica. In de afgelopen twee jaar, zijn Dr. Lowe en zijn collegawetenschapppers bij het instituut (het personeel dat daar werkzaam is, is gestegen van 5 naar 42 en er zijn 8 mensen daar met een Doctorsgraad) hard aan het werk geweest om een productenlijn te maken die ontworpen is om een aandeel te hebben op de enorme nutricijnenmarkt. Begin 2012 lanceerde Bio-Tech R & D een lijn van zeven wetenschappelijk ontwikkelde nutricijnen waarvan de werking bewezen was, onder het merk Eden Gardens, inclusief zijn belangrijkste product Alpha Prostate Formula 1 dat een brouwsel bevat dat gehaald werd uit de Jamaicaanse Ball Moss en dat helpt tegen kanker. Andere nutricijnen van het merk zijn ontworpen om te helpen met stress, artritis, soepelheid en diabetes evenals met algemeen lichamelijk welzijn en gezondheid. Meteen na de lancering van deze producten, introduceerde Bio-Tech R & D ook een lijn van vijf medicinale kruidentheeën onder het Eden Gardens merk. Er is bijvoorbeeld Guinea Hen Weed, een anti-kankerbrouwsel dat goed is tegen ontstekingen van gewrichten en van de prostaat; Soursop & Ginger, een mengsel dat rijk is aan antioxidanten en dat bekend staat om het verlichten van misselijkheid, hoofdpijn, artritis en maagstoornis; en Cerasee & Ginger, een mengsel dat rijk is aan antioxidanten en dat uistekend bloed zuivert, dat tegen diabetes helpt, dat de karteldarm reinigt. Dan voegde het in juli 2012 Jamaica Gold and Premium Power Porridge toe, twee energieverhogende producten voor atleten en voor herstel.
JAMAICA BIO-TECH
In augustus toen de Jamaicaanse sprinter Usain Bolt raasde op de renbaan bij de Zomer Olympische Spelen in London, waren vertegenwoordigers van Bio-Tech R & D ook in de stad om Eden Gardens te introduceren aan potentiële distributeurs van het Verenigd Koninkrijk en Europa. Zij waren daar op uitnodiging van het Caribbean Export Development Agency om deel te nemen in zijn Break Point-initiatief. De bedoeling was om bedrijven gekend te laten worden door toekomstige investeerders, distributeurs en kleinhandelaren.
de producten ervan in de wereld; in andere woorden het in de handel brengen en bewustmaking.
Dr. Lowe beschrijft de ontvangst door distributeurs als “geheel uitstekend”. “Zij hielden van al de producten die wij hen toonden en wij onderhandelden over distributeurschap in het Verenigd Koninkrijk en Europa”, voegt hij eraan toe.
Intussen heeft het instituut andere innovatieve en heilzame producten op stapel, inclusief een formulering om te helpen tegen huidkanker. Dit product, zegt Dr. Lowe, zou op zichzelf “een blockbuster” kunnen zijn in de Verenigde Staten waar er jaarlijks ongeveer drie miljoen nieuwe patiënten zijn die huidkanker krijgen.
Intussen bouwt het onderzoeksinstituut aan een sterke basis thuis en Dr. Lowe zegt dat onlineverkopen vanuit Canada en ook vanuit de Verenigde Staten zich beginnen te ontwikkelen. Positieve feedback van consumenten die de nutricijnen en medicinale theeën van Eden Gardens gebruiken, begint ook te komen. Volgens Dr. Lowe komt dit door Alpha Prostate 1 die “fantastische resultaten” zou geven voor de gezondheid van de prostaat. De doctor zegt dat naast kapitaal dat nodig is om onderzoek en ontwikkeling die doorgaan te financieren, de grootste uitdaging warmee Bio-Tech R & D momenteel te maken heeft, het bekendmaken van de naam Eden Gardens is en
33
Echter krijgen zij misschien een duw op dit gebied. Dr. Lowe heeft een sterke uitdrukking van interesse gehad van een Canadees bedrijf dat de Eden Gardens productlijn wil distribueren. “Zij belden mij één van de afgelopen dagen op en zij vertelden mij dat zij naar Jamaica wilden vliegen met hun privévliegtuig om erover te praten”, zegt hij.
De doctor is vol lof over de hulp die Bio-Tech R & D heeft ontvangen van het Caribbean Export Development Agency. “Zij hebben ons erg ondersteund in onze formatiejaren door ons te helpen om ons personeel getraind te krijgen door HACCP en door voor mij te regelen dat ik Barbados en andere eilanden kon bezoeken”, zegt hij. “Zij hebben mij geholpen om mijn ogen te openen om te zien wat andere mensen doen en om het belang van het netwerken in te zien.”
33
In Belize is er een bedrijf dat niet bang is om uitdagingen aan te gaan en om te bewijzen dat sterke merken uit het Caribisch Gebied kunnen komen. Coool Delight, is één van die merken. Het neemt de markt voor frisdranken over in Belize met zijn populaire vruchtendranken en het bewijst dat met de juiste benadering, de veelbelovende agro-voedingsmiddelensector werkelijk vruchten kan afwerpen.
Maak plaats, cola!
Met zijn verscheidenheid citrusvruchtensmaken zoals sinaasappel en citroen, tropische ananas evenals appel, druiven en vruchtenpunch, lijkt het erop dat telkens wanneer Belizanen hun dorst willen lessen, zij vragen naar Coool Delight en de nieuwe Frooot Blasts melanges. Er is keuze in aantrekkelijke verfrissende combinaties van ananas-banaan, sinaasappel-grapefruit-ananas, sinaasappel-kers, perzikappel, of in citroen, zure bosbes en zuurzak. Het bedrijf achter de Coool Delight en Froot Blasts merkdranken is Caribbean Premier Products Limited. De organisatie is pas vijf en een half jaar geleden begonnen en nu al verandert het de voorkeur voor wat smaak betreft van lokale Belizanen door hen weg te leiden van koolzuurhoudende dranken naar niet-koolzuuurhoudende vruchtendranken, bevroren nieuwigheden en gezuiverd drinkwater. Merken uit eigen land ontwikkelen en bevorderen zodat ze in de wereld kunnen concurreren, is de focus van Caribbean
34
Kahlil Salazar, Founder
BELIZE CARIBBEAN PREMIER PRODUCTS
Export dat een nieuw standpunt heeft. Volgens de man die belast is met het overbrengen van Concurrentievermogen en Innovatie bij het Bureau, Chris McNair, “Is het meest waardevolle goed dat een bedrijf heeft, zijn merk. Wat wij ijverig trachten te doen is om Caribische bedrijven te laten begrijpen hoe en waarom dat merk ontwikkeld moet worden. Voor ons bij Caribbean Export kunnen de zaken niet meer zoals gewoonlijk zijn.” Voor Caribbean Premier Products Limited waren de zaken beslist nooit als gewoonlijk. De onderneming is het geesteskind van Kahlil Salazar die, voordat hij het bedrijf oprichtte, afstudeerde met een Bachelorsgraad in Computertecniek. Vanwege de liefde van de familie voor het maken van producten en omdat hij zijn eigen baas wilde zijn, hield Salazar geen rekening met zijn jaren van scholing en richtte Caribbean Premier Products Limited op. In het begin was er weinig lokale concurrentie in dit segment van de drankenindustrie. Voorts merkte Salazar de kansen op in het “dollarmarktsegment” van de drankenindustrie, in een ontwikkelingsland waar de armen het grootste deel van de bevolking vormen. Dit effect aangaande de prijs, realiseerde hij zich, zou de vraag door klanten drijven. Op dit ogenblik heeft Caribbean Premier Products 23 voltijdse en acht seizoenarbeiders in dienst. Zijn voornaamste markt is Belize, maar het bedrijf exporteert zijn producten ook naar Guyana en Barbados. Marktonderzoek dat gedaan werd in Jamaica, als gevolg
35
van een Versnelde Procedure voor Subsidieaanvraag bij Caribbean Export Development, wijst erop dat de toegangsen groeikansen op de Jamaicaanse markt veelbelovend zijn. Caribbean Premier Products Limited denkt aandacht te schenken aan dit vooruitzicht met verdere bezoeken aan Jamaica om de markt te analyseren en om toekomstige importeurs en distributeurs trachten te vinden. Caribbean Export Development Agency heeft nuttige bijstand gegeven aan Caribbean Premier Products via zijn subsidieprogramma. Allereerst door te helpen met het vinden en de aankoop van een inspuitpomp voor vloeibare stikstof en het trainen van het personeel om de installatie te gebruiken. Bij een tweede tussenkomst die goedgekeurd werd in februari 2012, kreeg het bedrijf hulp voor marketingactiviteiten zoals grafische vormgeving, websiteontwikkeling, marktonderzoek en handelsmerkregistratie. Project 3 is momenteel in de uitvoeringsfase. Wanneer dat beëindigd is, zal de uitbreiding en verandering van het industriële fabrieksgebouw, het bedrijf een stap dichter bij CROSQ- en HACCP-certificering brengen, het hoogste niveau in de sector. Oude, defecte installaties zullen ook vervangen worden door een nieuwe compressor met droger voor gekoelde lucht en een krimpfolie-verpakkingsmachine met schroefaskoker hetgeen de productiecapaciteit zal verhogen van 6-8 dozen per minuut tot 12-16 dozen per minuut.
35
BELIZE CARIBBEAN PREMIER PRODUCTS
Door een partnerschap aan te gaan met het Caribbean Export Development Agency, is Caribbean Premier Products in staat geweest om de kwaliteit, het voorkomen van de producten te verbeteren, de productiekosten te verminderen en toegang te krijgen tot de CARICOM-markt. Bovendien werden vijf arbeiders van het bedrijf getraind in het gebruik en onderhoud van de installaties, en aangaande de fysieke en chemische risico’s die verbonden zijn met het gebruik van vloeibare stikstof. De rol die Caribbean Export heeft gespeeld in het bedrijf heeft ongetwijfeld geleid tot duidelijke verbetering en binnen een paar maanden zal het bedrijf zijn nieuwste merk lanceren; Caribbean Sunrise dat vers sap en melkdranken in het assortiment zal hebben. Het is een waarheid als een koe in de zakenwereld van vandaag dat marketing een groot gedeelte vormt van elk
36
budget. Hoe de kwaliteit van het product ook mag zijn, zonder uitgebreide marketing en verkoopstimulering, zullen de zaken niet goed gaan. Met ondersteuning van Caribbean Export, is Caribbean Premier Products in staat geweest om posters, reclameborden, publicatieaanbrengingen op vrachtwagens, TV- en radioadvertenties te ontwikkelen die van de producten Coool Delight en Frooot Blasts die het paradepaardje van het bedrijf zijn, begrippen hebben gemaakt. Als hij naar de toekomst kijkt, ziet Salazar Caribbean Premier Products als “de vooraanstaande producent van vruchtendranken op de lokale markt en als een naam die in de CARICOM bekend staat voor kwaliteit en hogere kwaliteit,” met minimaal twee containers per maand die naar de CARICOM geëxporteerd worden. Hiervoor hebben wij maar één woord ter aanmoediging: Coool!
BARBADOS BLUE WATERS
Een basis voor succes Het cultureel erfgoed, de geschiedenis en rassensamenstelling van het Caribisch Gebied, zijn allemaal elementen die boeiende ervaringen en aantrekkelijke merken produceren. Het is de kleurrijke geschiedenis van de regio die ook doorgaat met het stimuleren van veelbelovende Creatieve Sectoren die de capaciteit hebben om de economische toekomst te transformeren. Want Caribbean Export, het Bureau dat belast is met het verbeteren van exporten vanuit de regio, beschouwt deze capaciteit van de Creatieve Sectoren die grotendeels niet verwezenlijkt is, als de volgende grens van de Caribische Regio. Het is begrijpelijk dat niet zij alleen deze visie hebben. Een Barbadiaans bedrijf dat films maakt, is zich bewust van de waarde van het erfgoed van de regio en tracht producten op basis daarvan te ontwikkelen die commercieel haalbaar zijn. Blue Waters Productions Inc. is het geesteskind van zijn stichter, Alison Saunders, die wat zag in een commerciële onderneming in de Creatieve Sectoren. Saunders woont in Barbados en lanceerde haar eerste speelfilm “Hit for Six” die gebaseerd is op één van de geliefde sporten in de regio – Cricket. De film maakte zijn debuut middenin de populairste periode van de sport – De Cricket Wereldbeker. Terwijl er in het Caribisch Gebied weken achtereen opwinding heerste over de Wereldbeker Cricket en het eiland overspoeld werd door cricketfans vanuit de hele wereld die gekomen waren om de slotwedstrijden te zien, ging “Hit for Six” ook in première.
Alison Saunders, Founder
37
De film, over een jonge cricketspeler die vecht om zich te onderscheiden in een sport waarin er veel concurrentie is en die in verleiding gebracht wordt door de corrupte
37
BARBADOS BLUE WATERS
van de Caribische Regio is. Idolen uit het verleden en het heden zoals Bob Marley en Rihanna hebben de Caribische flakkering, cultuur en muziek genomen en hebben de rest van de wereld ermee gefascineerd. Tientallen jaren na zijn dood, boeit Bob Marley nog steeds en verdient hij inkomsten voor zijn nalatenschap.
financiële beloning die door wedstrijdvervalsing aangeboden wordt, was zeer actueel. De première was een rode-loperaangelegenheid die gehouden werd in de vooraanstaande Cineplex van het eiland. Sindsdien ontbrak Hit for Six niet bij filmfestivals evenals in bioscopen op andere Caribische eilanden. Momenteel wordt het op de televisie in Zuid-Afrika vertoond en Saunders hoopt dat het in vele andere landen op dat continent vertoond zal worden. “Het is de eerste Barbadiaanse film die geëxporteerd wordt zodat er winst mee gemaakt kan worden”, zegt zij. Het beginsucces van Blue Waters in de Creatieve Sector kan gezien worden als een bewijs voor waarom Caribbean Export sterk gelooft in de capaciteit van deze opkomende sector om de economie van de regio te transformeren. Het Bureau voert aan dat het één van de natuurlijke concurrentievoordelen
38
Net als het uitzonderlijk succes van Reggae, is er ook grote waarde in de rijke verhalen van de regio en onafhankelijke filmmakers zoals Saunders komen naar voren en maken die waarde te gelde. Zij gelooft echter dat er nog werk verricht moet worden. Saunders voert aan dat met meer gefinancierde en gecoördineerde marketinginspanningen in de filmsector, televisiemarkten heel ver zouden gaan bij het verder helpen stimuleren van de audiovisuele sector. Caribbean Export deelt haar mening over de noodzaak van extra ondersteuning aan de sector. Het Bureau heeft artiesten en producers naar verschillende internationale handelsshows gebracht om hen te helpen om regionaal talent te introduceren en zodat deze beoefenaars in de sector nuttige relaties kunnen opbouwen en hun vak kunnen ontwikkelen. Blue Waters was ook de begunstigde van een subsidiefinanciering verschaft door Caribbean Export om het meest recente product in de Creatieve Sector van het bedrijf te ontwikkelen. “Ik waardeer het heel erg dat Caribbean Export ons helpt om onze verhalen aan de wereld bekend te maken! Dit is een effectieve exportvorm omdat terwijl wij onze producten verkopen, wij ook onze cultuur, onze landen en de geweldige capaciteit van onze mensen verkopen”, zegt Saunders als antwoord op de ondersteuning van het Bureau aan haar. De verschafte financiering helpt het bedrijf bij zijn productie van een documentaire getiteld Panama Fever: A Caribbean Journey. Het gaat over tienduizenden Barbadianen die tussen 1904 en 1914 naar Panama zijn gegaan om het kanaal te helpen graven en over hun afstammelingen die nog steeds daar wonen.
BARBADOS BLUE WATERS
“De Barbadianen vormden de enige groep mensen die zo groot was en die hielp om het kanaal te graven”, zegt Saunders. “Ongeveer 40.000 Barbadianen verlieten hun land en gingen naar Panama.” De meesten bleven en vestigden zich daar en vandaag de dag is er een vrij grote Diaspora van Panamezen met Barbadiaanse voorouders die in dat land wonen. Saunders vindt het jammer dat twee volkeren die zo nauw verbonden zijn door de geschiedenis, zo weinig van elkaar afweten. “Wij in Barbados kennen onze families in Panama niet en zij kennen ons ook niet”, zegt zij. Panama Fever: A Caribbean Journey kan helpen om dit recht te zetten en Saunders maakt de aantrekkingskracht ervan groter door de documentaire te structureren rondom haar eigen reis. In 1905 verliet een grootoom van haar Barbados en ging naar Panama om aan de Amerikaanse fase van het kanaal to werken. Panama Fever volgt haar persoonlijke reis naar Panama – en Cuba – op zoek naar informatie over hem en zijn afstammelingen. “Zij zijn mijn familie en ik wil graag weten hoe het was voor hen daar in die tijd en hoe het nu voor hen is”, zegt zij. Saunders is van plan de Panama Fever: A Caribbean Journey te doen uitkomen in 2014 zodat dit kan samenvallen met de 100ste verjaardag van het begin van het graven van het kanaal. Ondertussen wordt de trailer hier en daar getoond. Het werd bijvoorbeeld getoond tijdens een recente Diasporaconferentie in Barbados evenals bij de openingsavond van het Caribbean Tales Film Festival en het ging mee op een handelsmissie van de Barbadiaanse Overheid naar Panama. “Wij hebben veel online-ondersteuning gehad voor dit project”, zegt Saunders. Indrukwekkende verhalen en de keuze van het juiste tijdstip mogen de trucs zijn van een filmmaker, maar je moet ook weten hoe de films te krijgen voor een kijkerspubliek en hoe geld te verdienen hierbij. En je moet natuurlijk ook weten hoe
39
aan de belangrijke sommen geld te komen die je nodig hebt om de films te maken op de eerste plaats. Blue Waters kon dit doen dankzij de subsidie van het Caribbean Development Export Agency. De fondsen stelden Saunders in staat om onmisbare marketing- en distributiedeskundigen in dienst te nemen en om een slimme strategie voor fondsenwerving te ontwikkelen om fondsen aan te trekken van mogelijke investeerders. De subsidie hielp ook om het maken van de trailer van de documentaire te financieren. Saunders zegt: “Wij waren in staat om naar Panama en Cuba te gaan met de subsidie van Caribbean Export en wij kregen uistekende ondersteuning van de Caribische gemeenschap in die landen. Wij zijn ook al in staat geweest om publiek te creëren dat de film ondersteunt door het maken van een trailer van 10 minuten die beschikbaar is op YouTube. Er was een fantastische reactie online. Wij benutten ook hints die de trailer mogelijk maakte, met een regionaal financieringsbureau, een onderwijsinstelling, een kredietvereniging en een luchtvaartmaatschappij.” Het is duidelijk dat hoewel het product dat gemaakt wordt binnen de Creatieve Sector op een ongelooflijke wijze te verwezenlijken is, kan het ook zeer geldverslindend zijn en doeltreffende planning is van cruciaal belang. “Marketing en distributie zijn zo belangrijk”, zegt Saunders. “Voordat wij zelfs startten met de documentaire wilden wij weten hoe wij het zouden verkopen en aan wie wij het zouden verkopen.” In wezen gebruikt Saunders de fondsen die verschaft werden door Caribbean Export ook om een model te ontwikkelen dat kan helpen zodat de toekomstige filmproducties van Blue Waters op zichzelf kunnen staan en rendabel kunnen zijn. “Daarom is het financieren met de subsidie zo belangrijk”, zegt zij. “Wij wilden er zeker van zijn dat Panama Fever dat een belangrijk project is vanuit een sociaal en historisch oogpunt, ook te verwezenlijken zou zijn; dat het zichzelf zou financieren.” Blue Waters is niet ontmoedigd en heeft een ander project op stapel. Blue Waters werkt samen met andere spelers om Barbados te promoten bij internationale filmmakers als een filmlocatie. “Wij zijn contacten aan het leggen die ons moeten helpen om onze kleine industrie vooruit te laten gaan”, zegt Saunders.
39
ST. VINCENT & THE GRENADINES TAMI B
Een sprong wagen Denk aan het Caribisch gebied en u denkt meteen ook aan toerisme. Er is echter een andere sector die heimelijk zorgt voor economische groei in de regio – Het is de Creatieve Sector. “Het overtreft aanmerkelijk alles wat men zich vroeger voorgesteld heeft.” Dat zegt een rapport dat door de Wereldorganisatie voor de Intellectuele Eigendom (World Intellectual Property Organisation –WIPO) die in Genève gevestigd is, geproduceerd werd over de economische impact van de creatieve sector. In de regio is dit een impact die grotendeels het resultaat is van individuen met een creatieve gave die naar voren treden en die de rijke culturele erfenis van het Caribisch Gebied gebruiken en het transformeren in producten waarnaar vraag is. Men kan zeker beweren dat Tamiko Browne één van die individuen met een gave is die helpen om de vraag naar creatieve expressie in het Caribisch Gebied te stuwen. De ontwerper van zwemkleding die in Sint-Vincent gevestigd is en die oprichter is van Tami B Designs, is vastbesloten om opnieuw te definiëren wat het betekent om een bikini te dragen. Haar opvallende en gesofistikeerde lijn aan luxueuze zwemkleding heeft, sinds het werd gelanceerd vijf jaar geleden, internationaal naam gemaakt. De in Amerika geboren ontwerpster die getrouwd is met iemand uit Sint-Vincent, heeft haar lijn nu uitgebreid met kleding voor ontspanningsoorden, die bestaat uit avondkleding, handtassen en sandalen. Onlangs heeft een groep artiesten die liedjes wereldwijd opneemt, haar de opdracht gegeven om de kostuums te maken voor hun laatste muziekvideoclip.
40
ST. VINCENT & THE GRENADINES TAMI B
Tamiko Browne, Designer & Founder Het is allemaal begonnen met Browne’s besluit om een betere bikini te maken – eentje die zijzelf ook zou willen dragen. “Ik was moe van de doorsneebenadering die vele ontwerpers gebruikten en ik was de bikinibroekjes beu die hingen als zij nat werden.” Browne was nauwelijks begonnen toen zij een fantastische kans kreeg om haar werk ten toon te stellen. Nadat zij had gehoord dat de Islands of the World Fashion Week voor de eerste maal gehouden zou worden in de Bahamas, besloot zij dat zij niks te verliezen had door te vragen of zij mocht meedoen. “Ik zag het als een gelegenheid om naar buiten te treden”, zegt zij. Zij had nog geen monsters om in te dienen en nam de kans om in de plaats daarvan tekeningen te sturen. Het wierp vruchten af en de organisatoren van het evenement schreven terug en zeiden dat zij van de tekeningen hielden. Zij vroegen Browne om mee te doen. “Ik moest me als een gek haasten om een collectie te maken”, zegt zij. “Toen wist ik niet eens waaruit een collectie moest bestaan en ik vroeg mijzelf af hoe ik het esthetische erin zou zetten.”
41
Het esthetische van Browne maakte indruk op een panel juryleden waarin vooraanstaande personen uit de modewereld zitting hadden, zoals de Canadese modemogol Peter Nygard en Alphadi, de Nigeriaanse modeontwerper die bekend staat als de “kunstenaar van de woestijn”. Zo zeer dat zij de hoofdprijs won in beide categorieën van het evenement: Veelbelovende Ontwerper en Cultureel Stuk. Het cultureel stuk was een opvallend stuk: een badpak dat gemaakt was van geweven vezels die erg leken op die welke vrouwen van Sint-Vincent gebruiken om manden te maken. “Ik besloot dat ik echt iets ongewoons moest maken als ik indruk wilde maken”, zegt Browne. De impact van het stuk moedigde Browne aan om een milieuvriendelijk element aan haar lijn te voegen door natuurlijke materialen te gebruiken zoals katoen en hennepvezel, evenals processen die minder afval en vervuiling creëren. Bijvoorbeeld, sommige items zijn versierd met de hand en zeeschelpen zijn daarbij gebruikt, terwijl andere knopen hebben, gemaakt van kokosnotenschaal. “Dit type creatieve visie en vernieuwing gaat goed in de richting van het creëren van het unieke Caribisch merk”, zegt Chris McNair, Manager van Concurrentiekracht en Vernieuwing bij Caribbean Export. “Wij helpen graag bedrijven met het DNA om wereldwijd te concurreren, om in staat te zijn om merken
41
ST. VINCENT & THE GRENADINES TAMI B
van wereldklasse te ontwikkelen. Daarom zijn de meeste van onze tussenkomsten ontworpen rond het ontwikkelen van merken.” Voor het bureau betekent dit enige houvast en veel publiciteit. In de zomer 2012 profiteerde Browne van een ervaring die, naar zij denkt, haar zal helpen om het juiste internationaal marktsegment voor Tami B Designs te vinden. Zij kwam in aanmerking voor een studiereis naar Groot-Brittannië en Europa welke gesponsord werd door Caribbean Export voor een zorgvuldig geselecteerde groep Caribische modeontwerpers als onderdeel van het London Engage project – een project dat ontworpen werd om het “Caribisch Merk” te helpen tentoonstellen en de regio te positioneren als een opkomende marktrijpheid voor investeringen. “Ik rekende erop dat het een waardevolle gelegenheid voor mij zou zijn om veel kennis op te doen en zo was het”, zegt zij. “De reis bracht ons naar Manchester, Berlijn en Parijs en mijn ogen werden echt geopend. Wat ik heb geleerd blijkt nu erg nuttig te zijn voor mijn merk.” Als gevolg van deze publiciteit, praat Browne nu met contactpersonen en kopers in Europa van wie zij denkt dat zij haar lijn graag willen steunen. Zij is ook optimistisch dat soortgelijke gesprekken met een boetiek in het nabijgelegen Martinique, vruchten zullen afwerpen. Een belangrijke les die deze ondernemende en innovatieve ontwerpster geleerd heeft door de reis, is de waarde van onderzoek. Het is een systeem dat zij aan een ieder aanbeveelt die hoopt een product op de markt te brengen met weinig geldmiddelen. Bijvoorbeeld, zij raakte vertrouwd met die merken die te vergelijken waren met die van haar en identificeerde die warenhuizen waarop zij zich moest richten. Voor vele Caribische bedrijven is onderzoek vaak erg duur. “Wij hebben al vroeg geweten dat als wij als bureau bedrijven wilden helpen om merken van wereldklasse te maken, onderzoek een fundamenteel element van hun ontwikkeling moest zijn”, legt David Gomez uit, de Manager voor Handel en Exportontwikkeling van het bureau. “Wij wisten echter dat de prohibitieve kosten grote moeilijkheden zouden creëren voor bedrijven en daarom ontwikkelden wij het Systeem voor Inzicht in de Markt.” Volgens Gomez zal het nieuw systeem dat op ICT gebaseerd is en dat nu nog ontwikkeld wordt,
42
regionale bedrijven cruciale markt- en handelsinzichten verschaffen zodat zij beter beslissingen kunnen nemen met kennis van zaken over waarnaar toe te gaan en wat te doen wanneer men wil binnentreden op nieuwe markten. “Ik weet dat ik moet focussen op een marktsegment – op iets unieks”, zegt zij. “En ik heb geleerd dat de winkels waarop ik mij moet richten die winkels zijn die een afdeling hebben die gewijd is aan kleding voor vakantieoorden. Wanneer u mijn type modekleding maakt, kunt u niet op de zomer wachten om het in de winkel te laten zijn. U moet het hele jaar door de kleding tentoonstellen.” Een subsidie van Caribbean Export later dit jaar zit er ook in voor Tami B Designs en Browne is dankbaar voor de fondsen die zullen helpen om haar bedrijf verder te ontwikkelen. “Dit type ondersteuning is zo belangrijk voor kleine ondernemers zoals ik die beginnen met enkel een idee”, zegt zij. “Er zijn niet veel plaatsen voor ons om naar toe te gaan om de hulp te krijgen die wij nodig hebben.”
TRINIDAD & TOBAGO MEILING
gekend als Meiling, is een idool in de modesector van Trinidad – een beschrijving die haar doet terugschrikken maar die nochtans waar is. Haar komst op het toneel in de jaren 70, was de eerste stap van een revolutie die de Caribische mode opnieuw zou definiëren in de ogen van de wereld door het te brengen van “kleurrijk en exotisch” naar “elegant en gesofistikeerd”.
Geen rommel, geen franjes Zij heeft Trinidad veroverd. Thans concentreert het regionale mode-idool, Meiling, zich op internationale markten Het prachtvertoon en praal van de verschillende carnavals van de regio hebben lange tijd aanleiding gegeven om te geloven in de creatieve expressie en het talent van een volk dat nu gekend is vanwege zijn mode. Voor het Caribisch Gebied is de gave om een gevarieerde culturele erfenis uit te drukken in modecreaties bijna essentieel. Het is een gave die vandaag de dag helpt om een zeer doenlijke Creatieve Sector te stuwen; en iemand die doorgaat met het hebben van de leiding is Meiling van Trinidad en Tobago. Fluister de naam “Meiling” in het oor van een Caribische volgeling van de nieuwste mode en er komt meteen een voorstelling in zijn/haar gedachten: een beeld van licht linnen in heldere zuivere lijnen; hemelse avondjapons in prachtige zijdestoffen; fanatieke aandacht voor detail. Geen rommel, geen franjes – slechts stijl in de zuiverste betekenis van het woord. Meiling Esau, geboren Achong, maar door allen eenvoudigweg
43
Meiling Esau, Designer
Meiling is een geboren modeontwerpster: haar moeder Evelyn was, om haar woorden te gebruiken, “één van de voornaamste modistes van Trinidad”. De jonge Meiling bracht veel tijd door in de winkel van haar moeder. Zij verzamelde stukjes stof en garneersels om jurken voor haar poppen te maken. Door bijna net als bij osmose de onderliggende vaardigheden van kleren naaien te leren alsmede de structuur van kledingstukken, wist zij op jonge leeftijd dat zij modeontwerpster wilde worden. Op haar 16de ging zij naar het Verenigd Koninkrijk om te studeren aan de Lucy Clayton School of Design. Met haar diploma op zak keerde zij begin jaren 70 terug naar Trinidad. Zij werkte een jaar lang in een kledingfabriek – in die dagen waren er veel van dit soort fabrieken in Trinidad – en stichtte nadien één van de eerste ontwerperboetieks op het eiland, in een gerenoveerde garage. Een paar jaar later, in 1982, werd Meiling Inc. Ltd. als naamloze vennootschap erkend. Meiling is bescheiden en schrijft haar vroege succes toe aan “goede timing”. De gewaagde mode van de jaren zestig had de wereld laten schrikken; in het Caribisch Gebied waren er een heleboel hippe jonge mensen die verlangden naar designerkleding, maar die lokaal niet konden kopen. Meiling kwam op het toneel, rustig en kritisch, met het esthetische dat onmiskenbaar Caribisch was, maar toch een stijl die duidelijk internationaal was. Het duurde niet lang voordat de benaming “idool” aansloeg aangezien lokale groepen en beroemdheden drongen om haar creaties te dragen. In de 30 ongewone jaren van haar carrière, heeft Meiling van alles ontworpen. Van uniformen voor werknemers van
43
TRINIDAD & TOBAGO MEILING
bedrijven tot gewaden voor schoonheidswedstrijden; zij werkte samen met de winnaar van de Emmy awards, Peter Minshall, om de openings- en slotceremoniën van de 1996 Olympische Spelen in Atlanta te regisseren. Haar werk is gerespecteerd in heel het Caribisch Gebied en daarbuiten. Zij kreeg vele awards: in 2008 ontving zij de Chaconia Silver Medal van Trinidad en Tobago voor lange en lofwaardige dienst op het gebied van business; zij kreeg ook de titel van “Grand Master of Fashion Design” tijdens de Caribbean Fashion Week in Jamaica. In 2011, won zij de Women of Influence Award van The Association of Female Executives of Trinidad & Tobago, en in 2012 werd zij genomineerd als één van de top 50 invloedrijke mensen in T&T. Het verbaast dus niemand dat in 2012 Meiling werd geselecteerd om deel te nemen in het stimulerend Break Point-project van het Caribbean Export Development Agency, waarbij een creatieve groep ondernemers naar London vloog om hun ideeën te presenteren aan een panel van investeerders in het Verenigd Koninkrijk dat veel kapitaal had – van wie eentje zijn interesse uitdrukte om het Meilingmerk naar markten in het Verenigd Koninkrijk te brengen. Het Break Point-initiatief was voor Caribbean Export echt om het anders doen van dingen en het geven van leven aan zeer haalbare opkomende sectoren en hen voordeel laten halen uit de Economische Partnerschapsovereenkomst (EPO). De Manager voor Concurrentiekracht en Vernieuwing bij het bureau, Chris McNair legt uit: “Wij moesten bedrijven een betere kans geven om door te breken op de lucratieve markt van de Europese Unie, maar wij realiseerden ons dat om dit te doen wij een middel nodig hadden dat hen zou voorbereiden. Zij moesten klaar zijn om de voordelen van de EPO te gebruiken.” Caribbean Export sponsorde ook een studiereis naar Berlijn, Parijs en Manchester en het bevorderde ook deelname in de prestigieuze Dominicana Moda modeweek in de Dominicaanse Republiek. Meiling was één van de vijf regionale ontwerpers die haar creaties ten toon stelde en zij werd uitgekozen door een verslaggever van het Britse Vogue als één van de top vijf ontwerpers in de show. Zij is vol lof over deze initiatieven van Caribbean Export die, brengt zij naar voren, creatieve ondernemers zoals zijzelf de kans geeft om te reiken naar wijdere markten en om te leren over internationale standaarden. “Veel van ons zijn financieel niet in staat om naar al deze markten te gaan, om onderzoek
44
TRINIDAD & TOBAGO MEILING
te doen en om al deze mensen te ontmoeten”, zegt zij. “Deze shows zijn ook goed omdat je netwerkt met andere ontwerpers.” Haar bezoek aan de Dominicaanse Republiek stelde haar in staat om contacten te leggen met fabrikanten waarbij er deuren voor mogelijke samenwerking in de toekomst geopend werden. Zoals zij naar voren brengt, is de Dominicaanse Republiek al een staat die handelsovereenkomsten heeft getekend die exporten naar de Europese Unie vergemakkelijken en zij hebben een fabricagecapaciteit en deskundigheid die momenteel niet beschikbaar zijn in Trinidad. “Mijn atelier is niet groot genoeg om grote bestellingen aan te kunnen”, legt zij uit. “Ik prefereer om regionaal te fabriceren, als ik het niet in Trinidad kan houden.” Meiling betreurt het verlies van fabricagecapaciteit in Trinidad welke zij toeschrijft aan de huidige tendens van het kopen van “instantmode – zelfs als het de volgende dag kapot is”. Goedkope geïmporteerde kleding heeft kledingfabrieken en vele stoffenzaken uit de business gedreven hetgeen betekent dat zij veel van haar stoffen moet importeren. “Toen ik begon”, herinnert zij zich, “was er een (mode) sector maar geen designerkleding; nu is er designerkleding maar geen sector.” Zij is echter bemoedigd door recente pogingen om de sector opnieuw te stimuleren in de regio: bijvoorbeeld, de Caribbean Academy of Fashion and Design, bij de University of Trinidad and Tobago (UTT), waarvan de eerste lichting jonge ontwerpers vorig jaar afstudeerde. Zij is enthousiast om opkomend talent te begeleiden en geeft negen weken per jaar les op de Academie. “Het is een uitstekend programma”, zegt zij. Haar langetermijndoel voor haar bedrijf is om uit te breiden naar nieuwe markten in het Caribisch Gebied en internationaal. “Het gaat om het in de handel brengen en het daar te krijgen”, overdenkt zij. En zij ziet Caribbean Export als een essentieel onderdeel van dat proces. “Ik waardeer hun professionalisme”, zegt zij. “Het is altijd een genoegen om met hen te werken.”
45
45
DOMINICAN REPUBLIC PRO RD S.A.
Met Liefde Verricht Werk De Caribische Informatie- en Communicatietechnologie(ICT) sector begint echte tekenen te vertonen van verbetering en uitbreiding. Intens gebruikt door een groep ondernemers die van aanpakken weet en die ook innovatief is, raakt technologie meer geïntegreerd in zakelijke ondernemingen en nieuw opgerichte bedrijven.
Dolores Vicioso, Founder
46
Deze toenemende passie voor nieuwe technologieën en wat het kan doen voor regionale bedrijfsideeën helpt om een moderne regionale ondernemer te scheppen. Dit is duidelijk in het geval van Dolores Vicioso. Aangezien Vicioso de kleindochter is van een Dominicaanse journalist die eens vooraanstaand was, was het onvermijdelijk dat zij de liefde die haar grootvader had voor het delen van kennis zou erven. Haar introductie in deze branche vereiste een zeer praktische benadering. Door mee te doen met vele projecten voor verschillende bedrijven, was zij in staat om te leren van getalenteerde fotograven en schrijvers. Zij studeerde later handel aan de lokale UNAPEC Universiteit en besloot om door te gaan om een Mastersgraad in journalistiek te verwerven aan de Columbia Universiteit in de Stad New York. Aangezien zij werd geboren in een tijdperk van geavanceerde technologie, was Vicioso in staat om de passie van haar grootvader op een ander niveau te brengen. “Het was slechts een tweede natuur om voordeel te halen uit nieuwe technologieën, om informatie te verspreiden en om te reageren op wereld- en lokale informatiebehoeften,” zegt zij. Zij richtte de business-informatiespecialist dr1.com op, een Internetportaal met een populaire nieuwsdienst – een forum voor vragen en antwoorden, reisgidsen en kaarten van de Dominicaanse Republiek.
DOMINICAN REPUBLIC PRO RD S.A.
“Accommodatie is een zeer belangrijk domein van de reisindustrie,” zegt Vicioso. “Doordat wij de databank bewerkten, plaatsten wij als marktleiders ons in het gemoed van zeer belangrijke klanten. Hierdoor hebben wij nieuwe contracten gekregen voor informatieproducten, ook van het Ministerie van Toerisme, van toerismeclusters en particuliere reisbureaus.” Producten die aangepast zijn aan de wensen van de klanten zijn winstgevende resultaten van dit project en Vicioso heeft de informatie ook gebruikt om reisdoelkaarten te vervaardigen voor reisbestemmingen in de Dominicaanse Republiek en reisgidsen voor Santo Domingo, La Romana-Bayahibe en Samana. Erkenning van de rol die ICT moet spelen bij de ontwikkeling van de regio is nooit ver van initiatieven van Caribbean Export. Het Bureau heeft stappen ondernomen om bedrijven
47
te helpen om dit feit te erkennen en om volledig gebruik te maken van de nieuwe technologieën. In 2010, kreeg Vicioso’s bedrijf een subsidie van 15.000 Euro toegekend om het databankproject betreffende accommodatie uit te voeren evenals dr1.com’s herontwerp en software-upgrade. “De subsidie van de Caribbean Export Development Agency hielp het bedrijf om een gids van accommodatiefaciliteiten die op het Internet gepromoot worden, te produceren – de meest uitvoerige databank over hotels die beschikbaar is in het land in welke vorm dan ook – en toegankelijk via het Internet,” legt Vicioso uit. Het bedrijf kreeg recentelijk een tweede subsidie van 28.600 Euro om het in staat te stellen om het project af te maken en bijgevolg de meest complete inventaris te maken van hotels en huurhuizen via een Accommodatiedatabank en de
47
DOMINICAN REPUBLIC PRO RD S.A.
omvang van het project uit te breiden. Dit zal later dit jaar beschikbaar gemaakt worden in geprinte vorm.
te maken, dat alle producten voor bezichtiging in de wereld via mobieltjes, tablet-pc’s en het net, zal verenigen.
“Wij zijn van plan om de databank uit te breiden tot meer dan de oorspronkelijke 423-plus onroerende goederen om zodoende die te omvatten welke al op het Internet gepromoot worden, die welke nog niet op het Internet zijn evenals de groeiende categorie van onroerende goederen die verhuurd worden,” zegt Vicioso.
Aangezien zij niet iemand is die iets voorgoed beëindigt, verlegt Vicioso altijd de grenzen en in 2010 begon het bedrijf met het uitbrengen van een reisgids in het Italiaans; in 2011 introduceerden zij een reisgids in het Spaans en in 2012 waren zij in staat om hun eerste reisgids in het Frans uit te brengen evenals nieuwe reisgidsen in Engels-Spaans. In 2013 hoopt het bedrijf zijn eerste Duitse reisgids uit te brengen. “Het werken in verschillende talen heeft de omvang van onze producten uitgebreid,” zegt Vicioso. Groei is topprioriteit voor Vicioso en om dit te bereiken plant zij om een basis voor productdistributie op de verschillende bestemmingen op te zetten waarbij zij voordeel haalt uit strategische banden. “Wij moeten doorgaan met het ontwikkelen van ons verkoopteam zodat het de producten op de markt kan brengen die wij produceren en voordeel kan halen uit de platforms die wij aan het creëren zijn,” zegt zij.“Wij moeten ook doorgaan met het ontwikkelen van producten door meer te gaan in de richting van audiovisuele producten.”
David Gomez, Caribbean Export’s manager voor Handel en Exportontwikkelingen, voert aan dat “Dit type business dat gedreven wordt door ‘belangrijke gegevens’ en dat gebruikmaakt van de technologie om klanten mondiger te maken, echt een stap is in de juiste richting. Het is niet ongewoon voor ons bij het Bureau om te erkennen dat om deze bedrijven beter te kunnen helpen wij hen toegang moeten geven tot meer gegevens.” Gomez is van mening dat met de ontwikkeling van het nieuwe systeem voor marktonderzoek van Caribbean Export, bedrijven zoals dr1.com en anderen in staat zullen zijn om veel meer verantwoorde beslissingen te nemen over hun uitbreiding en groei. Voor Vicioso betekent uitbreiding de reis- en exportmarkten van de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk. Deze markten zijn de voornaamste markten van haar bedrijf omdat hun belangrijkste taal het Engels is. Het bereiken van deze markten op zoveel mogelijk manieren is bijgevolg dat waarop men zich het meest concentreert. Fase twee van de subsidie van Caribbean Export zal daarom gebruikt worden om een nieuwe technologische platform voor de website af
48
Vicioso legt uit dat de nieuwe subsidie van Caribbean Export het bedrijf in staat zal stellen om de voornaamste reisbestemmingen uit te kammen zodat het bedrijf een uitgebreid niveau van informatie van ingewijden over deze bestemmingen zal hebben dat gebruikt zal worden voor andere reisproducten. “Wij willen graag benadrukken dat het Programma voor Rechtstreekse Bijstandssubsidie als een katalysator diende om deze informatie samen te stellen en te presenteren,” zegt zij. “Het belangrijkste voordeel was dat wij in staat waren om dit project met één initiatief uit te voeren. Als dit niet het geval zou zijn geweest, zou het project vertraagd zijn en de impact ervan zou minder zijn. Werken met Caribbean Export maakte het mogelijk om ons te focussen en te concentreren op het op korte termijn uitvoeren van het project.”
GUYANA BRASS ALUMINUM & CAST IRON FOUNDRY LTD
Van messing naar goud De typische landbouweconomieën van de regio beginnen te veranderen. Velen zouden kunnen aanvoeren dat het niet snel genoeg gebeurt. Wat ook het argument is echter, de realiteit blijft hetzelfde. Tekenen van een overdachte poging om gebruik te maken van nieuwe technologie en om te gaan naar duurzame productie, zijn zichtbaar. Een bedrijf dat zeker gebruik maakt van de verandering is de Brass Aluminium & Cast Iron Foundry (BACIF) Limited van Guyana. Na jaren Guyana geholpen te hebben om zuinig om te springen met deviezen, is BACIF nu gereed om zijn land te helpen om deviezen te verdienen. Terwijl de taakopvatting van de meeste andere bedrijven misschien de tevredenheid van klanten, waarden en de belangrijkheid van werknemers voor de onderneming benadrukt, omvat BACIF’s eigen missie een beginsel dat zelden verwoord wordt: “Bijdragen aan de nationale economie door items te fabriceren die gewoonlijk geïmporteerd worden en zo dus deviezen besparen.” De nadruk van het bedrijf op lokale productie in plaats van op de import van buitenlandse goederen, samen met het sparen van de schaarse deviezen, geeft de bezorgdheid weer die niet alleen het volk van Guyana heeft beziggehouden, maar misschien alle regeringen, vele economen en ontelbare burgers van de Caribische eilandstaten na hun onafhankelijkheid aangezien zij duurzame ontwikkeling nastreven met beperkte middelen. De kleine Metaalgieterij die later Brass Aluminium & Cast Iron Foundry Limited werd, werd gesticht door Claude L. Geddes in 1959 en werd in 1982 omgezet in een naamloze vennootschap. De groei van het bedrijf en de omzetting in een naamloze vennootschap vielen samen met toegenomen volume van werk dat aanvaard werd, verbeteringen in de
49
Peter Pompey, General Manager
49
GUYANA BRASS ALUMINUM & CAST IRON FOUNDRY LTD
kwaliteit van het product samen met toenemende meer complexe jobs die verlangd werden door de belangrijkste industriële bedrijven in Guyana. Van een metaalbewerkingwerkplaats waar vier man werkte en die zaken deed in Guyana, is Brass Aluminium & Cast Iron Limited geëvolueerd naar een bedrijf waar 72 personen werken die allemaal voltijdse werknemers zijn. Hieronder vallen modelmakers, metaalgieters, vormdraaiers, makers van gietkernen en bedieners van machines. In wezen is BACIF een fabricagebedrijf dat hoog geschoold personeel nodig heeft. Volgens Peter Pompey, de algemeen directeur in de afgelopen 13 jaren, vereist het behouden van geschoolde werknemers een voortdurende verplichting tot training. “Continue training wordt gedaan op alle niveaus in ons bedrijf”, zegt hij. Pompey zelf is een gediplomeerd metaalgieterijtechnoloog een heeft uitgebreide scholing gehad in Jamaica, het Verenigd Koninkrijk en Polen in het smelten en machinaal produceren van brons, aluminium and gietijzermetalen. Hij volgde ook een opleiding in bedrijfsmanagement. BACIF benaderde het Caribbean Export Development Agency half 2012 en ontving financiering die bestemd was om te helpen met de ontwikkeling van belangrijke activiteiten
50
die nodig waren om de export te doen toenemen evenals de business. Momenteel levert het bedrijf reserves voor werkplaatsen en producten aan de belangrijkste industriële sectoren en zeer belangrijke diensten van Guyana. Deze omvatten het Guyana Sugar Company, de Guyana Water Incorporated, Guyana Power & Light en BOSAI Minerals. BACIF is ook gegaan op de belangrijkste CARICOM markten van Barbados, Jamaica, St. Kitts en Trinidad & Tobago. De financiering die het bedrijf heeft gehad, zal helpen om die marktpenetratie te laten toenemen evenals die te verruimen, met het oog op het worden van een belangrijke speler op die markten. Hiertoe laat het bedrijf de subsidie van Caribbean Export als door een trechter stromen naar marktonderzoek/ inzicht in de markt via missies naar Barbados, Trinidad & Tobago, Jamaica, Antigua, St. Lucia, St. Kitts en Suriname. Toegenomen marketing- en verkoopbevorderingsactiviteiten, inclusief een bedrijfswebsite, bijgewerkte brochures en de productie van een reclame-DVD zijn ook gepland. Het bedrijf is van plan om een deel van zijn financiering van Caribbean Export te gebruiken om de hoogste niveaus na te streven van kwaliteitsmanagement wat zal leiden tot ISO-certificering en het Lean 6 Sigma System en dit zal weer de productiviteit doen toenemen en de kosten verminderen.
GUYANA BRASS ALUMINUM & CAST IRON FOUNDRY LTD
BACIF past zich duidelijk aan. Pompey voorziet “eindeloze mogelijkheden” voor de business omdat nieuwe fabricagesectoren zullen verrijzen. “Er vindt enorme expansie plaats in de mijnbouwsector in Guyana, op het gebied van goud, bauxiet, mangaan en andere mineralen”, zegt hij. Pompey ziet ook de kansen in een groeiende bouwsector, lopende aardolie-exploratie en de mogelijkheid van hydroelektrische energie die in een paar jaar op gang komt. BACIF erkent dat zijn concurrenten niet alleen de kleine werkplaatsen zijn voor metaalgieterij in Guyana en het Caribisch Gebied, maar metaalgieterijen zover als in India en zelfs in China. Als zodanig, zelfs als het de fondsen van Caribbean Export gebruikt om de productiviteit te doen toenemen en de kwaliteit internationaal erkend te krijgen, heeft het bedrijf verscheidenheid aangebracht in wat het fabriceert.
gravures en uithangborden voor bedrijven, verschillende soorten en afmetingen tandwielblokken, drijfstangen, afschermplaatdragers, remwalsen en een massa aan andere jobs uitgevoerd aan de hand van bestellingen. In 1987 ontving het bedrijf de Presidentiële Prijs voor Importvervanging evenals de Presidentiële Prijs voor de Private Sector. In 2008 kreeg het de GMSA President’s Award uitgereikt “als waardering voor de penetratie van het bedrijf op de Caribische markt met de productie en levering van pompen, lagers voor maalwerktuigen en andere reserveonderdelen speciaal voor de nijverheid.” Het bedrijf waar vier man werkte en dat begon als een droom, met apparatuur dat uit één smeltkroes bestond van 250 Engelse pond, die slechts aluminium geleidewielen en keukengerei voor de lokale markt maakte, heeft heel veel vooruitgang geboekt. Het bedrijf is zeer zeker vastbesloten om nog verder te gaan.
Parallel met zijn werkplaatsreserves en onderdelen en gietstukken, is BACIF begonnen met de fabricage van deksels voor branders van droogovens, onderdelen voor trappenhuizen en decoratieve hekken, veiligheidstraliewerk,
51
51
TRINIDAD & TOBAGO SACHA COSMETICS
“Vrouwen mooier maken” Het fabriceren van producten is niet dood in het Caribisch Gebied, evenmin is de bereidheid om het te zien gedijen. Ook al kan het geldverslindend zijn, fabricage in de regio is in staat geweest om opmerkelijk succes te vieren. De meeste mensen echter die werken in de sector, zouden dadelijk aanvoeren dat er nog veel meer gedaan moet worden. Meer doen echter is een combinatie van slim management en toonaangevende innovatie om de kosten te drukken en om op concurrentie gebaseerde en goede merkproducten te ontwikkelen. Een succesverhaal over fabricage is zeker dat van Sasha Cosmetics van Trinidad en Tobago. Zijn oprichter, Kama Maharaj, herinnert zich levendig het begin van hun fabricageverhaal dat startte met zijn moeder. Zij exploiteerde de grootste kappersschool in het Caribisch Gebied en trainde meer dan 10.000 studenten met de jaren. “Zij was de grande dame van bekoorlijkheid in San Fernando,” zegt hij. De jonge Kama die rondhing in de salon van zijn moeder, was gefascineerd door de veranderingen die zij bewerkstelligde. Haar klanten zagen er niet alleen goed uit wanneer zij de salon verlieten, maar waren ook “opgeblazen” met trots vanwege hun verschijning. “Het gaat er niet om hoe je mensen eruit laat zien: het gaat erom hoe je hen zich laat voelen,” zou zijn moeder zeggen wanneer zij een kleine lagniappe make-up aanbracht na een kapsel. Het was een credo dat Maharaj van pas kwam toe hij, jaren later, Sacha Cosmetics oprichtte. Hij begon min of meer toevallig met het werk. Hij had economie gestudeerd aan de New York Universiteit en toen hij terug was in Trinidad en Tobago gaf hij wiskundeles en daarna besloot een Amerikaans bedrijf waarmee zijn moeder zaken deed om de zaak te sluiten. Aangezien zij een echte zakenvrouw was, stelde zij voor dat hij de zaak zou overnemen.
52
Hij weigerde eerst; wat wist hij toch af van cosmetica? Zijn moeder zei hem slechts: “Jouw taak is om vrouwen mooier te maken.” “Dat sloeg voor mij ergens op,” zegt Maharaj en wat er verder gebeurde, weet men al. Sacha begon met een serie make-up in heldere kleuren, maar Maharaj was geobsedeerd door het diepere mysterie van basiscrème als make-up. Zelfs in de salon van zijn moeder had hij gemerkt dat vrouwen die basiscrème op hadden, er altijd uitzagen alsof zij een masker droegen. “De basiscrème kwam nooit overeen met hun huid,” herinnert hij zich. De tinten die uitgevonden waren voor blanke vrouwen, waren helemaal niet goed bij vrouwen met wat hij sindsdien een “exotische huid” noemt – gekleurde vrouwen, LatijnsAmerikaanse en Aziatische vrouwen. Hij besloot dat het een probleem was dat waard was om opgelost te worden; toch is het geheim voor succes bij zaken om een behoefte die niet erkend wordt te vinden en daaraan te voldoen. Zo begon hij met fabricage. Met zijn broer Utam die een doctoraat in scheikunde had, deed hij aan onderzoek om een basiscrème te ontwikkelen voor een exotische huid. “Wij deden er ongeveer 15 jaar over om het juist te krijgen,” zegt Maharaj; “maar wij hebben het gedaan.” Toen Sacha’s Second Skin basiscrème voor het eerst op de markt verscheen, was men geschokt: het leek op modder. Kleinhandelaars waren ontsteld toen Maharaj al zijn vorige, populaire huidproducten uit de schappen terugnam en de kleinhandelaars met geen andere keus liet dan de nieuwe basiscrème binnen te halen. Het was een gewaagde maatregel, maar het werkte. Vandaag is Sacha Cosmetics, met zijn 14 verschillende tinten basiscrème, een leider op zijn gebied. “Niemand in de wereld kan de exotische huid zo goed doen passen bij de basiscrème zoals wij doen,” pocht Maharaj. “Dat is wat wij al 33 jaar lang doen.”
TRINIDAD & TOBAGO SACHA COSMETICS
53
53
TRINIDAD & TOBAGO SACHA COSMETICS
In 1999 toen het Miss Universe contest gehouden werd in Trinidad en Tobago, won Sacha Cosmetics het bod om de officiële leverancier voor make-up te zijn. “Wij besloten om onze basiscrème te testen op de huiden van de wereld,” zegt Maharaj. Iedereen hield ervan. Zij herhaalden hun groot succes het jaar daarop bij Miss USA: “Wij gingen daar naartoe en maakten dat zij helemaal ondersteboven raakten.”
Hoewel basiscrème het kenmerkend product van Sacha is, maakt Sacha ook oogschaduw, blush, lipstick en lipgloss. Al hun make-up, zegt Maharaj, heeft “het vermogen om te blijven zitten” en is samengesteld om tropische temperaturen en energieke activiteiten te weerstaan. Met uitzondering van oogpotloden, wordt alle cosmetica van Sacha gefabriceerd in Trinidad; 33 jaar geleden had het bedrijf vijf personeelsleden op de betaalrol en nu zijn het 130 arbeiders. Zij overleefden de recente recessie door “intern geconcentreerd te blijven,” zegt CEO, Dr. Utam Maharaj, Kama’s broer. De zaak concentreerde zich op het verstevigen van zijn positie op markten in Trinidad en Tobago, Barbados en Guyana en de verkoop bleef stabiel. In 2012 ontving Sacha Cosmetics een subsidie van 15.000 Euro van Caribbean Export voor het laten ontwerpen van uitstalkasten waar cosmetische producten kunnen worden uitgeprobeerd en die op verschillende plaatsen in het Caribisch Gebied geïnstalleerd moeten worden. De uitstalkasten, acryl make-uphouders op een hellend vlak, die bovenop warenhuistoonbanken geplaatst moeten
54
worden, zullen klanten in staat stellen om de producten te testen zonder dat zij daarbij hulp nodig hebben van een gespecialiseerde verkoper. “In Trinidad en Tobago hebben wij mensen op verkooppunten,” legt Utam Maharaj uit; “maar in kleinere winkels of in landelijke gebieden, is dat niet altijd het geval.” De uitstalkasten waren een volledig succes, zegt hij. “Overal waar wij eentje naartoe stuurden, vroeg men ons naar meer ervan.” Het bedrijf was aangemoedigd en vroeg een tweede subsidie aan van 30.000 Euro die goedgekeurd werd. De tweede subsidie was bestemd om uitstalkasten voor de hele muur te laten maken, die zij hopen te hebben in de winkels in april 2013. Kleinere winkels zullen kleine uitstalkasten krijgen voor het uitproberen van cosmetica; grotere fabriekswinkels zullen de uitstalkasten voor de muur toegewezen krijgen. “Ervaring leert dat deze dingen een invloed op de verkoop hebben, maar zij moeten in de juiste winkel zijn,” zegt Utam Maharaj. Sasha Cosmetics’ innovatie in zijn branche liet ook toe dat het bedrijf een plaats bemachtigde als finalist in het Break Pointinitiatief van Caribbean Export – ontwikkeld om bedrijven toegang te verschaffen op de EU-markt en om hen te plaatsen tegenover toekomstige investeerders en distributeurs. Utam Maharaj geeft zijn mening over hun Break Point-ervaring en zegt: “Het dwong ons om waardevolle tijd te besteden aan het voorbereiden van materiaal voor de promotie van onze lijn op een meer geconcentreerde manier.” Finalisten van het Break Point-initiatief werden naar London gebracht en moesten hun zaak verdedigen ten overstaan van een jury van investeerders en distributeurs. Utam hoopt dat het bureau door kan gaan met zijn pogingen om meer bedrijven zoals Sasha Cosmetics die zijn sporen in de regio verdiend heeft, voor te stellen aan investeerders. Ondanks hun duidelijke staat van succes met de business, aarzelt Kama Maharaj niet om de aanvraag door Sacha voor subsidies te rechtvaardigen. “Wij concurreren met bedrijven die groter zijn dan Trinidad en Tobago,” brengt hij naar voren. “Op geen enkele manier kunnen wij daar gaan en concurreren met wat zij uistallen. Dus zijn wij blij met welke subsidies dan ook die wij kunnen krijgen. Het is een uitstekend programma.”
BARBADOS BANKS HOLDINGS
Blauwe hemel – goudkleurig bier Vraag aan de manager voor Concurrentiekracht en Vernieuwing bij Caribbean Export, Chris McNair, wat het is dat het Bureau voornamelijk drijft en hij zal u dadelijk zeggen: “Helpen om merken van wereldklasse te maken!” Natuurlijk kan men aanvoeren, gezien het feit dat het een regio is waarvan de veelbezongen geschiedenis een caleidoscoop is van diepgewortelde ervaringen en unieke voordelen, dat er geen reden is waarom met de juiste ondersteuning en betrokkenheid dit niet bereikt kan worden. Een bedrijf op het kleine eiland Barbados bewijst dat dit ongetwijfeld waar is. Banks (B’dos) Breweries Ltd. heeft een goede naam voor zichzelf gecreëerd als het lagerbier dat zowel in Barbados als internationaal prijzen heeft gewonnen: Banks Beer. Het bier wordt vereerd door bezoekers aan het eiland vanwege zijn unieke smaak en rijkheid en heeft de benaming aangenomen van: “Het Bier van Barbados”.
Ray Chee-A-Tow, Chief Commercial Officer
55
Zo een sterk merk creëren is geen gemakkelijke onderneming en men moet rekening houden met de kosten die erbij komen kijken. Vandaag de dag wordt het bier gebrouwen in een kolossale nieuwe fabriek die momenteel de meest moderne brouwerij op technologisch vlak is op het westelijk halfrond. Het volledig geautomatiseerde supersnelle verpakkingscentrum kan 10.000 kisten van Banks kwaliteitslagerbier verwerken per dag. Er is een inbliklijn evenals een bottelinglijn om te kunnen volden aan de voorkeuren van international markten. Hoewel de nieuwe fabriek gevestigd werd op een eiland dat slechts 166 vierkante Engelse mijl groot is, overtreft de visie van Banks (B’dos) Breweries verreweg haar geografische locatie. Staand in hun “Brewseum” (brouwerijmuseum) met zijn ramen die reiken van de vloer tot het plafond en die uitzicht geven op de oceaan en op de horizon daarachter,
55
BARBADOS BANKS HOLDINGS
toont Ray Chee-A-Tow, Hoofddirecteur Commerciële Zaken van moedermaatschappij, Banks Holding Limited, een hoogtepunt in hun visie. Hij legt uit dat met de jaren honderdduizenden – zo niet miljoenen – toeristen Banks bier hebben gedronken tijdens hun plezierige en gedenkwaardige vakantie in Barbados. Hij voert aan dat de uitdaging voor het bedrijf nu is om te garanderen dat zijn kwaliteitslagerbier verankerd wordt in die herinneringen. “Ik wil dat mensen zeggen dat Barbados een mooi land is, met mooie mensen en lekker bier”, zegt hij. “En natuurlijk wil ik dat zij in staat zijn om dat bier in hun land te kopen.” Banks is de enige brouwerij in Barbados en het maakt als sinds 1961 het bier dat internationaal een prijs heeft gewonnen, op het eiland. Aangezien het ook een aandeel heeft van 75% op de lokale markt voor bier, kan men waarlijk zeggen dat het bier “het bier van Barbados” is. Chee-A-Tow wil echter meer dan dominantie op de lokale markt voor het merk. Hij is vastbesloten om Banks te positioneren als het internationaal bier van Barbados en hij is van plan om dit te doen door het niet alleen toegankelijk te maken internationaal, maar ook door de schilderachtige schoonheid van het eiland aan te grijpen en zijn reputatie als topvakantiebestemming. Dit type visie is vrijwel zeer dicht bij de visie van Caribbean Export. Hun vurige betrokkenheid bij de ontwikkeling van merken die in de wereld concurreren, is gebaseerd op de overtuiging dat de regio iets heeft waarmee men kan concurreren en dat uniek is. “Onze cultuur, onze ervaringen en onze geschiedenis dragen bij tot stevige funderingen waarop de bouwstenen gelegd kunnen worden voor merken die succes hebben in de wereld”, voert Chris McNair aan. “Door te investeren in het maken van sterke merken, zullen wij beginnen met de ontwikkeling van producten en systemen die in staat zijn om cruciale eigen terreinen op exportmarkten te hebben.” Voor Banks zijn exportmarkten helemaal geen nieuw concept waarvan men nu gebruik maakt. Zes jaar geleden, op basis van positief marktonderzoek, begon het bedrijf te exporteren naar Canada en steden in de VSA waarop men zich richtte zoals New York, Miami, Atlanta en New Jersey. Chee-A-Tow beschrijft deze markten waarop men zich richt als “voornaamste poorten” tot de enorme VS-markt en hij zegt dat de verkopen goed liepen totdat de financiële crisis
56
BARBADOS BANKS HOLDINGS
de VS trof. “In de vier maanden voor de Wall Street crash, verscheepten wij 30.000 kisten naar de VS”, zegt hij. Als gevolg van de latere recessies, zijn de verkoopvolumes van de brouwerij in de VS gedaald, maar niet de prijs. “Wij hebben onze prijzen niet verlaagd”, zegt Chee-ATow. “Men beschouwt ons als de leverancier van een kwaliteitsimportartikel en wij zijn van plan dat te blijven.” Maar binnendringen op die international markten is niet gemakkelijk: de meeste van die markten worden gedomineerd door grote merken met veel financiële middelen. Er is belangrijke financiering voor nodig en blijvende invloed omdat de opbrengsten uit investeringen op zich kunnen laten wachten.
“Wij zullen het gebruiken om sommige van de kosten mee te helpen dekken die de brouwerij zal hebben bij de verwezenlijking van het systeem voor terugwinning en hergebruik van water”, zegt hij. “Dit systeem verzamelt afvalwater uit de productie evenals regenwater en hergebruikt dit water in wat wij noemen onze “wegspoelverwerking”. Dit vermindert onze vraag naar leidingwater van het eiland en vermindert ook de kosten die daarmee gepaard gaan.” Het maken van een merk van wereldklasse op het piepklein Caribisch eiland Barbados is een duidelijk bewijs dat lekkere dingen gebrouwen kunnen worden onder de zon en blauwe hemel. Een stap in de richting van het versterken van het “Caribisch Merk”.
Elke dollar helpt. Daarom is Banks dankbaar voor de twee subsidies die het ontvangen heeft van het Caribbean Export Development Agency. Chee-A-Tow zal één van deze gebruiken om de marketingcampagne te financieren die bedoeld is voor de Britse en Europese markten. In het “uiterlijk” van de campagne zijn er afbeeldingen van plaatsen in Barbados en een etiketregel die Banks bier beschrijft als “Brewed under sunshine and blue skies” (Gebrouwen onder de zon en blauwe hemel). Maar brouwen onder de zon en blauwe hemel, en in één van ‘s werelds meest aantrekkelijke toeristische bestemmingen, brengt verplichtingen met zich mee van het helpen in stand houden van het milieu. Banks Brouwerij heeft deze verantwoordelijkheden aanvaard. De zeer geautomatiseerde fabriek laat geen van de “kookluchtjes” wegstromen die vaak in verband gebracht worden met het brouwen en het recycleert haar afval en water. De fabriek bespaart op energie die gewoonlijk gebruikt wordt om enorme volumes water te verhitten door de stoom te recycleren en dat te gebruiken in de plaats van water. Banks helpen om zo een milieubewuste fabrikant te zijn, evenals om beter te concurreren door het verlagen van de kosten, is waarvoor de tweede subsidie van Caribbean Export dient, zegt de brouwerijmanager Akash Ragbir,
57
57
TRINIDAD & TOBAGO SMAKS
58
TRINIDAD & TOBAGO SMAKS
Een Koninklijk Slokje Als er ooit een gevalsanalyse zou zijn over hoe het befaamd verleden van de Caribische Regio in staat is om bij te dragen tot bouwstenen voor succesvolle merkontwikkeling, dan komt het door SMAKS. Het bedrijf dat gevestigd is in Trinidad en Tobago en waarvan de theeproducten op succesvolle wijze erin geslaagd zijn om de aantrekkingskracht en bijzondere aantrekkingskracht van de Caribische Regio aan te wenden en om haar wezen, geschiedenis en cultuur te belichamen, heeft al een ‘zegel’ van erkenning ontvangen. Wanneer de Koningin van Engeland je schrijft om je te bedanken voor je thee, weet je dat je bezig bent met iets goeds. Niet dat de schepper van het merk, Kiran Akal ooit twijfels had. Zijn verovering van de luxe theemarkt werd vanaf het begin gedreven door persoonlijk enthousiasme, een vurige liefde voor de drank en de overtuiging dat hij iets nieuws en opwindends heeft aan te bieden aan theeliefhebbers waar dan ook – inclusief in Buckingham Palace! In een wereld waarin zoveel producten voor het laagste gemeenschappelijk kenmerk gaan, neemt zijn bedrijf, SMAKS Luxe Groep (Thee op bestelling), een “kwaliteit boven kwantiteit”-benadering aan. “Ja, wij zijn duurder, maar wij zijn niet geïnteresseerd in massaproductie,” verklaart hij. “Thee is echt handwerk, geen nijverheid.”
Kiran Akal, Founder & Creator
59
Akal voegt de daad bij het woord: hij drinkt ongeveer 14 kopjes thee per dag. “Vanaf wanneer hij opstaat tot wanneer hij naar bed gaat.” Het groot enthousiasme begon toen hij 10 was en ontwikkelde zich toen hij naar de universiteit in London ging en de wereld ontdekte van voortreffelijke thee met losse blaadjes. Het kwam hem vele jaren later van pas
59
TRINIDAD & TOBAGO SMAKS
toen hij met zijn zus brainstormde over een manier om de 31-jaar oude zaak van zijn moeder een nieuwe merknaam te geven: de originele SMAKS, een winkel in Trinidad en Tobago die luxegoederen verkocht, inclusief schitterend kristal en porselein. “Mijn zuster stelde voor dat ik thee zou verkopen omdat ik zoveel ervan dronk,” herinnert hij zich. Het was een vanzelfsprekendheid. Na een lange afweging, werd besloten om de enigszins mysterieuze bedrijfsnaam die eigenlijk een anagram is voor al de leden van de familie, te behouden. De uniekheid van de naam “bleek een enorm succes voor ons te zijn,” zegt hij. Het creëert niets anders dan benieuwdheid – altijd nuttig voor het opwekken van zaken. Akal’s fascinatie voor thee is ongeveer meer dan slechts de smaak; hij ziet het als een culturele uitdrukking. SMAKS produceert unieke theemelanges waarvan sommige speciaal ontwikkeld zijn om de befaamde geschiedenis en smaken van het Caribisch Gebied te weerspiegelen. Vandaar de namen van zijn melanges: Trinidad Breakfast, Tobago Afternoon, Barbados Silver en Antillean Green. “Wij kijken naar de eilanden voor inspiratie en wij proberen een verhaal te vertellen bij elke thee die wij maken,” zegt hij. En wat voor verhalen heeft de geschiedenis geschonken aan het Caribisch Gebied! Een “botsing van culturen ” die samenkomen op de eilanden vanuit elke hoek van de wereld; de theeproducenten en de theedrinkers ontmoeten elkaar hier in de koloniale handelsdriehoek. Als Caribisch Gebied “Kunnen wij een theesoort maken die uniek is in de rest van de wereld,” merkt Akal op; één die schouder aan schouder kan staan met vermaarde bedrijven
60
zoals Fortnum en Mason, en Mariage Frères. “Wij hebben deze producten in West-Indië die super gewenst zijn – Trinitarios cacao, tropisch citroengras, sinaasappelschil, anijslikeur, hibiscus, nootmuskaat, klaverzuring … Deze dingen zijn beschikbaar in andere landen, maar wij hebben de beste; het is een kwestie van terroir.” Dat stelt hij de zeer belangrijke vraag: “Als wij al deze dingen hebben, waarom maken wij geen gebruik van datgene waarvoor al deze mensen hier kwamen? Wij moeten controle krijgen over onze basisproducten en ze op de markt brengen als luxe producten.” Bedrijven helpen om controle te krijgen over het rijke cultureel erfgoed van de regio en de achtbare status die het heeft in het gemoed van een nieuwsgierig internationaal publiek, is wat Caribbean Export bedrijven zoals SMAKS helpt aanwenden en benutten. “Wij hebben een rijke cultuur die gemakkelijk representatief kan zijn voor de rest van de wereld maar die op verbazingwekkende wijze bezield is met ons historisch verleden. Waarom zouden wij dit niet willen gebruiken in ons voordeel? Wij moeten dit den als wij merken gaan ontwikkelen die uniek zijn en concurrerend in de wereld”, zegt de Uitvoerend Directeur van Caribbean Export, Pamela Coke-Hamilton. Akal heeft dat juist gedaan en het lijkt te werken. SMAKS thee op bestelling begon in 2011 met een bankschuld van 70.000- TT$ en 10 kilo thee; twee jaren later bestelt het bedrijf ongeveer 200 kilo theeblaadjes per maand uit India en China en verkoopt het eindproduct in vijf landen, inclusief in de VS. De blaadjes en specialiteitingrediënten van WestIndië worden in Engeland gemend door een meester-menger en dan gestuurd naar het Caribisch Gebied om verpakt te
TRINIDAD & TOBAGO SMAKS
systeem voor inventarismanagement om de fenomenale groei van SMAKS te bevatten. “Deze subsidie zal mij in staat stellen om naar verschillende markten te reizen en om mijn business beter te managen vanwege implementatiesystemen,” legt Akal uit. “Het helpt ons aanzienlijk en wij zijn van plan om een andere subsidie aan te vragen om dit bedrijf te helpen groeien tot een belangrijker merk in de komende 24 maanden.” Zijn optimisme lijkt gerechtvaardigd. De appreciatie van voortreffelijke thee is plots gestegen in de laatste jaren op niettraditionele markten zoals Noord-Amerika en Akal brengt naar voren: “Thee is waar wijn was in de jaren 80, mensen hebben het ontdekt.” De reikwijdte van Internethandel betekent dat “de markt nu de wereld is”; voormalige handelsbarrières vallen snel weg. Handelsbarrières vallen weg en gelegenheden doen zich voor. Een zeer belangrijke gelegenheid is de bijna vier jaar oude Economische Partnerschapsovereenkomst (EPO) die getekend werd tussen de CARICOM en de Europese Unie. Caribbean Export wilde de voordelen die voorkomen in deze overeenkomst verwezenlijken en door de instelling van zijn ‘Break Point’ was het in staat om SMAKS en andere bedrijven enkele afzetgebieden te tonen. worden voor export. De theesoorten – momenteel zeven verschillende merken – worden verkocht met losse blaadjes of in Japanse fuso-zakjes die van een speciaal materiaal gemaakt zijn. Ze worden populair in luxe hotels en winkels met kritische klanten. In juli 2012 won het bedrijf een ‘Ideeën voor Innovatie’-subsidie van de overheid van Trinidad & Tobago en in december kreeg het bedrijf goedkeuring voor een subsidie van 30.000 Euro van Caribbean Export. Het was niet de eerste communicatie over en weer van SMAKS met de organisatie: het bedrijf was betrokken bij TIC 2011, Design Caribbean 2011 en had invloed op de VK-markt door het ‘Break Point’-initiatief van het bureau—een nieuwe reality-televisieserie ontwikkeld door Caribbean Export om bedrijven bij te staan die kunnen exporteren. Door het bedrijf te helpen om zijn merken verder te versterken, ging Caribbean Export door met zijn overeenkomst met SMAKS via zijn subsidieprogramma. Het ontvangen geld is bestemd voor de ontwikkeling van het promoten van de merknaam en de verpakking door het bedrijf; het creëren van een website voor Internethandel; het beschermen van zijn handelsmerk en auteursrecht en voor het creëren van een
61
Bovendien ging SMAKS door met innovatie; het heeft onlangs een opwindend nieuwe melange geproduceerd samen met Angostura Bitters. Geproduceerd onder strenge supervisie en in diepste geheimhouding (nodig om het notoire geheime recept van Angostura te beschermen), geeft Akal toe “Wij weten niet wat erin zit. Wat wij gecreëerd hebben is een lekkere thee – een thee digestif.” Het bedrijf heeft ook – wederom samen met Angostura – een product ontwikkeld welke nergens anders in de wereld beschikbaar is: een chai rum die in 2013 gelanceerd zal worden. Akal prijst Caribbean Export voor zijn pogingen om lokale exporten te promoten. “Dit is een enorme hoeveelheid hulp die aan mensen gegeven wordt; het is een belangrijk voorrecht om dat soort ondersteuning te hebben.” Hij is van mening dat het tijd is voor ondernemers om “te stoppen met te vragen wat Caribbean Export voor hen kan doen en om te beginnen met zich af te vragen hoe zij Caribbean Export kunnen gebruiken om hun doelen te bereiken.” Hij volgt ongetwijfeld zijn eigen advies op.
61
BARBADOS CARIBBEAN CONSULTANT SERVICES
De warmte bruikbaar maken Er is een ongelimiteerde voorraad ervan. Er is een winstgevende industrie er om heen! Wat “het” is? Het is de “zon” en het Caribisch Gebied kan zeker beweren dat het een overvloed ervan heeft. Trachten om gebruik te maken van zijn overvloed echter, is een industrie die volledig aangedreven wordt in sommige delen van de regio maar die toch nog achterblijft in andere delen. Dit is niet het geval voor Barbados. Barbados is gekend vanwege zijn Solaire Warmwaterinstallaties die verspreid gezien kunnen worden op de daken van bijna alle huizen op het eiland. De zonneenergiesector heeft al lang een plaats en markt op het eiland en die plaats gaat nu belangrijker worden! In het Caribisch gebied maakt de hitte van de middagzon van onbedekte parkeerterreinen reusachtige braadpannen: je kan een ei bakken op deze uitgestrekte oppervlakten die met asfalt bedekt zijn. Stel je voor dat je die zou kunnen bedekken met bouwsels die zowel schaduw zouden geven aan voertuigen en die warmte zouden omzetten in elektrische energie. En wat als deze zelfde bouwsels gebruikt zouden kunnen worden als oplaadstations voor elektrische auto’s? Caribbean Consultants Limited (CCL), een Barbadiaans bedrijf, voert een proefproject uit om het uit te testen. Met een verleden in industriële bouw en de bouw van commerciële gebouwen, is CCL een leverancier van commerciële terreinen voor onroerend goed in Barbados. Simon Richards, Environmental Consultant
62
In Wildey Business Park, het complex van vijf kantoorgebouwen in de buitenwijken van Bridgetown dat het paradepaardje van CCL is, zijn advocatenkantoren,
BARBADOS CARIBBEAN CONSULTANT SERVICES
internationale bedrijven en ook de Amerikaanse Ambassade gevestigd. En deze bedrijven hebben veel parkeerterreinen nodig – meer dan 200 plaatsen. Later dit jaar, door een proefproject dat ondersteund zal worden door het Caribbean Export Development Agency (Caribbean Export), zal CCL een “zonnegarage” installeren door parkeerplaatsen te bedekken en zonnepanelen te plaatsen op het dak van het bouwsel. Er wordt verwacht dat deze als oplaadstation zal dienen voor elektrische voertuigen. De ambitieuze onderneming van CCL in de wereld van zonneenergie, is een stap die Caribbean Export verwelkomt en Caribbean Export is verheugd om het niveau van vernieuwing te zien dat wordt toegevoegd om datgene te stuwen wat het bureau tot één van zijn prioriteitssectoren gemaakt heeft. Zonne-energie is zeker iets waarmee degenen bij het bureau zich bezighouden en het is één van de sectoren die wanneer de juiste ondersteuning en benadering daaraan gegeven wordt, belangrijke bijdragen kan leveren aan de economieën van de regio. “Er is geen reden waarom de regio deze sector niet zou moeten ontwikkelen. Wij hebben een overvloed van het natuurproduct – zon – en het bruikbaar maken van de energie-eigenschappen ervan is al lang bewezen als zijnde uitstekende manieren om de energiekosten te verminderen en groenere terreinen te creëren en om aangrenzende sectoren zoals de fabricagesector te stuwen.” Dit zegt de man die het hoofd van de afdeling voor concurrentiekracht en vernieuwing van het bureau is, Chris McNair. “Degelijke planning is echter van essentieel belang.” Hij vervolgt, “… en het is één van de redenen waarom wij heel veel tijd besteden aan het ontwikkelen van ons “Helix Model” om ondernemingen te helpen om alle gebieden van hun activiteiten te beoordelen voordat zij beslissingen nemen waarvoor zij veel zullen moeten betalen.” Simon Richards, Milieuconsultant bij CCL is het eens met het feit dat men eerst op doeltreffende wijze moet plannen. “Wij moeten blijkbaar de doeltreffendheid ervan bepalen en wij zijn voorzichtig bij het doen van belangrijke voorspellingen”, zegt hij. “Tegelijkertijd zijn wij echter erg opgewonden over wat dit voor ons kan betekenen – en voor Barbados – indien het proefproject slaagt”, voegde Richards eraan toe. “Wij zullen niet alleen extra waarde creëren voor onze huurders, wij zullen ook deelnemen aan de groene economie wat iets is dat de Barbadiaanse Overheid erg ondersteunt”, zegt Richards.
63
CCL heeft ook betrouwbare klanten op sommige van de andere eilanden, dus bestaat de kans dat CCL zich regionaal zal uitbreiden. Richards die het project leidt, brengt echter snel naar voren dat CCL eerst succesvol moet zijn in Barbados voordat het de overbrenging van de technologie naar elders kan overwegen. Bovendien erkent hij dat het bedrijf geen patent heeft op de technologie – het bedrijf verkrijgt de technologie van leveranciers in Europa – andere bedrijven kunnen dus ook meedoen om succes te hebben. “Indien het proefproject succesvol blijkt, hopen wij vanzelfsprekend als één van de eersten te beginnen”, zegt hij. “Het is echter voor een ieder beschikbaar.” Richards erkent dat de functie van het bouwsel als een oplaadstation voor elektrische voertuigen eentje is die sceptici verbaasd zal doen kijken. Wat is immers de waarde als er nog niet veel volledig elektrische auto’s zijn in Barbados die opgeladen moet worden? “U zult zeggen dat het een situatie is van de kip of het ei: wat moet er eerst komen, de auto’s of het station?”, zegt hij. Om het anders te verwoorden: indien CCL bouwt, zullen zij komen? Richards hoopt dat van harte maar om het proces te laten vorderen, wil CCL de eerste volledige elektrische auto importeren om aan te kunnen tonen dat zulke voertuigen – en de oplaadstations die nodig zijn ervoor – het goed kunnen doen in Barbados. Richards erkent dat een subsidie van Caribbean Export die zal helpen om te betalen voor de technologie, de installatie en enige marketing, helemaal het verschil heeft gemaakt. “De fondsen die verschaft werden door Caribbean Export hebben ons de kans gegeven om iets nieuws uit te proberen terwijl voor CCL het risico werd verminderd van het zelf betalen van de volledige kosten”, zegt hij. “Wij zullen hard werken om te bewijzen dat dit idee kan werken en dat het rendement niet zo lang op zich zal laten wachten zoals sommigen misschien denken.”
63
ANTIGUA & BARBUDA RUTH’S PLACE
De persoonlijke stijl Van het Caribisch toerismeproduct kan aangetoond worden dat het één van de meest gewenste ervaringen is op internationaal vlak. Voor de vele kleinere ondernemers is het ook een erg moeilijk en duur product om te verbeteren en te onderhouden. Dus betekent concurreren het vinden van realistische oplossingen om aantrekkelijk te kunnen blijven. Voor Ruth’s Place in Antigua betekende dit niet alleen het definiëren van een productaanbod dat haar een op concurrentie gebaseerd voordeel gaf, maar dit doen terwijl meer duurzame manieren werden geïdentificeerd voor het exploiteren en de investering om dit te bereiken werd mogelijk gemaakt door het subsidieprogramma van Caribbean Export. Ruth’s Place is in het noorden van Antigua gevestigd, in Hodges Bay, dicht bij de Medische Faculteit en het is een aantrekkelijk gebouw dat 12 eenpersoons, vier tweepersoonskamers heeft en acht studioappartementen. Wat begon als een idee vele jaren geleden kreeg vaste vorm in 2005 toen de Regering van Antigua en Barbuda concessies gaf aan lokale personen om in verband met de Cricket Wereldbeker gebouwen neer te zetten voor het bieden van onderdak. Ruth Spencer reageerde op de oproep en waagde de sprong om Ruth’s Place te bouwen. De gasten van Ruth’s Place worden gelokt door de warmte en gastvrijheid van de eigenaar evenals door de vele gratis en verpersoonlijkte diensten die aangeboden worden. Ruth’s Place biedt bijvoorbeeld gratis vervoer aan van en naar de luchthaven en gratis lunch op zondag aan gasten.
Ruth Spencer, Owner
64
ANTIGUA & BARBUDA RUTH’S PLACE
Een typische zondagmaaltijd kan bestaan uit gebakken en gebarbecuede kip, macaroni met kaas, gemengde groenten, linzenrijst, groene salade en vruchtenpunch. Ruth wordt bij deze activiteit op bekwame wijze ondersteund door haar collega Rosa die een eetgelegenheid beheert in de buurt. Op dit ogenblik zijn er drie mensen parttime bij Ruth’s Place in dienst, voornamelijk voor onderhoudsdoeleinden.
nieuwe gebouw voorzien wordt van stand-bystroom, maar mijn huis ernaast dat ook een paar kamers heeft, is ook aangesloten op de stand-bystroomtoevoer. Zij vervolgde: “Ik heb vele andere eigenaars van kleine ondernemingen verteld over de ontwikkeling en groei van mijn bedrijf die te danken zijn aan Caribbean Export en zij willen de volgende keer ook voorstellen indienen.”
Via de Investeringsautoriteit van Antigua & Barbuda hoorde Spencer over het Caribbean Export Development Agency en in 2012 benaderde zij Caribbean Export met twee voorstellen. Via de Versnelde Procedure van het Programma voor Directe Assistentie bij de Aanvraag van Subsidies, verkreeg Ruth’s Place een subsidie die hielp bij de financiering van een generator en een solaire warmwaterinstallatie. De tweede subsidie die werd toegekend op basis van de Gewone Procedures, werd goedgekeurd voor de financiering van een zonne-installatie.
Sinds zij een partnerschap is aangegaan met het Caribbean Export Development Agency, is Spencer in staat geweest om haar bedrijf een groen bedrijf te laten zijn door hernieuwbare energie te gebruiken. Eenmaal alle zonnepanelen geïnstalleerd zijn op het dak van het gebouw, zullen naar verwacht wordt de elektriciteitskosten dalen van een maandelijks hoge som van EC $8.000,00 naar verwaarloosbare sommen, van misschien zelfs $0.
Ruth herinnert zich haar ervaring met Caribbean Export en zegt, “… Ik zou mijn [hotelgasten] buitenlandse medische studenten [en toeristen] verloren hebben, als ik de zonneboiler niet had om het water te verwarmen en nog belangrijker de generator. Ik voel mij sterk wanneer ik de schakelaar kan aanzetten en elektrische energie opgewekt wordt en het licht aangaat. De generator is zo krachtig dat niet alleen het
65
Sinds zij de subsidies ontvangen heeft, is Spencer ook begonnen met het toevoegen van zes appartementen meer aan het gebouw aangezien zij een toename in de bezettingsgraad gezien heeft van 30%. En zij verwacht dat de groei zal voortduren.
65
ANTIGUA & BARBUDA RUTH’S PLACE
Ondanks de baisse in de wereldeconomie, blijft Spencer optimistisch over bezoekers aan Ruth’s Place. De meeste van de gasten komen uit Europa: het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Zweden, Zwitserland, Duitsland, Spanje en ondanks het feit dat zij de druk van de recessie voelen, gaan zij op Ruth’s Place af vanwege de extraatjes. Zo vastberaden is zij om haar klanten te behouden, van wie vele bezoekers zijn die terugkeren, dat Spencer haar gasten gratis op trips brengt in het land Antigua. Het is allemaal deel van de alomvattende aard van het blij maken van de gasten, die zo een onderdeel is van Ruth’s Place. In de toekomst wil Spencer de gebouwen renoveren en uitbreiden om andere diensten te kunnen omvatten zoals een restaurant en zelfs extra vervoer voor meer eilandtrips. De ontwikkeling van een website voor Ruth’s Place en van wat Spencer “een hoger niveau van marketing” noemt, is ook al gepland. Daarom is zij begonnen met het adverteren van haar bedrijf op de radio en zij hoopt haar marketingbereik uit te breiden door het doen van trips waarbij zij reclame zal maken evenals gespecialiseerde marketing- en IT-training zal zoeken.
66
Bedrijven zoals Ruth’s Place en andere helpen is één van de essentiële aanzetten voor de focus van Caribbean Export op de ontwikkeling van hun systeem betreffende inzicht in de markt en het Helix Model dat veel klanten lokt. Volgens Chris McNair, Manager voor Concurrentiekracht en Vernieuwing bij het bureau: “Wij moeten in staat zijn om de juiste soort assistentie te verschaffen en impact hebben in die gebieden van de ondernemingen die de beste resultaten kunnen produceren. Wij kunnen niet spreken van helpen om merken van wereldklasse te ontwikkelen als een bureau en geen ondersteuningsmechanismen van wereldklasse hebben om ze te stuwen.” Het Helix Model van Caribbean Export is een systeem dat ontwikkeld werd door het bureau om gerichte tussenkomsten te leveren, gebaseerd op kritische beoordeling van domeinen die zeer goed presteren en die in succesvolle wereldmerken gevonden worden.
DOMINICA DISCOVER DOMINICA AUTHORITY
De kracht van opwindend ritme De toerismeautoriteit van Dominica is van plan om het Natuureiland ook befaamd te maken vanwege zijn cultuur De regio is rijk vanwege zijn gevarieerd cultureel erfgoed en een microkosmos van de rest van de wereld in zijn voorstelling van de universele culturele mix, verschaft de regio belangrijke voordelen wanneer het aankomt op de creatieve sectoren. Sommige mensen voeren daadwerkelijk aan dat de creatieve sectoren het belangrijkste, sterkste en op concurrentie gebaseerd voordeel vormen van het Caribisch Gebied. De CEO van de Discover Dominica Authority (DDA), Colin Piper, zou evengoed dit argument kunnen onderschrijven. Hij is van mening dat evenementen waarbij gebruik gemaakt wordt van de rijke Creoolse cultuur van Dominica, zeer de mogelijkheid bieden om bezoekers te brengen naar Dominica die lang dar zullen verblijven, evenals ervaringen verbonden aan de natuur en avontuur dat doen. Daarom onderneemt de DDA stappen om het internationaal profiel te bevorderen van het World Creole Music Festival van Dominica, dat gehouden werd in de laatste week van oktober en dat samen viel met de viering van de onafhankelijkheid van het eiland.
Colin Piper, CEO
67
Het eiland voor velen echter, is één dat zich op unieke wijze onderscheidt van de andere Caribische eilanden – en met recht. Het adverteert zichzelf als het Natuureiland en het is moeilijk om deze stelling te betwisten. Veel van zijn bergachtige 290 vierkante Engelse mijlen, is nog steeds bedekt met wat oceanisch regenwoud dat behoort tot het
67
DOMINICA DISCOVER DOMINICA AUTHORITY
laatste en echte oceanisch regenwoud in de wereld. Het eiland kan zich beroemen op het feit dat het 365 rivieren heeft, genoeg watervallen en 300 Engelse mijl aan paden voor trektochten. Dominica wordt ook gerekend tot de top 10 plaatsen in de wereld waar men kan duiken en als u walvissen wilt zien in het Caribisch Gebied, is dit de plaats om het te doen. U snapt het: het gaat meer om de natuur en avontuur dan het opwindend ritme van opbeurende Creoolse vibraties. De Discover Dominica Authority (DDA), het officiële orgaan van het eiland dat toerisme bevordert, heeft bepaald dat het derde grootste pluspunt van het land evenveel publiciteit zou moeten krijgen als de natuur- en avontuurlijke attracties. Dat pluspunt is zijn Creoolse cultuur die diep verankerd is als gevolg van het Frans verleden van het eiland. Piper legt uit dat het Festival sinds 1997 wordt gehouden. Het werd in het leven geroepen om bezoekers aan te trekken in een maand die altijd slap is en om een uitingsmogelijkheid te geven voor de traditionele en hedendaagse creativiteit van Dominicanen. “Het laat toe dat de Franse zijde van ons naar buiten komt,” zegt hij. Het is die uitvloeiing van creatieve expressie gemengd met de unieke geschiedenis van de regio, die de vooruitzichten voor de Creatieve Sectoren blijft voeden. Het Caribbean Export Development Agency erkent de belangrijkheid van deze sector en wijdt aandacht aan het gebruiken van die vooruitzichten door speciale tussenkomsten die resultaat moeten opleveren. Het bureau gaat door met het zetten van stappen om in contact te komen met beoefenaars van de sector zodat er meer structuur en waarde gebracht kan worden in de sector. Het brengt artiesten naar evenementen van wereldklasse zoals MIDEM en WOMEX om het type blootsstelling te verschaffen dat slechts kan leiden naar groeikansen. Het jaarlijks Festival van Dominica dient als een duidelijke aanwijzing van de mogelijkheden van de sector en het is een succes geworden door de jaren heen, dat ongeveer 3.000 bezoekers naar het eiland trekt. Inderdaad, het heeft de maand oktober die gewoonlijk een slappe periode is voor de meeste Caribische eilanden, veranderd in een piektijd van toeristische activiteit voor Dominica. “De meeste bezoekers komen voor het driedaagse weekend van het Festival, maar sommigen komen voor een week of
68
langer”, zegt Piper. “Dit betekent dat zij ook de gelegenheid hebben om sommige van de andere attracties van Dominica te zien en daarop hopen wij.” De DDA promoot het World Creole Music Festival als “Drie dagen van opwindend ritme”. De muziek is speciaal, het wordt de hele avond gespeeld en er is veel tijd om bijeen te komen en gezellig te doen. Alles bij elkaar genomen, hoeft men niet eraan te twijfelen waarom het Festival het “marquisevenement” van het eiland geworden is, vooral onder de -30-generatie. Er is ook een grote vertegenwoordiging die komt van de nabijgelegen Franse eilanden Martinique en Guadeloupe waarvan de bevolkingen de Creoolse taal en muziek gemeen hebben en bekend zijn met de muzikanten en artiesten die de hoofdattractie vormen van het Festival. De muziek die gespeeld wordt op het Festival bevat lokale genres zoals Cadence en Buyon, Compa uit Haïti en Zouk die populair is op de Franse eilanden. Er is ook Soukous uit Ivoorkust en Kameroen in West-Afrika. De groepen die deze muziekstijlen spelen komen van nabijgelegen eilanden, maar ook van zover weg als Miami, New York City en Parijs. De Engelse en Spaanse elementen van het Caribisch Gebied zijn ook vertegenwoordigd, benadrukt Piper. “Wij hebben ook Reggae uit Jamaica, Soca uit Trinidad en Barbados, en Latijnse stijlen uit Cuba of Latijns-Amerika”, zegt hij. Door de jaren heen heeft het World Creole Music Festival een loyale aanhang opgebouwd in het Engels- en Franssprekend Caribisch Gebied, maar de DDA wenst de invloed en reputatie uit te breiden van zowel het Festival als de plaats van bestemming zelf. “Wij weten dat het Festival nu een vast iets is op de amusementskalender in het Caribisch Gebied, maar wij willen verder dan dat kijken en het echt naar de wereld brengen”, zegt Piper. “In de toekomst zijn wij van plan om meer en meer internationale groepen binnen te brengen die ons moeten helpen dit te doen – om het evenement de merknaam te geven als één die echt internationaal is.” De uitdaging is natuurlijk om het bekend te maken – aan de juiste mensen door de meest doeltreffende middelen te gebruiken. De DDA is van plan om fondsen te gebruiken die
69
verschaft worden door het Caribbean Export Development Agency via zijn Programma voor Directe Assistentie bij de Aanvraag van Subsidies (Direct Assistance Grant Scheme) welke door de Europese Unie gefinancierd wordt. De DDA produceert met name een DVD van de optredens en de artiesten, die gefilmd en opgenomen werd tijdens het laatste Festival. De DVD zal gedistribueerd worden om het Festival van 2013 te promoten, legt Piper uit. “Wij zijn van plan om te mikken op handelshows evenals om in contact te komen met de Dominicaanse diaspora overzee, omdat mondelinge reclame zo een krachtige steun kan zijn voor dit type evenement”, zegt hij. “En natuurlijk zullen wij ook mikken op radio- en TV-stations. Wanneer stations deze muziek spelen, kunnen zij de luisteraars zeggen dat het afkomstig is van het World Creole Music Festival gehouden in Dominica.”
Overzicht van de Initiatieven van Caribbean Export Het Caribbean Export Development Agency (Caribbean Export) is een regionale organisatie voor exportontwikkeling, handels- en investeringsbevordering van het Forum van Caribische Landen (CARIFORUM) en momentel voert Caribbean Export het Regionaal Programma uit voor de Private Sector (Regional Private Sector Programme – RPSDP) dat door de Europese Unie gefinancierd wordt via het 10de Europees Ontwikkelingsfonds (EOF). De opdracht van Caribbean Export is om de concurrentiekracht van de Caribische landen te verhogen door het verschaffen van diensten aangaande exportontwikkeling en investeringsbevordering via doeltreffende uitvoering van programma’s en strategische partnerschappen. In de afgelopen twee jaar heeft Caribbean Export vele activiteiten betreffende het werkprogramma uitgevoerd, specifiek ontworpen om de concurrentiekracht van firma’s van CARIFORUM-landen te verhogen via investeringen, management en productontwikkeling, commerciële groei op de markt en exportdiversificatie. Bovendien hebben wij door enkele van deze activiteiten de institutionele capaciteit versterkt van Organisaties van de publieke en private sector die de Handel Ondersteunen (Business Support Organisations – BSO’s), in het bijzonder van sectorverenigingen, bureaus die de handel bevorderen en bureaus die investeringen bevorderen.
70 70
Enkele van onze belangrijkste initiatieven zijn de bevordering van het Programma voor Rechtstreekse Assistentie bij Subsidies (Direct Assistance Grants Scheme -DAGS), het Schrijven van Voorstellen ter Verkrijging van Subsidies, Exportmarketing en ProNet-training. De bedrijven die in aanmerking zijn gekomen voor onze subsidies, hebben ook deelgenomen aan regionale handelsshows zoals de Trade and Investment Convention (TIC), Dominicana Moda en Design Caribbean en aan internationale missies naar Europa in de vorm van Studiereizen naar Parijs, Berlijn en London, Break Point en London Engage. Bij elke missie, handelsshow of evenement, tracht Caribbean Export het exportvermogen van regionale ondernemers te optimaliseren evenals de nadruk te leggen op het investeringsvermogen van het Caribisch Gebied aangezien het bureau de wereld kennis wil laten maken met datgene waarin de Caribische Regio uitblinkt!
Belangrijkste Contactpersonen van Caribbean Export Achterste rij, van links naar rechts David Gomez Manager, Handel en Exportontwikkeling Pamela Coke Hamilton Uitvoerend Directeur Christopher McNair Manager, Concurrentiekracht en Innovatie Voorste rij, van links naar rechts Escipion Oliveira Plaatsvervangend Uitvoerend Directeur Anthony Bradshaw Hoofdmedewerker
71
71
Company Name
Country
13 Degrees North Productions
Barbados
3D Veterinary Services
Barbados
A.C.E Agro Matrix
Barbados
A & M Enterprises
Barbados
A La Carte Marketing Services
Trinidad & Tobago
A Mazaharally & Sons
Guyana
A Taste of the Caribbean Ltd
Jamaica
Abacus Inc
Dominica
Abordage SRL
Dominican Republic
Abrahams & Cole Coffee Company Limited
Jamaica
Accela Marketing
St Lucia
ACLA Works Limited
Trinidad & Tobago
Aerogas Processors Ltd
Trinidad & Tobago
Aegis Business Solutions
Trinidad & Tobago
Agroindustrial La Esperanza (AGROESSA)
72
Dominican Republic
DAGS Accelerated
CaribbeanExport Beneficiaries l
l
73
l l
l
l
l
l
73
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES A - AG
l
l
l l
l l
l l
l l
l
l
Country
AIC Securities Ltd
Barbados
aJeanté
DAGS Accelerated
Company Name
Antigua and Barbuda
Albrosco Ltd
Trinidad & Tobago
Amazon Authentic
Guyana
Ambar Nacional
Dominican Republic
Amel's Collection of Fashion
Antigua & Barbuda
Amitabha Joyeria
Dominican Republic
Amonle Studio Workshop
Barbados
Amya Designs
Antigua & Barbuda
Ansa McAl Enterprises Ltd
Trinidad & Tobago
Ansa Polymer Ltd
Barbados
Antigua & Barbuda Coalition of Service Industries
Antigua & Barbuda
Antigua & Barbuda Investment Authority
Antigua & Barbuda
Antigua & Barbuda Employers' Confederation
Antigua & Barbuda
ARIMA
Guyana
Arlene Martin Design
Jamaica
Aroaima Forest & Agricultural Producers
Guyana
Art Fabrik Ltd
Grenada
Artesania Puello Arturo Tappin
Dominican Republic BARBADOS
74
●
●
75 ●
● l l
●
l l
l
l
l
● ●
●
● ●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
75
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES AJ - AR
Country
Asociacion Dominicana De Productores De Ron (ADOPRON)
Dominican Republic
Asociacion para el Desarrollo, Inc
Dominican Republic
Associated Brands Ind Ltd
Trinidad & Tobago
Associated Manufacturers Ltd
Jamaica
Associated Packer Incorporated
Guyana
Atelier Dore
DAGS Accelerated
Company Name
Suriname
Atlantic Southern Traders Inc
Guyana
Atlantis Seafood
Barbados
Atkins Design
Barbados
AVARK
Barbados
Ayissa Textiles
Barbados
B&D Trawling Ltd
Jamaica
Bahamas Chamber of Commerce
Bahamas
Bahamas Heart/Cancer Centre
Bahamas
Bain Street Group
Guyana
Banks (Barbados) Breweries Ltd
Barbados
Barbados Association of Bailiffs and Debt Collection Agencies
Barbados
Barbados Bottling Company Ltd
Barbados
Barbados Coalition of Service Industries
Barbados
76
●
77 ● ●
● ●
●
●
●
●
77
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES AS - BA
●
● ●
● ●
● ● ●
●
●
●
●
Country
Barbados Customs Brokers and Clerks Association
Barbados
Barbados Dairy Industries Ltd
Barbados
Barbados Institute of Management and Productivity
Barbados
Barbados Investment and Development Corporation
Barbados
Baron Foods Limited
St. Lucia
Barrington House Premium Cigars
Jamaica
Bel-Car Export & Import Company
Belize
Belcour Preservers Ltd
Jamaica
BELTRAIDE
Belize
Belizean Society of Composers Authors
Belize
Bellina Jamaica Ltd Belo-Jaean /Belomy Muart/World Music Promotions Belzeb Inc
Jamaica Haiti Grenada
Benedicta S.A. Bermudez Group
Trinidad & Tobago Barbados
BINEL
Suriname
Bio-Tech R&D
Jamaica
Black Hawk Manufacturing Laboratory
78
●
Dominican Republic
Beverages Caribbean Inc
Bird's Nest Food
DAGS Accelerated
Company Name
Barbados Jamaica
●
●
79 ● ●
● ● ●
●
● ●
● ●
● ●
●
●
●
●
79
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES BA - BL
●
● ●
●
● ●
●
● ●
Blades & Blades Consultancy Services
Country Barbados
Blue Ribbon Manufacturing Limited
Jamaica
Bloxburgh Gourmet Creations Jamaica Ltd
Jamaica
Blue Mountain Coffee Venture Ltd
Jamaica
Blue Waters Productions
Barbados
Bodine Victoria Johnson
Bahamas
Boite a Bijux/Danielle st Lot
Haiti
Bon Accord Estate Ltd
Grenada
Brass Aluminium & Cast Iron Foundry Ltd
Guyana
Brenda's Jewellery & Craft Tienda
Barbados
Browne & Browne Inc
St Vincent & the Grenadines
Bureau of Standards
Antigua & Barbuda
Buzz Apiaries
Jamaica
C&G Star Trading
Jamaica
Callaloo
Grenada
Canco Limited Cantral Marketing Corporation Caracoli
Dominican Republic Jamaica Antigua & Barbuda Haiti
Cardelli Farms Ltd
80
●
Barbados
Caanan Honey Limited
Cano Industrial, SRL
DAGS Accelerated
Company Name
Belize
●
●
81
●
●
●
●
81
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES BL - CA
●
● ●
●
● ●
●
●
●
● ●
●
●
● ●
●
Country
Carib Glassworks
Trinidad & Tobago
Caribbean Academy
Antigua & Barbuda
Caribbean Agro Producers Corp
Dominica
Caribbean Consultants Ltd
Barbados
Caribbean Copyright Link
Barbados
Caribbean Digital Media Centre
Barbados
Caribbean Downloads/DanceBEAT Records Caribbean Insulation Services Ltd Caribbean Labs & Traders
St. Kitts & Nevis Trinidad & Tobago Dominican Republic
Caribbean LED Lighting
Barbados
Caribbean Liquid Sugar
Dominican Republic
Caribbean Music Group
Trinidad
Caribbean New Media Group Caribbean Office of Cooperative Agriculture
Trinidad & Tobago Grenada
Caribbean Paper Company Ltd
Belize
Caribbean Premier Products Ltd
Belize
Caribbean Treats (2010) Limited
Trinidad & Tobago
Carib-World Travel Ltd
Antigua & Barbuda
Carleston Products
Jamaica
Casie Nicely
Jamaica
Cavaliers Sports and Tour Club
Guyana
82
DAGS Accelerated
Company Name
●
●
83 ●
●
●
●
●
83
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES CA - CAV
●
● ●
● ●
●
● ●
● ●
● ● ●
●
●
● ●
●
●
Country
Cemtile Limited
Trinidad & Tobago
Central Food Packers Ltd
Jamaica
Central Navigation Services
Trinidad & Tobago
Cham Com
Antigua & Barbuda
Chamber of Commerce
Bahamas
Chamber of Commerce and Industry
Suriname
Chatak Foods Products Limited
Trinidad & Tobago
Chem Clean Ltd
Trinidad & Tobago
Chemtrax Limited
Trinidad & Tobago
Choo Enterprises
Barbados
Christopher Martin
Jamaica
Cinnamon Productions
St Lucia
Citrus Company of Guyana Inc
Guyana
Claudia Edward
St Lucia
Clay Products Ltd
St. Lucia
Clinical Research Management
Barbados
Cluster Del Mango Dominicano (Promango) Coffee Solutions Colthrust PR Limited Contemporary Caribbean Crafts Cooperativa Para el Desarollo de la Cienaga (COOPDECI)
84
DAGS Accelerated
Company Name
Dominican Republic Jamaica
●
Trinidad & Tobago Multiple Dominican Republic
●
85
● ● ●
●
●
●
●
●
●
85
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
DAGS Accelerated
COMPANIES CE - CO
●
●
● ●
●
● ●
● ●
●
● ●
●
● ●
● ●
●
●
●
Coral Spring Vinters
Country Barbados
Country House Products
Jamaica
Country Traders Limited
Jamaica
Courtyard Art Studio
St. Lucia
Creations by Cherie
Bahamas
Crimson Dawn Manufacturing Co. Ltd
Jamaica
Crystals Business Solutions CRS Music & Media
Antigua & Barbuda Barbados
Cummin's Leather Establishment
Guyana
D&J Shipping
Guyana
David Andre Collection
Haiti
De La Grenade Industries Ltd
Grenada
Debbie's Closet
Barbados
Delicious Fruits S.A
Haiti
Delta Glass Limited
Trinidad & Tobago
Denyse Fashion & Fabric Design Department of Culture
●
Guyana St Vincent & the Grenadines
Derrick's Stones Ltd
St. Lucia
Designs by Nadia
St. Lucia
Din Chel Craft and Souvenirs
Dominica
Dinexstep Sandals
Jamaica
86
DAGS Accelerated
Company Name
●
87 ●
●
● ●
87
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES CO - DI
● ●
● ●
● ●
●
●
● ●
● ●
●
● ●
●
●
●
●
●
●
Country
Discover Dominica Authority
Dominica
Division of Agriculture
Tobago
Division of Trade & Enterprise Development
Tobago
Division of Tourism
Tobago
Doll House Creations
Barbados
Dominica Coalition of Service Industries
Dominica
Dominica Manufacturers Association
Dominica
Domus Inc
DAGS Accelerated
Company Name
Antigua & Barbuda
Earthly Creations Gift Shop
Grenada
Eastern Caribbean Collective Organisation for Music Rights Inc
St. Lucia
Eco Coleman & Son Forgers Bees
Jamaica
EcoFarms
Jamaica
Ellis & Associates Eminsa (Empresa de Ingenieria, S.A.)
St. Vincent & the Grenadines Dominican Republic
Empire Global Investment
Guyana
Empretec Guyana
Guyana
Event Essentials Eco Design EnviroMed Limited Exclusive Cottons of the Caribbean Inc Fachoy Foods Ltd First Choice Restaurant Inc
88
●
Trinidad & Tobago Jamaica Barbados Jamaica Barbados
●
89 ●
●
●
●
●
89
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES DI - FI
● ●
●
●
● ●
●
● ●
●
●
●
● ●
● ●
Fifth Element Designs Five Star Farms Fondo Cubano De Bienes Culturales Foresight Intl Ventures Forest Products Development & Marketing Council of Guyana Inc Forward Industries Ltd Four Seasons Colonade Free Town Bee Farms Fresh Start Ltd
Country Barbados Trinidad & Tobago Cuba Antigua & Barbuda
Trinidad & Tobago Barbados Jamaica Trinidad & Tobago Grenada
Fruit Joy Manufacturing Company Limited
Jamaica
Fuggles Inc, T/A Petite Anse
Grenada
G.E.T Inc.
●
Guyana
Fruit, Flowers and Figures Corp
Full Circle Production
DAGS Accelerated
Company Name
Trinidad & Tobago Barbados
G.T. Traders
Guyana
Garifuna Heritage Foundation Garmex Apparel Technical Centre Gary Lubin
St. Vincent & the Grenadines Jamaica Haiti
Gawket Technologies Genethics Pharmaceuticals Ltd Glissings Trees Honey
90
Barbados Trinidad & Tobago Jamaica
●
91
● ●
●
● ● ●
●
●
●
●
●
●
91
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES FI - GI
● ●
●
●
●
● ● ●
● ●
● ●
Country
GOM Food Industries N.V
Suriname
Goshen Manufacturing & Distributors Ltd
Jamaica
Grenada Board of Tourism
Grenada
Grenada Chamber of Commerce
Grenada
Grenada Coalition of Services Industries
Grenada
Grenada Custom & Export Division
Grenada
Grenada Distillers Ltd
Grenada
Grenada Fountain of Youth Yoga Studio
Grenada
Grenada Mother Earth Enterprises
Grenada
Grenada Society of Architects
Grenada
Guyana Apicultural Society
Guyana
Guyana Arts & Craft Producers Association
Guyana
Guyana Gold Fields
Guyana
Guyana Manufacturing & Services Association
Guyana
Guyana Office for Investment
Guyana
Guyana Small Business Association
Guyana
H. Williams Bookstore Handicraft Development Handmade Treasures Hatt Eaton Designs Headline Entertainment
92
Trinidad & Tobago Bahamas Guyana Guadeloupe Jamaica
DAGS Accelerated
Company Name
●
93
●
●
● ●
●
●
●
●
●
93
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES GO - HE
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
Heather Jones Designs Ltd Heavenly Gifts
Country Trinidad & Tobago Grenada
Herbs in Action/Tropical Entertainment and Promotions
Grenada
Hidden Treasures
Grenada
Higher Calling
Barbados
HIPAC Limited
Barbados
Hive and Honey Bee Enterprise
Jamaica
Home Central
Jamaica
HoneyKist Apiaries Limited
Jamaica
Hot Mama Belize Ltd
Belize
Hotel Alexandrina Inc
St. Vincent & the Grenadines
Hugh Pure Mohan Fruit/Vegetable & Fish Export Hylite Services Limited Indra Denys Rudder Info Exchange Ltd
Barbados Guyana Trinidad & Tobago Barbados Jamaica
Instrumentalist
Barbados
Irie Rock
Barbados
Island Life TV
Barbados
Island Network Inc
94
●
St Vincent & the Grenadines
Heritage Theatre Co of Grenada
HR Consultancy
DAGS Accelerated
Company Name
St Vincent & the Grenadines
●
●
95
●
●
●
●
●
95
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES HE - IS
●
●
●
●
● ● ●
●
●
● ●
● ●
●
●
●
●
Country
Iyanolla Pictures
St. Lucia
J-Muzik
Jamaica
J&J Spirits
DAGS Accelerated
Company Name
Dominican Republic
JP Marshall Associates
Barbados
Jamaica Association of Composers, Authors & Publishers
Jamaica
Jamaica Exporter's Association
Jamaica
Jamaica Business Development Corporation
Jamaica
Jamaica Macaroni Factory Limited
Jamaica
Jamaica Manufacturers Association
Jamaica
Jamaica Sheep Farmers Association
Jamaica
Jamaica Wood Products and Furniture
Jamaica
Jamaica Standard Products Co. Limited
Jamaica
Jamaican Teas Limited (Caribbean Dreams)
Jamaica
Jamaican Yaad Style
Jamaica
Jamrow Trading & Manufacturing Company Ltd
Jamaica
Jerries
Guyana
Jet Express Trinidad Limited
Trinidad & Tobago
Jiffy Manufacturing Co. Ltd
Jamaica
Joachim & Associates Ltd
St Vincent & the Grenadines
Jorge Bullosa
Cuba
Jorge Hernandez
Cuba
96
●
97
● ●
●
●
●
97
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES IY - JO
● ●
● ●
● ●
●
●
●
● ●
● ●
● ● ●
●
Jorge Luis Medina Castell
Country Cuba
JTW & Associates
Guyana
Juice Power/Water World
Guyana
Julans Closet
Jamaica
Juliet Morgan T/A Shoan's
Jamaica
Justice Institute Guyana Inc.
Guyana
K.C. Confectionery Ltd
Trinidad & Tobago
Kalinago Barana Aute
Dominica
Kayman Sankar & Co. Ltd
Guyana
Keejai Enterprise
Guyana
Ken Cooper's Collection
Trinidad & Tobago
Kent Farms
Trinidad & Tobago
Kez Entertainment
Antigua & Barbuda
Kirie Bain
Trinidad & Tobago
Kisson Group of Companies
Guyana
Kountry Delight Enterprise Limited
Jamaica
Knights Video Production
Guyana
Knyko Studio
DAGS Accelerated
Company Name
Antigua & Barbuda
KPB Chartered Accountants
Dominica
Kraftia's Association
Guyana
Kross Kolor Records
Guyana
98
●
99
● ●
● ●
●
●
● ●
●
● ●
●
●
ProNET Training
●
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES JO - KR
● ●
● ●
●
● ● ●
●
●
●
●
99
Country
Label House Group Ltd
Trinidad & Tobago
Langston Roach Ind Ltd
Trinidad & Tobago
Leather Land International
Guyana
Lee Productions Inc
St Lucia
LeeWind Paints Ltd
Antigua & Barbuda
Lifetime Roofing
Trinidad & Tobago
Lindabelle Creations & Designs Lonsdale/Saatchi & Saatchi Lonestar Supplies Luna Design
DAGS Accelerated
Company Name
Barbados Trinidad & Tobago Jamaica Barbados
Mac's Bee Enterprise Madero Taller Artesanal
Jamaica Dominican Republic
Majesty International
Guyana
Mangrove Women Producers
Guyana
Marie Sharp Fine Foods Ltd Mariska Designs
Belize Guyana
MarkOff Music Publishing Co
Dominica
Matouk International USA Inc
Trinidad & Tobago
Matties and Company Maturity Music Ltd Maya Bags
Bahamas Trinidad & Tobago Belize
100
●
101 ● ● ●
●
●
● ●
● ●
●
● ●
● ●
●
● ● ●
●
●
●
●
101
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES LA - MA
McBride Caribbean Limited
Country Barbados
McIntosh Bedding Company Limited
Jamaica
MCP Farms Limited
Jamaica
Meico Ltd
Jamaica
Meiling Inc.
Trinidad & Tobago
Memorex Enterprise Men's Educational Support Association Merk Imports
DAGS Accelerated
Company Name
Guyana Barbados Dominican Republic
Metalwear Limited
Trinidad & Tobago
Michelle's Confectionary
Grenada
Michelle Henderson
Dominica
Mina Tinera
Haiti
Ministry of Food, Production, Agriculture Ministry of Tourism
Trinidad & Tobago St Vincent & the Grenadines
Ministry of Tourism Industry & Commerce
Guyana
Miracle Hands
Guyana
Moses Essence
Grenada
Mr. Chinn's Honey
Jamaica
Mr. Dale
Barbados
Ms. Brafit Ltd Multigestiopnes Laxis, SRL
102
Trinidad & Tobago Dominican Republic
●
●
103 ● ● ●
● ● ●
●
● ●
● ● ●
●
●
●
●
●
●
●
103
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES MC - MU
●
●
● ● ●
Country
Multipet Service Station Limited T/A Camil Estate
Jamaica
Music Industry Association of Belize Naipaul's Travel Nanook Enterprises Ltd National Cultural Foundation National Investment Promotions Inc T/A Invest SVG Natmed Ltd
Belize Trinidad & Tobago Jamaica Barbados St. Vincent & the Grenadines St. Lucia
Natural Blends/Troots N' Ice/Culchan Cannon Studio
Trinidad & Tobago
Nature's Finest Bees & Honey
Jamaica
Grenada
Nine One Designs
Barbados
Nut-Med (Noelville)
Grenada
Nyack & Company
Grenada
Onika Best
Barbados Belize
Organisational Soul Ltd
Bahamas
Organised Interiors
Grenada
P & A Ltd
Antigua & Barbuda
P.A. Benjamin Manufacturing Co. Ltd.
104
●
Antigua & Barbuda
Mawasa
Orange Gifts
●
St. Vincent & the Grenadines
Natural Oils & Products Limited
National Economic and Social Council
DAGS Accelerated
Company Name
Jamaica
●
105 ●
●
105
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES MU - P
● ● ●
● ●
●
● ●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
P.A.M. Enterprises Inc. Pallarax Productions Pamela Fox Classics House of Niya Bing Panland Trinidad &Tobago Ltd Park's Lumber Parry W. Bellot & Co Ltd Partner's in Rural Development Pasta Enterprises
Country Barbados Trinidad & Tobago Guyana Trinidad & Tobago Guyana Dominica Guyana St. Vincent & the Grenadines
Patwa Apparel
Jamaica
Pedro Plains Jamaica Jerk
Jamaica
Penny's Creative Cabinet Shop
Grenada
Perishables Jamaica Ltd
Jamaica
Persio Abreu, S.A.
Dominican Republic
PFK Barcellos Narine & Co.
Guyana
Pickapeppa Company Limited
Jamaica
Platform Houtsector Suriname
Suriname
PLS Consulting
Grenada
Point Coco Agricultural Cooperative
Trinidad & Tobago
PR Project Management
Trinidad & Tobago
Print on Demand Ltd
Trinidad & Tobago
Pro RD S.A.
Dominican Republic
106
DAGS Accelerated
Company Name
107
● ●
●
●
●
●
107
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES PA - PR
●
● ●
● ●
● ●
● ●
●
● ●
● ●
● ●
●
●
Professional Services Consulting Ltd Prudential Printers
Country Barbados Trinidad & Tobago
Purity Bakeries
Barbados
Qdesign & Marketing
Barbados
Queenbee Honey Products
Jamaica
Quintex
Guyana
Rafferty Intimates
St. Lucia
Randy Luta Mc-Intosh
DAGS Accelerated
Company Name
●
●
St. Vincent & the Grenadines
Ras Poultry Farm
Guyana
REA Envirohealth
Barbados
Reggaetawa
Jamaica
Resource Options Limited
Jamaica
●
Reve Limited
Jamaica
●
Richard Gittens & Associates Ricks & Sari Argo Industries Limited
Barbados Guyana
Ridge Farms Enterprises t/a Ridge Farms
Bahamas
●
Rising Honey Enterprise
Jamaica
●
Romeo "Mystic" Nermal
Guyana
Roses Confectionery Roraima Financial Services Rosmacs Herb Garden
108
Barbados Guyana Antigua & Barbuda
109
● ProNET Training
●
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES PR - RO
● ●
●
●
●
● ● ● ●
● ●
●
●
●
●
●
●
109
Royal Mayan Shrimp Farms Limited Royals Nature Farms & Nursery Rupununi Farm Ruth's Place
Country
DAGS Accelerated
Company Name
Belize
●
Antigua & Barbuda Guyana Antigua & Barbuda
Ryan Chase - Buggy - "Fully Loaded Band"
Barbados
Rykki de Jude
Barbados
Sacha Cosmetics Limited Saint Lucia Coalition of Service Industries
Trinidad & Tobago Saint Lucia
Salada Foods Jamaica Ltd
Jamaica
Savory Products
Guyana
Seagull/Dutchman Marine Surveys & Services
Antigua & Barbuda
Senoj Creations
Guyana
Seprod Limited
Jamaica
Servicios de Confecciones Peronalizadas, Sociedad de Responsabilidad Limitada Seven Rivers Herbs & Spices Co
Dominican Republic Jamaica
Seventh Silver Star Inc
Dominica
Shelniel
Barbados
Shiba Investment Ltd T/A Hotel Mocking Bird SINECORP
Jamaica Dominican Republic
Sit Uo Consulting
Barbados
SKARP Distribution Inc
St. Lucia
110
●
●
●
111 ●
●
●
111
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES RO - SK
●
●
● ●
●
● ●
● ●
●
● ●
●
● ● ●
●
●
SMAKS, The West Indies Tea Company Societe Generale de Production Agroindustrielle (SOGEPA) S.A
Country
DAGS Accelerated
Company Name
Trinidad & Tobago Haiti
Songwriter/Foundation for Copyrights in Suriname (SASUR)
Suriname
Soothing Touch Da Spa
Barbados
Solar Apex
Barbados
Solaris Global Energy Limited
Barbados
Sorena's Winery N.V.
Suriname
Southern Fruits & Food Processors
Jamaica
Southside Distributors Limited
Jamaica
●
St. Vincent & the Grenadines
●
Spencer & Associates Inc Spencer's Apartments
Antigua & Barbuda
Spice Girl Products
Jamaica
Spur Tree Spices Jamaica Limited
Jamaica
●
St. Kitts & Nevis
●
St. Christopher National Trust St George's Welfare Programme
Grenada
St. Lucia Industry and Small Business Association
St Lucia
St. Vincent and the Grenadines Chamber of Industries and Commerce
St Vincent & the Grenadines
St. Vincent and the Grenadines Coalition of Service Industries
St Vincent & the Grenadines
Stained Mehendi Steel Magnate Enterprises Stonetree Records
112
Trinidad & Tobago Grenada Belize
Break Point
● ●
●
113 ●
●
●
●
113
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
DAGS - Regular
COMPANIES SM - ST
●
● ●
● ●
●
● ●
●
●
● ●
● ●
●
●
●
Strategies Caraibes Studio Jay Recording
Country Guadeloupe Trinidad & Tobago
Sue Tru Caribbean Manufacturers & Distributors Limited
Jamaica
Sun Island Jamaica Limited
Jamaica
Suriname Manufacturers Association
Suriname
Susie's Inc
DAGS Accelerated
Company Name
Antigua & Barbuda
SVG Association of Music Professionals Sweet Creations Tabra Apiary Culture Enterprise Talma Mill Studios Ltd Tami B Designs TCL Guyana Incorporated
St Vincent & the Grenadines Trinidad & Tobago Jamaica Barbados St. Vincent & the Grenadines
Antigua & Barbuda
Tele C.A.I.N
Trinidad & Tobago
Terneille Alesa
Dominican Republic Bahamas
The Caribbean Coffee House
Trinidad & Tobago
The Copper Artisan
Trinidad & Tobago
The House of Paper Products Limited
Trinidad & Tobago
The Jerk Place & Restaurant Limited
Jamaica
The Master Room Studios
114
●
Guyana
Technology and Business Specialist Limited
Tereke Producciones
●
St. Vincent & the Grenadines
●
●
115 ● ●
●
●
115
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES ST - TH
● ● ●
● ●
● ● ●
●
●
● ●
●
●
● ●
●
●
●
Company Name
Country
DAGS Accelerated
Thomas & Sons Family Bees
Jamaica
●
Tijule Company Limited
Jamaica
Tivoli Drumers and The Grenada Cultural Foundation
Grenada
Tiyi by Design
Barbados
Tobago's Finest
Tobago
Tobago Chamber
Tobago
Tobago Hospitality & Tourism Institute
Tobago
Today's Home Centre Ltd
Jamaica
Tony Brooks Architecture
Barbados
Tony's Punch
Dominica
Top of the Line
Trinidad & Tobago
Topaznhance
Trinidad & Tobago
Tourism Intelligence International
Trinidad & Tobago
Tourism Services Ltd
Grenada
Trafalgar Union Community Development Council
Guyana
Trainmar
Trinidad & Tobago
Trevor Hamilton & Associates
Jamaica
Trini Style Productions
Trinidad & Tobago
Trinidad Aggregate Products
Trinidad & Tobago
Trinidad Cement Limited
Trinidad & Tobago
Trinidad Hotels, Restaurants and Tourism Association
Trinidad & Tobago
116
●
●
117 ●
●
●
●
●
●
117
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES TH - TR
●
●
● ●
●
●
● ●
● ●
●
●
● ● ●
Trinidad & Tobago Manufacturers Association Tropical Rich Resources Inc Tropijugos S.R.L Two Seasons Guest House Limited Tye Manufacturing Co lTD
Country Trinidad & Tobago Guyana Dominican Republic Jamaica
Jamaica
Upper Berbice Forest & Agricultural Producers Association
Guyana
Ur-Imagination Inc
Barbados
Valley Creek Hotel
Antigua & Barbuda
Ven Caribbean Paper Products
Trinidad & Tobago
Vicki Telford Architects Inc
Haiti Barbados
Viking Traders Ltd
St Lucia
Vincent Edward's Bees
Jamaica
Vincy Klus
St Vincent & the Grenadines
Vincyfresh
St Vincent & the Grenadines
118
●
Trinidad & Tobago
Uniforms Centre
Veve Collections
DAGS Accelerated
Company Name
●
●
119 ● ● ●
● ●
●
●
●
●
●
119
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES TR - VI
●
●
●
● ●
Country
Voluntary Service Overseas Guyana
Guyana
Waitukubli Kalinago Art & Craft Association
Dominica
Walwyn Consulting
St. Kitts & Nevis
Water Solutions Ltd
Trinidad & Tobago
White Cane Industries
Grenada
WiDa Consultancy & Services
Suriname
Williams Legacy
Barbados
Willos Bridal/Fabric Boutique/Internet Café/Gift Shop
Guyana
Wilsons Travel Service
Guyana
Windward Pasta
St. Lucia
WITCO
Trinidad & Tobago
Women's Entrepreneurship Network
Guyana
Wonderfully Made
Antigua & Barbuda
Woods-man Caribbean Ltd
Trinidad & Tobago
Wynlee Trading
Jamaica
Xiomara Fortuna
Dominican Republic
YKK West Indies Limited
Trinidad & Tobago
York Garments Limited
Trinidad & Tobago
120
DAGS Accelerated
Company Name
●
121
● ●
●
●
●
●
121
ProNET Training
Export Marketing Training
Grant Proposal Writing Training
TIC
Womex (2011)
Dominicana Moda
Caribbean Fashion Week
Study Tours
Design Caribbean
Health & Wellness
Fancy Foods
London Engage
Break Point
DAGS - Regular
COMPANIES VO - Y
●
●
●
● ●
● ●
●
● ●
●
●
●
●
122
123
Head Office: 1st Floor Baobab Tower Warrens, St. Michael, BARBADOS BB22026 Tel: 1-246-436-0578 • Fax: 1-246-436-9999 Email:
[email protected] Sub Regional Office: Av. Pedro Henríquez Ureña No. 150, Torre Diandy XIX, Piso 7, Santo Domingo, Dominican Republic Tel: 1-809-531-2259 • Fax: 1-809-473-7532 Email:
[email protected] Website: www.carib-export.com
Published by Ethnic Vision
Primed for Success wordt aan u gepresenteerd door het Caribbean Export Development Agency als onderdeel van het Regional Private Sector Development Programme (RPSDP – Regionaal Programma voor Ontwikkeling van de Private Sector) dat gefinancierd wordt door de Europese Unie via het 10de Europees Ontwikkelingsfonds (EOF)
124
