PREVENTIETIPS MILIEUDIENST TERNAT TIPS VOOR SCHOLEN 3 DEEL I: De aankoop Aankoop van wegwerpartikelen vermijden zoals; - plastiek-wegwerpbekertjes in de leraarskamer, refter - papieren handdoeken in de toiletten - papieren zakdoekjes - wegwerpkogelpennen - batterijtjes voor eenmalig gebruik Koop duurzame producten aan zoals; - vulpennen - oplaadbare batterijtjes - spaarlampen Let op de verpakking: Gouden regels om het verpakkingsafval in te dijken: - geen verpakking is de beste verpakking - één verpakking is voldoende. Oververpakking is uit den boze - hoe kleiner de verpakking, hoe minder afval - een hergebruikte verpakking spaart vele nieuwe uit. Twee schoolvoorbeelden van deze laatste regel : - koop een boterhammendoos in plaats van plastiekzakjes of aluminiumfolie om uw boterhammen mee te nemen naar school - wanneer we inkopen doen, nemen we een linnen boodschappentas mee. We weigeren zoveel mogelijk plastiek zakjes.
Welke drankverpakking is de meest milieuvriendelijkste?
Wetenschappers werken aan een ingewikkelde ECO-balansen komen er vooralsnog niet aan uit. De wetenschappelijke en politieke discussie is nog steeds aan de gang. Ondertussen moet de consument kiezen... Ieder maakt zijn eigen keuze. Zo kan men kiezen om blik en brikverpakkingen te mijden op school of thuis. De drankbedeling in de school kan gebeuren met herbruikbare glazen.
Wat met de verpakking van andere producten? Volgende tips zijn nuttig om te weten:
• Papier en karton zijn milieuvriendelijke verpakkingsmaterialen. Verkies deze boven kunststoffen of aluminium. Doe de lege verpakkingen bij het oud papier.
• De recyclage in acht genomen, blijft een glazen bokaal beter dan een conservenblik. Op • • • • •
zijn beurt is een aluminiumtube dan weer beter dan een glazen bokaal. Vermijd plastiek voor éénmalige verpakkingen. Het is een verspilling van kostbare aardolie Indien het kunststoffen betreft voor herbruikbare (vb. PET-fles met statiegeld) of duurzame (vb. boterhammendoos) toepassingen gaat is deze grondstof beter gebruikt. Indien u de kans heeft, doe mee aan gescheiden inzameling van kunststof afval (liefst per soort : PE, PP, PVC,...) Herbruikbare glazen verpakkingen zijn erg milieuvriendelijk. Maak er zoveel mogelijk gebruik van. Breng éénmalige verpakkingen naar de glasbak. Reinig ze en haal er doppen en deksels af. Gooi vooral niets anders dan glas in de glasbak! Hou ook rekening met de kleurensortering. 1
Koop en gebruik producten uit gerecycleerd materiaal zoals; • gerecycleerd teken- en schrijfpapier; • gerecycleerd toilet- en keukenpapier; • schoolmeubilair uit gerecycleerd materiaal ( plastiek, ...) • Gebruik kladbladen om aantekeningen te maken tijdens de lessen.
We moeten niet alles spiksplinternieuw kopen. Tweedehandse spullen zijn dikwijls zo goed als nieuw, zijn goedkoper en… zo voorkom je afval ! Bezoek met je klas eens een tweedehands of kringloopwinkel. Men zal er versteld van staan wat daar allemaal te koop is. Welk schoolmateriaal is het milieuvriendelijkst? te mijden plastiek,nylon
te verkiezen linnen, natuurleder
PAPIER
niet gerecycleerd ECF Chloorgebleekt
gerecycleerd niet gerecycleerd
MAP, KLASSEUR
PVC Plastiek
kringloopkarton, overtrokken met PP natuurhout, voedingskleurstoffen “CE”kenteken vet potlood met bijenwas duurzaam voor papier: dextrine Arabische gom hervulbaar met reservoir
BOEKENTAS
POTLOOD VULPOTLOOD LIJM BALPEN VULPEN VILSTIFT
gelakt hout zware metalen (Pb,Cr,Cd,Hg) Gadget speciale: epoxy cyanoacrylaat wegwerpbaar wegwerppatroon rode inkt oplosmiddelen: xyleen, tolueen kleurstof: zware metalen bewaarmiddelen: formaldehyde
oplosmiddelen: water, ethanol voedingskleurstoffen en bewaarmiddelen, “CE”, kenteken
VERKLARING VAN DE GEBRUIKTE AFKORTINGEN: ECF : Elemental Chlorine Free, m.a.w. papierdeeg gebleekt zonder chloorgas. TCF : Totally Chlorine Free, m.a.w. papierdeeg gebleekt zonder chloorgas en zonder chloorverbindingen PE : Polythyleen - een soort kunststof PVC : Polyvinylchloride - een soort kunststof PP : Polypropyleen - een soort kunststof “CE”-kenteken : Dit kenteken wijst erop dat de producten voldoen aan de reglementering betreffende de veiligheid van speelgoed.
3 DEEL II : Het gebruik We onderhouden onze producten goed. We laten zoveel mogelijk herstellen * Versleten leerboeken herstellen met plaklint en kaften met gerecycleerd * oude meubels herstellen * kledij herstellen
papier.
Verpakkingen worden “tot de laatste druppel” geledigd * flesjes worden volledig uitgedronken 2
* fruit wordt volledig opgegeten Papier besparen. * papier tweezijdig te gebruiken (ook voor toetsen) * het aantal kopies beperken; kopiëren is meestal onwettelijk (wet Allemand) * veel gegevens stockeren op computer (diskettes, harde schijf) Geef sommige producten een tweede leven. * Men kan veel ‘afval’ gebruiken bij het knutselen. * Laat de leerlingen een ‘ kunstwerkje ‘ maken met afvalstoffen die op school voorkomen (vb. lege blikken, flessen, toiletrolletjes, kroonkurken, eierdoosjes,...). Op deze manier zijn ze creatief bezig en ... leren ze afval op een andere manier bekijken.
3 DEEL III Het wegwerpen Sorteer alles wat selectief wordt opgehaald of ingezameld. Volg nauwkeurig de sorteerregels. Veel oude spullen kunnen iemand anders nog bekoren. Vb. oud speelgoed, boeken, huishoudtoestellen, * schenk ze weg, vb. aan een kringloopwinkel, een kindercrèche, een jeugdtehuis * ruil ze met uw vrienden * verkoop ze op een rommelmarkt voor een aantrekkelijke prijs.
TIPS VOOR HET KANTOOR Laten we zoveel mogelijk gerecycleerd papier gebruiken. Het bestaat voor fotokopieermachines, printers. Indien er geen collecte bestaat voor oud papier in onze onderneming zetten wij er zelf één op touw. Papier is namelijk het meest voorkomende afval van een kantoor. Verkies steeds navulbare pennen. Gebruik economische lampen voor lokalen die lang verlicht blijven Doof de lichten voor het weggaan. Laat ze niet onnodig branden. Verkies mappen, farden, archiefdozen in karton, hout Laat ons koffie drinken uit een tas en niet uit een wegwerpbekertje. Geef de voorkeur aan niet met chloor gebleekte koffiefilters. Laat ons met zoveel mogelijk personen in 1 wagen naar het werk rijden of gebruik het openbaar vervoer Kies voor het herbeinkten van de cassettes van printers en schrijfmachines en van de patronen van fotokopieermachines. Het kleurtje of de lak rond de potloden bevat dikwijls giftige metalen. Verkies daarom ongekleurde potloden of navulbare potloden. Kies voor correctie-vloeistoffen en viltstiften op basis van water. Alcoholviltstiften zijn aanvaardbaar. Verlucht het lokaal waar de fotokopieermachine staat. Deze produceert ozon die ogen en slijmvliezen prikkelt. Gebruik bij voorkeur kringlooppapier voor brieven, koffiefilters en wc-papier. Elke ton kringlooppapier spaart 15 bomen, bovendien is wit papier meestal gebleekt met chloor en bevat dioxine.
PREVENTIETIPS VOOR EEN REINE GEMEENTE 3 Zet uw huisvuil buiten wanneer het mag, maar alleen op de vaste ophaaldag en in een gave zak en goed gesloten met een koordje. Een vieze stoep is immers geen zicht. 3 Respecteer het werk van de straatveger. Waarom de straten van onze stad opnieuw bevuilen die hij dag na dag schoonmaakt. Hou uw gemeente rein!
3
3 Besteed de beste zorg aan uw stoep. Kuis hem zoveel mogelijk maar borstel de vuilnis niet in de goot. Het belemmert de goede afloop van het water. 3 Vergeet niet dat er papiermanden en vuilnisbakken klaar staan om ons vuilnis op te vangen. 3 Bent u baas van een viervoetige vriend, leer hem dan de gepaste hygiëne. Is het dier al wat ouder, neem dan uw verantwoordelijkheid op en kuis zijn ‘adreskaartje’ steeds op. Gooi het zakje in de vuilnisbak die daartoe voorzien is. 3 Respecteer de openbare en private domeinen of het nu gaat om straten of onbebouwde terreinen. Werp geen afval weg, maar hou het bij om uiteindelijk in de dichtstbijzijnde vuilnisbak te gooien. 3 Wij houden van mooie parken en pleinen. Hou ze rein voor het welzijn van onze kinderen. In al deze groene ruimten kunnen zij genieten van een gezonde en veilige ontspanning. 3 Hoedt u voor verspilling al u iets weggooit. Meestal is er mogelijkheid tot herwinning. Papier, glas en batterijen worden gerecupereerd en gerecycleerd. 3 Indien u een tuin hebt, composteer het organisch afval in een compostvat. Voor een prijs van 850 fr. u er één bekomen op de milieudienst. 3 Let op met vuur! Elke zomer gaan duizenden hectaren bos of heide in vlammen op door één of andere onvoorzichtigheid van toeristen. 3 In de gemeente Ternat is er een algemeen verbod voor het verbranden van afval. Er zal dan ook in de toekomst strenger worden opgetreden. 3 Verzamel de troep die achterblijft na een picknick en neem hem desnoods mee naar je verblijf. Wie na jou komt vindt zo ook nog een stukje natuur en geen vuilnisbelt. 3 Gooi geen rommel ( papier, blikjes, plastic zakjes ) in de natuur.
PREVENTIETIPS VOOR WATER O Sluit de kranen goed en herstel zonder uitstel diegenen die druppen ( een lek kan duizenden liters water per jaar doen verloren gaan ). O Voor de vaatwas met de hand en ons dagelijks toilet de kraan niet zonder ophouden laten lopen. Laat bij de afwas het water niet nodeloos lopen. O Wacht tot de vaatwasmachine vol is, zonder ze te overladen, vooraleer ze in gang te zetten en kies korte programma’s O Koop bij voorkeur vaatwas - en wasmachines die weinig water en energie verbruiken en die voorzien zijn van economische programma’s. O Beperk voorwasprogramma’s. Weken in een teiltje en het gebruik van ossegalzeep hebben hetzelfde resultaat. O Vergeet het deksel op de kom niet als je water of voedingsmiddelen kookt. O Bij het nemen van een stortbad i.p.v. een bad verbruik je minder water ( 55 liter i.p.v. 110 liter ) O Door twee bakstenen of twee flessen gevuld met water in het waterreservoir van het toilet te leggen verminderen we tot 20% van ons waterverbruik. Er bestaan nog andere gemakkelijk uit te voeren technieken om waterverbruik te minderen. O Kijk na of het water van dit reservoir niet in de wc-pot lekt en spoel met mate door. O Isoleer de waterverwarmer en de buizen want het water wordt zo vlugger warm. O Gebruik bij voorkeur regenwater voor het schoonmaken of het tuinieren. Plaats hiervoor een regenwaterton of regenwaterput in de tuin. O Het gemiddelde waterverbruik per inwoner bedraagt 120 l per dag, waarvan de helft voor rekening komt van badkamer en wc. Dit is enorm wanneer men weet dat 10 l drinkwater zouden volstaan voor onze elementaire behoeften: wc 30 l bad/stortbad 30 l was 20 l vaatwas 15 l kuis 10 l voeding 4 l drank 3 l auto 2 l tuin 2 l diversen 4 l
4
O Wees zuinig met water. Zet de kraan niet langer open dan strikt noodzakelijk is. Niet zelden ontstaat er waterschaarste omdat iedereen op hetzelfde moment wil douchen. O Bescherm het water, dwz geen afval in waterlopen gooien en niet zijn afgewerkte motorolie in de vrije natuur deponeren. O Laat de kraan niet onnodig lopen ( handen wassen, tanden poetsen ) O Was de auto met emmers water in plaats van met een tuinslang. O Schaf een spaardouchekop aan. Ze kosten niet meer dan een gewonde doucheknop, zijn eenvoudig te monteren en verbruiken tot 50 % minder water met behoud van het comfort. Zo’n doucheknop laat ongeveer 6 liter per minuut door i.p.v. de gebruikelijke 12 liter. O Probeer eventueel wat minder te wassen. Handdoeken zijn meestal niet na één keer vuil. O Een perlator of een bruismondstuk kan eenvoudig op bestaande kranen gemonteerd worden en kunnen een besparing opleveren van 50 %. O Kies een ééngreepsmengkraan. Vaak gaat er bij andere kranen veel water verloren voordat je de juiste temperatuur hebt ingesteld. O Maak de afstand tussen warmwaterproductie en tappunten zo klein mogelijk. O let bij de aankoop van nieuwe apparaten op het waterverbruik. Er zijn nog steeds zeer grote verschillen tussen merken en types. O Gebruik zo weinig mogelijk ‘onnatuurlijke producten’: zo is gewone zeep beter voor het milieu dan shampoo, gel, badolie, badschuim. O Giet geen verf, olie, frituurvet of giftige producten in de riool of gootsteen. O Wees zuinig met afwasmiddelen voor de vaat en met bleekwater bij het schoonmaken. O Giet het overtollige vet uit de braadpan niet in de gootsteen. Neem het op met een stuk keukenpapier en gooi het in de vuilnisemmer, of giet het in een verzamelblik en breng het naar het containerpark. O Laat bij het tanden poetsen en spoelen de kraan niet lopen, maar gebruik een bekertje. O Laat de kraan niet lopen terwijl je je haar wast of inzeept en gebruik een kleine waterschaal. O Gebruik het spoelwater van de vaat om flessen voor de glasbak en andere voorwerpen te reinigen.
PREVENTIETIPS VOOR ONDERHOUDSPRODUKTEN ! Er zijn onderhoudsproducten, die milieuvriendelijk zijn, te koop in de handel. Informeer u en lees de etiketten. ! Voor de afwas; vermijd producten die petrochemische detergenten bevatten en verkies deze op basis van melkwei, kokosolie, ... ! Voor de was: kies een waspoeder op basis van zeep dat geen fosfaten bevat, noch perboraat, noch verzachters. ! Voor de vensters: reinig ze met bruine zeep, spoel ze met water en een beetje azijn of zout en droog ze daarna af met een natuurzeemvel. ! Voor de vloer: gebruik bruine zachte zeep of lijnolie. ! Voor de oven: reinig hem na ieder gebruik. ! Voor badkuip en wc: verwijder kalkneerslag met azijn, en vlekken met bruine zeep. ! WC en gootsteen: gebruik geen chemische ontstoppers. Probeer eerst met kokend water en een zuignap. ! De ontvlekkers: te vermijden! Behandel vlekken op kleding onmiddellijk. ! Denk eraan dat ontsmettingsmiddelen schadelijk zijn voor het milieu, gebruik dus zo weinig mogelijk bleekwater... Ontsmettingsmiddelen zijn in de meeste gevallen overbodig. ! Geuren : doe uw woning lekker geuren met natuurlijke stoffen: mengeling van gedroogde bloemblaadjes, lavendelzakjes, plantaardige olieverdelers,... ! Koop enkel de producten die echt nodig zijn. ! Gebruik alleen de hoeveelheden die echt nodig zijn. ! Hou ze buiten het bereik van kinderen. ! Gooi de restanten niet in de afvoer, noch in de vuilnisbak. Draag ze naar de verzamelplaatsen van Klein Gevaarlijk Afval.
5
PREVENTIETIPS VOOR HET OPENBAAR VERVOER EN DE WAGEN
Gebruik het openbaar vervoer, het is minder vermoeiend en gedaan met het zoeken naar parkeerplaatsen.
Gebruik de fiets of ga zoveel mogelijk te voet. De fiets is voor korte afstanden vaak een sneller vervoermiddel.
Maak afspraken met collega’s: samen 1 wagen gebruiken is een goede oplossing om ter bestemming te komen en op die manier energie te besparen. Men kan tevens de kosten door het aantal inzittenden delen, wat de verplaatsing een stuk goedkoper zal maken.
Trager rijden is energie- en geldbesparend en minder vervuilend.
Onze wagen is efficiënter, verbruikt en bezoedelt minder wanneer de motor goed geregeld en regelmatig onderhouden wordt.
Pomp uw banden tot de gewenste druk op. Banden die niet voldoende opgepompt zijn verhogen het verbruik van 4 tot 8%.
Leg uw motor stil wanneer u lang moet wachten ( files, spoorwegovergangen,..)
Vermijdt hevig versnellen alsook snel optrekken, vooral wanneer de motor nog koud is.
Plaats uw bagagedrager niet langer dan nodig, zijn aanwezigheid verhoogt uw verbruik aanzienlijk.
Rijdt hoffelijk en respecteer de andere weggebruikers: parkeer niet op het voetpad, bushalten, overgangen voor voetgangers, plaatsen voorbehouden voor gehandicapten, ...
Mors geen benzine bij het tanken. Benzine vervuilt de bodem ernstig.
Probeer te carpoolen als u met de auto naar het werk gaat.
Bent u van plan te verhuizen? Denk dan eens aan een huis dat dicht bij u werk of dicht bij een station ligt.
Gebruik de choke zo kort mogelijk. Zorg dat u na een koude start niet te veel gas geeft maar rustig wegrijdt met de choke half uit.
Gebruik alternatieve routes en vertrek niet op piekdagen. In files verspil je veel te veel kostbare en vervuilende brandstof.
PREVENTIETIPS VOOR VERWARMING EN ENERGIE De verwarming is verantwoordelijk voor meer dan de helft van de uitwasemingen van zwaveldioxyde (SO2) en van het roet terwijl het verkeer 85 % van de stikstofoxyden (NOx) voor zijn rekening neemt. Een regelmatig (jaarlijks) onderhoud van uw installatie laat u toe het rendement met gemiddeld 10% te verbeteren. Vermijd oververwarming van gebouwen. Verwarm geen ongebruikte lokalen (1 trui meer = 2 graden minder). Zet de verwarming lager voor het slapengaan of bij het buitengaan, of zet de verwarming op nachttarief. Isoleer de gebouwen. Gebruik van dubbele beglazing en waterdichte ramen evenals isolatie van muren en daken kunnen ons energieverbruik aanzienlijk doen verminderen. Overgordijnen en tapijten behouden eveneens de warmte. Verlucht regelmatig om de lucht te vernieuwen die wij inademen. Opgelet voor kleine waterverwarmers in badkamers. Kijk goed na of ze aangepast zijn aan de wettelijke normen ( zij kunnen gevaarlijk zijn ). Het vroegtijdig sluiten van de gordijnen levert een energiebesparing van 3% op. Beste postbodes, kranten- en reclamebestellers; wanneer u post of reclame deponeert in een brievenbus die in de voordeur of de voorgevel is ingebouwd, dan blijft het pakketje vaak halfweg zitten. Zo blijft de klep van de brievenbus openstaan en ontstaat er een echt tochtgat Door die opening gaat er heel wat energie verloren. Moraal van het verhaal: een extra duwtje kan veel energie besparen. Stel de elektrische keukenboiler niet in op de hoogste temperatuur. Op die manier voorkomt u brandwonden en verbruikt u bovendien minder energie. Plaats na het koken van aardappelen of groenten een pot koud water op de elektrische kookplaat. Zo hebt u gratis warm water voor de vaat.
6
Begin uw strijk eerst met katoen en verminder zo naar wol, zijde en synthetisch. Vergeet vooral niet de stekker van het strijkijzer uit het stopcontact te trekken wanneer de bel of de telefoon gaat. Verzamel eerst alles wat in de koelkast moet wanneer u de tafel afruimt. Zo hoeft u de deur maar één keer open te doen. Als uw diepvriezer in de garage staat, zet dan de wagen niet onmiddellijk binnen. Zo koelt hij eerst buiten af en komt al de motorwarmte niet in de garage. Op die manier hoeft de diepvriezer niet extra aan te slaan. Hebt u accumulatieverwarming? Leg dan nooit handdoeken of was op de toestellen. Die verhinderen namelijk statische warmteafgifte, waardoor de thermostaat gaat aanslaan om de ventilator in te schakelen. Gooi afval van groenten en fruit, koffiefilters, enz. niet in de vuilniszak, maar op de composthoop. Zo is er geen energie nodig om dat afval te verbranden.
PREVENTIETIPS VOOR WONINGEN Wees op uw hoede bij het verwijderen van verf of vernis van oude meubelen en deuren. Oude verven en vernissen kunnen gevaarlijke hoeveelheden lood bevatten. De verfschilfers en de rondvliegende stofdeeltjes zijn schadelijk. Vermijdt eten en drinken terwijl gewerkt wordt met schadelijke producten (afbijtmiddelen, white -spirit) en bescherm uw handen met handschoenen. Alcohol en tabak verhogen het gifgehalte van oplosmiddelen en pesticiden aanwezig in verf. Verlucht de ruimten waar geknutseld wordt. Geef de voorkeur aan waterverven ( latex ) die minder schadelijk zijn of nog beter, aan natuurverven. Om hout te bewerken en te zagen gaat men bij voorkeur buiten en verkiest men minder giftige middelen om het te onderhouden. Wees voorzichtig met restanten van gebruikte producten. Koop niet te veel ineens, stockeer het overblijvende ver van voedingswaren en buiten het bereik van kinderen. Om zich ervan te ontdoen, kan u het meegeven met de ophalingscampagne van Klein Gevaarlijk Afval (onze milieubox). Bestrijd muggen met milieuvriendelijke middelen. Horren in de ramen en muskietnetten zijn nog altijd de beste oplossing. Steek oplaadbare batterijen in je zaklamp. Zo komen ze minder vlug bij het Klein Gevaarlijk Afval terecht.
PREVENTIETIPS VOOR HET MILIEUBEWUST AANKOPEN VAN PRODUKTEN Geef de voorkeur aan glas met statiegeld (drank). Koop vers vlees en verse groenten in plaats van voorverpakte bereide gerechten. Niet alleen beter voor ons milieu, maar ook goed voor een gezonde voeding. Kies zo min mogelijk verpakte producten en bij voorkeur glazen of papieren verpakkingen. Melk of fruitsap in dozen (tetraverpakking) zijn samengesteld uit karton, aluminium en plastic. Deze samengestelde verpakkingen zijn moeilijk te recycleren, vermijd ze! Koop duurzame producten, stevig en herstelbaar. Geef de voorkeur aan glazen spuitbussen (met een klein handpompje) i.p.v. spuitbussen onder druk. Er bestaan ook spuitbussen op luchtdruk. Neem uw eigen boodschappentas mee bij het winkelen. Zo vermijd men de plastic zakjes !!! Weiger de plastic zakken die ons te vaak aangeboden worden. Zij zijn niet te recycleren en vormen een ergernis voor ons milieu. Tevens vormen zij één van de hoofdcomponenten in het zwerfvuil. Doe mee met de Aktie Groene Tas. Vermijd plastic verpakkingen en koop glazen bokalen of aluminium tubes. Plastic wordt uit petroleum vervaardigd.
7
PREVENTIETIPS VOOR LAWAAI 0 Thuis: eerbiedig de rust van uw buren: zet de radio of televisie niet te luid, ... 0 Op straat: geef zoveel mogelijk de voorkeur aan fietsen en wandelen, deze maken geen lawaai. Indien u gebruik maakt van de wagen of brommer, rij dan rustig. 0 Vervang zo vlug mogelijk defecte knalpotten. Ze zijn een bron van geluidshinder. 0 Geniet zo veel mogelijk van de rust van de natuur in tuinen en parken. Ga gerust eens wandelen ter ontspanning. De gemeente Ternat heeft 4 uitgewerkte wandelingen die u kan verkrijgen in ons ontmoetingscentrum De Ploter (de Pol de Mont- , de kastelen-, de knotwilgen- en de drie dorpen -wandeling). Ze tonen u de natuurplekjes in onze gemeente. Vanaf eind September 1999 zal de gemeente Ternat tevens beschikken over een Landbouwleerpad. 0 Leer onze kinderen en jongeren de gemoedsrust waarderen. 0 Isoleer uw huizen, maar verwar thermische isolatie niet met geluidsisolatie! De gebruikte materialen zijn verschillend, zelfs al heeft dubbele beglazing een invloed op beide. 0 Isoleer u voor buitengeluiden (lucht- en wegenverkeer,...): gebruik zware materialen (bakstenen, betonblokken, samengestelde tussenschotten). Stop alle openingen van uw woning dicht (deuren, ramen, rolluikkasten). Plaats dubbele beglazing of een voorzetbeglazing. Let desondanks op een goede verluchting van de woning. 0 Verspreid geen schokgeluiden (voetstappen op de bovenverdieping, vibraties van elektrische huishoudapparaten,...) Gebruik elastische materialen (kurk, tapijt). Ze moeten aangebracht worden bij de bron, d.w.z. op de plaats waar de schok zich voordoet. Verhoog de massa van de scheidingsmuur door hem te bedekken met een overgordijn of tussenschot, let er wel op deze zo ver mogelijk van de muur af te zetten. 0 Geef voor de isolatie de voorkeur aan natuurlijke materialen en vermijd synthetisch schuim dat de bezoedeling binnenshuis bevordert. 0 We nemen ‘s avonds laat binnen afscheid van bezoek zodat er buiten niet hoeft “gebruld “ te worden. 0 Autodeuren worden niet acht keer dichtgegooid voordat iedereen zit. 0 De kennissen gaan niet luid toeterend de straat uit. 0 Bij het autowassen hoeft de autoradio niet keihard aan. 0 De brommer van uw zoon is best een goede uitlaat waard en hij hoeft niet steeds de straat op en neer te racen. 0 Bij de barbecue buiten is niet veel muziek nodig, vaak hebben de buren van uw stemgeluid genoeg “hinder”. 0 Houdt u er rekening mee dat als u weggaat uw hond dat niet altijd leuk vindt en de hele (mid)dag gaat janken. 0 Zegt u wel eens tegen uw kinderen dat er op de trap niet zo hard hoeft te worden gestampt? 0 Maak niet meer lawaai dan nodig. Keiharde transistorradio’s of optrekkende motoren verstoren de natuurlijke rust.
PREVENTIETIPS OVER OPVOEDING % leer aan anderen nieuwe gedragingen die minder schadelijk zijn voor het leefmilieu en de gezondheid. % Licht iedereen in over deze brochure en bewaar ze zorgvuldig. % Aarzel niet de betrokken diensten, verenigingen... te raadplegen om meerdere inlichtingen te bekomen. % Neem deel aan de verschillende manifestaties en acties ( groene week, bebloemingsacties, overzetacties, ...) die ten voordele van het milieu gehouden worden. % Als ze nog niet bestaan, zet papier, glas, baterrijen,... inzamelingen op touw in uw school of in uw onderneming. % Organiseer of neem deel aan reinigings- en reinheidsacties in uw wijk of school. % Bedenk voor de kinderen wedstrijden en spelletjes rond het thema leefmilieu.
8
% Spoor onze kinderen aan deel te nemen aan de acties georganiseerd in kader van het milieu. % Zoek gelegenheden om het leven in open lucht beter te leren kennen, hetzij in de groene ruimten hetzij in bossen. % Bezoek musea zoals het Rioolmuseum, het Museum van het Koninklijk Instituut voor Natuurwetenschappen van België... % Stel gerust zelf initiatieven voor en stuur uw idee naar de Milieudienst van Ternat t.a.v. de milieuambtenaar, Gemeentehuisstraat 21, 1740 Ternat. Wij zullen uw idee zeker in overweging nemen! % Pluk niet zomaar bloemen of planten op je wandeltochten. Sommigen zijn zeldzaam en gedijen alleen maar in hun natuurlijke omgeving. % Respecteer de fauna, dwz vermijd het onnodig doden van in het wild levende dieren. % Spaar de aarde hetgeen wil zeggen gebruik in uw tuintje niet te veel kunstmest en insecten- en onkruiddodende middeltjes. Gebruik compost uit uw compostvat !
PREVENTIETIPS VOOR LUCHT
Een drie-weg katalysator kan tot 80% van de emissies va CO en Nox neutraliseren
Lood wordt aan benzine toegevoegd om het motorvermogen te verhogen. Lood is echter schadelijk voor het zenuwstelsel, vernietigt de nieren en stapelt zich op in de beenderen.
Een open haard voor verwarming is af te raden. Een open haard geeft een te laag rendement en te veel vervuiling.
Als je een allesbrander koopt, zorg ervoor dat hij niet te groot is. Kijk ook goed uit naar de mogelijkheden die hij biedt om de luchtvervuiling te verminderen ( smoorplaat, filter, katalysator, naverbranding, roetverdrijver,...)
Let, bij de installatie van een allesbrander in een nieuwe of oude woning, op de staat en de bouw van de schoorsteen.
Stook altijd een fel, warm vuur. Vermijd een smeulend vuur.
Stook geen bewerkt of nat hout.
Stook enkel gezuiverde kolen ( bvb houtskool ). Deze hebben een hoog koolstofgehalte, een lage vochtigheidsgraad en zijn ontzwaveld. Gebruik enkel rookarme kolen.
Stook geen huisvuil.
Stook geen bruinkool of turf.
Zorg voor een kleine vuurhaard en voor een hoge temperatuur van het rookgas.
Laat de kachel ‘s nachts NIET doorbranden.
Zorg voor een goede schoorsteentrek en laat de schoorsteen regelmatig vegen door een vakman.
Vul nooit teveel hout of kolen bij in één keer.
Zorg voor een voldoende luchttoevoer.
Onderhoud de installatie en kijk ze regelmatig na op lekken of corrosie.
Het verbranden van afval is VERBODEN in de gemeente Ternat. Het gemeentereglement stelt dat het verboden is afval te verbranden in onze gemeente, ook al is het op 100 m van de huizen. Er zal dan ook strenger worden opgetreden en proces-verbaal worden opgemaakt.
PREVENTIETIPS VOOR HET COMPOSTEREN Huisvuil bestaat voor meer dan de helft uit organisch afval (GFT - afval). Goede compost is voortreffelijke mest. Een inschrijvingsformulier voor een compostvat (260 tot 290 l) kan je altijd afhalen op de milieudienst (Gemeentehuisstraat 21-1740 Ternat) of op het containerpark voor de prijs van € 25. De normale handelsprijs ligt tussen € 60 tot € 100. De vaten hebben een verwerkingscapaciteit van 350 à 450 kg per jaar. Hiermee spaar je heel wat geld uit, aangezien je geen GFT-zakken meer hoeft te kopen. De volgende componenten zijn WEL composteerbaar : * aardappelschillen, schillen van citrus- of andere vruchten * groentenresten en eierschalen * doppen van noten * theebladeren en -zakjes, koffiedik en -filters * papier van keukenrol 9
* mest van huisdieren (vb. cavia) alsook kleine hoeveelheden etensresten. * verwelkte snijbloemen en kamerplanten * versnipperd snoeihout, haagscheersel, zaagmeel en schaafkrullen * gemaaid gras (met mate, anders stikt de rest van het GFT-afval) * bladeren, onkruid en resten uit groenten- en siertuin De volgende componenten zijn NIET composteerbaar: * timmerhout en grof ongesnipperd snoeihout * beenderen en dierlijk afval * wegwerpluiers * aarde en zand, stof uit de stofzuiger * saus, vet en olie * as van de open haard (is een bodembedekker), houtskool en kunststof * ijzer, metaal en blik * kattenbakvulling Een uitgebreide informatiebrochure kan men altijd bekomen op de milieudienst van Ternat. Je moet elke dag met de verluchtingsstok het compostvat eens doorluchten en het afval mengen Goede compost STINKT NIET. Het is een fabeltje dat compost zou stinken. Na een welbepaalde tijd komen er micro-organismen in het vat (bacteriën, schimmels, kleine beestjes,...). Deze organismen blijven in het vat (komen er nooit uit) en verwijzen naar een optimaal composteerproces. Het gras of de bladeren kan je tussen de bomen of struiken strooien; zo vorm je een mulchlaag en belemmer je verdere groei van onkruid. Compost voedt het bodemleven en doet een bodemstructuur ontstaan die water, warmte en voedingsstoffen vasthoudt. Compost buffert de temperatuurverschillen tussen dag en nacht en voorkomt erosie van de bodem door wind en water. beschermt de planten tegen parasieten en ziekten. verbetert de smaak van de gekweekte groenten.
10
