Preventie is het meest belangrijke onderdeel van de cursus verbale agressie

Mentaal Mentaal M A G A Z I N E VA N G G Z N O O R D - E N M I D D E N - L I M B U R G

Jaargang 3 | Nummer 10 | november 2007

‘Preventie is het meest belangrijke onderdeel van de cursus verbale agressie’

Hein van Langen,

verpleegkundige RCG Venlo, over de cursussen fysieke en verbale agressiehantering. Verder in dit nummer:

Bouw RoderSana officieel van start. Eerste interne HKZ-audit stemt hoopvol.

Kijk op de wijk

Fotograaf: Willem Kemper, bouwkundig opzichter.

Mentaal Mentaal | jaargang 3 | Nummer 10 | november 2007

INHOUD Cursussen voor fysieke en verbale agressietraining

10

Nieuwsberichten Voedingsoverleg Een Pluim voor... Knipoog Van de voorzitter Ongegrond Het kader Bouw RoderSana

13

De ontmoeting Bart Drost Diagonaal

We zijn op de goede weg!

18

Kollummerkasie Vakgroep Verpleging Ondertekening overeenkomsten HKZ Voortgang bouw Bart Drost SMAKK Berichten OR

21 De personeelsvereniging in Dresden

IGG PV Boekbespreking Nieuws van de bibliotheek Personalia Beeldspraak

24

Max Mentaal

4 6 7 8 10 12 13 14 15 16 17 18 19 20 22 23 24 25 26 27 28

Van de redactie Zo langzamerhand komen we letterlijk en figuurlijk in het finaledeel van het jaar 2007. Letterlijk en figuurlijk wel te verstaan, want het lijkt wel of deze periode van finales aan elkaar hangt; de finale van ‘So you wanna be a popstar’, de finale van ‘Evita’ en ga zo nog maar even door. Nog een paar nummers en dan hebt u ook het finalenummer van Mentaal 2007 in uw handen. Maar zover is het gelukkig nog niet, want daarvoor biedt dit nummer van Mentaal weer teveel boeiends; een internationaal exposerende creatief therapeut, een ballonvarende medewerker, bouwactiviteiten en ook nog een leerzame aanpak om verbale en fysieke agressie het hoofd te bieden. Variatie te over. En laten we alle ontwikkelingen niet vergeten die niet in Mentaal staan, maar die wel deel uitmaken van ons dagelijks werk; verhuizingen, werving van nieuwe collega’s, uitbreiding van voorzieningen en dienstenpakket. Daarover leest u in de volgende Mentaal mogelijk meer nieuwe dingen. Alle ontwikkelingen overziend trekken we als redactie in elk geval de conclusie dat GGZ NML nog lang niet aan zijn finale bezig is. Het wordt een drukke herfst en een bezige winter. We blijven u er graag over informeren.

COLOFON Mentaal is het magazine van GGZ Noord- en Midden-Limburg voor (oud)medewerkers, vrijwilligers en externe relaties en verschijnt elke laatste vrijdag van de maand. Uitgave Bureau Communicatie GGZ NML. Hoofdredactie Eleän Mulder (Bureau Communicatie), Eindredactie Eleän Mulder (Bureau Communicatie), Sabine Nicolasen (Bureau Communicatie) Redactie Fun Sijbers (Bureau Communicatie), Ans Swillens (Informatiecentrum Geestelijke Gezondheid), Karin Tummers (Paschalis). Vormgeving MarksMarks Venlo. Reproductie Grafisch centrum Facilitair Bedrijf GGZ NML. Fotografie Jos Faessen GGZ NML, Hans van der Beele Sevenum, Bureau Communicatie GGZ NML. Oplage 2000 exemplaren. Redactieadres: GGZ Noord- en Midden-Limburg, Bureau Communicatie, E. Mulder-Verleg, Postbus 5, 5800 AA Venray, (0478) 52 71 86, [email protected] Deadline kopij decembernummer: 16 november 2007, foto’s gescheiden van tekst - dus als apart jpg-bestand - aanleveren. Voor meer info zie www.ggznml.nl of het intranet.

Mentaal | 3

Museum Dr. Guislain (Gent, België). Geschiedenis van de psychiatrie in een volledige nieuwe presentatie Wat is een keisnijding? Hoe drijft een sjamaan boze geesten uit? Welke effect had de ‘rotatietherapie’ van de eerste Belgische psychiater Joseph Guislain? Welke objecten beschermen tegen ziekte en waanzin? Hoe

Intentieovereenkomst met Stichting Land van Gelre en Gulick* leidt tot uitbreiding in Roermond. Enkele jaren geleden ondertekenden de Raden van Bestuur van de Stichting Land van Gelre en Gulick en GGZ Noord- en Midden- Limburg een intentieovereenkomst tot samenwerking. De uitvoering van deze intentieovereenkomst resulteert in de nabije toekomst in uitbreiding van de klinische behandelplaatsen en deeltijdplaatsen voor GGZ NML in Roermond.

ziet de psychiatrie er vandaag uit? De omgang met waanzin is een mengeling van magie, religie, dwang en zorg, controle en wetenschap. Waar geen rede mee te rijmen valt, wil men bestraffen, zalven, verzorgen of genezen. De psychiatrie kent een fascinerende geschiedenis. De vaste tentoonstelling over de geschiedenis van de psychiatrie werd volledig herzien

Het College Bouw Zorginstellingen heeft per 22 augustus jongstleden een beschikking afgegeven die voorziet in de realisatie van 16 klinische en 10 deeltijdbehandelingsplaatsen in de nieuwbouw van Zorgcentrum Camillus in Roermond. De Stichting Land van Gelre en Gulick is opdrachtgever van de nieuwbouw en GGZ NML huurt vervolgens de benodigde faciliteiten. De nieuwbouw van Camillus Roermond wordt fasegewijs uitgevoerd, waarbij volgens de bestaande planning de voorzieningen voor GGZ NML in 2009 worden gerealiseerd. Uiteraard hoort bij deze planrealisatie ook de ontwikkeling van de zorginhoudelijke samenwerking en uitvoering. Ook dit traject zal in de loop van 2008 vorm en inhoud krijgen.

en uitgebreid. Er is aandacht voor waanzin in andere culturen en de collectie is aangevuld

De website van Stichting Land van Gelre en Gulick meldt het volgende;

met hedendaagse vragen en strekkingen in

Dit alles in een nieuwe vormgeving.

“In de loop van 2008 wordt gestart met de sloop en nieuwbouw van verpleeghuis St. Camillus. Het huidige verpleeghuis en de verpleegstersflat maken dan plaats voor een nieuw verpleeghuis, dat volledig tegemoet komt aan de eisen van deze tijd. De huidige aanleunwoningen ‘Camillushof’, De Ark en afdeling Roerderhof 4 blijven staan. Het nieuwe verpleeghuis telt delen met twee en drie bouwlagen, die over de gehele lengte van het terrein worden verdeeld. Het gebouw krijgt een uitnodigende en moderne uitstraling.”

De nieuwe vaste collectie opent samen met

Meer informatie vindt u op www.lvgg.nl

de psychiatrie. Bovendien laat een selectie uit de rijke collectie van het radiologiemuseum toe een andere blik te werpen op de zoektocht naar de ziel.

de tentoonstelling ‘Ziek’ op 9 november 2007. Naar aanleiding hiervan toont beeldend kunstenaar Bart Drost (creatief therapeut GGZ Noord- en Midden- Limburg) zijn portrettenkabinet van psychiatrische patiënten.

* Stichting Land van Gelre en Gulick: een dynamische organisatie op het gebied van ouderenzorg. De stichting biedt een breed scala aan zorg en dienstverlening en ondersteunt cliënten in het zo goed en plezierig mogelijk kunnen leiden van hun eigen leven. Er is veel aandacht voor het welzijn van cliënten, hun veiligheid en een aangenaam woon- en leefklimaat. De manier van werken is vraaggericht: er wordt uitgegaan van de wensen en behoeften van de cliënten. Dagelijks bieden de medewerkers met hart, hoofd en handen díe zorg en diensten die met cliënten zijn afgesproken.

Museum Dr. Guislain J. Guislainstraat 43 B-9000 Gent tel: +32 9 216 35 95

Contract voor realisatie koop- en zorgwoningen GGZ NML heeft op vrijdag 26 oktober een contract gesloten met projectontwikkelaar Blauwhoed Euro-

Openingsuren

woningen BV voor de ontwikkeling en realisatie van circa 330 koopwoningen en 74 zorgwoningen aan

Van dinsdag tot vrijdag: 9-17h

de randen van de nieuwe wijk Servaashof. Blauwhoed Eurowoningen BV is de winnaar van de Europese

Zaterdag en zondag: 13-17h

aanbesteding die door GGZ NML was uitgeschreven. De ondertekening van het contract is een belangrijke

Gesloten op maandag, op 24, 25 & 31

mijlpaal in de totstandkoming van de wijk Servaashof waar we zorg en maatschappij op een vernieuwende

december en op 1 januari

wijze integreren. De realisatie van de woningen vindt in fasen plaats in de periode 2008 - 2011. In de volgende Mentaal besteden we meer aandacht aan het contract en Blauwhoed Eurowoningen BV.

Mentaal | 4

Mentaal

Referaat Op woensdag 21 november a.s. vindt van 16.00 - 17.30 uur in restaurant Le Tambourin, locatie Stationsweg, een lezing plaats. Prof. Dr. W.M.A. Verhoeven, zenuwarts, en Dr. F.M.M.A. van der Heijden, psychiater,

Om het voor alle medewerkers binnen GGZ NML duidelijk en gemakkelijk te maken waar het gaat om perscontacten, is er een protocol vastgesteld door de Raad van Bestuur, dat met ingang van 1 november a.s. van kracht is. In dit protocol Perscontacten staat uitgebreid beschreven wat u geacht wordt te doen als u wordt benaderd door de pers, maar ook bij wie u terecht kunt als u zelf de intentie heeft de pers in te schakelen, bijvoorbeeld naar aanleiding van nieuwswaardige ontwikkelingen binnen uw divisie of afdeling. Uitgangspunt van het protocol is uiteraard dat u als medewerker op de hoogte bent van de inhoud en dat u zich houdt aan de gegeven richtlijnen. Een A-4 poster met een bondige samenvatting van het persprotocol is inmiddels verzonden naar alle afdelingen. Managers en leidinggevenden beschikken bovendien over een geplastificeerd informatiekaartje met daarop de beknopte procedure en belangrijkste telefoonnummers. De volledige versie van het protocol Perscontacten vindt u op intranet onder diensten - bureau communicatie – persbeleid. Hebt u vragen of opmerkingen over het protocol, neem dan contact op met Bureau Communicatie (7698 Fun Sijbers/7432 Sabine Nicolasen).

Olifantenlunch op terrein GGZ NML Vrijdag 19 oktober jl. werd olifant Buba van circus Colombardo verrast op een heerlijke ‘olifantenlunch’ , verzorgd door bakkerij Bens. De overweldigende lunch bestond uit groenten en fruit en enkele kratten brood. Circus Colombardo had voor een aantal dagen haar tenten opgeslagen op het Servatiusterrein van GGZ NML in Venray. Daar werd een aantal fraaie circusvoorstellingen verzorgd. Voor de cliënten van GGZ NML een unieke gelegenheid om het voederen van een heuse olifant van dichtbij mee te maken. Naast een aantal cliënten van GGZ NML was basisschool de Hommel met alle klassen aanwezig. De kinderen konden de olifant niet alleen aaien en van zeer dichtbij meemaken, ook het voeren werd aan hen overgelaten.

houden dan een referaat getiteld: ‘Optimaliseren van de behandeling van therapieresistente schizofrenie’.

Open dag RCG Venray Op dit moment is de verbouwing van gebouw ’t Kempke, locatie Noordsingel, nog in volle gang. De verbouwing maakt het uiteindelijk mogelijk, dat het pand vanaf 6 november de gehele kliniek en deeltijdbehandeling van RCG Venray huisvest. Voordat deze afdelingen verhuizen, willen wij graag alle belangstellenden in de gelegenheid stellen om een kijkje te nemen in het pand. Daarvoor openen wij op zondag 4 november van 14.00 tot 17.00 uur onze deuren. De dag is bedoeld voor onze cliënten en hun naasten, verwijzers, collega’s en het Venrayse publiek. De bezoekers worden, via het volgen van een route door het nieuwe pand, geïnformeerd over de werkwijze en behandelingen die het RCG Venray biedt. Verder worden verschillende presentaties verzorgd, kan men diverse ruimtes van de afdelingen bezichtigen en deelnemen aan workshops. Onder het genot van een drankje kunt u napraten en informatie opvragen bij medewerkers van het RCG Venray. Tot 4 november in ‘t Kempke, Stepke 1 locatie Noordsingel!

Nieuws november 2007

Protocol Perscontacten GGZ NML van kracht!

Staflid juridische zaken Renée Talma is m.i.v. 1 oktober 2007 in dienst van GGZ NML voor 24 uur per week als staflid juridische zaken. In haar functie adviseert zij de Raad van Bestuur en medewerkers inzake juridische aangelegenheden. Daarnaast geeft zij juridische ondersteuning aan medewerkers die binnen een klachtenprocedure zijn aangesproken.

Mentaal | 5

VOEDINGS OVERLEG Wist u dat: • We een e-mailadres hebben voor al uw vragen over voeding: [email protected]? • Dat er binnenkort nieuwe gebakken aardappelgerechten op het menu komen? • Als u een dieet wilt aanvragen, dit altijd met de diëtiste moet worden besproken? • Als u een mail stuurt over een cliënt, u altijd het cliëntnummer moet vermelden? • Er een aanpassing komt voor het invullen van de menukeuzeformulieren? • Elke eerste donderdag van de maand broodjesdag is in Le Tambourin en dat u ook kunt bestellen, maar voor 10:30 uur? • Gemalen voeding in smaak en samenstelling is verbeterd? • Wij voortaan elke Mentaal van ons laten horen? René van Bruxvoort Voorzitter voedingsoverleg

EEN

PLUIM VOOR...

de Technische Dienst Graag zou ik mijn Pluim willen doorgeven aan de Technische Dienst, met name Toon Fleurkens en Chris Janssen. Deze mensen staan altijd klaar voor de keuken en horeca, leveren kwaliteit en communiceren heel erg goed. Ze denken met je mee, zijn pro-actief, klantvriendelijk en hebben veel kennis van zaken. Dit geldt overigens voor de hele Technische Dienst. Rene van Bruxvoort Op de foto: Toon Fleurkens (l) en Chris Janssen (r)

Mentaal | 6

Mentaal

Van de voorzitter: Al eerder (mei 2007) schreef ik over mijn recente bezoek aan de Verenigde Staten. Ik maakte onder andere melding van het grote aantal daklozen en zwervers dat de straten van San Francisco bevolkt. Voor wie geen werk heeft is er geen mogelijkheid om zich tegen ziektekosten te verzekeren met uitzondering van mensen met een handicap en gepensioneerden. En voor wie niet verzekerd is, geldt: geen zorg.

Onder de daklozen en zwervers in de VS zijn er natuurlijk velen voor wie opvang door de ggz aangewezen zou zijn. Gedwongen opname kent men echter niet. Overlast veroorzakers of zij die een gevaar vormen voor anderen, komen hooguit in aanmerking voor een verblijf in de politiecel. Wie een gevaar is voor zichzelf of zichzelf verwaarloost, heeft pech gehad. Om te ontkomen aan de onverschilligheid van de zakelijke maatschappij die Amerika is, zijn de outcasts aangewezen op de spaarzame charitatieve instellingen, die slechts een druppel op de gloeiende plaat zijn. Hoewel de charitas (meestal via de kerken) ook de oorsprong vormt van ons Nederlandse stelsel van gezondheidszorg, beschikken wij al jaren over een – naar internationale standaards – uitstekend zorgstelsel, waarvan in beginsel niemand is uitgesloten. Ondanks de erkende kwaliteit van de zorg en het hoge voorzieningenniveau, blijft er nog veel te wensen over. Toegegeven: het kan altijd beter. Dat heeft doorgaans wel een prijs. In de psychiatrie kennen we de gedwongen opname (niet te verwarren met gedwongen behandeling) voor mensen die een gevaar voor zichzelf of voor de maatschappij vormen. De Wet Bijzondere Opnemingen Ziekenhuizen (BOPZ), die deze dwangopnames regelt is op zich vrij helder in de nadere omschrijving van deze gevaarsituaties.

Gedwongen opname De idee achter dwangopnames is duidelijk: mensen opsluiten doe je alleen als het niet anders kan. De moeilijkheid is echter te bepalen waar die grens ligt. We zien de laatste jaren een significante stijging van het aantal dwangopnames. Een van de mogelijkheden om dwangopnames zo lang mogelijk uit te stellen is (een intensivering van) de bemoeizog en ambulante (preventieve) begeleiding in de thuissituatie.. Dit is echter zeer arbeidsintensief en bijgevolg kostbaar. Tegen de achtergrond van de (dreigende) onbeheersbaarheid van de kostengroei in de zorg is daarmee het dilemma geschetst. Wordt er te snel en te lichtvaardig tot gedwongen opname besloten of moet er meer geïnvesteerd worden om gedwongen opname zo lang mogelijk te voorkomen? Hoe het ook zij, bij een beslissing tot al of niet gedwongen opname, moet altijd een moeilijk afwegingsproces doorlopen worden. Belanghebbenden zoals familie, buurtbewoners, zorgverleners en de persoon in kwestie zullen,

afhankelijk van hun persoonlijk belang een andere voorkeur of risico-inschatting hebben. Ook als tot dwangopname wordt besloten, kan die niet eeuwig duren. Het gevaar voor de persoon zelf of voor de maatschappij kan niet altijd en niet voorgoed worden afgewend. Het recente “Slotervaart-incident” maakt dat weer eens pijnlijk duidelijk. Achteraf staan dan weer veel “wijzen” klaar om ons te vertellen waar de instanties waaronder de psychiatrie de fout in zijn gegaan. Maar is dat terecht? Resultaten uit het verleden vormen ook hier geen garantie voor de toekomst. Dat doet natuurlijk niets af aan ernst en de tragiek van de gebeurtenis. Risico’s moeten altijd geminimaliseerd worden, maar zij kunnen niet tot elke prijs vermeden worden. Onze wereld is noch maakbaar noch volmaakt en dat is soms moeilijk te accepteren. Dat maakt met name de geestelijke gezondheidszorg tot zo’n boeiend maar ook zo’n moeilijk vak. Toine van der Sanden Voorzitter Raad van Bestuur

Mentaal | 7

Rubriek waarin uitspraken van de Klachtencommissie voor Cliënten worden toegelicht.

Door: Ad Burgmans1

ongegrond?

Klacht

De klacht van patiënt R richt zich tegen het besluit haar op te nemen op een separeerbed. Relevante feiten

R, een 48-jarige vrouw, verkeerde in juni 2007 in een crisis vanwege een manische ontremming. Zij was ontremd, geagiteerd, uitte dreigementen en bezorgde veel overlast voor haar woonomgeving. Zij was nog herstellende van een crisis in mei en stond onder begeleiding. De afdelingsarts heeft haar een vrijwillige opname aangeboden en haar gevraagd tijdelijk genoegen te nemen met een separeerbed in de kliniek voor forensische psychiatrie (FPA), omdat nergens anders binnen GGZNML een bed vrij was. Toen mevrouw dat weigerde, heeft een psychiater een verklaring voor een inbewaringstelling (IBS) afgegeven en is zij gedwongen opgenomen. Zij werd opgenomen op het separeerbed van de FPA. Verweer

In het verweerschrift heeft de afdelingsarts verklaard dat een opname noodzakelijk was en dat mevrouw bescherming en 24-uurs zorg nodig had. Hij heeft zich urenlang ingespannen om samen met de CODO-functionaris een andere plek te regelen, maar dat is niet gelukt. Toen R het separeerbed afwees is zij met een IBS opgenomen om te voorkomen dat zij weg zou lopen. Tegenverweer

R heeft verklaard dat zij het met het besluit tot separatie niet eens was, omdat er feitelijk

Mentaal | 8

geen noodzaak was om haar te separeren. Er was geen sprake van gevaar. Door de patiëntenvertrouwenspersoon (PVP) is verklaard dat R bereid was zich vrijwillig te laten opnemen en dat daarom de IBS niet nodig was. R was het alleen niet eens met de plek waar zij opgenomen zou worden, nl. een separeerbed. De PVP-er betwijfelde of men zich voldoende heeft ingespannen om voor R een geschikte plaats te vinden. Beoordeling van de commissie

De Commissie stelt dat het zelfbeschikkingsrecht uitgangspunt is van het gezondheidsrecht. Iedere patiënt mag zelf uitmaken of hij een behandeling wel of niet wil ondergaan. Uitzonderingen zijn bij wet geregeld. Op grond van de wet BOPZ mag aan het zelfbeschikkingsrecht worden voorbijgegaan als er gevaar is voor de patiënt zelf of voor anderen. In dat geval legitimeert de wet een gedwongen opname en mogen middelen of maatregelen worden toegepast, waarvan separatie er een is. Volgens artikel 39 lid 1 mag dat alleen ter overbrugging van een tijdelijke noodsituatie. Als het doel met minder ook bereikt kan worden, moet daarvoor worden gekozen. De middelen of maatregelen worden getoetst aan de beginselen van proportionaliteit, subsidiariteit en doelmatigheid. In de motivering van de uitspraak uit de Commissie zware kritiek op vorm en inhoud van de rapportages over de gebeurtenissen. De rapportages zijn verwarrend, omdat ze niet chronologisch zijn. Maar nog erger is dat in de rapportages onvoldoende duidelijk is aangegeven dat de reden voor opname in de separeer het plaatsgebrek elders was en niet het toestandsbeeld van klaagster. De Commissie vindt het ontoelaatbaar dat op de registratieformulieren

staat aangegeven dat het toestandsbeeld van manische ontremming, overlast in de buurt en het uiten van dreigementen de omstandigheden waren die hebben geleid tot het nemen van de

Mentaal

GGZ Noord- en Midden-Limburg heeft een Klachtencommissie voor Cliënten op grond van de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) en de Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ). Een cliënt of degenen die optreedt namens de cliënt kan een klacht indienen bij deze commissie als hij of zij bezwaar heeft tegen een gedraging van een medewerker of een handelwijze van de instelling jegens de cliënt of tegen een beslissing met betrekking tot de behandeling of begeleiding die gevolgen heeft voor de cliënt. De commissie verklaart de klacht gegrond of ongegrond en brengt haar oordeel ter kennis van de Raad van Bestuur die vervolgens maatregelen kan treffen.

maatregel, terwijl met geen woord gerept wordt over het plaatsgebrek. Door dit vertekend beeld kan klaagster ernstig nadeel ondervinden, omdat een dossier moeilijk te corrigeren is.

Ad Burgmans verzorgt deze rubriek in opdracht als jurist van ADJUST juridisch advies.

De Commissie erkent dat er sprake was van een overmachtsituatie toen men besloot het separeerbed in te zetten vanwege het feit dat nergens elders een bed beschikbaar was. Maar dat rechtvaardigt niet dat dan ook het separeerregime wordt ingezet. Het zou voor de hand hebben gelegen dat in dit geval de geslotenheid was opgeheven door de deur open te laten en voor het overige de zorg zoveel mogelijk af te stemmen op de behoefte van R. Het verwijt van de Commissie is dat men zich te gemakkelijk bij het bestaande beleid heeft neergelegd, terwijl deze situatie erom vroeg van de normaal gebruikelijke regels af te wijken. Indien men in overleg een oplossing had kunnen vinden had ook de IBS achterwege kunnen blijven. De Commissie concludeert dat R tegen haar wil gesepareerd is, terwijl niet voldaan is aan de wettelijke vereisten, noch aan de vereisten van proportionaliteit, subsidiariteit en doelmatigheid. Uitspraak

De Commissie verklaart de klacht gegrond. Commentaar

Het gaat in deze uitspraak om de rechtsvraag wanneer toepassing van de wettelijke Middelen en Maatregelen geoorloofd is. De wet BOPZ stelt in artikel 39 lid 1 dat “geen middelen of maatregelen worden toegepast dan ter overbrugging van tijdelijke noodsituaties welke door de patiënt in het ziekenhuis als gevolg van de stoornis van de geestesvermogens worden veroorzaakt”. Onder noodsituatie wordt in dit verband verstaan: ernstig én acuut gevaar. Die is er niet. In de casus is eigenlijk ook de IBS in het geding, maar de klacht is daar niet op gericht. De Commissie

komt wel tot de conclusie dat de IBS overbodig zou zijn geweest als men het probleem van het beddentekort had opgelost. Dus feitelijk ontbreekt de rechtsgrond om dwang toe te passen. Het zou misschien anders zijn geweest, als de patiënt al opgenomen was en nog een rechterlijke machtiging van kracht zou zijn geweest. Dan was er een behandelingsplan geweest en in dat geval mag dwangbehandeling worden toegepast als het “volstrekt noodzakelijk is om gevaar voor de patiënt of anderen, voortvloeiend uit de stoornis van de geestvermogens, af te wenden” (artikel 38, lid 5). Het gevaar hoeft zich niet voor te doen in een acute noodsituatie. Ook de reele kans dat het gevaar zich zal voordoen, kan voldoende zijn om dwangbehandeling toe te passen. Er is veel jurisprudentie op dit gebied. Het lijkt erop dat men geforceerd deze situatie heeft willen creëren door snel een IBS uit te schrijven om de patiënt gedwongen te kunnen opnemen, zodat men vervolgend legitiem de patiënt onder dwang op het separeerbed zou kunnen leggen. Maar....dan ontbreekt nog steeds het behandelplan en kan men alleen tot dwang overgaan door het toepassen van middelen of maatregelen conform artikel 39, lid 1. We hebben gezien dat daar de rechtsgrond voor ontbreekt, omdat er geen acute noodsituatie is. Men heeft ongetwijfeld gehandeld met de beste bedoelingen en vooral het belang van de patiënt voor ogen gehad. Maar handelen om “bestwill” wordt gekeerd door het recht van de patiënt. Dat heeft men zich te weinig gerealiseerd. Of zou er onvoldoende wetskennis op dit gebied zijn bij de mensen in de praktijk van de ggz?

Mentaal | 9

Het kader

Cursussen voor fysieke en verbale agressietraining

“Het werkt” Door: Eleän Mulder

Heden ten dage worden we geconfronteerd met verschillende soorten van agressie. Meestal stopt het bij verbale agressie, maar wat gebeurt er als we geconfronteerd worden met fysieke bedreiging. De Arbo-wet verplicht de werkgever een beleid te hebben met betrekking tot het beschermen van werknemers tegen agressie en geweld op de werkvloer. Binnen GGZ Noord- en Midden-Limburg (GGZ NML) krijgen de medewerkers de gelegenheid om de tweedaagse trainingen fysieke en verbale agressiehantering te volgen. Hierin leren zij op een verantwoorde manier om te gaan met zowel verbale als fysieke agressie op de werkvloer. De redactie van Mentaal wil hier graag meer over weten en is aangeschoven bij Thies Kleeven manager Zorg LCZ, Debby Jenniskens (boven rechts op foto) en Hein van Langen (boven links op foto), verpleegkundigen van respectievelijk RCG Venray en RCG Venlo. Debby en Hein zijn trainers, Thies is verantwoordelijk voor de randvoorwaarden en inhoud van de cursus.

Mentaal | 10

Inhoud cursussen Bij verbale agressiehantering leren de cursisten grenzen te stellen aan agressie van patiënten met behulp van verbale technieken. Verder leren ze: ontdekken welk gedrag van de medewerker conflictremmend of juist conflictbevorderend werkt, verschillende vormen van boosheid en agressie te herkennen en te interpreteren, en ombuigtechnieken. De cursus fysieke agressiehantering leert de medewerker o.a.de vierpersoons separatietechniek aan en een aantal technieken m.b.t. zelfverdediging.

Mentaal

Door het werken met acteurs biedt het programma de gelegenheid met de geadviseerde technieken te trainen. Het is een leuke cursus. Deelnemers geven voorbeelden uit de praktijk waar ze tegenaan lopen. Hiermee gaan ze met de trainers en acteurs aan de slag. De trainer is leidende in het geheel. Zelfanalyse Hein: “Preventie is het meest belangrijke onderdeel van de cursus verbale agressie: Hoe voorkom je dat een cliënt handelend agressief wordt? Dit is een bijna onderkend stukje van de cursus en te weinig bekend bij mensen.” Debby vult aan: “We hebben vaak de indruk dat cursisten verwachten dat de cursus draait om de cliënt, maar dat is niet zo. In de cursus gaat het erom: Wat roept mijn gedrag en/of houding op bij de cliënt en hoe komt dat? Een stukje zelfanalyse. De hulpverlener staat centraal in de cursus en niet de cliënt, hoewel dat wel het beeld is dat hulpverleners vaak hebben.” Thies: “De cursus bestaat al heel lang binnen het instituut, voorheen beter bekend als de DDG-cursus. In de loop van de jaren is de cursus verfijnd en geprofessionaliseerd en wordt structureel binnen GGZ NML aangeboden. Daarin hebben we een manier gevonden met behulp van eigen gedreven trainers en acteurs die allen getraind zijn door bureau Kudding & Partners BV.” Succesformule of niet? De Raad van Bestuur van GGZ NML en het Management onderstrepen het belang van de cursus. Ook medewerkers die de cursus gevolgd hebben, kunnen het succes van de cursus beamen, vooral omdat in de praktijk blijkt dat zij op de aangeleerde manier veel beter met verbale en fysieke agressie om kunnen gaan. De cursus is een zodanig succes, dat deze ook buiten GGZ NML gegeven wordt (Arkant, NLW, Gilde Opleidingen).

Maar ondanks het succes lopen de organisatoren en trainers tegen verschillende interne problemen aan. Thies: “Een punt van zorg is, dat niet altijd alle cursisten komen opdagen op de afgesproken dag omdat zij op dat moment harder nodig zijn op de werkvloer. Dit is heel vervelend, omdat trainers daardoor aan een veel te kleine groep training geven (inefficiënt). Iets anders is, dat het inplannen, de aanen afmeldingen gebeurt door het Facilitaire bedrijf. Het vergt voor hen een hoop tijd en moeite om een cursus zo volledig en goed mogelijk in te plannen. Wanneer er van tevoren teveel afmeldingen voor een cursus binnenkomen, verschuift de datum van de cursus, soms meerdere keren achter elkaar. Dit roept irritatie op bij zowel de cursisten die wél willen komen als bij het Facilitaire Bedrijf”.

Debby: “Het geven van deze cursussen is landelijk verplicht. De Arbo-wet verplicht de werkgever dan ook een beleid hierin te hebben. Maar er zijn geen regels voor hoe het beleid binnen een organisatie eruit moet zien. Het onderdeel ‘separeertechnieken’ is verplicht voor degenen die op gesloten afdelingen werken, maar niet voor de medewerkers van de afdelingen die moeten ondersteunen op dit soort afdelingen. Je mag toch echter wel verwachten dat ook die medewerkers weten hoe ze moeten handelen. Het is gevaarlijk voor jezelf, je collega’s maar ook voor de cliënt als je niet weet hoe te handelen. Je kunt iemand letsel toebrengen als je niet de juiste technieken gebruikt. Doel is het zo humaan mogelijk te houden voor de cliënt en zo veilig mogelijk voor de medewerker.”

Hein: “De cursus valt of staat met hoe leidinggevenden hiermee omgaan. Daar ben ik van overtuigd. Er zijn leidinggevenden geweest die de cursus zelf gevolgd hebben. Dat maakt het wat makkelijker om te begrijpen waar zij de medewerkers naartoe sturen en wat de cursus doet voor de kwaliteit van hun afdeling.”

Debby vervolgt: “We merken dat cursisten keer op keer enthousiast zijn en aangeven dat ze er echt iets aan hebben en er mee aan de slag gaan op de afdeling. Mijn persoonlijke ervaring is, dat vooral het stukje onmacht dat ik vroeger voelde voordat ik de cursus gevolgd had, er niet meer is. En het gevoel dat ik nog zoveel meer mogelijkheden tot mijn beschikking heb. Ik weet dat ik nog diverse technieken kan gebruiken, liefst verbaal, maar desnoods fysiek. Je kunt technieken hanteren om te voorkomen dat een cliënt gaat escaleren (preventief). Die vaardigheden beheer ik nu veel meer dan voordat ik de cursus gevolgd had. Het werkt echt!”

Thies: “Een ander aspect is, dat er op dit moment een discussie gaande is op managementniveau wat betreft de centrale/decentrale inzet van de interne trainers en acteurs. De meeste trainers komen momenteel voornamelijk uit de RCG’s, wat overigens puur toeval is. Het management van de RCG’s wil het liefst binnen hun eigen RCG hun eigen trainingen gaan verzorgen. De trainers zelf streven ernaar centraal ingezet te blijven omdat ze anders beperkt zijn tot het eigen organisatieonderdeel en niet voor andere verpleegafdelingen en/of diensten (horeca, receptie, beveiliging).

Samengevat Als deze cursussen er niet zouden zijn binnen GGZ NML, zou er veel meer fysiek en mentaal letsel voorkomen. Het zijn professioneel opgezette cursussen die bijdragen aan de kwaliteit op de afdelingen, aan het welzijn van de cliënten en aan de veiligheid van de medewerkers.

Verplicht stellen Waarom wordt de cursus binnen GGZ NML niet verplicht gesteld?

Mentaal | 11

Bouw RoderSana officieel van start Dinsdag 4 september 2007 is de bouw van de private kliniek RoderSana in de bossen van Oirschot officieel van start gegaan. De heer Ruud Severijns, burgemeester van Oirschot, zou de eerste paal slaan. Althans zo stond het in de uitnodiging. Ter plaatse bleek de burgemeester met het graven van het eerste gat de bouw officieel te starten.

De genodigden werden welkom geheten door directeur René Grim. Hij noemde RoderSana een welkome aanvulling op de bestaande verslavings-

Nederlands eerste luxe alcoholkliniek

zorg: “Er zijn in Nederland zo’n 1,1 miljoen mensen met een alcoholprobleem. Velen van

Burgemeester Ruud Severijns (l) en René Grim “aan het werk”

hen voelen zich niet thuis bij de reguliere verslavingszorg. Voor hen wil RoderSana een passend alternatief bieden. Het is goed dat zes zorginstellingen, waaronder GGZ Noord- en Midden-Limburg, dit initiatief hebben genomen en dat Oirschot deze prachtige locatie beschikbaar stelt voor de private kliniek.”

Feiten en meningen

De burgemeester speelde op deze woorden in en benadrukte dat RoderSana van harte

Volgens cijfers van het Trimbos instituut heeft

welkom is. “Wij zien de private kliniek als

Nederland 1,1 miljoen alcoholverslaafen. Daarvan

een aanwinst voor onze gemeente.” Nadat

vindt globaal 3% zijn weg naar de reguliere

de burgemeester in de voorgeschreven veilig-

verslavingszorg. Roder Sana heeft plaats voor 36

heidskleding geheven was nam hij plaats in

gasten. Zij zullen gemiddeld zo’n zes tot zeven weken

een graafmachine. Gesouffleerd door de

in het hotel verblijven. Daarna zal een op het individu

machinist nam hij een hap zand uit de

afgestemd nazorgstraject volgen. Hoewel het initia-

bodem. Dat was de symbolische start van de

tief in Nederland vrij nieuw is, kennen andere landen

bouw van RoderSana. Aan het eind van de

al langer dergelijke instituten. Bekend is bijvoorbeeld

bijeenkomst gaf de architect nog een

Castle Craig in Schotland, waar tot nu toe ook veel

toelichting op de bouwplannen.

Nederlanders naartoe gaan om af te kicken.

Bouwbedrijf Van Breemaat uit Oirschot ligt inmiddels al voor op het schema. Vóór april 2008 moet het resort zijn herrezen met o.a. een restaurant, sauna, fitnessruimte en ‘hotel’-kamers.

Mentaal | 12

Mentaal

contact centraal tussen een behandelaar en een cliënt.

Otto

Deontmoeting

“Als je blieft meneer”, zegt Otto, “voor uw kinderen”. Hij overhandigt mij een klein bruin beertje aan een touwtje. “Sorry Otto, maar ik mag geen cadeaus aannemen van bezoekers”. “Maar dit is niet voor u, maar voor uw kinderen meneer”, verklaart Otto. Ondertussen staat Otto tollend op zijn benen voor me na een voor hem gebruikelijke feestdag, waar de alcohol weer rijkelijk gevloeid heeft. “Kijk meneer, hij heeft ook oogjes”. Hij blaast het beertje in het gezicht en begint tegelijkertijd met zijn trillende vingers te wroeten op de plaats waar hij vermoedt dat de oogjes zitten. Gelukkig kunnen stoffen beertjes wel wat hebben. Op het moment dat de oogjes van het bruine beertje zichtbaar worden, beginnen ook de oogjes van Otto te glanzen. “Zie je wel dat In deze rubriek staat het hij oogjes heeft”. Of ik daar ook maar een moment aan getwijfeld heb.

Henk van Vorselen, woonbegeleider binnen de divisie Verslaving.

Otto is een van de vaste bezoekers van de nachtopvang en verblijft er al sinds de opening. Redelijk behulpzaam voor zover zijn alcoholpromillage dit toelaat. Op een dag maakt hij zelfs mijn collega’s erop attent dat ze de barbecue, die ze zo-even aangestoken hebben, binnen in het gebouw niet mogen gebruiken omdat dat er met grote letters op staat. Iets dat mijn collega’s niet gezien hebben. Op vrijdag is Koninginnedag oftewel piekendag. Dan krijgen de bezoekers van de nachtopvang hun uitkering. Voor mij is het dan ‘s avonds meestal EHBO-avond. Op een van deze avonden staat Otto voor de deur met een klein oud mannetje met een behoorlijk gat in zijn hoofd. “Meneer”, vraagt Otto, “kunt u hier even een pleister op doen want het bloedt”? “Waar heb je hem gevonden Otto?”, vraag ik. “Hij lag voor de kerk in de goot meneer, maar

ik heb dat niet gedaan; dat gat in zijn kop bedoel ik”. Samen zetten we het mannetje dat zichzelf gelukkig goed verdoofd heeft, op een stoel. Hij wil niet naar de dokter of het ziekenhuis. Blijft er niets anders over dan de wond maar zelf te verzorgen. In zo’n geval kun je Otto niet vragen om water te gaan halen. Net als voor de meeste bezoekers hebben ze voor Otto het water nooit hoeven uit te vinden. Hij drinkt het nooit en zich ermee wassen doet hij - als het aan hem ligt - nog veel minder. We hebben de wond toch schoon gekregen en met leukoplast het gat een beetje bij elkaar geplakt. Daarna hebben we een rol verband om zijn hoofd gedraaid. Gelukkig dat op dat moment Bin Laden nog niets heeft uitgevreten. Anders had ons mannetje het centrum van Venlo zeker niet gehaald met zijn lange baard en tulband. “Jij Otto brengt hem weer

terug naar waar je hem gevonden hebt”. Even later vertrekken ze arm in arm met een zak boterhammen. Op een van de schaarse momenten dat Otto redelijk aanspreekbaar is, vertelt hij me dat hij heel erg beschermd opgegroeid is bij zijn moeder. En dat zij hem behoorlijk verwend heeft en ook nooit de moed heeft gehad hem aan te spreken op zijn verslaving. Enkele jaren geleden is Otto samen met zijn compagnon opgepakt, omdat ze samen op een gruwelijke manier een mede-zwerver, die hen wat geld schuldig was, om het leven hebben gebracht. Otto werd veroordeeld tot tien jaar cel en T.B.S. Het beertje heb ik nog steeds. Of beter gezegd: mijn kinderen.

Mentaal | 13

Bob, Bep, Bas en de anderen’ HET PORTRETTENKABINET BART DROST

De kliniek en polikliniek voor Neuropsychiatrie is een onderdeel van de divisie Specialistische Functies. Het specialisme omvat het terrein van complexe

neuropsychiatrische

en

neuro-

psychologische diagnostiek en behandeling van cliënten met chronische recidiverende psychiatrische aandoeningen en/of neurologische, somatische en genetische stoornissen. Vaak is er bij cliënten sprake van ingewikkelde

psychofarmacologische

pro-

blemen. Daarnaast heeft de afdeling expertise op het gebied van psychiatrie bij epilepsie en

Vanaf 9 november te zien in Museum Dr. Guislan, Gent (België)

bij verstandelijke handicap. De (poli)kliniek richt zich vooral op diagnostiek,

Eind december 2004 is beeldend kunstenaar Bart Drost als creatief therapeut in dienst getreden bij het toenmalige Vincent van Gogh Instituut in Venray. Het grootste deel van zijn werkzaamheden voert hij uit binnen de kliniek voor Neuropsychiatrie.

advisering en farmacologische behandeling. De benodigde duur voor uitgebreide diagnostiek en farmacotherapie bedraagt gemiddeld 6 tot 8 maanden.

In 2006 begint hij in zijn atelier in Nijmegen portretten te schilderen van cliënten die hij tijdens hun opname in de kliniek als creatief therapeut mocht begeleiden. Het is een spannende en nieuwe onderneming. Zijn schilderijen en beelden tot op dat moment vormen de kunstzinnige neerslag van de beschouwing van zijn innerlijk leven. In deze nieuwe fase probeert hij middels het schilderen van portretten, de wereld van de ander te doorgronden en daar beeldend verslag van te doen. De portretten schildert Bart in zijn eigen atelier. Op dat moment heeft de betreffende cliënt de therapie al enige tijd achter zich gelaten. Er ligt geen ontmoeting meer tussen model en kunstenaar in het verschiet. Er kan dan ook beter gesproken worden van een reconstructie achteraf: Welke sporen heeft de betreffende persoon achtergelaten in de herinnering van de kunstenaar? Hoe gaat dat schilderen in zijn werk? Vanuit de herinnering aan de cliënt, opgedaan tijdens de therapiesessies, zet Bart in OostIndische inkt het portret op een standaardformaat bitumenpapier van 100x100 cm. Het portret wordt vervolgens opgebouwd in zwart en wit. Aan het portret voegt hij elementen toe van werkstukken die de betreffende cliënt tijdens de sessies heeft gemaakt. Deze attributen geven kleur aan het geheel. Het schilderen van de portretten heeft de vorm van een project aangenomen: inmiddels zijn er meer dan 45 portretten gerealiseerd. De reeks geeft een indringend beeld van de problematiek waar cliënten van de kliniek voor Neuropsychiatrie mee te maken hebben. Bart Drost is als het ware een chroniqueur van de kliniek voor Neuropsychiatrie. De serie geconstrueerde portretten vormen een beeldarchief, een dossier. Er gaat een zekere beklemming van de reeks uit. Tezelfdertijd kan de toeschouwer verzuchten: ‘Deze mensen zie ik ook zo op straat lopen. Zij zijn onder ons’.

Bart Drost (Venlo 1955) studeerde in 1983 af aan de Gerrit Rietveld Academie te Amsterdam. In 1987 werd hij genomineerd voor de Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst. Tentoonstellingen van zijn werk waren onder meer te zien in Museum Van Bommel Van Dam (Venlo), Museum Het Valkhof (Nijmegen), Museum Het Princessenhof (Leeuwarden), als ook in Galerie Witteveen (Amsterdam). Hij voerde monumentale opdrachten uit voor onder andere het Juliana Kinderziekenhuis te Den Haag, de gemeente Amsterdam, gemeente Nijmegen en diverse particulieren. Als Artist in Residence werkte hij in het ICCD in Thrivunanthapuram (India), casa Sofia in Barcelona (Spanje) en het Europees Keramisch Werk Centrum in Den Bosch (Nederland). Voor zijn werk ontving hij meerdere beurzen en stipendia, onder andere van het Mondriaanfonds.

Mentaal | 14

Mentaal

D

In Diagonaal geven medewerkers een beeld van hun werk binnen en hun leven buiten GGZ Noord- en Midden-Limburg.

I

A

G

O Van: Karin Tummers

N

A Rianne Arts is 49 jaar en sinds 1 april 2007 25 jaar in dienst van GGZ Noord- en Midden-Limburg.

Zij is als secretaresse begonnen bij de technische dienst; daarna is zij verder gegaan als secretaresse Personeel & Organisatie. Ze heeft hier jaren met veel plezier gewerkt. Twee jaar geleden werd het voor haar echter tijd om wat anders te gaan doen. Dus na wat rondkijken binnen de organisatie belandde ze bij de receptie aan de Stationsweg. Terug van een 36-urige werkweek naar eentje van 28 uur. “Heerlijk”, zegt Rianne. “Het werk is erg leuk. We werken in verschillende diensten. Het grootste gedeelte van de dag is de receptie bereikbaar, namelijk van 07.00 uur ’s ochtends tot 23.00 uur ’s avonds. Variatie genoeg dus. We werken met zes personen op de receptie. De leukste verandering ten opzichte van mijn vorige werk is toch wel dat je geen papierkraam hebt. Als je terugkomt van vakantie kun je eigenlijk zo beginnen met je werk. Je start elke keer weer met een schone lei”. Over haar hobby van creatief bezig zijn in alle vormen en maten praat Rianne erg enthousiast. Tijdens het gesprek wordt wel

A L

duidelijk dat ze het schilderen, tekenen of beelden maken alleen doet als ze er zin in heeft. “Het gevoel moet gewoon goed zijn”, aldus Rianne. “Op jonge leeftijd tekende ik al veel. Ik ben eigenlijk altijd creatief geweest. Ik vind het ook erg leuk als kinderen uit de buurt vragen of ik iets wil tekenen: een disneyfiguurtje of zo. Altijd goed”. “Ik heb een tijd geleden ook een cursus gevolgd voor binnenhuisarchitecte. In Stevensbeek heb ik een cursus gevolgd waarin ik leerde beelden te maken. Dit was ook geweldig. Helaas overleed mijn cursusleidster en stopte dit. Beelden maken heb ik dus al even niet meer gedaan. Je hebt toch een speciale oven en veel plaats hiervoor nodig. De laatste keer heb ik een beeld van klei gemaakt en deze gebakken in de oven. Hierna werd het beeld bestrooid/besmeerd met een bronzen mengsel. Vervolgens werd het beeld weer in de oven gezet zodat het kon uitharden”. Rianne vervolgt: ‘Wat ik wel nog regelmatig doe is schilderen. Hier heb ik de ruimte voor. Op zolder kan ik mijn schildersezel en verfspullen gewoon laten staan. Het

staat daar niemand in de weg. Door: E. Mulder-Verleg Mijn voorkeur heeft schilderen op een doek en dan het liefste met acrylverf. Het is gemakkelijk te gebruiken en droogt snel. Ik moet gewoon een lekker gevoel hebben om te gaan schilderen. Soms in één keer uit het niets, soms voor iemand die een feestje heeft of gewoon voor mezelf. Het valt me wel op dat ik altijd ergens de kleur rood in mijn schilderijen verwerk. Of het nou is dat deze kleur het schilderij vrolijker maakt, of warmer? Ik weet het niet”. “Op de kunstmanifestatie ‘Klaart het nog op?’ heeft ook een doek van mij gehangen. Maar eigenlijk maak ik niets voor de verkoop. Het is allemaal puur hobby. En dat moet het ook blijven”.

Mentaal | 15

Kollummerkasie Kollummerkasie Wintertijd

Het idee alleen al laat me gruwen. Lange avonden, korte dagen. In het donker naar het werk, in het donker weer naar huis. Gure dagen, jachtende winden, plassen water op straat. Fietsers zonder verlichting, paraplu weer vergeten. U begrijpt het al. Ik ben geen liefhebber van dit jaargetijde. Niet zo extreem dat ik gebukt ga onder een winterdepressie die duurt tot het prille voorjaar. Maar ik houd nu eenmaal van lichte, lange dagen, met de jas open naar het werk kunnen. Geluiden uit mijn omgeving hebben me gesterkt in de overtuiging dat ik daar niet alleen in sta.

Hele volksstammen hebben een afkeer van die donkere tijd. Om van het ongemak van de klok een uur achteruit zetten nog maar te zwijgen. Die bedenkers van enkele decennia geleden hadden gemakkelijk praten. Even het horloge een uur terug en in het ergste geval de keukenklok ook nog. Maar dan hield het ook wel op. Ik begin bij de wekkerradio, twee horloges, magnetron, oven, drie computers (al doen die ook wel wat zelf), autoklok, navigatiesysteem, videorecorder, dvdrecorder, mobiele telefoon, pda en een paar collega’s. Dat kost, naast het uur dat ik toch al kwijtraak, nog minstens een uur omdat ik voor alle klokverzettingen ook nog eens de gebruiksaanwijzingen moet raadplegen. Snapt u waarom ik die wintertijd zo slopend vind?

column

Nog even en dan is het weer zover. Dan verlies ik weer een uur. Gaat mijn bioritme weer in de knoei komen. Moet ik me met een paar stevige sessies lichttherapie weer bijlichten om het dag-/nachtritme te herstellen. De wintertijd nadert weer.

NIEUWS VAN DE VAKGROEP VOOR VERPLEGING EN VERZORGING Op 6 september jl. heeft de themamiddag

• Daarna werd er in groepen een vragenlijst

Meer informatie over de vakgroep Verple-

‘Kan ik u helpen of kijkt u even rond?’

over vraaggericht werken beantwoord.

ging en Verzorging is te vinden op intranet.

plaatsgevonden. Deze is georganiseerd door de leden van de Vakgroep Verple-

Naar aanleiding van deze gegevens wordt een

Ook is er altijd een mogelijkheid om contact

ging en Verzorging in samenwerking met

rapport opgesteld. De Vakgroep zal hieraan

op te nemen met de vakgroep voor vragen/

Sonja Visser.

nog meer aandacht besteden in de volgende

reacties e.d. Dit kan door een van de leden

mentaal. Ook zal deze het rapport nog aanbie-

te benaderen of te emailen:

den aan de Raad van Bestuur.

[email protected]

De themamiddag vond plaats bij ‘De Witte hoeve’, waarbij 100 personen aanwezig waren. Het doel van de middag was om erachter te komen hoe ver we nu in 2007 staan met Vraaggericht Werken. De middag was verdeeld in drie onderdelen: • Inleiding door Sonja Visser • Drie sprekers van verschillende divisies 1. Jacqueline Fleurkens en Paula van Hoof, werkzaam als verpleegkundigen binnen de Kliniek Ouderen. 2. Lenie Wessel, casemanager van Begeleid

De Vakgroep voor Verpleging en Verzorging wil

Wonen.

medewerkers (de achterban) graag informeren

3. Jan Teeuwen, sociaal psychiatrisch verpleeg

over de bezigheden van de vakgroep.

kundige binnen de polikliniek RCG Venray.

Mentaal | 16

Mentaal

Door: Fun Sijbers

Ondertekening dienstverleningsovereenkomsten

NLW en GGZ NML Op 5 oktober jongstelden vond de ondertekening plaats van de dienstverleningsovereenkomsten tussen de NLW-bedrijven en GGZ Noorden Midden-Limburg.

Namens GGZ NML en de NLW-bedrijven ondertekenden Toine van der Sanden en Henk van der Plas (rechts op foto) de overeenkomsten

Door het ondertekenen van deze overeenkomsten wordt een al bestaande relatie voor de komende jaren verlengd en op een aantal gebieden ook uitgebreid. De overeenkomsten omvatten het groenonderhoud op de lokaties van GGZ NML in Venray én de postbezorging. Met name dit laatste is een nieuw element in de samenwerking. Door pensionering van de interne

bode, het (kostenbesparend) centraliseren van frankeringen en de vermaatschappelijking van de zorg is postbezorging aan huis, door de NLW-bedrijven, een uitbreiding van dienstverlening geworden. Doordat NLW-bedrijven ook businesspost bezorgt op regionaal niveau is het bedrijf een aantrekkelijke partner voor GGZ NML waar het de postbezorging betreft. Op het gebied van groenonderhoud was er

al sprake van een duurzame relatie. Deze is nu andermaal verlengd. NLW-bedrijven en GGZ Noord- en Midden-Limburg zijn beide organisaties met een sociale taak en richten zich beide ook nadrukkelijk op verantwoord sociaal maatschappelijk ondernemerschap. Door deze overeenkomsten kunnen beide partijen elkaar daarin versterken.

Mentaal | 17

EERSTE INTERNE AUDIT STEMT HOOPVOL:

We zijn op de goede weg! GGZ NML wil de komende jaren de kwaliteit van de organisatie van de zorg

Net voor de zomervakantie zijn de

doet, dat eenduidig beschrijven, doen wat je

organisatieonderdelen Raad van Bestuur,

belooft, vervolgens checken bij je doelgroep of

Kliniek voor Gedragstherapie, Preventie

je goed bezig bent en naar aanleiding daarvan

en Informatie, Mutsaersoord, Regionaal

je handelen bijstellen. Simpel gezegd is dat de

Centrum GGZ Roermond, RCG Venlo en

basis van de zogeheten PDCA- cyclus: plan, do,

Verslavingszorg door de interne HKZ-

check, act!

auditoren bezocht en getoetst.

structureel verbeteren.

Het eindverslag waarin resultaten en

Instrument

conclusies staan beschreven is klaar en

De interne audit is overigens op zichzelf ook

stemt alleszins positief.

een instrument dat je als organisatie goed geregeld en ingebed moet hebben. Inmiddels

Dit willen we doen door realistische plannen te

Op intranet staat het volledige certificatieschema

wordt onze eerste interne audit dan ook

gepubliceerd waarin alle normen staan be-

geëvalueerd om te kunnen bepalen of en hoe

schreven waaraan een gecertificeerde organi-

dat een volgende keer beter kan.

satie moet voldoen. Omdat het onmogelijk is

maken, consequent te doen wat we afspreken en dat volgens de vastgestelde

tijdens een audit ook daadwerkelijk al deze

Cyclisch

normen te toetsen, werd er voor de interne

Ten aanzien van het onderwerp personeel is er

audit een selectie gemaakt van de normen, die

met de interne audit gekeken naar het niveau

projectleider Marijke Kroon, in samenspraak

van onze deskundigheidsbevordering; is er een

met de betrokken medewerkers als meest

meerjarenopleidingsplan,

belangrijk aanmerkte.

gesprekken

normen en richtlijnen.

gevoerd

worden en

er

worden

jaardeze

geëvalueerd? En wat doen we vervolgens met Concreet

de gegevens vanuit die evaluaties? Ook weer

Zo was er voor gekozen met betrekking tot het

het cyclische proces dus. Andere onderwerpen

primaire proces te focussen op het onderdeel

die aan de orde zijn geweest zijn ‘onderzoek en

cliënteninformatie. Hoe goed informeren we de

ontwikkeling’, ‘beleid en organisatie’, ‘fysieke

cliënten over de zorg die we bieden; hoe

omgeving en materialen’, ‘diensten door

informeren we ze over inzage en inspraakmoge-

derden’ en ‘documenten’, uiteraard elk weer

lijkheden; hoe is onze intakeprocedure geregeld

uitgesplitst in een groot aantal deelvragen.

en is die ook vastgelegd? Maar ook: meten we hoe de cliënten onze dienstverlening waarderen

Succes

en wat doen we met deze gegevens; gebruiken

Samengevat heeft de interne audit zoveel

we die om verbeteringen door te voeren?

waardevolle informatie opgeleverd dat men

Uit de verslaglegging blijkt dat we een heel

voortvarend aan de slag heeft kunnen gaan

eind op de goede weg zijn. Uiteraard laten de

met verbeteracties, wat vervolgens heeft

verschillende organisatieonderdelen ook ver-

geresulteerd in een positief verlopen externe

schillende resultaten zien, maar dat is niet erg.

audit door certificeringsinstantie KEMA.

Het belangrijkste effect is dat de mensen

Door: Sabine Nicolasen

Mentaal | 18

inmiddels zelf aan de slag zijn gegaan met de

Over de resultaten van deze externe audit leest

verbeteracties die nodig zijn om op het juiste

u in een volgende Mentaal meer. Duidelijk is al

niveau te komen. En dat is nu waar het eigenlijk

wel dat certificering dit jaar zeer waarschijnlijk

allemaal om gaat met HKZ, oftewel de kwaliteit

voor alle genoemde organisatieonderdelen

van je organisatie; zorgen dat je cyclisch werkt

haalbaar zal zijn. Alle reden dus voor GGZ NML

aan verbetering van de kwaliteit van je

om vol zelfvertrouwen door te gaan op de

dienstverlening. Helderheid geven over wat je

ingeslagen weg!

Mentaal

Door: P. Platzbeecker, Bouwcoördinator

Het wordt weer groen! Het talud van de centrale parkeervoorziening is

geplaatst. De stukadoor is gestart met zijn werk.

start. Bestaande gevel wordt gereinigd en de fun-

weer groen. De aanplant van de haag rondom

De vloerverwarming is uitgerold en de dekvloer

dering voor de nieuwe hellingbaan is gereed. In april

het FPA-gebouw en de parkeervoorziening is in

is gesmeerd. De verwarming is voorzichtig op-

2008 zijn de werkzaamheden afgerond en is het

uitvoering. Rondom FPA bereiken we langzaam

gestart om de vloeren droog te stoken voor de

gebied tussen FPA en kapel/gebouw A aangelegd.

maar zeker het ‘eindbeeld’ zoals dat bedacht is.

vloerbedekking. Alle gas, water en elektralei-

Zoals u gewend bent, geef ik een overzicht van de

dingen zijn aangebracht en de kanalen voor de

stand van zaken van de bouwwerkzaamheden:

luchtbehandeling worden gemonteerd.

D’n Herk 4 t/m 48 even (LCZ Kliniek Intensief 2, gebouw 3, LSZ 2) Het metselwerk en het aanbrengen van de houten delen aan de buitengevels is klaar. De tuinmuur is in uitvoering. De stukadoor is helemaal klaar, de wanden zijn behangen en het schilderwerk in de twee vleugels is af. Alle pla-

MER-2

fonds zijn aangebracht, met uitzondering van de

De technische ruimte voor alle data-verkeer in

platen om nog bij de technische installaties te

gebouw A is gereed. Afdeling Communicatie zal

komen. In de beide vleugels is de vloerbedekking

De aanleg van de patiotuinen is besproken met

samen met afdeling ICT in een apart artikel tekst

gelegd. De loodgieter is bezig om alle toiletten

de hovenier en die is bezig om de plannen te

en uitleg geven over alle ICT-toepassingen.

en wastafels op te hangen. De elektricien is scha-

vertalen in uitvoeringstekeningen.

kelaars en stopcontacten aan het afmonteren.

Met de gebruikers en het Facilitair Bedrijf wordt

Sloopactiviteiten

De vloerverwarming draait en de installateur is

de verhuizing voorbereid.

Paviljoen C staat op de nominatie om in week

de luchtbehandeling aan het inregelen.

48 (laatste week november) gesloopt te worden. D’n Herk 50 t/m 88 (LCZ appartementen A;

Het sloopwerk zal week 3 van 2008 af zijn. Vóór

LBV/IWB, gebouw 7 West)

de sloop verhuizen de cliënten naar Den Heuvel.

De funderingen zijn gestort en de muren van de

Op de plek van paviljoen C komt de vijver in de

kruipruimte worden gemetseld.

buitenhof van de wijk Servaashof. In de vijver

De installateurs zijn gestart met het aanleggen

vangen we het regenwater op, dat we in droge

van de leidingen in de kruipruimte. Oplevering

tijden in het park laten uitvloeien.

is voorzien voor de zomer van 2008. D’n Herk 27 t/m 65 (LCZ appartementen A; LBV/IWB, gebouw 8 Oost) De aanleg van de voortuin en achtertuin is be-

De funderingen zijn gestort. De muren van de

sproken met de hovenier en landschapsarchitect.

kruipruimte worden gemetseld. Oplevering is

De aanleg van de bestratingen is gepland.

voorzien voor de zomer van 2008.

Met de gebruikers en het Facilitair Bedrijf is de verhuizing in voorbereiding.

Ondergrondse infra De aanleg van de hoofdtracé’s van stroom, gas,

De sloop van het ketelhuis start in week 2 van

D’n Herk 2 (LCZ Kliniek Intensief 1,

data en water is afgerond, evenals de aanleg

2008 (week van 7 januari 2008). In week 8 moet

gebouw 2, LSZ 1)

van de vuilwater- en hemelwaterrioleringen.

het werk gereed zijn.

De ruwbouw is nagenoeg gereed. Het dak zit

Begonnen wordt met het “oversluiten” van de

er op, de eerste laag dakbedekking is aange-

bestaande gebouwen.

bracht. Alle buitenkozijnen zijn geplaatst en

Voor de bouw van Kor-NAH (D’n Herk 92) wordt Veldlaan 3 en 4 gesloopt. De sloop is ingepland

voorzien van glas. Het gebouw is zo goed als

Kapel/gebouw A

direct aansluitend aan de verhuizing van de

wind- en waterdicht. Ook de binnenkozijnen zijn

Het sloopwerk is afgerond. De opbouw kan van

cliënten naar de nieuwbouw.

Mentaal | 19

werk!

Aan het

Beeldend kunstenaar Bart Drost over zijn visie en werken met cliënten van de kliniek voor Neuropsychiatrie, onderdeel van de divisie Specialistische Functies GGZ Noord- en Midden- Limburg. “Voor mij is het beeldend werken met mensen, al dan niet met een psychiatrische aandoening, een zaak van aftasten: ik laat me leiden door wat de ander mij laat zien. Zowel wat hij maakt als ook zijn gedrag en voorkomen zijn van belang. Wat laat hij zien en –vooral- wat doet dat met mij? Het is vooral de combinatie van de ander en van mijn reactie op die ander die mij informatie geeft. Ik sluit aan bij wat de ander vraagt en laat zien.”

Mentaal | 20

Door: Fun Sijbers

Energie “Het initiëren van een creatief proces vergt energie. Niet iedereen heeft die energie. Bij de kunstenaar is deze energie geïncorporeerd, zijn gedrevenheid is voor hem een vanzelfsprekend gegeven: zijn bestaan ontleent hij voor een groot gedeelte uit juist deze creatieve energie. Bij de cliënten van de kliniek voor Neuropsychiatrie is er over het algemeen sprake van een gemis aan deze energie.

Mentaal

Veelal zijn zij in beslag genomen door aspecten van hun psychiatrisch ziektebeeld (depressiviteit, su�cidaliteit, manieën, psychose, schizofrenie, e.a.) en/of ballast uit hun persoonlijke geschiedenis en omgeving. Ze zijn moe, vertwijfeld, hopeloos, besluiteloos, of ‘gewoon op’. Zij neigen tot vermijdingsgedrag. Ze proberen van alles om niet aan het werk te hoeven gaan: zich niet laten zien, zich niet te confronteren, zich niet bloot te geven, geen risico te lopen. Van groot belang is dan veiligheid en betrouwbaarheid. Als therapeut richt ik mij op het leggen van contact, ik speel met afstand en nabijheid en bevorder de gelijkwaardigheid tussen cliënt en therapeut. Het geven van een hand bij begin en na afloop van een therapiesessie is hier een duidelijk voorbeeld van: ik zie jou, je mag er zijn, je bent welkom; ik heb je gezien, het ga je goed, tot een volgende keer.’ Contact “Het gaat in wezen niet om wat de cliënt maakt, het gaat er om dát de cliënt zelf iets maakt, hóe hij iets maakt en wat hij al doende meemaakt. Dat hij aan iets werkt en wellicht daardoor iets verwerkt. Ik probeer daarbij om de energie van de cliënt te leiden naar het beeldend werken, om de focus op dat werken zelf te leggen. Ik hecht er waarde aan dat de cliënt voelt hoe het krijtje over het papier gaat, hoe vetkrijt in contact verschilt van pastelkrijt. Contact hebben met het materiaal is een begin van contact hebben met jezelf, met de omgeving. Ik weet dit vanuit mijn eigen ervaringen als beeldend kunstenaar.” Uitlaatklep “Ik heb zelf mee mogen maken hoe het maken van een tekening, schilderij of beeld mij zicht geeft op mijn eigen leven. Soms fungeert dit maken als uitlaatklep, geeft het mij ontspanning. Het verbeelden van een innerlijk leven of een problematiek is een proces van binnen naar buiten. Al werkend wordt bij elke potloodstreep afstand genomen. Deze afstand brengt niet verder weg, integendeel: de problematiek wordt zichtbaar. En wel in een vorm die tot dan toe

niet bestond. Ik heb zelf ervaren dat een potlood ‘mijn leven kan redden’. Het scheppingsproces als middelaar.”

teren welke houding, welke voorwaarden leiden tot het werk dat uiteindelijk zichtbaar is geworden.”

Emoties “Ik werk niet op de emoties van de cliënt. Maar ik houd emoties ook niet tegen. Ik geef de cliënt de gelegenheid om zijn emoties al dan niet naar boven te laten komen, er mee te werken: ik laat hem de baas zijn over de eigen emoties. Iedereen heeft daar recht op. De cliënt is een mens zoals jij en ik; de cliënt is de baas over zichzelf. Hij heeft zelf de verantwoordelijkheid voor zijn doen en laten. Het is waardevol dat de cliënt de mogelijkheid krijgt anderhalf uur ‘gewoon’ aan het werk te zijn, in plaats van te blijven steken in zijn eigen shit en sores. De cliënt krijgt de mogelijkheid zelf te ontdekken dat hij zijn eigen focus kan bepalen. Wanneer ik werk met mensen in de psychiatrische setting word ik getroffen door vragen als: “wie is de ander, wie ben ik en waar zijn onze raakvlakken? In hoeverre accepteer ik de ander in mijzelf, zie ik mijzelf in de ander?”

Beweging “Tijdens een therapiesessie ben ik druk in de weer met faciliteren: materiaal aandragen, papier snijden. Ik probeer zoveel mogelijk hobbels weg te nemen, want mijn doel is de cliënt beeldend te laten werken. Te laten horen wat het materiaal en het beeld hem te vertellen hebben. Ik loop wat af en aan. Deze beweging heb ik ook zelf nodig: het helpt mij mijn gedachten te ordenen en nieuwe gezichtspunten te krijgen. Zo nu en dan ga ik even het lokaal uit: even de dynamiek ontlopen, onderbreken, verfrissen.” “Ik geef weinig technische uitleg over materiaal en techniek; hooguit doe ik een beetje voor.

Autonoom “Binnen de sessie beeldende therapie krijgt de cliënt de kans los van zijn systeem te staan. Los van ballast. Hij is autonoom in niemandsland. Deze vrijheid opent de weg naar zijn innerlijk. Daarnaast probeer ik de cliënten in beweging te krijgen, hen de mogelijkheid te geven tot ontspannen, tot het loskoppelen van hun aandacht van hun ziekteverschijnselen. Ik richt mij op de kracht die de cliënt nog in zich heeft, probeer die te prikkelen: hij ís niet zijn ziekte, maar hij hééft zijn ziekte.” Houding “Ook de houding die de cliënt inneemt ten opzichte van hetgeen waar hij mee bezig is, krijgt mijn aandacht: hoe zit hij op zijn stoel, hoeveel ruimte neemt hij in, kan hij misschien beter aan een schildersezel gaan staan? Ook hierin fungeert mijn kunstenaarschap als referentiekader. Het is niet zozeer dat ik tevoren weet hoe ik mijn werken maak, maar achteraf kan ik herinterpre-

De cliënt vindt zijn eigen manier wel om met het materiaal om te gaan. Er zijn geen standaardmethoden, ik werk vrijwel niet met protocollen of modules.” “Ik reageer op de situatie en op de cliënt in het moment zelf. Dat is alles wat ik heb, daar moet ik het mee doen. Zoals de schilder zijn doek componeert: voegt hij blauw toe, dan verandert de intentie van het geel.”

Mentaal | 21

Door: Leo van Els en Hay Nabben

SMAKK

binnen behandeling resocialisatie-afdeling Forensisch Psychiatrische Afdeling

Als stafmedewerkers binnen de Forensisch

naar de samenleving zoveel mogelijk zelf te doen. Van

om patiënten door te plaatsen, waardoor de

Psychiatrische Afdeling (FPA) zijn wij gevraagd

belang is een stapsgewijze training en voorbereiding. In

opnamemogelijkheid

op te treden als ambassadeurs voor het

drie gebieden - wonen, werken en recreëren - oefenen

structureel probleem waar de patiënten het

SMAKK-project. Dat betekent dat wij de

de patiënten nieuw aangeleerd gedrag in de realiteit

slachtoffer van worden.

doelstelling van het SMAKK-project op de FPA

van alledag.

handen en voeten proberen te geven. In dit

stagneert.

Dit

lijkt

een

De reso en SMAKK

artikel gaan we in op de werkwijze die wij

We starten de dag op weekdagen met een dagopening.

Binnen onze reso-afdeling wordt opvallend weinig

hebben ontwikkeld op de resocialisatie-

Hierin geven de patiënten aan wat op het programma

gesepareerd. Dit heeft ons inziens te maken met het

afdeling van de FPA (de reso). In deze

staat voor die dag en waar onze stafmedewerker

feit dat onze patiënten de wens hebben om van hun

werkwijze staat vroegsignalering centraal.

specifieke begeleiding en/ of hulp kan bieden. Na de

justitiële titels af te komen. Een andere factor is

dagopening gaat iedereen aan de slag.

volgens ons dat de meeste patiënten geen (lange)

De FPA bestaat uit drie afdelingen: een opname-,

Binnen de kaders van de geslotenheid proberen we

instituutsgeschiedenis hebben. Zij kijken meer

behandel- en resocialisatie-afdeling. Op de reso is het

een zo open en zelfstandig mogelijk leefklimaat op de

onbevangen tegen hun behandeling aan en zijn

de bedoeling dat patiënten stapsgewijs worden

afdeling te bewerkstelligen. We doen een sterk appèl

genegen op een positieve manier aan hun behandeling

voorbereid om terug te keren naar de samenleving.

op de groep en hopen dat de groep de corrigerende

te werken. Een derde factor is dat vroegsignalering bij

De kwetsbaarheid van de patiënten is nog dusdanig

factor is. De staf bewaakt op afstand het groepsproces

ons hoog in het vaandel staat. Al voor de start van

groot dat verdere training nodig is. Het is de bedoeling

en is slechts sturend daar waar zaken niet naar wens

SMAKK werken wij met signaleringsplannen. We

dat we sterk naar buiten gericht zijn en patiënten

verlopen. Binnen de groep heeft iedereen zijn eigen

vinden het belangrijk dat iedere patiënt een

trainen om het leven van alledag weer op te

takenpakket

verantwoordelijk.

signaleringsplan heeft en op de hoogte is van de

pakken.

Problemen kunnen tijdens de dagopening of tijdens

inhoud van dit plan. We evalueren het plan regelmatig

de huiskamerbespreking worden besproken. Deze

en passen het waar nodig aan. Een ander element in

De reso beschikt over acht bedden. De doelgroep

groepsmomenten zijn verplicht, evenals het corvee-

de vroegsignalering is de dagopening. De dagopening

bestaat uit patiënten die hun behandeling bijna

programma en kamercorvee.

biedt de mogelijkheid te peilen hoe iedereen erbij zit.

voltooid hebben. Wij nemen patiënten op vanuit

Op de reso wordt getracht veel dagbesteding buiten

Zijn er zaken die per direct besproken moeten

onze eigen opname-afdeling, maar ook van buiten

de kliniek te realiseren. Het kan gaan om

worden, dan kan dat en wordt er tijd voor genomen.

de kliniek. Patiënten die met een TBS-maatregel

vrijwilligerswerk, betaald werk en recreatieve

We willen dat de groepsleden elkaar corrigeren en

worden opgenomen, moeten in principe beschikken

activiteiten. Een dagvulling biedt de patiënt een

dat gebeurt ook in de praktijk. Tenslotte is de

over een machtiging voor proefverlof of onder

structuur en houvast. Vanuit dezelfde gedachte

dagbesteding van belang. We proberen patiënten te

transmuraal verlof. Als patiënten onder justitiële titels

wordt ook gewerkt aan de opbouw van een sociaal

stimuleren en motiveren hard te werken aan hun

worden opgenomen, hebben zij toestemming nodig

netwerk (familie- en/of kennissenkring).

therapieprogramma’s. Daarnaast hechten we sterk

voor onbegeleid verlof. Iedere opname heeft een

Patiënten volgen verder een therapieprogramma.

aan een goede invulling van de vrije tijd.

verplichtend karakter.

Dat vormt een onderdeel van het behandel-

De vaardigheden van de patiënten die binnen de

programma. Het delictgedrag krijgt veel aandacht in

Separeren staat binnen de reso dus niet op de

reso verblijven, lopen uiteen. Sommigen redden zich

het

behandelteam

voorgrond. Toch vinden er regelmatig separaties

prima, terwijl anderen meer praktische vaardigheden

gebruikt verschillende instrumenten om een diagnose

plaats. Dan gaat het meestal om patiënten vanuit

nodig hebben. Onze benadering is individueel. In een

zuiver te krijgen. We werken met Libermann-

andere

standaard intakeprocedure wordt onderzocht wat

trainingen, een SOVA-training, agressiehantering

ondersteunende functie. Met de ‘gasten’ in de

het resultaat is van de klinische behandeling en welke

(AHT), delictscenario-analyse, HCR scorelijsten etc.

separeer proberen we ook SMAKK-gericht te werken.

interventies effectief kunnen worden ingezet. Ook

Tevens wordt er een intensieve drugsscreening

We bewaken met de insturende afdeling het proces.

wordt gekeken welke resocialisatiemogelijkheden

doorgevoerd. Meten is weten.

Knelpunten proberen we zoveel mogelijk te

een patiënt heeft en zelf ook wenst.

De meeste nadruk in het programma van de reso ligt

bespreken en te evalueren. Hierin hebben we een

echter op het individuele resocialisatietraject richting

gezamenlijke verantwoordelijkheid.

en

is

hiervoor

behandelprogramma.

Het

afdelingen.

Wij

hebben

hierin

een

De drie pijlers: wonen, werken en recreëren

de samenleving. Dat valt niet mee. Op dit moment

Resocialisatie betekent dat de patiënt zich geleidelijk los

komen slechts enkele patiënten in aanmerking voor

Om ons verhaal af te ronden, kunnen we stellen dat

maakt van de kliniek en terugkeert in de samenleving.

dit traject. Andere patiënten zijn psychisch nog te

wij klantgericht werken. Bij ons op de reso en op de

Patiënten worden geacht de voorbereiding op terugkeer

kwetsbaar. We hebben bovendien grote problemen

FPA staat de patiënt centraal!

Mentaal | 22

Mentaal

1

Berichten Ondernemingsraad RCG Venlo

Vergoeding kosten dienstreizen

Op 20 augustus 2007 heeft het management van

Momenteel zijn de onderhandelingen over de

RCG Venlo haar medewerkers een brief gestuurd,

reiskostenvergoeding voor dienstreizen, welke op het

waarin verteld is dat er sprake is van een forse

scherpst van de snede zijn gevoerd, in een afrondend

productieachterstand (ten opzichte van de begroting

stadium. Zodra de OR het definitieve standpunt van

2007). Op krachtige wijze is benadrukt dat deze

de RvB heeft ontvangen, zullen wij hierover informa-

ingelopen dient te worden. De deelplancommissie

tie verstrekken.

van de ondernemingsraad is snel met de manager om tafel gegaan. De noodzaak tot het nemen van maatregelen gericht op verhoging van de productie in

OR-kandidaat

het klinische, deelklinische en ambulante segment

Via Nu 91 heeft Dennis Sarkol, werkzaam als

blijkt aanwezig. Hierbij zijn de uitkomsten van

verpleegkundige op de FPA, zich aangemeld als

vergelijkend onderzoek naar productie bij andere

potentieel Ondernemingsraad (OR)-lid. Formeel

organisaties (benchmark) als uitgangspunt genomen.

betekent dit, dat er tussentijdse verkiezingen

De productiviteit per medewerker in het RCG Venlo

uitgeschreven moeten worden, wat een tijdrovend

blijkt op onderdelen achter te blijven bij die van

karwei is. Gelet op de volgende omstandigheden:

medewerkers van collega-instellingen.

• het aantal Ondernemingsraadvacatures is sinds

2 3

januari (start nieuwe zittingsperiode) opgelopen Half september is gebleken, dat aanvullende extra maatregelen onontkoombaar zijn. Het management heeft de medewerkers hierover per segment geïnformeerd en voorgelegd wat de omvang van de

naar vier; • tot op heden hebben zich, ondanks herhaalde oproepen, geen geïnteresseerden gemeld; • de OR en de Raad van Bestuur zijn gestart met het

bezuinigingen moet zijn. Aan de medewerkers is

project ‘ Medezeggenschap Samen’, dat kan

gevraagd mee te denken over de wijze waarop deze

leiden tot een heel andere invulling van de

bezuinigingen gerealiseerd kunnen worden. Concrete

medezeggenschap,

maatregelen worden nu uitgewerkt en personele

kiest de OR voor de volgende werkwijze:

consequenties zijn daarbij niet uit te sluiten. De

Alle betrokkenen (medewerkers, Raad van Bestuur,

Ondernemingsraad heeft indringend hierover

vakbonden) worden geïnformeerd over deze

gesproken tijdens een extra ingelast overleg van de

kandidatuur en krijgen de gelegenheid om hier

deelplancommissie met de manager. Afgesproken is

bezwaar tegen te maken voor 30 november a.s.

dat de Ondernemingsraad nauw betrokken wordt bij dit proces. In de nabije toekomst zal de OR

Ook is het uiteraard mogelijk dat andere medewer-

uitgenodigd worden bij informerende bijeenkomsten

kers zich kandidaat stellen. Als er op 30 november

ten behoeve van medewerkers, zodat uit eerste hand

a.s. geen bezwaren ontvangen zijn, dan wordt Dennis

vernomen kan worden welke vragen en zorgen onder

Sarkol geacht gekozen te zijn. Zijn er wel bezwaren

medewerkers leven.

(of méér kandidaten dan er zetels zijn), dan wordt alsnog de formele procedure opgestart.

Zodra er meer zicht is op concrete maatregelen die genomen worden, heeft de ondernemingsraad het

In overleg met de Raad van Bestuur is met Dennis

voornemen om een ‘inloopspreekuur’ te organiseren

afgesproken dat hij meteen als potentieel OR-lid van

voor de medewerkers van het RCG Venlo. Nadere

start gaat.

informatie hierover volgt.

Mentaal | 23

Agenda Informatiecentrum Geestelijke Gezondheid Alzheimer Café Venlo

Middels workshops krijgt men informatie

Op dinsdag 6 november 2007 is het Alzhei-

over trends in klachtenopvang, ontwik-

mer Café Venlo in Gemeenschapshuis De

kelingen rond de BOPZ en de positie van

Bantuin, Pastoor Kierkelsplein 20 te Venlo

de zorgconsument. Aanmelding via www.

geopend. Het thema voor deze avond

decongresbalie.nl

PV

is: Omgaan met dementie. Gastspreker: Revi de Jong, psycholoog Zorg-

Dag van de Jeugdzorg: integrale en

groep Noord-Limburg.

preventieve aanpak van gezinnen met

De inloop is vanaf 19.00 uur en aanvang

problemen

programma om 19.30 uur. De avond wordt

28 november 2007 is de 3e editie van de

uiterlijk 22.00 uur afgesloten en de toe-

Dag van de Jeugdzorg en tijdens deze dag

gang is gratis.

kunt u in gesprek met diverse experts en een aantal kamerleden over uw dilem-

Alzheimer Café Venray

ma’s, de laatste stand van zaken en de uit-

Op maandag 12 november 2007 is het Alz-

komsten rondom de evaluatie van de Wet

heimer Café Venray open voor alle mensen

op de jeugdzorg. De bijeenkomst is in de

met dementie, hun partners, familieleden

Jaarbeurs Utrecht en u kunt zich aanmel-

en betrokkenen. Hulpverleners en andere

den via www.sbo.nl/jeugdzorg.htm

belangstellenden zijn ook van harte welkom. Het thema voor deze avond is:

Voor meer informatie over genoemde

Omgaan met dementie. Gastspreker:

activiteiten of andere vragen omtrent gees-

Claire Boumans, psycholoog Zorggroep

telijke gezondheidszorg kunt u contact

Noord-Limburg.

opnemen met:

Het Alzheimer Café Venray vindt plaats in De Kemphaan, Kennedyplein 1 te Venray. Inloop vanaf 19.00 uur en aanvang

Informatiecentrum

programma 19.30 uur. De avond wordt

Geestelijke

uiterlijk 22.00 uur afgesloten. De toegang

Gezondheid

is gratis.

Stationsweg 46, 5803 AC Venray tel: 0478-52 7066, e-mail: [email protected]

Signaleren, melden en aanpakken van kindermishandeling

Openingstijden Informatiecentrum:

Op 7 november en 8 december 2007 wor-

maandag t/m vrijdag van

den er twee landelijke bijeenkomsten geor-

09.00 - 12.00 uur en van

ganiseerd rond het thema kindermishande-

13.00 - 16.00 uur.

ling. Op 7 november gaat de aandacht met name uit naar de actuele ontwikkelingen werking ten aanzien van kindermishandeling. In december is er aandacht voor bijzondere risicogroepen en het omgaan met ouders. Voor beide kunt u zich aanmelden via www.leidscongresbureau.nl

Op woensdag 21 november 2007 organiseert de Stichting PVP een symposium klachtenopvang.

De personeelsverenging in Dresden

Mentaal | 24

Op donderdagmorgen bezochten we de stad Erfurt. Deze stad is zeker een bezoek waard, met zijn vele mooie oude gebouwen en zelfs een bewoonde brug. ‘s Avonds werd er gezellig gebowld. Op de derde dag stond het hoogtepunt op het programma: een bezoek aan de stad Dresden. Na een korte en deskundige rondleiding door Henk kreeg iedereen de kans om deze stad op eigen houtje te bekijken, naar o.a. de Semperoper en de gerenoveerde Frauenkirche. De vierde dag stond in het teken van de Saalfelder Feeëngrotten. Lopend door lange en lage gangen (zo heeft klein zijn toch af en toe zijn voordelen) kregen we sprookjesachtige taferelen te zien. Aansluitend brachten we een kort bezoek aan de stad Weimar waar Goethe en Schiller ooit woonden. Zondagmorgen was het koffers pakken en afscheid nemen. Op de terugweg brachten we nog een bezoek aan concentratiekamp Buchenwald. Voor velen een heel aparte ervaring en soms ook confronterend.. Met een afscheidsdiner op de boot varend over de Möhnesee werd deze culturele reis op een waardige en gezellige manier afgesloten. Namens alle reisgenoten hierbij een woord van dank aan onze onvermoeibare en deskundige reisleiding; Agnes en Henk! Een voldane deelnemer, Jac Bollen. Het programma t/m december : 02 november - Night of the Proms 21 november - Sinterklaasmiddag 26 november - informatieavond reis naar Moskou en St. Petersburg 2008 01 december - Kerstinkopen 13 december - Kerstkienen

Tel. secretariaat PV: (52)7112 (tijdens kantooruren) Postadres: Stationsweg 46 C t.n.v. Secretariaat Personeelsvereniging Emailadres: [email protected]

Lustrumsymposium Stichting PVP

onafhankelijke

Na een vroege en vlotte start vertrok onze chauffeur Jürgen met een goedgemutst en wakker gezelschap van 44 personen richting Duitsland. Via de Sauerlandautobahn kwamen we in de middag aan in Eisenach. Hier brachten we een bezoek aan het geboortehuis van J.S. Bach. Tegen 18.30 uur kwamen we in ons **** Hotel in Jena aan.

Voor actuele informatie, convocaties en inschrijfformulieren voor de diverse activiteiten verwijzen wij u graag naar het Intranet en de mail van de Personeelsvereniging die 2 wekelijks verschijnt op maandag. Oud-medewerkers worden middels convocaties aan huis op de hoogte gehouden. Hebt u suggesties, laat het ons weten.

rondom het beleid, de aanpak en samen-

over

Verslag 5-daagse reis personeelsverenging Dresden

Mentaal

Boekbespreking ‘Slaaf van het onbewuste’ Reinout Wiers

Nieuws van de bibliotheek Aanwinsten psychomotorische therapie Bij de aanwinsten van oktober zit veel literatuur over PMT. Ook de presentaties van de cursus EBMH voor de vaktherapie

ISBN 9789035130847

PMT zijn toegevoegd.

Collectie videobanden en DVD’s Reinout Wiers is experimenteel psycholoog en internationaal gerenommeerd onderzoeker naar objectief

De audiovisuele collectie van de bibliotheek

meetbare psychologische processen die van middelengebruik verslaving maken en die verslaving in stand

breidt zich gestaag uit. Vanuit de organisa-

houden, een raswetenschapper maar blijkbaar ook een rasdocent gezien zijn talent deze gecompliceerde

tie komen vaak aanvragen binnen voor

processen op een frisse wijze uit te kunnen leggen. Boeiend, vergeef me de flauwe woordspeling, beschrijft

kopieën of om de gegevens van een

Wiers in zijn toegankelijke boek Slaaf van het Onbewuste de rol van fenomenen als automatische activatie

videoband over te zetten op DVD, hetzij

van actietendensen in verslaving. Begrippen die voorheen in de cognitief therapeutische school en in motive-

voor onderwijsdoeleinden, presentaties of

rende gesprekstechnieken werden herkend als “automatische gedachten”. Wiers, die er terecht vanuit gaat

anderszins. Hier zijn kosten aan verbonden.

dat in verslavingsproblematiek rationele beslissingen niet gebruikelijk zijn, maakt bepaalde actietendensen

Contactpersoon is Henny Boereboom

meetbaar en daarmee therapeutisch inzetbaar. Op www.impliciet.nl kun je enkele interessante tests op jezelf loslaten, ik zou zeggen, effe checke!

Bibliotheekinstructie Tot zover de techniek. Het boek neemt je geboeid mee in de ontrafeling van het raadsel verslaving, een veel-

Er is behoefte aan meer uitleg voor het

omvattend begrip waar zoveel mensenlevens vaak dramatisch door beïnvloed worden. Ontroerend vond ik het

zoeken in Pubmed, PsycInfo en andere

als “herstellend verslaafde op leeftijd met een stemmingstoornis in remissie” te lezen hoe hij welgemeend de

(evidence based) literatuurbronnen. Dit

straat aanveegt met beweringen van de Britse arts Dalrymple die de laatste tijd vooral Nederlandse media voedt

bleek met name na de cursussen EBMH.

met zijn populistische en oude vooroordelen bevestigende “eigen schuld, dikke bultvisie”op verslaving. De

Verder oefenen met kleine groepjes in

moralistische uitleg dat verslaafden gewoon een zwakke wil hebben en zich elke dag vrijwillig overgeven aan

het computerlokaal is mogelijk.

het zich wentelen in chemisch genot en dus vooral geen begrip en slechts karige behandeling verdienen.

Contactpersoon is Annie Hendricks.

Het begrip vrije wil heeft velerlei betekenissen; als je als jongere tegen je leeftijdsgenoten zegt dat je niets drinkt moet je bijvoorbeeld heel wat vrije wil tonen om dat vol te houden. Bovendien kiest iemand zijn genenpakket niet uit noch de omgeving waar hij of zij op gaat groeien.

Webhosting

Wiers neemt ook, terecht wat mij betreft, duidelijk stelling tegen het slappe alcoholbeleid van de Nederlandse

De bibliotheek is per 1 oktober gestart met

regeringen. Bij de verkoop van softdrugs wordt de 18-jaargrens streng gehandhaafd. Maar ouders, misschien

het traject webhosting. Dat betekent

wel gedeeltelijk in navolging van de overheden, zijn gevaarlijk toeschietelijk als het om “het leren omgaan met

concreet dat binnenkort de bibliotheek-

alcohol” gaat. Denk aan de “zuipketen” op het platteland van Noord-Limburg en de Achterhoek, “ze kennen

catalogus voor ALLE medewerkers middels

beter hier wat fleskes bier drinken dan dat ze in de stad aan de drugs gaan...”, proost.

wachtwoorden thuis te raadplegen is.

Sinds we weten dat de hersenen bij mensen pas volgroeid zijn rond het drie- of vierentwintigste levensjaar

Hierover volgt nog nader bericht via de

lijkt het me verstandig als ouder twaalfjarigen niet “te leren omgaan met alcohol” ook ná zestien jaar zou ik

mail.

het nog effe niet doen. Toch ligt de Europese kennismakingsnorm blijkbaar bij de 12,5 jaar en voor de eerste echte dronkenschap is 14 jaar het moyenne. Denk gewoon eens aan de verschrikkelijke kater die we bijna allemaal wel eens gehad hebben, zou dat goed zijn voor een zich ontwikkelend brein? Met een klein beetje boerenverstand kom je al een heel eind dus. Tel daarbij op dat inmiddels wetenschappelijk aanvaard is dat kinderen die vroeg met drinken beginnen - ik ben daar zelf jammergenoeg een levend bewijs van - een duidelijk verhoogd risico op latere verslaving hebben en de ratio is compleet. “It’s no rocketscience...”, zouden Wiers en de zijnen zeggen.

De bibliotheek is geopend van maandag t/m donderdag van 8.30 tot 17.00 uur. e-mail: [email protected] telefoon: (0478) 52 76 45

Rik van der Scheer, adviseur Zinnovatie, september 2007

Mentaal | 25

Personalia

Dienstjubileum 25 jaar Mieke van Bree activiteitenbegeleider, Intern activiteitencentrum Vincentiushuis 1 december 2007 Dienstjubileum 12,5 jaar John Maas ass. zorgadministrateur, Zorgadministratie 6 december 2007 Uit dienst september 2007 José van Goch Casemanager, Begeleid Wonen Roger Joosten Begeleider, Kerkdijklaan 3 Manita Langerak - Camps Secretaresse, Behandeling & Begeleiding Locatie Venlo Wiel Werps Begeleider, Mutsaersoord J. Bastiaans Bewegingsagoog, IAC Dennis van den Broeke Maatschappelijk werker, Behandeling & Begeleiding Locatie Roermond Wim Janssen Verpleegkundige, Korsakov Kliniek Behandeling Bouduin Jacobs Verpleegkundige, Heuvel C Monique Berden Begeleider, Godsweerdersingel Roermond Ger de Bruyn 1e lijns Leidinggevende/programmaleider, LCZ Overige Ondersteuning Piet Rongen Manager Zorg, LCZ Overige Ondersteuning Gerrit Delfstra Psychotherapeut, Deeltijdbehandeling RCG Venlo/ Basisteam RCG 1 Venlo en MSO In dienst met ingang van september 2007 Ciaran van Dillen Medewerker ICT service, Afdeling ICT Jaap Fleurkens Medewerker Service, Keuken Maarten van den Bossche Aios, Opleidingscompartiment Hein van Gerwen Verpleegkundige, Neuropsychiatrie Koen van Oijen Aios, Opleidingscompartiment Flor Swinkels Begeleider B, De Klocht Jet Terwijn Begeleider dagactiviteiten, Dag Activiteiten Centrum Henny Neuvel – van der Zanden Medewerker huishoudelijke zaken, Ondersteuning Vincentiushuis Marcel Huibers Verpleegkundige, Begeleid Wonen Anouk Slaar Nurse Practitioner i.o., Medisch Specialisten Opleiding Rogier van Erp Taalman Kip Psychologisch assistent, Medisch Specialisten Opleiding Carolien Visser Stafmedewerker Projecten, GGZ Centrum Roermond

Mentaal | 26

Jeannet van Bergen Medewerker bedrijfsadministratie, Afdeling Bedrijfsadministratie Olga Schoonenberg Sevretaresse, PIAA Kelly Sonnenschein Medewerker reclassering, Afdeling Justitiële Verslavingszorg Ank Ringoot Behandelmedewerker, Behandeling & Begeleiding Locatie Roermond Joke Egas Reparaz – Peters Activiteitenbegeleider, Deeltijdbehandeling RCG Venlo Janne Duijf Begeleider, Kliniek Jongerencircuit Martijn van Broeckhoven Begeleider, Godsweerdersingel Roermond Hedwig Hendriks Fysiotherapeut, LCZ IMC Marianne Arts Medewerker begeleiding, ’t Kluwe Folkert van der Beek Agnios, LCZ Overige Ondersteuning Nico Heesbeen Agnios, Behandeling RCG Venray Dienstjubileum voor Thijs Blomsma Op 8 oktober jl. vierde Thijs Blomsma zijn 25-jarig dienstjubileum. Hij maakte o.a. een ballonvaart met een aantal directe collega’s. Vanaf de voetbalvelden achter het Servaashof stegen ze op om na ongeveer een uurtje behouden in America terecht te komen. Thijs startte 1 september 1982 met zijn B-opleiding na het behalen van zijn A-diploma. Na het behalen van zijn B-diploma in 1984 heeft hij op diverse afdelingen als verpleegkundige gewerkt. Vanaf begin 1999 heeft Thijs als verpleegkundige binnen de opnameafdeling van de Korsakovkliniek gewerkt. Vanaf april 2007 heeft hij de overstap gemaakt naar Korsakov (Begeleid) Wonen. Binnen Begeleid Wonen is hij voor acht uren per week aangesteld als casemanager. Voor de overige 24 uren werkt hij binnen Korsakov Wonen (vanaf 20 september ’07 gehuisvest aan D’n Herk 69) waar hij een aantal andere bijzondere taken verricht. Binnen de Korsakovkliniek kennen we Thijs als een bekwame verpleegkundige die prettig in de samenwerking is, af en toe nadrukkelijk aanwezig, soms wat luidruchtig maar altijd goed gemutst. Een collega waar wij binnen de Korsakovkliniek nog jaren mee hopen te mogen samenwerken. Team Korsakovkliniek

Thijs Blomsma is de man links in de mand

: Deze maand

Den Herk

B

E

L

D

S

P

R

A

A

K

E

Kleur in die plaat! En stuur 'm naar ons op!

De volgende Mentaal verschijnt in december 2007.