Presentatiemiddag onderzoek AOS-West Brabant Roncalli Scholengemeenschap te Bergen op Zoom, 18 juni 2015 Georganiseerd door de Academische Opleidingsschool W est -Brabant
Academische Opleidingsschool West-Brabant Postbus 1648, 4700 BP Roosendaal
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Voorwoord Geachte lezer, Wat is geluk vraagt Seligman zich af in het boek Authentic Happiness? Volgens hem zijn er drie soorten geluk. 1.
'Het plezierige leven': het ervaren van zoveel mogelijk positieve emoties. Een groot deel van het vermogen tot ongecompliceerd genieten is aangeboren. Aan dit onderdeel van je geluk, kun je dus weinig veranderen.
2.
'Het goede leven': je persoonlijke talenten en overige sterke punten gebruiken in werk- en privéactiviteiten, waarbij je dingen doet met/in 'flow'. Deze vorm van geluk kun je vergroten door de dingen die je doet.
3.
'Het betekenisvolle leven': jezelf en je talenten/vaardigheden in dienst stellen van iets wat groter is dan jezelf. Deze vorm van geluk is beïnvloedbaar door de keuzes die je maakt in werk en privéleven.
Bij de tweede en derde vorm van geluk hoeft er geen sprake te zijn van doorlopende blijheid, maar is er wel sprake van tevredenheid met het leven als geheel. De hoogste kunst is het op één lijn brengen van de drie vormen van geluk. Met plezier die dingen doen waar je goed in bent en daarmee bijdragen aan een betere wereld. 'Het volle leven' noemt Seligman dit. Het doen van onderzoek is inspirerend, soms ook taai en lastig. Voor u liggen de resultaten van ons praktijktheoretisch onderzoek van dit jaar. Ik hoop dat we met ons onderzoek onze persoonlijke talenten hebben gebruikt om keuzes te laten zien voor onszelf en onze scholen. Dat we met andere woorden deze drie vormen van geluk op een lijn brengen en ons werk met heel veel voldoening kunnen voortzetten.
Marijke Broodbakker, penvoerder AOS-WB Juni 2015
Onderzoek binnen de AOS-West Brabant
Contact
Roncalli Op 18 juni vindt op Roncalli Scholengemeenschap te Bergen op Zoom de presentatiemiddag van het onderzoek binnen de Academische Opleidingsschool West-Brabant plaats. De Academische Opleidingsschool is een samenwerkingsverband tussen OMO scholen, de Universitaire Lerarenopleiding Tilburg (ULT), de Fontys
Scholengemeenschap Tuinderspad 6 4613 CA Bergen op Zoom 0164 241 050
Lerarenopleiding (FLOT) en de Lerarenopleiding van de Hogeschool Rotterdam. Op de onderzoeksmiddag komt het palet van onderzoek
door docenten en studenten voor het voetlicht. Het gepresenteerde onderzoek is het praktijkonderzoek van de docentonderzoekers, het lesontwerp- of leeronderzoek van ULT-studenten en het vakdidactisch onderzoek van studenten van de FLOT dan wel de Hogeschool Rotterdam.
Kitty Leuverink Rian Aarts Universitaire Lerarenopleiding Tilburg
Doelgroep
K.R.Leuverink@
De presentatiemiddag is bedoeld voor schoolleiders,
tilburguniversity.edu
opleidingsdocenten, schoolpracticumdocenten, collega-docenten, docenten en studenten van de lerarenopleidingen.
A.M.L.Aarts@ tilburguniversity.edu
Het programma 14:00 – 14:30
ontvangst deelnemers
14:30 – 14:40
opening door Ludo Heesters en
Maarten van Boxtel Marijke Broodbakker 14:40 - 15:40
presentaties (in drie rondes)
15:40 – 16:00
pauze
16:00 – 17:00
presentaties (in twee rondes)
17:00 - …
afsluiting met borrel
Academische Opleidingsschool West-Brabant MLM.vanBoxtel@ Norbertuscollege.nl
Lokaal 008 14:00 – 14:30 14:30 – 14:40 14:40 –
Lokaal 009
Lokaal 020
Lokaal 022
Inloop
Opening door Ludo Heesters en Marijke Broodbakker
Ward van den Berg
Jolanda de Jonge (p.2)
Bahadir Bahtiyar (p.3)
15:00
(p.1)
15:00 –
Gwen Schouteren
15:20
(p.6)
15:20 –
Annette van Ham
Jeroen van den
Jan van der Welle
(p.10)
Meijdenberg (p.11)
(p.12)
15:40
Lokaal 021
Harmen Verboord (p.4)
Ellie Maas & Jérôme Maatjens (p.5)
Henriëtte Steijn (p.7)
Hennie van den
Monika Jakubowska
Heuvel (p.8)
(p.9) Nardus Proost (p.13)
Pieternel van Keijzerswaard (p.14)
15:40 – 16:00
Pauze
16:00 –
Bart Zwijnenburg
Marianne Wiersema
(p.16)
(p.17)
16:20
Loes Rullens (p.15)
16:20 –
Jacqueline Konijn
Monique van
16:40
(p.18)
Santwijk (p.19)
16:40 –
Sylvana Harmsen
17:00
(p.24)
17:00 …
Afsluiting met borrel
Reinart Bragt (p.22)
Kyra Nelissen (p.20)
Rens Smolders (p.23)
De deelnemers Bahadir Bahtiyar
Norbertuscollege
Ward van den Berg
Mollerlyceum
Reinart Bragt
Heerbeeck College
Cisca Van Gastel
Roncalli Scholengemeenschap
Annette van Ham
Munnikenheidecollege
Hennie van den Heuvel
Norbertuscollege
Monika Jakubowska
Mollerlyceum
Jolanda de Jonge
Gertrudiscollege
Pieternel van Keijzerswaard
Mencia de Mendoza Lyceum
Maartje Keizer
Roncalli Scholengemeenschap
Jacqueline Konijn
Jan Tinbergen College
Ellie Maas
Norbertuscollege
Jérôme Maatjens
Norbertuscollege
Jeroen van den Meijdenberg
Norbertuscollege
Kyra Nelissen
Katholieke Scholengemeenschap Etten-Leur
Nardus Proost
Mollerlyceum
Loes Rullens
Norbertus College en Kellebeek College
Monique van Santwijk
Da Vinci College
Gwen Schouteren
Mollerlyceum
Rens Smolders
dr. Mollercollege
Henriëtte Steijn
Gertrudiscollege
Harmen Verboord
Dr. Mollercollege
Jan van der Welle
Develsteincollege
Marian Wiersema
Da Vinci College
Bart Zwijnenburg
Jan Tinbergen College
Sylvana Harmsen
Cambreur College
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Leerstijlen en profielkeuze
De spreker
Mijn naam is Ward van den Berg,
De verschillen in leerstijlen van 4 havo leerlingen van het Mollerlyceum te Bergen op Zoom is het centrale onderwerp van dit leeronderzoek. David Kolb ontwikkelde een belangrijke theorie met betrekking tot leerstijlen. Volgens Kolb zijn er vier leerstijlen te onderscheiden: doener, dromer, beslisser en denker. Recente literatuur heeft aangetoond dat veel leerlingen inderdaad de voorkeur geven aan een bepaalde leerstijl en dat deze voorkeuren verschillen per leerling.
26 jaar oud. Momenteel volg ik de universitaire lerarenopleiding M&O aan de Universiteit van Tilburg. Afgelopen jaar heb ik, eveneens in Tilburg, mijn master
In dit leeronderzoek wordt gekeken of er een verband is tussen de profielkeuze (CM, EM, NG, NT) van 4 havo leerlingen op het Mollerlyceum te Bergen op Zoom en hun voorkeursleerstijl. Met andere woorden, zal bijvoorbeeld een leerling die als
Accountancy afgerond. Ik ben momenteel werkzaam op het Mollerlyceum te Bergen
voorkeursleerstijl ‘doener’ heeft, eerder kiezen voor een profiel met
op Zoom. Ik heb
vakken waarbij concrete ervaringen centraal staan (muziek, tekenen
gekozen om in het
etc.). Wanneer blijkt dat bij bepaalde profielen bepaalde leerstijlen
onderwijs te gaan
oververtegenwoordigd zijn, wordt onderzocht of de leerlingen met
werken omdat ik graag
de desbetreffende leerstijl ook daadwerkelijk beter presteren dan leerlingen met een andere leerstijl binnen ditzelfde profiel.
een uitdagende, verantwoordelijke en sociale functie wil
Zowel de school als ikzelf krijg op deze manier een indicatie in
uitoefenen en dit wil
hoeverre leerlingen hun profielkeuze baseren op basis van hun
combineren met mijn
voorkeursleerstijl en of dit van invloed is op hun prestaties.
bedrijfseconomische kennis. Lokaal 008 14:40 – 15:00
1
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Studievaardiger met OBIT? Een praktijkonderzoek naar het verbeteren van studievaardigheden van bovenbouwleerlingen in het voortgezet onderwijs. Vanuit een vermoeden van een aantal biologiedocenten dat
De spreker
Jolanda de Jonge Docent biologie Gertrudiscollege Roosendaal.
leerlingen een tekort aan studievaardigheden hebben, ontstond het idee om deze studievaardigheden te verbeteren met behulp van het OBIT model.
Dit onderzoek is geschreven in het kader van de Master opleiding
De hoofdvraag:
tot leraar biologie.
“In hoeverre gaan leerlingen van de bovenbouw havo en vwo
Door dit onderzoek heb
gedurende een schooljaar nieuwe/ andere studievaardigheden
ik meer inzicht gekregen
gebruiken als ze inzicht krijgen in het OBIT model? “
in de manier waarop leerlingen leren en hoe
Door middel van het inoefenen van studievaardigheden tijdens de
docenten leerlingen
biologieles en het gebruiken van verschillende OBIT toepassingen
kunnen helpen om van
in de les, worden leerlingen versterkt in hun metacognitieve vaardigheden. Door deze aanpak blijkt 24 tot 44% van de leerlingen het OBIT model te gebruiken bij de metacognitieve vaardigheden, 87 tot 96% van de bovenbouwleerlingen neemt studievaardigheden over die in de les ingeoefend zijn en 59 tot 84% van de leerlingen blijft ze gedurende het schooljaar gebruiken.
reproductieve studievaardigheden tot inzichtgerichte studievaardigheden te komen. Het OBIT model blijkt hierbij een
De verschillende toepassingen van OBIT kunnen nu geoptimaliseerd worden en breed ingevoerd worden binnen de school.
waardevol hulpmiddel te zijn. Lokaal 009 14:40 – 15:00
2
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Het morele aspect in relatie tot het gebruik van ‘secret-app’ Het Norbertuscollege karakteriseert zich als een school waar hoogwaardig onderwijs wordt gegeven. Zo worden de opleidingen vwo+, gymnasium, atheneum en havo aangeboden. Ten behoeve van de profilering van de school als kwaliteitsschool wordt naast hoogwaardig onderwijs ook nadrukkelijk aandacht besteed aan de persoonlijke vorming van leerling. Een van de onderdelen m.b.t. de persoonlijke vorming van leerlingen is het morele aspect. Onder de morele houding wordt verstaan dat leerlingen een positieve houding hebben ten opzichte van pluriformiteit en dat zij leren en kunnen omgaan met onderlinge verschillen. De aanleiding om de morele vorming van leerlingen ter discussie te stellen was een gebeurtenis waarbij leerlingen van het Norbertuscollege elkaar bedreigden en pestten via de ‘Secret-app’ waarop anoniem berichten werden uitgewisseld . De schoolleiding had na het incident expliciet haar ongenoegen geuit over het gedrag van de leerlingen.
De spreker
Mijn naam is Bahadir Bahtiyar en ik ben 27 jaar oud. Momenteel volg ik de universitaire lerarenopleiding maatschappijleer/maatschappijwetenschappen. Ik loop stage op het Norbertuscollege in Roosendaal. Ik heb de stap naar het onderwijs gemaakt omdat ik zelf al bijles gaf in mijn vrije tijd aan kinderen met een leerachterstand. Naarmate ik dit langer
De uitkomsten van dit onderzoek zouden de schoolleiding handvaten moeten bieden om de schoolactiviteiten en schoolcultuur dermate vorm te geven zodat er aan de morele ontwikkeling van leerlingen bijgedragen kan worden. Voor leerlingen kunnen de uitkomsten een beeld geven van de doeleinden van de activiteiten waaraan ze deelnemen en wat zij daaruit zouden moeten leren. Dit onderzoek zal daar meer inzicht in proberen te brengen.
3
deed voelde ik mij erg prettig bij het lesgeven waarbij ik ook veel voldoening kreeg. Lokaal 020 14:40 – 15:00
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Zomerschool
De spreker
De centrale vraag bij mijn leeronderzoek is onderzoeken hoe zomerscholen kunnen bijdragen aan het vergroten van het rendement op het dr. Mollercollege.
Hallo, ik ben Harmen Verboord en ik loop momenteel
Het dr. Mollercollege wil met ingang van dit schooljaar deelname
stage bij het Dr.
aan zomerscholen aanbieden. Middels het aanbieden van ‘de
Mollercollege in
zomerschool’ willen zij leerlingen, die anders zouden blijven zitten,
Waalwijk. Ik volg de
in de zomer van 2015 in de gelegenheid stellen om extra onderwijs
lerarenopleiding
te volgen, met als doel alsnog over te gaan naar de volgende klas.
economie / management
De zomerschool maakt het mogelijk voor leerlingen die hiervoor in
en organisatie. Hiervoor
aanmerking komen ‘op maat’ een pedagogische, vakinhoudelijke en vakdidactische interventie te plegen waardoor zij de kans krijgen alsnog de overgang naar het volgende leerjaar te realiseren.
heb ik na het afronden van mijn master ‘logistics and operations
De zomerschool wordt verzorgd door een externe partij die
management’ vier jaar
gedurende 6 dagen een intensief programma opstelt met de
gewerkt bij verschillende
leerlingen dat wordt afgesloten met een toets. Op basis van de toets wordt bepaald of de leerling alsnog bevorderd wordt naar het
bedrijven in verschillende functies.
volgende leerjaar. Daarnaast werkt het dr. Mollercollege hard om het rendement op de school te verbeteren. De schoolleiding en personeel hebben de doelstelling geformuleerd om het rendement op de school te verhogen. De doelstelling om het rendement te verhogen en het plan om te starten met zomerscholen vormen de aanleiding om het verband tussen een zomerschool en rendement te onderzoeken.
4
Lokaal 021 14:40 – 15:00
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
“Nieuwsgierigheid brengt ons verder” Nee, wij zijn niet werkzaam bij Shell, maar onderschrijven wel de boodschap. Wij hebben een ontwerponderzoek gedaan om tegemoet te komen aan de behoeften van de leerlingen die door hun kennis en vaardigheden in een vwoplus-brugklas geplaatst zijn. Onze opdracht was een lessenreeks te ontwerpen die ruimte
De spreker
Wij zijn Jérôme Maatjens en Ellie Maas van het Norbertuscollege en we mogen ons sinds dit schooljaar ‘wetenschapsles-
geeft aan verwondering en nieuwsgierigheid en leert hoe deze twee
docenten’ noemen en
in te zetten in een onderzoeksproces. Onderzoekend leren biedt de
daar zijn we trots op.
uitdaging die begaafde leerlingen nodig hebben om tot leren te
Dankzij dit onderzoek
komen en zich te ontwikkelen tot een potentiële wetenschapper.
hebben we ons kunnen verdiepen in het
Vanuit de veronderstelde en gewenste kenmerken van de leerling
bijzondere van begaafde
met een wetenschappelijke onderzoekende houding, zijn we op
leerlingen, weten we wat
zoek gegaan naar een leerlijn en opdrachten die deze ontwikkeling in gang zetten. De koppeling van de theorie aan de uit te voeren lessen en de feedback van de leerlingen, de uitvoerende docenten en de observerende mentoren hebben geleid tot een curriculum dat
het wetenschappelijk onderwijs verwacht en mogen wij met deze leerlingen werken. Waar zo’n onderzoek
we graag presenteren.
niet goed voor is! Lokaal 022 14:40 – 15:20
5
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Keuzemotieven van mavo-leerlingen Iedereen maakt keuzes in het dagelijkse leven, maar met de huidige overvloed aan keuzes in de maatschappij kom je er niet meer onderuit.
De spreker
Mijn naam is Gwen Schouteren. Ik ben werkzaam op de ZoomMAVO te Bergen op Zoom als docent
Op de ZoomMAVO moeten leerlingen vanaf klas 2 keuzes maken
aardrijkskunde.
over hun vakkenpakket en sector. De reden waarom leerlingen een
Daarnaast ben ik ook
bepaalde keuze maken in hun schoolcarrière inspireerde mij om dit
decaan op deze school.
te gaan onderzoeken. Hoe komt het dat een leerling het vak Aardrijkskunde wel of niet kiest? Wat is het motief voor deze keuze en wordt er gekeken naar de toekomst? Hebben klasgenoten invloed, of gaat het om de voorkeur van de docent, de inbreng van de ouders of juist het resultaat van het vak?
In het kader van de Academische Opleidingsschool heb ik, begeleid door de Universiteit Tilburg,
Door de motieven van een bepaalde vakkenkeuze te doorgronden kan de school hierop inspelen om het keuzeproces in goede banen te leiden. Waar heeft de leerling behoefte aan en waar maakt de leerling gebruik van?
onderzoek gedaan naar de keuze motieven van de mavo-leerlingen gericht op hun vakkenpakket.
De juiste keuze in het LOB; het gaat niet om wat je kiest, maar hoe je kiest.
Lokaal 008 15:00 – 15:20
6
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Van differentiëren kun je leren! Differentiëren met gebruikmaking van OBIT in 4 HAVO op het Gertrudiscollege.
De spreker
Ik ben Henriëtte Steijn, biologiedocente op het Gertrudiscollege te Roosendaal.
Tijdens mijn lessen wilde ik nog beter aansluiten op de verschillen tussen leerlingen. Ik wilde mijn lessen gaan verbeteren met gebruikmaking van differentiatie. Iedere leerling heeft namelijk unieke eigenschappen, interesses, mogelijkheden en behoeften. Met differentiëren kun je rekening houden met deze verschillen. Differentiëren kan plaatsvinden op instructie, leerstof en leertijd. Alle drie de onderdelen wilde ik terug laten komen in de lessen. Sinds vorig jaar wordt er op het Gertrudiscollege gebruik wordt gemaakt van de nieuwe taxonomie OBIT. OBIT staat voor Onthouden, Begrijpen, Integreren en Toepassen. Het is een instrument om beter zicht te krijgen op de kwaliteit van onderwijsdoelen en toetsen. OBIT wilde ik ook gaan gebruiken bij het vormgeven van de lessen waarin ik gedifferentieerd heb. De volgende onderzoeksvraag is hieruit voort gekomen: Hoe kan differentiëren vormgegeven worden in 4 HAVO biologie op het Gertrudiscollege met gebruikmaking van OBIT? Tijdens dit onderzoek in 4 HAVO bij het vak biologie is er gedurende één hoofdstuk ‘Voortplanting’ gedifferentieerd gewerkt. OBIT is gebruikt bij de indeling in subgroepen, het vormen van leerdoelen, aanvullende opdrachten en verschillen in leerstof. Bijzonder aan dit onderzoek is de mening van leerlingen. Bent u benieuwd naar de invulling van de lessen en de mening van de leerlingen kom dan naar deze presentatie…
7
Lokaal 009 15:00 – 15:20
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Eigenzinnig hoogbegaafd in een wereld van hoogbegaafden Centraal in mijn onderzoek staat de Zuidduitse auteur Hermann Hesse (1877 – 1962), onder meer bekend van romans als Demian en Unterm Rad. Enerzijds gaat het over de gebeurtenissen tijdens de
De spreker
Hennie van den Heuvel. Docent geschiedenis en maatschappijwetenschappen en mentor op het Norbertuscollege. Bij geschiedenis en maatschappijwetenschappen staat onderzoek doen en
puberteit van Hesse. Anderzijds heb ik gekeken naar de manier
nieuwe perspectieven
waarop die gebeurtenissen verwerkt zijn in tien verschillende
verwerken in de lessen
biografieën. Tijdens mijn onderzoek kwam ik boeiende ideeën
hoog aangeschreven en
tegen over hoogbegaafdheid, puberale problemen en het Duitse onderwijssysteem. Die wil ik graag met u delen. In mijn presentatie zal ik een uitleg geven over de opzet en uitwerking van het onderzoek. Ik heb deze zoektocht (en daarmee de gelegenheid om dit in AOS-verband te kunnen doen) als een persoonlijke en
vandaar is de mogelijkheid om onderzoek te doen naar het hierboven beschreven onderwerp een ‘presentje’.
professionele verdieping ervaren.
Lokaal 020 15:00 – 15:20
8
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Opbrengstgericht werken Opbrengstgericht werken is gericht op het verbeteren van de onderwijskwaliteit. De kern is dat leerkrachten hun onderwijs aanpassen aan de hand van meetbare resultaten (bv. cijfers).
De spreker
Mijn naam is Monika Jakubowska en ik ben trotse moeder van het schattige peutertje Nina. Ik ben al
Het is al het tweede jaar dat ik bezig ben met dit onderwerp. Een
12 jaar werkzaam op het
jaar geleden heb ik verschillende scholen bezocht en gevraagd hoe
Mollerlyceum in Bergen
ze cijfergegevens verzamelen (hoe vaak, welke gegevens, met welke
op Zoom als docente
programma’s enz.). De resultaten van mijn onderzoek voer ik dit
wiskunde en
jaar uit: ik verzamel regelmatig de cijfergegevens voor de secties,
kwaliteitsmedewerker.
maar ze moeten zelf een analyse maken van de achterliggende oorzaken van tegenvallende resultaten. Dit doen ze het met behulp van de vragenlijst van onze schoolleiding. Na de analyse van de ingevulde vragenlijsten heb ik geconstateerd dat opbrengstgericht
In het kader van de Academische Opleidingsschool ben ik, begeleid door de
werken niet echt ‘leeft’ op onze school. Sommige secties zijn er
Universiteit Tilburg,
uitstekend mee bezig, maar andere secties veel minder. Ik heb
bezig met een onderzoek
besloten om de secties te bevragen naar hun mening en daarna heb
naar opbrengstgericht
ik geprobeerd om een nieuwe vorm te geven aan de cijfergegevens
werken.
en hun verslagen. Hoofdvraag van dit tweede onderzoek is: Wat moet de inhoud van het sectieoverleg zijn opdat de cijferanalyse bijdraagt aan hogere opbrengsten? De bijbehorende deelvragen zijn: a. Hoe analyseren de secties de aangeleverde cijfers? b. Hoe ervaren ze de cijferanalyse? c. Hoe kan ik de aangeleverde cijfergegevens en de bijbehorende vragenlijst verbeteren zodat de secties er beter mee kunnen werken? Tijdens mijn presentatie wil ik wat meer vertellen over de stappen die ik heb gemaakt tijdens mijn onderzoek en hoe de nieuwe vorm is van de aangeleverde cijfergegevens en de vragenlijst.
9
Lokaal 021 15:00 – 15:20
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Nieuwe examenprogramma’s vmbo De beroepsgerichte examenprogramma’s in het vmbo gaan veranderen. Vanaf het schooljaar 2016-2017 zal gewerkt worden met beroepsgerichte profiel- en keuzevakken. Het Munnikenheide College is een vmbo-school en om te gaan werken met de nieuwe
De spreker
Annette van Ham Ik ben werkzaam als beleidsmedewerker op het Munnikenheide College, ook geef ik daar
beroepsgerichte examenprogramma’s zal er in de bovenbouw een
Engels aan één mavo
grootschalige verandering moeten plaatsvinden. Het wordt voor
klas. Vanuit mijn
leerlingen mogelijk om hun eigen programma samen te stellen uit
achtergrond als onderwijskundige ben ik
het aanbod van de school.
geïnteresseerd in Mijn onderzoek richt zich op het organisatorische aspect van deze
praktijkgericht
verandering. Het gaat over de vraag hoe het onderwijs
onderzoek. Met mijn
georganiseerd en ingericht kan worden, zodat er optimaal gewerkt
onderzoek wil ik een
kan worden met het nieuwe examenprogramma. Door een
bijdrage leveren aan
literatuurstudie, interviews met diverse medewerkers en
onderwijsinnovatie op
gesprekken met andere scholen is vanuit verschillende
onze school en tevens
invalshoeken informatie verzameld. Deze informatie is gebundeld in het onderzoek en daarmee is een advies uitgebracht aan de school. Dit advies geeft de school handvatten om in het komende schooljaar te starten binnen het nieuwe organisatiemodel.
mijn eigen onderzoeksvaardigheden verdiepen. Lokaal 008 15:20 – 15:40
10
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
RTTI binnen het vak Maatschappij wetenschappen op het Norbertuscollege
De spreker Jeroen van den
Meijdenberg (37 jaar) Opleiding: ULT Tilburg University, vak maatschappijwetenschappen/-leer
Uit gesprekken met de verschillende secties (eind december, begin
Afgeronde opleiding:
januari) is naar voren gekomen dat er grote verschillen zijn in het
organisatie-
werken met RTTI. Tijdens de studiemiddag op 20 januari 2015
wetenschappen (2006)
gaven bovendien verschillende docenten aan dat ze grote moeite
Studie: Technische
hadden met de praktische toepasbaarheid van de RTTI-methode
Bedrijfskunde (2001)
Onderzoeksdoel: Op dit moment is niet inzichtelijk in welke mate
Stageschool: Sg
binnen het vak Maatschappijwetenschappen RTTI ingezet en toegepast wordt. Het doel van het onderzoek is dan ook om inzicht te krijgen over de inzet en toepassing van RTTI binnen het vak
Tongerlo, Norbertuscollege te Roosendaal
Maatschappijwetenschappen op het Norbertuscollege in Waarom het onderwijs?
Roosendaal.
Als vrijwilliger begeleid Onderzoeksvraag: Op welke manier wordt RTTI (hogere en lagere
ik al meer dan 10 jaar
denkvaardigheden) ingezet en toegepast bij het vak
pubers, jongeren. Het
Maatschappijwetenschappen op het Norbertuscollege in het
coachen, begeleiden en
collegejaar 2014-2015?
opleiden van jongeren
Praktische relevantie: De uitkomsten van het onderzoek kunnen input bieden voor toekomstig handelen binnen het vak maatschappijwetenschappen en een aanzet geven voor het handelen binnen het vak maatschappijleer. De resultaten kunnen daarnaast als een hulpmiddel gaan dienen voor andere vakken of secties. Het onderzoek biedt mij een uitgelezen mogelijkheid om te achterhalen hoe de invoering van RTTI in de praktijk binnen het
geeft me zo veel energie dat ik van mijn hobby graag mijn werk wilde maken. Het onderwijs biedt me deze mogelijkheid. Lokaal 009 15:20 – 15:40
vak Maatschappijwetenschappen gerealiseerd is.
11
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Waardenonderwijs in de gammavakken Het thema van mijn leeronderzoek is waardenonderwijs in de gammavakken. Ik vind dit een uiterst interessant thema, omdat waardenonderwijs een manier is om veel van je eigen ideeën door te laten klinken in je onderwijs. Ik heb voor het onderzoek interviews gehouden met docenten die vakken als aardrijkskunde,
De spreker
Mijn naam is Jan van der Welle. Ik ben 24 jaar oud, heb eerder een master Bestuurskunde afgerond en zit nu op de Universitaire
geschiedenis, economie of maatschappijleer geven. Ik ben op het
Lerarenopleiding
moment van schrijven nog bezig met deze gegevensverzameling.
Tilburg met als richting
Voor mijzelf hoop ik duidelijk te krijgen wat een gezonde houding
maatschappijleer/maat-
is ten opzichte van waardenonderwijs.
schappijwetenschappen. In het kader van deze studie loop ik stage op het Develsteincollege in Zwijndrecht. Ik heb voor het onderwijs gekozen, omdat ik het prachtig vind om kennis en vaardigheden die ik bezit door te geven aan anderen. Lokaal 020 15:20 – 15:40
12
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Hoe kunnen de opbrengsten worden verhoogd? Een onderzoek naar de mogelijkheden van OGW in een schoolorganisatie.
De spreker
Mijn naam is Nardus Proost en ik geef met veel plezier biologie op het Mollerlyceum. Toen ik aan het eind van het schooljaar 2013-2014
Op het Mollerlyceum te Bergen op Zoom heeft het bovenbouwteam havo zich als doel gesteld de opbrengsten te verhogen. Hiermee wordt het bovenbouwrendement, het gemiddelde CE en het verschil tussen SE en CE bedoeld. Het onderzoek geeft uitspraken vanuit de literatuur en aanbevelingen van de Inspectie om de opbrengsten te verhogen, tezamen met een praktijkonderzoek. In
besloten had een onderzoek te verrichtten aan de AOS en het bovenbouwteam havo zich doelen had gesteld omtrent het verhogen van opbrengsten, was
dit praktijkonderzoek zijn scholen aangeschreven die excellent
mijn onderzoeksrichting
scoren op gebieden als de resultaten, visie en zelflerend vermogen.
helder. Ik hoop dat met
Uit dit praktijkonderzoek komt duidelijk naar voren dat scholen
de aanbevelingen die dit
zich hebben verbeterd door opbrengstgericht te werken. Een
onderzoek geeft, het
directie die duidelijk de lijnen uitzet en de resultaten monitort blijkt
Mollerlyceum een stap
hierbij essentieel te zijn. Dit is ook vanuit de literatuur bekend. Een
verder komt om
docententeam dat zich wil verbeteren door analyses te maken van
wederom een Bolwerk in
de resultaten en hierop te reflecteren is een vereiste in dit proces.
de stad te worden.
Ook is uit de literatuur bekend dat een onderzoekende cultuur belangrijk is. Tijdens de presentatie wordt verder ingegaan op aanbevelingen vanuit de literatuur, Inspectie en scholen die excellent scoren om opbrengsten te verhogen.
13
Lokaal 021 15:20 – 15:40
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Hoe lezen vwo4leerlingen literatuur?
De spreker
Pieternel van Keijzerswaard is docent
Dit leeronderzoek stelt de leesbeleving van vwo4-leerlingen tijdens
Nederlands en CKV op
het lezen van boeken voor de lijst centraal. Er is nagegaan hoe
het Mencia de Mendoza
leerlingen lezen: Welke leesmanieren vertonen ze? Wat gebeurt er
Lyceum te Breda.
in de hoofden van leerlingen wanneer zij boeken voor de lijst lezen? Wat begrijpen ze wel en waar lezen ze overheen? Wat staat ze tegen
Als docent in het VO word je elke dag
en wat spreekt ze aan in bepaalde werken?
opnieuw uitgedaagd bij Lezenvoordelijst.nl, een methode van Theo Witte (vakdidacticus aan de Rijksuniversiteit Groningen), geeft voor zes oplopende
te blijven, scherp te zijn en na te denken over
lezersniveaus aan welke manieren van lezen daarbij horen.
wat je doet en waarom.
De onderzoeksvraag voor dit onderzoek luidde samenvattend:
Als docent Nederlands
Vertonen lezers in de praktijk de kenmerken zoals Theo Witte die in
zie je een klas gemiddeld
zijn theorie omschrijft? Is het met andere woorden mogelijk om
zo’n drie uur in de week.
leerlingen uit vwo4 aan de hand van hun leesmanier in een van de
Dat is drie uur om leerlingen enthousiast te
zes niveaus van Witte onder te brengen?
maken voor taal en Om deze vragen te beantwoorden is van een kleine groep
literatuur, om ze zelf
leerlingen uit vwo4 een jaar lang bijgehouden welke boeken ze
verantwoordelijk te
hebben gelezen en hoe ze dit lezen hebben ervaren. Leerlingen schreven vervolgens korte tekstjes over hun leeservaringen en wisselden ervaringen uit tijdens een diepteinterview over de gelezen boeken en het lezen van boeken in het algemeen.
maken, maar ook om als docent wat van hen op te steken. Hoe lezen leerlingen bijvoorbeeld?
De bevindingen die uit dit onderzoek kwamen met betrekking tot de leesmanieren en de literaire ontwikkeling van leerlingen worden vandaag voor u uit de doeken gedaan.
14
Lokaal 020 16:20 – 16:40
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
De Verzorgingsstaat Actueel Vanuit mijn nieuwsgierigheid naar het effect van het systematisch gebruik van de actualiteit op leerrendement heb ik een lessencyclus gemaakt voor 4 Havo leerlingen bij het thema Verzorgingsstaat.
De spreker
Mijn naam is Loes Rullens (23). Ik ben afgestudeerd cultureel antropoloog aan de RU Nijmegen. Ik
Ik maak bij een klas, gedurende 6 lessen gebruik van actuele
volg momenteel de
contexten als ‘mantelzorg, opvang van uitgeprocedeerde
docentenopleiding
asielzoekers, basisinkomen, robotisering van bijbaantjes’ e.d.
Maatschappijleer/
Daaraan koppel ik opdrachten om de transfer naar de lesstof te
Maatschappij-
maken (vaak activerende werkvormen). Bij de controlegroep maak
wetenschappen via de
ik geen gebruik van actualiteit, maar geef ik aantekeningen. Wel
ULT. Ik loop stage op
maak ik ook bij deze groep gebruik van activerende werkvormen, maar dan meer gericht op de theorie.
het Norbertus College en Kellebeek College in
Het leerrendement zal ik testen aan de hand van een formatieve toets waarin ik zowel ‘droge’ reproductievragen als toepassings- en inzichtsvragen vanuit actuele contexten stel. Ook laat ik leerlingen reageren op stellingen die gericht zijn op de subjectieve perceptie omtrent het behalen van de cognitieve doelstellingen. Eind mei ben ik pas klaar met mijn lessencyclus, daardoor kan ik op dit moment nog niks zinnigs zeggen over de uitkomsten. Voor mij ook nog een verrassing.
Roosendaal. Onderwijs fascineert mij omdat je als leraar een verschil van betekenis kunt maken… je hebt iedere dag de kans om jongeren kennis te laten maken met boeiende en belangrijke
Ik ben ervan overtuigd dat de resultaten nuttig zijn voor mijn sectiegenoten, alsmede voor andere docenten die lesgeven vanuit een context-concept benadering. Graag tot de 18e, mocht u ervaring hebben met actuele contexten dan vind ik het ook interessant om van uw ervaring en inzichten te mogen leren!
onderwerpen en hierover met ze van gedachten te wisselen. Lokaal 009 16:00 – 16:20
15
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Voorspellers voor het eindcijfer M&O Mijn onderzoek behelst een statistische analyse van welk 3e klas cijfer van de vakken Wiskunde, Nederlands en Economie de beste voorspeller is voor het eindexamencijfer M&O op zowel HAVO als VWO. Ik heb ervoor gekozen 3e klas cijfers te hanteren omdat in dit jaar de keuze van het profiel en de keuzevakken wordt gemaakt.
De spreker
Mijn naam is Bart Zwijnenburg (43 jaar). Na 20 jaar werkzaam te zijn geweest bij een bank heb ik besloten voor het onderwijs te kiezen
Door een goede voorspeller voor het eindcijfer M&O te hebben
omdat ik mijn kennis
kunnen de leerlingen beter gestuurd worden in hun profiel- en
over bedrijfseconomie
keuzevakkeuze.
graag wil overdragen aan een volgende
M&O is een vak waarbij flink gerekend moet worden. Daarnaast
generatie. Ik ben daarom
worden de opgaven steeds contextrijker en doen hiermee een
de Universitaire leraren
beroep op de taalvaardigheid van de leerling. Tenslotte is interesse
opleiding
in, en voorkennis van de materie ook een belangrijke succesfactor.
M&O/Economie gaan
Vanwege deze drie facetten heb ik gekozen voor de vakken Wiskunde, Nederlands en Economie als voorspellers.
volgen. Mijn stage heb ik met veel plezier op het Jan Tinbergen College in
Uit statistische analyse in SPSS blijkt dat alleen het cijfer voor het
Roosendaal gelopen.
vak Wiskunde een goede voorspeller is voor het eindcijfer M&O. Dit geldt voor zowel HAVO als VWO. Met deze gegevens kunnen leerlingen met matige resultaten bij wiskunde in de 3e klas dus gewaarschuwd worden als zij het vak M&O willen kiezen. Het is niet waarschijnlijk dat zij een goed eindcijfer zullen behalen.
16
Lokaal 021 16:20 – 16:40
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Ouderbetrokkenheid bij vakcollege startgesprek De onderzoeksvraag luidt: Aan welke voorwaarden moet een startgesprek door de mentor met de ouders en de leerling uit klas1 voldoen?
De spreker
Marianne Wiersema Docent Gezondheidzorg en Welzijn en werkzaam voor Vakcollege Zorg en Welzijn aan het Da Vinci College
Door middel van literatuurstudie is onderzocht wat de meerwaarde is van ouderbetrokkenheid en aan welke voorwaarden de
mi.wiersema@ davincicollege.nl
ouderbetrokkenheid zou moeten voldoen. Vervolgens is ingezoomd op het onderdeel startgesprek: een gesprek met ouders
Mijn motivatie voor het
en leerling met de mentor aan het begin van het schooljaar. Dit kan
doen van onderzoek is
zijn een startgesprek op school of een huisbezoek. Wat komt uit
dat ik meer bedreven wil
onderzoek en uit verschillende bronnen zoals collega's van
worden in het doen van
Praktijkonderwijs en andere scholen, naar voren? Door middel van interviews zijn de zeven mentoren van klassen 1 bevraagd over hun ervaringen en voorwaarden.
onderzoek. Daarnaast heeft ouderbetrokkenheid mijn interesse, want met
Twee mentoren vinden een startgesprek of huisbezoek niet nodig. Een mentor is voor een startgesprek en vier mentoren voor huisbezoek en als dat niet haalbaar is voor een startgesprek op school. De belangrijkste voorwaarden voor het houden van een startgesprek of huisbezoek is dat er tijd en ruimte voor gegeven wordt. Als een startgesprek of huisbezoek beleid wordt op het Da Vinci, dan zou dat voor alle sectoren en alle mentoren moeten gelden.
17
samenwerken met ouders komt de leerling verder. Lokaal 022 16:00 – 16:20
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Van externe motivatie naar schrijfprestatie In het traditionele schrijfonderwijs maken leerlingen klassikaal een opdracht die door de docent wordt gelezen. In de laatste decennia is onderzoek gedaan of andere methodieken, waarin ingespeeld wordt op de intrinsieke en extrinsieke motivatie van leerlingen niet tot betere resultaten leiden. Uit de literatuur blijkt dat andere interventies kunnen werken.
De spreker
Jacqueline Konijn Leeftijd: 46 jaar ULT Nederlands Studie: Taal-en Literatuurwetenschap School: Jan Tinbergen College Roosendaal Motivatie: Als ouder ben
Ook op het Jan Tinbergen College blijkt dat de motivatie van leerlingen, in het bijzonder van havoleerlingen, voor schrijfopdrachten beter zou kunnen. Tegen deze achtergrond is een lessenreeks voor havo 4 ontworpen waarin leerlingen zelf een schoolkrant maken, die ook daadwerkelijk gepubliceerd gaat worden. Naast het schrijven voor een bestaand lezerspubliek (de schoolkrant wordt digitaal en in een papieren versie verspreid op het JTC) werken ze ook in expertgroepen. Ze redigeren elkaars teksten en zijn samen verantwoordelijk voor de eindredactie en layout. De verwachting is dat door externe motivatie van een schoolkrant en expertgroepen de leerlingen een betere schrijfprestatie laten zien.
ik altijd intensief betrokken geweest bij het onderwijs van mijn drie dochters. Gesprekken met leerkrachten en bestuursleden van de scholen waar zij op zitten, hebben mij het laatste zetje gegeven om mij om te scholen tot docent Nederlands. Een mooie aansluiting op
Vooraf is een enquête afgenomen om de motivatie voor schrijfopdrachten te meten. Deze zal na afloop herhaald worden. Aan de hand van de eerste en de herschreven teksten zal gekeken worden of de kwaliteit van de laatste teksten beter is. De eerste indrukken zijn positief te noemen. De leerlingen zijn enthousiast over de werkvorm en werken samen serieus aan de opdrachten. Ook voor mij als docent zijn het leuke lessen, ik begeleid en stuur enthousiaste leerlingen aan.
18
mijn eerdere studie Taal-en Literatuurwetenschap. Lokaal 009 16:20 – 16:40
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Het pestgedrag in de onderbouw op de afdeling zorg en welzijn van het Da Vinci College
De spreker
Mijn naam is Monique van Santwijk. Ik ben docent zorg en welzijn op het Da Vinci College. te Roosendaal Tevens ben ik projectleider VMBOMBO om te zorgen voor
Pesten is van alle tijden en er zijn al veel onderzoeken naar gedaan.
een doorlopende leerlijn.
Met mijn onderzoek wil ik uitzoeken hoe de leerlingen in de onderbouw van afdeling zorg en welzijn over pesten denken en/of er gepest wordt. De verkregen resultaten leg ik naast bevindingen van de docenten.
Het is een uitdagende functie. Ik werk met veel plezier en passie op deze afdeling. Lokaal 021 16:00 – 16:20
Ik heb de leerlingen van de onderbouw allemaal gesproken en de docenten een enquête in laten vullen. Een boeiende bezigheid: een onderzoek.
19
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Invoeren van het vak filosofie als examenvak op het HAVO Mijn onderzoek gaat over of – en zo ja, hoe – filosofie als examenvak op het HAVO ingevoerd kan worden op mijn stageschool (KSE). Ik voer dit onderzoek uit, natuurlijk omdat mijn stageschool daarom heeft gevraagd, maar ook omdat ik denk dat filosofie van grote meerwaarde is in een middelbare schoolopleiding. Ik ben van mening dat elke middelbare scholier kennis moet maken met het vak filosofie, omdat het je hele belangrijke vaardigheden kan leren die in een moderne wereld zoals de onze onmisbaar zullen blijken. Denk maar eens aan vaardigheden als kritisch denken, het hebben van een groot analytisch vermogen, goed kunnen discussiëren, etc.
De spreker
Mijn naam is Kyra Nelissen, ik ben 27 jaar oud en dit jaar bezig met de Universitaire Lerarenopleiding tot docent filosofie. Ik loop dit jaar stage op de Katholieke Scholengemeenschap Etten-Leur. Ik ervaar dit als een hele leuke en leerzame ervaring. Voor ik aan deze opleiding begon,
In mijn project onderzoek ik wat filosofie als examenvak op HAVO
heb ik de bachelor en de
inhoudt, wat er zoal voor nodig is, of HAVO3-leerlingen
master filosofie gevolgd
gemotiveerd zijn om het vak te kiezen, hoe de ouders van de
aan Tilburg University.
leerlingen er tegenaan kijken, hoe het bestuur van de school er
Ik ben erg blij dat ik met
tegenaan kijkt, wat de afdelingsleiding van het HAVO ervan vindt,
mijn studie iets kan doen
waarom je filosofie op HAVO zou moeten geven en waarom je
wat ik ongelofelijk leuk
überhaupt filosofie als examenvak aan zou moeten bieden. Best een
vind en wat ook nog iets
flink onderzoek dus.
positiefs bijdraagt aan de
Ik hoop met dit onderzoek een goed onderbouwd advies te kunnen geven aan mijn stageschool, waarin ik pleit voor het invoeren van filosofie als eindexamenvak op het HAVO. Ik zou graag willen zien dat filosofie als vak op elke Nederlandse school gegeven wordt; daar hoop ik op deze manier aan bij te dragen. En stiekem – heel stiekem – hoop ik natuurlijk dat als mijn stageschool besluit zich aan mijn advies te houden, dat er dan een plekje voor mij zal zijn.
20
maatschappij. Lokaal 022 16:20 – 16:40
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Leerlingen motiveren
De spreker
Het doel van mijn studie is om uit vinden wat leerlingen op het Roncalli als motiverend beschouwen in hun lessen. Deze studie bevat een uitgebreide literatuurstudie waarin de meest populaire motivatietheorieën aan bod komen. Door middel van een enquête afgenomen bij zowel docenten als leerlingen, is informatie verzameld en verwerkt. De leerling-enquête bevat onder andere vragen over in welke mate zij bepaalde middelen motiverend vinden en in welke mate deze worden toegepast door de docent. De docenten-enquête bevat dezelfde vragen, waarin docenten aangeven in hoeverre zij bepaalde middelen toepassen tijdens hun lessen. De vragen zijn met elkaar vergeleken op significante verschillen of met behulp van gemiddelden. Positief punt is de hoge scores die de leerlingen geven voor het gevoel van veiligheid op school. Maar er zijn ook veel verschillen, die mogelijk deels kunnen worden opgelost door als docent en leerling met elkaar in gesprek te gaan.
Mijn naam is Cisca Langenberg, docent wiskunde op Roncalli Scholengemeenschap en tevens schoolcoach van leerlingen met gedrags-, plan- of motivatieproblemen. Voor mijn studie aan de universiteit van Greenwich heb ik onderzoek gedaan naar manieren waarop docenten op onze school de motivatie van leerlingen kunnen verhogen. Lokaal 009 16:40 – 17:00
21
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Samengestelde interest en het gebruik van een tijdlijn Bij berekeningen met betrekking tot samengestelde interest in de lessen M&O is het nodig om zorgvuldig een aantal periodes te tellen. Veel collega-docenten bemerken dat leerlingen hier problemen mee hebben, zelfs in de eindexamenklassen. In dit onderzoek wordt gekeken of het gebruik van een tijdlijn bij het
De spreker
Ik ben Reinart Bragt, 25 jaar oud. Op dit moment volg ik de universitaire lerarenopleiding M&O aan de Universiteit van Tilburg. Voor deze opleiding heb ik Bouwkunde gestudeerd
maken van opgaven met betrekking tot samengestelde interest de
aan de Technische
toetscijfers voor dit onderwerp kunnen verbeteren. Dit onderzoek
Universiteit in
wordt gedaan in de lessen M&O in VWO 4 op het Heerbeeck
Eindhoven met als
College in Best. De verwachting is dat het verplichten van het
master Real Estate
gebruik van een tijdlijn tot minder fouten in de berekeningen zal
Management & Development. Mijn
leiden.
onderzoek heb ik In de lessen over dit onderwerp wordt het gebruik van een tijdlijn
uitgevoerd op het
uitvoerig behandeld. De leerlingen worden verplicht om met een
Heerbeeck College in
tijdlijn te werken. Op de toets zal ook gevraagd worden om het
Best, waar ik ook mijn
maken van een tijdlijn. Op deze manier krijgen de leerlingen de
verdiepende stage heb gevolgd.
manier van werken met een tijdlijn aangeleerd.
Naast mijn studie heb ik De toetscijfers worden vergeleken met de leerlingen van eerdere
een eigen bijles- en
jaren op het zelfde niveau op dezelfde school. Op die manier wordt
huiswerkbegeleidings-
geprobeerd een betrouwbaar beeld te krijgen van de eventuele
praktijk. Door dit werk ben ik erachter gekomen
waar te nemen verbetering in cijfers.
dat het onderwijs mij goed ligt. Lokaal 021 16:40 – 17:00
22
Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West
Het wel of niet invoeren van het vak Maatschappijwetenschappen De centrale doelstelling van mijn leeronderzoek is om te bepalen of het interessant is voor het dr. Mollercollege om het vak ‘maatschappijwetenschappen’ in te voeren. Momenteel wordt het vak maatschappijleer aangeboden aan de eindexamenklassen op de school.
De spreker
Mijn naam is Rens Smolders, 23 jaar jong en ik volg de universitaire lerarenopleiding maatschappijleermaatschappijwetenschappen aan de universiteit van Tilburg. Momenteel loop ik stage op het
De directie wil onderzoeken of het haalbaar is om maatschappijwetenschappen aan te bieden aan havo en vwo scholieren.
dr. Mollercollege te Waalwijk. Voordat ik aan deze studie begonnen ben heb
Om te onderzoeken of 3 havo- en vwo leerlingen dit vak zouden kiezen heb ik voorlichting gegeven en leerlingen een vragenlijst in laten vullen. Daarnaast heb ik verschillende diepte interviews gehouden met docenten maatschappijwetenschappen op middelbare scholen in Noord Brabant. Daarin heb ik onderzoek gedaan naar hun ervaringen en attitudes.
ik de studies Human Resource Management en organisatiewetenschapp en gedaan. Ik ben begonnen met lesgeven, omdat het mij
Op basis van de resultaten heb ik een onderbouwd advies gegeven aan de directie van het Mollercollege, met daarin de voor- en nadelen van de implementatie van het vak maatschappijwetenschappen.
energie en kracht geeft om voor groepen te staan. Lokaal 022 16:40 – 17:00
23
Onderzoek naar het verbeterd aanleren van de methode van het onderzoeksverslag bij havo 2 tto Tijdens dit onderzoek is er gekeken hoe de methode van het onderzoeksverslag beter aangeleerd kon worden bij havo 2 tto. Vorig jaar bleek uit de resultaten dat dit niet goed gegaan was, want er waren alleen onvoldoendes op één groepje na met een 6,0 voor het verslag. Na literair onderzoek is er een nieuwe aanpak opgezet om deze methode aan te leren. Hierbij werd gebruik gemaakt van scaffolding, gewerkt vanuit een voorbeeldverslag (werkboek) en werd daarna het geleerde toegepast tijdens een practicum over het hart. Op het Cambreur College werd dit in projectvorm aangeboden waarbij de leerlingen 7 lesuren bezig waren. De verslagen die daarna werden ingeleverd werden met een rubric beoordeeld en waren allemaal voldoende. Daarnaast is er ook een tussentoets afgelegd 15 weken later en daar kwam uit naar voren dat de grote linie begrepen werd. Toch moet er wel rekening mee gehouden worden dat de betere resultaten niet alleen te verklaren zijn vanuit de nieuwe aanpak. Dit jaar was er namelijk tijd voor een projectvorm van 7 lesuren waar vorig jaar maar 1 lesuur voor stond. Uit de evaluaties van de leerlingen kwam naar voren dat zij het gevoel hadden veel te hebben geleerd, maar dat de scaffolding met opdrachten te veel tijd in beslag nam en te weinig afwisseling had. Dit probleem is na de evaluatie aangepast en biedt hopelijk voor volgend jaar meer afwisseling. Hierbij aandacht voor: - De wensen van de school. - Informatie uit literair onderzoek. - Het belang voor de verdere schoolcarrière. Dit onderzoek heeft mij een inzicht gegeven in het verloop van didactisch onderzoek en mij daarmee voorbereid voor mijn afstudeeronderzoek volgend jaar. Het thema vond ik interessant i.v.m. mijn ambities naar de universiteit te gaan.
24
De spreker
Sylvana Harmsen Profiel spreker 3e jaar stagiaire biologie te Cambreur College in Dongen. Een echte vakidioot binnen het ecologie-gedeelte van de biologie met de ambitie verder te studeren aan de universiteit. In de vrije tijd veel buiten te vinden om planten en vogels te inventariseren. Vertelt hierover ook graag in de klas. Gekozen voor het onderwijs omdat ze zich goed thuis voelt binnen de schoolsfeer en het leuk vindt mensen iets te leren in het gebied waar de eigen interesses liggen. Op dit moment ook binnen de KNNV (vereniging voor veldbiologie) actief in het organiseren van cursussen en excursies. Mail:
[email protected]
Lokaal 021 16:40 – 17:00