Presentatiemiddag onderzoek AOS-West Brabant

Presentatiemiddag onderzoek AOS-West Brabant Roncalli te Bergen op Zoom, 18 juni 2015 Georganiseerd door de Academische Opleidingsschool West -Brabant

Academische Opleidingsschool West-Brabant Postbus 1648, 4700 BP Roosendaal

Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West 

Voorwoord Geachte lezer, Wat is geluk vraagt Seligman zich af in het boek Authentic Happiness? Volgens hem zijn er drie soorten geluk. 1.

'Het plezierige leven': het ervaren van zoveel mogelijk positieve emoties. Een groot deel van het

vermogen tot ongecompliceerd genieten is aangeboren. Aan dit onderdeel van je geluk, kun je dus weinig veranderen. 2.

'Het goede leven': je persoonlijke talenten en overige sterke punten gebruiken in werken

privéactiviteiten, waarbij je dingen doet met/in 'flow'. Deze vorm van geluk kun je vergroten door de dingen die je doet. 3.

'Het betekenisvolle leven': jezelf en je talenten/vaardigheden in dienst stellen van iets wat groter

is dan jezelf. Deze vorm van geluk is beïnvloedbaar door de keuzes die je maakt in werk en privéleven. Bij de tweede en derde vorm van geluk hoeft er geen sprake te zijn van doorlopende blijheid, maar is er wel sprake van tevredenheid met het leven als geheel. De hoogste kunst is het op één lijn brengen van de drie vormen van geluk. Met plezier die dingen doen waar je goed in bent en daarmee bijdragen aan een betere wereld. 'Het volle leven' noemt Seligman dit. Het doen van onderzoek is inspirerend, soms ook taai en lastig. Voor u liggen de resultaten van ons praktijktheoretisch onderzoek van dit jaar. Ik hoop dat we met ons onderzoek onze persoonlijke talenten hebben gebruikt om keuzes te laten zien voor onszelf en onze scholen. Dat we met andere woorden deze drie vormen van geluk op een lijn brengen en ons werk met heel veel voldoening kunnen voortzetten. Marijke Broodbakker, penvoerder AOS-WB Juni 2015


Onderzoek binnen de AOS-West Brabant Op 18 juni vindt op het Roncalli te Bergen op Zoom de presentatiemiddag van het onderzoek binnen de Academische Opleidingsschool West-Brabant plaats. De Academische Opleidingsschool is een samenwerkingsverband tussen OMO scholen, de Universitaire Lerarenopleiding Tilburg (ULT), de Fontys Lerarenopleiding (FLOT) en de Lerarenopleiding van de Hogeschool

Contact 

Roncalli Tuinderspad 6 4613 CA Bergen op Zoom 0164 241 050

Rotterdam. Op de onderzoeksmiddag komt het palet van onderzoek door docenten en studenten voor het voetlicht. Het gepresenteerde



onderzoek is het praktijkonderzoek van de docentonderzoekers, het lesontwerp- of leeronderzoek van ULT-studenten en het vakdidactisch onderzoek van studenten van de FLOT dan wel de Hogeschool Rotterdam.

Kitty Leuverink Rian Aarts Universitaire Lerarenopleiding Tilburg

Doelgroep De presentatiemiddag is bedoeld voor schoolleiders, opleidingsdocenten, schoolpracticumdocenten, collega-docenten,

K.R.Leuverink@ tilburguniversity.edu

docenten en studenten van de lerarenopleidingen. A.M.L.Aarts@

Het programma

tilburguniversity.edu

14:00 – 14:30

ontvangst deelnemers

14:30 – 14:40

opening door Opening door Ludo Heesters en Marijke Broodbakker

14:40 - 15:40

presentaties (in drie rondes)

15:40 – 16:00

pauze

16:00 – 17:00

presentaties (in drie rondes)

17:00 - …

afsluiting met borrel

Maarten van Boxtel Academische Opleidingsschool WestBrabant MLM.vanBoxtel@ Norbertuscollege.nl

Lokaal 008 14:00 – 14:30 14:30 – 14:40

Opening door Ludo Heesters en Marijke Broodbakker Ward van den Berg

15:00

(p.1)

Jolanda de Jonge (p.2)

Henriëtte Steijn (p.7)

15:20 –

Annette van Ham

Jeroen van den

15:40

(p.10)

Meijdenberg (p.11)

15:40 – 16:00

Loes Rullens (p.15)

16:20 16:20 –

Jacqueline Konijn (p.18)

16:40 16:40 –

Cisca Langenberg

17:00

(p.21)

…

Harmen Verboord (p.4)

Hennie van den

Monika Jakubowska

Heuvel (p.8)

(p.9)

Jan van der Welle (p.12)

Nardus Proost (p.13)

Jérôme Maatjens (p.5)

Pieternel van Keijzerswaard (p.14)

Pauze

16:00 –

17:00 -

Bahadir Bahtiyar (p.3)

Ellie Maas &

Gwen Schouteren (p.6)

15:20

Lokaal 020

Inloop

14:40 –

15:00 –

Lokaal 009

Presentatiemiddag Onderzoek binnen de AOS-West  Lokaal 021 Lokaal 022

Afsluiting met borrel

Bart Zwijnenburg (p.16) Monique van Santwijk (p.19) Reinart Bragt (p.22)

Marianne Wiersema (p.17)

Kyra Nelissen (p.20)

Rens Smolders (p.23)


De deelnemers Bahadir Bahtiyar

Norbertuscollege

Ward van den Berg

Mollerlyceum

Reinart Bragt

Heerbeeck College

Cisca Van Gastel

Roncalli

Annette van Ham

Munnikenheidecollege

Hennie van den Heuvel

Norbertuscollege

Monika Jakubowska

Mollerlyceum

Jolanda de Jonge

Gertrudiscollege

Pieternel van Keijzerswaard

Mencia de Mendoza Lyceum

Maartje Keizer

Roncalli

Jacqueline Konijn

Jan Tinbergen College

Ellie Maas

Norbertuscollege

Jérôme Maatjens

Norbertuscollege

Jeroen van den Meijdenberg

Norbertuscollege

Kyra Nelissen

Katholieke Scholengemeenschap Etten-Leur

Nardus Proost

Mollerlyceum

Loes Rullens

Norbertus College en Kellebeek College

Monique van Santwijk

Da Vincicollege

Gwen Schouteren

Mollerlyceum

Rens Smolders

dr. Mollercollege

Henriëtte Steijn

Gertrudiscollege

Harmen Verboord

Dr. Mollercollege

Jan van der Welle

Develsteincollege

Marian Wiersema

Da Vincicollege

Bart Zwijnenburg

Jan Tinbergen College


Leerstijlen en profielkeuze

De spreker 

De verschillen in leerstijlen van 4 havo leerlingen van het Mollerlyceum te Bergen op Zoom is het centrale onderwerp van dit leeronderzoek. David Kolb ontwikkelde een belangrijke theorie met betrekking tot leerstijlen. Volgens Kolb zijn er vier leerstijlen te onderscheiden: doener, dromer, beslisser en denker. Recente literatuur heeft aangetoond dat veel leerlingen inderdaad de voorkeur geven aan een bepaalde leerstijl en dat deze voorkeuren verschillen per leerling.

Mijn naam is Ward van den Berg, 26 jaar oud. Momenteel volg ik de universitaire lerarenopleiding M&O aan de Universiteit van Tilburg. Afgelopen jaar

In dit leeronderzoek wordt gekeken of er een verband is tussen de profielkeuze (CM, EM, NG, NT) van 4 havo leerlingen op het Mollerlyceum te Bergen op Zoom en hun voorkeursleerstijl. Met

heb ik, eveneens in Tilburg, mijn master Accountancy afgerond.

andere woorden, zal bijvoorbeeld een leerling die als voorkeursleerstijl ‘doener’ heeft, eerder kiezen voor een profiel met

Ik ben momenteel

vakken waarbij concrete ervaringen centraal staan (muziek,

werkzaam op het

tekenen etc.). Wanneer blijkt dat bij bepaalde profielen bepaalde leerstijlen oververtegenwoordigd zijn, wordt onderzocht of de

Mollerlyceum te Bergen op Zoom. Ik heb

leerlingen met de desbetreffende leerstijl ook daadwerkelijk beter

gekozen om in het

presteren dan leerlingen met een andere leerstijl binnen ditzelfde

onderwijs te gaan

profiel.

werken omdat ik graag

Zowel de school als ikzelf krijg op deze manier een indicatie in hoeverre leerlingen hun profielkeuze baseren op basis van hun voorkeursleerstijl en of dit van invloed is op hun prestaties.

een uitdagende, verantwoordelijke en sociale functie wil uitoefenen en dit wil combineren met mijn bedrijfseconomische kennis.  Lokaal 008 14:40 – 15:00

1


Studievaardiger met OBIT?


Een praktijkonderzoek naar het verbeteren van studievaardigheden van bovenbouwleerlingen in het voortgezet onderwijs.

Jolanda de Jonge

Vanuit een vermoeden van een aantal biologiedocenten dat

Docent biologie

leerlingen een tekort aan studievaardigheden hebben, ontstond het

Gertrudiscollege

idee om deze studievaardigheden te verbeteren met behulp van het

Roosendaal.

OBIT model. Dit onderzoek is

De hoofdvraag:

geschreven in het kader

“In hoeverre gaan leerlingen van de bovenbouw havo en vwo

van de Master opleiding

gedurende een schooljaar nieuwe/ andere studievaardigheden

tot leraar biologie.

gebruiken als ze inzicht krijgen in het OBIT model? “

Door dit onderzoek heb ik meer inzicht gekregen

Door middel van het inoefenen van studievaardigheden tijdens de

in de manier waarop

biologieles en het gebruiken van verschillende OBIT toepassingen

leerlingen leren en hoe

in de les, worden leerlingen versterkt in hun metacognitieve vaardigheden. Door deze aanpak blijkt 24 tot 44% van de leerlingen het OBIT model te gebruiken bij de metacognitieve vaardigheden, 87 tot 96% van de bovenbouwleerlingen neemt studievaardigheden over die in de les ingeoefend zijn en 59 tot 84% van de leerlingen blijft ze gedurende het schooljaar gebruiken.

docenten leerlingen kunnen helpen om van reproductieve studievaardigheden tot inzichtgerichte studievaardigheden te

De verschillende toepassingen van OBIT kunnen nu geoptimaliseerd worden en breed ingevoerd worden binnen de

komen. Het OBIT model blijkt hierbij een waardevol hulpmiddel

school.

te zijn.  Lokaal 009 14:40 – 15:00

2


Het morele aspect in relatie tot het gebruik van ‘secret-app’ Het Norbertuscollege karakteriseert zich als een school waar hoogwaardig onderwijs wordt gegeven. Zo worden de opleidingen vwo+, gymnasium, atheneum en havo aangeboden. Ten behoeve van de profilering van de school als kwaliteitsschool wordt naast hoogwaardig onderwijs ook nadrukkelijk aandacht besteed aan de persoonlijke vorming van leerling. Een van de onderdelen m.b.t. de persoonlijke vorming van leerlingen is het morele aspect. Onder de morele houding wordt verstaan dat leerlingen een positieve houding hebben ten opzichte van pluriformiteit en dat zij leren en kunnen omgaan met onderlinge verschillen. De aanleiding om de morele vorming van leerlingen ter discussie te stellen was een gebeurtenis waarbij leerlingen van het Norbertuscollege elkaar bedreigden en pestten via de ‘Secret-app’ waarop anoniem berichten werden uitgewisseld . De schoolleiding had na het incident expliciet haar ongenoegen geuit over het gedrag van de leerlingen.


Mijn naam is Bahadir Bahtiyar en ik ben 27 jaar oud. Momenteel volg ik de universitaire lerarenopleiding maatschappijleer/maatschappijwetenschappen. Ik loop stage op het Norbertuscollege in Roosendaal. Ik heb de stap naar het onderwijs gemaakt omdat ik zelf al bijles gaf in mijn vrije tijd aan kinderen met een

De uitkomsten van dit onderzoek zouden de schoolleiding handvaten moeten bieden om de schoolactiviteiten en schoolcultuur dermate vorm te geven zodat er aan de morele ontwikkeling van leerlingen bijgedragen kan worden. Voor leerlingen kunnen de uitkomsten een beeld geven van de doeleinden van de activiteiten waaraan ze deelnemen en wat zij daaruit zouden moeten leren. Dit onderzoek zal daar meer inzicht in proberen te brengen.

leerachterstand. Naarmate ik dit langer deed voelde ik mij erg prettig bij het lesgeven waarbij ik ook veel voldoening kreeg.  Lokaal 020 14:40 – 15:00

3


Zomerschool De centrale vraag bij mijn leeronderzoek is onderzoeken hoe zomerscholen kunnen bijdragen aan het vergroten van het rendement op het dr. Mollercollege.


Hallo, ik ben Harmen

Het dr. Mollercollege wil met ingang van dit schooljaar deelname aan zomerscholen aanbieden. Middels het aanbieden van ‘de

Verboord en ik loop momenteel stage bij het

zomerschool’ willen zij leerlingen, die anders zouden blijven zitten,

Dr. Mollercollege in

in de zomer van 2015 in de gelegenheid stellen om extra onderwijs

Waalwijk. Ik volg de

te volgen, met als doel alsnog over te gaan naar de volgende klas.

lerarenopleiding

De zomerschool maakt het mogelijk voor leerlingen die hiervoor in

economie / management

aanmerking komen ‘op maat’ een pedagogische, vakinhoudelijke

en organisatie. Hiervoor

en vakdidactische interventie te plegen waardoor zij de kans krijgen alsnog de overgang naar het volgende leerjaar te realiseren.

heb ik na het afronden van mijn master

De zomerschool wordt verzorgd door een externe partij die

‘logistics and operations

gedurende 6 dagen een intensief programma opstelt met de

management’ vier jaar

leerlingen dat wordt afgesloten met een toets. Op basis van de toets wordt bepaald of de leerling alsnog bevorderd wordt naar het volgende leerjaar.

gewerkt bij verschillende bedrijven in verschillende functies.

Daarnaast werkt het dr. Mollercollege hard om het rendement op de school te verbeteren. De schoolleiding en personeel hebben de doelstelling geformuleerd om het rendement op de school te verhogen. De doelstelling om het rendement te verhogen en het plan om te starten met zomerscholen vormen de aanleiding om het verband tussen een zomerschool en rendement te onderzoeken.

4

 Lokaal 021 14:40 – 15:00


“Nieuwsgierigheid brengt ons verder”


Nee, wij zijn niet werkzaam bij Shell, maar onderschrijven wel de boodschap. Wij hebben een ontwerponderzoek gedaan om tegemoet te komen aan de behoeften van de leerlingen die door hun kennis en vaardigheden in een vwoplus-brugklas geplaatst zijn. Onze opdracht was een lessenreeks te ontwerpen die ruimte geeft aan verwondering en nieuwsgierigheid en leert hoe deze twee in te zetten in een onderzoeksproces. Onderzoekend leren biedt de uitdaging die begaafde leerlingen nodig hebben om tot leren te komen en zich te ontwikkelen tot een potentiële wetenschapper.

Wij zijn Jérôme Maatjens en Ellie Maas van het Norbertuscollege en we mogen ons sinds dit schooljaar ‘wetenschapslesdocenten’ noemen en daar zijn we trots op.

Vanuit de veronderstelde en gewenste kenmerken van de leerling

Dankzij dit onderzoek

met een wetenschappelijke onderzoekende houding, zijn we op

hebben we ons kunnen

zoek gegaan naar een leerlijn en opdrachten die deze ontwikkeling

verdiepen in het

in gang zetten. De koppeling van de theorie aan de uit te voeren

bijzondere van begaafde

lessen en de feedback van de leerlingen, de uitvoerende docenten

leerlingen, weten we wat

en de observerende mentoren hebben geleid tot een curriculum dat we graag presenteren.

het wetenschappelijk onderwijs verwacht en mogen wij met deze leerlingen werken. Waar zo’n onderzoek niet goed voor is!  Lokaal 022 14:40 – 15:20

5


Keuzemotieven van mavo-leerlingen


Iedereen maakt keuzes in het dagelijkse leven, maar met de huidige overvloed aan keuzes in de maatschappij kom je er niet meer onderuit.

Mijn naam is Gwen Schouteren. Ik ben werkzaam op de

Op de ZoomMavo moeten leerlingen vanaf klas 2 keuzes maken

ZoomMavo te Bergen op

over hun vakkenpakket en sector. De reden waarom leerlingen een

Zoom als docent

bepaalde keuze maken in hun schoolcarrière inspireerde mij om dit

aardrijkskunde.

te gaan onderzoeken. Hoe komt het dat een leerling het vak Aardrijkskunde wel of niet kiest? Wat is het motief voor deze keuze en wordt er gekeken naar de toekomst? Hebben klasgenoten invloed, of gaat het om de voorkeur van de docent, de inbreng van de ouders of juist het resultaat van het vak?

Daarnaast ben ik ook decaan op deze school. In het kader van de Academische Opleidingsschool heb ik,

Door de motieven van een bepaalde vakkenkeuze te doorgronden kan de school hierop inspelen om het keuzeproces in goede banen te leiden. Waar heeft de leerling behoefte aan en waar maakt de leerling gebruik van?

begeleid door de Universiteit Tilburg, onderzoek gedaan naar de keuze motieven van de mavo-leerlingen

De juiste keuze in het LOB; het gaat niet om wat je kiest, maar hoe

gericht op hun

je kiest.

vakkenpakket.  Lokaal 008 15:00 – 15:20

6


Van differentiëren kun je leren!


Differentiëren met gebruikmaking van OBIT in 4 HAVO op het Gertrudiscollege.

Ik ben Henriëtte Steijn, biologiedocente op het

Tijdens mijn lessen wilde ik nog beter aansluiten op de verschillen tussen leerlingen. Ik wilde mijn lessen gaan verbeteren met

Gertrudiscollege te Roosendaal.

gebruikmaking van differentiatie. Iedere leerling heeft namelijk unieke eigenschappen, interesses, mogelijkheden en behoeften. Met differentiëren kun je rekening houden met deze verschillen. Differentiëren kan plaatsvinden op instructie, leerstof en leertijd. Alle drie de onderdelen wilde ik terug laten komen in de lessen. Sinds vorig jaar wordt er op het Gertrudiscollege gebruik wordt gemaakt van de nieuwe taxonomie OBIT. OBIT staat voor Onthouden, Begrijpen, Integreren en Toepassen. Het is een instrument om beter zicht te krijgen op de kwaliteit van onderwijsdoelen en toetsen. OBIT wilde ik ook gaan gebruiken bij het vormgeven van de lessen waarin ik gedifferentieerd heb. De volgende onderzoeksvraag is hieruit voort gekomen: Hoe kan differentiëren vormgegeven worden in 4 HAVO biologie op het Gertrudiscollege met gebruikmaking van OBIT? Tijdens dit onderzoek in 4 HAVO bij het vak biologie is er gedurende één hoofdstuk ‘Voortplanting’ gedifferentieerd gewerkt. OBIT is gebruikt bij de indeling in subgroepen, het vormen van leerdoelen, aanvullende opdrachten en verschillen in leerstof. Bijzonder aan dit onderzoek is de mening van leerlingen. Bent u benieuwd naar de invulling van de lessen en de mening van de leerlingen kom dan naar deze presentatie…

7

 Lokaal 009 15:00 – 15:20


Eigenzinnig hoogbegaafd in een wereld van hoogbegaafden Het onderzoek is tweeledig en heeft niet te maken met onderzoek naar onderwijs in de praktijk, maar met eigen onderzoek in het kader van een cultuurwetenschappelijke opleiding. Het onderzoek is tweeledig, omdat het enerzijds zich richt op de gebeurtenissen tijdens de puberteit van Hermann Hesse en anderzijds hoe die gebeurtenissen zijn verwerkt in tien verschillende biografieën. Is er een ontwikkeling in de beschrijving en verklaring van de gebeurtenissen tijdens de puberteit van Hermann Hesse waar te nemen in zijn biografieën? Tijdens mijn presentatie zal ik een uitleg geven van de opzet en uitwerking van het onderzoek. Behalve over de opzet en uitwerking krijgt u tijdens deze


Hennie van den Heuvel. Docent geschiedenis en maatschappijwetenschappen en mentor op het Norbertuscollege. Bij geschiedenis en maatschappijwetenschappen staat onderzoek doen en nieuwe perspectieven verwerken in de lessen hoog aangeschreven en vandaar is de mogelijkheid om onderzoek te doen naar

presentatie ook informatie over hoogbegaafdheid, over een

het hierboven

onderwijssysteem in Duitsland dat voor een aantal onder u

beschreven onderwerp

volledig onbekend zal zijn en over puberale problemen die u

een ‘presentje’.

misschien kunnen helpen tijdens uw onderwijspraktijk. Tijdens deze presentatie zal ik ook een pleidooi proberen te houden voor verdieping. Verdieping in de zin om bij de AOS onderzoek te gaan doen, maar ook over de waarde die verdieping kan hebben voor de persoonlijke ontwikkeling van de docent en de mens die daarachter zit.

8

 Lokaal 020 15:00 – 15:20


Opbrengstgericht werken


Opbrengstgericht werken is gericht op het verbeteren van de onderwijskwaliteit. De kern is dat leerkrachten hun onderwijs aanpassen aan de hand van meetbare resultaten (bv. cijfers). Het is al het tweede jaar dat ik bezig ben met dit onderwerp. Een jaar geleden heb ik verschillende scholen bezocht en gevraagd hoe ze cijfergegevens verzamelen (hoe vaak, welke gegevens, met welke programma’s enz.). De resultaten van mijn onderzoek voer ik dit jaar uit: ik verzamel regelmatig de cijfergegevens voor de secties, maar ze moeten zelf een analyse maken van de achterliggende oorzaken van tegenvallende resultaten. Dit doen ze

Mijn naam is Monika Jakubowska en ik ben trotse moeder van het schattige peutertje Nina. Ik ben al 12 jaar werkzaam op het Mollerlyceum in Bergen op Zoom als docente wiskunde en kwaliteitsmedewerker.

het met behulp van de vragenlijst van onze schoolleiding. Na de

In het kader van de

analyse van de ingevulde vragenlijsten heb ik geconstateerd dat

Academische

opbrengstgericht werken niet echt ‘leeft’ op onze school. Sommige secties zijn er uitstekend mee bezig, maar andere secties veel

Opleidingsschool ben ik, begeleid door de

minder. Ik heb besloten om de secties te bevragen naar hun mening

Universiteit Tilburg,

en daarna heb ik geprobeerd om een nieuwe vorm te geven aan de

bezig met een onderzoek

cijfergegevens en hun verslagen.

naar opbrengstgericht

Hoofdvraag van dit tweede onderzoek is: Wat moet de inhoud van het sectieoverleg zijn opdat de cijferanalyse bijdraagt aan hogere opbrengsten? De bijbehorende deelvragen zijn:

werken.  Lokaal 021 15:00 – 15:20

a. Hoe analyseren de secties de aangeleverde cijfers? b. Hoe ervaren ze de cijferanalyse? c. Hoe kan ik de aangeleverde cijfergegevens en de bijbehorende vragenlijst verbeteren zodat de secties er beter mee kunnen werken? Tijdens mijn presentatie wil ik wat meer vertellen over de stappen die ik heb gemaakt tijdens mijn onderzoek en hoe de nieuwe vorm is van de aangeleverde cijfergegevens en de vragenlijst.

9


Nieuwe examenprogramma’s vmbo


De beroepsgerichte examenprogramma’s in het vmbo gaan veranderen. Vanaf het schooljaar 2016-2017 zal gewerkt worden met beroepsgerichte profielen keuzevakken. Het Munnikenheide College is een vmbo-school en om te gaan werken met de nieuwe beroepsgerichte examenprogramma’s zal er in de bovenbouw een grootschalige verandering moeten plaatsvinden. Het wordt voor leerlingen mogelijk om hun eigen programma samen te stellen uit het aanbod van de school.

Annette van Ham Ik ben werkzaam als beleidsmedewerker op het Munnikenheide College, ook geef ik daar Engels aan één mavo klas. Vanuit mijn

Mijn onderzoek richt zich op het organisatorische aspect van deze verandering. Het gaat over de vraag hoe het onderwijs georganiseerd en ingericht kan worden, zodat er optimaal gewerkt kan worden met het nieuwe examenprogramma. Door een

achtergrond als onderwijskundige ben ik geïnteresseerd in praktijkgericht

literatuurstudie, interviews met diverse medewerkers en

onderzoek. Met mijn

gesprekken met andere scholen is vanuit verschillende

onderzoek wil ik een

invalshoeken informatie verzameld. Deze informatie is gebundeld

bijdrage leveren aan

in het onderzoek en daarmee is een advies uitgebracht aan de

onderwijsinnovatie op

school. Dit advies geeft de school handvatten om in het komende

onze school en tevens

schooljaar te starten binnen het nieuwe organisatiemodel.

mijn eigen onderzoeksvaardigheden verdiepen.  Lokaal 008 15:20 – 15:40

 10 


RTTI binnen het vak Maatschappij wetenschappen op het Norbertuscollege

De spreker  Jeroen van den

Meijdenberg (37 jaar) Opleiding: ULT Tilburg University, vak

Uit gesprekken met de verschillende secties (eind december, begin

maatschappij-

januari) is naar voren gekomen dat er grote verschillen zijn in het

wetenschappen/-leer

werken met RTTI. Tijdens de studiemiddag op 20 januari 2015

Afgeronde opleiding:

gaven bovendien verschillende docenten aan dat ze grote moeite

organisatie-

hadden met de praktische toepasbaarheid van de RTTI-methode

wetenschappen (2006)

Onderzoeksdoel: Op dit moment is niet inzichtelijk in welke mate

Studie: Technische

binnen het vak Maatschappijwetenschappen RTTI ingezet en toegepast wordt. Het doel van het onderzoek is dan ook om inzicht te krijgen over de inzet en toepassing van RTTI binnen het vak Maatschappijwetenschappen op het Norbertuscollege in

Bedrijfskunde (2001) Stageschool: Sg Tongerlo, Norbertuscollege te Roosendaal

Roosendaal. Onderzoeksvraag: Op welke manier wordt RTTI (hogere en lagere

Waarom het onderwijs?

denkvaardigheden) ingezet en toegepast bij het vak

Als vrijwilliger begeleid

Maatschappijwetenschappen op het Norbertuscollege in het

ik al meer dan 10 jaar

collegejaar 2014-2015?

pubers, jongeren. Het

Praktische relevantie: De uitkomsten van het onderzoek kunnen input bieden voor toekomstig handelen binnen het vak maatschappijwetenschappen en een aanzet geven voor het handelen binnen het vak maatschappijleer. De resultaten kunnen daarnaast als een hulpmiddel gaan dienen voor andere vakken of secties.

coachen, begeleiden en opleiden van jongeren geeft me zo veel energie dat ik van mijn hobby graag mijn werk wilde maken. Het onderwijs biedt me deze

Het onderzoek biedt mij een uitgelezen mogelijkheid om te

mogelijkheid.

achterhalen hoe de invoering van RTTI in de praktijk binnen het  Lokaal 009

vak Maatschappijwetenschappen gerealiseerd is.

15:20 – 15:40

 11 


Waardenonderwijs in de gammavakken


Het thema van mijn leeronderzoek is waardenonderwijs in de gammavakken. Ik vind dit een uiterst interessant thema, omdat waardenonderwijs een manier is om veel van je eigen ideeën door te laten klinken in je onderwijs. Ik heb voor het onderzoek interviews gehouden met docenten die vakken als aardrijkskunde, geschiedenis, economie of maatschappijleer geven. Ik ben op het moment van schrijven nog bezig met deze gegevensverzameling. Voor mijzelf hoop ik duidelijk te krijgen wat een gezonde houding is ten opzichte van waardenonderwijs.

Mijn naam is Jan van der Welle. Ik ben 24 jaar oud, heb eerder een master Bestuurskunde afgerond en zit nu op de Universitaire Lerarenopleiding Tilburg met als richting maatschappijleer/maatschappijwetenschappen. In het kader van deze studie loop ik stage op het Develsteincollege in Zwijndrecht. Ik heb voor het onderwijs gekozen, omdat ik het prachtig vind om kennis en vaardigheden die ik bezit door te geven aan anderen.  Lokaal 020 15:20 – 15:40

 12 


Hoe kunnen de opbrengsten worden verhoogd? Een onderzoek naar de mogelijkheden van OGW in een schoolorganisatie.


Mijn naam is Nardus Proost en ik geef met veel plezier biologie op het Mollerlyceum. Toen

Op het Mollerlyceum te Bergen op Zoom heeft het bovenbouwteam havo zich als doel gesteld de opbrengsten te verhogen. Hiermee wordt het bovenbouwrendement, het gemiddelde CE en het verschil tussen SE en CE bedoeld. Het onderzoek geeft uitspraken vanuit de literatuur en aanbevelingen van de Inspectie om de

ik aan het eind van het schooljaar 2013-2014 besloten had een onderzoek te verrichtten aan de AOS en het

opbrengsten te verhogen, tezamen met een praktijkonderzoek. In

bovenbouwteam havo

dit praktijkonderzoek zijn scholen aangeschreven die excellent

zich doelen had gesteld

scoren op gebieden als de resultaten, visie en zelflerend vermogen.

omtrent het verhogen

Uit dit praktijkonderzoek komt duidelijk naar voren dat scholen

van opbrengsten, was

zich hebben verbeterd door opbrengstgericht te werken. Een

mijn onderzoeksrichting

directie die duidelijk de lijnen uitzet en de resultaten monitort blijkt

helder. Ik hoop dat met

hierbij essentieel te zijn. Dit is ook vanuit de literatuur bekend. Een

de aanbevelingen die dit

docententeam dat zich wil verbeteren door analyses te maken van

onderzoek geeft, het

de resultaten en hierop te reflecteren is een vereiste in dit proces.

Mollerlyceum een stap

Ook is uit de literatuur bekend dat een onderzoekende cultuur

verder komt om

belangrijk is. Tijdens de presentatie wordt verder ingegaan op

wederom een Bolwerk in

aanbevelingen vanuit de literatuur, Inspectie en scholen die

de stad te worden.

excellent scoren om opbrengsten te verhogen.  Lokaal 021 15:20 – 15:40

 13 


Hoe lezen vwo4leerlingen literatuur?


Dit leeronderzoek stelt de leesbeleving van vwo4-leerlingen tijdens het lezen van boeken voor de lijst centraal. Er is nagegaan hoe leerlingen lezen: Welke leesmanieren vertonen ze? Wat gebeurt er in de hoofden van leerlingen wanneer zij boeken voor de lijst lezen? Wat begrijpen ze wel en waar lezen ze overheen? Wat staat ze tegen en wat spreekt ze aan in bepaalde werken? Lezenvoordelijst.nl, een methode van Theo Witte (vakdidacticus aan de Rijksuniversiteit Groningen), geeft voor zes oplopende lezersniveaus aan welke manieren van lezen daarbij horen. De onderzoeksvraag voor dit onderzoek luidde samenvattend: Vertonen lezers in de praktijk de kenmerken zoals Theo Witte die in zijn theorie omschrijft? Is het met andere woorden mogelijk om leerlingen uit vwo4 aan de hand van hun leesmanier in een van de zes niveaus van Witte onder te brengen?

Pieternel van Keijzerswaard is docent Nederlands en CKV op het Mencia de Mendoza Lyceum te Breda. Als docent in het VO word je elke dag opnieuw uitgedaagd bij te blijven, scherp te zijn en na te denken over wat je doet en waarom. Als docent Nederlands zie je een klas gemiddeld zo’n drie uur in de week.

Om deze vragen te beantwoorden is van een kleine groep leerlingen uit vwo4 een jaar lang bijgehouden welke boeken ze hebben gelezen en hoe ze dit lezen hebben ervaren.

Dat is drie uur om leerlingen enthousiast te maken voor taal en literatuur, om ze zelf

Leerlingen schreven vervolgens korte tekstjes over hun leeservaringen en wisselden ervaringen uit tijdens een diepteinterview over de gelezen boeken en het lezen van boeken in het algemeen.

verantwoordelijk te maken, maar ook om als docent wat van hen op te steken. Hoe lezen

De bevindingen die uit dit onderzoek kwamen met betrekking tot

leerlingen bijvoorbeeld?

de leesmanieren en de literaire ontwikkeling van leerlingen worden 

vandaag voor u uit de doeken gedaan.

Lokaal 022 15:20 – 15:40

 14 


De Verzorgingsstaat Actueel


Vanuit mijn nieuwsgierigheid naar het effect van het systematisch gebruik van de actualiteit op leerrendement heb ik een lessencyclus gemaakt voor 4 Havo leerlingen bij het thema Verzorgingsstaat. Ik maak bij een klas, gedurende 6 lessen gebruik van actuele contexten als ‘mantelzorg, opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers, basisinkomen, robotisering van bijbaantjes’ e.d.

Mijn naam is Loes Rullens (23). Ik ben afgestudeerd cultureel antropoloog aan de RU Nijmegen. Ik volg momenteel de

Daaraan koppel ik opdrachten om de transfer naar de lesstof te

docentenopleiding

maken (vaak activerende werkvormen). Bij de controlegroep maak

Maatschappijleer/

ik geen gebruik van actualiteit, maar geef ik aantekeningen. Wel

Maatschappij-

maak ik ook bij deze groep gebruik van activerende werkvormen,

wetenschappen via de

maar dan meer gericht op de theorie.

ULT. Ik loop stage op

Het leerrendement zal ik testen aan de hand van een formatieve toets waarin ik zowel ‘droge’ reproductievragen als toepassings- en inzichtsvragen vanuit actuele contexten stel. Ook laat ik leerlingen reageren op stellingen die gericht zijn op de subjectieve perceptie omtrent het behalen van de cognitieve doelstellingen. Eind mei ben ik pas klaar met mijn lessencyclus, daardoor kan ik op dit moment nog niks zinnigs zeggen over de uitkomsten. Voor mij ook nog een verrassing.

het Norbertus College en Kellebeek College in Roosendaal. Onderwijs fascineert mij omdat je als leraar een verschil van betekenis kunt maken… je hebt iedere dag de kans om jongeren kennis te laten maken

Ik ben ervan overtuigd dat de resultaten nuttig zijn voor mijn sectiegenoten, alsmede voor andere docenten die lesgeven vanuit een context-concept benadering. Graag tot de 18e, mocht u ervaring hebben met actuele contexten dan vind ik het ook interessant om

met boeiende en belangrijke onderwerpen en hierover met ze van gedachten te wisselen.

van uw ervaring en inzichten te mogen leren!

 Lokaal 009 16:00 – 16:20

 15 


Voorspellers voor het eindcijfer M&O


Mijn onderzoek behelst een statistische analyse van welk 3e klas cijfer van de vakken Wiskunde, Nederlands en Economie de beste voorspeller is voor het eindexamencijfer M&O op zowel HAVO als VWO. Ik heb ervoor gekozen 3e klas cijfers te hanteren omdat in dit jaar de keuze van het profiel en de keuzevakken wordt gemaakt. Door een goede voorspeller voor het eindcijfer M&O te hebben kunnen de leerlingen beter gestuurd worden in hun profielen keuzevakkeuze.

Mijn naam is Bart Zwijnenburg (43 jaar). Na 20 jaar werkzaam te zijn geweest bij een bank heb ik besloten voor het onderwijs te kiezen omdat ik mijn kennis over bedrijfseconomie

M&O is een vak waarbij flink gerekend moet worden. Daarnaast worden de opgaven steeds contextrijker en doen hiermee een

graag wil overdragen aan een volgende

beroep op de taalvaardigheid van de leerling. Tenslotte is interesse

generatie. Ik ben daarom

in, en voorkennis van de materie ook een belangrijke succesfactor.

de Universitaire leraren

Vanwege deze drie facetten heb ik gekozen voor de vakken Wiskunde, Nederlands en Economie als voorspellers. Uit statistische analyse in SPSS blijkt dat alleen het cijfer voor het vak Wiskunde een goede voorspeller is voor het eindcijfer M&O. Dit geldt voor zowel HAVO als VWO. Met deze gegevens kunnen leerlingen met matige resultaten bij wiskunde in de 3e klas dus gewaarschuwd worden als zij het vak M&O willen kiezen. Het is niet waarschijnlijk dat zij een goed eindcijfer zullen behalen.

opleiding M&O/Economie gaan volgen. Mijn stage heb ik met veel plezier op het Jan Tinbergen College in Roosendaal gelopen.  Lokaal 021 16:00 – 16:20

 16 


Ouderbetrokkenheid bij vakcollegestartgesprek De onderzoeksvraag luidt: Aan welke voorwaarden moet een startgesprek door de mentor met de ouders en de leerling uit klas1 voldoen?


Marianne Wiersema Docent Gezondheidzorg en Welzijn en werkzaam voor Vakcollege Zorg en

Door middel van literatuurstudie is onderzocht wat de meerwaarde is van ouderbetrokkenheid en aan welke voorwaarden de ouderbetrokkenheid zou moeten voldoen. Vervolgens is

Welzijn aan het Da Vinci College mi.wiersema@

ingezoomd op het onderdeel startgesprek: een gesprek met ouders

davincicollege.nl

en leerling met de mentor aan het begin van het schooljaar. Dit kan

0165-526300

zijn een startgesprek op school of een huisbezoek. Wat komt uit onderzoek en uit verschillende bronnen zoals collega's van

Mijn motivatie voor het

Praktijkonderwijs en andere scholen, naar voren?

doen van onderzoek is

Door middel van interviews zijn de zeven mentoren van klassen 1 bevraagd over hun ervaringen en voorwaarden.

dat ik meer bedreven wil worden in het doen van onderzoek. Daarnaast

Twee mentoren vinden een startgesprek of huisbezoek niet nodig. Een mentor is voor een startgesprek en vier mentoren voor huisbezoek en als dat niet haalbaar is voor een startgesprek op

heeft ouderbetrokkenheid mijn interesse, want met samenwerken met

school.

ouders komt de leerling De belangrijkste voorwaarden voor het houden van een

verder.

startgesprek of huisbezoek is dat er tijd en ruimte voor gegeven wordt. Als een startgesprek of huisbezoek beleid wordt op het Da Vinci, dan zou dat voor alle sectoren en alle mentoren moeten gelden.

 Lokaal 022 16:00 – 16:20

 17 


Van externe motivatie naar schrijfprestatie


In het traditionele schrijfonderwijs maken leerlingen klassikaal een opdracht die door de docent wordt gelezen. In de laatste decennia is onderzoek gedaan of andere methodieken, waarin ingespeeld wordt op de intrinsieke en extrinsieke motivatie van leerlingen niet tot betere resultaten leiden. Uit de literatuur blijkt dat andere interventies kunnen werken.

Jacqueline Konijn Leeftijd: 46 jaar ULT Nederlands Studie: Taal-en Literatuurwetenschap School: Jan Tinbergen

Ook op het Jan Tinbergen College blijkt dat de motivatie van leerlingen, in het bijzonder van havoleerlingen, voor schrijfopdrachten beter zou kunnen. Tegen deze achtergrond is een

College Roosendaal Motivatie: Als ouder ben ik altijd intensief

lessenreeks voor havo 4 ontworpen waarin leerlingen zelf een

betrokken geweest bij

schoolkrant maken, die ook daadwerkelijk gepubliceerd gaat

het onderwijs van mijn

worden. Naast het schrijven voor een bestaand lezerspubliek (de

drie dochters.

schoolkrant wordt digitaal en in een papieren versie verspreid op

Gesprekken met

het JTC) werken ze ook in expertgroepen. Ze redigeren elkaars

leerkrachten en

teksten en zijn samen verantwoordelijk voor de eindredactie en layout. De verwachting is dat door externe motivatie van een schoolkrant en expertgroepen de leerlingen een betere schrijfprestatie laten zien.

bestuursleden van de scholen waar zij op zitten, hebben mij het laatste zetje gegeven om

Vooraf is een enquête afgenomen om de motivatie voor schrijfopdrachten te meten. Deze zal na afloop herhaald worden. Aan de hand van de eerste en de herschreven teksten zal gekeken worden of de kwaliteit van de laatste teksten beter is. De eerste indrukken zijn positief te noemen. De leerlingen zijn enthousiast over de werkvorm en werken samen serieus aan de opdrachten. Ook voor mij als docent zijn het leuke lessen, ik begeleid en stuur enthousiaste leerlingen aan.

mij om te scholen tot docent Nederlands. Een mooie aansluiting op mijn eerdere studie Taalen Literatuurwetenschap.  Lokaal 009 16:20 – 16:40

 18 


Het pestgedrag in de onderbouw op de afdeling zorg en welzijn van het Da Vinci College Pesten is van alle tijden en er zijn al veel onderzoeken naar gedaan. Met mijn onderzoek wil ik uitzoeken hoe de leerlingen in de onderbouw van afdeling zorg en welzijn over pesten denken en/of er gepest wordt. De verkregen resultaten leg ik naast bevindingen van de docenten.


Mijn naam is Monique van Santwijk. Ik ben docent zorg en welzijn op het Da Vinci College. Tevens ben ik projectleider VMBOMBO om te zorgen voor een doorlopende leerlijn. Het is een uitdagende functie. Ik werk met veel plezier en passie op deze

 Denken de docenten hetzelfde over pesten als de leerlingen?  Vinden de leerlingen dat er genoeg aan gedaan wordt?  Wat zou er aan pesten gedaan moeten worden?

afdeling.  Lokaal 021 16:20 – 16:40

Ik heb de leerlingen van de onderbouw allemaal gesproken en de docenten een enquête in laten vullen. Een boeiende bezigheid: een onderzoek.

 19 


Invoeren van het vak filosofie als examenvak op het HAVO Mijn onderzoek gaat over of – en zo ja, hoe – filosofie als examenvak op het HAVO ingevoerd kan worden op mijn stageschool (KSE). Ik voer dit onderzoek uit, natuurlijk omdat mijn stageschool daarom heeft gevraagd, maar ook omdat ik denk dat filosofie van grote meerwaarde is in een middelbare schoolopleiding. Ik ben van mening dat elke middelbare scholier kennis moet maken met het vak filosofie, omdat het je hele belangrijke vaardigheden kan leren die in een moderne wereld zoals de onze onmisbaar zullen blijken. Denk maar eens aan vaardigheden als kritisch denken, het hebben van een groot analytisch vermogen, goed kunnen discussiëren, etc.


Mijn naam is Kyra Nelissen, ik ben 27 jaar oud en dit jaar bezig met de Universitaire Lerarenopleiding tot docent filosofie. Ik loop dit jaar stage op de Katholieke Scholengemeenschap Etten-Leur. Ik ervaar dit als een hele leuke en leerzame

In mijn project onderzoek ik wat filosofie als examenvak op HAVO

ervaring. Voor ik aan

inhoudt, wat er zoal voor nodig is, of HAVO3-leerlingen

deze opleiding begon,

gemotiveerd zijn om het vak te kiezen, hoe de ouders van de

heb ik de bachelor en de

leerlingen er tegenaan kijken, hoe het bestuur van de school er

master filosofie gevolgd

tegenaan kijkt, wat de afdelingsleiding van het HAVO ervan vindt,

aan Tilburg University.

waarom je filosofie op HAVO zou moeten geven en waarom je

Ik ben erg blij dat ik met

überhaupt filosofie als examenvak aan zou moeten bieden. Best een

mijn studie iets kan doen

flink onderzoek dus.

wat ik ongelofelijk leuk

Ik hoop met dit onderzoek een goed onderbouwd advies te kunnen geven aan mijn stageschool, waarin ik pleit voor het invoeren van filosofie als eindexamenvak op het HAVO. Ik zou graag willen zien dat filosofie als vak op elke Nederlandse school gegeven wordt; daar hoop ik op deze manier aan bij te dragen. En stiekem – heel stiekem – hoop ik natuurlijk dat als mijn stageschool besluit zich aan mijn advies te houden, dat er dan een plekje voor mij zal zijn.

 20 

vind en wat ook nog iets positiefs bijdraagt aan de maatschappij.  Lokaal 022 16:20 – 16:40


Leerlingen motiveren Het doel van mijn studie is om uit vinden wat leerlingen op het Roncalli als motiverend beschouwen in hun lessen. Deze studie bevat een uitgebreide literatuurstudie waarin de meest populaire motivatietheorieën aan bod komen. Door middel van een enquête afgenomen bij zowel docenten als leerlingen, is informatie verzameld en verwerkt. De leerling-enquête bevat onder andere vragen over in welke mate zij bepaalde middelen motiverend vinden en in welke mate deze worden toegepast door de docent. De docenten-enquête bevat dezelfde vragen, waarin docenten aangeven in hoeverre zij bepaalde middelen toepassen tijdens hun lessen. De vragen zijn met elkaar vergeleken op significante verschillen of met behulp van gemiddelden. Positief punt is de hoge scores die de leerlingen geven voor het gevoel van veiligheid op school. Maar er zijn ook veel verschillen, die mogelijk deels kunnen worden opgelost door als docent en leerling met elkaar in gesprek te gaan.


Mijn naam is Cisca Langenberg, docent wiskunde op het Roncalli en tevens schoolcoach van leerlingen met gedrags-, plan- of motivatieproblemen. Voor mijn studie aan de universiteit van Greenwich heb ik onderzoek gedaan naar manieren waarop docenten op onze school de motivatie van leerlingen kunnen verhogen.  Lokaal 009 16:40 – 17:00

 21 


Samengestelde interest en het gebruik van een tijdlijn Bij berekeningen met betrekking tot samengestelde interest in de lessen M&O is het nodig om zorgvuldig een aantal periodes te tellen. Veel collega-docenten bemerken dat leerlingen hier problemen mee hebben, zelfs in de eindexamenklassen. In dit onderzoek wordt gekeken of het gebruik van een tijdlijn bij het maken van opgaven met betrekking tot samengestelde interest de toetscijfers voor dit onderwerp kunnen verbeteren. Dit onderzoek wordt gedaan in de lessen M&O in VWO 4 op het Heerbeeck College in Best. De verwachting is dat het verplichten van het gebruik van een tijdlijn tot minder fouten in de berekeningen zal leiden.


Ik ben Reinart Bragt, 25 jaar oud. Op dit moment volg ik de universitaire lerarenopleiding M&O aan de Universiteit van Tilburg. Voor deze opleiding heb ik Bouwkunde gestudeerd aan de Technische Universiteit in Eindhoven met als master Real Estate Management &

In de lessen over dit onderwerp wordt het gebruik van een tijdlijn

Development. Mijn

uitvoerig behandeld. De leerlingen worden verplicht om met een

onderzoek heb ik

tijdlijn te werken. Op de toets zal ook gevraagd worden om het

uitgevoerd op het

maken van een tijdlijn. Op deze manier krijgen de leerlingen de

Heerbeeck College in

manier van werken met een tijdlijn aangeleerd.

Best, waar ik ook mijn

De toetscijfers worden vergeleken met de leerlingen van eerdere jaren op het zelfde niveau op dezelfde school. Op die manier wordt geprobeerd een betrouwbaar beeld te krijgen van de eventuele waar te nemen verbetering in cijfers.

verdiepende stage heb gevolgd. Naast mijn studie heb ik een eigen bijles- en huiswerkbegeleidingspraktijk. Door dit werk ben ik erachter gekomen dat het onderwijs mij goed ligt.  Lokaal 021 16:40 – 17:00

 22 


Het wel of niet invoeren van het vak Maatschappijwetenschappen De centrale doelstelling van mijn leeronderzoek is om te bepalen of het interessant is voor het dr. Mollercollege om het vak ‘maatschappijwetenschappen’ in te voeren. Momenteel wordt het vak maatschappijleer aangeboden aan de eindexamenklassen op de school.


Mijn naam is Rens Smolders, 23 jaar jong en ik volg de universitaire lerarenopleiding maatschappijleermaatschappijwetenschappen aan de universiteit van Tilburg.

De directie wil onderzoeken of het haalbaar is om maatschappijwetenschappen aan te bieden aan havo en vwo scholieren.

Momenteel loop ik stage op het dr. Mollercollege te

Om te onderzoeken of 3 havo- en vwo leerlingen dit vak zouden kiezen heb ik voorlichting gegeven en leerlingen een vragenlijst in laten vullen. Daarnaast heb ik verschillende diepte interviews gehouden met docenten maatschappijwetenschappen op middelbare scholen in Noord Brabant. Daarin heb ik onderzoek gedaan naar hun ervaringen en attitudes.

Waalwijk. Voordat ik aan deze studie begonnen ben heb ik de studies Human Resource Management en organisatiewetenschapp

Op basis van de resultaten heb ik een onderbouwd advies gegeven aan de directie van het Mollercollege, met daarin de voor- en

en gedaan. Ik ben begonnen met

nadelen van de implementatie van het vak

lesgeven, omdat het mij

maatschappijwetenschappen.

energie en kracht geeft om voor groepen te staan.  Lokaal 022 16:40 – 17:00

 23 

1

Presentatiemiddag onderzoek AOS-West Brabant

Recommend Documents