Dorpsplan Moerdijk. t voor advies, onderzoek keling in Noord-Brabant

Dorpsplan Moerdijk

t voor advies, onderzoek keling in Noord-Brabant

Dorpsplan Moerdijk ir. H. de Kuyper mevrouw drs. T. Rietveld

PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant april 2004

ISBN: 90-5049-299-1 PON-bestelnummer: 04-09 © 2004 PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in NoordBrabant. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het PON. Gehele of gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld. Vermenigvuldiging en publicatie in een andere vorm dan dit rapport is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van het PON. Deze publicatie is te bestellen bij het PON: Postbus 90123, 5000 LA Tilburg, E-mail: [email protected] (013)535 15 35 onder vermelding van PON-publicatie 04-09.

Inhoud 5 5 6 8 8 9 9

1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6

Inleiding Aanleiding en opdracht Werkwijze Beleidskaders als randvoorwaarden Relatie met andere projecten in Moerdijk Organisatie Opbouw van de rapportage

2 2.1 2.2

Sociaal klimaat Bevolkingsontwikkeling Het verenigingsleven

10 10 12

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

Het wonen Het aantal woningen De soort woningen Bouwmogelijkheden Woningbehoefte De woonomgeving

15 15 16 18 21 22

4 4.1 4.2

De voorzieningen Basisschool De Klaverhoek Overige voorzieningen

24 24 24

5 5.1 5.2

Verkeer en bereikbaarheid Verkeersveiligheid Openbaar vervoer

28 28 29

6 6.1 6.2

Het werken Bedrijvigheid Werkgelegenheid

31 31 33

7

Relatie tussen burger en overheid

34

8 8.1

Uitkomsten van recente enquêtes Leefbaarheidmonitor

36 36

8.2

Jongerenenquête

37

9

De acties

39

10

Voorstel voor vervolg

49

Bijlage: Samenstelling van de klankbordgroep

50

Overzicht van gebruikte literatuur

51

1

Inleiding

1.1

Aanleiding en opdracht

De gemeenteraad van Moerdijk stelde begin 2002 de sociale structuurschets van de gemeente, met als titel Scenario Moerdijk 2020, vast. Besloten werd om deze structuurschets, samen met de al eerder vastgestelde ruimtelijke StructuurvisiePlus Moerdijk (opgesteld in 1998), uitte werken in dorpsplannen voor alle elf kernen van de gemeente. De te volgen aanpak werd nader geconcretiseerd in het Stappenplan Uitwerking Scenario Moerdijk 2020 en StructuurvisiePlus, dat de gemeenteraad eind 2002 vaststelde. Het Stappenplan geeft zowel een meer inhoudelijke als procesmatige uitwerking van het traject om te komen tot dorpsplannen. Zo wordt opgemerkt dat een dorpsplan te beschouwen is 'als een agenda voor de toekomst van een kern, als het ware geschreven door de bewoners zelf binnen de daartoe door de gemeente bepaalde kaders. Centraal in dit toekomstbeeld staat de leefbaarheid van deze kleinere plattelandskernen. Een dorpsplan is niet statisch en dient via overleg met de bewoners steeds geactualiseerd te worden. Een dorpsplan is dus een dynamisch document en gelet hierop kan dan ook gesproken worden van een dorpsontwikkelingsplan'. Ten aanzien van het proces wordt gesteld dat de betrokkenheid van bewoners bij het dorpsplan essentieel is: 'De bewoners zullen hiervoor gemotiveerd en gemobiliseerd moeten worden'. Tot slot wordt in het Stappenplan aangegeven dat gestart zal worden in de kern Moerdijk; het dorpsplan hier zal als pilot fungeren. Het gemeentebestuur van Moerdijk heeft het PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant opdracht gegeven om de totstandkoming van het dorpsplan voor Moerdijk te begeleiden. Het PON heeft in het recente verleden op meerdere plaatsen binnen de provincie ervaring opgedaan met het opstellen van dorpsplannen. Zo werd in 2001 in opdracht van het gemeentebestuur van Gemert-Bakel en de Reconstructiecommissie Pilot Gemert-Bakel in samenspraak met de inwoners van de zeven kernen een Actieprogramma Leefbaarheid opgesteld. Meer recent is in opdracht van het gemeentebestuur van Boekei een dorpsontwikkelingsvisie voor de kleine kern Venhorst, getiteld De toekomst van Venhorst (maart 2003), samengesteld; ook hier speelden de inwoners een centrale rol. Daarnaast is het PON betrokken bij de uitvoering van het project Zakelijke zorgnetwerken in en voor kleine woonkernen, dat onder meer in Moerdijk wordt uitgevoerd. Het project, dat een bijdrage krijgt uit de Equal-regeling van de Europese Unie, wil de leefbaarheid van kleine kernen bevorderen door zelfstandig ondernemerschap te creëren op het gebied van wonen, zorg, welzijn en dienstverlening in die kleine kernen. Voor dit project voert het PON diverse onderzoeksmatige en evaluatieve werkzaamheden uit. Zo verscheen in februari 2003 een zogenaamde nulmeting, een beschrijving van de feitelijke situatie op een aantal deelterreinen, onder meer in de kern Moerdijk. Bovendien vervulde het PON voor de gemeente Moerdijk een adviserende rol bij de opstelling van het Scenario Moerdijk2020.

PON-rapportage: DORPSPLAN MOERDIJK

1.2

Werkwijze Een dorpsplan kijkt zo'n tien jaar vooruit en geeft antwoord op de vraag hoe de inwoners het leven in hun dorp beoordelen en vinden dat hun dorp zich zou moeten ontwikkelen. Het dorpsplan doet tevens voorstellen voor acties die de leefbaarheid van het dorp bevorderen. Het is van belang dat het dorpsplan wordt vastgesteld door het gemeentebestuur, zodat helder wordt aan welke acties prioriteit wordt gegeven. Dorpsplannen richten zich op de leefbaarheid van de kernen. Algemeen wordt onderkend dat leefbaarheid op het platteland bepaald wordt door de volgende aspecten: het sociaal klimaat, het wonen, de voorzieningen, het verkeer en de bereikbaarheid, het werken en de relatie tussen burger en overheid. Bij het analyseren van de leefbaarheid zijn niet alleen de objectieve, meetbare gegevens van belang, maar ook de subjectieve kant, namelijk de beleving van de leefbaarheid door de bewoners. Bij het opstellen van een dorpsplan is het dan ook van groot belang dat de bevolking en haar organisaties daarbij van meet af aan een centrale rol vervullen. Alleen op die manier ontstaat er immers goed zicht op de ontwikkelingen in en rond het dorp en op de waardering ervan. Bovendien zullen de bevolking en haar organisaties uiteindelijk mede een rol spelen bij de uitvoering van de voorgestelde acties. De kans van slagen daarop is groter als ze ook betrokken zijn bij het bedenken en formuleren van die acties. Om te komen tot het Dorpsplan Moerdijk zijn achtereenvolgens de volgende stappen gezet: 1 Startbijeenkomst Om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk mensen betrokken worden bij het opstellen van het dorpsplan is een zorgvuldige introductie nodig. Hiervoor werd een startbijeenkomst in het dorp belegd, waarbij de verantwoordelijke wethouder een toelichting gaf op de gedachten achter het dorpsplan en het PON de te volgen werkwijze presenteerde. De startbijeenkomst, die plaatsvond op 15 december 2003, is aangekondigd in de lokale media. Daarnaast werden alle relevante organisaties, instellingen, verenigingen et cetera per brief uitgenodigd. Na de introductie zijn twee bijeenkomsten belegd, waarbij alle belangstellende organisaties en bewoners van de kern Moerdijk welkom waren. 2 Eerste discussiebijeenkomst Tijdens de eerste bijeenkomst (op 26 januari 2004) is gesproken over de ontwikkelingen die in het dorp Moerdijk plaatsvinden. Dat gebeurde aan de hand van een toelichting door het PON op de feitelijke situatie in het dorp. Daarbij werden gegevens over alle genoemde deelaspecten van leefbaarheid gepresenteerd. Het ging onder meer om: - Sociaal klimaat: de ontwikkeling van het aantal inwoners, de leeftijdsopbouw en het verenigingsleven. - Wonen: de ontwikkeling van het aantal woningen, het soort woningen, bouwmogelijkheden, woningbehoefte en woonomgeving.


- Voorzieningen: de ontwikkeling van het leerlingaantal, de aanwezigheid van commerciële voorzieningen en voorzieningen op gebieden als sport gezondheidszorg, cultuur, recreatie et cetera. - Verkeer en bereikbaarheid: de ontwikkeling van de verkeersintensiteit en het aantal ongevallen, het aanbod van openbaar vervoer. - Werken: de ontwikkeling van het aantal bedrijven en werkzame personen. - De relatie tussen burger en overheid: de overlegstructuren tussen gemeente en kern of burger. Bij deze gegevens is voor een deel gebruik gemaakt van de nulmeting die het PON eerder in het kader van het Equal-project uitvoerde. Voor een deel moesten de gegevens speciaal worden verzameld of geactualiseerd. Met de aanwezigen werden de volgende zaken besproken: - Kloppen de gegevens? - Zijn er aanvullingen? - Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen en hoe worden die ervaren/ gewaardeerd? 3 Tweede discussiebijeenkomst De tweede bijeenkomst (op 1 maart 2004) stond in het teken van een discussie over mogelijke acties. Na een toelichting op de voorgestelde acties werd met de deelnemers gesproken over de volgende vragen: - Zijn de acties een oplossing voor de gesignaleerde knelpunten? - Wie moet(en) de actie gaan uitvoeren - wat kunt u bijdragen? - Worden er acties gemist? Bij beide bijeenkomsten werden na de centrale toelichting kleine groepen (van zo'n tien tot vijftien personen) geformeerd, omdat dan de discussie in het algemeen goed verloopt. In elke groep was gezorgd voor gespreksleiding en verslaglegging. 4 Het dorpsplan De resultaten van beide discussiebijeenkomsten zijn door het PON neergelegd in de eindrapportage, het Dorpsplan Moerdijk, dat wordt aangeboden aan het gemeentebestuur. 5 Slotbijeenkomst We stellen voor om, zodra duidelijk is wat het standpunt van het gemeentebestuur van Moerdijk over het dorpsplan is, in het dorp een slotbijeenkomst te beleggen. Daarbij verzorgt het PON een presentatie van het eindresultaat; de gemeente licht toe wat er verder met het dorpsplan gaat gebeuren. 6 Evaluatie Omdat het Dorpsplan Moerdijk voor de gemeente een pilot is, is het van belang om de ervaringen die hier met de aanpak worden opgedaan goed vast te leggen. Daartoe voert het PON een evaluatie uit die resulteert in een methodische beschrijving, die naast het Dorpsplan Moerdijk zal verschijnen. Deze evaluatie is de basis voor de te volgen werkwijze bij de andere tien dorpsplannen.


1.3

Beleidskaders als randvoorwaarden

Bij de vaststelling van het Stappenplan heeft de gemeenteraad van Moerdijk bepaald dat voordat met de concrete uitvoering van de dorpsplannen gestart zou worden, er eerst voldoende duidelijkheid moest zijn over de kaders en randvoorwaarden. Dit om voldoende sturing te kunnen geven en om te voorkomen dat het project verzandt in goede bedoelingen en onuitvoerbare uitwerkingen. Inmiddels is een groot aantal van deze kaders vastgelegd. De belangrijkste ruimtelijke kaders zijn Brabant in Balans, het provinciale streekplan (2002) en de StructuurvisiePlus Moerdijk (1998). Daarnaast heeft de gemeente een Visie Industrie (november 2002) en een Visie Woningbouw (maart. 2003) opgesteld. In voorbereiding zijn een Visie Toerisme en recreatie en een Visie Landbouw. Op maatschappelijk terrein is het Scenario Moerdijk 2020 (2002) het belangrijkste kaderstellende document. Op deelterreinen (ouderen, jeugd, bibliotheken et cetera) is het gemeentelijke beleid nader uitgewerkt. In voorbereiding is een herijking van het subsidiestelsel. Verder is in het dorpsplan rekening gehouden met het standpunt van het gemeentebestuur over het bovenregionale bedrijventerrein Moerdijkse Hoek. Dit terrein, waarvan de provincie voorstander is, wordt door de gemeenteraad van Moerdijk unaniem afgewezen. Tot slot zijn er uiteraard nog andere randvoorwaarden (financieel, personeel, organisatorisch) die de kaders bepalen van de op te stellen dorpsplannen en acties. De genoemde beleidskaders zijn betrokken bij het opstellen van het Dorpsplan Moerdijk. Waar nodig en relevant wordt in de verschillende hoofdstukken naar deze documenten verwezen.

1.4

Relatie met andere projecten in Moerdijk

Het opstellen van het dorpsplan voor de kern Moerdijk startte niet in een blanco situatie. Naast de kaders die bepaald worden door vigerend beleid (zoals beschreven in de vorige paragraaf) is er sprake van al lopende projecten, ontwikkelingen en initiatieven. Zo is Kruiswerk Mark en Maas in januari 2004 in het kruisgebouw in Moerdijk gestart met een zogenoemd 'dorpspunt'. Het dorpspunt wordt bemensd door een medewerker van Mark en Maas. Bewoners kunnen er terecht met vragen op het brede terrein van wonen, zorg en welzijn. De medewerker van het dorpspunt zorgt voor de beantwoording van de vraag of voor de bemiddeling tussen vraag en aanbod. Daarnaast heeft Woningbouwvereniging Brabants Westhoek in Moerdijk een woningbouwproject voor starters en ouderen op stapel staan. Dit project maakt deel uit van de provinciale pilot Bouwen voor specifieke groepen in kleine kernen. Verder heeft Brabants Westhoek samen met Stichting Kindercentra Noord-Westhoek het plan ontwikkeld om in een voormalig schoolgebouw voorzieningen voor kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang (en mogelijkerwijs ook de peuterspeelzaal) te realiseren. Stichting Circonflex, een brede zorginstelling in West-Brabant, heeft al enige tijd het idee om in de kern Moerdijk een steunpunt voor ouderen te realiseren. Zo'n steunpunt biedt de combinatie van beschut wonen en de mogelijkheid een beroep te doen op zorg.


Tot slot wordt, zoals eerder al vermeld, in Moerdijk het project Zakelijke zorgnetwerken in en voor kleine woonkernen uitgevoerd. Dit door Stichting Favor geïnitieerde project biedt geïnteresseerde inwoners de gelegenheid om een oriëntatiecursus gericht op zelfstandig ondernemerschap te volgen. Inmiddels hebben in Moerdijk negen cursisten de cursus gevolgd; gedurende een jaar kunnen zij nog een beroep doen op nazorg en coaching. De gemeente wil met het opstellen van het Dorpsplan Moerdijk niet alleen de bevolking van het dorp activeren, maar ook de afstemming tussen al deze initiatieven verbeteren. Alle initiatieven richten zich immers op de leefbaarheid van Moerdijk, een doelstelling die de gemeente met het dorpsplan ook voor ogen staat.

1.5

Organisatie

Het PON was eindverantwoordelijk voor de uitvoering van het project. Maar ook de gemeente speelde een belangrijke rol, bijvoorbeeld bij het verzamelen van de feitelijke gegevens en het bieden van inzicht in vigerend en voorgenomen beleid. Om dit zo soepel mogelijk te laten verlopen, werd binnen de gemeente een vaste contactpersoon aangewezen. Voor het opstellen van het Dorpsplan Moerdijk werd voorts een projectgroep ingesteld met de meest betrokken medewerkers van de gemeente en de uitvoerders van het PON. De projectgroep bewaakte de uitvoering van het project. Daarnaast werd een klankbordgroep geformeerd, bestaande uit vertegenwoordigers van de opdrachtgever, van betrokken organisaties en instellingen en van de bevolking. Voor de samenstelling van de klankbordgroep verwijzen we naar de bijlage bij deze rapportage. De klankbordgroep besprak de voortgang van het project en werd steeds betrokken bij belangrijke beslissingen. Gedurende de looptijd van het project kwam de klankbordgroep vier maal bijeen.

1.6

Opbouw van de rapportage

De hoofdstukken 2 tot en met 7 van het Dorpsplan Moerdijk beschrijven per leefbaarheidsaspect achtereenvolgens de feitelijke situatie, de ontwikkelingen en de meningen daarover van degenen die hebben deelgenomen aan de besprekingen. Om het onderscheid tussen feiten, ontwikkelingen en meningen helder te maken, zijn de feiten en ontwikkelingen weergegeven in een normaal lettertype; de meningen zijn gecursiveerd. Vervolgens presenteert hoofdstuk 8 de uitkomsten van twee recent uitgevoerde enquêtes, waaruit de mening van de Moerdijkse bevolking op een groot aantal terreinen naar voren komt. Hoofdstuk 9 benoemt de acties, die naar de mening van de deelnemers een goede bijdrage leveren aan de leefbaarheid van het dorp Moerdijk. Het afsluitende hoofdstuk 10 doet een aantal suggesties om de komende tijd aan de slag te gaan met het Dorpsplan Moerdijk.


2 2.1

Sociaal klimaat Bevolkingsontwikkeling

Tabel 1:

Ontwikkeling aantal inwoners, absoluut en geïndexeerd (1-1-1997=100) Absolute aantallen Moerdijk* Gemeente

1 januari

Geïndexeerd Moerdijk Gemeente

1997

1.250

36.392

100,0

100,0

1998

1.262

36.523

101,0

100,4

1999

1.230

36.342

98,4

99,9

2000

1.203

36.309

96,2

99,8

2001

1.202

36.454

96,2

100,2

2002

1.205

36.437

96,4

100,1

2003

1.188

36.547

95,0

100,4

2007 (prognose)

1.214

38.656

97,1

106,2

2012

1.207

39.263

96,6

107,9

2017

1.195

39.048

95,6

107,3

2022

1.173

38.174

93,8

104,9

*: aantallen gelden voor dorp plus buitengebied Bron: gemeente Moerdijk en Pronexus bv (prognose)

Het dorp Moerdijk heeft te maken met een stagnerende bevolkingsontwikkeling. In 1998 was het inwonertal het grootst (1.262), sinds die tijd schommelt het rond de 1.200; in 2003 dook het daar behoorlijk onder. Voor de toekomst wordt eerst nog enige groei verwacht, waarna opnieuw een daling zal optreden. Voor de gehele gemeente Moerdijk geldt eveneens dat het aantal inwoners ongeveer gelijk blijft. In de toekomst wordt nog wel een behoorlijke toename verwacht, vanaf ongeveer 2015 gevolgd door een afname. Tabel 2: Leeftijdscategorie 0-9

Ontwikkeling leeftijdsopbouw bevolking in Moerdijk in % 1-1-2003

1-1-2007 (prognose)

1-1-2012

1-1-2017

1-1-2022

11,6

11,6

10,7

10,0

9,7

10-19

9,7

11,0

11,8

11,7

11,1

20-29

11,4

9,0

8,9

9,1

9,4

30-39

16,7

14,7

13,3

12,1

12,1

40-49

16,2

16,1

16,3

15,2

14,3

50-59

16,2

15,5

14,4

14,6

15,1

60-69

10,1

11,8

13,6

13,6

13,0

70-79

6,8

7,7

7,6

9,5

10,9

2,6 100,0 (=1.214)

3,4 100,0 (=1.207)

4,1 100,0 (=1.195)

4,3 100,0 (=1.173)

80+ Totaal

1,3 100,0 (=1.188)

Bron: gemeente Moerdijk en Pronexus bv (prognose)

10


In veel kleine dorpen neemt het aandeel jongeren af, terwijl het aandeel ouderen juist toeneemt. We spreken dan wel van 'ontgroening' en 'vergrijzing'. De cijfers uit tabel 2 wijzen uit, dat ook het dorp Moerdijk te maken heeft met deze tendensen. De komende tijd dalen naar verwachting de aandelen jongeren (vooral de 0-9- en de 20-29-jarigen), terwijl de aandelen 60plussers gestaag stijgen. Dat betekent dat Moerdijk de komende jaren te maken krijgt met een sterk vergrijzende bevolking. Tabel 3:

Ontwikkeling geboorte en sterfte in Moerdijk

man

Sterfte vrouw

totaal

man

Totaal vrouw

1999

8

10

18

4

2

6

4

8

12

2000

4

7

11

9

3

12

-5

4

-1

2001

4

8

12

6

3

9

-2

5

3

2002

4

9

13

1

6

7

3

3

6

Jaar

man

Geboorte vrouw totaal

totaal

Bron: gemeente Moerdijk

Tabel 3 laat zien dat het aantal geboorten in Moerdijk vrijwel ieder jaar nog groter is dan het aantal overledenen. Tabel 4:

Ontwikkeling vestiging in en vertrek uit Moerdijk

Jaar

man

Vestiging vrouw totaal

man

Vertrek vrouw

totaal

man

Totaal vrouw

totaal

57

-11

-16

-27

1999

13

17

30

24

33

2000

21

20

41

13

12

25

8

8

16

2001

30

28

58

23

23

46

7

5

12

2002

18

22

40

29

27

56

-11

-5

-16


Tabel 4 maakt duidelijk dat de cijfers van vestiging en vertrek veel groter zijn dan die van geboorte en sterfte. In twee van de vier beschreven jaren was het aantal vertrekkers veel groter dan het aantal vestigers. Het feit dat jaarlijks relatief veel mensen uit Moerdijk vertrekken is dan ook de belangrijkste reden van de stagnerende bevolkingscijfers. Meningen van de deelnemers De deelnemers zijn van mening dat het aantal inwoners van Moerdijk fluctueert omdat er schoksgewijs woningen worden gebouwd. De realisering van een aantal starterswoningen in 2005 zal naar verwachting gunstige gevolgen hebben voorde bevolkingsprognose. De achteruitgang van het inwonertal wordt mede veroorzaakt door de sloop van huizen in de vlakbij het industrieterrein Moerdijk gelegen buurtschap Roodevaart; voor deze sloop is in de kern Moerdijk geen compensatie gekomen.


11

Mensen vertrekken uit Moerdijk vanwege het gebrek aan voorzieningen en vervoer (geldt vooral voor ouderen), het gebrek aan woonruimte (vooral jongeren) en de dreigende komst van nog meer industrie. Of er ook in de toekomst mensen Moerdijk zullen verlaten is mede afhankelijk van de ontwikkelingen die op het dorp afkomen. In dit verband wijzen de deelnemers op de discussies die er zijn over de mogelijke komst van het nieuwe grootschalige bedrijventerrein Moerdijkse Hoek vlak bij de kern Moerdijk. De provincie is hier een groot voorstander van, terwijl het gemeentebestuur en een groot deel van de inwoners het bedrijventerrein afwijst. Volgens recente berichten in de media is de regering van mening dat de aanleg van het bedrijventerrein Moerdijkse Hoek 'van nationaal belang' is (Brabants Dagblad, 18 maart 2004). De deelnemers maken zich hier grote zorgen over: een nieuw bedrijventerrein is een bedreiging voor de leefbaarheid van het dorp Moerdijk. Mensen komen, volgens de deelnemers, in Moerdijk wonen, omdat het er goedkoop is, er heerst rust, openheid en vrijheid (haven en Appeizak) en het vlak bij de Randstad ligt. Jongeren maken zich er zorgen over dat Moerdijk een dorp wordt waar alleen maar ouderen wonen. Van de 22 jongeren die de eerste discussiebijeenkomst bijwoonden, gaven er 8 aan in Moerdijk te willen blijven wonen, 'maar dan moet er wel iets te doen zijn'. Moerdijk wordt door de deelnemers omschreven als een hechte gemeenschap; slechts een kleine groep inwoners doet niet mee aan activiteiten. Er is geen sprake van tegenstellingen tussen Moerdijkers en nieuwkomers: je bent een Moerdijker zodra je aan het verenigingsleven deelneemt.

2.2

Het verenigingsleven

Tabel 5:

Verenigingen in Moerdijk

Sport Cultuur Educatie en bewustwording Natuur en milieu Jeugd en jongeren Kunstzinnige en culturele vorming Ouderen en gehandicapten Zorg en dienstverlening Overige

Verenigingen Hengelsportvereniging Altijd Beet, tennisvereniging Klaverpolder, voetbalvereniging TPO, biljartvereniging DPP, dartclub CV De Spieringkruiers, Oranjevereniging Moerdijk, St. Nicolaascomité Moerdijk, Stichting Gemeenschapshuis Moerdijk Stichting Heemkunde Moerdijk, PC Vrouwenvereniging Dorcas, ouderraad Vereniging Milieugroep Moerdijk Jeugdtoneel Moerdijk, Stichting Zeekadetcorps Moerdijk, Jeugdsoos Moerdijk Muziekvereniging Hollands Diepklanken, Toneelvereniging Moerdijk, RK Kerkkoor Moerdijk KBO afdeling Moerdijk, PCOB afdeling Moerdijk, Stichting Seniorenraad Moerdijk, Zonnebloem Moerdijk EHBO-vereniging Moerdijk Stichting Hart van Moerdijk, Vogelvereniging Moerdijkse Vogelvrienden, Moerdijkse Oldtimer Vrienden

Bron: Gemeentegids2003, gemeente Moerdijk, informatie van de deelnemers

12


In februari 2004 is besloten om de jeugdsoos in Moerdijk te beëindigen. De directe aanleiding daarvoor waren vernielingen en vechtpartijen tijdens de laatste soosavond in de tenniskantine. De Stichting Jeugdsoos Moerdijk organiseerde vanaf 1993 soosavonden, eerst maandelijks, later werd het minder. Inmiddels is een nieuw initiatief ontstaan om activiteiten voor jongeren te gaan opzetten (zie verder paragraaf 4.2). Tabel 6:

Ontwikkeling ledenaantal van enkele verenigingen 2000

2001

2002

2003

Tennisvereniging Klaverpolder

Vereniging

92

92

92

92

Voetbalvereniging TPO*

129

146

132

153*

Stichting Zeekadetcorps Moerdijk

19

19

28

29

Jeugdsoos Moerdijk

75

75

75

75

Muziekvereniging Hollands Diepklanken

37

36

37

35

Toneelvereniging Moerdijk

24

24

23

22

KBO afdeling Moerdijk

83

83

70

74

EHBO-vereniging Moerdijk

22

22 ?

?

11

?

75

Moerdijkse Oldtimer Vrienden

?

*: De 153 leden van TPO zijn als volgt verdeeld: 53 seniorenleden, 68 jeugdleden, 17 kaderleden (trainers/leiders van jeugd en senioren), 8 bestuursleden, 7 rustende leden. TPO heeft 3 seniorenteams, 1 C-jeugd jongens elftal, 1 B-jeugd meiden elftal, 2 Ejeugd zeventallen en 2 F-jeugd zeventallen Bron: gemeente Moerdijk De meeste verenigingen in Moerdijk hebben een vrij constant ledenaantal. Alleen de voetbalvereniging is vorig jaar behoorlijk gegroeid, terwijl het aantal leden van de EHBO-vereniging juist fors daalde. Tabel 7:

Gemeentelijke bijdragen aan verenigingen in Moerdijk in 2004

Vereniging Tennisvereniging Klaverpolder

Bijdrage in € 324,--

Stichting Zeekadetcorps Moerdijk

2.543,--

Muziekvereniging Hollands Diepklanken

3.061,-

Toneelvereniging Moerdijk

417,-

KBO afdeling Moerdijk

424,-

EHBO-vereniging Moerdijk

286,-

Stichting Heemkunde Moerdijk

795,-

Organisatie dodenherdenking (Stichting Heemkunde Moerdijk)

265,-

Stichting Seniorenraad Moerdijk

7.080,- *

Stichting Caritas, ziekentridium Moerdijk

154,-

St. Nicolaascomité Moerdijk

284,--

Totale bijdragen aan Moerdijkse verenigingen

16.302,-

*: Dit is de bijdrage voor 2003; het subsidiebedrag voor 2004 moet nog vastgesteld worden. Bron: gemeente Moerdijk


13

De gemeentelijke bijdrage aan de meeste verenigingen in Moerdijk bedraagt enkele honderden euro's. Drie verenigingen ontvangen een veel hogere bijdrage: het zeekadetcorps, Hollands Diepklanken en de Seniorenraad. De subsidieaanvraag van de Oranjevereniging Moerdijk is momenteel nog in behandeling. Het initiatief dat recent in Moerdijk is ontstaan voor activiteiten voor jongeren komt in principe ook in aanmerking voor subsidie; een aanvraag daarvoor volgt nog. Meningen van de deelnemers

De deelnemers zijn van mening dat Moerdijk een bloeiend verenigingsleven heeft. De meeste verenigingen houden zelf hun broek op, er is sprake van een grote zelfredzaamheid. Het aantal jeugdleden van voetbalvereniging TPO is de laatste tijd weer toegenomen: bijna alle jongeren zijn er lid van. Men heeft de indruk dat de belangstelling voor de jeugdsoos daarentegen is gedaald. Het jeugdtoneel zit na een moeilijke periode juist weer in de lift. Jongeren zijn niet betrokken bij de oranjevereniging of de carnavalsvereniging, maar ze doen wel mee met de activiteiten en vieringen. Er wordt opgemerkt dat niet alleen de KBO activiteiten voor ouderen in Moerdijk organiseert; dat doen ook anderen. Een aantal verenigingen is weliswaar gevestigd in Moerdijk, maar trekt ook veel leden van buiten (het zeekadetcorps en de oldtimervereniging bijvoorbeeld). Verder wordt opgemerkt dat sporten steeds minder in verenigingsverband en steeds vaker individueel gebeurt. Dat heeft gevolgen voorde verenigingen. Jongeren geven aan dat er voor hen weinig te doen is in het dorp. Ze willen wel naar de soos in Zevenbergschen Hoek, maar dat is ver weg. Dan is vervoer een probleem.

14


3

Het wonen

3.1

Het aantal woningen Tabel 8: Ontwikkeling aantal woningen, absoluut en geïndexeerd (1-1-1997=100) 1 januari

Absolute aantallen

Geïndexeerd

Moerdijk*

Gemeente

Moerdijk

Gemeente

1997

499

14.045

100,0

100,0

1998

499

14.237

100,0

101,4

1999

499

14.280

100,0

101,7

2000

497

14.373

99,6

102,3

2001

499

14.446

100,0

102,9

2002

518

14.470

103,8

103,0

2003

521

14.624

104,4

104,1

2007 (prognose)

531

106,4

2012

541

108,4

2017

547

109,6

2022

547

109,6

*: aantallen gelden voor dorp plus buitengebied Bron: gemeente Moerdijk en Pronexus bv (prognose)

De cijfers uit tabel 8 zijn gebaseerd op de indeling die het CBS hanteert. Dat is een statistische indeling, die geen rekening houdt met de oriëntatie van mensen. De deelnemers merken op dat de kerkelijke grenzen (die ruimer zijn dan de CBS-indeling) daar veel meer recht aan doen. Recentelijk zijn in de buurtschap Roodevaart diverse woningen gesloopt vanwege de ligging nabij het industrieterrein Moerdijk. Op 1 januari 2002 telde Roodevaart nog 29 woningen, daarvan zijn er inmiddels 13 gesloopt; 9 staan nog op de nominatie om gesloopt te worden. Voor de aanleg van de HSL zijn 120 woningen gesloopt. Volgens de statistische gebiedsindeling lagen die op het grondgebied van Zevenbergschen Hoek, maar als we kijken naar de oriëntatie van mensen, dan waren zo'n 30 woningen gericht op de kern Moerdijk. Voor de gesloopte woningen is compensatie geboden in Zevenbergschen Hoek. Verder lagen er op 1 januari 2002 verspreid in het buitengebied van Moerdijk nog 39 woningen. Tabel 8 laat zien dat de woningvoorraad in de kern Moerdijk jarenlang niet is gegroeid. Bezien we de periode vanaf 1997 dan is er alleen in 2001 een substantieel aantal woningen gebouwd. In dat jaar werden er 22 woningen op de locatie van aardappelhandel Lanssen gerealiseerd. Recentelijk heeft de gemeente Moerdijk gebruik gemaakt van het provinciale pilotproject Bouwen voor specifieke groepen in kleine kernen. Er is een plan ingediend voor de realisering van 20 appartementen voor senioren en starters


15

aan de Schokkerstraat/Steenweg. Van deze 20 komen er minimaal 10 in de huur- en maximaal 10 in de koopsteer. De 10 sociale huurwoningen moeten voldoen aan de eisen die de provincie stelt (bijvoorbeeld een maximale huurprijs van €440,12 per maand). De provincie stelt hiervoor 5 woningen beschikbaar uit het provinciale budget; de overige 5 komen ten laste van het gemeentelijke contingent. Voorwaarde is dat in 2004 met de bouw wordt begonnen. Meningen van de deelnemers

De deelnemers zijn van mening dat er behalve in Roodevaart ook op andere plaatsen in het buitengebied van Moerdijk in de loop der tijd nogal wat woningen zijn gesloopt bijvoorbeeld voor de aanleg van de HSL Men vreest dat dat ook in de toekomst nog zal doorgaan. De deelnemers dringen er op aan dat er in de kern Moerdijk alsnog compensatie wordt geboden voor de gesloopte woningen. In zijn algemeenheid wordt er, aldus de deelnemers, in Moerdijk te weinig gebouwd. Bovendien wordt er te schoksgewijs gebouwd, een gelijkmatiger bouwtempo is veel gunstiger voorde leefbaarheid.

3.2

De soort woningen

Tabel 9:

Verhouding huur-/koopwoningen in Moerdijk in 2002

Soort woning Sociale huursector

Absoluut

In procenten

169

32,6

Particuliere huursector

26

5,0

Koopsector

323

62,4

Totaal

518

100,0


Voor een klein dorp heeft Moerdijk een opvallend hoog aandeel huurwoningen; deze zijn vooral in bezit van een woningcorporatie. Tabel 10: Woningbezit van de corporaties in Moerdijk Woningcorporatie

Totaal aantal woningen

Nadere omschrijving

Woningbouwvereniging Brabants Westhoek

66

56 eengezins (gebouwd 1950-1978) 6 senioren (1970) HAT (1983)

Woningstichting Goed Wonen

88

88 eengezins (1950-1985)

Stichting Veron

15

15 opgepluste seniorenwoningen met steunpunt (in ontwikkeling)

Totaal

169


16


Uit de bouwjaren van de woningen in tabel 10 is af te leiden dat er in Moerdijk al lang geen sociale huurwoningen zijn gebouwd. Het woningbezit van Brabants Westhoek is iets ouder dan van Goed Wonen. Brabants Westhoek is betrokken bij de plannen voor de 20 in 2004 te realiseren appartementen voor starters en senioren. Tabel 11: Huurprijzen van de sociale huurwoningen (peildatum 1-1-2002) Aantal woningen

In procenten

< € 307,-

Huur per maand

113

66,9

€ 307,-- - € 440,--

53

31,4

Onbekend

3

1.8

169

100,0

Totaal Bron: gemeente Moerdijk

De cijfers uit tabel 11 laten zien dat de sociale huurwoningen in Moerdijk relatief goedkoop zijn: bijna alle woningen hebben een huur van minder dan €440,-- (de grens die de provincie aanhoudt voor starters- en seniorenwoningen), tweederde hebben zelfs een maandhuur van minder dan € 307,-. Deze gunstige huurprijzen worden mede veroorzaakt door het feit dat de sociale huurwoningen al wat ouder zijn. Bovendien voeren de woningcorporaties in Moerdijk slechts beperkte huurverhogingen door, zodat de huurprijzen aantrekkelijk blijven. Tabel 12: Koopwoningen naar prijsklasse (peildatum 1-1-2002) Prijs

Aantal woningen

In procenten

< € 87.000,-

2

0,6

€ 87.000,--€ 116.000,-

16

5,0

€ 116.000,---€ 174.000,--

131

40,6

€174.000,--€232.000,-

103

31,9

€ 232.000,- - € 290.000,-

40

12,4

€ 290.000,- - € 347.000,-

18

5,6

> € 347.000,--

13

4,0

323

100,0

Totaal Bron: gemeente Moerdijk

De gegevens in tabel 12 zijn gebaseerd op de waarde die bij de OZB (Onroerende Zaakbelasting) worden gehanteerd; het betreft dus niet de marktwaarde van de woningen. Het blijkt dat bijna 80% van de koopwoningen in Moerdijk ligt in de prijsklassen tot €232.000,-.


17

Tabel 13: Gemiddelde woningbezetting per 1-1-2002 Gemiddelde woningbezetting

Absoluut

Nederland

2,37

Gemeente Moerdijk

2,52

Kern Moerdijk

2,33


Vergeleken met de gemeente Moerdijk heeft het dorp Moerdijk een wat lagere gemiddelde woningbezetting; deze komt bijna overeen met die van geheel Nederland. Meningen van de deelnemers De kwaliteit van de woningen in Moerdijk is redelijk, aldus de deelnemers. Ook het onderhoud is redelijk goed. Wel is er onvoldoende evenwicht tussen de goedkopere en de duurdere woningen. Aangegeven wordt dat de seniorenwoningen aan de Irenestraat moeilijk verhuurbaar zijn aan ouderen. Dat heeft te maken met de ligging: mensen kijken bij elkaar naar binnen.

3.3

Bouwmogelijkheden In een aantal recente documenten heeft de gemeente Moerdijk aangegeven welke bouwmogelijkheden er zijn binnen de kern Moerdijk. Zo noemde de StructuurvisiePlus de volgende locaties: aardappelhandel Lansen, de omgeving Schokkerstraat/Steenweg en Haakonstraat (opslagterrein bedrijf). Inmiddels is de eerste locatie ingevuld en staat de realisering van woningen op de tweede locatie voor de deur. In de Visie Woningbouw wordt aangegeven dat er een nieuwe potentiële inbreidingslocatie in beeld is gekomen, namelijk de afronding van de zuidwestrand van de kern Moerdijk. Met de vaststelling van de Visie Woningbouw heeft de gemeente Moerdijk het woningbouwbeleid voor de komende jaren vastgelegd. Op grond van de uitgangspunten 'evenwichtig verdelen', 'bouwen naar behoefte' en 'inbreiden voor uitbreiden' wordt een meer dan evenredig deel van de beschikbare contingenten toegekend aan de kernen Zevenbergen, Fijnaart en Klundert. Voor de overige kernen is voor de periode 2005-2010 15% van de contingenten beschikbaar. De gemeente kiest hier - naast het optimaal benutten van deze contingenten nadrukkelijk voor het inzetten van de bestaande woningvoorraad. Gedacht wordt aan het realiseren van een gevarieerd woningaanbod door middel van sloop en vervangende nieuwbouw, levensloop bestendig bouwen en aanpassing van de bestaande woningen. Met het oog op de leefbaarheid van de kleine kernen zet de gemeente hier in op een evenwichtige leeftijdsopbouw van de bevolking. Vooral het huisvesten van starters verdient aandacht.

18


In het Bestemmingsplan Kern Moerdijk zijn verschillende ontwikkelingslocaties voor woningbouw in Moerdijk opgenomen. Genoemd worden de locatie Schokkerstraat/Steenweg (de plannen voor 20 appartementen), het voormalige schoolgebouw aan de Steenweg (waar mogelijkerwijs ook woningbouw komt, hoewel er ook plannen zijn voor kinderopvang) en een aantal locaties waar de bouw van een vrijstaande woning mogelijk wordt (deze woningen vullen openingen op in de bestaande bebouwing). Concreet gaat het om: Steenweg 22, J.W. Frisostraat 6 en het perceel tussen Grintweg 31 en 33.

Meningen van de deelnemers Voor behoud van de leefbaarheid is het essentieel dat jongeren de kans krijgen in Moerdijk te (blijven) wonen, aldus de deelnemers. Nu krijgen jongeren te weinig kansen. Voor hen zouden meer starterswoningen moeten komen, naar schatting in de verhouding eenderde huur en tweederde koop. De deelnemers noemen nog enkele andere locaties waar woningbouw zou kunnen plaatsvinden: richting spoorlijn (voormalige spoordijk), bij de Onrust, het terrein van Breu re, de oostelijke kant van de haven, de oostzijde van de kern, in de voormalige katholieke kerk kunnen wellicht appartementen worden gerealiseerd. Verder zijn er diverse kleine open plekken binnen het dorp waar wat gebouwd kan worden. Het kaartje op pagina 20 geeft een overzicht van de mogelijke bouwlocaties.

Men onderschrijft het standpunt van de gemeente dat ook gekeken moet worden naar de mogelijkheden om de bestaande woningvoorraad op peil te houden, maar een regelmatige nieuwbouw is daarbij onontbeerlijk.


19

1. 2. 3. 4. 5. 6.

De Onrust Moerdijk Centrum Locatie Breure/Kon. Haakonstraat Oostzijde haven Gebied Oost Solitaire locaties

Dorpsplan Moerdijk Bouwlokaties Getekend: Gecontroleerd:

Ict/Rkan1 Nvt

Datum:

05-04-2004

Schaal:

1 :

Tekeningnummer:

Nvt

Gemeente Moerdijk

20

gemeente

6000

Moerdijk Postbus 4

4760 AA

Zevenbergen


3.4

Woningbehoefte

In het voorjaar van 2002 heeft de gemeente de woningbehoefte van hoofdbewoners en starters onderzocht met behulp van een schriftelijke enquête. In de kern Moerdijk werden 100 vragenlijsten verspreid; terugontvangen werden 42 enquêtes van hoofdbewoners en 3 van starters. De respons van hoofdbewoners is groot genoeg voor een betrouwbaar beeld. Tabel 14 geeft de belangrijkste uitkomsten van de woonbehoefte van doorstromers (dat zijn hoofdbewoners die naar een andere woning willen verhuizen) die nu in de kern Moerdijk wonen. Tabel 14:

Doorstromers in de kern Moerdijk (cijfers in %) Huidige woonsituatie <55 55 +

Gewenste woonsituatie 55 + <55

Huur

49

33

13

16

< € 363,»

100

100

31

67

> € 363,--

0

0

69

33

Koop <€ 136.134,--

51

67

67

34

29

24

32

40 40

€136.134,— €226.890,--

43

25

52

> € 226.890,-Geen voorkeur voor huur of koop

28

51

16

20

20

50

Woningtype Rijtjeswoning

57

50

21

13

Twee onder één kap

21

0

21

37

Vrijstaand

22

50

43

13 25

Gestapeld met lift Overig

0

0

7

0

0

8

12

Aantal kamers 1 of 2

0

0

0

16

3

8

0

14

33

4

57

84

26

34

5

27

0

52

17

>5

8

16

8

0

Ja

22

34

Nee

0

0

Geen voorkeur

78

66

Nieuwbouwwoning ?

Gewenste woonkern Dorp Moerdijk

56

Ander dorp binnen de gemeente Moerdijk

40

Andere gemeente in Nederland

4

Bron: Companen


21

Tabel 14 laat zien dat in de huursector zowel de jongere als de oudere doorstromers belangstelling hebben voor een wat duurdere huurwoning in vergelijking met de huidige situatie. In de koopsector lijkt het omgekeerde te gelden: daar is behoefte aan wat goedkopere woningen. Verder valt op dat de helft van de oudere doorstromers geen voorkeur heeft voor huur of koop; bij de jongere doorstromers gaat de grootste voorkeur uit naar een koopwoning. Wat het woningtype betreft: het merendeel van de jongere doorstromers bewoont nu een rijtjeswoning en heeft de voorkeur voor een vrijstaande woning. Oudere doorstromers die in een rijtjes- of vrijstaande woning wonen wensen juist een twee-onder-een-kapper of een appartement met lift. Kijken we naar de grootte van de woning, dan hebben oudere doorstromers vooral behoefte aan wat kleinere woningen en de jongere doorstromers juist aan wat grotere woningen. De meesten hebben geen voorkeur voor een bestaande of een nieuwbouwwoning. Tot slot een opmerkelijke uitkomst: net iets meer dan de helft van de doorstromers wil in de kern Moerdijk blijven, 40% heeft de voorkeur voor een andere kern binnen de gemeente Moerdijk. Meningen van de deelnemers

Naast woningen voor starters is er, volgens de deelnemers, behoefte aan woningen voor senioren, vooral in het centrum. Daarbij moet rekening worden gehouden met het feit dat veel mensen in Moerdijk gewend zijn om een woning te huren voor een schappelijke prijs. Het feit dat 40% van de geënquêteerde inwoners van Moerdijk aangeeft naar een andere kern binnen de gemeente te willen verhuizen is een gevolg van de onzekerheid waarin het dorp verkeert. Daarbij spelen vooral de discussies rond Moerdijkse Hoek een rol. In dit verband wijzen de deelnemers op berichten in de media dat de provincie sloop van het hele dorp Moerdijk zou overwegen (september 2003). Dit leidde tot grote commotie in het dorp.

3.5

De woonomgeving Meningen van de deelnemers

Over de woonomgeving zijn veel opmerkingen gemaakt. Zo merkt men op dat de dorpskern te weinig groen heeft, de verlichting is slecht en er is gebrek aan stoepen; her en der is de bestrating slecht, er is veel achterstallig onderhoud. De toezeggingen om de Margrietstraat en de Steenweg aan te pakken zijn niet nagekomen, dat geldt ook voor het schoolplein. De Steenweg en de Grintweg zijn nog steeds geen 30 km zone, meer autoremmende maatregelen zijn gewenst Er zijn klachten over stank van de riolering aan het Wilhelminaplein en wateroverlast door een te kleine capaciteit van de riolering in de Julianastraat en de Margrietstraat.

22


De deelnemers pleiten er voor het dorp meer aan te kleden met bankjes, rustplekken en bomen (ook aan de haven), zodat je er met plezier doorheen kunt wandelen. ^^ Het onderhoud van de Vliet is bijzonder slecmlÊhiervoor bepleit men een grote opknapbeurt. Sommigen zien graag een afzetting met hekwerk ter bescherming van de kinderen (en voor het tegenhouden van de eenden, zodat die blijven waar ze horen). Op veel plaatsen in en rond Moerdijk (bijvoorbeeld bij het jeugdhonk en het strandje bij de Appelzak) ligt zwerfvuil; dat moet bijgehouden worden. De deelnemers noemen diverse plekken die sociaal onveilig zijn: rond het jeugdhonk (dat is inmiddels kapot en vies). Steenweg (crossterrein voor scooters, ook uit de omgeving), bij het bushokje (waar gedeald wordt), schoolplein is niet afgesloten (ondanks toezeggingen van de gemeente), 's zomers zorgen campinggasten soms voor overlast. Gepleit wordt voor een nieuwe ontsluiting van de ten westen van het dorp liggende groenstrook naar de Julianastraat (ter hoogte van de Margrietstraat) en voor een doorsteek naar het recreatiegebied de Appelzak. Er wordt opgemekt dat de gemeente hierop eerder al positief heeft gereageerd.


23

4 4.1

De voorzieningen Basisschool De Klaverhoek

Tabel 15: Ontwikkeling aantal leerlingen basisschool Teldatum

Basisschool De Klaverhoek

1 oktober 2000

86

1 oktober 2001

88

1 oktober 2002

86

1 oktober 2003

91

1 oktober 2005 (prognose)

103

1 oktober 2010

108


Volgens de opgave van de gemeente zal het aantal leerlingen van de basisschool de komende jaren nog stijgen. Gelet op de cijfers uit de bevolkingsprognose (zie tabel 2) is deze groei vooral te danken aan de stijging van het aandeel oudere leerlingen, want het aandeel 0 tot 9-jarigen groeit in Moerdijk volgens de prognoses niet meer. Meningen van de deelnemers De deelnemers zijn van mening dat de prognoses inmiddels achterhaald zijn. Zo worden er weer behoorlijk wat kinderen in Moerdijk geboren. De verwachting is dan ook dat het aandeel jongeren niet zal dalen.

4.2

Overige voorzieningen Tabel 16: Overige voorzieningen in Moerdijk

Winkels

Voorzieningen versshop, autobedrijf, bloemist, verfwinkel, breiproducten, 2 kapsalons, 2 vishandels, groentekraam en kaasboer/ poelier (1 maal per week), groentewagen

Sociaal-cultureel

gebouw De Sprange, peutercarrousel de Rakkers, gemeenschapshuis De Ankerkuil, jeugdhonk, bibliobus

Medisch

huisartsspreekuur (3 maal per week), bloedafname (1 maal per week), 2 medicijnenafhaalpunten, fysiotherapeut

Sport

voetbalveld, tenniscomplex, gymzaal

Recreatie en toerisme

campings, jachthaven watersportcentrum Hollands Diep

Overige

gereformeerde kerk, hervormde kerk, rk kerk, dorpspunt, TPGPost servicepunt, TPGPost businesspoint, pedicure, schoonheidsspecialiste, brandweerpost, 2 autorijscholen, hovenier, café, café-petit restaurant, cafetaria, pension

Bron: Gemeentegids 2003, Aanzet tot startdocument kern Moerdijk, telefoongids, informatie van de deelnemers

24


Toelichting op de voorzieningen: - Gebouw De Sprange is de thuisbasis van de heemkundevereniging. - De bibliobus is bedoeld voor de jeugd; eens per week staat de bus VA uur in het dorp. - De medische voorzieningen in Moerdijk zijn erg beperkt. Voor de meeste zaken is men aangewezen op voorzieningen elders. - Een van de campings is alleen bedoeld voor werknemers van het industrieterrein (caravanverhuur). - Het dorpspunt is vanaf 5 januari 2004 gevestigd in het voormalige kruisgebouw. Het is een initiatief van Kruiswerk Mark en Maas. Inwoners kunnen er terecht met vragen over zorg, werkzaamheden in en om het huis, advies, ontspanning et cetera. Het dorpspunt inventariseert vraag en aanbod en bemiddelt; de bemiddeling is gratis, voor de diensten (zoals boodschappen- en strijkservice) worden marktconforme tarieven in rekening gebracht. - De postvoorziening: het servicepunt ligt in het dorp (Grintweg); het business point ligt op het industrieterrein (Plaza). Hier moeten dorpsbewoners pakjes afhalen. Tabel 17: Gemeentelijke bijdragen aan voorzieningen in Moerdijk in 2003 Voorziening Gymzaal

Bijdrage in € 9.501,-

Voetbalveld

42.093,--

Gemeenschapshuis De Ankerkuil

26.041,-

Totaal

77.635,--

Af: huuropbrengsten

27.812,-

Saldo

49.823,-


Tabel 17 laat zien dat de gemeente Moerdijk in 2003 in totaal €77.635,bijdroeg aan accommodaties en terreinen in Moerdijk. Daar tegenover stond een huuropbrengst van in totaal €27.812,-, zodat de netto-bijdrage uitkwam op €49.823,--. Woningbouwvereniging Brabants Westhoek en Stichting Kindercentra NoordWesthoek hebben plannen om in de voormalige basisschool aan de Steenweg kinderopvang te realiseren. Wellicht wordt ook de peuterspeelzaal, die nu is gehuisvest in het nieuwe gebouw van de basisschool, vanwege ruimtegebrek ondergebracht in de voormalige school. De medewerker van het dorpspunt ontwikkelt initiatieven om de dienstverlening van het dorpspunt zo breed mogelijk te maken. Om erachter te komen welke wensen er leven is een enquête uitgevoerd onder de Moerdijkse bevolking. Verder zijn contacten gelegd met diverse dienstverlenende instanties. Stichting Circonflex is voornemens om bij de 15 seniorenwoningen aan de Visserstraat een steunpunt voor ouderen te realiseren. Vanuit dit steunpunt kan zorg worden geboden aan senioren in de buurt.


25

Uit tabel 19 blijkt dat op de drukste wegen in Moerdijk tevens de meeste ongevallen voorkomen. Meningen van de deelnemers

De deelnemers noemen de volgende situaties in Moerdijk gevaarlijk: kruising Steenweg-Havendijk, kruising Steenweg-J. W. Frisostraat, Grintweg (racebaan), t-splitsing Grintweg-J. W. Frisostraat, kruising Steenweg-Kloosterstraat. Hoewel de gemeente op diverse plaatsen sneiheidsremmende maatregelen heeft genomen, vinden de deelnemers de verkeerssituatie in Moerdijk nog altijd onveilig. Daarbij wordt nogmaals gewezen op het vele sluipverkeer, op het feit dat vluchtheuvels vaak kapot worden gereden, op de onveilige wegversmallingen in de J. W. Frisostraat, op de onveilige ligging van de oversteekplaats bij de school (geen zebrapad, ligt te veel in de bocht van de weg) en op de zeer onduidelijke bewegwijzering. Dat laatste hangt samen met de grootschalige wegen spoorwerkzaamheden die momenteel worden uitgevoerd, maar deze situatie duurt al drie jaar en gaat zeker nog drie jaar duren. Reden genoeg om aandacht te besteden aan de bewegwijzering. Men pleit voor de aanleg van 30 km zones en voor een betere handhaving van de snelheden. Verder wordt opgemerkt dat de brandweerkazerne op een ongelukkige plaats ligt: midden in het dorp, vlakbij de school. Als de brandweer moet uitrukken (vooral voor het industrieterrein of de snelwegen) leidt dat tot onveilige situaties. In het buitengebied is volgens de deelnemers sprake van veel onveilige situaties, vanwege het ontbreken van verlichting en/of fietspaden. Daarbij worden met name genoemd de route naar station Lage Zwaluwe, de Zwaluwsedijk en de route Koekoekendijk-Koekoeksedijk naar Zevenbergen.

5.2

Openbaar vervoer

Moerdijk wordt aangedaan door buslijn 118: Breda - Terheijden Zevenbergschen Hoek - Lage Zwaluwe - Moerdijk. De bus rijdt van maandag tot en met vrijdag volgens onderstaande dienstregeling. Tabel 20: Vertrek- en aankomsttijden van lijn 118 Bus uit Breda

Bus naar Breda 7.17 7.47

8.39

8.40

11.57

11.58

13.57

13.58

14.57*

14.58*

15.57

15.58

16.57

16.58

17.58 18.58 * Rijdt niet tijdens schoolvakanties. Bron: BBA


29

Duidelijk is dat de openbaar vervoervoorziening in Moerdijk erg beperkt is: 's avonds en in de weekends is er helemaal geen busvervoer. Verder gaat bus 118 niet naar Zevenbergen. Mensen uit Moerdijk die naar Zevenbergen willen moeten in Zevenbergschen Hoek overstappen op bus 117, die uit Terheijden komt. De gemeente is momenteel bezig met een onderzoek naar de wensen op het gebied van openbaar vervoer in de hele gemeente. Daarvoor zijn enkele bewonersbijeenkomsten belegd. Bij de bijeenkomst in Zevenbergschen Hoek waren ook mensen uit Moerdijk aanwezig. Zij brachten daarbij in dat er behoefte is aan openbaar vervoer tussen Moerdijk en Zevenbergschen Hoek (kinderen uit Moerdijk turnen in Zevenbergschen Hoek), aan openbaar vervoer in het weekend (ook voor jongeren die uitgaan) en aan een openbaar vervoerverbinding met Zevenbergen en station Lage Zwaluwe. De gemeente is in overleg met vervoersbedrijf MTI getreden om zicht te krijgen op de precieze behoeften en op de eventuele mogelijkheden voor aanvullend openbaar vervoer. De resultaten hiervan zijn nog niet bekend. Stichting Hart van Moerdijk stelt in haar Startdocumentvoor om een buurtbus te laten rijden. Als alternatief voor het openbaar vervoer kan gebruik gemaakt worden van de deeltaxi, een soort openbaar vervoer in de vorm van taxivervoer. De deeltaxi is regionaal opgezet voor 18 gemeenten in West-B ra bant. Klanten moeten van tevoren telefonisch contact opnemen met vervoerder PZN om een rit te reserveren. Men zit met meerdere mensen in een taxi, dus moet rekening worden gehouden met een langere reistijd (een directe route is vaak niet mogelijk). De kosten bedragen €1,03 per zone (de zones zijn vergelijkbaar met die van de strippenkaart), dat is duurder dan normaal openbaar vervoer. Mensen met een WVG-pas op 65+-pas krijgen korting. Er is geen zicht op het aantal inwoners van Moerdijk dat gebruik maakt van de deeltaxi. Meningen van de deelnemers De deelnemers merken op dat de meeste jongeren uit Moerdijk in Breda op school zitten. Zij maken gebruik van bus 118. Maar 's avonds en in de weekends zijn ze verstoken van openbaar vervoer. Inmiddels zijn er wel enkele jongeren die hun rijbewijs hebben en bereid zijn om als BOB te fungeren. Daardoor wordt het voor jongeren uit Moerdijk mogelijk om in de omgeving uit te gaan. Een kleinschalige busverbinding met vrijwilligers uit het dorp wordt door de deelnemers gezien als een mogelijke oplossing. Een en ander dient uiteraard ontwikkeld te worden samen met de BBA. Volgens de deelnemers maken veel ouderen gebruik van de deeltaxi. Omdat dat de gemeente veel geld kost, dreigt de deeltaxi ten onder te gaan aan zijn eigen succes. Een aantal deelnemers onderschrijft het idee van Stichting Hart van Moerdijk voor een watertaxi naar Dordrecht en Rotterdam. Bij het aspect bereikbaarheid pleiten de deelnemers voor een verbetering van de aanrijtijden van politie en ambulance.

30


6 6.1

Het werken Bedrijvigheid

Het onderwerp bedrijvigheid is in de gemeente Moerdijk erg actueel. Vlak bij de kern Moerdijk ligt het grootschalige, bovenregionale bedrijventerrein Moerdijk. Daarnaast is de gemeente in beeld voor de vestiging van een nieuw grootschalig bedrijventerrein, Moerdijkse Hoek. De provincie is hier groot voorstander van, de gemeenteraad is echter unaniem tegen de ontwikkeling van Moerdijkse Hoek. Ook veel inwoners van het dorp wijzen een nieuw bedrijventerrein af. Een en ander betekent dat de gemeente bij de ontwikkeling van toekomstig beleid er steeds van uitgaat dat Moerdijkse Hoek niet doorgaat. Dat gebeurde bijvoorbeeld in het Scenario Moerdijk 2020, maar ook in de Visie Industrie. Ook dit Dorpsplan Moerdijk houdt geen rekening met de komst van Moerdijkse Hoek. Het bedrijventerrein Moerdijk wordt gerekend tot grondgebied van de kern Moerdijk. Daardoor zijn er volgens de cijfers zeer veel bedrijven in Moerdijk gevestigd, zo blijkt uit tabel 21. Tabel 21: Ontwikkeling aantal bedrijven in Moerdijk Jaar

Aantal bedrijven

Bron: Werkgelegenheidsenquête 2003, SES West-B ra bant

Om het beeld wat verder te verhelderen is vervolgens nagegaan welke bedrijven in de kern Moerdijk zijn gevestigd. Tabel 22: Bedrijven in de kern Moerdijk Ligging Buitendijks ten noordwesten van de kern Binnendijks tegen de kern aan Tussen de woonbebouwing

In het buitengebied

Bedrijf Houthandel, scheepswerf, voormalige houthandel, vishandel Transportbedrijf, bouwen aannemersbedrijf, groothandel in metaal en schroot Breifabriek, schildersbedrijf, 2 kennels, hovenier, bloemist, rietdekkersbedrijf, accountant, klusbedrijf, autopoetsbedrijf, sleepbootbedrijf, olie- en waterbevoorradingsboot, bakkerij, catering Autosloperij, handel in roerende zaken, scheepswerf, winkel in scheepsbenodigdheden, vastgoedhandel, diverse agrarische bedrijven

Bron: Bestemmingsplan kern Moerdijk, informatie van de deelnemers


31

De kern Moerdijk beschikt over het bedrijventerrein Havenkant, ter grootte van 4 ha, waarop twee bedrijven zijn gevestigd. Op 1 april 2002 stonden bij de gemeente twee bedrijven uit Moerdijk geregistreerd als belangstellende voor bedrijfsgrond. In de StructuurvisiePlus wordt opgemerkt dat bestaande bedrijven op lokale bedrijventerreinen een belangrijke functie hebben voor de economie en de leefbaarheid van de kleine kernen. Hoewel er ruimtegebrek is, wordt uitbreiding van de lokale terreinen uitgesloten. De ideeën uit de StructuurvisiePlus heeft de gemeente later uitgewerkt in de Visie Industrie. Daarin wordt gesteld dat binnen de gemeente Moerdijk een of meer locaties moeten worden aangewezen die voor de periode tot 2020 kunnen voorzien in voldoende ontplooiingsmogelijkheden van het huidige Moerdijkse bedrijfsleven. Zo'n concentratie is wenselijk, onder meer vanuit het oogpunt van veiligheid (concentreren milieuhinder), mobiliteit (beperken verkeersstromen/stroomlijnen van zware transporten en dergelijke) en beheer (schaalvoordelen). In de Visie Industrie wordt voorgesteld aan de oostzijde van de gemeente de bedrijventerreinen Schansdijk en De Koekoek samen te voegen en te ontwikkelen als toekomstig concentratiegebied voor bedrijvigheid; aan de westzijde wordt gekozen voor bovenlokaal industrieterrein Dintelmond. De keuze voor concentratie betekent dat de overige lokale terreinen binnen Moerdijk niet zullen worden uitgebreid. Al deze terreinen komen op termijn in aanmerking voor herstructurering. Als herstructurering aan de orde is, moet de optie tot afslanking of opheffing van het terrein serieus meegenomen worden. Dat geldt ook voor het bedrijventerrein Havenkant in Moerdijk. De ontwikkelingen rond de haven in Moerdijk waren eind 2003 zeer actueel. Er lag een aanvraag van een bestaand bedrijf (scheepswerf Van Ballegooy) om uitbreiding van het bedrijf nabij de dorpshaven. En in het Ontwerp-bestemmingsplan Kern Moerdijk was het gebied rond de haven opgenomen, inclusief de industriële bestemming. In het dorp gaan echter stemmen op om de haven een meer toeristisch-recreatieve invulling te geven. In december 2003 zijn de plannen besproken in raadscommissie en gemeenteraad. Toen is besloten een nader onderzoek te laten uitvoeren naar de haalbaarheid van een toeristisch-recreatieve invulling. Tijdens de verdere behandeling van de plannen in de gemeenteraad op 22 januari 2004 is besloten de aanvraag van het bedrijf aan te houden en het bestemmingsplan vast te stellen met uitzondering van het gebied rond de haven. De uitkomsten van de discussies over het dorpsplan zullen door de gemeente betrokken worden bij de verdere besluitvorming over de haven. Meningen van de deelnemers

De deelnemers vinden dat de dienstensector in Moerdijk ondervertegenwoordigd is: Wij krijgen alleen maar de smerigheid'. Volgens een aantal deelnemers hebben bedrijven meer dan voldoende uitbreidingsmogelijkheden. Over de overlast van bedrijven lopen de meningen uiteen. Sommigen vinden dat veel bedrijven overlast veroorzaken, anderen vinden dat de stank- en geluidsoverlast van het industrieterrein naar verhouding meevalt. Dat is te danken aan de groenstrook tussen dorp en industrieterrein.

32


Een enkeling zegt dat de houthandel vrachtverkeer door het dorp veroorzaakt Deelnemers vinden dat de bedrijven die in het dorp zitten er mogen blijven. Een grootschalige uitbreiding van bedrijven aan de haven ziet men niet zitten. De spoorlijnen die vlak bij Moerdijk liggen veroorzaken veel lawaaioverlast; dat geldt zowel voor de goederenspoorlijn langs het dorp als voor de noordzuid-verbinding die wat verder weg ligt. Terwijl het vervoer (ook van gevaarlijke stoffen) over het spoor toeneemt, verkeert de goederenspoorlijn in slechte conditie.

6.2

Werkgelegenheid

Tabel 23: Ontwikkeling werkgelegenheid in Moerdijk (inclusief het bedrijventerrein Moerdijk) Jaar 1999

Mannen 4.425

Vrouwen 832

2000

4.825

871

5.696

2001

5.123

867

5.990

2002

5.244

862

6.106

2003

4.781

831

5.612

Totaal 5.257

Bron: Werkgelegenheidsenquête 2003, SES West-Brabant

Tabel 23 laat zien dat de werkgelegenheid recentelijk wat is teruggelopen. Per 1 november 2002 stonden 23 inwoners (12 mannen en 11 vrouwen) van Moerdijk bij het CWI ingeschreven als werkzoekende; daarvan hadden er 21 geen werk. In totaal waren 18 van de 23 ingeschreven werkzoekenden 40 jaar of ouder. Meningen van de deelnemers

Men vraagt zich af hoeveel van de mensen die in of nabij Moerdijk werken ook in Moerdijk wonen. De meeste inwoners van Moe rijk die elders werken, werken in de Randstad. Ze hebben dagelijks te maken met files. Jongeren die meededen aan de discussies volgen uiteenlopende opleidingen (vmbo, mbo, havo); sommigen willen verder leren, anderen willen direct gaan werken. Ze willen wel werk in de buurt. De werkloosheid in het dorp is erg klein.


33

7

Relatie tussen burger en overheid Op dit gebied zijn enkele initiatieven genomen: 1 In mei 2001 hebben enkele inwoners van Moerdijk de Stichting Hart van Moerdijk opgericht. Deze stichting heeft tot doel de leefbaarheid van het dorp Moerdijk te bevorderen. Sinds de oprichting heeft Hart van Moerdijk tal van initiatieven genomen. Eén daarvan was de publicatie van het rapport Aanzet tot Startdocument kern Moerdijk (maart 2002), dat in overleg met de inwoners van Moerdijk totstandkwam. Het startdocument presenteert een aantal aandachtspunten en initiatieven die van belang zijn voor de leefbaarheid van het dorp. 2 De gemeente Moerdijk werkt met een zogenoemde 'gemeentelijke ambassadeur', die wekelijks spreekuur houdt in alle kernen van de gemeente. Het spreekuur is Moerdijk dinsdags van 13.30 tot 14.30 uur in De Ankerkuil. De gemeentelijke ambassadeur is het lokale aanspreekpunt van de gemeente. Hij onderhoudt contacten met inwoners en instellingen en kan mensen helpen met het oplossen van problemen. 3 Een van de wethouders heeft tot taak de contacten met de dorps- en wijkraden te onderhouden. 4 Sinds het najaar van 2003 hanteert de gemeente Moerdijk het zogenoemde Convenant Dorpsraden. Hierin is vastgelegd dat de gemeente het belang van overleg en samenwerking met de dorpsraad onderkent; in principe is er tweemaal per jaar overleg tussen college en dorpsraad. Ook worden er enkele zaken ten aanzien van dorpsraden vastgelegd. Zo moet de dorpsraad een afspiegeling zijn van de bewoners, moeten ze regelmatig en openbaar vergaderen, moeten ze een aanspreekpunt hebben en dienen ze jaarlijks verantwoording af te leggen aan de bewoners. Een dorpsraad die het convenant tekent heeft recht op een gemeentelijke subsidie (in 2003: €1.250,--). Hart van Moerdijk heeft het convenant niet getekend. 5 De gemeente Moerdijk heeft een gemeentelijke infolijn ingesteld (telefoonnummer (0168) 37 35 55) waar iedereen terecht kan met vragen of klachten over milieu, bouwen sloopafval, oud papier, groenonderhoud, straatonderhoud et cetera. Telefoontjes komen binnen bij het infocentrum, waar ze worden geregistreerd en uitgezet naar de betreffende afdelingen. Meningen van de deelnemers De deelnemers vragen zich af hoe vaak er gebruik gemaakt wordt van de diensten van de gemeentelijke ambassadeur. Men vindt dat er vanuit het dorp voldoende initiatieven worden genomen, maar dat het de gemeente wel eens ontbreekt aan daadkracht: men heeft wel aandacht, maar toezeggingen worden niet nagekomen. Als voorbeeld wordt daarbij genoemd de riolering bij het Wilhelminaplein: toezeggingen dat er wat aan de stank zou worden gedaan blijven liggen.

34


Aan de gemeentelijke infolijn waar klachten kunnen worden gemeld, mag volgens de deelnemers wel meer bekendheid worden gegeven. Bovendien is men niet tevreden over de afhandeling van klachten. Positief vindt men de vele initiatieven, waarbij met name het dorpspunt wordt genoemd als een mogelijkheid om zaken in de lift te krijgen. Het dorpspunt zou een rol kunnen spelen bij de informatieverstrekking door de gemeente (en anderen). De gemeenteraadsstukken liggen nu in Moerdijk niet ter inzage. Tot slot wordt bij dit aspect opgemerkt dat men de wijkagent te weinig in het dorp ziet.


35

8

Uitkomsten van recente enquêtes

8.1

Leefbaarheidmonitor

In 2001 heeft Aedes, vereniging van woningcorporatie een leefbaarheidmonitor opgesteld. Daarvoor heeft de gemeente in alle kernen van Moerdijk een schriftelijke enquête gehouden, waarin burgers hun waardering over een groot aantal leefbaarheidsaspecten konden uitdrukken in een rapportcijfer. Tabel 24: Buurtprofiel van de kern Moerdijk, 2001 Kern Moerdijk

Gemeente Moerdijk

Woningen

6,8

7,3

Woonomgeving

5,4

5,9

Groenvoorziening

5,6

6,0

Speelvoorziening

4,6

4,9

Winkels

2,9

5,3

Scholen

5,5

6,8

Medische voorzieningen

4,5

6,9

Sportvoorzieningen

6,1

6,8

Sociaal-economische samenstelling

7,0

6,7

Onderlinge contacten

7,8

7,3

Verantwoordelijkheidsgevoel

7,5

7,0

Burenoverlast

8,0

8,0

Geluidsoverlast van verkeer en industrie

5,6

6,7

Vuil en stank van verkeer en bedrijven

4,0

6,8

Zwerfvuil

7,2

7,2

Element

Vuil van huisdieren

5,3

5,3

Overlast van stalling van caravans etc.

8,2

7,9

Overlast van horeca

9,0

8,3

Overlast van drugshandel

9,2

8,8

Criminaliteit

6,6

6,8

Veiligheidsgevoel

7,8

7,5

Onveilig rijgedrag

6,5

6,1

Onveilige kruising, oversteekplaats etc.

6,2

6,2

Totaaloordeel

7,8

7,8


De resultaten laten zien dat het dorp Moerdijk van de inwoners op vele punten een lager rapportcijfer krijgt dan de hele gemeente. Juist op de punten als onderlinge contacten, verantwoordelijkheidsgevoel, overlast en veiligheidsgevoel scoort het dorp juist beter dan de totale gemeente.

36


8.2

Jongerenenquête

Eind 2003 heeft de gemeente Moerdijk de jeugd van 12 tot en met 18 jaar schriftelijk geënquêteerd. In totaal hebben 53 jongeren uit het dorp Moerdijk de enquête ingevuld. De belangrijkste uitkomsten van de enquête zijn: - De meeste jongeren waren tussen de 12 en 17 jaar. - Ongeveer evenveel jongens als meisjes hebben geantwoord. - Alle respondenten wonen nog bij de ouders thuis. - Ze hebben allemaal de Nederlandse nationaliteit. - Verreweg de meesten volg(d)en een opleiding op vmbo-niveau, ook het mbo scoort goed. - Driekwart is lid van een sportvereniging, meestal van voetbalvereniging TPO. - Ruim 20% is lid van een andere vereniging, vooral de toneelvereniging en muziekvereniging Hollands Diepklanken. - Meer dan de helft heeft zelf wel eens iets georganiseerd. - Meer dan 70% vindt dat de gemeente onvoldoende rekening houdt met de jeugd. Van de jongeren uit Moerdijk geeft meer dan 85% aan dat er te weinig te doen is voor jongeren in de gemeente. Tabel 25: Wat jongeren missen in het dorp Moerdijk Element Voetbalveld

Aantal malen genoemd 6

Bankjes

10

Grasvelden

8

Basketbalveld

14

Een plek om vrienden te ontmoeten

15

Pleintjes

5

Half-pipe

12

Niets

6

Iets anders, namelijk:

19

-

disco of café

4

-

(beter) jeugdhonk

7

-

zwembad

3

schaatsbaan

1

-

iets leuks georganiseerd

1

-

countryclub

1

-

ADSLykabelinternet

3

uitbus

1

pinautomaat

1

-


37

Meningen van de deelnemers

De jongeren herkennen zich in sommige uitkomsten van de enquête, maar over enkele zaken is twijfel. Zo vragen ze zich af wie een bankje, half-pipe of basketbalveld wil. Wél willen ze een plek om vrienden te ontmoeten, nu kan dat alleen maar op het voetbalveld (maar daar mag je door de week niet op), of op het veldje bij het jeugdhonk.

38


9

De acties De opmerkingen en wensen die de inwoners van Moerdijk hebben gemaakt tijdens de discussiebijeenkomsten zijn vertaald in acht acties, die allemaal een bijdrage leveren aan de leefbaarheid van Moerdijk. Aan de aanwezigen is gevraagd of zij door middel van het toekennen van punten de acties een prioriteit wilden toekennen. Op dit verzoek werd verschillend gereageerd. Een aantal mensen vreesde dat door het toekennen van prioriteiten belangrijke acties uit het oog zouden worden verloren. Zij stonden op het standpunt dat alle voorgestelde acties van groot belang zijn om de leefbaarheid van Moerdijk te behouden en waar mogelijk te verbeteren. Deze mensen hebben dan ook alle acties dezelfde hoge score of enkele hoge scores gegeven. Anderen daarentegen waren van mening dat het toekennen van punten in ieder geval duidelijk maakt waar voor inwoners van Moerdijk de prioriteit ligt. In de analyse zijn beide opvattingen betrokken. Er werden in totaal 41 lijsten ingeleverd. Daarvan werd uit 18 lijsten duidelijk dat men geen keuzes wilde maken. Bij 23 lijsten waren wel de punten toegekend. Nadere analyse wijst evenwel uit dat de voorkeur voor de acties erg dicht bij elkaar ligt. Alleen de acties 7 en 8 scoren vergeleken bij de andere wat minder. De acties zijn: 1 Wonen voor starters en ouderen 2 Een opknapbeurt voor de woonomgeving 3 Voorzieningen voor jongeren 4 Een centrale gemeenschapsvoorziening 5 Een ontwikkeling van de haven die de leefbaarheid bevordert 6 Verkeersonveiligheid aanpakken 7 Kleinschalig busvervoer 8 Betere contacten tussen gemeente en burgers Hierna worden de acties uitgewerkt. Steeds wordt het doel van de actie omschreven, wordt een toelichting gegeven aan de hand van de opmerkingen uit de voorafgaande hoofdstukken en wordt een voorstel gedaan wie bij de uitwerking en uitvoering van de voorgestelde actie betrokken zou moeten worden.


39

Actie 1: Wonen voor starters en ouderen Meer mogelijkheden bieden voor starters en ouderen om in Doel Moerdijk te (blijven) wonen. Toelichting De deelnemers maken zich zorgen over het feit dat nogal wat mensen het dorp Moerdijk verlaten. Daar worden verschillende redenen voor genoemd: ouderen trekken weg vanwege het gebrek aan voorzieningen en vervoer; jongeren vanwege het gebrek aan woonruimte. Ook de ontwikkelingen die op Moerdijk afkomen zijn voor sommige mensen aanleiding om te vertrekken; de onzekerheid over wat er gaat gebeuren met het bedrijventerrein Moerdijkse Hoek is groot. Het is voor de leefbaarheid van Moerdijk van groot belang dat het dorp voor jong én oud aantrekkelijk blijft om er te wonen. Daarom vinden de deelnemers het een goede zaak dat de leefbaarheid van het dorp nu en in de toekomst aandacht krijgt. Wat het aspect 'wonen' betreft is het dan van belang dat er geschikte woningen zijn. Dat betekent dat heel zorgvuldig zal moeten worden nagegaan waar behoefte aan is. Nogal wat inwoners van Moerdijk zijn gewend om een woning te huren voor een relatief lage prijs. Het is te verwachten dat juist onder starters en senioren vraag is naar huurwoningen. Daarnaast is er ook behoefte aan mogelijkheden voor zelfbouw, dat wil zeggen een kavel kopen en daarop zelf een woning realiseren. En deelnemers wijzen, met het oog op de vergrijzing van het dorp, op een groeiende behoefte aan zorgwoningen, dat wil zeggen woningen die door hun bouw en indeling geschikt zijn voor mensen die zorg nodig hebben en waar zorg wordt geboden. Er wordt gepleit voor een woningbouwbeleid dat tot doel heeft meer evenwicht te brengen tussen goedkope en duurdere woningen; dat kan de doorstroming op gang brengen. Zo zijn sommige ouderen die nu goedkoop wonen (huur of koop) bereid een wat duurdere huurwoning te accepteren, waardoor hun woning vrijkomt voor een starter. Vrij lang is er in Moerdijk nauwelijks gebouwd; alleen in 2002 kwam er een flink aantal woningen bij. Nu zijn er plannen om in 2004 20 appartementen voor senioren en starters te realiseren (minimaal 10 huur, maximaal 10 koop). Voor de leefbaarheid van een dorp is het van belang dat er niet schoksgewijs in grote aantallen, maar juist regelmatig wat wordt gebouwd. Zoals het er nu naar uitziet zijn de verdere bouwmogelijkheden in Moerdijk (nadat deze 20 woningen zijn gerealiseerd) beperkt. Het is dan ook zaak woningen te realiseren die voor uiteenlopende bevolkingsgroepen (voor jong én oud) geschikt zijn (met andere woorden: woningen dienen levensloopbestendig te zijn).

40


Het is vanuit sociaal oogpunt ook een goede zaak als jong en oud door elkaar heen wonen. Door de ligging nabij het industrieterrein Moerdijk zijn er bij het dorp, met name in de buurtschap Roodevaart en in de omgeving van station Lage Zwaluwe, woningen gesloopt, zonder dat daarvoor in Moerdijk compensatie kwam. De deelnemers vinden het noodzakelijk dat er in het dorp alsnog compensatie komt voor deze woningen. Ook de locatiesz\]r\ van belang. Zo zullen ouderen het liefst in het centrum wonen. Naast de locaties die de gemeente in beeld heeft (Haakonstraat, afronding van de zuidwestrand en enkele plekken voor vrijstaande woningen) worden als mogelijke bouwlocaties genoemd: richting spoorlijn (voormalige spoordijk), bij de Onrust, terrein van Breure, de oostelijke kant van de haven, de oostzijde van de kern, verbouw van de rk-kerk. Verder zijn er diverse kleine open plekken waar wat kan worden gebouwd, zonder dat het karakter van het dorp wordt aangetast. Initiatieven voor woningbouw van particulieren zullen zorgvuldig moeten worden bekeken. Overigens moet niet alleen naar nieuwbouwmogelijkheden worden gekeken, er zal ook moeten worden nagegaan of er aanpassingen en verbeteringen in de bestaande woningvoorraad'nodig zijn. In dit verband wordt concreet het voorbeeld genoemd van de seniorenwoningen aan de Irenestraat. Die zijn vanwege de bouw (men kijkt bij elkaar binnen) moeilijk aan senioren verhuurbaar. Wellicht is hier een aanpassing noodzakelijk. Bij verbeteringen in de bestaande voorraad gaat het niet alleen om huur-, maar ook om koopwoningen. De gemeente start daarom een project Blijvend thuis in eigen huis. Dat heeft tot doel oudere eigenaar-bewoners bewust te maken van aanpassingen en/of voorzieningen die nodig zijn in hun woning als hun gezondheid achteruit gaat. Zulke verbeteringen maken het mogelijk dat ouderen langer zelfstandig blijven wonen.

Wie?

Tot slot wordt bij het aspect wonen opgemerkt dat in de gemeente Moerdijk diverse woningcorporaties actief zijn, elk met hun eigen inschrijf- en toewijzingssysteem. Het zou een goede zaak zijn als er wordt toegewerkt naar één systeem, met een centrale inschrijving en toewijzing. Gemeente, woningcorporaties, mogelijk Stichting Hart van Moerdijk, eigenaar-bewoners.


41

Actie 2: Een opknapbeurt voor de woonomgeving Een aantrekkelijke woonomgeving in Moerdijk. Doel Toelichting Er zijn nogal wat opmerkingen gemaakt over de woonomgeving. Zo wordt geklaagd over te weinig groen in de dorpskern, gebrek aan stoepen, slechte bestrating, slechte verlichting, achterstallig onderhoud, slecht onderhoud van de Vliet, zwerfvuil, het vervuilde strandje et cetera. Verder zijn er klachten over stank van de riolering aan het Wilhelminaplein en wateroverlast door een te kleine capaciteit van de riolering aan de Julianastraat en Margrietstraat. Er wordt gepleit voor beter onderhoud, maar ook voor een verfraaiingvan het dorp, bijvoorbeeld door het aan te kleden met bankjes, rustplekken en bomen (ook aan de haven). De Vliet moet worden opgeknapt. Daarnaast wordt voorgesteld een nieuwe ontsluiting te maken van de Julianastraat naar de groenstrook (ter hoogte van de Margrietstraat) en een doorsteek naar recreatiegebied de Appelzak. Een opgeknapte, goed onderhouden woonomgeving zorgt er ook voor dat sociaal onveilige situaties - waarvan er enkele zijn in het dorp - worden voorkomen.

Wie?

42

Bij deze actie wordt voorgesteld dat een groep bewoners zelf een rondje door het dorp maakt om concrete knelpunten systematisch te inventariseren. Daarbij is het van groot belang dat acute, gevaarlijke situaties snel worden opgelost (daar is de de gemeentelijke infolijn voor; zie ook actie 8) en dat voor meer structurele zaken (verbetering, herinrichting) een planmatige aanpak wordt ontwikkeld. Bewoners, gemeente.


Actie 3: Voorzieningen voor jongeren Meer voorzieningen voor jongeren in Moerdijk, variërend van Doel een ontmoetingsplek tot activiteiten. Toelichting Veel deelnemers maken zich zorgen over de situatie rond de jeugd in Moerdijk. Aan de ene kant wordt geconstateerd dat er voor de jeugd weinig te doen is. Anderzijds gaat het niet goed met bestaande voorzieningen en activiteiten voor jongeren. Zo is het bestaande jeugdhonk bijna helemaal gesloopt en voldoet het niet meer. En recentelijk is na ongeregeldheden besloten om met onmiddellijke ingang te stoppen met de jeugdsoos. Zo dreigt er een situatie te ontstaan waarin Moerdijk de jeugd alleen maar minder mogelijkheden biedt. Het is van belang dit te voorkomen. De jeugd zelf constateert dat er in het dorp vrijwel geen plekken zijn waar jongeren bij elkaar kunnen komen. Zulke plekken zijn juist erg belangrijk. Aan de andere kant blijkt het moeilijk te zijn om een geschikte locatie te vinden voor een jongerenontmoetingsplek. Veel bewoners, zelfs ouders van de betrokken jongeren, willen die niet in hun buurt hebben. Er zal in goed overleg met jongeren en bewoners opnieuw moeten worden gezocht naar een geschikte ontmoetingsplek voor jongeren. Die moet vervolgens degelijk worden ingericht (beschutting bieden en vandalismebestendig zijn) en onderhouden. Daarnaast hebben de jongeren aangegeven dat er behoefte is aan een ruimte binnen (verwarmd, zoals De Ankerkuil) waar ze kunnen verblijven. Daar hoeft niets te worden georganiseerd, die moet op gezette tijden gewoon open zijn. Wellicht kan hier een relatie worden gelegd met actie 4, de centrale gemeenschapsvoorziening. Inmiddels hebben een bestuurslid van Stichting Hart van Moerdijk, Stichting De Markenlanden en het dorpspunt een oproep in het dorp verspreid om vrijwilligers \e vinden die zich in willen zetten voor activiteiten voor jongeren van 4 tot 18 jaar. Dat heeft inmiddels 19 reacties opgeleverd; de belangstelling neemt nog toe. Het is van belang om bij deze actie aansluiting te zoeken bij dit initiatief. Ook de jongerenwerker van De Markenlanden dient hierbij een rol te spelen.

Wie?

Bij alle genoemde voorstellen benadrukken de deelnemers dat het van belang is om van meet af aan jongeren zelf er bij te betrekken. Zij moeten zich mede verantwoordelijk gaan voelen voor hun activiteiten en voorzieningen. Pas dan wordt het mogelijk de situatie te doorbreken. Daarnaast wordt opgemerkt dat ook de ouders hierin een verantwoordelijkheid hebben. Stichting Hart van Moerdijk, Stichting De Markenlanden, dorpspunt, vrijwilligers uit het dorp, jongeren en hun ouders, eventueel de basisschool en de politie.


43

Actie 4: Een centrale gemeenschapsvoorziening Een gemeenschapsvoorziening waar zo veel mogelijk functies in Doel worden ondergebracht is voor (de inwoners en verenigingen van) het dorp een onmisbare voorziening. Toelichting Het dorp Moerdijk heeft meerdere gemeenschapsvoorzieningen: De Ankerkuil, school, kerk, gymzaal. De Sprange. Daarnaast is er sprake van nieuwe initiatieven: Kruiswerk Mark en Maas heeft dit jaar in het kruisgebouw het zogenoemde dorpspunt geopend, Stichting Circonflex wil bij de seniorenwoningen aan de Visserstraat een ouderensteunpunt realiseren, Stichting Kindercentra Noord-Westhoek heeft plannen voor kinderopvang in de voormalige basisschool aan de Steenweg (wellicht gaat de peuterspeelzaal vanwege ruimtegebrek daar ook heen). Hoewel dit stuk voor stuk positieve initiatieven voor het dorp zijn, maken de deelnemers zich zorgen over een te grote versnippering. Het is zaak om samenwerking te zoeken, krachten te bundelen en zaken te gaan combineren. Dat kan door een centrale gemeenschapsvoorziening in Moerdijk te realiseren. Daarbij moeten de functies centraal worden gesteld en niet de gebouwen die toevallig beschikbaar zijn. Een voorbeeld: het dorpspunt kan een belangrijke functie in Moerdijk gaan vervullen, maar dat kan waarschijnlijk nog beter als het niet zou zijn ondergebracht in het kruisgebouw, maar in een centrale gemeenschapsvoorziening. Wellicht kunnen in zo'n gemeenschapsvoorziening ook functies worden ondergebracht, die nu niet in Moerdijk zijn, maar waar wel behoefte aan is (bijvoorbeeld een pinautomaat of zorg).

Wie?

44

Wat de meest geschikte accommodatie is voor een centrale gemeenschapsvoorziening (De Ankerkuil of een ander gebouw of locatie) is iets wat verder zal moeten worden nagegaan. Datzelfde geldt voor de ruimten waar behoefte aan is en voor de organisatie van het beheer(De Ankerkuil draait nu helemaal op vrijwilligers). Gemeente, Kruiswerk Mark en Maas, Stichting Circonflex, Stichting Kindercentra Noord-Westhoek, Stichting Gemeenschapshuis Moerdijk, Stichting Hart van Moerdijk, woningcorporaties, eventueel andere partijen.


Actie 5: Een ontwikkeling van de haven die de leefbaarheid bevordert Doel Een dorpshaven die bijdraagt aan de leefbaarheid van Moerdijk. Toelichting De ontwikkelingen rond de haven van Moerdijk zijn zeer actueel. Er ligt een aanvraag van een bestaand bedrijf (scheepswerf Van Ballegooy) om uitbreiding van het bedrijf nabij de dorpshaven. En in het Ontwerp-bestemmingsplan Kern Moerdijk is het gebied rond de haven opgenomen, inclusief de industriële bestemming. In het dorp Moerdijk gaan echter stemmen op om de haven een meer toeristisch-recreatieve invulling te geven. In december 2003 zijn de plannen besproken in raadscommissie en gemeenteraad. Toen is besloten een nader onderzoek te laten uitvoeren door Focus bv naar de haalbaarheid van een toeristisch-recreatieve invulling. Tijdens de verdere behandeling van de plannen in de gemeenteraad op 22 januari 2004 is besloten de aanvraag van het bedrijf aan te houden en het Ontwerp-bestemmingsplanvastte stellen met uitzondering van het gebied van de haven. De uitkomsten van de discussies over het Dorpsplan zullen door de gemeente betrokken worden bij de verdere besluitvorming over de haven. Stichting Hart van Moerdijk heeft in haar Startdocument de toeristisch-recreatieve ontwikkelingvan de dorpshaven opgenomen als een van de projecten die voor de toekomst van Moerdijk van groot belang zijn. Men denkt aan ontwikkeling van een jachthaven in het westelijk havendeel, gecombineerd met (recreatieve) woningbouw. Dit kan gecombineerd worden met bedrijven die een relatie hebben met de watersport. Een jachthaven kan een publiekstrekker voor het dorp zijn. De deelnemers denken daarbij niet aan massatoerisme, maar aan een kleinschalige, bij het dorp passende ontwikkeling n\e\ bijvoorbeeld appartementen, plek voor de bruine vloot, plaatsen voor jachten, een boulevard met een ontmoetingsplek voor ouderen. Op die manier heeft de aangepaste haven betekenis voor het dorp.

Wie?

Er wordt sterk voor gepleit om de bevolking steeds te informeren over en te betrekken bij de verdere ontwikkelingen rond de haven. Gemeente, Stichting Hart van Moerdijk, bedrijven, bewoners.


45

Actie 6: Verkeersonveiligheid aanpakken Verbeteren van de verkeersveiligheid in en rondom Moerdijk Doel Toelichting Tijdens de discussies zijn door de deelnemers verschillende verkeersonveilige situaties, zowel in als buiten het dorp, genoemd: - kruispunten in de Steenweg - Grintweg inclusief de kruising met de J.W. Frisostraat - wegversmallingen in de J.W. Frisostraat - oversteekplaats bij de school - gevaarlijke, niet verlichte wegen in het buitengebied zonder fietspad (onder andere de route naar station Lage Zwaluwe, de Zwaluwsedijk en de route Koekoekendijk-Koekoeksedijk naar Zevenbergen). Verder wordt geklaagd over te hard rijden door het dorp en veel sluipverkeer van en naar het industrieterrein (zal dat verminderen als de nieuwe aansluiting op de A16 gereed is?). Gepleit wordt voor een betere bewegwijzering naar het industrieterrein op de A16 en A17. Over het idee om van de kern Moerdijk een 30 km zone te maken, lopen de meningen van de deelnemers uiteen: naast voor- zijn er ook tegenstanders. Tot slot ligt de brandweerkazerne op een ongelukkige plaats, midden in het dorp, vlakbij de school. Bij het uitrukken (vooral voor het industrieterrein of de snelwegen) leidt dat tot onveilige situaties.

Wie?

46

Alle genoemde situaties moeten worden bekeken en nagegaan moet worden welke verbeteringen mogelijk zijn. Bij de inventarisatie van gevaarlijke situaties kunnen bewoners een rol spelen. Gemeente, politie, 3 VO, Stichting Hart van Moerdijk, bewoners.


Actie 7: Kleinschalig busvervoer Doel Een beter op de behoeften afgestemde kleinschalige vorm van openbaar vervoer. Toelichting Het dorp Moerdijk is minimaal voorzien van openbaar vervoer; alleen tijdens werkdagen rijdt er overdag een bus richting Breda. Moerdijk is de enige kern van de gemeente zonder directe verbinding met de hoofdkern Zevenbergen. Daarnaast kan gebruik gemaakt worden van de deeltaxi, een bijzonder soort openbaar vervoer. De gemeente onderzoekt momenteel samen met vervoerbedrijf MTI de wensen op het gebied van openbaar vervoer. Uit Moerdijk is daarbij aangedrongen op een directe verbinding met Zevenbergen, Zevenbergschen Hoek en station Lage Zwaluwe en op openbaar vervoer in het weekend. De resultaten van het onderzoek en mogelijke oplossingen zijn nog niet bekend. Stichting Hart van Moerdijk stelt in haar Startdocument voor een buurtbus te laten rijden. Als mogelijke route wordt genoemd: De Ankerkuil - station Lage Zwaluwe - huisarts Zevenbergschen Hoek - Koffiehuis Langeweg - Zuidhaven Zevenbergen - station Zevenbergen - gemeentehuis Zevenbergen Den Donk Zevenbergen - huisartsen Klundert - weekmarkt Klundert - zwembad Klundert - De Onrust - De Ankerkuil.

Wie?

De deelnemers pleiten voor een kleinschalige busverbinding met vrijwilligers uit het dorp, uiteraard te ontwikkelen in samenspraak met de BBA. Belangrijk is dan een directe verbinding met Zevenbergen. Wellicht is het mogelijk om hierbij aansluiting te zoeken bij de bestaande buurtbusroute binnen de gemeente. Gemeente, BBA, MTI, Stichting Hart van Moerdijk.


47

Actie 8: Betere contacten tussen gemeente en burgers Doel Het versterken van de contacten tussen de gemeente en het dorp Moerdijk. Toelichting Tijdens de discussies over het dorpsplan is gepleit voor een verbetering van de contacten met de gemeente. Concreet zijn daarbij drie zaken genoemd: informatievoorziening, de gemeentelijke infolijn en de kemcontactavonden. Bij de informatievoorzieningwordt vooral gedoeld op het beschikbaar en toegankelijk zijn van allerhande informatie over de gemeente en het beleid. Voorgesteld wordt om het dorpspunt in te zetten als centrale plaats waar de informatie van de gemeente - naast die van andere instanties - beschikbaar en in te zien is. Ten aanzien van de gemeentelijke infolijn zijn twee tekortkomingen naar voren gebracht. Op de eerste plaats is de lijn te weinig bekend, op de tweede plaats is men ontevreden over de klachtenafhandeling. Beide zaken dienen verbeterd te worden: het telefoonnummer van de infolijn dient algemeen bekend gemaakt te worden en moet bijvoorbeeld steeds te vinden zijn in de huis-aan-huisbladen. En er dient gezocht te worden naar mogelijkheden om de afhandeling van klachten te verbeteren. Het is van groot belang dat acute , gevaarlijke situaties (gaten in het wegdek, niet brandende lantarens et cetera) zo snel mogelijk worden verholpen.

Wie?

48

De kemcontactavonden zijn door de gemeente ingesteld. Het zijn avonden, waarbij het college van B&W een dorp bezoekt en met de aanwezigen in gesprek gaat over het wel en wee van het betreffende dorp. Het is al een tijd geleden dat zo'n avond in het dorp Moerdijk werd gehouden. De deelnemers hechten er veel belang aan dat deze avonden weer in ere worden hersteld en dat ze jaarlijks worden gehouden. Zeker nu het Dorpsplan Moerdijkwordt opgesteld en er zaken in uitvoering zullen worden genomen, is het zaak dat daarover goed gecommuniceerd wordt met het dorp. Datzelfde geldt natuurlijk voor ontwikkelingen van buiten die op het dorp afkomen. Gemeente.


10 Voorstel voor vervolg Het Dorpsplan Moerdijk is tot stand gekomen dankzij de inzet van velen: gemeenteambtenaren, vertegenwoordigers van verenigingen, organisaties en instellingen én bewoners. Zij allen hebben zich gebogen over het wel en wee van Moerdijk. Er zijn diverse voorstellen gedaan voor acties die ten goede komen aan de leefbaarheid. De gekozen aanpak heeft eraan bijgedragen dat een grote groep inwoners betrokken is geraakt. Daarmee is recht gedaan aan het motto dat bij de start is gekozen voor het Dorpsplan Moerdijk, namelijk: werken aan leefbaarheid doe je samen. Dat betekent ook dat deze rapportage niet een eindresultaat is, maar juist de start moet zijn van werken aan de leefbaarheid van Moerdijk. Om dat waar te kunnen maken is het zaak dat de gemeente zich zo snel mogelijk uitspreekt over het dorpsplan en over de voorgestelde acties. Uiteraard moet dat ambtelijk worden voorbereid; daarna volgt de bestuurlijke besluitvorming. Om de betrokkenheid van de Moerdijkse bevolking vast te houden, mag die bestuurlijke duidelijkheid niet lang op zich laten wachten. We stellen voor om, nadat het gemeentebestuur van Moerdijk een standpunt heeft ingenomen over het dorpsplan en de voorgestelde acties, in Moerdijk opnieuw een bijeenkomst te beleggen. Het PON kan dan het bereikte resultaat presenteren, waarna de gemeente duidelijk maakt wat er verder gaat gebeuren. Daarbij gaat het er niet alleen om hoe de onderwerpen verder inhoudelijk zullen worden aangepakt, maar ook om de organisatorische inbedding. Dat laatste betreft zowel de manier waarop er binnen het gemeentelijk apparaat aan wordt gewerkt, als de manier waarop dat met anderen (instanties én bewoners) gaat gebeuren. Aan het einde van de tweede discussiebijeenkomst heeft het PON toegezegd dat deze slotbijeenkomst nog vóór de zomer van 2004 wordt gehouden. We vertrouwen erop dat die toezegging kan worden nagekomen. We bevelen voorts aan om tegelijkertijd met de slotbijeenkomst een informatiekrantje uit te brengen, bedoeld voor alle inwoners van het dorp Moerdijk. In dat krantje kunnen de belangrijkste uitkomsten van de discussies over het dorpsplan plus het standpunt van het gemeentebestuur worden opgenomen. Zo kan iedereen kennis nemen van de resultaten en wat er verder gaat gebeuren. Tot slot willen we voorstellen om het Dorpsplan Moerdijk regelmatig bij te stellen en te actualiseren. Dat kan bijvoorbeeld door eens in de twee jaar opnieuw feiten en cijfermateriaal te presenteren en daarover opnieuw met de bevolking in gesprek te gaan. Op die manier wordt aangesloten bij de opvatting van de gemeente, die in het Stappenplan Uitwerking Scenario Moerdijk 2020 en StructuurvisiePlus al heeft aangegeven dat het dorsplan niet statisch is en via overleg met de bewoners steeds geactualiseerd moet worden.


49

Bijlage:

Samenstelling van de klankbordgroep

De heer H. Akkermans, medewerker Stichting De Markenlanden De heer C. Baas, dominee, woonachtig in Moerdijk De heer J. Boomaars, directeur basisschool De Klaverhoek Mevrouw D. Deerns, secretaris Stichting Hart van Moerdijk De heer J. Diehl, medewerker Dorpspunt Moerdijk De heer C. van Gommeren, directeur Woningstichting Goed Wonen De heer P. Hendriks, wijkagent De heer G. van Herwijnen, directeur Stichting Kindercentra Noord-Westhoek De heer C. de Jong, directeur Woningbouwvereniging Brabants Westhoek De heer J. Kleemans, 3VO, afdeling Moerdijk Mevrouw I. Koster, medewerker gemeente Moerdijk De heer A. Neelen, Gehandicaptenplatform De Kernen Moerdijk Mevrouw A. Pijnappel, medewerker Stichting Favor De heer B. van der Sterren, financieel directeur Stichting Circonflex De heer A. Vermeulen, voorzitter Stichting Hart van Moerdijk De heer L. Willems, medewerker gemeente Moerdijk De heer J. van Zundert, Gehandicaptenplatform De Kernen Moerdijk

50


Overzicht van gebruikte literatuur BRO, Wooneffectrapportage gemeente Moerdijk, Vught september 2001. Buro 5 Maastricht, Verkaveling Moerdijk, Maastricht z.j. Companen, Rapportage woningbehoefte-onderzoek gemeente Moerdijk, Arnhem oktober 2002. Compositie 5, Ontwerp-bestemmingsplan kern Moerdijk, Breda augustus 2003. Gemeente Moerdijk, Basisdocument voor dorpsplannen, Zevenbergen z.j. Gemeente Moerdijk, Draaiboek voor het opzetten van dorpsplannen, Zevenbergen z.j. Gemeente Moerdijk, Langer thuis in Moerdijk. Ouderenbeleid van de gemeente Moerdijk, Zevenbergen oktober 2003. Gemeente Moerdijk, Niemand aan de kant. Verslag van het interactieve proces, Zevenbergen oktober 2001. Gemeente Moerdijk, Ontwikkeling lokaal sociaal beleid Moerdijk, Zevenbergen maart 2000. Gemeente Moerdijk, Scenario Moerdijk2020, Zevenbergen februari 2002. Gemeente Moerdijk, Stappenplan. Project Scenario Moerdijk 2020 en StructuurvisiePlus tot Dorpsplannen, Zevenbergen oktober 2002. Gemeente Moerdijk, Startdocument Moerdijk Centrum, Zevenbergen maart 2003. Gemeente Moerdijk, Startnotitie de sociale conditie van de gemeente Moerdijk, Zevenbergen 2000. Gemeente Moerdijk, Visie industrie. Een herijking van de StructuurvisiePlus, Zevenbergen december 2002. Gemeente Moerdijk, Visie woningbouw. De StructuurvisiePlus herijkt en in de tijd gezet, Zevenbergen maart 2003. Gemeente Zevenbergen, Kernennota. Een levend basisdocument m.b.t. de kernen van de gemeente Zevenbergen, Klundert december 1997. Nieuwland Advies en Stedebouwkundig Adviesbureau A. Welmers bv, StructuurvisiePlus Moerdijk, Wageningen/Gorinchem november 1998. PON, Equal-project 'Zakelijke zorg netwerken in en voor kleine woonkernen'. Stand van zaken in Eersel, Mariahout en Moerdijk, Tilburg februari 2003. Pronexus bv, Bevolkingsprognose gemeente Moerdijk, Eindhoven februari 2002 en mei 2002 (gedeeltelijk). Provincie Noord-Brabant, Woningvoorraad en aantal inwoners per gemeente, onderscheiden naar wijken en buurten, 's-Hertogenbosch december 2001. Stichting Hart van Moerdijk, Aanzet tot startdocument kern Moerdijk, Moerdijk maart 2002. Wegener Suurland bv, Gemeentegids Moerdijk2003, Eindhoven 2003.


51

Stationsstraat 15, Tilburg Postbus 90123 5000 LA Tilburg

systematisch

Sociale dimensie

+ 31 (0)13 535 15 35 + 31 (0)13 535 81 69

telefoon fax

[email protected] www.ponbrabant.nl

e-mail internet

Het PON signaleert maatschappelijke ontwikkelingen, behoeften en knelpunten in de samenleving, brengt deze in kaart en analyseert ze. Mede op basis van die verkregen inzichten ontwikkelt het instituut projecten die bedoeld zijn om in bestaande situaties verbeteringen aan te brengen en om vernieuwingen in gang te zetten.

Doel en doelgroepen

De initiatieven en projecten zijn er vooral op gericht mensen de gelegenheid te geven in de samenleving te participeren, om sociale cohesie te bevorderen, om achterstand en sociaal isolement te voorkomen en te bestrijden. Om dit te bereiken werkt het PON samen met overheden, instellingen en maatschappelijke groeperingen. Zij doen een beroep op het PON bij vraagstukken op al die terreinen waar de sociale dimensie in het geding is. Daarbij is te denken aan: zorg en maatschappelijke dienstverlening, wonen en welzijn, arbeid, educatie, cultuur, sport en leefbaarheid. Het PON zet op al die terreinen zijn deskundigheid in. De provincie Noord-Brabant is de belangrijkste financier van het PON.

Producten

De werkzaamheden van het PON resulteren in rapportages, onderzoeksverslagen, beschrijvingen van projecten en 'best practices', publicaties, video's, cd-rom's en dvd's, ontwikkelingsprojecten, thema- en studiebijeenkomsten, debatten, organisatieadviezen en mediation. Een overzicht van projecten en producten vindt u op de PON-website. Daar vindt u ook een PDF-bestand met PON-publicaties, voorzien van korte beschrijvingen en bestelinformatie.

Dorpsplan Moerdijk. t voor advies, onderzoek keling in Noord-Brabant

Recommend Documents