Preek Galaten 2:15-21 en Mattheüs 11:25-30 thema: Christenen, die moeten toch zoveel!?
Zondag 27 november 2011 – ds. D. Vonck Houten (dopen Saranna Suurmond)
Mededelingen Start Advent (Jaap Meijer) Themalied (C.I.F.) Votum Psalm 121:1 Zegengroet Opwekking 589 (Ik wil juichen voor U mijn Heer) Gebed (ook doopgebed) Onderwijs over de doop (zie PPT) Kindermoment Doopvragen Dooplied (melodie: wat de toekomst brenge moge- Liedboek 293) Zegen gebed Opwekking aan gemeente Opwekking voor kids 185 (De Here zegent jou) Kinderen naar de crèche Thema: Christenen, die moeten toch zoveel? Lezing Galaten 2:15-21 Mattheüs 11:25-30 Preek Opwekking 261 Abba Vader, U alleen Dankgebed Collecte Opwekking 407 Hoe groot zijt Gij Zegen
Dooplied – In je Moeders Schoot geweven (Melodie liedboek 293) 1. In je moeders schoot geweven Tot een wonder van bestaan Kwam je bij ons in het leven; Dankbaar zeggen wij jouw naam. Opnieuw mogen wij beleven Wat wij zien maar niet verstaan Wat een groot geheimenis Jong geboren leven is.
2. Aan een lange reis begonnen die een levensloop beslaat, Zul je door een wereld trekken Waarin heel veel kwaad bestaat. Al vanaf je eerste schrede Bidden wij dat met je gaat, Hij die geest en adem geeft En ook jou geschapen heeft.
3. Hoeveel liefde wij ook geven en hoe weerbaar jij ook wordt kwetsbaar zul je altijd blijven mensenmacht schiet toch tekort. Door de doop ben j’ opgenomen kind van mensen, kind van God in de kring hier om je heen leven kun je niet alleen.
1
Intro God is niet een God van regeltjes maar van liefde. We gaan daar deze morgen met elkaar over nadenken. De aanleiding voor het thema van deze morgen is een vraag die ik geregeld krijg van jongeren of van mensen om mij heen. Zij hebben een bepaald beeld van het christelijk geloof, namelijk dat christenen mensen zijn die heel veel moeten; christenen zijn mensen die heel veel moeten, allerlei regeltjes hebben, je mag een heleboel dingen niet en andere dingen moet je weer wel; een paar keer naar de kerk toe, je mag niet voor het huwelijk met elkaar naar bed, vul maar in …. Er zijn een heleboel verschillende regeltjes en moetens. De vraag waar we deze morgen bij stil staan is: klopt dat beeld? En zo niet, wat komt daar dan wel voor in de plaats? We gaan twee gedeelten lezen uit de bijbel Het eerste gedeelte is uit de brief aan de Galaten uit het Nieuwe Testament. Het is een brief van Paulus en hij wil duidelijk maken dat er eigenlijk maar één regel en moeten is. Er is één punt waardoor je kunt zeggen: het is goed tussen God en mij en dat is het geloof in Jezus Christus. Vervolgens gaan we lezen uit Mattheus waarin we lezen dat Jezus zelf een aantal woorden spreekt over ‘moeten’ en de druk die regels met zich meebrengen.
Preek Jij bent toch christelijk? Ja, dat klopt, dat ben ik. O, dan moet je toch elke dag naar de kerk? Het is denk ik zo’n 16 jaar geleden dat ik bij mijn werk een meisje tegenkwam met wie ik in gesprek raakte. Ze had blijkbaar gehoord dat ik christelijk was en we verbaasden ons eigenlijk over elkaar, in ieder geval over het beeld dat we van elkaar hadden. Ze had echt het idee dat christenen elke dag naar de kerk moesten en op zondag zelfs drie keer! Gelukkig kon ik dat beeld heel snel weghalen en ze zei: nou, dat valt eigenlijk nog best wel mee… twee keer naar de kerk op zondag. Maar ook dat beeld dat je op zondag twee keer naar de kerk moet, dat je als christenen een hele boel dingen moet: moet lezen, moet bidden … sterker nog: ook als christenen onder elkaar dat je heel vaak uitkomt op gespreken als: eigenlijk zou ik veel meer bijbel moeten lezen, of eigenlijk zou ik veel meer moeten bidden … - heel gemakkelijk ontstaat het beeld naar mensen die niet geloven, - maar net zo goed naar mensen die wel wekelijks in de kerk zitten, vooral bij jongeren- dat je als christenen vooral een heleboel dingen moet en dat je in je vrijheid beperkt wordt. En laten we eerlijk zijn: die dingen komen ook langs. We zijn hier in de gemeente gewend om best vaak te luisteren naar de 10 geboden en dat zijn allemaal hele duidelijke regels. We hebben hier in de kerk een bepaalde afspraak over hoe we dingen doen – dus het is hier zeker aanwezig. Hoe moet je daar nu naar kijken? En wat zegt de bijbel hier over?
2
Wat zegt God er zelf over hoe je hier mee om moet gaan? Daar gaan we deze morgen met elkaar over nadenken. Wat ik allereerst graag duidelijk wil maken: de regels op zichzelf zijn het probleem niet. Daarna kijken we; wat is dan wel ons probleem, we zullen zien dat ons probleem meer zit in het ‘moeten’, op de druk die regels met zich meebrengen En tenslotte zullen we kijken naar welke oplossing God zelf door Jezus ons daarin aanbiedt; hoe moet je volgens Jezus omgaan met al die moetens en die regels. Mijn verlangen is –hoe je hier deze morgen ook zit- dat je daardoor iets meer ontdekt hoeveel ruimte en hoeveel vrijheid het geloof in God en in Jezus Christus geeft. Echte vrijheid! Regel horen bij het (religieuze) leven Allereerst: regels horen er bij in dit leven. Helaas, zou je misschien kunnen zeggen, maar het is zo. Als je samen zou willen kijken naar een voetbalwedstrijd waarin je zegt: oké, er zijn nu geen regels – dan wordt het geen leuke wedstrijd en wordt het ook niet heel leuk om naar te kijken. Binnen no time vliegt de bal alle kanten op, er wordt gevochten… er is geen spel meer. En ook als je het hebt over opvoeding –ik ben zelf vader van drie kinderen- dan kom je er achter dat je op bepaalde momenten regels moet stellen en zeggen: oké, we gaan het nu zo en zo doen. Het zorgt voor veiligheid, die regels beschermen. En je ziet ook dat er op zo’n manier nagedacht wordt over het leven; hoe kun je nu dat leven ook beschermen? En hoe kun je nu op zo’n manier leven dat je zegt: ik doe hier goed in, ik doe hier recht in en dat levert iets op in dit leven en misschien ook wel na dit leven. Daarvoor zijn allerlei verschillende religies. Religie; dat zit al als iets in van redigeren, van regels ook, van het naleven van een plicht. Je verplicht je ergens toe in de hoop dat het je verder brengt, dat het je meer zicht geeft op het leven en hoe het leven bedoeld is.
Eigenlijk is het best wel opvallend dat juist christenen vaak het verwijt krijgen dat ze zich moeten houden aan allerlei regeltjes. Je zou kunnen zeggen: bij een religieus systeem hoort dat.
In de islam zijn er vijf zuilen waar je je aan moet houden, dan weet je dat je goeddoet: dat je vast met de Ramadan, dat je geregeld bidt … allerlei verschillende regels.
In het hindoeïsme is een hele centrale vraag: hoe vind ik geluk? En gezegd wordt: als je je aan bepaalde, hele simpele dagelijkse regels houdt, dan kom je op het spoor van dat geluk. Gewoon ’s ochtends op tijd opstaan, eten, je tanden poetsen, zorgen voor je hygiëne en ga zo maar door…. Het zijn regels die aangereikt worden om geluk te ervaren.
Ook in het boeddhisme kom je dat net zo hard tegen. Ook daarin is een (achtvoudige) weg van allerlei verschillende stappen waardoor je minder last krijgt van het lijden in deze wereld en waardoor je vrijer wordt en verlichter wordt.
3
Dus regels zijn nodig om vrijer te worden. Beperkingen zijn nodig om verder te komen. Dat is een hele normale gedachtegang om het maar zo te zeggen. Het is niet typisch iets christelijks. Maar misschien zit je hier en zeg je: dat gaat voor mij helemaal niet op. Met geen van die religies heb ik iets. Ik ben juist niet religieus. Ik geloof juist dat die regeltjes je allemaal niet helpen. Ik wil het op mijn manier doen, juist in die vrijheid zelf keuzes maken enz… Maar helaas kom ik heel veel verschillende mensen tegen die eigenlijk net zo hard last hebben van die druk en van het moeten, ondanks dat ze zeggen dat ze helemaal niet religieus zijn: … ik wil een goede gezondheid hebben, dat is belangrijk voor mijn leven… ik wil graag dat het me goed gaat en daarom moet ik werken en ook heel veel werken… ik wil graag zorgen dat ik gezond blijf en sportief blijf en daarom ga ik heel vaak naar de sportschool… ik wil me gelukkig voelen en daarom ga ik relaties aan maar verbreek ik ook weer relaties…. Allemaal hele verschillende logische dingen, maar tegelijkertijd –wanneer je er over doorpraatmerk je dat daar ook heel vaak een bepaalde druk ontstaat, een soort ‘moeten’ ontstaat. Want wat als je niet meer naar de sportschool gaat? Wat als je je baan verliest? Wat als de ander tegen jou zegt: weet je, ik ben er wel klaar mee, ik ga weer verder? We kunnen als mensen ons er niet onttrekken aan dat we dingen moeten doen om ons doel te bereiken. En het probleem zit hem volgens mij niet zozeer in de regeltjes of in de afspraken die we misschien gewoon met onszelf maken; het probleem zit hem erin dat het ons zelf zo vaak niet lukt; niet lukt in de afspraken die we met elkaar of die we met onszelf maken. Dat heeft te maken met een bepaalde onmacht dat je zegt: maar het lukt me niet om daadwerkelijk echt vrij te zijn. Het lukt me zelfs niet om met de afspraken die ik met mezelf maak een stuk geluk te bereiken. Daarom zou ik het dus breder willen trekken en zeggen: elk mens heeft problemen met regeltjes en met moeten. En de vraag is: hoe gaan we daar mee om? Hoe gaan we om met de regels, met die afspraken en met de moetens in ons leven? De bijbel over ons ‘probleem’ Daar zegt de bijbel best wel het nodig over. Best wel veel eigenlijk.
Allereerst zegt de bijbel: weet je, het is heel begrijpelijk dat je als mens er tegenaan loopt dat je je niet eens houdt aan je eigen afspraken. Als mens lukt het niet om je echt te houden aan en trouw te blijven aan de dingen die je wilt of die je je voorneemt. Elk mens schiet tekort. En de bijbel zegt het nog wat verder: elk mens is inderdaad gemaakt om volledig gelukkig te zijn en om vrij te zijn, maar het lukt niet. En dat komt omdat we God missen in ons leven. Dat is het antwoord van de bijbel. Het lukt je niet, je loopt aan tegen onmacht in je leven om je leven in de hand te hebben, omdat God het leven gemaakt heeft. Dat is wat de bijbel zegt.
En het betekent ook dat ieder mens er tegen aan loopt dat je je niet houdt aan je eigen afspraken en regels en dat je daarmee anderen en jezelf en ook God te kort doet. Dat er schuld ontstaat.
4
In een relatie kun je –of je nu christelijk bent of islamitisch bent of niet religieus bent- hele goede afspraken maken met elkaar en zeggen: we blijven echt trouw. En tot een bepaald moment lukt dat en tegelijkertijd zullen er momenten zijn dat je zegt: maar nu lukt het even niet. En heel veel huwelijken lopen stuk omdat je merkt bij jezelf: maar het lukt me niet om mij daaraan vast te houden… En daardoor ontstaat schuld. Daar hoef je niet christelijk voor te zijn om dat in je leven te zien. Dat je je niet houdt aan afspraken heeft gevolgen voor anderen. Ook jij kwetst en doet anderen tekort, hoe goed je het ook bedoelt.
En daarvan zegt de bijbel: daarvoor is Jezus Christus gekomen. Daar lazen we net met elkaar over in Galaten 2: 16 we weten dat niemand als rechtvaardige wordt aangenomen door de wet na te leven, door je te houden aan de tien geboden bv, tien geboden die goed zijn voor elk mens; niet scheiden, niet stelen, niet doodslaan, niet liegen… heel simpel. Maar het lukt je niet, dat weten wij, zegt hij. Paulus zegt: we weten dat niemand dat lukt. En dat betekent ook dat God zegt: oké, maar Ik wil omgaan met echte oprechte mensen. Ik wil leven in een relatie waarin je van elkaar op aan kunt. Wat is de oplossing? Hoe zorgt God ervoor dat mensen kunnen leven met God? Paulus zegt: maar door het geloof in Jezus Christus word je als rechtvaardige aangenomen. Door het geloof in Jezus Christus kun je weten dat het goed is tussen God en jou. En kan het ook goed worden tussen mensen en jou. God zegt niet: Ik verander de regeltjes. God zegt: Ik pak het gevolg daarvan aan, Ik pak de schuld aan. Ik wil die schuld wegdoen en volledig betalen. En dat is wat Paulus hier zegt: Jezus Christus is gekomen om de schuld en onze rotzooi op te ruimen. Om de last waar we zelf mee rondlopen op te ruimen en weg te halen. Om de druk van het moeten en dingen uit het leven moeten halen weg te nemen. Daar is Jezus Christus voor gekomen. Daarom zegt Paulus hier: 19 Want ik ben gestorven door de wet - het lukt met niet om daaraan vast te houden- en leef niet langer voor de wet, maar ik leef voor God. Ik leef voor God. God is de enige die weet wat goed voor mij is.
En die God zegt ook nog eens tegen mij: Ik weet dat je zult falen en Ik weet dat het op bepaalde momenten niet zal lukken, en toch wil Ik bij jou blijven en met jou meegaan. Dat is het grote verhaal van de bijbel. Dat is wat wij als christenen hier met elkaar leren. En dat betekent heel concreet dat wanneer je zegt: oké, ik ben niet twee keer in de kerk geweest bv, maar dat betekent niet dat ik niet leef met God. Dat betekent niet dat God nu zegt: nu kom je er niet meer in. Dat betekent heel concreet dat wanneer je in je leven merkt: ik zou eigenlijk meer moeten lezen, meer moeten bidden, of ik zou eigenlijk beter moeten zijn voor anderen … dat God niet zegt: precies en kom maar pas weer bij Mij terug als je dat gedaan hebt. Nee, de rollen worden omgedraaid. God zegt: weet je, het is goed tussen jou en Mij. En nu wil Ik je laten zien hoe en je laten ontdekken hoe je zo’n leven kunt leven. Daarvoor gaan we kijken naar Jezus.
5
Jezus’ oplossing voor het ‘moeten’ in dit leven. Jezus’ oplossing voor ‘moeten’ in dit leven. Jezus’ oplossing voor regels waarvan we zeggen: die zijn goed maar het lukt ons niet om daar echt trouw aan te zijn. En dan begint Jezus met te zeggen: 28 Kom naar mij, Wie? Allen die vermoeid en belast zijn. Ik heb er een plaatje bij gezet (zie ppt) Dat is het beeld dat Jezus hier wil neerzetten ook in die woorden; mensen die gebukt gaan onder een enorme zware last. En die last kan zijn van schuld uit keuzes die je gemaakt hebt uit je verleden… het kan zijn dat je zelf zoveel dingen moet van jezelf… het kan zijn dat je denkt: God zal wel heel erg boos op mij zijn… het kan zijn omdat je zegt: anderen zullen wel heel erg boos op mijn zijn… vul maar in. Vul maar in, denk voor jezelf maar na: waar ga jij in dit leven onder gebukt? Letterlijk. En Jezus zegt: Kom tot Mij allen die zo in het leven staan. Die vermoeid en belast zijn. En geef Mij maar je hand – het volgende plaatje in de ppt geeft dat weer. We hebben dat Vaderbeeld al een paar keer langs zien komen; daar spreekt de bijbel heel vaak over. Weet je, geef Mij maar je hand. Kom naast Me lopen. Kom bij Mij allen die vermoeid en belast zijn: als je met Mij meeloopt, dan loods Ik je door dit leven heen en dan weet je zeker: God houdt van mij. Hij ziet mij echt. En op sommige moment dan struikel ik en Hij haalt mij weer op. Op sommige momenten laat Ik zijn hand los en zeg: ik wil die kant op… dan zegt Hij: nee joh, kom weer terug. Kom weer terug, bij Mij is het goed. Zo stelt God zich voor in de bijbel. Dat is de God van christenen. En tegelijkertijd zegt Hij niet: dat betekent dat er helemaal geen regeltjes meer zijn of dat je helemaal niets meer hoeft te doen. Lees maar verder: Kom bij Mij allen die vermoeid en belast zijn en 29 Neem mijn juk op je zegt Hij vervolgens. Neem mijn juk op je en ook hier heb ik een plaatje gebruikt (zie ppt). Bij een juk moet je dit beeld voorstellen; een juk zorgde ervoor dat twee dieren, twee ossen, samen opliepen voor de ploeg bv. Om te zorgen dat niet de één sneller liep en de ander langzamer liep en het daardoor scheef zou gaan. Het juk zorgde ervoor dat ze samen naast elkaar bleven lopen. Dat is de uitnodiging die Jezus geeft. Hij zegt: Kom naast Mij lopen en dat betekent niet dat in één keer alle dingetjes over boord gaan, nee. Kom naast Me lopen, want dat weet je dat het goed is en dan leer Ik je hoe je in dat tempo kunt lopen van God zoals Hij het leven bedoeld heeft. Dan loop je niet te hard , dan val je misschien maar dan wachten we even tot je weer staat … Dat beeld wil Jezus hier geven als Hij zegt: neem Mijn juk op je. Kom naast Mij lopen Daarin zegt hij vervolgens: en leer van mij, Kom naast Mij lopen en we zullen samen onderweg praten. Ik zal je dingen vertellen en uitleggen over het leven. Leer van Mij dat ik zachtmoedig ben en nederig van hart ben. Dat Ik niet een God ben die veroordeeld, die zegt: dit heb je niet goed gedaan en dat en dat … Zo gaan vaders niet met hun kinderen om. Dat Ik een God ben die er op wil wijzen en wil onderwijzen en zeggen: joh, doe
6
dat nou niet en op sommige momenten zal zeggen: en nu stoppen. Niet omdat Hij boos is of omdat Hij wil veroordelen, maar omdat Hij wil zorgen omdat Hij zacht van hard is en nederig van hart is. Dat heeft Hij wel bewezen door te sterven voor onze straf. Wat hebben wij nou gedaan, wat heeft Saranna nou gedaan dat ze mag zeggen: die God daar mag ik bij horen. Wat heeft dit kleine meisje gedaan? Het enige dat ze kan zeggen is: maar ik loop naast Jezus en Hij loodst mij naar binnen. Leer van Mij dat ik zachtmoedig ben en nederig van hart dan zullen jullie werkelijk rust vinden, Dat is de belofte. Dan is van al die moetens in je hoofd, dan is van al die schuld die je hebt opgebouwd, is van al die idealen die je niet bereikt hebt – dan is daar de lading vanaf. Letterlijk. Dan mag je dat achterop de kar gooien en dan gaan we gewoon samen leven. Dan zal Ik je laten zien hoe het leven bedoeld is. En ja, die wet die blijft staan. Maar die kan je dan rust geven. God die zegt tegen je: weet je, Ik wil dat je echt helemaal Mij vertrouwt. weet je, Ik wil dat je alleen naar Mij kijkt en niet zelf allerlei denkbeelden gaat hebben over wat een goed leven is. weet je, Ik wil dat je Mijn Naam eert; dat je ontdekt wie Ik eigenlijk echt ben. weet je, zes dagen werken is genoeg en nou even rust en ontdekken hoe je er voor staat, hoe je relatie met Mij. weet je, het heeft geen zin om te gaan scheiden of nu achter die aan te lopen, of de gedachten in je hoofd te volgen en je zo eenzaam te maken en je te scheiden van je vrouw. Dat geeft geen rust. Kom naast Mij lopen, blijf je vrouw trouw, Ik zal je er de kracht voor geven. weet je, niet stelen; niet pakken wat van andere mensen is. weet je, niet mensen kwetsen en van je verwijderen. weet je, niet liegen of jaloers zijn; het zijn allemaal dingen die zorgden dat je alleen komt te staan. Dat brengt geen rust, dat brengt echt geen rust. Dat zul je ondervinden en dat gaat op je drukken. Kom naast Mij lopen, Ik leer je wat goed is, Ik help je overeind. Dat is Jezus’ oplossing over het moeten. En dat is ook het antwoord. Moeten christenen zoveel? Nee, maar één ding. Eén heel simpel ding: naar Jezus Christus toegaan. Bij Hem komen en zeggen: hier is mijn last en hoe je hier deze morgen ook zit –of je je nu christen noemt of niet-: deze uitnodiging geldt net zo goed voor jou. Of je nu gedoopt bent of niet: elk mens is gemaakt door God. Elk mens verschijnt eens voor God. Tegen elk mens zegt God: Ik ben de God die vergeeft en een God vol liefde, Ik heb Mijn Zoon voor jou gegeven. Dus al je hier zit en zegt: ik wil meer van die rust ervan – of je Hem nu al heel lang kent of niet-: Kom bij Jezus. Leg je last bij Hem neer. Here, hier heeft U …. vul maar in wat op je drukt. En stop vervolgens met het dragen van je eigen juk, van je eigen idealen.
7
Here, ik wil niet langer…. vul maar in. Kom naast me lopen. Heer, ik wil leren, als U dit en dit zegt, waaruit blijkt dan dat U echt van Mij houdt. Als U dit en dit zeg, ik snap het niet… waaruit blijkt dat dat U echt van mij houdt en mij ziet staan. Die Jezus is gestorven voor ons. Die Jezus is naar de wereld gekomen omdat God ons zo lief had. Die Jezus komt deze morgen zo naar u, jou en naar mij toe.
Amen.
8
