Praktische juridische gids

Praktische juridische gids voor gebruikers van sociaalnetwerksites

Auteurs Ellen Wauters, Eva Lievens Onderzoeksgroep en universiteit ICRI – KU Leuven- iMinds ISBN *************

EMSOC  User Empowerment in a Social Media Culture T + 32 (0)2 629 16 14 E [email protected] W www.emsoc.be Twitter #emsocnews Powered by IWT

Abstract Deze praktische juridische gids wil gebruikers bewust maken van hun rechten en plichten wanneer ze zich bij een sociaalnetwerksite aansluiten. Wanneer je er immers lid van wordt sluit je een overeenkomst af en kunnen je acties op het betrokken platform juridische gevolgen hebben. In deze gids geven we wat meer uitleg over de kenmerken van een dergelijke overeenkomst, je rechten en plichten en geven we ook enkele tips en trucs mee om er in de praktijk mee om te gaan.

©EMSOC – IWT - Brussels Leuven Ghent - 2011 – Authors:

3

Inhoudstafel

Contents Abstract.............................................................................................................................................................3 1

Inleiding ..................................................................................................................................................5

2

Wat zijn gebruiksvoorwaarden? ...................................................................................................6

3

Zijn gebruiksvoorwaarden geldig? ...............................................................................................8

4

3.1 3.2 A. B. C. D. E. F. G. H.

Hoe stem ik in met de gebruiksvoorwaarden? ............................................................................. 8 De inhoud van gebruiksvoorwaarden: rechten en plichten ..................................................12 Auteursrecht..............................................................................................................................................12 Reclame .......................................................................................................................................................14 Veiligheid ....................................................................................................................................................16 Het gebruik van je echte naam ..........................................................................................................16 Aansprakelijkheid ...................................................................................................................................17 Bevoegde rechtbank en toepasselijk recht ...................................................................................18 Wijzigingen ................................................................................................................................................19 Beëindiging ................................................................................................................................................20

Tips en trucs ....................................................................................................................................... 21

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Lees de gebruiksvoorwaarden ..........................................................................................................21 Denk twee keer na voordat je iets op een sociaalnetwerksite plaatst ..............................23 Pas je privacy-instellingen aan ..........................................................................................................23 Neem contact op met jouw lokale consumentenorganisatie ................................................23 Laat je stem horen...................................................................................................................................23


4

1

Inleiding

Misschien ben je je er niet van bewust, maar wanneer je lid wordt van een sociaalnetwerksite sluit je een juridische overeenkomst met het platform in kwestie. Er zijn grote verschillen in de terminologie die sociaalnetwerksites gebruiken om aan te geven dat er regels zijn die jouw rechten en plichten alsmede die van de sociaalnetwerksite bepalen, zoals de 'User agreement' (gebruikersovereenkomst) van LinkedIn, de 'Terms of Service (voorwaarden) van Twitter en Pinterest, de 'Terms of Use agreement' (gebruiksovereenkomst) van Myspace, de 'Terms' (voorwaarden) van Facebook en de 'Terms of Use' (gebruiksvoorwaarden) van Instagram. In deze gids gebruiken we de term 'gebruiksvoorwaarden'. Als je je bij een sociaalnetwerksite registreert, betekent dit dat jouw acties op dat platform juridische gevolgen kunnen hebben. Daarom mag het belang van de gebruiksvoorwaarden niet worden onderschat. In deze praktische juridische gids leggen we een aantal kenmerken van deze gebruiksvoorwaarden uit en geven we je een aantal tips en trucs in verband daarmee.


5

2

Wat zijn gebruiksvoorwaarden?

Gebruiksvoorwaarden zijn gestandaardiseerde overeenkomsten die door een partij zijn opgesteld en waarover niet is onderhandeld. Vaak worden ze de 'kleine lettertjes' genoemd. Wanneer we online of offline producten kopen of diensten gebruiken, weten we vaak niet dat deze transacties onderworpen zijn aan bepaalde voorwaarden en dat ze beide partijen rechten geven en plichten opleggen. Wanneer je bijvoorbeeld een abonnement voor mobiele telefonie of digitale tv neemt of wanneer je je op jouw favoriete tijdschrift abonneert, gelden bepaalde voorwaarden, vaak in de vorm van gebruiksvoorwaarden. Het voordeel van dit soort overeenkomsten is dat je niet hoeft te onderhandelen telkens wanneer je iets wil kopen of een dienst wil gebruiken. Stel je voor dat je bij elke treinrit moet onderhandelen over de prijs van een treinticket. Je zou verplicht zijn om vroeg in het station te arriveren wilt je niet het risico lopen dat je te laat komt. Een nadeel is echter dat je de door de andere partij opgestelde voorwaarden moet aanvaarden. Voorwaarden waarover je vaak niets te zeggen hebt: ze zijn te nemen of te laten. Om onbillijke voorwaarden te vermijden, hebben overheden een zekere bescherming voorzien of specifieke waarborgen ingevoerd. Een voorbeeld is te vinden in de telecomsector, waar je je contract met jouw mobiele provider kunt beëindigen wanneer de gebruiksvoorwaarden worden gewijzigd. In dat geval kan de provider je niet verplichten om een vergoeding voor de beëindiging van het contract te betalen.1 Er zijn geen specifieke regels die de gebruiksvoorwaarden van sociaalnetwerksites reguleren. Wel is er meer algemene wetgeving, zoals het consumentenrecht, die bedrijven verbiedt om voorwaarden vast te stellen die een aanzienlijk onevenwicht in de rechten en verplichtingen van partijen tot stand brengen. Gebruiksvoorwaarden zijn belangrijk omdat ze wettelijke verplichtingen creëren tussen jou en de sociaalnetwerksites. Het aanvaarden van deze voorwaarden zonder ze te lezen, kan gevolgen hebben. Als je bijvoorbeeld jouw initiële privacy-instellingen niet wijzigt, kan Facebook jouw naam en profiel gebruiken voor commerciële doeleinden, zoals hier:

1

https://ec.europa.eu/digital-agenda/en/users-rights.


6

Daarnaast kunnen sociaalnetwerksites bepaalde zaken van je eisen, bijvoorbeeld met betrekking tot jouw gedrag (zoals een verbod om te pesten, te beledigen, aan te zetten tot geweld enz.) of de schending van het auteursrecht. Wanneer sociaalnetwerksites van mening zijn dat jouw gedrag niet in overeenstemming is met hun voorwaarden, kunnen ze jouw account deactiveren of in het ergste geval, als je hun belangen hebt geschaad, jou voor de rechtbank brengen. Om die redenen is het belangrijk dat je de gebruiksvoorwaarden leest. Uit onderzoek blijkt echter dat veel gebruikers deze vaak lange en complexe teksten niet lezen. Gedragseconomen doen onderzoek naar de reden hiervoor. Vaak genoemde redenen zijn gebrek aan tijd, beperkingen in ons vermogen om informatie te verwerken en het feit dat mensen de neiging hebben om te optimistisch te zijn over het berekenen van risico's.


7

3

Zijn gebruiksvoorwaarden geldig?

De vraag of gebruiksvoorwaarden geldig zijn, kan op twee manieren worden benaderd. In de eerste plaats moet worden vastgesteld of er sprake is van een geldige overeenkomst tussen partijen, wat betekent dat de gebruiker zijn toestemming heeft moeten geven voor het aangaan van de overeenkomst. Ten tweede moeten de gebruiksvoorwaarden billijk zijn, wat betekent dat de bepalingen over privacy, intellectueel eigendom, beëindiging, wijzigingen enz. in overeenstemming moeten zijn met de wet. We zullen beide punten hieronder bespreken.

3.1

Hoe stem ik in met de gebruiksvoorwaarden?

Wanneer je je voor een sociaalnetwerksite registreert, moet je op een formulier jouw gegevens invullen, zoals je naam, e-mailadres, geboortedatum en geslacht. Bijvoorbeeld:

© 2014 Facebook

© 2014 Twitter


8

Nadat je het formulier hebt ingevuld, kun je op een knop klikken die je toegang geeft tot de sociaalnetwerksite. Vaak wordt echter in kleinere letters aangegeven dat je door op de knop te klikken akkoord gaat met de gebruiksvoorwaarden en het privacybeleid: Facebook

© 2014 Facebook

Twitter

© 2014 Twitter

Vaak heb je de mogelijkheid om de gebruiksvoorwaarden te lezen maar hoef je ze niet uitdrukkelijk te aanvaarden door een vakje aan te vinken voordat je jouw registratie kunt voltooien en de betreffende sociaalnetwerksite kunt beginnen te gebruiken. Dit is niet het geval bij bijvoorbeeld iTunes, waar je verplicht bent om op "Akkoord" te klikken voordat je iTunes kunt gebruiken. Dit betekent echter niet dat je de gebruiksvoorwaarden effectief moet lezen voordat je de dienst kunt gebruiken:


9

© 2014 Apple

In theorie kan de voltooiing van jouw registratie zonder de gebruiksvoorwaarden expliciet te accepteren of effectief te lezen aanvaardbaar worden geacht overeenkomstig de Belgische wetgeving. De sociaalnetwerksite kan deze contractuele overeenkomst tegen jou inroepen wanneer aan twee voorwaarden is voldaan: vóór het aangaan van de overeenkomst moet je weten dat er gebruiksvoorwaarden zijn die van toepassing zullen zijn en moeten deze voorwaarden door jou impliciet of expliciet zijn aanvaard. Voor Belgische rechters zijn beschikbaarheid, zichtbaarheid en begrijpelijkheid belangrijke criteria om te beoordelen of de gebruiker een geldige toestemming kon hebben gegeven. Op dit moment is er geen Belgische jurisprudentie over de gebruiksvoorwaarden van sociaalnetwerksites. In een Frans vonnis van 2012 oordeelde de rechtbank van Pau dat een gebruiker niet in staat was om op een geldige wijze in te stemmen met de jurisdictieclausule, met name omdat de bepaling niet opviel tussen alle andere bepalingen, omdat de bepalingen niet genummerd waren en gedrukt waren in kleine letters en omdat het gedrukte document twaalf bladzijden besloeg. Verschillende sociaalnetwerksites hebben echter inspanningen gedaan om hun documenten toegankelijker en begrijpelijker te maken. Sommige hebben zelfs in een paar zinnen enige vorm van verduidelijking toegevoegd.


10

Bijvoorbeeld: Twitter heeft in zijn voorwaarden tips toegevoegd die een korte maar te eenvoudige uitleg van sommige clausules geven:

© 2014 Twitter

Pinterest daarentegen geeft een korte toelichting naast al zijn voorwaarden, maar bestrijkt soms niet de gehele inhoud en is ook te eenvoudig. Dit geeft je echter wel een idee van de inhoud van de voorwaarden. Wie meer wil weten, kan dan de volledige tekst te lezen.

© 2014 Pinterest

© 2014 Pinterest


11

3.2

De inhoud van gebruiksvoorwaarden: rechten en plichten

Het privacybeleid is onderwerp van veel discussie. De gebruiksvoorwaarden en community-richtlijnen worden meestal minder besproken, ondanks het feit dat ze verschillende verplichtingen bevatten. We sommen hieronder de clausules op die je in de meeste voorwaarden terugvindt. Het aangaan van een juridische overeenkomst met een sociaalnetwerksite schept rechten en plichten voor beide partijen. Hoewel de gebruiksvoorwaarden de indruk kunnen geven dat alleen gebruikers verplichtingen dienen na te komen, moeten providers van sociaalnetwerksites de wet naleven en gebruikers relevante informatie verstrekken. Bovendien mogen ze geen onevenwichtige clausules opnemen. In bepaalde gevallen beschouwen Europese rechters de clausules zoals ze in de gebruiksvoorwaarden van sociaalnetwerksites zijn opgenomen als ongeldig omdat ze niet in overeenstemming zijn met de voorwaarden waaraan ze moeten voldoen.

A. Auteursrecht De meeste sociaalnetwerksites nemen in hun gebruiksvoorwaarden een auteursrechtclausule op die van toepassing is op de content (foto's, filmclips, ...) die je op de site plaatst. Ze beginnen met te stellen dat je de rechten op je eigen content behoudt: Facebook : "Je bent zelf eigenaar van alle inhoud en informatie die je plaatst op Facebook en in je privacy- en appinstellingen kun je bepalen hoe dit wordt gedeeld." Twitter : "Je behoudt de rechten op alle Content die je op of via de Diensten indient, plaatst of weergeeft." Onmiddellijk daarna wordt echter gesteld dat je Twitter toestemming geeft om jouw content onder bepaalde voorwaarden te gebruiken. 2 Twitter:

© 2014 Twitter

Voor de gemiddelde gebruiker is dit vaak te complex om te begrijpen, maar er zijn pogingen om dit te vertalen naar een meer begrijpelijke taal. Bijvoorbeeld http://slacktory.com/2011/08/entire-facebook-terms-of-service-in-brospeak. 2


12

Facebook:

© 2014 Facebook

Als je je privacy-instellingen niet hebt aangepast, kunnen sociaalnetwerksites jouw content gebruiken en zelfs verkopen aan commerciële derden. De sociaalnetwerksite zal jouw content niet langer gebruiken wanneer je je account verwijdert. Heb je echter jouw content gedeeld met anderen en hebben zij die content niet verwijderd, dan kan de sociaalnetwerksite jouw content nog steeds gebruiken. Deze copyrightclausule lijkt echter te ruim en zou in sommige landen waarschijnlijk als ongeldig worden beschouwd. In Duitsland bijvoorbeeld heeft een rechter geoordeeld dat de bepaling van Facebook in strijd is met de belangrijkste doelstelling van de overdracht van auteursrechten in het Duitse recht en dat de bepaling bijgevolg ongeldig is. Naast clausules die betrekking hebben op jouw eigen content bevatten sociaalnetwerksites meestal bepalingen over het delen van auteursrechtelijk beschermde content van derden. Facebook:

© 2014 Facebook

Twitter:

© 2014 Twitter

Het delen en downloaden van auteursrechtelijk beschermde content is een heikel onderwerp sinds het begin van de jaren 2000. Hoewel het heel eenvoudig is om muziek, films en andere content online te delen, betekent dat niet noodzakelijk dat het is toegestaan. Het auteursrecht is vaak complexe wetgeving met specifieke regels voor de verspreiding van beschermde content. Maar waar het uiteindelijk op neer komt, is dat je auteursrechtelijk beschermde content niet mag delen en dat je mogelijk de wet overtreedt als je dat toch doet.


13

B. Reclame Facebook en Google+ hebben beide clausules die hen toestaan om je naam en profielfoto te gebruiken in advertenties van derden als je jouw privacy-instellingen niet wijzigt. Facebook:

© 2014 Facebook

Dit zou er als volgt uitzien:

Bron: http://www.mark2marketing.com/digital-marketing-blog/facebook-sponsored-stories.


14

Bron: http://socialnewsdaily.com/9673/facebook-sponsored-stories-driving-some-users-away.

Google+:

© 2014 Google

Dit zou er als volgt uitzien:

Bron: http://myandroidchief.com/shared-endorsements-or-how-you-can-be-a-star-in-googles-ads-thanks-to-your-google-activity.


15

Bron: http://mydigitalmarketingblog.wordpress.com.

Beide sociaalnetwerksites bieden je de mogelijkheid om je voor dit soort reclame af te melden, maar je moet jouw privacy-instellingen wijzigen om dat te doen.

C. Veiligheid In de gebruiksvoorwaarden van Facebook staat: "Je gebruikt Facebook niet voor onwettige, misleidende, kwaadaardige of discriminerende activiteiten". Facebook stelt ook uitdrukkelijk: "Je zult geen gebruikers pesten, intimideren of lastig vallen." Als je je met dergelijk gedrag inlaat, heeft Facebook mogelijk het recht om jouw account te deactiveren. Bovendien staan er in verschillende landen strafrechtelijke sancties op pesten.

D. Het gebruik van je echte naam Sociaalnetwerksites zoals Facebook en Google+ willen dat je je echte naam gebruikt. Er is geen wet die hen dat verbiedt. Met Google+ heb je nog altijd de mogelijkheid om een bijnaam of een pseudoniem te registreren. Facebook is echter minder flexibel. Als Facebook van mening is dat je niet jouw echte naam hebt gebruikt, zal het jouw account deactiveren. Ondanks dit beleid zijn er nog heel wat nepaccounts op Facebook.


16

E. Aansprakelijkheid Gebruiksvoorwaarden bevatten gewoonlijk bepalingen die de aansprakelijkheid van een partij (vaak de leverancier/aanbieder) beperken. Wanneer de leverancier of aanbieder een bedrijf uit de VS is, kun je dergelijke bepalingen gemakkelijk herkennen aan hun vorm: Facebook

© 2014 Facebook

Twitter

© 2014 Twitter


17

Het gebruik van hoofdletters in een online-omgeving wordt vaak beschouwd als het equivalent van schreeuwen op papier en kan als aanstootgevend worden beschouwd. Waarom worden bepaalde contractvoorwaarden dan in hoofdletters geschreven? Een verklaring kan worden gevonden in het feit dat bepaalde contractvoorwaarden pas effectief zijn als ze in het oog springen. Een bepaling springt in het oog als ze zodanig geschreven, weergegeven of gepresenteerd is dat men er normaal niet naast kan kijken. Kortom, dergelijke bepalingen moeten opvallen. Om die reden gebruiken Amerikaanse bedrijven hoofdletters voor bepalingen die hun aansprakelijkheid beperken. Het beperken of uitsluiten van de aansprakelijkheid van contracterende partijen wordt algemeen aanvaard, al zijn er enkele beperkingen. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om de aansprakelijkheid voor overlijden of persoonlijk letsel dat kan worden toegeschreven aan de leverancier of de verkoper uit te sluiten. Wat aansprakelijkheidskwesties betreft, bevatten gebruiksvoorwaarden meestal een bepaling waarin gesteld wordt dat indien de sociaalnetwerksite wordt geconfronteerd met een vordering die voortvloeit uit jouw gedrag, je de sociaalnetwerksite moet vrijwaren voor alle aan die vordering gerelateerde kosten (bv. advocaatkosten). Anderzijds wijzen sociaalnetwerksites meestal alle verantwoordelijkheid voor hun daden of die van derden af. Mochten ze aansprakelijk worden gehouden voor hun daden, is bepaald dat deze aansprakelijkheid beperkt is tot een klein bedrag, meestal ongeveer 75 euro. Gezien dit onevenwicht tussen de aansprakelijkheid van de gebruikers en die van de sociaalnetwerksites is het mogelijk dat een rechter dit soort clausules ongeldig verklaart.

F. Bevoegde rechtbank en toepasselijk recht In de gebruiksvoorwaarden van een sociaalnetwerksite is gewoonlijk bepaald dat je je in geval van een conflict met de sociaalnetwerksite moet wenden tot een rechter in een vreemd land. Facebook

© 2014 Facebook Twitter

© 2014 Twitter


18

Dit kan zeer duur en tijdrovend zijn, omdat je de sociaalnetwerksite zou moeten aanklagen in een vreemd land waarvan je de wet niet kent. Er bestaat echter Europese wetgeving die consumenten in dit soort zaken beschermt door ervoor te zorgen dat een consument een bedrijf in zijn of haar eigen land kan aanklagen.

G. Wijzigingen In veel gebruiksvoorwaarden is bepaald dat de voorwaarden eenzijdig kunnen worden gewijzigd. Sommige sociaalnetwerksites brengen je hiervan op de hoogte, andere niet. In veel gevallen moet je zelf op zoek gaan naar de informatie. Zo zal Facebook je op de hoogte brengen via zijn Facebook Governancepagina:

© 2014 Facebook

Facebook biedt je ook de mogelijkheid om te reageren op de wijzigingen. Maar om de kennisgevingen te ontvangen, moet je de Facebook Governance-pagina 'liken'. Als meer dan 7.000 gebruikers een inhoudelijke reactie (er wordt niet uitgelegd wat dat precies betekent) op een voorgestelde wijziging plaatsen, geeft Facebook zijn gebruikers de kans om deel te nemen aan een stemming waarin alternatieven worden gegeven. De sociaalnetwerksites zijn gebonden aan het resultaat van de stemming indien meer dan dertig procent van alle actieve geregistreerde gebruikers hun stem uitbrengen. In de praktijk zou dat 30% van (momenteel) 1.190.000.000 gebruikers, of 300.000.000 miljoen stemmen zijn. Wetende dat de Facebook Governance-pagina slechts 2,9 miljoen 'likes' heeft, kan men zich afvragen of de vereiste dertig procent van de stemmen ooit zal worden bereikt.


19

Twitter stelt dat het zijn voorwaarden van tijd tot tijd kan wijzigen en dat het je alleen hiervan op de hoogte zal brengen als het vindt dat het om een heel belangrijke wijziging gaat. Beide sociaalnetwerksites stellen ook dat het verdere gebruik van hun diensten betekent dat je de gewijzigde bepalingen aanvaardt.

H. Beëindiging Gebruiksvoorwaarden omvatten ook een bepaling over het beëindigen van de overeenkomst. Als gebruiker heb je vaak het recht om je account op elk gewenst moment te verwijderen of te deactiveren. Hetzelfde geldt voor de sociaalnetwerksites. Facebook kan jouw account deactiveren wanneer je de letter of de geest van de overeenkomst schendt of als jouw daden een risico zouden veroorzaken of mogelijke juridische consequenties zouden hebben voor Facebook. Facebook zal je in kennis stellen van deze deactivering. Twitter volgt min of meer dezelfde redenering, eraan toevoegend dat het de verstrekking van de dienst aan jou kan stopzetten als die "niet langer commercieel haalbaar" is. In tegenstelling tot Facebook zal Twitter redelijke inspanningen verrichten om jou in kennis te stellen. De beëindigingsbepalingen lijken zeer ruim te zijn, waardoor het soms erg moeilijk is voor jou om te weten wat de risico's zijn. Facebook noemt een aantal redenen op basis waarvan het jouw account kan deactiveren: "niet je echte naam gebruiken, aanstootgevende content plaatsen, de site 'scrapen', tot te veel groepen toetreden, te veel berichten verzenden, te veel mensen 'porren', of hetzelfde bericht te vaak verzenden." Het is al gebeurd dat de account van personen die hun echte naam gebruikten werd gedeactiveerd, zonder waarschuwing en zonder dat ze de kans kregen om zich te verdedigen, gewoon omdat Facebook vermoedde dat ze niet hun echte naam gebruikten. Daarnaast kunnen we ons afvragen hoe redenen zoals 'te veel berichten verzenden' worden geïnterpreteerd, aangezien dit zeer subjectief is. Wat voor jou een groot aantal berichten kan lijken, kan door iemand anders als absoluut normaal worden beschouwd.


20

4

Tips en trucs

4.1

Lees de gebruiksvoorwaarden

Hoewel gebruiksvoorwaarden vaak zijn opgesteld in een complexe juridische taal, is het toch heel belangrijk om ze te lezen. Het gebruik van sociaalnetwerksites wekt de indruk dat je geen directe relatie met het platform zelf hebt, maar door je te registreren en op 'Registreren' of 'Ik ga akkoord' te klikken, ga je een juridische overeenkomst aan. En hoewel sommige bepalingen mogelijk niet afdwingbaar zijn, zoals clausules inzake aansprakelijkheid, geschillen en bevoegde rechtbanken, hebben sociaalnetwerksites het recht om op hun platforms bepaalde gedragsregels op te leggen (bijvoorbeeld een verbod om anderen te pesten of te beledigen) en om accounts te sluiten of te deactiveren in geval van een schending van de gebruiksvoorwaarden, het privacybeleid of de community-richtlijnen. Waar vind je de gebruiksvoorwaarden? De gebruiksvoorwaarden worden vaak onderaan op een webpagina geplaatst. Facebook

© 2014 Facebook


21

Twitter

© 2014 Twitter

Google+

© 2014 Google


22

4.2

Denk twee keer na voordat je iets op een sociaalnetwerksite plaatst

Het plaatsen van een video, foto of opmerking is slechts een muisklik verwijderd, maar als de content er eenmaal staat, blijft ze er vaak staan. Bijvoorbeeld de ruime copyrightclausule geeft sociaalnetwerksites het recht om jouw content op veel manieren te gebruiken. En bovendien is het zo dat als je content met jouw vrienden hebt gedeeld, die content daar eeuwig kan blijven staan. Het plaatsen van content die als gewelddadig, intimiderend, lasterlijk of pornografisch kan worden beschouwd, kan ook tot deactivering van jouw account leiden. In sommige gevallen kan dit soort content zelfs tot strafrechtelijke vervolging leiden, omdat je er mogelijk een wet mee overtreedt.

4.3

Pas je privacy-instellingen aan

In verband met sociaalnetwerksites wordt vaak gezegd: "Als je niet betaalt, ben je het product". Het is geen geheim dat bedrijven als Facebook, Twitter en Google geld verdienen met de gegevens die ze van hun gebruikers verzamelen. Je kan de controle over jouw gegevens deels terugkrijgen door je privacyinstellingen aan te passen. Privacy-instellingen geven je enige controle over wat er met jouw gegevens gebeurt en kunnen bijvoorbeeld voorkomen dat sociaalnetwerksites jouw naam en profielfoto gebruiken in hun reclame.

4.4

Neem contact op met jouw lokale consumentenorganisatie

Indien je als gebruiker vindt dat de provider van een sociaalnetwerksite jou niet eerlijk behandelt, stap je waarschijnlijk niet meteen naar de rechter vanwege het risico, tijdsgebrek en de kosten die aan dergelijke procedures verbonden zijn. Consumentenorganisaties kunnen echter wel invloed hebben op bedrijven. Bijvoorbeeld de Belgische consumentenorganisatie Test Aankoop klaagde Apple aan omdat het bedrijf slechts één jaar garantie gaf. Test Aankoop beweerde dat dit in strijd was met Europees recht, dat voor consumentenelektronica een garantietermijn van twee jaar voorschrijft. Als gevolg van de rechtszaak wijzigde Apple zijn beleid en geeft het nu twee jaar garantie op zijn producten. Dus als je je benadeeld voelt, neem dan contact op met je plaatselijke consumentenorganisatie. Zij kan je misschien helpen en het juiste advies geven. Als veel mensen klagen, zou dat een stimulans zijn om een juridische procedure te starten.

4.5

Laat je stem horen

Hoewel het misschien zinloos lijkt om tegen zeer grote bedrijven op te komen voor jouw rechten, kan het wel degelijk een verschil maken. Na massale protesten van gebruikers gaf Facebook Beacon op, een functie waarmee gebruikers op de sociaalnetwerksite konden worden gevolgd. In 2013 startten drie vrouwelijke activisten een campagne om Facebook te dwingen zijn reclamebeleid te wijzigen. Ze namen contact op met adverteerders en stuurden hen schermafbeeldingen van hun advertenties op Facebook ©EMSOC – IWT - Brussels Leuven Ghent - 2011 – Authors:

23

die werden weergegeven naast foto's van verkrachtingen en huiselijk geweld. Daarnaast riepen ze het grotere publiek op om hen te helpen, wat effect bleek te hebben. Binnen een week stuurden mensen 60.000 tweets en 5.000 e-mails naar adverteerders. Het gevolg was dat bedrijven als autofabrikant Nissan en hypotheekbank Nationwide hun advertenties terugtrokken van Facebook. Facebook reageerde door een bericht te plaatsen waarin het erkende dat zijn systemen om haatdragende taal te identificeren en te verwijderen "niet zo effectief hebben gewerkt als we zouden willen, met name in gevallen van haat jegens het andere geslacht". Dus als je niet akkoord gaat, laat het dan weten. Er zijn ook tools die je kunnen helpen beoordelen of een bepaalde sociaalnetwerksite al dan niet gebruiksvriendelijk is. Bijvoorbeeld http://tosdr.org/ beoordeelt sociaalnetwerksites en heeft ook browserextensies ontwikkeld om je te informeren over de voorwaarden en het privacybeleid van een website: http://tosdr.org/downloads.html.


24

Praktische juridische gids

Recommend Documents