Politiek van de wiskunde Deel 2 Spel of goddelijke inspiratie 18-19 april 2009 ISVW Leusden
Karen François - Centrum voor Logica en Wetenschapsfilosofie – Vrije Universiteit Brussel
Politiek van de wiskunde Pag.1 4/21/09
Praktische case
Vlaams secundair onderwijs Wiskundeprestaties (PISA 2003) Etnowiskunde
Politiek van de wiskunde Pag.2 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs
Is er plaats voor een filosofie van de wiskunde binnen het curriculum wiskunde van het Vlaams secundair (12-18 jaar) onderwijs?
Politiek van de wiskunde Pag.3 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs
Decreet Leerplan
Handboek
Niveaus waarin het curriculum wiskunde is vastgelegd.
Politiek van de wiskunde Pag.4 4/21/09
Vl.- NL. Sec. onderwijs Vlaams secundair onderwijs
KSO
BSO
TSO A-stroom
B-stroom
Basisschool Kleuterschool
Politiek van de wiskunde Pag.5 4/21/09
Nederlands secundair onderwijs
ASO
Vlaams Sec. onderwijs : Decreet Filosofie van de wiskunde in de eindtermen. Graad Onderwijsvorm I
A stroom
B stroom /
/ II
ASO
BSO
Leerlingen kunnen voorbeelden geven van de rol van de wiskunde in de kunst. II
TSO en KSO Leerlingen brengen waardering op voor wiskunde (mogeli wetenschappelijke aspecten van het vak.
III
/ BSO jkheden en beperkingen) door confrontatie met culturele, historische en
ASO
/ BSO
Idem II ASO Toevoeging van specifieke eindterm: “ Leerlingen kunnen inzicht verwerven in de bijdrage van wiskunde tot de o ntwikkeling van exacte / en humane wetenschappen, techniek, kunst en het kritische denken.” III
TSO en KSO
BSO
Leerlingen kunnen voorbeelden geven van het gebruik van wiskunde in andere vakgebieden en in de maatschappij. / Politiek van de wiskunde Pag.6 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan Filosofie van de wiskunde in de eindtermen van de leerplannen. Tweede graad. ASO Gemeenschapsonderwijs Wiskunde […] kan […] bijdragen tot de muzisch/creatieve vorming, meer i.h.b. gesitueerd in de schilder -, beeldhouw- en bouwkunst. Katholiek Onderwijs De leerlingen ontwikkelen waardering voor wiskunde door inzicht in de bijdrage ervan in de culturele, historische en wetenschappelijke ontwikkeling, o.m. voorbeelden geven van gebruik van wiskunde in de kunst; zin voor ve rwondering en bewondering, bijv. voor de elegantie van een redenering of een oplossing. Stedelijk en Gemeentelijk Onderwijs De leerlingen kunnen voorbeelden geven van de rol van de wiskunde in de kunst. TSO en KSO Gemeenschapsonderwijs Wiskunde […] kan […] bijdragen tot de muzisch/creatieve vorming, meer i.h.b. gesitueerd in de schilder-, beeldhouw- en bouwkunst. Katholiek Onderwijs De leerlingen ontwikkelen waardering voor wiskunde door inzicht in de bijdrage ervan in de culturele, historische en wetenschappelijke ontwikkeling, o.m. zin voor verwondering en bewondering, bijv. voor de elegantie van een redenering of een oplossing. Stedelijk en Gemeentelijk Onderwijs Waardering opbrengen voor wiskunde (mogelijkheden en beperkingen) door c onfrontatie met culturele, historische en wetenschappelijke aspecten van het vak. Politiek van de wiskunde Pag.7 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan LeCorbusier
Politiek van de wiskunde Pag.8 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan Roelofs
Politiek van de wiskunde Pag.9 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan Pantheon
Politiek van de wiskunde Pag.10 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan
Politiek van de wiskunde Pag.11 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan Vasarély
Politiek van de wiskunde Pag.12 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan Escher
Politiek van de wiskunde Pag.13 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan Mondriaan
Politiek van de wiskunde Pag.14 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan Pollock
Politiek van de wiskunde Pag.15 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan
Politiek van de wiskunde Pag.16 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs : Leerplan
Politiek van de wiskunde Pag.17 4/21/09
Vlaams Sec. onderwijs Is er plaats voor een filosofie van de wiskunde binnen het curriculum wiskunde van het Vlaams secundair onderwijs? Niveau visie en uitgangspunten: ja Niveau eindtermen: amper Discrepantie ASO - BSO Geen garanties
Politiek van de wiskunde Pag.18 4/21/09
Wiskundeprestaties
Welke resultaten levert het overgeleverde beeld van wiskunde op voor de leerlingen?
Politiek van de wiskunde Pag.19 4/21/09
Wiskundeprestaties : PISA The Programme for International Student Assessment (PISA) Assesses how far 15-year-olds in schools –near the end of compulsory education– have acquired some of the knowledge and skills that are essential for full participation in society. The survey was implemented in: 43 countries in the 1st assessment in 2000, 41 countries in the 2nd assessment in 2003, 57 countries in the 3rd assessment in 2006, 62 countries have signed up to participate in the 4th assessment in 2009. Tests are typically administered to between 4,500 and 10,000 students in each country. OECD/ Organisation for Economic Co-operation and Development Politiek van de wiskunde Pag.20 4/21/09
Wiskundeprestaties Waarom PISA 2003 data? PISA 2003: focus op wiskunde Focus in PISA 2000: op taal PISA 2006: op wetenschappen
Politiek van de wiskunde Pag.21 4/21/09
Wiskundeprestaties
Politiek van de wiskunde Pag.22 4/21/09
Politiek van de wiskunde Pag.23 4/21/09
Wiskundeprestaties PISA 2003
(De Meyer, Pauly en Van de Poele 2004) Politiek van de wiskunde Pag.24 4/21/09
Wiskundeprestaties
Welke resultaten levert het overgeleverde beeld van wiskunde op voor de leerlingen? 1.
Vlaamse leerlingen zijn kampioen in wiskunde in internationaal vgl. onderzoek (PISA – TIMSS).
2.
Tegelijkertijd is het Vlaams wiskundeonderwijs kampioen in ongelijkheid tussen leerlingen.
Politiek van de wiskunde Pag.25 4/21/09
Etnowiskunde
Hoe kunnen we een antwoord bieden op de nadelige effecten (de ongelijkheid) van ons wiskundeonderwijs en dit vanuit het perspectief van de etnowiskunde?
Politiek van de wiskunde Pag.26 4/21/09
Etnowiskunde Etno? Jaren ’70 & ’80 Studie van de wiskundepraktijken van zogenaamde niet geletterde volkeren. Vanaf jaren ’90 Studie van de wiskundepraktijken van groepen met een culturele identiteit. Politiek van de wiskunde Pag.27 4/21/09
Etnowiskunde Etno?
Politiek van de wiskunde Pag.28 4/21/09
Etnowiskunde Exotische tradities als zandtekeningen uit Afrika, mu ziek uit Brazilië, spelletjes als solitair e zoals het wordt gespeeld in Madagaskar, het rekensysteem van de Inca’s of van de Egyptenaren, het weven van manden en tapijten, de Maya kalender, het maken van kleurstoffen uit natuurlijke stoffen, thee drinken en op temperatuur houden in China, waterwinning in de Kalahari woestijn, de constructie van indianenpijlen, terrasbouw in China, het Afrikaanse stenen bakken uit klei, constructie van Afrikaanse huizen. De voorbeelden zijn talloos (Bazin & Tamez 2002).
Politiek van de wiskunde Pag.29 4/21/09
Etnowiskunde Ondanks de goede bedoelingen van dergelijke projecten willen we met Powell en Frankenstein (1997) de na druk leggen op het feit dat deze initiatieven kunnen verglijden tot een soort van folklorisme daar waar men meent aan intercultureel onderwijs te doen. However, we also stress that we are not advocating the curricular use of other people’s ethnomathematical kn owledge in a simplistic way, as a kind of “folkloristic” five -minute introduction to the “real” mathematics lessons. (Powell and Frankenstein 1997: 254)
Politiek van de wiskunde Pag.30 4/21/09
Etnowiskunde Betekenis van etnowiskunde binnen het onderwijs:
De Braziliaan D’Ambrosio °1932 São Paulo
Politiek van de wiskunde Pag.31 4/21/09
Etnowiskunde “ I presuppose a broader concept of ‘ethno’, to include all culturally identifiable groups with their jargons, codes, symbols, myths, and even specific ways of reasoning and inferring”. (D’Ambrosio 1985)
Het concept cultuur krijgt een centrale betekenis binnen de etnowiskunde.
Politiek van de wiskunde Pag.32 4/21/09
Etnowiskunde Klemtoon Context van de wiskunde Context en de leefwereld van de kinderen Leren in diversiteit
Politiek van de wiskunde Pag.33 4/21/09
Besluit Praktische case Geen garanties voor een filosofie van de wiskunde Bevestiging van de Moderne Constitutie Wiskunde staat los van de zinnelijke wereld Kampioenen in wiskunde Kampioenen in ongelijkheid Etnowiskunde als wiskunde voor iedereen
Politiek van de wiskunde Pag.34 4/21/09
Politiek: Theorie en Praktijk
Zo abstract als de verbondenheid tussen het politieke en de wiskunde zich aandient in het theoretisch gedeelte, zo concreet politiek wordt het in de praktijk van het wiskundeonderwijs.
Politiek van de wiskunde Pag.35 4/21/09