Politie De wet geldt voor iedereen. Ook voor de politie.
Alles over politie • De federale politie www.polfed-fedpol.be • De lokale politie bij jou in de buurt www.lokalepolitie.be • Slachtofferhulp, voor slachtoffers van een misdrijf www.caw.be • Police on web www.police-on-web.be
• De Kinderrechtswinkel tel. 070 21 00 71 www.kinderrechtswinkel.be
Politie De wet geldt voor iedereen. Ook voor de politie.
• Een advocaat nodig? www.jeugdadvocaat.be www.advocaat.be • Awel, luistert naar kinderen en jongeren tel. 102 of www.awel.be
Een uitgave van De Ambrassade, Leopoldstraat 25, 1000 Brussel
Iedereen komt wel eens in contact met de politie. Omdat je zelf iets uitsteekt of de wet overtreedt, of omdat je schade wil aangeven of getuige bent van een misdrijf. Het is belangrijk dat zowel jijzelf als de politie de juiste stappen zet.
Wat is het verschil tussen de federale en de lokale politie? De lokale politie is verantwoordelijk in een kleiner gebied, meestal een stad of gemeente, of een zone met enkele kleinere gemeentes. Als je in contact komt met de politie zal dat zeer waarschijnlijk de lokale politie zijn. Die probeert misdrijven te voorkomen, is verantwoordelijk voor ordehandhaving en veiligheid, de opsporing en het onderzoek van misdrijven en slachtofferhulp. De federale politie is actief in heel België en strijdt tegen georganiseerde bendes. Ze staat ook in voor de beveiliging van bijvoorbeeld snelwegen of de luchthaven.
Waarvoor kan je terecht bij de politie? Je kan zelf naar de lokale politie stappen als je een aangifte wil doen van een misdrijf, zoals een inbraak of een gestolen fiets of als iemand je lastig valt (fysiek of ook als iemand je blijft berichten of mails sturen). Je kan ook gewoon inlichtingen gaan vragen over de reglementen in jouw stad of gemeente of toestemming gaan vragen voor een bepaalde activiteit.
Moet je altijd naar een politiekantoor? Hoe geef je een misdrijf aan? Ben je getuige van een inbraak, een ongeval, een vechtpartij of overdreven pestgedrag, dan doe je daarvan aangifte bij de politie. • Zoek getuigen (noteer hun naam en telefoonnummer). • Verzamel bewijzen (foto’s op je gsm bijvoorbeeld). • Ga naar de dokter of het ziekenhuis als je gewond bent (een dokter kan je ook onmiddellijk een bewijsstuk bezorgen). • Geef het misdrijf aan bij de lokale politie. • Overleg met de politie of je een klacht indient tegen bepaalde personen, of tegen onbekenden.
Nee. Bepaalde misdrijven kan je aangeven via het elektronische loket van de politie. Kijk op www.police-on-web.be. Het gaat dan om kleinere misdrijven zoals diefstal van een fiets of motorfiets, beschadigingen of winkeldiefstal.
Wat als je niet naar de politie durft gaan? In sommige gevallen is dat begrijpelijk. Je durft niet naar de politie te stappen omdat je verhaal te moeilijk of pijnlijk is zoals bij een aanranding of verkrachting, of omdat je angst hebt van bepaalde personen of situaties. Zoek dan iemand die je vertrouwt om mee te gaan, of vraag hulp aan een centrum voor slachtofferhulp.
Voor welke activiteiten moet je toestemming vragen aan de politie? Als je een manifestatie zoals een betoging of optocht wil organiseren, moet je minstens acht dagen vooraf schriftelijk toestemming vragen aan de burgemeester. De aanvraag doe je bij de politie. Een optocht kan niet geweigerd worden omwille van politieke redenen, enkel om veiligheidsredenen. Vraag je geen toestemming, dan kan je activiteit beschouwd worden als ordeverstoring. Bij je aanvraag meld je de datum, het uur en de plaats van vertrek en eindpunt, de route, een schatting van het aantal deelnemers, een organisatieplan en de namen van de verantwoordelijken. In sommigen gemeenten moet je toestemming vragen om flyers uit te delen. Vraag ook zeker na waar en onder welke voorwaarden je affiches mag hangen. Sinds 2010 moet je voor de inzet van vrijwilligers bij fuiven en muziekevenementen de toestemming vragen van de korpschef van de lokale politie.
Wat is het verschil tussen een getuige en een verdachte? De politie kan je na een misdrijf oproepen als getuige of als verdachte. Een getuige wordt gehoord over wat hij weet over een bepaald misdrijf (je kan iets gezien hebben, of één van de betrokkenen kennen bijvoorbeeld). Een verdachte is iemand van wie men een vermoeden heeft dat hij een misdrijf heeft gepleegd.
Wat doet de politie na de aangifte? De politie maakt een proces-verbaal op: daarin staan alle vaststellingen en de ondervragingen die de politie doet. Dat proces-verbaal gaat dan naar het parket, dat de klacht onderzoekt. Afhankelijk van de feiten komt het tot een proces. Om je daarin bij te staan, kan je best advies vragen aan een advocaat. Komt er niets van je aangifte, dan heeft de procureur des Konings de zaak geseponeerd. Wil je toch nog stappen zetten, dan vraag je ook best advies aan een advocaat.
“Als het tot een proces komt, laat je je best bijstaan door een advocaat”
Moet je antwoorden op vragen van de politie? Een getuige is wettelijk verplicht de waarheid te vertellen. Een valse getuigenis afleggen, is strafbaar als je die volhoudt tot in de rechtbank. Dat bekent dus dat je je verklaring nog kan veranderen tot net voor je in de rechtbank staat. Word je verdacht, dan kan niemand je verplichten om te antwoorden of een verklaring af te leggen. Ook liegen is niet strafbaar. De politie kan je niet dwingen om anderen bij naam te noemen. De politie mag je nooit dwingen om een bekentenis te doen. Gebeurt dat wel, dan kan je een klacht indienen.
In welke taal moet je antwoorden tijdens een verhoor? Je mag in België altijd je eigen taal spreken, ook in de andere landsdelen. Vraag een tolk als je dat nodig vindt.
Ben je verplicht het proces-verbaal te ondertekenen? Het proces-verbaal is een weergave van de ondervraging. Je hebt altijd het recht om dat verslag te lezen voor je het ondertekent. Staan er fouten of onwaarheden in, dan moet je dat melden en laten verbeteren of aanvullen. Als je niet akkoord bent, kan niemand je verplichten te tekenen.
Mag de politie bij jou thuis binnen komen? De politie kan naar jou komen om iets af te geven, of informatie te vragen, misschien om iets te controleren. De wet bepaalt dat de politie enkel binnen mag op publieke plaatsen (zoals cafés, restaurants, theaterzalen) op de uren dat het publiek er toegang heeft. Privéplaatsen mogen ze enkel binnen met toestemming van de bewoner of eigenaar of met een huiszoekingsbevel. Heeft de politie geen huiszoekingsbevel, dan moet je ze niet binnenlaten. Zelfs met dat papier moet je de politie nooit binnenlaten tussen 21 uur en 5 uur ’s ochtends. Let op: de politie mag wel binnen zonder huiszoekingsbevel, en op eender welk uur van de dag, bij betrapping op heterdaad, bij brand, ontploffing, overstroming of als er van binnenuit hulp wordt gevraagd.
Vanaf wanneer moet je een identiteitskaart op zak hebben? Vanaf 15 jaar ben je verplicht om je identiteitskaart op zak te hebben. Heb je die niet bij of is je kaart niet in orde, dan kan de politie je verplichten mee te gaan naar het politiekantoor.
Wanneer mag de politie je identiteit controleren? Dat mag in principe enkel als ze vermoeden dat je de orde verstoort, een misdrijf hebt gepleegd (of wilde plegen) of dronken bent. Let op tijdens politiecontroles want weerspannigheid (je verzetten) en smaad (de politie belachelijk maken) is strafbaar.
Wanneer mag de politie je vasthouden? Bij een bestuurlijke of administratieve aanhouding kan de politie je maximaal 12 uur vasthouden. Meestal is dat een gevolg van ordeverstoring bij bijvoorbeeld manifestaties. Word je op heterdaad betrapt op strafbare feiten, dan mag de politie je maximaal 24 uur vasthouden. Dat is dan een gerechtelijke aanhouding, waarbij onmiddellijk het parket wordt verwittigd.
Kan je een ademtest weigeren? Als de politie vermoedt dat je rijdt onder invloed (let op: dat is verboden in de auto, op de brommer en op de fiets), zullen zij een ademtest afnemen. Je kan een wachttijd van 15 minuten vragen. Heb je net daarvoor één glas gedronken, dan zullen de alcoholdampen in je mond een sterker resultaat geven, daarom mag je even wachten. Uitstel helpt niets als je teveel gedronken hebt. Test je positief dan zal er een bloedtest volgen. Weiger je een ademtest, bloedtest of urinetest in het kader van de verkeerswetgeving, dan ben je strafbaar. Buiten de verkeerssituaties mag je die test weigeren, maar je zal wel verdacht overkomen omwille van de weigering.
Mag je autorijden onder invloed van drugs? Nee. Als de politie vermoedt dat je rijdt onder invloed van drugs doen ze enkele tests om dat te bevestigen. Als die positief zijn, wordt een arts opgeroepen voor een bloedtest. Blijkt ook die positief, dan kan de politie je rijbewijs intrekken. Je riskeert een geldboete en een gevangenisstraf.
Stap eens binnen bij het JIP! In een Jongereninformatiepunt in je buurt kan je informatie opzoeken in folders of op het internet, maar je kan er ook terecht voor een gesprek. De JIP-medewerkers helpen je met je vragen en zoeken samen een oplossing voor je probleem. Binnenstappen in een JIP is helemaal gratis. Op zoek naar het JIP in je buurt? ➜ www.jips.be
Najaar 2012 • V.U.: Marjolein Haan, Leopoldstraat 25, 1000 Brussel
Jongerengids.be is de snelste weg naar alle informatie voor jongeren. Je vindt er een antwoord op al je vragen.
