Politie als partner van het lokaal verkeersveiligheidsbeleid Joris Willems PCVO Limburg - Hogeschool voor Verkeerskunde Diepenbeek
(www.pcvolimburg.be)
Onderwerpen • Waarom borden niet (altijd) werken • Problemen door (te veel) verkeersborden • Basisfilosofie m.b.t regelgeving • Basis plaatsingsvoorschriften • Snoeimethoden & snoeistrategieën voor bordenbos • Praktijkvoorbeeld
1
Waarom borden niet (altijd) werken • cfr. “Ontketen je brein” (Theo Compernolle) • Verschillende soorten hersenen: reflex, reflecterend, archiverend
Sturing van het gedrag Reflexbrein
Reflecterend brein
Zintuiglijk NU
Denkt over heden, verleden en toekomst
Automatisch
Bewuste keuze
Reactief o.b.v. prikkels
Proactief en doelgericht
Parallelle verwerking Multitasken kan!
Sequentiële verwerking Géén multitasken mogelijk!
Genereert bliksemsnel gedrag
Komt bedachtzaam tot gedrag
Ervaringsgericht en intuïtief
Rationeel
Zonder inspanning
Met inspanning
Non verbaal
Verbaal
Patroonherkenning
Analytisch en deductief
2
Verkeersdeelnemers nemen veel beslissingen o.b.v. reflexbrein (en maar goed ook) maar … borden spreken enkel het reflecterende brein aan Waarom dan toch zoveel borden? Reflecterend achter de tekentafel <-> Reflexerend op de weg
Sociaal-verkeerskundige achtergronden (1) Uitgangspunten: • Cap. menselijke info-verwerking is beperkt • (Ervaren) bestuurders gaan vooral af op natuurlijke aanwijzingen, ervaringen elders. Rijtaak is in hoge mate een auto-matisme. Ervaringen van het verleden leiden tot verwachtingen voor de toekomst
3
Sociaal-verkeerskundige achtergronden (2) • Praktijk: gedachtenloze opvolging van regels • Onderzoek naar naleving van regels (Hessing 1997, in “Psychologie van het recht”) Formulering
% opvolging
U wordt geacht… U dient … U bent verplicht…
45%
Zonder reden
36%
Mét reden
51%
41% 44%
Sociaal-verkeerskundige achtergronden (3) • Suggestieve werkt effectiever en sneller dan het rationele: geen (de)coderings-stap • Dosering: opvallendheid ≈ uitzonderlijkheid (oppassen voor inflatie) • Begrijpelijkheid: herkenbaar, redelijk, logisch, consistent • Ondersteuning: voor en door andere elementen
⇒ Self-explaining road
4
Waarom zijn meer borden niet altijd veilig: enkele hypothesen • Info-overload: belangrijke info gaat mogelijk verloren • Borden vaak als nood-oplossing en korte termijn-maatregel: surrogaat voor slechte infra: lapmiddel en dus geen fundamentele oplossing • Daardoor zijn borden vaak strijdig met het natuurlijk zelfverklarend vermogen van de weg of de oorspronkelijke bedoelingen • Veel borden = weinig sociale vergevingsgezindheid (er staat toch een bord!)
Probleem 1: Inflatie verkeersborden • Hoe meer borden, hoe minder waarde van individueel bord. • Te veel wordt gewoon niet meer waargenomen.
5
Probleem 2: Inflatie algemene regels Bijvoorbeeld • Voorrang van rechts • Inhaalverboden in bochten en bogen. • Verplicht parkeren in vakken. (dus daarbuiten verboden)
• …
• Enkelvoudige boodschappen tellen niet meer – Zelfs geen dubbele (of drie dubbele)
6
Probleem 3: Verzwaring rijtaak
Probleem 4: Verwarring en uitlokking ongewenst verkeersgedrag waar géén beperkingen gelden (onlogische wegencategorisering)
7
En verder … • Cascade-effect – Eens begonnen aanduiding, nodig op vergelijkbare plaatsen
• Rijgedrag afgestemd op de letter
8
• Kans op fouten en tegenstrijdigheden
9
• Vandalisme en daardoor kans op tegenstrijdigheden
en nog meer .. • Grote kans op ontkoppeling regel en omgeving – Borden plaatsen gaat makkelijker en sneller – Omgeving wordt vaak vergeten
• Hoge kosten – Ongeveer € 25,- per jaar per bord)
•…
10
Geldt ook voor wegwijzers
11
Dus: borden moeten de infrastructuur – waar nodig – ondersteunen, en niet omgekeerd
Stelling: Kwaliteit wegontwerp is omgekeerd evenredig met dichtheid aan verkeersborden
Basisfilosofie regelgeving 'Goed zeemanschap' Cfr. internationaal aanvaringsreglement 1. Handelen volgens gewoon gebruik (algemene regels)
2. (Verplicht!) Afwijken van regels indien ongeval daardoor is te vermijden. Goed zeemanschap Gezond Gezond verstand verstand in in wegverkeer wegverkeer steeds steeds meer meer op op achtergrond achtergrond
12
Basis plaatsingsvoorschriften Vertrek Vertrek van van doelstelling doelstelling
Voorbeeld: Voorbeeld: voetgangers voetgangers veilig veilig laten laten oversteken oversteken
13
B.v. B.v. inhaalverbod inhaalverbod
Basis plaatsingsvoorschriften nieuwe borden Kijk Kijk of of bord bord wel wel beste beste oplossing oplossing is is
14
Basis plaatsingsvoorschriften Raadpleeg Raadpleeg kritisch kritisch de de Code Code Wegbeheerder Wegbeheerder en en ga ga na na of of een een bord… bord…
écht wettelijk verplicht is louter facultatief is, en … feitelijke meerwaarde heeft
Bord verplicht
15
Bord facultatief
Bord meerwaarde?
16
Snoeimethoden bestaande borden
Stappenplan Stappenplan
Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap
Stap Stap
1 1
1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8
Verwijdering Verwijdering foute foute borden borden Verwijdering Verwijdering dubbele dubbele boodschappen boodschappen Verwijderen Verwijderen overbodige overbodige borden borden Vervanging Vervanging door door zoneborden zoneborden Vervanging Vervanging door door variabele variabele borden borden Vervanging Vervanging door door markeringen markeringen Vervanging Vervanging door door technische technische maatregelen maatregelen Bewuste Bewuste deregulering deregulering als als totaalconcept totaalconcept
Verwijdering Verwijdering foute foute borden borden
17
Stap Stap
1 1
Verwijdering Verwijdering foute foute borden borden
Inclusief Inclusief dubbele dubbele verboden verboden
Stap Stap
2 2
Verwijdering Verwijdering dubbele dubbele boodschappen boodschappen
18
Stap Stap
Stap Stap
2 2
3 3
Verwijdering Verwijdering dubbele dubbele boodschappen boodschappen
Verwijderen Verwijderen overbodige overbodige borden borden
Meestal Meestal facultatieve facultatieve en en waarschuwingsborden waarschuwingsborden
19
Stap Stap
3 3
Verwijderen Verwijderen overbodige overbodige borden borden
Onnodige Onnodige vooraankondigingen vooraankondigingen
Als Als de de omgeving omgeving al al voldoende voldoende duidelijk duidelijk is is
20
vaak vaak “vergeten” “vergeten” borden borden na na herinrichting herinrichting
Stap Stap
4 4
Vervanging Vervanging door door zoneborden zoneborden
Gebrekkige Gebrekkige coördinatie coördinatie
21
Stap Stap
Stap Stap
4 4
5 5
Vervanging Vervanging door door zoneborden zoneborden
Vervanging Vervanging door door variabele variabele borden borden
22
Stap Stap
Stap Stap
6 6
7 7
Vervanging Vervanging door door markeringen markeringen
Vervanging Vervanging door door technische technische maatregelen maatregelen
23
Stap Stap
Stap Stap
7 7
8 8
Vervanging Vervanging door door technische technische maatregelen maatregelen
Bewuste Bewuste deregulering deregulering als als totaalconcept totaalconcept
24
Praktijkvoorbeeld Wegsectie • 800 m lang • 11 kruispunten • 36 verkeersborden – één richting! Doelstelling Doelstelling Verhogen Verhogen duidelijkheid duidelijkheid bestaande bestaande regels regels en en veiligheid veiligheid
Analyse • 10 verkeersborden verplichte rijrichting
(F19)
Verplicht Verplicht
• 9 borden oversteek voor voetgangers (A23-F49)
Facultatief Facultatief ++ fout fout
• 8 verkeersborden voorrang van rechts
Facultatief Facultatief
(B17)
• 3 verkeersborden parkeren en stilstaan (E1-E3)
Verplicht Verplicht
• 2 oplichtborden zone 30 schoolomgeving
Verplicht Verplicht
• 2 borden einde zone 30 schoolomgeving • 2 borden verbod linksaf te slaan
Dubbele Dubbele boodschap; boodschap; Fout Fout
(C31a)
Dubbele Dubbele boodschap; boodschap; Facultatief Facultatief
25
Oplossing • 5 van 36 borden zijn foutief • 15 van 36 borden zijn louter facultatief en zelfs dubbel op • 16 borden wettelijk verplicht
Moeten weg Kunnen weg Moeten blijven
Jaarlijkse kostenbesparing: € 500,- (één (één richting!) richting!)
Conclusies • Snoeien kan! • Meer aandacht algemene regels • Beetje ruimdenkendheid nodig – Ook politie – Ook rechterlijke macht • 50 % van borden kan weg: meer duidelijkheid tot gevolg
26
Meer informatie Minder Minder Borden Borden Gids Gids
27
