Planboek Schouw Oost Amsterdam Noord

Planboek Schouw Oost Amsterdam Noord

Algemene Woningbouw Vereniging Delta Forte Fontis Noordwaarts

4 oktober 2004

Planboek Schouw Oost Amsterdam Noord

Algemene Woningbouw Vereniging Delta Forte Fontis Noordwaarts

4 oktober 2004

Inhoudsopgave

4

Inleiding

7

Opgave

8

1.

doelstelling

8

1.1 1.2 1.3 1.4

aanleiding doelstelling huidige bewoners plangebied

8 8 9 9

2.

programma

12

2.1 2.2 2.3 2.4

wonen en zorg koop- en huurwoningen bijzondere woonvormen voorzieningen

12 13 13 14

3.

openbare ruimte en milieu

16

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11

openbare ruimte beheer heemtuin bomen water duurzaam bouwen en energie geluid en windhinder bodem afval luchtkwaliteit externe veiligheid

16 16 17 17 18 18 18 19 19 19 19

4.

verkeer en parkeren

20

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

langzaam verkeer autoverkeer parkeren t.b.v. nieuwbouw parkeren t.b.v. winkelcentrum openbaar vervoer

20 21 21 22 22

5.

sociaal plan en participatie

23

5.1 5.2. 5.3 5.4 5.5.

sociaal plan meedenkteam en participatie communicatieplan informatiebijeenkomsten inspraak

23 23 24 24 24

Planboek Schouw Oost, Amsterdam Noord

Ontwerp

25

6.

26

stedenbouwkundige uitwerking

6.1 aansluiting op CAN gebied 6.2 ruimtelijke opbouw 6.3 nutsvoorzieningen en civiel-techniek

26 26 27

7.

openbare ruimte

30

7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7

ontwerp openbare ruimte renovatie heemtuin bestaande bomen verblijfsplekken, voorzieningen en routes autoverkeer parkeren maaiveldinrichting Schouw West

30 32 33 34 35 36 38

8.

gebouwen en beeldkwaliteit

39

8.1 openbare ruimte als leidraad 8.2 beeldkwaliteit 8.3 supervisie

39 39 40

Financiën

41

9.

grondexploitatie

41

10

opstalexploitatie en parkeren

42

10.1 opstalexploitatie 10.2 exploitatie parkeren

42 42

Proces

44

11. organisatie

44

12. besluitvorming en planning

45

12.1 bestuurlijke besluitvorming 12.2 toelichting op de planning 12.3 fasering in uitvoering

45 45 46

Samenvatting

50

Bijlagen bijlage 1. bereikbaarheid, leefbaarheid, veiligheid en communicatie bijlage 2. planning


54 56

5

6


Inleiding Het verzorgingstehuis Het Schouw is gebouwd in 1972 en is sterk verouderd. Dit geldt voor de bouwfysische kwaliteit van het gebouw, maar ook functioneel is het niet meer geschikt voor verzorging en verpleging. Kortom: het gebouw voldoet niet meer aan de eisen en wensen van de bewoners, huurder (Fontis) en eigenaar (De Algemene Woningbouw Vereniging). AWV en Fontis zijn van mening dat op de locatie van Het Schouw een woongebied moet ontstaan waarin ouderen en andere doelgroepen wonen. Ouderen zou de gelegenheid geboden moeten worden zoveel mogelijk zelfstandig te wonen mede dankzij faciliteiten, zorgen dienstverlening in de directe omgeving. Dit kan niet in het bestaande gebouw. Om te komen tot een plan voor nieuwbouw is sinds 2001 gewerkt aan een stedenbouwkundige verkenning voor het Schouw. De AWV heeft daartoe Delta Forte gevraagd samen met Urhahn Urban Design, INBO architecten en Fontis, en in overleg met Stadsdeel Amsterdam Noord en later Noordwaarts, een opgave te formuleren die geresulteerd heeft in een stedenbouwkundig plan. Cruciaal voor het plan is de fasering. Uitgangspunt voor de planvorming is het voorkomen dat de bewoners van het Schouw tweemaal moeten verhuizen. Voordat het Schouw gesloopt kan worden, moet er eerst nieuw gebouwd worden. Daartoe wordt een parkeerstrook bebouwd. De 150 parkeerplaatsen worden verplaatst; eerst tijdelijk naar het maaiveld rondom het Schouw, daarna naar een nog te bouwen parkeergarage in het plangebied Centrum Amsterdam Noord (CAN). Het tweede uitgangspunt is dat er een gedifferentieerd woongebied ontstaat, waar plaats is voor ouderen maar ook andere doelgroepen in huur en koop; verschillende soorten bewoners, van heel kwetsbaren tot ‘gewone’ gezinnen, met bijbehorende voorzieningen. Waarin plaats is voor ‘gewone’ huishoudens maar waar ook zorgbehoevende ouderen en gehandicapten een volwaardige plaats in de samenleving krijgen. Het wordt een buurt waarvan de openbare ruimte wordt gekenmerkt door de begrippen schoon, heel en veilig, en waarin de bestaande heemtuin een volwaardige plek heeft gekregen. Doel is dat na de ontwikkeling van het Schouwgebied Amsterdam Noord een gevarieerd woongebied ontstaat dat stedenbouwkundig veel beter aansluit bij de omringende wijk door een transparantere bebouwing in een open omgeving. Gezien de staat van het huidige verzorgingstehuis is een snelle planontwikkeling noodzakelijk.


7

De opgave 1. Doelstelling 1.1 aanleiding Het woon- en zorgcentrum Het Schouw staat in de Buikslotermeer. Het heeft 227 verzorgings-huisplaatsen en 46 zelfstandige apparte-menten (de “kopse Kant”) en een dienstencentrum met restaurant, theaterzaal, winkel, mediahoek met bibliotheek en internetcafé. De eigenaar van het gebouw is de Algemene Woningbouw Vereniging (AWV), de zorg en dienstverlening wordt geleverd door Fontis. Het Schouw is gebouwd in 1972 en is sterk verouderd. Dit geldt voor zowel de fysieke kwaliteit van het gebouw, als de functionele eisen voor verzorging en verpleging. Het huidige gebouw is daarop niet aan te passen. De ‘houdbaarheid-datum’ van Het Schouw is gepasseerd, dus het werken naar uitvoering is urgent.

1.2 doelstelling Het Schouw is voor de AWV en Fontis de ideale plaats om inhoud te geven aan een nieuwe combinatie van huisvesting en service, passend bij de huidige trends in wonen en zorgverlening. In de visie van de AWV en Fontis zou op de locatie van Het Schouw een woongebied moeten ontstaan waarin ouderen en andere doelgroepen de gelegenheid wordt geboden zelfstandig te wonen. Hiervoor worden faciliteiten, zorgen dienstverlening in de directe omgeving gerealiseerd. Het doel is een gewone en toch bijzondere woonbuurt te ontwikkelen, geschikt voor alle doelgroepen, maar ouderen in het bijzonder. De voorzieningen voor ouderen zijn niet gericht op de bewoners van één complex, maar bieden zorg en diensten voor de hele buurt en omgeving. Hierdoor kan flexibel worden ingespeeld op verschillende behoeftes en zijn de woningen niet voor één specifieke doelgroep bedoeld. Bij de vernieuwing staan flexibiliteit en duurzaamheid voorop. De nieuwe woonbuurt moet lang mee kunnen gaan en in kunnen spelen op veranderende woon- en zorgwensen. De geplande vernieuwing van het Centrum Amsterdam Noord is een aanleiding om een stedenbouwkundige verkenning te doen naar de mogelijkheden voor Het Schouw om aan deze vernieuwing bij te dragen. Hierbij zijn twee grondslagen geformuleerd. De eerste is het beginsel dat de huidige bewoners van het Schouw en de Kopse Kant in het gebied moeten kunnen blijven wonen en niet meer dan één keer te hoeven verhuizen. Dit betekent eerst bouwen dan slopen. Het tweede uitgangspunt is dat het nieuwe Schouw een gemengd gebied wordt voor verschillende doelgroepen met bijbehorende voorzieningen. Met de nieuwbouw voor Het Schouw ontstaat een bijzondere woonbuurt zonder een ‘instellingsfeer’. Kortom: een buurt voor verschillende soorten bewoners: van heel

8


kwetsbaren tot ‘gewone’ gezinnen. Aanpasbaarheid en flexibiliteit zijn belangrijk. Het voorzieningen-niveau sluit aan bij de doelgroepen. Om de relatie tussen wonen en voorzieningen optimaal te organiseren, is de openbare ruimte in het gebied van cruciaal belang. Woningen en voorzieningen moeten op een veilige en overzichtelijke manier met elkaar verbonden zijn en er moet een aantrekkelijk en beschermd woonmilieu ontstaan. Hierbij horen voorzieningen die de buurt tot een levendig geheel maken. De nieuwe buurt kan getypeerd worden als een “dorp in de stad”, waarbij het woord dorp wordt gebruikt om de veelzijdigheid van de buurt aan te geven en om een gevoel van veiligheid en saamhorigheid te illustreren. Het streven is zelfstandigheid en identiteit te waarborgen. Iedereen heeft recht op iets dat herkenbaar is als zijn of haar eigen woning of woonplek. Tegelijkertijd moet er aan de groep die intensieve zorg behoeft, een veilige omgeving geboden worden zonder dat deze mensen vereenzamen. Bovenstaande ambities kunnen niet worden waargemaakt in het huidige Schouw dat functioneel niet meer geschikt is voor ouderen. Nieuwbouw is daarom noodzakelijk.

1.3 huidige bewoners De leeftijd van de bewoners is 85 jaar en ouder; het is een kwetsbare groep, voor wie meer dan één keer verhuizen onwenselijk is. Het is daarom niet mogelijk om het gebouw eerst te slopen en daarna nieuw te bouwen, dit betekent twee maal verhuizen. Er is gekozen voor een gefaseerde aanpak: door de aangrenzende parkeerstrook in het plangebied op te nemen, kan eerst nieuwbouw worden gerealiseerd. Zo kan Het Schouw in bedrijf en leefbaar blijven totdat de nieuwe woningen gereed zijn.

1.4 plangebied Het Schouw ligt in Amsterdam Noord, in de Buikslotermeerpolder. Het Schouw ligt tussen twee stedenbouwkundige eenheden: de modernistische strokenbouw aan de noordzijde en de verhoogde IJdoornlaan, en het naar binnen gekeerde winkelcentrum aan de zuidzijde. Door haar ligging op een dijk scheidt de IJdoornlaan het winkel-


9

centrum van het woongebied. Het Schouw ligt in de bocht van de IJdoornlaan en hoort daardoor niet bij het woongebied maar ook niet echt bij het centrum. Het derde element waaraan het Schouw grenst is het Baanakkerspark dat de oorspronkelijke groene rand van de polder vormt. Deze rand zorgt voor een aantrekkelijke kant van het plangebied. In het plangebied liggen behalve Het Schouw, de Kopse Kant en de zusterflat nog twee complexen, beide De Slufter genaamd. Deze complexen van aanleunwoningen zijn eigendom van de AWV (66 woningen) en Woningstichting Rochdale (34 woningen). Deze complexen blijven behouden en worden ingepast in de nieuwe plannen. De zusterflat – aan de rand van de heemtuin – wordt wel gesloopt. De heemtuinen die in het plangebied liggen maken onderdeel uit van het nieuwe gebied.

Bestaande situatie

10


In een eerder stadium werd uitgegaan van een aanpak van het hele plangebied zoals hierboven beschreven, inclusief de Slufter. In overleg met het stadsdeel Amsterdam Noord is in juni 2003 besloten het plangebied te verkleinen, tot alleen het oostelijke deel van het gebied (ten oosten van het fietspad). Redenen hiervoor waren van financiële aard. Het komt ook tegemoet aan de wens om geen woningen te slopen die nu nog goed voldoen. Daarom wordt in dit plan(boek) gesproken over “Schouw Oost”.

Plangrens


11

2. Programma Voor woningzoekenden speelt de woonomgeving een steeds belangrijkere rol in de woningkeuze. De voorkeur voor een bepaald milieu wordt bepaald door de economische mogelijkheden van de woningzoekende, en door zijn of haar levensfase of leefstijl. De ambitie is om met de vernieuwing van het Schouw een milieu te creëren waar ouderen zich beschermd voelen en waar zij de zorg en service krijgen die zij nodig hebben, zonder dat er een geïsoleerde woonbuurt ontstaat. Tegelijkertijd moet er ook aan een groep die intensieve zorg behoeft, een veilige omgeving worden geboden, en moeten gezinnen zich thuis voelen. De nadruk in het Schouwgebied is het bouwen van zelfstandige ‘gewone’ woningen waarvan de bewoners zo nodig gebruik maken van service en voorzieningen. Het grootste deel van de huidige bewoners vraagt om meer ruimte en meer privacy. Een aantal basisvoorzieningen zoals een lift en rolstoeltoegankelijkheid maakt de woningen flexibel in gebruik. Ieder gebouw moet de mogelijkheid bieden verschillende typen woningen te herbergen in verschillende prijsklassen, in huur en koop. De nadruk ligt op appartementen, maar er worden ook eengezinswoningen gerealiseerd. Een deel van de bewoners is te kwetsbaar om zelfstandig te wonen. Veiligheid, geborgenheid en intensieve zorg zijn voor deze mensen essentieel. Hiervoor worden woongroepen of cluster-woningen gemaakt. Toegankelijkheid, veiligheid en gebruikskwaliteit (aanpasbaar en rolstoeltoegankelijk) staan centraal in het ontwerp van de woningen. Het uiterlijk van de woningen voor de kwetsbare ouderen, zal goed aansluiten bij de meer zelfstandige woningen. De uitdaging is gericht op het realiseren van wooncomplexen die niet grootschalig zijn. Kleinschaligheid staat voorop. De woningen zijn flexibel in gebruik, met voldoende keuzemogelijkheden en diversiteit in typen. Deze zijn geschikt voor een brede doelgroep. Voor de ouderen woningen geldt dat deze de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van bewoners handhaven en stimuleren. Hierbij hoort een open voorzieningenconcept dat de buurtzijde van het winkelcentrum een impuls geeft.

2.1 wonen en zorg De omvang van het plangebied maakt het mogelijk ruimte te vinden voor een mix van grondgebonden woningen, appartementen, (welzijns)voorzieningen en gebouwde en ongebouwde parkeerplaatsen. Het totale woonprogramma voor het hele Schouwgebied bedraagt circa 250 woningen, 12 groepswoningen en voorzieningen: deels voorzieningen die in het huidige Schouw zijn ondergebracht, maar ook nieuwe.

12


Het programma wordt verdeeld over verschillende bouwblokken, van verschillende omvang. Tussen de blokken bevindt zich de Heemtuin en nieuw aan te leggen openbare ruimte. De precieze verdeling van het programma over de blokken, en de bijbehorende plattegronden moet nog nader worden uitgewerkt. Het Schouw wordt geëxploiteerd door Fontis Amsterdam. Fontis biedt onder het motto “Zorg vraagt om aandacht” in negen vestigingen zorg en diensten aan bewoners en externe cliënten. De Algemene Woningbouw Vereniging is eigenaar van het huidige Schouw, en wordt eigenaar van de nieuwe huurwoningen en voorzieningen. Het zorggedeelte wordt ontwikkeld in nauw overleg met Fontis en het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen.

2.2 koop- en huurwoningen De AWV en het stadsdeel zijn zich ervan bewust dat Het Schouw een uniek gebied is met specifieke bewoners, zowel nu als in de toekomst. In de directe omgeving geldt een woningdifferentiatie van 30% sociaal, 20% middensegment en 50% vrije sector. Het stadsdeel Amsterdam-Noord heeft zich in de Beleidsovereenkomst Amsterdam Noord 2003-2006 uitgesproken, voor een verdeling van 30% sociaal en binnen de 70% vrije sector te streven naar 25% startersegment, 25% middensegment en 20% dure segment. Dit betekent een groter percentage woningen voor het middensegment. Het percentage sociale huur blijft hierin gelijk. Voor het Schouwgebied is de wens uit te gaan van een differentiatie gebaseerd op de herhuisvesting van de huidige bewoners van het Schouw. Belangrijk uitgangspunt is dat de huidige bewoners van het gebied hier kunnen blijven wonen. Dit is ook de basis geweest voor de gronden vastgoedexploitatie. Deze bewoners keren deels terug in de 50 zorgwoningen. Met deze woningen meegerekend is de differentiatie derhalve 44% sociale huur, 56% koop. De sociale huurwoningen zijn bereikbaar voor mensen met huursubsidie, en worden net als de zorgen groepswoningen, toegewezen. Voor de koopwoningen geldt dat deze ‘betaalbaar’ moeten zijn. Deze vallen in het middensegment. De woningen hebben een flexibel gebruik. Mocht in de toekomst behoefte zijn aan woningen voor bijvoorbeeld andere doelgroepen, dan is dat mogelijk. Daarom voldoen de meeste woningen aan ‘Woonkeur-eisen’ met betrekking tot toegankelijkheid, veiligheid, aanpasbaarheid, levensloopbestendigheid en rolstoeltoegankelijkheid. Alle woningen voldoen aan de Basiskwaliteit Woningbouw. Alle woningen (huur en koop) worden met zodanige oppervlaktes gerealiseerd (alle tussen de 80 en 100 m2 GBO) dat binnen de woningvoorraad van Noord in totaal meer differentiatie zal ontstaan.

2.3 bijzondere woonvormen In het nieuwe Schouw zal plek zijn voor kwetsbare ouderen (24-uurszorg), vitale ouderen (Wonen-In-Beschermde-Omgeving, WIBO’s) en voor psychogeriatrische ouderen (dementerenden) in clusterwoningen. Tevens is er plaats voor andere doelgroepen, zoals gezinnen. Door de huidige bewoners van het Schouw is speciale aandacht gevraagd in de uitwerking te zorgen dat de woningen voor ouderen en die voor gezin-


13

nen met kinderen zo gepositioneerd zijn dat men geen overlast heeft van elkaar. In principe worden alle woningen flexibel en aanpasbaar gebouwd. Mede door de specifieke doelgroepen waarvoor de buurt wordt gerealiseerd, is het aandeel rolstoelgeschikte woningen en woningen voor ouderen hoger dan gemiddeld in nieuwbouw projecten. Met name in de eerste fase wordt gebouwd voor de kwetsbare groep van oude en zeer oude mensen, omdat het hier ook mede de vervangende woonruimte voor de huidige bewoners van het verzorgingshuis en de Kopse Kant betreft. In de blokken van de eerste fase worden ook groepswoningen voor ouderen gerealiseerd. Het programma omvat een mix van “gewone huurwoningen” en zorgwoningen. Dit betekent dat alleen het aantal van 50 wibo-woningen vaststaat, maar de fysieke plek van deze eenheden door de jaren kan wijzigen. Met andere woorden: bewoners die in de loop van tijd meer zorg behoeven, tot zelfs een totale zorgvraag, niet hoeven te verhuizen. In dat geval neemt Fontis de huur van de woning over, en wordt een andere zorgwoning bij mutatie weer een “gewone” wibo-woning. Hierdoor blijven er 63 sociale huurwoningen beschikbaar.

2.4 voorzieningen De voorzieningen die nu deel uitmaken van Het Schouw, zoals het restaurant en de dagverzorging, zijn vooral naar binnen gericht. In de nieuwbouw krijgen deze voorzieningen een voordeur aan de straat, maar zijn ze ook van binnen toegankelijk. Om het gebied geen ‘ouderenenclave’ te laten zijn, is het belangrijk dat er voorzieningen komen voor alle bewoners van het Schouwgebied en voor de rest van de buurt. Te denken valt aan activiteitenruimten en sociaal maatschappelijke voorzieningen. De voorzieningen zijn gedacht in de plinten van de blokken aan de IJdoornlaan en Buikslotermeerplein. Ook langs het fietspad, nabij de bushalte aan de IJdoornlaan, is een mogelijke locatie. Hier wordt gedacht aan een ontmoetingsruimte zoals bijvoorbeeld een theehuis, cursusruimte of biljartruimte. Het stadsdeel speelt bij de keuze van voorzieningen een belangrijke rol. De projectgroep zoekt naar een voorziening die zich het beste voegt bij de doelgroep in de rest van de wijk (ouderen) én de wens een gedifferentieerde woonwijk te creëren. Mogelijk dat ook Fontis haar kantoor in het Schouwgebied zal onderbrengen.

14


Programmatabel Locatie/type

Aantal woningen

Blok A Zorgwoningen wibo/miva Koopwoningen groepswoningen Voorzieningen Totaal Blok D sociale huur Koopwoningen Totaal Blok F Koopwoningen Voorzieningen Totaal Blok G Zorgwoningen Wibo Koopwoningen groepswoningen Voorzieningen Totaal Totaal

Groeps Oppervlakte parkeerwoningen bvo behoefte

Locatie parkeren

8 22 42 4 15 91 pp

Maaiveld Maaiveld garage A garage A Maaiveld

96

2.900 3.100 4.550 2.450 1.500 14.550 m2

8 60 68

800 9.000 9.800 m2

8 72 80 pp

Maaiveld garage D

26

3.500 200 3.700 m2

31 2 33 pp

garage G Maaiveld

2.000 2.400 2.900 1.750 1.200 10.250 m2 38.300 m2

5 17 26 3 12 63 pp 267 pp

Maaiveld Maaiveld garage G garage G garage G

30 31 35 7

26 20 24 22 5 66 256

12

Parkeernormen Pp/per woning

Waar

Voor wie

0,25

maaiveld

0,5 + 0,2 0,5 0,8 +0,2

maaiveld maaiveld inpandig maaiveld maaiveld

Bewoners, bezoekers, personeel Bewoners Bezoekers Personeel Bewoners Bezoekers

koopwoningen

1 +0,2

inpandig maaiveld

Bewoners Bezoekers

Voorzieningen Kantoor

1 per 100 m2 0,8 per 100 m2

maaiveld inpandig

Bezoekers en personeel* Personeel

Sociale huur Zorgwoning Wibo/miva groepswoning Gewone huur

*Uitgangspunt is dat de voorzieningen voor 50% door niet-bewoners worden gebruikt


15

3. Openbare Ruimte en Milieu Woningen en voorzieningen moeten op een veilige en overzichtelijke manier met elkaar worden verbonden en er moet een aantrekkelijk en beschermd woonmilieu ontstaan. Om de relatie tussen wonen en voorzieningen optimaal te organiseren, is de openbare ruimte van cruciaal belang.

3.1 openbare ruimte De buurt moet een beschermd gevoel geven en tegelijk overzichtelijk zijn. De heemtuin en de doorgaande fietsroute vormen belangrijke oriëntatiepunten in de buurt. Autoverkeer speelt een ondergeschikte rol: maar alle gebouwen moeten wel bereikbaar zijn en er moet geparkeerd kunnen worden. In het plan wordt rekening gehouden met de aansluiting van de nieuwbouw op het westelijk deel met bestaande bebouwing (de twee Slufter-gebouwen). De heemtuin wordt opgeknapt en er wordt een aantal openbare verblijfsplekken in het gebied gerealiseerd. Als er gekozen wordt voor half verdiepte parkeerbakken met daarbovenop woningen, dan zal het dek worden ingericht als semi-openbaar.

3.2 beheer Voor de inrichting van de twee pleinen - verblijfsplekken - en de heemtuin geldt een hoger ambitieniveau dan in de rest van het plangebied. Hier worden hoogwaardige materialen toegepast, waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke wensen van ouderen of slechtzienden. Zo zullen paden geschikt moeten zijn voor rollators en

16


rolstoelen. Dit leidt tot enigszins verhoogde beheerkosten. Voor de uitwerking van het overige gebied is uitgegaan van de bij het Stadsdeel Amsterdam Noord gehanteerde uitgangspunten voor inrichting en kosten, zoals opgenomen in het handboek openbare ruimte van het stadsdeel. In het beheer zullen de uitgangspunten “schoon, heel en veilig” leidend zijn. Ook in de planning zal rekening worden gehouden met de eis dat de openbare ruimte tegelijk met de gebouwen wordt opgeleverd, om de rolstoel-toegankelijkheid te waarborgen.

3.3 heemtuin De aanwezigheid van de heemtuin is een grote kwaliteit van de buurt. De kleinschalige, besloten opzet en het tuinachtige karakter maken het een geheel eigen wereld. Deze is alleen in stand te houden doordat vrijwilligers zich inzetten voor het onderhoud en voortbestaan van de tuin. Deze betrokkenheid is zeer waardevol, en zal ook in de toekomst belangrijk zijn. Wel kan geconstateerd worden, dat op dit moment de bruikbaarheid en de biodiversiteit van de tuin afneemt. Dit is te wijten aan de sterke ontwikkeling van het bosmilieu. Een renovatie van de tuin is daarom noodzakelijk. Het voorstel hiervoor zal worden geschreven in samenspraak met de stadsecoloog en de beheerders van de heemtuin. Hierbij zal mogelijk een ecoloog of “bomendokter” worden betrokken. De heemtuin blijft de centrale groene ruimte in het gebied. De heemtuin bestaat uit twee delen: het oost-west deel heeft het water als belangrijkste kwaliteit. Het noordzuid deel is meer bosachtig. De zusterflat die nu nog op de overgang tussen de beide delen staat, wordt gesloopt, zodat de overgang beter gemaakt kan worden. Handhaving van de heemtuin is leidend geweest voor de plaatsing van de gebouwen. De tuin wordt voorzien van een goede aansluiting op het gebouw aan de zuidzijde, door middel van een doorgaand pad. Andere openbare ruimten leggen de verbinding tussen de nieuwbouw en de omgeving. De heemtuin wordt aangepast daar waar dit voor de openheid, toegankelijkheid en sociale veiligheid raadzaam is. Daarnaast zal de heemtuin ook toegankelijk moeten zijn voor minder validen.

3.4 bomen In het stedenbouwkundig plan is er ruimte voor kleinere en grotere groene plekken. Het kwaliteitsniveau hiervan wordt voorgesteld door de stedenbouwkundige en wordt besproken met het Stadsdeel. In de bomeninventarisatie voor het CAN gebied (uitgevoerd door Oranjewoud in februari 2002) zijn de bomen op de parkeervelden geïnventariseerd. Deze vallen in de categorie “niet verplantbaar, vervangbaarheid kleiner dan 30 jaar”. In de vervolgfase zal een openbare ruimte plan worden opgesteld. Onderdeel hiervan is een inventarisatie van het waardevolle en monumentale groen in het hele plangebied dat buiten de heemtuin valt. Daarnaast wordt aangeven voor welke bomen een kapvergunning moet worden aangevraagd, en wordt een herplantingsplan opgesteld.


17

3.5 water Noordwaarts stelt samen met het Hoogheemraadschap Noordhollandsch Noorderkwartier een Nat Structuurplan op voor de Buikslotermeerpolder naar aanleiding van de aanpak van het Centrum Amsterdam Noord. Het plan richt zich op de hele Buikslotermeerpolder waar ook het Schouw in ligt. Het bevat een geïntegreerd pakket voorstellen ter verbetering van het watersysteem, de waterkwaliteit en de belevingswaarde van water. Waar mogelijk worden de voorstellen uit het Nat Structuurplan ook overgenomen in het plan voor het Schouw. In de vervolgfase wordt met het Hoogheemraadschap overleg gevoerd over de mogelijke compensatie van de toegenomen verdichting.

3.6 duurzaam bouwen en energie De voorzieningen en woningen worden ontwikkeld volgens de regels gesteld in het geldende Bouwbesluit en in de Basiskwaliteit Woningbouw Amsterdam 2003. Hierin zijn afspraken gemaakt over het nemen van isolatiemaatregelen en duurzaam materiaalgebruik.

3.7 geluid en windhinder De geluidshinder wordt veroorzaakt door het autoverkeer op de IJdoornlaan. Voor het Schouw wordt akoestisch onderzoek uitgevoerd. Bij eventuele overschrijding van de geluidsnormen dient een ontheffingsprocedure te worden gevolgd en/of moeten geluidsreducerende maatregelen genomen worden. In de stedenbouwkundige opzet is de maximale bouwhoogte 30 meter. Dit betekent dat aanvullend windhinderonderzoek (HER) niet verplicht is. In de uitwerking van de hogere bouwvolumes, bijvoorbeeld aan de IJdoornlaan, zal nader bekeken worden of een windhinderonderzoek gewenst is.

18


3.8 bodem De eventuele noodzaak van een bodemsanering is nog niet onderzocht. Het Schouw is de eerste gebruiker van het gebied dat een opgespoten zandgebied is. Daarom worden er geen hoge kosten voor bodemsanering verwacht. Als onderdeel van het Centrumplan, is de bodem onder de parkeervelden wel steekproefsgewijs onderzocht door CSO Adviesbureau voor Milieuonderzoek, in oktober 1999. Daarin werd vastgesteld dat het parkeerterrein bestaat uit matig fijn tot matig grof zand op veen of klei. Gezien de beperkte geldigheid van een dergelijk onderzoek, zal opnieuw een historisch bodemonderzoek moeten worden uitgezet.

3.9 afval Het beleid van het stadsdeel houdt in dat in nieuwe woonwijken ondergrondse afvalcontainers voor huishoudelijk afval worden geplaatst. De loopafstand van perceelgrens tot de aanbiedingslocatie mag maximaal 75 meter bedragen met in “bijzondere gevallen” een maximale loopafstand van 125 meter. Onderzoek heeft uitgewezen dat in het plangebied kan worden volstaan met drie verzamelpunten, aan de randen van het gebied. De definitieve plaats van de verzamelpunten worden aangegeven in het openbare ruimte plan en worden bepaald door de bereikbaarheid voor de vuilnisauto’s.

3.10 luchtkwaliteit Het plan moet voldoen aan de normen die worden gesteld in het Besluit luchtkwaliteit. Gebaseerd op de onderzoeken die voor het Centrumgebied Amsterdam Noord zijn gedaan, is de verwachting is dat dit geen problemen oplevert. Onderzoek wordt uitgezet om te bepalen of aan de normen wordt voldaan. Indien nodig moeten aanvullende maatregelen getroffen worden om de uitstoot van luchtverontreiniging door het verkeer te reduceren.

3.11 externe veiligheid Er zijn geen externe veiligheidsrisico’s in het plangebied. Er zijn in de directe omgeving noch in het plangebied bedrijven gevestigd met grootschalige opslag van gevaarlijke stoffen. Het nabijgelegen benzinestation heeft geen verkoop van LPG.


19

4. Verkeer en parkeren De buurt moet een beschermd gevoel geven en tegelijk overzichtelijk zijn. Langzaam verkeer (fiets en voetgangers) voeren de boventoon; autoverkeer speelt een ondergeschikte rol. Wel moeten alle gebouwen goed bereikbaar zijn en er moet geparkeerd kunnen worden.

4.1 langzaam verkeer De doorgaande noord-zuid fietsroute loopt centraal door het gebied. De route schakelt de gebouwen en openbare ruimten aan elkaar en is de spil van het Schouw gebied. In overleg met de stedenbouwkundig adviseur van het stadsdeel blijft het fietspad een rechte lijn, aansluitend op de fietsverbindingen in de omliggende wijken. Voor het overige domineert de voetganger in het gebied. De voetgangersroutes worden zo ingericht dat deze ook met de rolstoel of rollator begaanbaar zijn. De routes moeten veilig en overzichtelijk zijn, zodat de voorzieningen in het gebied voor alle bewoners goed bereikbaar zijn. De veiligheid van voetgangers in relatie tot de (doorgaande fietsroute) zal daarin extra aandacht krijgen.

Belangrijkste ontwerpuitgangspunt blijft de sociale veiligheid op de paden. Zichtlijnen en markeringspunten moeten de routes begeleiden. Daarnaast moeten blinde hoeken vermeden worden. Ook wordt gedacht aan een vorm van ‘drooglopen’. Dit zijn wandelpaden die voorzien zijn van een beschutting tegen de regen. Nader onderzoek zal nodig zijn om deze zo vorm te geven dat ze onvoldoende beschutting bieden om als slaapplaats voor bijvoorbeeld daklozen te dienen.

20


4.2 autoverkeer Doorgaand autoverkeer is niet wenselijk en gezien de omvang van het plangebied ook niet noodzakelijk. Het Schouwgebied wordt een 30 km/uur zone. De beperkte toegankelijkheid voor auto’s maakt het mogelijk geen rigoureuze scheiding tussen verkeerssoorten aan te geven. Op een aantal plaatsen zullen auto’s de relatie tussen gebouwen en openbare ruimte kunnen verstoren, maar op andere plaatsen draagt het bij aan de toegankelijkheid en levendigheid en daarmee sociale veiligheid. Een doorgaande autoroute is er niet. Wel sluiten alle routes op elkaar aan zodat het langzame verkeer en het noodverkeer zich goed door het gebied kunnen bewegen. Het gebied wordt ontsloten vanaf de bestaande infrastructuur: de Th. Weversweg en het Buikslotermeerplein. Er worden geen nieuwe afslagen aan de IJdoornlaan gemaakt. Door het stadsdeel is een visie op de IJdoornlaan in zijn geheel opgesteld. De IJdoornlaan moet meer onderdeel uit gaan maken van het stedelijk weefsel. Hierbij horen voorkanten aan de straat en fietspaden en trottoirs langs de straat. Het plan voor het Schouw sluit aan op deze visie. Voor het Schouw betekent dit een kans om beter op de IJdoornlaan aan te sluiten. De gebouwen krijgen een gezicht aan de IJdoornlaan en een entree voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer gebruikers. Voor de IJdoornlaan is een verkeersmodel 2010 gemaakt, waarin de intensiteit oploopt tot 10.000 voertuigen per etmaal op dit wegvlak. Deze intensiteit en bijbehorend geluidsniveau zal maatgevend zijn voor het ontwerp.

4.3 parkeren voor de nieuwbouw De hoeveelheid parkeerplaatsen zijn bepaald volgens de huidige normen van Stadsdeel Amsterdam Noord. In de nieuwbouwplannen wordt uitgegaan van één parkeerplaats per ‘gewone’ woning. De parkeernorm voor de sociale huur en zorgwoningen ligt lager. SDAN gaat uit de volgende normen per type: sociale huur: 0,8, koop: 1,0+0,2 maaiveld, aanleunwoningen: 0,5 en seniorenwoningen en groepswoningen: 0,25 (inclusief bezoek en personeel). Voor de voorzieningen geldt een norm van 2 parkeerplaatsen per 100 m2. In totaal is voor de nieuwbouw er behoefte aan 264 parkeerplaatsen, waarvan ruim 100 op maaiveld. Dit is exclusief de parkeerplaatsen ten bate van het winkelcentrum (zie hieronder) en ten bate van de Slufter. De hoeveel parkeerplaatsen voor deze woningen blijft ongewijzigd en is in parkeerbalans opgenomen. De parkeerplaatsen voor de koopwoningen en de zorgvoorzieningen worden zoveel mogelijk gebouwde oplossingen. Om financiële redenen is het wenselijk om het parkeren voor sociale woningbouw en bezoekers op het maaiveld te realiseren. Alle parkeerplaatsen ten bate van de nieuwe woningen zijn binnen het plangebied oplosbaar. Uitgangspunt daarbij is dat de parkeerplaatsen marktconform worden ingepast en zonder onrendabele top worden gerealiseerd. In het maaiveldontwerp zal aandacht besteed worden aan de parkeerplaatsen voor minder validen en zogenaamde Canta’s. Opstelplaatsen voor scootmobielen worden inpandig gerealiseerd.


21

4.4 parkeren voor het winkelcentrum In het voorstel voor de nieuwbouw wordt een parkeerstrook van 170 parkeerplaatsen bebouwd. Deze strook maakt deel uit van een overeenkomst tussen het stadsdeel en de Coöperatieve Vereniging Winkelcentrum Amsterdam Noord. Daarin is afgesproken dat in het gebied Loenermark, Zuidzijde Buikslotermeer-plein, Weeversweg en de IJdoornlaan in totaal ruim 2.500 parkeerplaatsen ten bate van het winkelcentrum zijn. Als parkeerplaatsen in dit gebied verdwijnen (zoals met de bebouwing van de parkeerstrook voor het Schouw) moeten deze elders in het (winkel) gebied worden teruggebouwd. Een tijdelijke oplossing voor de 170 parkeerplaatsen is gevonden in een uitbreiding van het westelijke parkeerterrein (richting talud van de IJdoornlaan), het terrein voor ‘t Schouw en aan de Weeversweg. De definitieve oplossing van deze parkeerplaatsen wordt gezocht in de realisatie van extra plaatsen in de parkeergarages in het CAN gebied.

Parkeerbalans eindsituatie Beschikbaar 180 Gebouwd ‘t Schouw 21 Maaiveld Schouw Oost 26 Weeversweg – noord (uitbreiding) 188 Maaiveld Schouw West 34 Buikslotermeerplein – zuidzijde (uitbreiding) 449

Behoefte 288 Winkels 267 Bebouwing ’t Schouw 40 Slufter 595

152 Parkeergarage CAN

4.5 openbaar vervoer De bushalte aan de IJdoornlaan is nu aangesloten op polderniveau via trappen bij het tunneltje onder de IJdoornlaan en een hellingbaan parallel aan de IJdoornlaan. Op de plek van de hellingbaan is een nieuw gebouw gedacht. In het gebouw wordt een semi-openbare route opgenomen die voor senioren en rolstoelgebruikers de verbinding tussen de twee niveaus maakt. Daarnaast is het mogelijk op het trottoir van de IJdoornlaan te lopen en via de Th. Weeversweg het Schouw in te gaan. De bushalte aan de Th. Weeversweg blijft gehandhaafd. Mogelijk dat het GVB in de toekomst de routes door en naar het CAN-gebied wil wijzigen. Volgens afspraken met het GVB zullen de zorgwoningen altijd goed bereikbaar blijven met het openbaar vervoer.

22


5. Sociaal plan en participatie Uitgangspunt is dat de bewoners van het Schouw en de Kopse Kant, in het gebied kunnen blijven wonen. De (her)huisvesting van deze mensen is de leidraad voor het faseringsvoorstel.

5.1 sociaal plan Voor de bewoners van Het Schouw wordt een sociaal plan opgesteld. Verantwoordelijken voor het Sociaal Plan zijn degenen die huurcontracten met de klanten hebben afgesloten: voor Het Schouw is dit Fontis, de bewoners van de Kopse Kant vallen onder de verantwoordelijkheid van de AWV. Beide partijen werken samen ten behoeve van afstemming en doorstroommogelijkheden. Als basis daarvoor gelden de Amsterdamse kaderafspraken bij sloop en renovatie. In overleg met deskundigen op het gebied van ouderenzorg zullen hieraan extra punten worden toegevoegd. Te denken valt aan bijvoorbeeld klushulp, opvang tijdens verhuizing en coördinatie van de verhuizing. Hierover wordt overleg gevoerd met deskundigen als bijvoorbeeld de directie van Het Schouw, de Ouderen Adviesraad, wonen plus (in noord speciaal voor ouderen) en het meedenkteam. De kosten voor deze extra zorgpunten zouden in dat geval betaald worden door de corporatie.

5.2 meedenkteam en participatie Bewoners zijn bij uitstek deskundig op het gebied van hun eigen leefomgeving. Hun inbreng in herontwikkelingsplannen kan de kwaliteit verbeteren. Daarnaast is participatie ook een doel op zich, omdat bewoners zich dan intensiever gaan bezighouden met de toekomst van hun wijk. Participatie varieert van informeren tot consulteren tot coproduceren. Voor het Schouw is gekozen voor een consultatiemodel. Consultatie betekent dat de opdrachtgevers (woningbouwcorporatie en gemeentebestuur) de agenda bepalen, maar de participanten hierover consulteren. Daarnaast wordt de kennis en ervaring van participanten gemobiliseerd om de plankwaliteit te verhogen. De opdrachtgevers geven participanten gelegenheid om problemen aan te dragen en oplossingen te formuleren (meedenken). Bij de uiteindelijke besluitvorming kunnen de opdrachtgevers beargumenteerd afwijken van het advies. Sinds 2002 functioneert een meedenkteam. In dit team zitten vertegenwoordigers van de bewoners van het Schouw, de Kopse Kant, beide Slufter-complexen, alsmede vertegenwoordigers de ouderenbond Amsterdam Noord. Het meedenkteam functioneert tot nu toe als consultatie-groep. Daarnaast is ook de cliëntenraad van het Schouw nauw betrokken bij de planvorming.


23

5.3 communicatieplan Het planteam maakt een communicatieplan waarin wordt aangegeven welke partijen op welk moment worden betrokken bij het planproces. Belangrijke partijen zijn de bewoners en omwonenden van het huidige Schouw en de Coöperatieve Vereniging Winkelcentrum Amsterdam Noord. In het communicatieplan wordt speciale aandacht gegeven aan de (wensen van) ouderen, met betrekking tot elementen als frequentie, leesbaarheid etc. Het meedenkteam is hiervoor een belangrijke gesprekspartner, alsmede deskundigen op het gebied van ouderenzorg. Doelgroepen zijn bewoners van het Schouw, de kopse Kant en de Slufter. Daarnaast direct omwonenden (Buikslotermeerplein), toekomstige bewoners, gebruikers (waaronder werknemers Fontis) etc. Voor het Communicatieplan zijn de volgende algemene communicatiedoelstellingen geformuleerd: • Doelgroepen zijn goed geïnformeerd over de plannen. Zij hebben daarbij kennis van de consequenties voor hun persoonlijke situatie; • Bij de doelgroepen is draagvlak voor de plannen/veranderingen. Zij hebben begrip voor de noodzaak van de vernieuwing, staan positief tegenover de vernieuwing en willen hierover meedenken; • Doelgroepen hebben vertrouwen in de opdrachtgevers. • Het verbeteren van de plankwaliteit door consultatie van betrokkenen; • Onzekerheden wegnemen bij de bewoners en instellingen; • Bij de raadsleden is draagvlak voor de plannen/veranderingen. Zij hebben begrip voor de noodzaak van de vernieuwing en de aanpak van de projectorganisatie.

5.4 informatiebijeenkomsten In aanvulling op de bijeenkomsten van het meedenkteam, worden in de vervolgfasen ook informatiebijeenkomsten georganiseerd voor omwonenden, belanghebbenden en andere belangstellenden. Deze informatiebijeenkomsten zijn ter voorbereiding op de inspraakprocedures.

5.5 inspraak Het plan wordt voor de besluitvorming in de Stadsdeelraad van Amsterdam Noord en in de Gemeenteraad van Amsterdam ter inspraak voorgelegd aan de bewoners, betrokkenen en geïnteresseerden. Het resultaat van de inspraak wordt verwerkt in de plannen. Ook in het kader van de bestemmingsplanprocedure worden de plannen voor het Schouw ter inspraak voorgelegd.

24


Ontwerp Om invulling aan de opgave te geven, moet naar meer worden gekeken dan alleen het bestaande verzorgingstehuis. De omvang van het plangebied voor het nieuwe Schouw wordt door een aantal factoren bepaald. Om te beginnen moet het Schouw als woonbuurt voldoende omvang hebben om als gevarieerde woonbuurt te functioneren, en tevens voldoende plaats bieden aan bewoners die zorg nodig hebben. Ook de fasering speelt een belangrijke rol. Er moet te allen tijde voldoende capaciteit zijn om de zorgbehoevende bewoners van het Schouw te huisvesten. Op grond daarvan is besloten ook de parkeerstrook aan de zuidzijde van het gebied onderdeel uit te laten maken van het plangebied.

Plankaart


25

6. Stedenbouwkundig plan Uit de stedenbouwkundige verkenning is gebleken dat een optimaal resultaat bereikt kan worden door het gebied tussen de IJdoornlaan, Th. Weeversweg en Buikslotermeerplein in stappen te transformeren tot een woonbuurt met een eigen karakter en een veilige woonomgeving. Niet langer met de uitstraling van een verzorgingstehuis, maar wel met de service en voorzieningen die het mogelijk maakt om kwetsbare ouderen een aantrekkelijke leefomgeving te bieden. Het stedenbouwkundig plan is gemaakt door Urhahn Urban Design uit Amsterdam.

6.1 ruimtelijke opbouw: Urban Village rond de heemtuin Het Schouw kan geleidelijk transformeren van een groot complex tot een kleinschalige wereld waarin wonen voor allerlei groepen samengaat met sociaal-maatschappelijke functies. Het woonmilieu biedt groen, veiligheid en een hoog voorzieningenniveau en voldoet daarmee aan de wensen van ouderen én het moderne gezin. Het woord “village” wordt gebruikt om aan te geven dat het een kleine gemeenschap is waar mensen elkaar kennen, waar je veilig over straat kunt en je voor de deur in de zon kunt zitten. De setting en de dichtheid maken dat er sprake is van een “urban village”. Als referentie kan worden gedacht aan het Wilhelmina Gasthuisterrein in Amsterdam West. Grotere blokken zijn gegroepeerd rond autovrije ruimten, pleinachtig en parkachtig. Deze ruimten zijn rustig en in de eerste plaats het domein van de bewoners. In het Schouw kan de heemtuin de rol gaan vervullen van centrale openbare ruimte. De heemtuin bestaat uit twee delen: het meer bosachtige noord-zuid gedeelte en het oost-west deel met de poel. Het noord-zuidgedeelte vormt het centrale openbare deel; hier worden de publieke functies aan gekoppeld zoals het restaurant en een theehuis. Het bosachtige karakter blijft behouden, maar de randen worden meer open gemaakt zodat veilige routes ontstaan. Op de kop van de tuin wordt een pleintje aangelegd dat de schakel vormt tussen het oude en het nieuwe deel van het Schouw. Het oost-west deel van de tuin krijgt een meer tuinachtig, semi-openbaar karakter. De hele tuin wordt gerenoveerd, waarbij de zusterflat tussen beide delen wordt gesloopt zodat de overgang tussen beide delen verbeterd. Een nieuwe route verbindt de woningen met de publieke functies.

6.2 aansluiting op de omgeving De bebouwing van het Schouw sluit op dit moment niet aan op het centrum, maar ook niet op de structuur van de bebouwing aan de noordkant van de IJdoornlaan. De oorspronkelijke opzet van de polderverkaveling is helder, maar door de vele incidenten enigszins vertroebeld. Het nieuwe Schouw kan zowel ruimtelijk als functioneel een schakel vormen tussen het winkelcentrum en het noordelijk deel van de polder dat nu door de IJdoornlaan redelijk geïsoleerd is. De bebouwingsrichting sluit aan bij de strokenverkaveling van het noordelijk deel van

26


de Buikslotermeerpolder. Het Schouw bestaat uit vijf oost-west gerichte stroken, vier stroken met bebouwing, en een strook gevormd door de heemtuin. Iedere strook heeft een kop aan de heemtuin (west) en een kop aan het Baanakkerspark (oost). De heemtuin en het doorgaande fietspad vormen het samenbindende element en de verbinding tussen de aangrenzende buurten. Bovendien is het fietspad een ‘rijgdraad’ tussen de Slufter (Schouw West) en de nieuwbouw. Langs het Baanakkerspark vormen de koppen van de stroken een prachtige woonplek. Schouw Oost bestaat uit vier bebouwde stroken. In hoofdlijnen geldt dat de massa aan de randen groter is dan aan de heemtuin. De strook aan het Buikslotermeerplein wordt beëindigd door een 10-laagse toren aan het Baanakkerspark. Ook de strook aan de IJdoornlaan, krijgt een even hoge toren bij de kruising met het fietspad. De gevellijn aan het Baanakkerspark laat een gevarieerd beeld zien van 3 tot 6 bouwlagen. Aan de IJdoornlaan, de noordrand van het Schouw, komen gebouwen die het hoogteverschil tussen IJdoornlaan en polder overbruggen. De IJdoornlaan wordt hierdoor meer een stadsstraat met voordeuren en een trottoir. Dit sluit aan bij de visie IJdoornlaan van het stadsdeel.

6.3 nutsvoorzieningen en civiel-techniek Belangrijkste randvoorwaarden voor de herontwikkeling van het gebied, zijn de technische eisen die worden gesteld. Dit geldt ook voor de kabels en leidingen. In het stedenbouwkundig plan is rekening gehouden met de ondergrondse hoofdroutes van diverse nutsbedrijven, voorzover deze bekend zijn bij het stadsdeel. Deze hoofdroutes worden niet verlegd. Ook het bestaande rioolgemaal, ten westen van de Slufter, zal niet worden verplaatst. In de vervolgfasen zal de projectgroep diensten en bedrijven zo vroeg mogelijk informeren over de plannen. Hiervoor zullen de plannen worden voorgelegd aan de PROCUWO.


27

Bouwhoogten

28


Maaiveldhoogten

Kabels en leidingen


29

7. Openbare ruimte Het plan voor de openbare ruimte is erop gericht het gebied tussen IJdoornlaan, Weeversweg en Buikslotermeerplein als één gebied te laten functioneren. Alleen de bebouwing in Schouw Oost wordt aangepakt, voor de openbare ruimte wordt naar het Schouw als geheel gekeken. In de openbare ruimte spelen de volgende thema’s een rol: 1. De twee pleintjes en de heemtuin zijn de centrale ruimten in het gebied. 2. De heemtuin wordt gerenoveerd. 3. Het fietspad wordt ingepast als overgangszone tussen de nieuwbouw en de Slufter, en 4. het parkeren wordt in Schouw West ingepast.

7.1 centrale openbare ruimte In de heemtuin met zijn twee sferen (droog/bos en nat/moeras) staat het ontspannen en rustig verblijf in het groen voorop. Deze plekken stralen rust uit en geven gelegenheid voor wandelen, zitten, bloemen en planten kijken, luisteren naar fluitende vogels en kwakende kikkers. Je komt er medebewoners uit de omgeving tegen en kunt er als vrijwilliger tuinieren. De randen van de heemtuin worden meer open zodat het zicht in de tuin verbetert. Het fietspad vormt de begrenzing van de heemtuin aan de westzijde. Door de woonstraat voor de Slufter te combineren met de westelijker gelegen inrit voor het parkeren ontstaat een betere overgang naar de bebouwing en komt er minder verharding in het gebied. De dichte, sociaal onveilige groenstrook tussen fietspad en rijweg verdwijnt. Transparantie en openheid zorgen voor een aantrekkelijke, veilige route. De bestaande bomen bij de Slufter maken deel uit van deze inrichting. Lage hagen zorgen ervoor dat het parkeren bij de Slufter niet in het zicht ligt en vormen de afscheiding tussen privétuinen en openbaar groen. De twee pleinen zijn ontmoetingsplekken. Het plein aan het fietspad wordt een informele verzamelplek voor buurtbewoners. Bankjes, bloemborders, jeux de boulesbaan en een kinderspeelplaats kunnen hieraan bijdragen. Aan de zuidzijde sluit het plein direct aan op de heemtuin. Een informele, onverharde route loopt vanaf het plein de tuin in. De bestaande bomen zorgen voor een groen scherm tussen het fietspad en de slufter. Aan de zijde van het Buikslotermeerplein geeft het nieuwe restaurant van het Schouw aanleiding voor een terras. De aanwezigheid van het fietspad en de afscheiding naar het parkeren zijn belangrijke onderdelen van het ontwerp. Het fietspad loopt relatief dicht langs de gevel van het restaurant. Fietsers zijn hier te gast op het plein. In de inrichting moet dit duidelijk zichtbaar zijn, en waar nodig zullen hiervoor aanvullende maatregelen worden opgenomen. De woonstraten zijn eenvoudig en helder ingericht: parkeren aan een zijde, fietsen op de rijweg. Voor fietsers en noodverkeer is de woonstraat aangesloten op het doorgaande fietspad. Bij de verdere uitwerking van het gebied moet bijzondere aandacht

30


worden besteed aan voorzieningen die het gebied geschikt maken voor kwetsbare ouderen. De padverharding moet geschikt zijn voor rollators en rolstoelen en er worden voorzieningen voor blinden en slechtzienden in het gebied opgenomen. Het maken van een verlichtingsplan, is onderdeel van het maaiveldontwerp.


31

7.2 renovatie heemtuin De aanwezigheid van de heemtuin is een grote kwaliteit in de buurt. De kleinschalige, besloten opzet en het tuinachtige karakter maken het een geheel eigen wereld. Bijzondere elementen als de puinmuurtjes, smalle paadjes en de grote hoeveelheid verschillende planten spelen hierin een essentiële rol. Dit is alleen in stand te houden doordat vrijwilligers zich inzetten voor het onderhoud en voortbestaan van de tuin. De heemtuin heeft echter ook zijn negatieve kanten. De dichte randen, met name van het bosachtige deel, roepen vooral ‘s avonds gevoelens van onveiligheid op. Door de huidige inrichting neemt het bosmilieu in de tuin de overhand. Hierdoor nemen de bruikbaarheid en biodiversiteit af. De randen dienen meer open gemaakt te worden, zodat vanaf de voetpaden zicht de tuin in ontstaat. Daarnaast zijn de onverharde paadjes een charme, maar niet erg toegankelijk voor minder valide mensen. Het toevoegen van een doorlopend en goed begaanbaar pad zal dit aanzienlijk verbeteren.

Oud over nieuw

32


Het oppervlak van de heemtuin gaat veranderen. Aan de noordzijde is het nodig ten behoeve van de vernieuwing van Het Schouw een deel te bebouwen. Daar tegenover staat dat de zusterflat, die in het zuidelijk deel van de tuin staat, gesloopt kan worden. De looproute die ter verbinding van de diverse voorzieningen en woongedeelten van Het Schouw wordt gerealiseerd, loopt hier doorheen zonder een nieuwe barrière te vormen. Bij de sloop en nieuwbouw van de bebouwing rond de heemtuin is het belangrijk dit met veel aandacht voor de tuin te doen. (zie hiervoor bijlage 1.)

7.3 bestaande bomen Op het parkeerterrein langs het Buikslotermeerplein staan 24 bomen die mogelijk hergebruikt kunnen worden in het plangebied. Zij dienen onderzocht te worden op vitaliteit en verplaatsbaarheid. Langs de Slufter staan 7 grote bomen die in het stedenbouwkundig plan zijn geïntegreerd.


33

7.4 verblijfsplekken, voorzieningen en routes De voorzieningen zijn gegroepeerd rond de heemtuin met de twee pleintjes: aan de zuidzijde het restaurant met een terraspleintje, aan de noordzijde een verblijfsplek met mogelijk een theehuis. Daarnaast zijn voorzieningen gesitueerd aan het Buikslotermeerplein. Het terrasplein aan het Buikslotermeerplein vormt de schakel van het Schouw met het winkelcentrum. Om dit plein te kunnen maken wordt de autoroute naar de Slufter verlegd. De entree van de Slufter wordt gecombineerd met de entree van het parkeerterrein tegen de IJdoornlaan aan. Er komt één duidelijke route die parkeren en woningbouw ontsluit. Hierdoor ontstaat langs het fietspad meer ruimte voor groen en een goede aansluiting tussen de Slufter en het Schouw. Een tweede pleintje ligt op de kop van de heemtuin en vormt een meer besloten, interne verblijfsplek. Dit plein is vooral bedoeld voor de bewoners. Parallel aan de heemtuin loopt de bestaande fietsroute. Deze lijn vormt de belangrijkste doorgaande route en verbindt het Schouw en de voorzieningen met de wijdere omgeVerblijfsplekken (oranje) en voorzieningen (paars)

34


ving. Daarnaast wordt een tweede route aan de oostzijde van de heemtuin aangelegd die de woningblokken met de voorzieningen verbindt. Een informele dwaalroute loopt door de heemtuin in de vorm van een onverhard smal pad. Naast voorzieningen en heemtuin vormt de bushalte aan de IJdoornlaan een belangrijke bestemming voor voetgangers. Er loopt een trap tussen de gebouwen aan de IJdoornlaan door. Rolstoelen kunnen via een lift of via de Weeversweg de bushalte bereiken.

7.5 autoverkeer In de Buikslotermeerpolder is een duidelijke hiërarchie van wegen herkenbaar. De IJdoornlaan vormt één van de hoofdwegen en sluit op een beperkt aantal plekken aan op het polder- en buurtniveau. Van daaruit vertakt zich een netwerk van woonstraten. Woonstraten zijn niet direct gekoppeld aan doorgaande wegen zoals de IJdoornlaan. In het Schouw betekent dit dat de ontsluiting van de woonblokken via de Weeversweg en het Buikslotermeerplein zal verlopen. Fietsers (roze) en voetgangers (oker)


35

Auto-ontsluiting

Een tweede uitgangspunt bij de positionering van de woonstraten is het centraal gelegen fietspad. Auto’s moeten zo min mogelijk kruisen met het doorgaande fietspad. Doorgaand autoverkeer in het Schouw is niet wenselijk en ook niet nodig gezien de omvang van het gebied. Het plan kent daarom twee woonstraten: de Slufter, bestemd voor de bestaande woningbouw en het parkeren, en een lusje vanaf de Weeversweg waarmee de drie noordelijke stroken ontsloten worden. Het zuidelijke blok wordt ontsloten vanaf het Buikslotermeerplein.

7.6 parkeren De bewoners van de koopwoningen en het personeel van de groepswoningen parkeren inpandig, de overige parkeerplaatsen en parkeren voor bezoek gebeurt op maaiveld.

36


Parkeren: gebouwd en op maaiveld

In het plan zijn drie inpandige garages gedacht: onder het blok langs de IJdoornlaan, en half verdiept onder de twee blokken aan weerszijde van de heemtuin. Langs de IJdoornlaan is het inpandig parkeren relatief eenvoudig te maken door gebruik te maken van het hoogteverschil tussen polder en IJdoornlaan. De plaatsen worden op maaiveld (dus niet verdiept) aangelegd, maar zijn niet zichtbaar omdat de bebouwing er overheen gaat. De halfverdiepte garages zijn niet zichtbaar aan de randen: langs het Buikslotermeerplein, de Weeversweg en de lus. Parkeren op maaiveld gebeurt op vier plaatsen: eenzijdig langs de lus, langs de Weeversweg en het Buikslotermeerplein en in een deel van Schouw West. In de nadere uitwerking zal worden gekeken naar de uitvoerbaarheid van de maaiveld parkeerplaatsen langs het Buikslotermeerplein en de Weeversweg. De plaatsen moeten zo zijn ingericht en gepositioneerd dat deze geen schade toebrengen op de bestaande bomen. Ook zal worden gekeken waar parkeerplaatsen voor mindervaliden worden gerealiseerd.


37

Parkeerplaatsen definitieve situatie

7.7 maaiveldinrichting Schouw West De grootste ingreep in Schouw West is het aanleggen van extra parkeerplaatsen tussen de IJdoornlaan en het bestaande parkeerveld. De parkeerplaatsen krijgen een groene setting en tasten de bestaande beplanting in het talud niet aan. De bestaande bomen uit het parkeervak worden mogelijk overgeplant naar Schouw West. Om de toename in verharding te compenseren wordt de wegstructuur in Schouw West aangepast. Parkeerplaats en de Slufter krijgen samen één ontsluitingsweg. Bezoekers van het winkelcentrum kunnen een rondje langs de nieuwe parkeerplaatsen maken en komen op deze manier niet bij de Slufter. De zone tussen de bebouwing en het fietspad wordt vrij van verharding en wordt groen ingericht. Hierdoor verbetert de aansluiting op de heemtuin en mede door de positie van de pleintjes wordt Schouw West deel van het geheel. Het definitieve maaiveldontwerp wordt in de vervolgfase opgesteld. Hiervoor zullen adviseurs zoals de Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam (SGOA) worden geraadpleegd.

38


8. Gebouwen en Beeldkwaliteit 8.1 openbare ruimte als leidraad De basis voor het ontwerp van het Schouw wordt gevormd door het begrip “urban village”: een dorp in de stad met een eigen sfeer en identiteit. Mensen kennen elkaar, er zijn gemeenschappelijke voorzieningen. De gebouwen hebben ieder een eigen karakter waarin de individuele woning herkenbaar is. De overgang van privé naar openbaar is medebepalend voor het dorpskarakter: individuele expressie door een bankje voor de deur of een geveltuin, zicht op de straat door een erker, goede aansluiting van de publieke functies op de openbare ruimte. De heemtuin speelt een cruciale rol als centrale openbare ruimte. De oriëntatie van de woningen en de publieke functies zorgt ervoor dat het centrale deel van de heemtuin, als het meest openbare deel van de tuin wordt gezien. Het gedeelte van de heemtuin parallel aan de stroken maakt deel uit van de stroken opbouw en heeft daarmee een meer privé karakter. De ontsluitingslus wordt getypeerd door entrees. Vanaf de ontsluitingslus is de oriëntatie eenduidig: voorkanten aan de straat, tuinen aan de binnenkant. Ook de IJdoornlaan is een belangrijke voorkant. De koppen van de stroken kijken uit over het Baanakkerspark. Deze kijken uit over het park en laten een divers beeld zien.

8.2 beeldkwaliteit De beeldkwaliteit voor de gebouwen wordt ingegeven door de regel dat de individuele woningen te onderscheiden zijn. Daarom worden de gebouwen elk anders uitgewerkt, in maat, materialisatie e.d. Ook binnen het gebouw is de individuele woning herkenbaar. Er zijn hiervoor een paar uitgangspunten geformuleerd. Belangrijkste is dat de individuele woning herkenbaar is. Het gevelbeeld sluit aan bij de verdeling van de woningen in het blok: eengezinswoningen, appartementen en groepswoningen zijn herkenbaar. De gevel is een uitdrukking van datgene wat zich erachter bevindt. Het idee is dat je je eigen woning kunt aanwijzen: “daar woon ik”. Door elk gebouw anders vorm te geven, worden anonimiteit en massaliteit voorkomen. Zo heeft elk gebouw een eigen ingang en staat los van de buurman. Eengezinswoningen hebben een voordeur aan de straat, net als appartementen op de begane grond en de groepswoningen. De overige blokken hebben een centrale ontsluiting. De collectieve ingang biedt beschutting en is herkenbaar. Een bankje bij de voordeur, een luifel of ruime hal maakt de entree goed zichtbaar en bruikbaar voor ouderen. Galerijontsluitingen worden beperkt omdat zij het horizontale karakter en de massaliteit versterken. Daar waar een galerij wordt toegepast, moet deze een meerwaarde hebben voor de bewoners van het blok. De gevels zijn open. Dit is vanuit twee invalshoeken belangrijk: zowel voor lichtinval als voor een goed zicht op de straat. Dit vergroot de sociale controle.


39

8.3 supervisie De nieuwbouw van het Schouw wordt gerealiseerd door meer dan één architect. De ontwerpen zullen aansluiten op het stedenbouwkundig plan en de beeldkwaliteit. Om deze afstemming te waarborgen zal de opsteller van het stedenbouwkundig plan, Urhahn Urban Design, worden gevraagd voor de supervisie in opdracht van de gemeente en ontwikkelaar. De supervisor adviseert aan de welstandscommissie.

40


Financiën 9. Grondexploitatie De Grondexploitatie is gemaakt door Adecs bv uit Delft en gebaseerd op gesprekken met het Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam (OGA), en op hoeveelheden en eenheidsprijzen. Deze zijn doorgaans afgeleid van de eenheidprijzen die in het GEPS worden toegepast. In de grondexploitatie zijn kosten en opbrengsten opgenomen binnen het plangebied, maar ook kosten buiten dit gebied (ter compensatie van de parkeerplaatsen die worden opgeheven binnen het plangebied). Van het totale deelgebied is circa 46% uitgeefbaar, 30% verhard. Het restant is de her in te richten heemtuin. Voor het plan is de AWV (Eigenaar van het Schouw) in samenspraak met het OGA er vanuit gegaan dat het huidige complex van het Schouw wordt verworven door OGA. Verwervings- en sloopkosten zijn derhalve in de grondexploitatie opgenomen. Daarnaast zijn kosten opgenomen, zoals rioleringen, verhardingen, aanpassingen van het groen en toeslagen. De totale kosten zijn geraamd op circa 8,5 miljoen euro. De grondopbrengsten zijn geschat op een zelfde bedrag. Dit betekent dat de grondexploitatie in deze fase geen winst maar ook geen tekorten kent (NCW = 0). In het saldo zijn twee elementen opgenomen die een nadere toelichting verdienen. De eerste is de herinrichting van het fietspad en de grondstrook daaraan grenzend. De herinrichting is van belang om het karakter van het plan te versterken en de woonkwaliteit voor de bewoners van het Schouw-West niet te veel te laten dalen. Een tweede element zijn de kosten voor het compenseren van de parkeerplaatsen in Schouw-West en in de direct omgeving van het Schouw.


41

10. Opstalexploitatie en parkeren 10.1 opstalexploitatie De opstalexploitatie is gemaakt onder verantwoordelijkheid van de ontwikkelaar: de Algemene Woningbouw Vereniging en is gebaseerd op het programma zoals dit in hoofdstuk 2 is omschreven en de grondexploitatie. In de vastgoedexploitatie wordt uitgegaan van een kostendekkende ontwikkeling van de zorgvoorzieningen en groepswoningen. Hiervoor is een bijdrage van het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen noodzakelijk. Voor de 50 zorgwoningen is de bijdrage van het CBZ niet voldoende. CBZ gaat namelijk uit van een woningoppervlak van 66 m2 bvo. Met het oog op de toekomstwaarde wil de AWV deze eenheden 80 m2 te maken. Hierdoor kunnen de woningen in de toekomst verhuurd worden als “gewone” sociale huur woning. Dit betekent een onrendabel van 14,2 m2 per woning. Daarnaast is uitgegaan dat voor woningen die voldoen aan de eisen die gesteld zijn aan miva en/of wibo woningen, bijbehorende subsidies verstrekt worden door de gemeente. Onderzocht moet nog worden in hoeverre voor de zorgwoningen ook een wibo-subsidie kan worden aangevraagd. Er is hier dan sprake van een Wibo met 24-uurs zorg. Ten aanzien van de koopwoningen is er op dit moment een discrepantie tussen de normbedragen van het OGA en een residuele grondprijsbenadering. Hierover is in een vervolgfase aanvullend overleg met het OGA noodzakelijk. Op basis van de bovenstaande punten, sluit de opstalexploitatie voldoende aan op de grondexploitatie om het plan verder uit te werken. N.B. In de exploitatie is vooralsnog geen rekening gehouden met de kosten voor het stedenbouwkundig plan. De AWV heeft alle kosten voor het stedenbouwkundig plan tot nu toe voor haar rekening genomen. In de vervolgfase is aanvullend overleg noodzakelijk over de mogelijke verrekening van deze kosten.

10.2 exploitatie parkeren Het Gemeentebestuur heeft aangegeven dat in het Centrumgebied een parkeerregime zal worden ingevoerd. De ontwikkelaar gaat er vanuit dat dit ook zal gelden voor het Schouw. Dit regime maakt het mogelijk om opbrengsten te genereren voor de parkeerplaatsen. Dit is essentieel voor de ontwikkeling van het Schouwgebied, daar de AWV geen onrendabels op de parkeerplaatsen kan dragen. Uitgaande van de parkeernormen in het stadsdeel en het stedenbouwkundig plan, zal een deel van de parkeerplaatsen, gebouwd worden gerealiseerd vanwege de geringe hoeveelheid extra ruimte op maaiveld. In overleg met de projectleider van het SDAN en het OGA is afgesproken om te onderzoeken op welke manier het aantal gebouwde parkeerplaatsen klein kan worden gehouden. Dit in verband met de hoge stichtingskosten in relatie tot de lage opbrengsten. Gezien er geen bijdrage mogelijk is voor het onrendabel op gebouwd

42


parkeren zal dit kostendekkend opgelost moeten worden. Het voorstel is om dit dan ook zoveel mogelijk “gebouwd op maaiveld” of eventueel half-verdiept te realiseren om de kosten (en daarmee de onrendabels) te beperken. Mochten gebouwde parkeerplaatsen ten bate van de sociale huur noodzakelijk zijn dan wordt mogelijk een bijdrage gevraagd aan de Centrale Stad. Voor de parkeerplaatsen tbv de voorzieningen zal een beroep worden gedaan op het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen. De kosten voor de tijdelijke parkeerplaatsen (die ter compensatie van de parkeerstrook in de directe omgeving van het Schouw worden ontwikkeld), zijn opgenomen in de grondexploitatie van het Schouw. De definitieve oplossing voor de compensatie van het oostelijke parkeerveld, wordt in fysieke zin opgelost in een van de parkeergarages in het CAN gebied. De opgave is dat deze zonder onrendabele top ten laste van de grondexploitatie worden ontwikkeld. Indien een rendabele ontwikkeling van de parkeerplaatsen in het CAN niet mogelijk is, zullen partijen nadere afspraken moeten maken over deze kosten.


43

Proces 11. Organisatie Opdrachtgevers voor de verdere uitwerking van dit plan tot een stedenbouwkundig zijn Noordwaarts en de Algemene Woningbouw Vereniging in samenwerking met Fontis. Het voorstel is een directieoverleg te formeren waarin de directeur Noordwaarts, en vertegenwoordigers van de directies van de AWV en Fontis zitting hebben. Indien nodig wordt door het directieteam een afspraak gemaakt met de betrokken bestuurder(s). Er wordt derhalve geen bestuurlijke stuurgroep geformeerd. Het directieoverleg heeft tot doel de besluitvorming te versnellen en de besluitvorming in de raad voor te bereiden. De agenda en de inhoudelijke punten worden voorbereid door de projectmanager. Noordwaarts en AWV zullen voor de uitvoering van Het Schouw een overeenkomst aangaan. Hierin wordt vastgelegd wat de kaders zijn voor het vervolg qua plan en planning, wie daarbij welke taken en verantwoordelijkheden op zich neemt, hoe de supervisie wordt geregeld, hoe de kosten worden verdeeld en dergelijke. De besluiten van het directieoverleg worden voorbereid door een projectgroep. Hierin zijn de AWV en Noordwaarts vertegenwoordigd. Mogelijk dat in het vervolgtraject werkgroepen worden opgericht waarin deelthema’s van het project worden uitgewerkt. Te denken valt aan een werkgroep openbare ruimte, architectuur, communicatie etc. De verschillende sectoren van het stadsdeel en adviseurs van Noordwaarts zijn betrokken bij de planvorming van Het Schouw. De randvoorwaarden zoals in 2001 opgesteld door de Sector Wonen en Werken van het stadsdeel, zijn in de plannen opgenomen. In het kader van de besluitvorming zullen het stadsdeel en de centrale stad gevraagd advies uit te brengen over het plan. De inbreng en afstemming van de verschillende beleidsterreinen en de voorbereiding van de bestuurlijke besluitvorming worden verzorgd door het kernteam van projectbureau Noordwaarts. Stedenbouwkundige afstemming van dit plan met het CAN wordt verzorgd door de stedenbouwkundige van het Schouw. De sectoren Wonen Werken (SWW) Welzijn Onderwijs (SWO) en Stadsdeelwerken en Sport (SWS) hebben (op hoofdlijnen) positief geadviseerd over de plannen. Zo is in maart 2003 een aantal ‘themabijeenkomsten’ georganiseerd waarbij AWV, Fontis, Urhahn, Panorama Noord en de sectoren van het stadsdeel vertegenwoordigd waren. De input uit deze themabijeenkomsten is in dit planboek overgenomen, net als de adviezen die daarna nog zijn gegeven.

44


12. Besluitvorming en planning Het project valt binnen de grenzen van het nieuwe bestemmingsplan dat voor het Centrum Amsterdam Noord (CAN) wordt voorbereid. Er is geen Voorbereidingsbesluit genomen voor het plangebied. Alle gronden zijn eigendom van de gemeente en de te slopen gebouwen van de AWV, partners in het project.

12.1 bestuurlijke besluitvorming Het plangebied van het Schouw maakt deel uit van de Noordse coalitieprojecten, de projecten waarvoor Gemeente Amsterdam en Stadsdeel Amsterdam Noord een bijzondere samenwerking zijn aangegaan onder de noemer Noordwaarts. Dit houdt in dat voor de te nemen besluiten de procedures gevolgd moeten worden zoals die tussen stadsdeel en centrale stad zijn afgesproken voor dit gebied. Voor deze projecten geldt dat de Stadsdeelraad het Projectbesluit vaststelt, het advies van B&W gehoord hebbende en dat de Gemeenteraad het Uitvoeringsbesluit vaststelt, het advies van de Stadsdeelraad gehoord hebbende. In het kader van het Projectbesluit wordt een SPvE, een indicatief programma, een globaal financieel kader en een globale planning vastgesteld. Het Uitvoeringsbesluit bestaat uit een SP, een uitgewerkt programma, een grondexploitatie en een concrete planning. Een van de belangrijke uitgangspunten voor het proces is snelheid. Daarom is ingezet op het zoveel mogelijk parallel schakelen van de planvorming: stedenbouwkundig plan, architectuur ontwerp, verkeersonderzoek, geluidshinder-onderzoek, historisch bodemonderzoek, bomenonderzoek, financiën etc. Andere partners schuiven in de loop van het project aan. Ter wille van de snelheid en vanwege het feit dat het plan al ver is uitgewerkt, wordt het plan als Project/Uitvoeringsbesluit voorgelegd. Dat wil zeggen dat de besluitvorming in de stadsdeelraad over het Projectbesluit, geldt als advies op het Uitvoeringsbesluit.

12.2 toelichting op de planning Op het moment van schrijven wordt voor het hele CAN-gebied, inclusief het Schouw, een concept ontwerp-bestemmingsplan opgesteld. Volgens de huidige planning is dit bestemmingsplan niet tijdig vastgesteld en goedgekeurd om voor de eerste fase van het Schouw met een reguliere bouwvergunningsprocedure te kunnen volstaan. Er zal daarom een artikel 19 procedure gevoerd moeten worden. Het is de bedoeling dat het concept ontwerp-bestemmingsplan in januari 05 wordt vrijgegeven voor inspraak en het opstarten van het artikel 10-overleg. Dan kan in april 05 het plan behandeld en goedgekeurd worden door de PPC. Dit is van belang, omdat vanaf dat moment voor veel projecten binnen dit gebied een artikel 19.2-procedure gevolgd kan worden. Dit is een kortere procedure dan de gebruikelijke artikel 19.1-procedure. Het stedenbouwkundig plan (SP) is in concept gereed. Op basis van dit plan kan dan


45

een inspraakronde worden gehouden. Na de inspraakronde kunnen het projectbesluit en het uitvoeringsbesluit genomen worden. Er wordt bekeken of deze besluitvormingstrajecten nog verder in elkaar geschoven kunnen worden. Hierbij geldt dat het projectbesluit genomen wordt door de stadsdeelraad, waarna de gemeenteraad (centrale stad) ermee instemt. Het uitvoeringsbesluit wordt genomen door de gemeenteraad, na advies door de stadsdeelraad. Het voorlopig ontwerp (VO) van het eerste bouwplan, gebouw A, zal eind van het jaar gereed zijn. Na uitwerking tot een definitief bouwplan en de bestuurlijke besluiten kan dan in 2006 worden gestart met de bouw van blok A. Gebouw G volgt circa een half jaar later. Als de eerste fase (gebouwen A en G) gereed is, kunnen de bewoners verhuisd worden van de oudbouw naar de nieuwbouw. Hierna kan de bestaande bebouwing gesloopt worden, en kan op deze plek de tweede fase gebouwd worden. De gebouwen uit de tweede fase kennen uiteraard nog hun eigen ontwerpen voorbereidingstraject, dat in een later stadium wordt opgestart. Parallel aan de bouwplanontwerpen wordt een inrichtingsplan voor de openbare ruimte gemaakt. Vooralsnog is uitgegaan dat ook de inrichting van de openbare ruimte gefaseerd wordt uitgevoerd, rond de oplevering van de gebouwen. Belangrijk voor de voortgang van het project is dat er op zo kort mogelijke termijn een projecten uitvoeringsbesluit genomen worden. Op dit moment wordt bezien of het mogelijk is de normale besluitvormingstrajecten te versnellen (parallel schakelen), en of er een eerder moment in de besluitvorming te bepalen is waarop het zonder al te veel risico mogelijk is verder te gaan met de planuitwerking. Zie voor een uitgebreide planning en toelichting, bijlage 2.

12.3 fasering in uitvoering Het totale programma wordt gefaseerd uitgevoerd en elke fase is een afgerond geheel. In de eerste fase van het project Schouw Oost, worden twee gebouwen gerealiseerd. Dit is de consequentie van de voorwaarde dat de bewoners slechts één keer verhuisd worden. Dit houdt in dat er niet gewerkt wordt met een tijdelijke huisvesting, maar dat de huidige huisvesting pas gesloopt kan worden als de eerste fase van de nieuwbouw gereed en in gebruik is. Om dat te bewerkstelligen wordt een parkeerstrook aan de zuidzijde van het plangebied bebouwd. Deze parkeerplaatsen zijn mede bestemd voor winkelpubliek en maken onderdeel uit van het parkeerconvenant tussen winkeliers en stadsdeel. Dit betekent dat deze plaatsen voordat ze opgeheven kunnen worden, eerst elders gecompenseerd moeten zijn. De fasering vormt een cruciaal onderdeel van de planvorming. Het huidige Schouw kan pas gesloopt worden als er nieuwbouw voor de bewoners gerealiseerd is. Het doel van de nieuwbouw is om een gedifferentieerde buurt te realiseren. Er wordt daarom op minimaal twee plaatsen gestart met nieuwbouw. Een deel van de woningen uit de eerste fase is bestemd voor nieuwe bewoners en/of kopers.

46


Fase 0: parkeren en maaiveldinrichting Schouw West Om het parkeerterrein aan het Buikslotermeerplein te kunnen bebouwen moet een alternatief voor het parkeren worden geboden. Dit gebeurt in Schouw West en langs het Buikslotermeerplein en Weeversweg. Tegelijk wordt de ontsluitingsstructuur van Schouw West aangepast en de zonen tussen de gebouwen en het fietspad heringericht.


47

Fase 1: nieuwbouw voor het Schouw Aan het Buikslotermeerplein worden de voorzieningen van het Schouw gerealiseerd in combinatie met een groot deel van de nieuwe woningen voor de huidige bewoners van het Schouw. Aan de IJdoornlaan kan tegelijk gestart worden met de bouw. Om dit gebouw te kunnen realiseren moet de laagbouw van het Schouw met de kantoren en ruimten voor artsen gesloopt worden. In totaal worden in fase 1 circa 170 woningen gerealiseerd. Hiervan is een groot deel bestemd voor bewoners van het Schouw. Het gaat om de vervanging van de aanleunwoningen (vitale ouderen), het Schouw (hulpbehoevende ouderen) en 12 woongroepen voor in totaal 96 psychogeriatrische patiënten. Daarnaast worden ruim 50 woningen voor nieuwe bewoners gerealiseerd.

48


Fase 2: sloop van het Schouw, bouw parkwoningen, renovatie heemtuin Als het Schouw gesloopt wordt kan het plangebied ten oosten van het fietspad volledig gerealiseerd worden. In deze fase worden het woonblok aan het park en de laagbouwwoningen met het pleintje gerealiseerd. Tenslotte vindt in deze fase de restauratie van de heemtuin plaats. In deze fase worden ruim 90 woningen gebouwd, met name voor nieuwe bewoners.


49

Samenvatting Aanleiding Verzorgingstehuis Het Schouw in Amsterdam Noord is sterk verouderd en voldoet niet meer aan de bouwfysische en functionele eisen voor verzorging en verpleging. Eigenaar de Algemene Woningbouw Vereniging heeft daarom samen met huurder Fontis Amsterdam het initiatief genomen voor een vernieuwingsplan. Nadat geconstateerd was dat renovatie geen optie was, is gekozen voor nieuwbouw. Gezien de staat van het huidige verzorgingstehuis is een snelle planontwikkeling noodzakelijk.

Stedenbouwkundig Plan Het stedenbouwkundig plan is gemaakt door Urhahn Urban Design, in opdracht van de AWV en in samenwerking met Delta Forte, INBO architecten, Fontis, en Noordwaarts. Gekozen is voor een stedenbouwkundige opzet waar niet alleen de huidige (oudere) bewoners een plaats krijgen, maar die ook woonruimte biedt voor andere doelgroepen zoals gezinnen. Uitgangspunt voor de nieuwbouw is dat de huidige bewoners in het gebied kunnen blijven wonen en maar één keer hoeven te verhuizen. Dus: eerst nieuwbouw, dan sloop. De eerste fase van de nieuwbouw zal daarom worden gebouwd op een parkeerstrook die aan het Buikslotermeerplein ligt. In de eindsituatie zijn het huidige verzorgingstehuis, de Kopse Kant en de zusterflat gesloopt. De aanleunwoningen van de Slufter blijven staan. Doel is dat na de ontwikkeling van het Schouwgebied Amsterdam Noord een gevarieerd woongebied ontstaat. De nieuwe woonbuurt die lang meegaat en kan inspelen op veranderende woon- en zorgwensen. De buurt kan getypeerd worden als een “dorp in de stad”. “Dorp” vanwege de veelzijdigheid van de buurt en het gevoel van veiligheid en saamhorigheid. Zelfstandigheid en identiteit worden gewaarborgd. In de uitwerking van de gebouwen staat kleinschaligheid voorop. Iedereen heeft recht op iets dat herkenbaar is als zijn of haar eigen woning of woonplek. De gebouwen hebben ieder een eigen karakter waarin de individuele woning herkenbaar is. De overgang van privé naar openbaar is medebepalend voor het dorpskarakter: individuele expressie door een bankje voor de deur of door een geveltuin. In hoofdlijnen geldt dat de massa aan de randen groter is dan aan de heemtuin. De strook aan het Buikslotermeerplein wordt beëindigd door een 10-laagse toren aan het Baanakkerspark. Ook de strook aan de IJdoornlaan, krijgt een even hoge toren bij de kruising met het fietspad. De gevellijn aan het Baanakkerspark laat een gevarieerd beeld zien van 3 tot 6 bouwlagen. Aan de IJdoornlaan komen gebouwen die het hoogteverschil tussen IJdoornlaan en polder overbruggen. De IJdoornlaan wordt hierdoor meer een stadsstraat met voordeuren en een trottoir.

50


Programma Het totale woonprogramma voor het hele Schouwgebied omvat circa 250 woningen, 12 groepswoningen, (welzijns)voorzieningen en bijbehorende gebouwde en ongebouwde parkeerplaatsen. Ieder gebouw herbergt verschillende typen woningen. De nadruk ligt op appartementen, maar er worden ook eengezinswoningen gerealiseerd. In het plangebied worden huur- en koopwoningen gerealiseerd in een differentiatie van 44% sociale huur en 56% koop met een oppervlakte tussen de 80 en 100 m2. De sociale huur-woningen krijgen waar mogelijk een ‘wibo-status’ (wibo= wonen in een beschermde omgeving). Ouderen zou de gelegenheid geboden moeten worden zoveel mogelijk zelfstandig te wonen mede dankzij faciliteiten, zorgen dienstverlening in de directe omgeving. De koopwoningen zijn ‘betaalbaar’ en vallen voornamelijk in het middensegment. Alle woningen voldoen aan de Basiskwaliteit Woningbouw, de meeste appartementen voldoen aan de eisen met betrekking tot veiligheid, aanpasbaarheid, levensloop-bestendigheid en rolstoel-toegankelijkheid. Een deel van de bewoners is te kwetsbaar om zelfstandig te wonen. Hiervoor worden woongroepen of cluster-woningen gemaakt. Deze worden, net als de (welzijns)voorzieningen, en zorgwoningen, gebouwd volgens de eisen van de financier: het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen.

Openbare Ruimte De buurt moet een beschermd gevoel geven en tegelijk overzichtelijk zijn. Om de relatie tussen wonen en voorzieningen optimaal te organiseren is de openbare ruimte in het gebied van cruciaal belang. De heemtuin en de doorgaande fietsroute vormen belangrijke oriëntatiepunten. De heemtuin zal worden gerenoveerd. Het plan hiervoor zal worden gemaakt in samenspraak met de stadsecoloog en de beheerders van de heemtuin. Voor de inrichting van de openbare ruimte geldt dat hierin rekening wordt gehouden met de specifieke wensen van ouderen of slechtzienden Langzaam verkeer voert de boventoon. Belangrijkste ontwerpuitgangspunt voor de voet- en fietspaden is de sociale veiligheid en zichtlijnen begeleiden de routes. Autoverkeer speelt een ondergeschikte rol. Er is geen doorgaand autoverkeer mogelijk maar alle gebouwen zijn wel bereikbaar en er kan geparkeerd worden. De hoeveelheid parkeerplaatsen ten bate van de nieuwbouw zijn bepaald volgens de huidige normen van Stadsdeel Amsterdam Noord. Deze worden op maaiveld en gebouwd (halfverdiept) onder de gebouwen gerealiseerd. Daarnaast voorziet het plan in een tijdelijke oplossing voor de 150 parkeerplaatsen die verdwijnen bij de bouw van het eerste blok. Deze plaatsen worden in de directe omgeving aangelegd. In de definitieve situatie zijn deze plaatsen in een parkeergarage in het centrumgebied te vinden.

Communicatie en sociaal plan Voor de bewoners van Het Schouw wordt een sociaal plan opgesteld. Als basis daarvoor gelden de Amsterdamse kaderafspraken bij sloop en renovatie. Bewoners en omwonenden worden geconsulteerd over de plannen. Deze en andere belang-


51

hebbenden kunnen zich uitspreken middels de geldende inspraakprocedures en via een meedenkteam.

Planning en vervolg Het stedenbouwkundig plan (SP) is met dit plan in concept gereed. Het voorlopig ontwerp (VO) van het eerste bouwplan, gebouw A, is eind 2004 klaar. Na uitwerking tot een definitief bouwplan, en nadat de bestuurlijke besluiten genomen zijn, kan dan in 2006 worden gestart met de bouw van de eerste fase. De verdere uitwerking van dit plan valt onder verantwoordelijkheid van Noordwaarts en de Algemene Woningbouw Vereniging. Zij zullen voor de uitvoering van Het Schouw een overeenkomst aangaan.

52


Bijlagen


53

Bijlage 1. Bereikbaarheid leefbaarheid veiligheid en communicatie Inleiding Tijdens de looptijd van het project, zal in het plangebied zelf, maar ook in de aangrenzende buurten gewoond en gewerkt worden. Dit betekent dat bij de uitvoering van de plannen de overlast voor de omwonenden en bedrijven, tot een minimum beperkt moet worden. Voor de uitvoering van elk project zullen aspecten als Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie uitgewekt moeten worden. Tussen de planvorming en de realisatie zal het BLVC plan steeds verder worden uitgewerkt en geconcretiseerd. In dit stadium wordt voor de diverse aspecten globaal ingegaan op de wijze waarop invulling zal plaatsvinden.

Organisatie Overleg en afstemming over BLVC aspecten vindt plaats met andere betrokken partijen in het deelgebied. Betrokken wordt de Sector Stadsdeelwerken en Sport van Stadsdeel Amsterdam-Noord, als beheerder van het gebied. Daarnaast zal ook afstemming plaatsvinden met de gebruikers van het gebied, zoals Fontis. In overleg met het stadsdeel worden nog nadere afspraken gemaakt over de het tijdelijke en dagelijks beheer tijdens de bouw. Onder andere over bouwwegen, plaats van bouwketen, inrichting van bouwterreinen en dergelijke. Ook moeten duidelijke afspraken gemaakt worden over bevoegdheden en verantwoordelijkheden, waarbij ook de duidelijkheid voor de bewoners en bedrijven van belang is.

Bereikbaarheid en beheer Hoewel enige overlast bij de bouwactiviteiten niet te vermijden is, moet deze wel beperkt blijven. Bewoners van het Schouw blijven wonen totdat de nieuwbouw voltooid is. Maar ook na hun verhuizing zijn er bouwactiviteiten: sloop van de oude flat en nieuwbouw. De toegankelijkheid van de woningen voor mensen die slecht ter been zijn, vraagt om extra aandacht. In de eerste bouwfase zal het Schouw en de Kopse Kant bereikbaar moeten blijven voor bewoners, bezoekers en personeel. Speciale aandacht zal worden gegeven aan het feit dat veel bewoners slecht ter been zijn. Nadat de eerste woningen zijn opgeleverd, zullen ook de eerste nieuwe bewoners op een goede en veilige manier het gebied in en uit moeten kunnen komen. De woningen aan de Slufter zullen voor de gehele duur van het project te voet, per fiets en per auto bereikbaar zijn. De Th. Weeversweg en het Buikslotermeerplein zijn belangrijke ontsluitingsroutes in de wijk. Deze zullen daarom gedurende het hele

54


project in gebruik blijven. Een goede afhandeling van het bouwverkeer is noodzakelijk om zo veel mogelijk onveilige verkeerssituaties te voorkomen.

Leefbaarheid Bij de sloop en nieuwbouw van de bebouwing rond de heemtuin is het belangrijk dit met veel aandacht voor de tuin te doen. Rond de tuin dient een bouwhek geplaatst te worden buiten de kroonprojecties van de bomen. Binnen het hek mogen geen bouwactiviteiten plaats vinden. De sloop dient in de winter te gebeuren, als de planten en dieren het minst te lijden hebben van het stof. Na de sloop wordt de tuin waar nodig schoon gemaakt. Blad en in de herfst afgestorven vaste planten kunnen bijvoorbeeld na de sloop worden weggehaald, zodat ze tijdens de sloop de bodem en wortels beschermen en na de sloop veel stof en gruis met het blad wordt weggehaald. Het behoud van deze bomen vraagt bijzondere aandacht bij de sloop en nieuwbouw. Boombeschermende maatregelen zullen noodzakelijk zijn. Het groen in het gebied wordt zo lang mogelijk gehandhaafd. Aan de hand van de ontwikkelingsplanning zal het kappen van bomen tot het laatst mogelijke moment worden uitgesteld, waarbij rekening wordt gehouden met de broedperiode voor vogels. Daarnaast zal speciale aandacht gevraagd worden voor de watertoevoer aan de heemtuin, wanneer in het aanpalende gebied graaf- en bijbehorende pompwerkzaamheden worden uitgevoerd.

Veiligheid Tijdens de bouw zullen het bouwterrein goed worden afgesloten. De oplevering zal zodanig worden gefaseerd, dat een goede scheiding tussen bouwen bewonersverkeer wordt bewerkstelligd.

Communicatie Omwonenden worden op diverse manieren geïnformeerd over de plannen en de werkzaamheden. Dit gebeurt onder meer middels de CAN-krant die huis aan huis wordt verspreid, bewonersbrieven, informatiebijeenkomsten en mogelijk ook op andere wijze, zoals een website. Bewoners van het Schouw zullen door middel van eigen nieuwsvoorzieningen op de hoogte gehouden. Zie verder hoofdstuk 5.


55

Bijlage 2. Planning Inleiding, uitgangspunten Het plangebied van het Schouw valt binnen de grenzen van het coalitiegebied van projectbureau Noordwaarts. Dit houdt in dat voor de te nemen besluiten de procedures gevolgd moeten worden zoals die tussen stadsdeel en centrale stad zijn afgesproken voor dit gebied. Ook valt het project binnen de grenzen van het nieuwe bestemmingsplan dat voor het Centrum Amsterdam Noord (CAN) wordt voorbereid. De parkeerplaatsen aan de zijde van het winkelcentrum zijn mede bestemd voor winkelpubliek en maken onderdeel uit van het parkeerconvenant tussen winkeliers en stadsdeel. Dit betekent dat deze plaatsen voordat ze opgeheven kunnen worden, eerst elders gecompenseerd moeten zijn. Vanuit de locatie zelf geldt de voorwaarde dat de bewoners slechts één keer verhuisd mogen worden. Dit houdt in dat er niet gewerkt wordt met een tijdelijke huisvesting, maar dat de huidige huisvesting pas gesloopt kan worden als de eerste fase van de nieuwbouw gereed en in gebruik is.

56



57

58



59

Toelichting op de planning Op dit moment wordt voor het hele CAN-gebied, inclusief het Schouw, een concept ontwerp-bestemmingsplan opgesteld. Volgens de huidige planning is dit bestemmingsplan niet tijdig vastgesteld en goedgekeurd om voor de eerste fase van het Schouw een reguliere met een reguliere bouwvergunningsprocedure te kunnen volstaan. Er zal daarom een artikel 19 procedure gevoerd moeten worden. Het is de bedoeling dat het concept ontwerp-bestemmingsplan in november 04 wordt vrijgegeven voor inspraak en het opstarten van het artikel 10-overleg. Dan kan in februari 05 het plan behandeld en goedgekeurd worden door de PPC. Dit is van belang, omdat vanaf dat moment voor veel projecten binnen dit gebied een artikel 19.2-procedure gevolgd kan worden. Dit is een kortere procedure dan de gebruikelijke artikel 19.1procedure. Het stedenbouwkundig plan (SP) is in concept vrijwel gereed. Op basis van dit plan kan dan een inspraakronde worden gehouden. Vooruitlopend hierop dient echter eerst overleg met de winkeliersvereniging plaats te vinden, met name over het bebouwen van de parkeerstrook en de compensatie hiervan. Na de inspraakronde kunnen het projectbesluit en het uitvoeringsbesluit genomen worden. Normaliter, met name bij grootschalige projecten, vindt er tussen deze besluiten een nadere stedenbouwkundige uitwerking plaats. In dit geval, er is al gestart met het bouwplanontwerp, kunnen beide besluiten direct na elkaar worden genomen. Er wordt bekeken of deze besluitvormingstrajecten nog verder in elkaar geschoven kunnen worden. Hierbij geldt dat het projectbesluit genomen wordt door de stadsdeelraad, waarna de gemeenteraad (centrale stad) ermee instemt. Het uitvoeringsbesluit wordt genomen door de gemeenteraad, na advies door de stadsdeelraad. Het voorlopig ontwerp (VO) van het eerste bouwplan, gebouw A, zal eind van het jaar gereed zijn. Na uitwerking tot een definitief ontwerp (DO) zal in juni 05 de bouwaanvraag worden ingediend, waarna de artikel 19 procedure kan worden opgestart (zie ook hierboven bij de toelichting op het bestemmingsplan). Op basis van het DO kan een bestek worden uitgewerkt, waarna het werk kan worden aanbesteed en gegund. Met de bouw van gebouw A kan dan begin 2006 worden gestart. Mogelijk moeten, afhankelijk van ontwerp en wijze van uitvoering nog andere vergunningen worden aangevraagd, waarbij bijvoorbeeld gedacht kan worden aan een ontgrondingsvergunning of een grondwateronttrekkingsvergunning. Gebouw G volgt een vergelijkbaar traject, maar dan een half jaar later. Om dat gebouw A gebouwd wordt op de parkeerstrook aan de winkelcentrum-zijde, moeten er eerst nieuwe parkeerplaatsen worden gerealiseerd. In de definitieve situatie worden deze plaatsen gecompenseerd in de nog te bouwen parkeergarage aan de oostzijde van het CAN-gebied. Vooruitlopend wordt binnen het plangebied van het Schouw aan de westzijde een tijdelijk parkeerterrein aangelegd. Als de eerste fase (gebouwen A en G) gereed is, kunnen de bewoners verhuisd worden van de oudbouw naar de nieuwbouw. Hierna kan de bestaande bebouwing gesloopt worden, en kan op deze plek de tweede fase gebouwd worden. De gebouwen uit de tweede fase kennen uiteraard nog hun eigen ontwerpen voorbereidingstraject, dat in een later stadium wordt opgestart.

60


Parallel aan de bouwplanontwerpen wordt een inrichtingsplan voor de openbare ruimte gemaakt. Vooralsnog is het uitgangspunt dat ook de inrichting van de openbare ruimte gefaseerd wordt uitgevoerd, rond de oplevering van de gebouwen.

Aandachtspunten en risico’s Belangrijk voor de voortgang van het project is dat er op zo kort mogelijke termijn een projecten uitvoeringsbesluit genomen worden. Op dit moment wordt bezien of het mogelijk is de normale besluitvormingstrajecten te versnellen (parallel schakelen), en of er een eerder moment in de besluitvorming te bepalen is waarop het zonder al te veel risico mogelijk is verder te gaan met de planuitwerking. In deze planning is er, op basis van eerder uitgevoerd globaal onderzoek, van uitgegaan dat de bodem niet hoeft te worden gesaneerd en dat er geen kabels en leidingen hoeven te worden verlegd. Wanneer uit nader onderzoek of bij de start van de realisatie blijkt dat dit wel het geval is, kan dit leiden tot vertraging. Zoals hierboven beschreven wordt er in deze planning van uitgegaan dat de kortere artikel 19.2-procedure gevolgd kan worden. Er zijn echter gevallen denkbaar waarin dit niet mogelijk is (vertraging in de planning van het bestemmingsplan, geen tijdig accoord van de PPC, zienswijzen of bedenkingen op dit onderdeel van het plan). In dat geval zal de afgifte van de bouwvergunning langer op zich laten wachten. Wanneer dit tijdig duidelijk wordt, kan bekeken worden of het op dat moment mogelijk is de artikel 19-procedure eerder op te starten.


61

Colofon Dit planboek is een gezamenlijk product van de Algemene Woningbouw Vereniging Amsterdam, Delta Forte, Fontis en Noordwaarts. Met medewerking van: Delta Forte: Birgitte de Maar, Willem Brian, Han van Diepen, Linda Schalkwijk Algemene Woningbouw Vereniging: Carina Hooijveld, Piet Rigter Urhahn Urban Design: Tess Broekmans, Luc Vrolijks, Robert ten Elsen INBO architecten: Tako Postma, Jan Hoedemaker Fontis: Harry Moeskops, Ko Hemminga Noordwaarts: Anouk Busger, Gerry Ruijsink, Els Daems Stadsdeel Amsterdam Noord: Aafke Post, Robert van Elden, Cor Tump, Marja Visser, Nicole Smakman Adecs: Jan Leemans, Hester van der Scheer Triode: Harrie Dorssers Ontwikkelingsbedrijf Amsterdam: Ben-Willem Boswijk, Ruud van Voorst

Opmaak en druk: Jurriaans Lindenbaum Grafimedia Amsterdam, oktober 2004

62


Planboek Schouw Oost Amsterdam Noord

Recommend Documents