Plan voor 560 woningen op De Dreijen. Dan moeten bibliotheek, tropische plantenkas en Arboretumvijver wijken. p.4 RESOURCE

Slight increase in number of female professors

Plan voor 560 woningen op De Dreijen

Oudere werknemers over de AOW-plannen

But Wageningen is still below Dutch aver age. | p.4 |

Dan moeten bibliotheek, tropische plan tenkas en Arboretumvijver wijken. | p.4 |

‘Ik vind doorwerken na je pensioen een cadeau.’ | p.20 |

RESOURCE Voor studenten en medewerkers van Wageningen UR

nr. 4 – 8 oktober 2009 – 4e jaargang

Niemand weet waar de paling blijft p.16

RES0404P01 Cover.indd 1

06-10-09 18:01

Speciale aanbieding voor Wageningse studenten In de trein mailen. Het nieuws volgen in het park of chatten vanaf de collegebanken: met Mobiel internet op je laptop van Vodafone ben je altijd en overal online. Gewoon via hetzelfde Vodafone netwerk dat je ook gebruikt om mobiel te bellen. Het is simpel en snel te installeren én te gebruiken. Speciaal voor studenten van de Wageningen Universiteit en het Researchcentrum heeft Vodafone nu een extra voordelige aanbieding. Zo heb je al Mobiel internet op je laptop van € 19,95 voor maar € 14,95 per maand! Liever prepaid? Profiteer dan van € 50,- extra prepaid-tegoed. Ga nu naar vodafone.nl/studenten en profiteer van deze unieke aanbieding!

RES0404P0203 adv-inhoud.indd 2

06-10-09 18:01

Foto cover: Wil Meinderts/Natura

>>INHOUD nr. 4 – 4e jaargang

>>

6

Hulp bij conflicten Film de tegengestelde partijen en ze krijgen wederzijds begrip.

en verder 4 Nieuws & opinie 8 Wetenschap 10 Diermanagers 13 Wetenschap 14 In beeld protestontbijt 16 De palking sterft uit 22 Post / Puzzel 23 Liefdewerk houtwerk 24 Typical dutch gastvrijheid 25 Student 30 Advertenties 32 Go/no go

>>

10

>>

28

Paardenmeisje wordt manager Carrièredag in Velp Diermanagement is wederom de grootste ‘Met een handvol visitekaartjes ga ik opleiding. Vier alumni vertellen waar ze naar huis. Maar nog geen baan.’ terecht zijn gekomen.

Paaien Op de vismarkt vorige week lag-ie er nog: verse paling. Het vlees was zo zacht dat mijn tanden erdoor heen gleden en hij smaakte romig. Heerlijk! Maar dat was voorlopig de laatste wilde aal. Het is nu verboden om op paling te vissen. Anguilla anguilla dreigt uit te sterven, omdat-ie zo lekker is én omdat we hem niet kunnen kweken. Alen doen ‘het’ in open zee, duizenden kilometers van hier. Niemand heeft ooit paaiende palingen gezien. In Leiden hebben ze geprobeerd hem in het lab te kweken, maar de larven werden maar een paar dagen oud. De Japanse paling laat zich beter paaien, maar alleen met een ongezond hoge dosis hormonen. Wie het uiteindelijk lukt om aal te kweken, verdient absoluut een Nobelprijs. Voor de vrede. Gaby van Caulil

Mate

The full story? resource.wur.nl/en

I ate a delicious wild eel at the market last week, but it could be my last. There is now a ban on eel fishing. Anguilla anguilla is threatening to

become extinct. We love eating them but we are unable to farm them. Noone has ever seen them mate in the wild and attempts to breed them

in captivity have not been successful.

8 oktober 2009 — RESOURCE

RES0404P0203 adv-inhoud.indd 3

06-10-09 18:01

4 >> nieuws Schetsontwerp van de nieuwe wijk De Dreijen. Op de voorgrond de met bomen omzoomde Generaal Foulkesweg met het Klein Arboretum. De gebouwen die kunnen blijven, zijn wit gekleurd. Illustratie: Karres en Brands

ijvers arboretum maken v plaats voor woningbouw • Gebied te krap voor wensen gemeenteraad. • Behoud bibliotheek en tropische kas staat op de tocht. Een deel van de vijvers in het Klein Arboretum moet mogelijk wijken voor nieuwbouw op De Dreijen. Er is anders niet genoeg ruimte om te bouwen, bijzondere panden te behouden en ook nog eens veel groen te realiseren in de nieuwe wijk. Dat blijkt uit de eerste schetsen voor het gebied. Landschapsarchitecten en stedebouwkundigen van bureau Karres en Brands bracht in beeld wat het betekent als er gebouwd gaat

The full story?

worden binnen de opdrachten die door de Wageningse gemeenteraad zijn meegegeven. De raad wil een energieneutrale wijk met 560 woningen in maximaal vier bouwlagen. Een aantal van de bestaande universiteitsgebouwen en het arboretum moeten worden behouden. Bovendien zijn per huis 1,7 parkeerplekken nodig. En dat gaat dus niet samen, zegt Wageningen-UR-projectleider Eric van der Meer. ‘Het volgen van alle kaders van de raad leidt tot een plan met een te grote dichtheid aan bebouwing. Dat is wat niemand wil.’ Er moeten dus keuzes worden gemaakt. Bijvoorbeeld door een paar woontorens toe te staan in het gebied. Of door

het bouwvolume naar beneden te brengen. Maar dat laatste is uit oogpunt van exploitatie niet interessant. Om ruimte te scheppen, stelt het ontwerpteam voor een deel van de vijvers in het Klein Arboretum op te offeren aan woningbouw. De ruimte die daarmee vrijkomt, maakt het mogelijk om de rest van de wijk ruimer op te zetten. Karres en Brands liet tijdens een informatieavond in juli al zien weinig met de vijvers op te hebben. De vijvers maken oorspronkelijk geen deel uit van het arboretum en zijn pas later toegevoegd. In het plan wordt ook getornd aan het aantal te behouden gebouwen. Zo is er geen ruimte voor de bi-

Dreijen lakes may have to go

something has to give. For example, the arboretum lakes, the library or the tropical greenhouse. Now the council and the general public can say what they think of that plan.

Wageningen town council wants to build 560 new houses in the Dreijen district. There should be plenty of parking spaces and the arboretum and some university buildings should stay. The architects say there’s not enough room –

bliotheek en is de toekomst van de tropische plantenkas onzeker. Daarentegen mag van Karres en Brands het Transitorium blijven staan. Dat er te weinig ruimte is ligt voor een deel aan het arboretum. De bomentuin en de vijvers nemen een kwart van de beschikbare ruimte in. De gemiddelde dichtheid van 28 woningen per hectare moet dus op de resterende grond worden gerealiseerd. En dat betekent dichter op elkaar bouwen of hier en daar de lucht in te gaan. In het voorkeursontwerp dat er nu ligt, komen drie woontorens voor én wordt een deel van de vijvers bebouwd. De Wageningse raad kreeg de schetsen begin deze week tijdens een informatie-avond voorgeschoteld. Het publiek is vanavond aan de beurt in het Gebouw met de Klok. Vooral het bouwen in de rand van het arboretum zal naar verwachting veel kritiek opleveren. Wageningen UR en de gemeente werken samen aan een masterplan voor De Dreijen. Dat plan moet half november klaar zijn. Volgens Van der Meer zijn er nog geen afspraken gemaakt over de ontwikkeling van het gebied. ‘Maar beide partijen willen geen ontwikkelaar zijn.’ Een groot deel van het plangebied komt pas na 2014 vrij. De sloop van de Dreijenborch langs de Ritzemabosweg is RK inmiddels vrijwel afgerond.

Recruitment is up Student numbers are going up at both VHL and WU. Recruitment at VHL is up by 14 percent on last year, and at WU by 17 percent. The most popular BSc course at VHL is Animal Management and at WU it’s still Biology.

RESOURCE — 8 oktober 2009

RES0404P0405 0607 nieuws.indd 4

06-10-09 18:00

nieuws << 5

Grotere instroom studenten bij universiteit én hogeschool • Aantal eerstejaars VHL groeit met 14 procent. • Wageningen Universiteit ruim zeventien procent in de plus. Na jaren van stagnatie en terugloop is het aantal eerstejaars bij Van Hall Larenstein gestegen. Met

1111 eerstejaars is er een groei van 14 procent ten opzichte van vorig jaar. De grootste studie is Diermanagement in Leeuwarden, waar 219 nieuwe studenten aanschuiven. De opleidingen Tuin- en landschapsinrichting en Bos- en Natuurbeheer in Velp volgen met respectievelijk 110 en 96 eerstejaars. Bij VHL Wageningen is Dier- en

Veehouderij het meest in trek: 57 nieuwe studenten. Bij Wageningen Universiteit groeit de instroom al sinds 2005. Met 1015 eerstejaars bachelorstudenten en 640 eerstejaars masterstudenten heeft de universiteit dit jaar bijna 17,5 procent meer aanmeldingen. De populairste bachelorstudie is wederom Biologie,

visie <<

kort >> Bier

>> Lerarenopleiding

Na wijn komt nu ook bier nadrukkelijk in de wetenschappelijke spotlights. Het kersverse Kennisinstituut Bier, een brouwersinitiatief, wil met literatuuronderzoek feiten en fictie rondom deze populaire drank scheiden. Wageningen doet prominent mee. Frans Kok, Hoogleraar humane voeding is voorzitter van het instituut. Kok: ‘Er zijn nog veel leemtes in de kennis en misverstanden rond bier.’ Naast Kok zitten nog twee hoogleraren en een bierbrouwer in het bestuur. De brouwers ondersteunen het instituut met een kwart miljoen euro per jaar. HW

Stoas Hogeschool, de lerarenopleiding voor de groene sector, komt naar Wageningen. De instelling is akkoord met Wageningen UR over een plek langs de Mansholtlaan. De school zit nu nog in Dronten en Den Bosch. Stoas komt op de plek van het vroegere IMAG-gebouw en wordt daarmee buur van het NIOO dat op dit moment bouwt op de hoek van de Mansholtlaan met de Droevendaalsesteeg. Stoas, 800 studenten en 110 medewerkers, wil in september 2011 RK verhuizen naar Wageningen.

Kok leidt kennisinstituut

Stoas naar Wageningen

>> Raad van bestuur

Herbenoeming voor Kropff en Breukink

De Raad van Toezicht van Wageningen UR heeft Martin Kropff en Thijs Breukink herbenoemd voor een periode van vier jaar. Het contract van de twee leden van de raad van bestuur liep op 1 oktober af. Ze beginnen nu aan hun tweede termijn. De termijn van bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen loopt 1 maart 2010 af. De procedure voor zijn herbenoeming wordt binnenkort in gang gezet, zegt woordvoerder Simon Vink. AS

Geese on a learning curve Geese wintering in the Netherlands cause damage to farmland. Special geese reception areas ought to help but many geese still do not winter in the right areas. Dick Melman has ideas on how to help them learn.

met 143 eerstejaars. Voeding en Gezondheid heeft 119 nieuwe studenten. Internationale ontwikkelingsstudies staat met 94 op de derde plaats. De populairste masterstudies zijn Animal Science met 60, International Development Studies met 54 en Food Technology met 51 eerstejaars. AB

in brief BEER ACADEMY >> Prof. Frans Kok of Human Nutrition is to head a new Beer knowledge institute. REAPPOINTMENTS AT TOP >> Rector Martin Kropff and board member Thijs Breukink have been reappointed for another four years.

Leerproces voor ganzen

Het inrichten van opvanggebieden voor ganzen leek het ei van Columbus. De dieren kunnen daar in alle rust bivakkeren en fourageren, zonder problemen voor de boeren. Buiten de opvanggebieden worden de vogels verjaagd. Uit een evaluatie blijkt echter dat veertig procent buiten de opvanggebieden overwintert. Dick Melman van Alterra: ‘De keuze wat wel en wat geen opvanggebied is kan beter.’ ‘Ganzen overwinteren van oudsher in Nederland, maar zorgen door hun toenemende aantallen ook voor een spanningsveld. Enerzijds willen we de soort beschermen, anderzijds veroorzaken de vogels landbouwschade. Opvanggebieden, met voldoende voedsel en rust, kunnen een oplossing zijn. Buiten die gebieden worden ganzen verjaagd. In totaal is 80 duizend hectare aangewezen als opvanggebied; 65 duizend hectare daarvan is agrarisch gebied, waar de boeren worden gecompenseerd voor de schade; de rest is natuurgebied.’ ‘Na analyse van dit opvangbeleid blijkt dat zo’n veertig procent van de ganzen zich buiten de opvanggebieden ophoudt met als gevolg: landbouwschade. Dit percentage is in de loop der jaren niet veranderd. Ganzen leren niet, zo lijkt het, maar daar is wel wat op af te dingen. Het opvangbeleid is namelijk aan veranderingen onderhevig geweest. Zo zijn de grenzen van de opvanggebieden in de onderzoeksperiode continu aangepast en het verjagen gebeurde niet overal met dezelfde inspanning. Deze wisselingen komen het leren door ganzen niet ten goede.’ ‘Ik vind dat het opvangbeleid consequenter moet worden uitgevoerd. De begrenzing van de opvanggebieden kan beter. Zo moet je voorkomen dat een punt boerenland in opvanggebied steekt of dat boerenland omringd is door opvanggebied. Verjagen van ganzen buiten de opvanggebieden is de kurk waar dit concept op drijft. Daarom is het essentieel dat we methoden vinden om de dieren daar effectiever en consequenter te verjagen en om ervoor te zorgen dat ze de opvanggebieden beter benutten.’ HW



06-10-09 18:00

6 >> nieuws

Altijd twee vrouwen in sollicitatiecommissie hoogleraar

Nederland blijft ver achter bij de rest van Europa, blijkt uit de Monitor Vrouwelijke Hoogleraren 2009. Alleen België, Cyprus, Luxemburg en Malta hebben verhoudingsgewijs minder vrouwelijke hoogleraren dan Nederland. Koploper in Europa is Ierland, met 35 procent vrouwelijke hoogleraren. De meeste vrouwelijke hoogleraren in Nederland zitten in Leiden (16,3 procent) en Nijmegen (16,7 procent). De minste zijn te vinden in Eindhoven: slechts 1,6 procent. De universiteiten in Delft en Twente komen uit op respectievelijk 7 en 5,8 procent, Wageningen Universiteit zit net onder het universitair gemiddelde van 12 procent. Wel groeit het aandeel vrouwelijke hoogleraren bij alle instellingen, vergeleken met 2003. Maar die groei is slechts 0,5 procent per jaar. Ook verdienen de vrouwelijke hoogleraren gemiddeld minder dan hun mannelijke collega’s. Op de carrièreladder is voor vrouwen de stap van universitair docent naar universitair hoofddocent het moeilijkst. Sowieso is dat een lastige overstap, want er zijn veel minder hoofddocenten dan docenten. Wat vrouwen ook parten speelt bij hun carrière: ze hebben vaker een parttime baan. Van

de universitair docenten werkt 64 procent van de mannen voltijds, tegen slechts 43 procent van de vrouwen. De opstellers van de Monitor pleiten voor een wettelijke bepaling dat in sollicitatiecommissies voor hoogleraren minstens twee vrouwen moeten zitten. Uit onderzoek blijkt namelijk dat een sollicitatiecommissie met alleen mannen zelden een vrouw aanneemt: slechts in 7,5 procent van de gevallen. Met twee vrouwen in de commissie rolt in 24 procent van de gevallen een vrouw uit de bus. Wageningen Universiteit heeft dit advies al ingevoerd, stelt rector magnificus Martin Kropff. ‘We hebben tegenwoordig steevast twee vrouwelijke hoogleraren in de benoemingsadviescommissie voor hoogleraren. Dat kost ze best veel tijd, omdat we er maar weinig hebben, maar we nemen het onderwerp serieus.’ Er lopen evenveel vrouwelijke als mannelijke promovendi rond in Wageningen, daarna daalt hun aandeel opeens aanzienlijk. Hoe verhoog je het aantal vrouwelijke postdocs en docenten? ‘Vrouwen zitten in een complexe situatie tussen hun 25-ste en 35-ste, omdat ze bijvoorbeeld kinderen krijgen’, zegt de rector. ‘Als je een tijdje uit de wetenschap bent, is het heel lastig er weer in te komen. We moeten een loopbaantraject bedenken om vrouwelijke talenten ruimte te bieden in die periode.’ HOP /AS Tien procent van de Wageningse hoogleraren is vrouw.

Female professors


Foto Guy Ackermans

• Aandeel vrouwelijke hoogleraren bij Wageningen Universiteit onder Nederlands gemiddelde.

The Netherlands is lagging behind other European countries when it comes to female professors, although there has been a slight increase. On average, 12 percent of Dutch university professors are women. Wageningen is just below

the Dutch average. While women make up half the Wageningen PhD students, they have difficulty getting the top a cademic jobs. The key to improving this: make sure there are at least two women in every appointments committee for professorships.

Rooftop power plant Wageningen’s Agrotechnion boasts the world’s first electricitygenerating green roof. Plant-e (preferably pronounced like ‘plenty’) is the first outdoor trial with a patented process using a grass. Results so far are encouraging.



06-10-09 18:00

nieuws << 7

gROEn Dak lEvERt StROOm • Bedrijf plant-e haalt elektriciteit uit planten. • plant en bacteriën werken samen in brandstofcel.

ILLUSTRATIE: KITO

Bovenop het Agrotechnion in Wageningen staat het eerste stroomproducerende groene dak van de wereld. Een tiental potten met slijkgras, wat draadjes en, afgeschermd voor weer en wind, een paar computerschermen vormen de proefopstelling van Plant-e, het nieuwste bedrijfje van Wageningen UR. Plant-e (spreek uit: plenty) ontwikkelt de plant-microbiële brandstofcel. Planten scheiden via hun wortels suikers en eenvoudige organische zuren uit, die door bacteriën onder zuurstofarme omstandigheden worden afgebroken. De elektronen die daarbij vrijkomen, leveren samen een stroompje op. In feite zijn het

de bacteriën die deze stroom maken; de plant zorgt voor de brandstof. Plant-e is opgericht om het gepatenteerde principe in toepasbare technologie om te zetten. De opstelling op het dak is een eerste aanzet. ‘Doel van deze opstelling is om te kijken wat er gebeurt als het systeem buiten staat’, legt promovendus Marjolein Helder uit. Zij runt Plant-e samen met collega David Strik. De eerste resultaten zijn verrassend. De planten doen het qua stroomproductie buiten minstens zo goed als onder de gecontroleerde omstandigheden in het lab. Dag of nacht, warm of koud, het maakt voor de stroomproductie kennelijk niet zo heel veel uit. ‘Het eerste doel is om volgende zomer zover te zijn dat we een mobiele telefoon met stroom van een paar plantjes op kunnen laden’, vertelt Helder. Theoretisch moet een groen dak maximaal drie Watt vermogen per vierkante meter kunnen leveren. Rk

The hope is to charge a mobile phone with Plant-e power by next summer.

SHOCKInG lACK OF nOrmS? Three WUR managers are among the top ten earners in higher education, with salaries above the

Balkenende norm. What are our Wageningen norms worth, Marelle Boersma wonders? She sees cuts at all levels except the top. When Aalt Dijkhuizen says we can grow in hard times, let’s hope he doesn’t mean his own pay packet.

BOerSmA << De waarde van onze normen Wat zijn onze normen waard als niemand zich eraan houdt? Al jaren erger ik me aan de schandalig hoge salarissen van topambtenaren. Er werd een grens ingesteld: de Balkenende-norm. Overigens geen misselijk bedrag: ruim 180 duizend euro per jaar. Maar hoe vaak wordt die norm niet overschreden? Als een bedrijf meer wil betalen voor een topbestuurder, dan hoeft het dat alleen maar goed te beargumenteren. Nu heeft de Algemene Onderwijsbond een lijst gemaakt van de salarissen van alle bestuurders in het hoger onderwijs. Mijn mond viel open toen ik zag dat Wageningen UR in de top tien stond. Niet één keer, nee, maar liefst drie keer! Het wordt nog erger, want wiens naam prijkt bovenaan die ‘zwarte’ lijst? Juist ja, onze Aalt Dijkhuizen. Een discutabele toppositie voor onze topbestuurder. Maar ook die twee andere Wageningse bestuurders zitten ver boven de gestelde Balkenende-norm. Is dat de waarde van onze Wageningse normen? Ik vind het een twijfelachtige eer voor Wageningen om op deze manier in het nieuws te komen. Zeker omdat op de werkvloer bezuinigd moet worden. Steeds meer kosten worden doorberekend. En projecten binnenhalen is een halszaak geworden, als een knellende strop om de nek van de onderzoeker. Bevorderingen worden uitgesteld, waarbij ons om begrip wordt gevraagd. Het zijn financieel moeilijke tijden… Ook bij studenten moet de broekriem worden aangehaald. In de komende twee jaar wordt de basisbeurs bevroren. Het blijkt voor minister Bos zelfs een ‘bespreekbare optie’ dat deze basisbeurs in een lening omgezet gaat worden. En dan wordt ook nog de aanvullende beurs als gift afgeschaft. Overal bezuinigingen, alleen niet op die gigantische salarissen. Daar zullen die topbestuurders vast goede argumenten voor hebben. Gelukkig kondigt de heer Aalthuizen gul aan dat er vooralsnog niet gereorganiseerd gaat worden bij Wageningen UR. Volgens hem kunnen we ook in moeilijke tijden nog groeien. Het is alleen te hopen dat hij genoeg normbesef heeft dat hij met die groei niet zijn eigen salaris voor ogen heeft. marelle Boersma



06-10-09 18:00

8 >> wetenschap

Film zet aan tot verandering • Filmbeelden maken complexe vraagstukken inzichtelijk. • Primeur voor Loes Witteveen: promotie mede op basis van dvd’s. Bij de promotiecommissie raakte het proefschrift van Loes Witteveen zoek. De commissieleden keken uit naar een boekje. Niet naar een grote doos met 46 dvd’s en een boek in vloeipapier. Nog niet eerder vertoond in Wageningen, zong het rond bij de wetenschapsvoorlichters. Er is nog maar amper academisch onderzoek gedaan naar het gebruik van audiovisueel

materiaal, terwijl beeld wel een steeds grotere rol in de samenleving speelt. Film kan worden ingezet bij het analyseren en oplossen van ingewikkelde vraagstukken, stelt Witteveen. De VHL-docente promoveerde 6 oktober bij de leerstoelgroep Communicatie en Innovatie Studies op het ontwerp en gebruik van films in veranderingsprocessen. Tussen 1996 en 2007 zette ze drie filmprojecten op. Een daarvan ging om duurzaam kustbeheer in de dichtbevolkte India-

Foto Guy Ackermans

‘Film is een uniek middel om de sociale dialoog aan te zwengelen’ Loes Witteveen met haar proefschrift.

se deelstaat Kerala, waar de oceaan is leeggevist en de grondstoffen zijn uitgeput. Witteveen en haar team filmden verschillende partijen, zoals vissers, boeren, natuurbeheerders en beleidsmakers. ‘Dan ontstaat een palet aan tegengestelde belangen en conflicten. Dat betekent niet dat er meteen een oplossing voor is, maar er is al veel gewonnen als mensen

Felicitatie van de minister Bij haar promotie op 6 oktober feliciteerde minister Bert Koenders van Ontwikkelingssamenwerking Loes Witteveen per videoboodschap. Koenders benadrukte hoe bijzonder en belangrijk het is dat een onderzoeker communiceert met de doelgroep en niet alleen informatie verzamelt over betrokkenen.


PhD by DVD Loes Witteveen’s PhD supervisors expected a book. They got 46 DVDs as well. A first for Wageningen, and an appropriate one for a thesis on the uses of film. Witteveen sees film as a unique way of getting dialogue going on com-

hun eigen rol in de problemen erkennen en begrip krijgen voor de positie van anderen’, aldus Witteveen. Overheden worden zich daardoor bijvoorbeeld bewust van de betekenis van hun beleid. ‘Ambtenaren uit de stad hebben misschien een beeld van een luie visser die de hele dag ligt te slapen in zijn hut. Als ze horen hoe deze visser ’s nachts de zee op gaat en niks vangt omdat de grote trawlers uit Taiwan daags ervoor langs zijn geweest, hoeveel moeite hij heeft om zijn gezin te voeden, dan komen de problemen veel dichterbij’, legt Witteveen uit. Het bekendst is waarschijnlijk Witteveens serie films over Aids en plattelandsontwikkeling in

plex issues. Her films on Aids in Africa and the fishing industry in India have already put that theory into practice. Have fungus, will travel Newly published research at Wageningen’s laboratory of genetics

Afrika en Azië. Die leidde in Zambia zelfs tot de ontwikkeling van gezamenlijk beleid door het ministerie van Landbouw, de agrarische universiteit en de landbouworganisaties om de gevolgen van aids op te vangen, zoals het wegvallen van arbeidskracht. ‘We kunnen meer met film dan we voor mogelijk hadden gehouden. Het is een uniek middel om de sociale dialoog aan te zwengelen.’ Witteveen promoveert mede aan de TU Delft. Daar bestaat al langer ervaring met kennis die niet alleen in woorden wordt vorm gegeven, maar in een ontwerp of gebouw. Of, nu ook, in beeld. Alexandra Branderhorst

has established that termites brought a fungus that they eat with them to Madagascar. The symbiotic fungus came along in the termite’s guts. How the termite travelled is not known. They’re not newcomers though: they arrived 13 million years ago.


RES0404P0809 wetenschap.indd 8

06-10-09 18:02

wetenschap << 9

Termiet bracht eigen eten mee

kort >> NATUURBEHOUD

Foto: Jacobus Boomsma

Prijs voor Schaminée

De termieten die het eiland Madagaskar koloniseerden, brachten zelf de schimmels mee waarmee ze in symbiose leven. Dat blijkt uit een artikel van postdoc Tânia Nobre van het Laboratorium voor Erfelijkheidsleer van Wageningen Universiteit dat deze week verscheen in het Britse tijdschrift Proceedings of the Royal Society B. Duur Aanen, eveneens van Erfelijkheidsleer, is medeauteur. ‘De termieten die Madagaskar koloniseerden, brachten als het ware hun eigen pootaardappelen mee, net als boeren die naar nieuw land trekken’, vertelt Nobre. De termieten-vrouwtjes namen

in brief Prize >> Professor Joop Schaminée will receive a prize for nature conservation for his books describing the Natura-2000 areas. Harvest failure >> Group loans don’t work in Ethiopia because of the fear of harvest failure.

>> MISLUKTE OOGST

Microkrediet helpt niet

Termiet koestert een schimmelvlok.

• Termiet vervoerde schimmel in ingewanden naar Madagaskar. • Schimmel dient als voedselbron en helpt bij omzetting cellulose.

De Wageningse hoogleraar Joop Schaminée krijgt op 4 november de Prins Bernhard Cultuurfondsprijs voor Natuurbehoud. Schaminée was projectleider en hoofdauteur van de vijfdelige reeks De Vegetatie van Nederland. Dit voorjaar verschenen de laatste drie boeken in de omvangrijke reeks Europese natuur in Nederland. Die drie boeken beschrijven de Natura-2000 gebieden in ons land. Schaminee adviseert het ministerie van LNV over de selectie en begrenzing van RK die gebieden.

schimmelsporen, van het geslacht Termitomyces, mee in hun ingewanden. Schimmel en termiet zijn dus niet gescheiden van elkaar vanaf het vasteland op het eiland voor de Zuid-Afrikaanse kust terechtgekomen, maar samen. Deze verticale transmissie biedt een evolutionair voordeel bij langeafstandstransport en een daarop volgende kolonisatie. ‘Dit unieke gecombineerde transport naar het toen nog termietloze eiland dateren we op 13 miljoen jaar geleden’, zegt de Portugese termietenexpert. Om de evolutiegeschiedenis van termieten en schimmels te ontrafelen, reconstrueerden de Wageningse onderzoekers stambomen van nu levende termieten en schimmelsoorten. De termieten zijn tussen 2000 en 2006 verzameld in Afrika en op Madagaskar. In het laboratorium in Wageningen is DNA geïsoleerd van meer dan honderdvijftig verschillende

Genetic diversity >> Greek wild leek varieties are used by Dutch plant breeders to improve Dutch leeks.

termietenkolonies en van hun symbiotische schimmels. Termieten leven in tropische en subtropische gebieden. Een koningin en een koning staan aan het hoofd van een kolonie met ontelbare werkers en soldaten die voor nestbouw en de voedselvoorziening zorgen. Bij sommige termieten dienen de schimmels als belangrijke voedselbron. Bovendien helpen ze de insekten om slecht verteerbaar plantmateriaal om te zetten in hapklare brokken. De meeste termietensoorten pikken schimmels op uit hun omgeving als er een nieuwe kolonie wordt gesticht. Uit het Wageningse onderzoek blijkt dat alle termietenkolonies op Madagaskar afstammen van één enkele gezamenlijke emigratie van termieten en schimmels van Afrika naar het eiland, misschien met de wind, drijfhout of met behulp van vogels, suggereert Nobre. Broer Scholtens

Groepen arme boeren in droge gebieden in Ethiopie durven geen groepslening af te sluiten, uit angst voor misoogsten, concludeert promovendus Guush Berhane. Bij een groepslening is de hele groep verantwoordelijk voor het aflossen van het microkrediet. Maar na misoogst door droogte kan niemand uit de groep terugbetalen. Daarom zouden boeren bij droogte pas een jaar later hoeven af te lossen. JT

>> GENETISCHE VARIËTEIT

Wilde prei uit Griekenland Chris Kik van het Wageningse centrum voor genetische bronnen heeft honderd verschillende wilde preiplanten meegenomen van de Griekse eilanden en de kusten van de Peloponessos. Nederlandse veredelaars willen hun preirassen beter bestand maken tegen ziekten en plagen, maar de landbouwprei is genetisch arm. Kik vermoedt dat de Griekse preivariëteiten beter bestand zijn tegen AS droogte en zout. Van deze artikelen is een uitgebreide versie verschenen op resource.wur.nl. Daar staan ook de artikelen: * Symbiotische gewassen halen meer uit de fotosynthese *B emiddeling helpt vaak niet bij een waterconflict * Stroom uit de berm 8 oktober 2009 — RESOURCE

RES0404P0809 wetenschap.indd 9

06-10-09 18:02

10 >> achtergrond

PAARDENMEISJE wordt manager

Marlou Heeren op haar eigen zorgboerderij RESOURCE — 8 27oktober augustus 2009 2009

RES0404P1011 1213 achtergrond.indd 10

06-10-09 18:03

achtergrond << 11

De grootste opleiding binnen het Wageningen UR-agglomeraat is Diermanagement in Leeuwarden. Elk jaar verlaten honderd tot honderdvijftig diermanagers de hogeschool met een diploma op zak. Wat is hun studie waard? tekst: Wim Bras / foto’s: Hoge Noorden

A

l vanaf de start, in 1992, heeft Diermanagement bij Van Hall Larenstein in Leeuwarden te maken met een aantal vooroordelen. Een opleiding over niet-productiedieren zou soft zijn, modieus, met een breed, voor elk wat wils vakkenpakket. Vooral aantrekkelijk voor meisjes met een vaag idealistische notie om de wereld te verbeteren, te beginnen bij die van het huisdier. Toch is de populariteit voor de opleiding enorm. Dit studiejaar moet VHL alle zeilen bijzetten om 220 eerstejaars fatsoenlijk onderwijs te geven. Een zekere modegevoeligheid is Diermanagement inderdaad niet vreemd, constateert de opleiding droogjes in het zelfevaluatierapport dat net voor de zomer verscheen. De blijvers – 25 tot 30 procent valt tijdens de propedeuse af – blijken echter aan hun passie voor dieren een sterke motivatie te ontlenen. Emplooi Diermanagement afficheert zich graag als brede opleiding. Vanuit promotioneel oogmerk legt die strategie de hogeschool geen windeieren, maar het generalistische studieprogramma is ook een weloverwogen keuze om studenten klaar te stomen voor alle schakeringen in het werkveld. De opleiding levert managers af die zowel binnen als buiten het vakgebied emplooi weten te vinden, blijkt uit onderzoek onder de alumni van 2003 tot 2006.

‘De idealistische benadering ontneemt het zicht op de beroepspraktijk’ Ruim tachtig procent heeft een vaste baan, de overigen kozen voor een vervolgstudie of combineren studie met werk, slechts vijf procent is werkloos. De opzet levert generalisten af die overal aan de slag kunnen, maar uit individuele verhalen van alumni rijst ook het beeld op dat de studenten buiten het studieprogramma om en na de studie nog flink moeten bijleren. Kattenvoer Had Jantien Rinkel opnieuw voor de keuze gestaan dan had ze waarschijnlijk niet voor Diermanagement maar voor een studie voedseltechnologie gekozen. Voor Purina Petcare, dochter van Nestlé, coördineert Jantien de imple-

Diermanagement Het idee voor een opleiding over niet-productiedieren komt uit de koker van Marnix Rietberg. De VHL-docent onderkende de groeiende vraag naar professionalisering in de huisdierensector op het gebied van verzorging, beheer en regelgeving. Een kruisbestuiving tussen de opleidingen Milieukunde en Landbouw van het toenmalige Van Hall Insti-

tuut leidde in 1992 tot Diermanagement. Alle studenten volgen de brede propedeuse, met in het aanvangsjaar een kennismakingsstage. De basisvorming wordt in het tweede jaar afgesloten met een oriëntatiestage gericht op een van de zes majors: Wildlife Management, Beleid en Communicatie, Animal Companion Management, Proefdierbe-

heer, Paard en Management, en de nieuwe studierichting Dier en Zorg. Het derde jaar staat in het teken van de inhoudelijke verdieping van de keuzemajor. De studie wordt afgesloten met een majorstage van een half jaar en aansluitend een onderzoeksproject voor de afstudeeropdracht. www. dierenwelzijnsweb.nl

mentatie van verbeterde en nieuwe ingrediënten voor honden- en kattenvoer. ‘Ik ben de schakel tussen de grondstoffenleveranciers, inkoop, de researchafdeling en de productie.’ Meer uit een zucht naar praktisch idealisme dan uit wetenschappelijke nieuwsgierigheid besloot Jantien tijdens haar studie tot een stage bij de kwaliteitsafdeling van Purina in IJmuiden. ‘Ik wilde bijdragen aan het welzijn van dieren en met het verbeteren van hun voeding ben je daar op een concrete manier mee bezig, zo redeneerde ik.’ De onderzoekspraktijk kreeg haar zozeer in de greep dat ze werd uitgenodigd om bij het Europees ontwikkelingsteam in Frankrijk haar eindopdracht te voltooien. ‘Die stages zijn essentieel geweest, daar ging een wereld voor me open.’ Jantien besloot naast haar major Companion Animal Management extra vakken bedrijfseconomie en voedingsmiddelentechniek te volgen voordat ze bij Purina in dienst trad. Jantien werkt nu als European Raw Material Manager in Italië. Terugblikkend: ‘De brede opzet van Diermanagement bood mij te weinig structuur en de idealistische benadering ontneemt het zicht op de beroepspraktijk.’ Tegelijkertijd beseft ze dat haar oorspronkelijke drijfveren – de passie voor dieren, en de wens om zich in te zetten voor hun welzijn – hebben geleid tot waar ze nu zit. In tegenstelling tot Jantien roemt Joris Verbruggen juist het brede curriculum van Diermanagement. Dat de 8 oktober 2009 — RESOURCE


06-10-09 18:03

12 >> achtergrond

Animal management: no soft option It’s sometimes dismissed as a ‘girly’ course for starry eyed animal lovers. It’s certainly popular: VHL’s Animal management course turns out well over 100 graduates a year. Can they all get jobs? So far, so good: graduates have landed jobs both within and beyond their field. As for its reputation, the graduates’ views on the course vary. Some feel it was so broad it lacked depth. Jantien Rinkel now works on improving cat food and wishes she’d studied food technology. But Joris Verbruggen loved the breadth, built up a wide network, and landed an interesting job through an internet forum. The course attracts many German students as there is nothing like it in Germany – though that will change soon. The latest major, Animals in health care, is tapping into the trend for using animal care for therapeutic purposes. Like at VHL graduate Marlou Heeren’s small-scale care farm, for example. Soft option? No, hard work. The full story? resource.wur.nl/en

Diermanagers Jantien Rinkel, Joris Verbruggen en Lena Buker

diversiteit van het vakkenpalet ten koste gaat van de inhoudelijke diepte vindt de oud-student van minder belang. ‘De opleiding is het begin van een netwerk. Je bezit voldoende deskundigheid om mee te praten met experts uit het werkveld als zoölogen en gedragskundigen, die contacten zetten je verder op het spoor van je ontwikkeling.’ Via de docenten vond Joris zijn weg naar congressen en discussiegroepen op internet die zijn kennis verdiepten en waardevolle contacten opleverden, zoals AAP Foundation, een stichting die tijdelijk huisvesting biedt aan verwaarloosde primaten en kleine exotische zoogdieren. Vanwege zijn actieve rol in forums over dierverzorging polste AAP hem voor de functie van coördinator herplaatsing. Joris reist nu Europa af om de groeiende keten van internationale opvangcentra te stroomlijnen naar Nederlands voorbeeld. Pferdewissenschaft Met onderwijsbeurzen weet Diermanagement ieder jaar rond de dertig Duitstalige studenten aan zich te binden. De opleiding vervult de leemte die in het Duitse onderwijs bestaat tussen de dierverzorgende en veterinaire studierichtingen. Daar komt bij dat de veterinaire faculteiten in Duitsland strenge selectiecriteria hanteren en maar een beperkt aantal studenten toelaten; afvallers maken van de nood een deugd en wijken uit naar de vakgerichte managementopleiding in Nederland. Een ander deel van de Duitse aanmelders spreekt de relatief grote vrijheid aan, het eigen studie- en stageprogramma invulling te geven. Een korte stoomcursus Nederlands slecht de taalbarrière. Lena Büker koos voor Paard en Management. Van jongs af aan wilde ze met paarden werken, maar het liefst een beetje op afstand, want ze is allergisch voor de viervoeters. Diermanagement paste precies in haar straatje; ze werkt nu als marketing en communicatiemanager bij de Duitse koepel van hippische verenigingen. Lena dankt haar baan onder meer aan de succesvolle organisatie van een kennismakingsreis voor 75-VHL studenten naar haar huidige werkgever. ‘De hippische wereld hier staat heel positief tegenover de praktijkgerichte opleidingen in Ne-

derland. Om de kloof in eigen land te verkleinen gaat binnenkort een bachelor Pferdewissenschaft van start.’ Haar studie in Leeuwarden had Lena niet willen missen, het was gevarieerd, goed onderbouwd, al had de managementkant wat haar betreft wat verder uitgediept mogen worden. ‘Ik schiet bijvoorbeeld tekort op het gebied van online marketing, daar was geen aandacht voor.’ Uit nood geboren Dit jaar begint Diermanagement met de nieuwe major Dier en Zorg, die inspeelt op een trend in de gezondheidszorg om dieren voor therapeutische doeleinden in te zetten. Op de omslag van de wervende folder prijkt het portret van Marlou Heeren. Sinds anderhalf jaar bestiert Marlou haar eigen zorgboerderij in Friesland, na haar studie Companion Animal Management, die ze afrondde met een kant-en-klaar ondernemingsplan. ‘Eigenlijk is mijn bedrijfje uit nood geboren. In het eerste studiejaar op VHL ontmoette ik Eelco. Door het vroegtijdig overlijden van zijn vader moest hij zijn studie afbreken om het melkveebedrijf over te nemen. Ik heb toen nagedacht hoe ik mijn eigen plek op de boerderij kon vormgeven, zo ben ik bij de zorg uitgekomen.’ Marlou legt zich toe op dagbesteding voor oudere leeftijdsgroepen, onder haar cliënten bevinden zich onder meer een dementerende boer, een autistische vijftiger met een spraakprobleem, en een 35-jarige ADHD’er. Het aanbieden van structuur voor een dergelijk gemêleerd gezelschap en de therapeutische rol die de dieren vervullen, werken alleen bij kleinschaligheid, bedacht Marlou al tijdens haar studie. Zo laat je mens en dier in hun waarde. Met die boodschap reist ze het lezingencircuit in de zorg af om haar bedrijf te promoten. Haar aanpak slaat aan, voorlopig zijn alle plaatsen op de zorgboerderij bezet en inmiddels heeft ze zitting in het bestuur van de Friese zorgboeren. ‘Ik stort met nu op allerlei cursussen om mijn kennis over de mensaspecten bij te spijkeren.’

‘De opleiding is het begin van een netwerk’



06-10-09 18:03

wetenschap << 13

Age of Stupid laat kijker wanhopen Aan de vooravond van de VN-klimaatconferentie in Kopenhagen ging The Age of Stupid in première. Het is de vraag of deze klimaatfilm een positief effect zal hebben op de conferentie. De schuld wordt bij de olie-industrie en de Westerse consumenten gelegd. De kijker blijft verlamd achter. tekst: Nicolette Meerstadt Universitair docent milieucommunicatie bij Wageningen Universiteit, dr.Barbara van Mierlo, analyseerde de film. ‘Ik kijk naar de overtuigingskracht. Hoe worden mensen aangezet tot handelen? Ik houd me niet bezig met de klimaatverandering zelf, maar ik bekijk hoe filmmakers waarheid presenteren. Ik houd me bezig met hoe deze film op het publiek over kan komen.’ Resource keek mee over haar schouder terwijl ze een analyse maakte. Vier vragen die Van Mierlo zich stelt 1. Welk probleem presenteert de film? ‘In The Age of Stupid blikt de laatste aardbewoner in het jaar 2050 terug op onze tijd. Hij verwondert zich erover dat de mensheid zichzelf willens en wetens heeft uitgeroeid. De centrale vraag is: Why didn’t we save ourselves when we had the chance?’ 2. Wie krijgt de schuld, wie is het slachtoffer? ‘De verteller reconstrueert de ondergang aan de hand van documentaires over gewone mensen. Deze mensen zijn niet alleen goed of slecht. Sommigen hebben last van milieuvervuiling of klimaatverschijnselen, anderen vechten er juist tegen, maar zonder succes. Ze zijn daarnaast ook allemaal consumenten. Uit de portretten ontstaat het beeld van een ingewikkeld systeem waar individuen weinig controle over hebben. Dit staat in schril contrast met de animaties, waarin de schuld van klimaatverandering simpelweg expliciet bij de oliemaatschappijen wordt gelegd. Bovendien: Oilbusiness ís the US government. Met die quote wordt de Amerikaanse regering ook aanstichter.’ 3. Hoe geloofwaardig is de film? ‘De film opent met een tekst, scenarios are based on mainstream science predictions. Daarmee krijgt de film het

Acteur Pete Postlethwaite in The Age of Stupid.

stempel ‘wetenschappelijk’ mee, terwijl de basis voor aannames verder onduidelijk blijft. Wetenschappelijke debatten rond klimaatverandering krijgen geen aandacht. Klimaatverandering wordt als een voldongen feit gepresenteerd. Het uitsterven van de mens in 2050 is een doemscenario, waardoor de film zelf ook ongeloofwaardig wordt. De ‘waarheid’ over klimaatverandering wordt geschetst aan de hand van stukjes journaal. Daarmee laten de makers zien dat we ons wel degelijk bewust zijn van de gevaren.’ 4. Welke oplossing presenteert de film? ‘De makers snijden zichzelf in de vingers door de fatalistische vraag ‘waarom we onszelf niet hebben gered’. Daardoor blijft er weinig ruimte voor kansen. Er is geen positief toekomstbeeld dat de kijkers kan inspireren. Ze worden nog wel opgeroepen om actie te voeren, maar waarvoor? Wereldleiders worden niet aangesproken om actie te ondernemen.

Als de makers wilden laten zien hoe ingewikkeld het probleem is dan hadden ze dat explicieter kunnen doen. Wilden ze mensen aanzetten tot handelen? Daarvoor bieden ze te weinig ideeën. An Inconvenient Truth heeft klimaatverandering zichtbaar gemaakt, mensen zijn zich al bewust van dat probleem. The Age of Stupid benadrukt dat probleem weer, daardoor kan er een verlammend effect ontstaan. Vooral omdat er geen uitweg wordt geboden.’

Age of Stupid: a hopeless situation The Age of Stupid, a film about climate change, has recently premiered. In 2050 the last man on earth looks back and asks ‘Why didn’t we save ourselves?’ Dr.Barbara van Mierlo analyzed the message the film was sending out. She was not impressed. The film implies it’s based on scientific evidence but the extinction of mankind is highly unlikely. It blames everything on the oil business and it is fatalistic. Viewers end up feeling there is nothing they can do. The full story? resource.wur.nl/en



06-10-09 18:03

14 >> beeld


RES0404P1415 inbeeld.indd 14

06-10-09 18:04

beeld << 15 Koukleumen Om het kamertekort in Wageningen onder de aandacht te brengen, organiseerde de Wageningse Studenten Organisatie (WSO) van donderdag 1 oktober op vrijdag 2 oktober een sleep-in voor studenten zonder kamer. Zo’n vijfentwintig studenten sliepen in sportcentrum de Bongerd. Nog eens twintig actievoerders brachten de nacht door in tentjes voor Forum en trotseerden de AB Foto: Guy eerste herfstkou die al in de lucht hing. Ackermans

Shivering The Wageningen Student Union (WSO) wanted to draw attention to the lack of student accommodation in Wageningen. So they organized a sleep-in from Thursday 1 October to Friday 2 October for students without a room. About twenty-five students bedded down in the Bongerd sports centre. Another twenty campaigners spent the night in tents pitched in front of Forum, braving the chilly autumn weather.


RES0404P1415 inbeeld.indd 15

06-10-09 18:04

16 >> achtergrond

Paling

in het rood

RESOURCE — 8 27oktober augustus 2009 2009


06-10-09 18:04

achtergrond << 17

In hoog tempo verdwijnt de paling uit de Nederlandse wateren. Jonkies zijn er slechts mondjesmaat; overbevissing doet de rest, waarschuwen deskundigen al jaren. Ook de minster ziet dat nu in. tekst: Hans Wolkers / foto’s: FotoNatura

D

e paling sterft uit. Daardoor verdwijnt niet alleen een unieke vis en een zeer gewaardeerde delicatesse, maar ook een stukje Nederlandse cultuur. Een Hollandse kermis zonder gerookte paling is niet compleet en ook palingstadjes als Volendam en Urk verliezen met hun eeuwenoude icoon een deel van hun identiteit. Na vele jaren waarschuwingen van experts van IMARES in de wind te hebben geslagen, onderneemt de politiek actie. Op 10 september loodste de minister van LNV, Gerda Verburg, een vangstverbod tot en met november door de Tweede Kamer, als laatste redmiddel voor de paling. Dit tot ergernis van de vissers, wier alternatieve plan om ruim 150 ton voortplantingsrijpe paling een handje te helpen door ze over de dijk in zee zetten, hiermee van tafel werd geveegd. De geleidelijke achteruitgang van de paling begon meer dan een halve eeuw geleden, maar werd niet direct opgemerkt. Al was het maar doordat het leven van de vis altijd met mysterie is omgeven en zich deels buiten ons zicht voltrekt. De paling brengt weliswaar het grootste

‘De patiënt lag al veel te lang op de intensive care’ deel van zijn leven door in de kusten binnenwateren, maar trekt ver weg naar de open oceaan om zich voort te planten, waarna de dieren sterven. De jonge palinkjes laten zich met zeestromen weer naar onze kustwateren meevoeren, waar ze als zogeheten glasaaltjes de binnenwateren in trekken. Noodklok Toen in de jaren tachtig de intrek van glasaal vanuit zee plotseling kelderde, werd duidelijk dat er iets grondig mis was met de paling. En het werd niet beter, integendeel. Onderzoekers van IMARES, instituut voor kusten zee-onderzoek hebben in rapporten en presentaties jarenlang de noodklok geluid. Tevergeefs, want noch de politiek noch

Paaimysterie De palingtrek is in een waas van geheimzinnigheid gehuld. Niemand weet zeker waar de dieren voor hun voortplanting naar toe gaan. Aangenomen wordt dat de Europese en Amerikaanse palingen als ze tussen de tien en twintig jaar oud zijn vanuit het zoete water naar de Sargassozee trekken. De dieren zwemmen zo’n vijfduizend kilometer zonder te eten. De trek kost een half jaar en de vissen teren dan op hun overvloedige vetreserve. Hard bewijs voor het Sargassozee-scenario ontbreekt; nooit zijn hier volwassen palingen of eitjes aangetroffen, alleen palinglarfjes. Van de Japanse paling is onlangs een tipje van de sluier opgelicht. De dieren blijken massaal te paren op de top van enkele onderzeese bergen bij de Mariana Eilanden, ten oosten van de Filipijnen.

de visserij wilde luisteren. Maar, zoals IMARES-onderzoekers in een van de rapporten stellen: ‘de wal zal vroeg of laat het schip keren’. Helaas lijken ze gelijk te krijgen. De betrokken onderzoekers van IMARES willen momenteel geen commentaar geven, maar op basis van hun rapporten blijkt dat vergeleken met z’n zestig jaar geleden de palingpopulatie met driekwart is afgenomen. Er is op dit moment weinig kans op herstel want het aantal glasaaltjes wat Nederland binnentrekt, ligt ook op een dieptepunt: slechts één procent van het niveau van voor de jaren tachtig. Daarnaast komt ook in Zuid-Europa, waar zo’n vijfennegentig procent van de Europese paling de rivieren optrekt, nauwelijks meer glasaal binnen. Palingsoep De dramatische achteruitgang van de paling in Europa is voor experts een mysterie en reden tot speculatie. De meeste wetenschappers denken dat een combinatie van factoren de paling langzaam de nek omdraaien. De visserij is niet de enige schuldige. Gemalen, stuwdammen en stuwen vormen barrières, of trekkende dieren worden er tot tot palingsoep vermalen. Daarnaast kunnen virussen, parasieten en ook verontreiniging met dioxines en PCB’s een rol spelen. Chemische milieuverontreinigingen hopen zich op in het vet van de dieren. Als de trek naar de paaigronden begint, worden de vetreserves aangesproken, waardoor de opgeslagen chemicaliën vrijkomen. Die kunnen tal van (hormonale) processen in het lichaam ontregelen. Schommelingen in het klimaat en veranderingen in oceaanstromingen zouden de paling eveneens kunnen treffen. Volgens Carel Drijver, hoofd Programma Oceanen en Kusten van het Wereld Natuur Fonds komt de vrije val van de paling voor een groot deel op het conto van de visserij. Overbevissing van de paling in de binnenwateren, maar ook de glasaalvisserij in Frankrijk en Spanje speelt volgens hem een belangrijke rol. Meer dan vijfennegentig procent van de jonge glasaaltjes komt in die landen terecht, waar ze massaal worden opgevist en tot delicatessen verwerkt of verkocht aan palingkwekerijen onder 8 oktober 2009 — RESOURCE


06-10-09 18:04

18 >> achtergrond

meer in Nederland. Nederlandse kwekerijen zijn dan ook een belangrijke motor achter de glasaalvisserij. Schieraal Drijver vindt dat er snel maatregelen moeten komen, anders is de soort ten dode opgeschreven. Die boodschap is doorgedrongen bij de politiek. Minister Verburg heeft besloten de palingvangst dit jaar in oktober en november te sluiten. Per 2010 gebeurt dat van september tot en met november. Juist in die periode trekken volwassen dieren, zogeheten schieraal, vanuit de binnenwateren naar zee. Door het visserijverbod zou dus meer paling naar de paaigronden kunnen trekken.

Moeizame kweek Naast onduidelijkheid wáár de paling het uiteindelijk doet is het ook een mysterie hóe de paling het doet. Het dier plant zich namelijk niet in gevangenschap voort. Daarom is de palingkweek nog voor honderd procent afhankelijk van in het wild gevangen glasaal. Meer dan de helft van de totale glasaal-aanwas ver-

dwijnt in palingkwekerijen. Johan Verreth van de leerstoelgroep Aquacultuur en visserij is betrokken bij een EU-project om het mysterie rond de voortplanting op te helderen. Wageningen zal zich richten op verbeterde voeding voor de moederdieren, om zo te komen tot vitale en krachtige jongen. ‘Probleem bij de paling is

dat de rijping van de eitjes buitengewoon langzaam verloopt’, licht Verreth toe. ‘In Japan zijn onderzoekers erin geslaagd de Japanse paling zich mondjesmaat voort te laten planten, door de dieren wekelijks hormooninjecties toe te dienen. Dit geeft erg veel stress, maar er is nog geen alternatief.’

Drijver is blij met de maatregel, maar wil uiteindelijk toe naar een algeheel vangstverbod. ‘Zeventig procent van de palingsterfte in Nederland, zo’n 900 ton, komt volgens een IMARES-rapport op rekening van de beroepsvissers’, zegt hij. ‘Willen we de paling redden dan is zo’n vangstverbod het meest effectief en uiteindelijk zal de visserij helemaal gesloten moeten worden.’ Drijver is bang dat zelfs met dergelijke harde maatregelen het herstel van de soort decennia zal duren doordat er veel te lang is doorgevist op het kwijnende palingbestand: ‘De politiek is tien jaar te laat met een goed bestandsbeheer.’ Ongelijke behandeling Johan Nooitgedagt, voorzitter van de Nederlandse Visserbond, onderkent dat de paling er slecht aan toe is en dat het rijkelijk laat is om maatregelen te treffen: ‘Helaas lag de patiënt al veel te lang op de intensive care.’ Toch zijn de beroepsvissers ongelukkig met het voorstel van de minister. Nooitgedagt is vooral ontevreden over de rol van Brussel in het palingdrama. ‘Ik denk dat het veel beter was geweest als iedereen in Europa enkele jaren helemaal geen aal, en dus ook geen glasaal, meer had mogen vangen. Als je een kerel bent, durf je dat hardop te zeggen en als beleid door te voeren. Iedereen treft dan hetzelfde lot.’ Nooitgedagt had liever een goede saneringsregeling gezien, waarbij vissers worden uitgekocht. Daarnaast vindt hij dat de Raad van visserijministers nooit akkoord had mogen gaan met zo’n ingrijpende maatregel zonder een sociaal plan voor de vissers. Nooitgedagt is er niet van overtuigd dat vissers in andere EU landen dezelfde behan-



06-10-09 18:04

achtergrond << 19

Eels in danger

deling krijgen. ‘De Nederlandse vissers zijn het slachtoffer van een wel heel ongelijke behandeling.’ Ook vindt hij het niet uit te leggen dat de glasaalvisserij in Zuid Europa gewoon doorgaat. Drijver van het WNF onderkent dat de buitensporige glasaalvangst een groot probleem is. Ook die tak van de visserij moet per direct stoppen, vindt hij, maar van ongelijke behandeling van de Nederlandse vissers is volgens hem geen sprake. ‘Ierland is al helemaal gestopt met de palingvangst, terwijl Noorwegen, Schotland, Duitsland en

‘Uiteindelijk zal de visserij helemaal gesloten moeten worden’ Denemarken de visserij hebben beperkt of plannen hebben voor verdere vangstbeperkingen op korte termijn.’ Het voorgestelde alternatief van de vissers, 157 ton trekkende paling over de dijk in zee zetten, is met het vangstverbod ook van de baan. De International Council for the Exploration of the Sea ICES beoordeelde deze stap als ‘onvoldoende’. ‘Terecht’, stelt Drijver. ‘Ten eerste weten we niet eens of die paling het überhaupt wel redt. Daarnaast is die 157 ton peanuts vergeleken met de 4.000 tot 6.000 ton volwassen paling die jaarlijks in Nederland nodig is voor het herstel van de soort.’ Ontsnappen Omdat de oorzaak van de dramatische achteruitgang van de paling deels onbegrepen is, is er ook geen garantie dat de genomen maatregelen de stand uiteindelijk zullen op-

krikken. Om de kans op herstel zo groot mogelijk te maken, moet er op meerdere fronten tegelijk actie worden ondernomen, vinden onderzoekers van IMARES en van de onderzoeksbureaus Vivion en VisAdvies. Ten eerste dient het leefgebied van de paling te worden verbeterd: minder natuurlijke vijanden en concurrenten, en schoner water. Daarnaast moet er voldoende glasaal kunnen binnentrekken, terwijl het aantal dieren dat naar de paaigronden trekt omhoog moet. Volgens een IMARES-rapport dient er, om een duurzame visserij te garanderen, vijftien maal zoveel volwassen aal naar zee te ontsnappen als de vierhonderd ton die het nu redt. Minder vissen is dan ook onontkoombaar. Een vangstverbod alleen is echter niet voldoende en kan zelfs contraproductief werken: als de palingvisserij stopt, is er geen enkele politieke motivatie meer om de soort te beschermen. Een vangstbeperking is daarom zinniger dan een totaal verbod, vinden sommige onderzoekers. Daarnaast zul je trekkende volwassen dieren, maar ook binnentrekkende glasaal, een veilige weg langs sluizen, gemalen en stuwen moeten aanbieden. Voor de palingvissers is er desondanks hoop. Zelfs met een compleet vangstverbod ziet Drijver een belangrijke rol voor deze kwijnende beroepsgroep. ‘De kennis van de beroepsvissers mag niet verloren gaan’, stelt hij. ‘Het WNF wil graag dat overheden en terreinbeheerders met de palingvissers samenwerken bij herstelprogramma’s voor de paling. De vissers kunnen dan een rol spelen in het beheer van de binnenwateren.’

A parliamentary debate on 10 September led to a ban on eel fishing from September through November. Fishermen don’t like it, but scientists insist that it’s a last chance to save a unique fish, a prized delicacy and a bit of real Dutch culture. The eel population has shrunk by three quarters in sixty years, and migration of glass eels up Dutch rivers is at an alltime low. Experts from IMARES have been sounding the alarm in vain for years. The WWF is pleased, but says the measure is too little too late: a total fishing ban is now needed. The Dutch fishermen’s union admits the need for a ban, but thinks it should come from Brussels and be Europe-wide. It also wants compensation for Dutch fishermen now affected by the ban. The union’s proposed alternative of chucking 157 tons of glass eels into the sea was dismissed by both the government and the WWF, though. It would have been a drop in the ocean.. The full story? resource.wur.nl/en



06-10-09 18:04

20 >> M.I.

65 en verder

Langer doorwerken is een zegen?

Werken tot ons 67-ste, we ontkomen er waarschijnlijk niet aan. Maar is langer doorwerken wel zo erg? redactie: Roelof Kleis / foto: ImageSelect

Rob Nout (63)

universitair hoofddocent Levensmiddelenmicrobiologie, nog anderhalf jaar voor de boeg: ‘Als je ertoe in staat bent, is doorwerken een zegen. Voor mezelf zie ik geen belemmeringen. Ik zit goed in mijn vel en heb plezier in mijn werk. Via het onderwijs kom ik veel in contact met jonge mensen, dat houd je actief en jong van geest. Ik beschouw mezelf als een geluksvogel, maar vergis je niet, het kan plotseling gebeurd zijn. Van mijn reünieclub ben ik de enige die nog werkt. De anderen zijn er al mee gestopt of zijn uitgeblust. Na de einddatum ga ik sowieso door. Er lopen nog allerlei projecten en ik heb mijn aio’s die ik begeleid. Dat kun je niet zomaar stoppen.’

Jeanne Kole-Wijnstekers (63)

telefoniste bij het Facilitair Bedrijf: ‘Als het zou moeten, zou ik door kunnen. Ik doe geen zwaar werk en ik heb er plezier in, maar 65 jaar vind ik eigenlijk wel mooi. Ik woon in Den Bosch, dus dat betekent veel reistijd, en mijn man is bovendien al met pensioen. Ik vind niet dat je de AOW-leeftijd voor iedereen moet verhogen naar 67 jaar, in ieder geval niet voor mensen die zwaar lichamelijk werk doen. En als je veertig jaar in dienst bent, dan mag je wel stoppen: dan heb je je best wel gedaan voor de maatschappij.’

Ger Vos (65)

koordirigent WSKOV, sinds april met pensioen: ‘Ik vind doorwerken na je pensioen een cadeau. Psychologisch en fysiek was ik er ook nog lang niet aan toe; ik heb nog veel werklust en wil nog veel dóórgeven. Als artiest ben je sowieso nooit klaar. Het is onzin om kennis en ervaring te ‘parkeren’ of, erger nog, af te schrijven. Van Wage ningen UR moest ik met 65 jaar met pensioen; ik mocht absoluut niet doorwerken. Toch is er voor mij eigenlijk niets veranderd doordat ik mijn werkzaamheden bij het koor van de WSKOV gewoon voortzet. De honorering komt nu niet meer rechtstreeks van Wageningen UR; dat loopt nu via de vereniging. Ik ben geen werknemer meer en heb dan ook geen recht op extra uitkeringen zoals vakantiegeld of sociale verzekeringen. Daar ben ik niet zo blij mee.’

Anne Mie Emons (67)

hoogleraar Plantencelbiologie: ‘Als ik mijn werk niet met plezier deed, was ik allang gestopt. Dat ik er nog veel lol in heb, komt misschien wel doordat ik pas tien jaar na mijn afstuderen aan de universiteit terecht ben gekomen. Weliswaar ben ik deze maand veertig jaar rijksambtenaar, maar ik zit pas dertig jaar in de wetenschap; een overstap die ik bewust pas maakte toen de kinderen al wat groter waren. Ik ben nu nog voltijds bezig. Ongeveer de helft van de tijd als baan in Wageningen. Daarnaast ben ik onder meer hoogleraar in Beijing en verbonden aan het instituut AMOLF in Amsterdam, en ik doe klussen voor Wageningen Universiteit als plaatsvervangend rector. Mijn afscheid staat gepland voor 2011; we organiseren dan een groot congres; daar wil ik graag mijn afscheidsspeech houden want mijn carrière was op de eerste plaats internationaal. Dan zijn ook mijn meeste aio’s klaar en is een postdocproject van NWO afgerond. Op mijn 65’ste had ik echt niet weg gekund.’


RES0404P2021 2223 mi-post.indd 20

06-10-09 18:06

M.I. << 21

Piet Looise (66)

oud-docent economie bij Van Hall Larenstein: ‘Als mensen langer moeten werken, dient de organisatie nog nauwkeuriger naar hen te luisteren. Het lijkt me geen goed idee om mensen te dwingen tot hun 67-ste het werk te doen dat ze al vanaf hun 40-ste verrichten, en ze dan te verplichten ineens te stoppen. Het is beter als het een glijdende schaal wordt. Wijziging en verlichting van taken, eventueel in ruil voor salarisvermindering, moeten mogelijk zijn. Ik denk dat in het onderwijs maar weinig mensen voor de volle honderd procent tot hun 65-ste doorwerken. Met een volledige onderwijsbaan, zonder al te veel diversiteit in de taken, is dat ook bijna niet haalbaar.’

Herman Eijsackers (63)

Lid Concernstaf en Wetenschappelijke Adviesraad, nog anderhalf jaar te gaan: ‘Ik zou graag langer willen doorwerken, ik heb nog zoveel lol in mijn werk. Ik ben ook zeker van plan om na mijn pensionering als vrijwilliger actief te blijven. Maar let wel, ik zit in een gunstige positie. Als academisch onderzoeker heb je een grote vrijheid, ik kan keuzes maken, maar als je baas precies vertelt wat je moet doen en je steeds hetzelfde werk te doen krijgt, dan kan ik me voorstellen dat je op je 65-ste met pensioen wilt. Mensen die vanwege hun werk of slijtage echt toe zijn aan pensioen, moeten kunnen stoppen met 65 jaar.’

Jos Smit (63)

onderzoeker bij het LEI, slechts enkele maanden van zijn pensioen verwijderd: ‘Ik vind het geen straf om langer door te werken, maar aan de andere kant is het nu ook wel genoeg. Als mensen later met pensioen gaan, moet de organisatie hierop inspelen. Nu heerst er een sfeer van: die zestigplussers gaan gauw weg. Dat moet veranderen want het is nog een heel eind naar 67. Wel is het zo dat je op een gegeven moment bepaalde aspecten van je werk wel gezien hebt en dat je die zou willen afstoten. Zo heb ik het helemaal gehad met het frequente reizen binnen Europa. Stoppen is voor mij een positieve keuze. Dan krijg ik tijd voor vrijwilligerswerk, maar ook om te spitten in historische archieven.’

Should we be pleased we can work beyond 65? We will probably end up having to work until we are 67. Is that really such a bad thing? Seven people who are close to retirement or have just stopped work have their say. Some feel the work for older people should be adapted - a lighter workload, fewer business trips abroad - if they are to work longer. And if you’ve put in 40 years you should certainly be allowed to retire. Others get so much out of their work they would be quite happy to carry on beyond 65. Professor Emons, for example, is still going strong at 67 and has planned her leaving do for 2011. The full story? resource.wur.nl/en



06-10-09 18:06

22 >> post / puzzel post Ook een mening? Mail je reactie naar [email protected].

KWALITEIT In Resource 3(4) worden de kwaliteitscijfers die zijn toegekend door visitatiecommissies gerelateerd aan citatiescores en impactfactors. Het artikel gaat voorbij aan het feit dat een aantal van de internationale visitatiecommissies hun kanttekeningen hebben geplaatst bij de nieuwe Wageningse manier van omgaan met citatiecijfers. Als kwaliteit simpel af te lezen is uit citatiecijfers en de impactfactor van tijdschriften dan zou de visitatie in feite afgeschaft kunnen worden. Er is veel discussie geweest over de bibliometrische analyse en ook internationaal roept de dans om impactcijfers, gefaciliteerd door de eigenaren van ISI, veel kritiek op. Een handig instrument voor wetenschapsmanagers maar op lange termijn slecht voor de wetenschap is de teneur van veel analyses. Van deze discussie is weinig terug te vinden in Resource. Kees Jansen, Technology and Agrarian Development Group

NIEUWE RESOURCE Vroeger, dat is in dit geval een zomer geleden, verscheen Resource iedere week. Het was een krantje voor studenten en medewerkers van Wageningen UR en geen glossy reclamefolder. Het krantje stond zogezegd dicht bij student en medewerker. Je kon het blaadje meenemen naar je ouders en vertellen: ‘Kijk pa en ma dit is Wageningen’. Het is spijtig dat de redactie heeft besloten om in de vernieuwde Resource veel minder aandacht te besteden aan een activiteitenkalender en intern nieuws. Juist die onderdelen zijn wegbezuinigd die een reden vormden voor het openslaan van Resource. Honderden studenten steken iedere week enkele duizenden uren werk in het organiseren van activiteiten voor studenten terwijl het blad van Wageningen Universiteit en Research gratis reclame voor CineMec verkiest boven berichtgeving van deze activiteiten. Jan Joris Midavaine, vijfdejaars student VHL

REACTIE Jammer dat je je niet meer in Resource kunt vinden. Je noemt

het blad een glossy reclamefolder. Het blad ziet er inderdaad gelikter uit. De mededelingen van studentenclubs en clubjes namen we (klakkeloos) over in het vorige blad, maar uit onderzoek bleek dat lezers die pagina’s slecht waardeerden. Daarom hebben we gekozen voor een door de redactie streng geselecteerde agenda achterop. Omdat studenten en medewerkers inderdaad behoefte hebben om hun activiteiten aan te kondigen, hebben we daarvoor een agenda ingericht op de site. Verder hebben we niets wegbezuinigd. We maken meer artikelen dan voor de zomer. Minder in print, maar des te meer op resource.wur.nl. Die site kun je ook laten zien aan je ouders. Gaby van Caulil, hoofdredacteur Resource

Resource gets ‘Could do better’ report K. Jansen of TAO gives Resource low marks for last week’s account of Wageningen’s visitation report. It failed to reflect widely shared doubts about measuring quality with citation and impact statistics. And for student J.J. Midavaine, the new Resource is just a glossy brochure, short on internal news and info about student activities. Gaby van Caulil replies that there’s a full calendar and more news than ever: online at resource.wur.nl.

CORRECTIES De curator van de botanische tuinen in Wageningen, Wilbert Hetterscheid, en zijn twee medewerkers zijn niet uit hun functie ontheven, zoals vermeld in Resource 3 (4). Hun functie is opgeheven, waardoor ze nu herplaatsingskandidaat zijn.

Full letters? resource.wur.nl/en

studio steenhuis/maarten gaillard

Hokjesdenken Bewoners van de Wageningse sterflat Asserpark kunnen goed in hokjes denken. De afdelingen 5C en 6A hadden de puzzel helemaal goed. Ook Laurens van Buren van huize Cunera maakte geen fouten. Een lastige bleek de spelling van ‘de vitamine die niet altijd zo heilzaam blijkt’. De zevende letter van deze antioxydant moest een y zijn, zodat er verticaal gym kon staan. Stuur je oplossing uiterlijk donderdagochtend 15 oktober naar [email protected]. De goede oplossing komt die middag op de site. Horizontaal 1. Oosterse borrel 5 Concurrent die zich binnenkort naast onze campus vestigt 10 Ieder voor zich 12 Alsjeblieft, een klap 13 Stroomt tussen Madrid en Lissabon 14 Oos terse drinkyoghurt 16 Iets van een ander willend 17 Ouwe boef

In Resource 3 (4) stond bij het artikel over de beoordeling van onderzoekscholen het lijstje ‘Ook goed’, met sterke Wageningse leerstoelgroepen. Daarin ontbreken ten onrechte Toxicologie en Gewas- en onkruidecologie. Een nieuwe, volledige lijst van subtoppers (met toelichting) is gepubliceerd op www.resource.wur.nl.

uit de VS 18 __ Kots, Achterhoeks openluchtmuseum 19 Bevindt zich aan het eind van de voedselketen 21 Vrouwtje met krulletjes 22 Klimaatfilm 25 Trek in taal 27 Franse vriend 28 De oesters van Nam __ 29 Naast het brons gegrepen 32 Roeiers die boer’n spelen 34 Steengoed onderzoek

in Den Haag 36 Stralingsgebied? 37 Krijgt de Prins Bernhard Cultuurfondsprijs voor Natuurbehoud 39 In-steekpunt 40 Onwaar verhaal 41 __ REAAL, bank 42 Monopoly-plein in Utrecht Verticaal 1. Effe doordrinken met Paul de

Leeuw 2 Zonderling 3 Het verbod daarvan op 1 oktober betekent dat er minder gerookt zal worden 4 Drinkplaats 5 Wordt tegenwoordig ook al uit de berm gewonnen 6 Vervoermiddel voor shoppers 7 Zoals daar zijn 8 Het element zilver 9 De volle is al het geld 10 Kindvriendelijke vogel 11 Hiervan nam Kik honderden soorten mee uit Griekenland 14 Deed WSO vorige week uit protest 15 Festijn waar je een enorme saucijzenbrood kunt eten 17 Mötley __, grove band 19 Citroëntype (‘de Snoek’) 20 Amerikaanse arts met een bekend dieet 23 Plus wie erna komen 24 Rolprenten 25 Wordt steeds vaker in aquacultuur gekweekt 26 Titel van Lely 30 Alternatief voor gladiolen 31 ‘Jakkie, wat een __ beestjes!’ 33 Wordt schouderophalend gezegd 35 ‘Ich bin __ Berliner’ 38 Na H het meest voorkomende element in het universum



06-10-09 18:06

liefdewerk << 23

>> Arjan + hout naam Arjan de Jong, software-engineer Centrum voor Geo-Informatie

‘Het leukste is, uit te zoeken hoe je iets met de hand kunt maken’ Jarig en toevallig familie van Arjan de Jong? Een goeie kans dat het cadeau van hout is. Een luxe snijplank, een fraai vormgegeven kistje of iets dergelijks. Arjan de Jong vult zijn vrije tijd met het maken van meubelen. Met grote precisie en liefde voor het materiaal. Dat zie je zo. Het begon drie jaar geleden. ‘Ik was aan het verbouwen en moest een inbouwkast maken. Dan kun je bij IKEA terecht. Maar ik dacht: het moet ook anders kunnen.’ Een timmercursus dus. Hij is er niet meer mee gestopt. In zijn tot atelier omgebouwde kelderbox leeft-ie zich uit. ‘Iets in je hoofd hebben en het dan met je handen maken. Dat is de kick. Op mijn werk maak ik ook dingen: software. Maar dit is iets tastRK / Foto: Guy Ackermans baars.’

‘this is something tangible’ Birthday coming up? Related to Arjan de Jong, by any chance? If so, the odds are on your getting a wooden birthday present. An upmarket chopping board perhaps, or a beautifully crafted little chest. Arjan de Jong’s hobby is making furniture, and you can see at a glance that he does it with great precision and love for his materials. It all started three years ago. ‘I was doing up the house and needed a built-in cupboard. You can get them at IKEA, but I thought there must be other options.’ So off he went to a woodwork course, and he hasn’t looked back. He works away to his heart’s content in the cellar he’s turned into a workshop. ‘Having an idea and then making it with your hands. That’s what gives you a kick. In my job I make things too – software. But this is something tangible.’



06-10-09 18:06

illustratie: henk van Ruitenbeek

24 >> english

Entertaining guests gastvrijheid Toen ik vrienden voor een Grieks etentje uitnodigde was ik geschokt toen een van de gasten vroeg of ze kon bijdragen in de kosten? In mijn cultuur is dit zo ongeveer het meest botte wat je kunt doen. In Griekenland zijn dinergasten extreem belangrijk en gastvrijheid staat bij ons hoog in het vaandel. Om je gastheer, die cultuur en huis met jou deelt, te willen betalen is een regelrechte belediging en druist in tegen alle etiquette. Aan alles een prijskaartje willen hangen is zinloos en soms zelfs immoreel.

>>TYPICAL DUTCH

During my first month in the Netherlands I invited some friends I had made during my introduction week in Wageningen to my place for dinner, to catch up with their latest news. At the end of a very pleasant evening of Greek food and inter-cultural conversation, I was stunned to be asked by one of my guests what was in her own words a ‘typical Dutch question’: whether she could contribute to the expenses of the meal! For a moment I was left speechless, since according to my culture this is a serious offence to the person that is hosting the dinner. But I immediately recovered and explained the impropriety of the suggestion.

In Greece, entertaining guests at a dinner at home is considered to be a very important thing. We put great effort into preparing the meal, we deliberately over-cater because offering your guests second helpings is part of the decorum, and we make sure that we present the best of our cuisine. In fact the Greek word for hospitality, which we consider to be one of our defining characteristics is ‘filoxenia’ meaning love for strangers, people outside the family. Attempting to pay your Greek host for a dinner invitation is a grave insult to his/her efforts to share the best of his/her culture/home with you, and is the worst possible breach of the rules of etiquette. In the three years that have passed since then, I look at this strange incident in a completely different way. Dutch culture has several unique characteristics that I still find completely fascinating: lack of social pressure, or in other words a great level of tolerance, a great respect for the rights of the individual, directness and

open mindedness that means people do not hesitate to deal even with the most unthinkable issues (euthanasia, rights of homosexuals, and legalization of soft drugs, to mention but a few). I now understand that the desire ‘not to impose oneself on others’ in the Netherlands is very strong and that this culture allows people to express bluntly even things that it is unthinkable to discuss in many other countries. However, since it is impossible for people to interact without ‘imposing’ on each other at some level I still find that attempts such as this to put a price on everything can be meaningless and even immoral. Elissavet Gkogka, PhD Laboratory of Food Microbiology.

Do you have a nice anecdote about your experience of going Dutch? Send it in! Describe an encounter with Dutch culture in detail and comment on it briefly. 300 words max. Send it to [email protected]


RES0404P2425 2627 2829 english-student.indd 24

06-10-09 18:07

student << 25

Slaapzakrace

‘Veel studenten willen goedkoop maar tegelijkertijd duurzaam eten’

tegen de woningnood

Foto: Guy Ackermans

Loet Rammelsberg, p27

Actie-ontbijt bij Forum om aandacht te vragen voor het kamertekort.

Een avondje feesten in de Bunker en een nachtje slapen in het sportcentrum; er zijn beroerdere manieren om actie te voeren tegen de woningnood. Om het kamertekort in Wage ningen onder de aandacht te brengen, organiseerde de Wageningse Studenten Organisatie (WSO) van donderdag 1 oktober op vrijdag 2 oktober een sleep-in voor studenten die geen kamer hebben. De actie was bedoeld als signaal aan de autoriteiten hoe urgent het probleem is. Bovendien bood het eerstejaars de kans, een keer uit te

gaan in hun nieuwe stad zonder de laatste trein terug naar huis te hoeven nemen. Ongeveer de helft van de eerstejaars heeft nog geen kamer in Wageningen, vermoedt de WSO. Uit een enquête van de studentenvakbond bleek dat ongeveer een vijfde van deze groep meer dan 2,5 uur per dag onderweg is van huis naar collegezaal. Voor de actievoerders was er donderdag de mogelijkheid in de kantine van de Bongerd een film te kijken. Daarna begon het homesweet-homeless-feest in de Bunker, dat de WSO organiseerde in

Zonder kamer geen topsport Judoka Krijn Schetters, eerstejaars student Agrotechnologie en Nederlands juniorenkampioen in de klasse tot 66 kilogram, traint en slaapt al weken onvoldoende omdat hij geen kamer heeft. ‘Ik verdoe minstens 15 uur per week aan reizen, op en neer naar Oen, al heb ik me in januari al ingeschreven bij Idealis.’ Dat hij als topsporter die uren niet kan missen, bleek geen grond voor urgentie. Terwijl studeren en sporten toch al hard werken is. Begin september miste hij direct enkele colleges omdat hij in Yerevan, Armenië, meedeed aan het EK junioren. Krijn zoekt een rustige kamer. ‘Ik moet overdag kunnen rusten en zelf kunnen koken, omdat ik goed moet letten op wat ik eet.’ De camping is geen optie: vocht en kou zijn slecht voor de spieren. YdH

samenwerking met jongerenvereniging Unitas. Actievoerder Eveline (18), voor het eerst uit in Wageningen: ‘Het was een leuk feest. In de slaapzaal was het gezellig, met een man of vijfentwintig. We hielden een slaapzakrace en speelden middernachtvolleybal. Margot (19): ‘We zijn dakloos, dus we moesten wel meedoen.’ Om half acht de volgende ochtend opende George Amoasah, voorzitter extern van WSO, het actie-ontbijt. Hij sprak de vijftig aanwezigen toe die vermoeid en koud tussen een tiental tentjes voor Forum stonden. Daarbij ook vertegenwoordigers van de gemeente, Idealis en Wageningen UR. Rector magnificus Martin Kropff was daarna aan het woord. De rector beloofde dat tegen december in ieder geval alle internationale studenten zijn gehuisvest. Marlies Bos, secretaris vande WSO: ‘Er zijn 400 Nederlandse studenten en 190 internationale studenten die geen kamer kunnen vinden. Wat nu beloofd is, is niet genoeg. Ik hoop op de bouw van nieuwe woonruimte.’ Tom Rijntjes

Sleep against homelessness A party at the Bunker and a sleep-in at the Sports centre (with a sleeping bag race): what better way to protest against homelessness? WSO organized the sleep-in for homeless students on Thursday 1 October. The authorities got the message, and first years got a night out in Wageningen without having to catch the last train home. About half the first years have no room, and one fifth of those spend over 2.5 hours commuting. The sleep-in was followed by a breakfast at which Martin Kropff promised to have all international students housed by December. Not enough, says WSO: there are 400 Dutch students who want a room for Christmas too. Among them Judoka Krijn Schetters who can’t reach peak condition while commuting 15 hours a week. The full story? resource.wur.nl/en



06-10-09 18:07

26 >> student SPreADtWeet

Ge(I)le PAD

Twitteren tijdens je werk én je baas tevreden houden. Het kan met het programma Spreadtweet, waarmee je je Twitteraccount vermomt als Excelsheet. In de formulebalk kun je een Tweet invullen. In het werkblad kun je updates uit je netwerk bekijken. Concentreer je op je scherm als je baas binnenkomt. Hij zal onder de indruk zijn. Tenzij hij zelf ook Spreadtweet.

van kleur veranderen als je geil bent. voor ons mensen zou het wel even wennen zijn, maar stel je voor hoeveel moeite het zou schelen in de kroeg. Het werkt in elk geval goed voor de bruine Bufo luetkenii. Deze pad wordt fris citroengeel als hij klaar is voor de paring. na de daad wordt hij weer saai bruin.

Studeren op een snelle, duurzame hap STIjn << Gods zegen Het schemert op perron 2 van station Arnhem. Links van mij staat een forens met laptoptas, rechts zie ik een vrouw in roze joggingpak. Ze schreeuwt iets onverstaanbaars naar twee voorbijlopende pubers die ineens sneller gaan lopen. Nieuwsgierig sluip ik dichterbij. De vrouw ziet er oud uit, de wallen onder haar ogen zijn werkelijk reusachtig. Zelfs haar witte gympen zijn niet in staat de vrouw nog enigszins sportief te maken. Oh jee, ik ben weer te dichtbij gekomen, ze heeft mij gezien. ‘Heb je een euro voor mij?’, vraagt ze terwijl ze met haar ogen en wallen een hulpeloos gezicht trekt. ‘Mijn moeder ligt op sterven en ik moet naar Doetinchem.’ Haar gezicht zit vol groene, rode en blauwe plekken, een alcoholdamp bereikt mijn neus. ‘Ik heb geen geld bij me’, lieg ik en loop weg. Roze joggingbroek besluit mij te achtervolgen. Ik kan mijn nieuwsgierigheid ook nooit eens bedwingen, mopper ik in mijzelf. Na mijn ontmoeting met een dronken, harige man die alle ellende aan ‘de vrouw’ toeschreef, had ik toch beter moeten weten, maar nee. Roze joggingpak gaat voor mij staan en begint haar bedelspeech. Ze is alleen, misschien hoef ik toch niet heel bang te zijn. ‘Ik ben verkracht, ik ben mishandeld en niemand op de wereld helpt mij.’ De vrouw zet haar verhaal kracht bij door de individuele blauwe plekken op haar gezicht op te sommen. ‘Sorry, maar ik heb echt niets, ik ben student’, stamel ik, ‘Misschien kan de dagopvang, of het Leger des Heils wat doen?’ De vrouw kijkt mij recht in de ogen. ‘Nee. Niemand wil me helpen, niemand, maar jij hebt mij tenminste willen helpen. Daarom krijg je toch Gods zegen. Jij bent een goed mens.’ Verbouwereerd stap ik in mijn trein. Ik zie Roze joggingbroek richtingloos over het perron zwalken. De trein vertrekt, ik kijk in mijn portemonnee. Er zit zelfs drie euro in. Wat STIjn vAn GILS ben ik een goed mens.

Een duurzame mensa? voor menig groene wageningse student is dat een droom. Studentenorganisatie SIFE, gericht op duurzaam ondernemen, kijkt samen met studenten naar de mogelijkheid die te realiseren. Loet Rammelsberg, bestuurslid van Students In Free Enterprise: ‘Op dit moment is het voor Wageningse studenten niet mogelijk een snelle, goedkope en tegelijkertijd lekkere en gezonde hap naar binnen te werken. De universiteit heeft een aantal jaar geleden een enquête gehouden onder studenten. Daaruit bleek dat veel studenten behoefte hebben aan goedkoop maar tegelijkertijd duurzaam eten’, aldus Rammelsberg. ‘Duurzaam betekent in dit kader dat we graag aan de vraag van de doelgroep tegemoet willen komen waarbij we zoveel mogelijk lokale ondernemingen in het proces betrekken. We zouden bijvoorbeeld een voorkeur voor lokaal voedsel hebben.’ Vanaf het begin van dit academisch jaar werkt SIFE samen met MSc-studenten die meedoen aan

het vak Academic Consultancy Training (ACT). Zij gaan kijken naar de mogelijkheden om een duurzame mensa in Wageningen te beginnen. Rammelsberg: ‘De studenten komen uit verschillende disciplines en kunnen zo hun kennis uit de collegezaal op een praktisch vraagstuk toepassen. Het is bij ACT de bedoeling dat studenten aan een vraagstuk werken samen met collega’s uit verschillende disciplines en achtergronden. De studenten hebben bovendien contact met lokale ondernemers. Momenteel is de projectgroep voornamelijk bezig met een marktanalyse, waarbij we vooral kijken met wie we mogelijk kunnen samenwerken en wat er al om ons heen wordt gedaan.’ In periode 3 van dit jaar zal het project door een nieuwe ACTgroep worden geëvalueerd. Bovendien zal het mensa-idee meedingen bij een landelijke competitie, waaraan SIFE-afdelingen vanuit het hele land meedoen. De winnende idee zal vervolgens tijdens een internationaal platform Amrish worden gepresenteerd. Badjoe

SIFE Students In Free enterprise is een internationale non-profitorganisatie die in het leven is geroepen door grote bedrijven zoals Philips, kPMG en unilever. De organisatie is in studentensteden over de hele wereld actief, sinds begin 2007 ook in Wageningen. De organisatie telt momenteel actieve leden. Die werken niet alleen aan het ontwerpen en opzetten van een duurzame mensa, maar ook aan andere ideeën, zoals een project om werkloze vrouwen in China de mogelijkheid te geven internetbedrijfjes op te zetten.



06-10-09 18:07

student << 27

‘Liever één baan in de pocket dan tien visitekaartjes in de hand’

Pedo zoekt studie De zelfverklaarde pedofiel Norbert de Jonge mag in Utrecht geen pedagogiek studeren, meldt het Ublad. De Jonge probeerde het eerder aan de Leidse en Nijmeegse universiteit. De secretaris van de partij voor Naastenliefde stapt nu naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Minister Plasterk heeft inmiddels een passender middel tegen studenten als De Jonge: de harde knip!

Stijn van Gils, p28

>> prikbord A good person Accosted by a down-andout woman at the station, Stijn resists her sob story. But God will bless him she says: ‘you’re a good person’. Food for thought as the train leaves. v

foto Bart de Gouw

Sustainable fast food

Argo wint dit jaar wel de Farmer Challenge Afgelopen zondag vond de tweede Argo Farmer Challenge plaats, mailt roeivereniging Argo. Het was een ‘machtig mooi boer’n spektakel’. Met 18 inschrijvingen van ploegen van Theta (Eindhoven), Euros (Enschede) en Proteus (Delft). Iedere ploeg kon zijn boerenkracht meten door frontgewichten sjouwen, strobalen dragen, trekker duwen, vrouwsjouwen en meer spellen puur op kracht. Anders dan in 2008 werd de Farmer Challenge dit

jaar gewonnen door Argo, na een felle strijd met een ploeg uit Eindhoven. Ook bij de damescompetitie bleek Boerderij Botergeil namens Argo de sterkste ploeg. De dag werd ‘vanzelfsprekend’ afgesloten met een barbecue en de nodige biertjes.

The Farmer Challenge prikbord Stuur je foto’s naar [email protected]

Velpse studenten geven natuureducatie Meer dan 1100 deelnemers liepen op 27 september van landgoed Larenstein naar de Posbank. Onderweg kregen ze uitleg van hogeschoolstudenten over de natuur en het landschap. Midden op de Posbank op de overgang tussen heide en bos stond afgelopen zondag een kraampje. Met koffie en ehbo-ers, maar ook een grote bak met insecten en spinnen en een aquarium

Many Wageningen students would like a canteen where they can get healthy, sustainably produced food. Locally grown, for example. SIFE (Students in Free Enterprise) and MSc students taking the Academic consultancy training module are working on it.

met visjes en andere waterdiertjes. ‘We wilden de wandelaars dieren laten zien die ze eigenlijk niet goed kennen’, zegt derdejaars student Bos- en Natuurbeheer Robin Kraaij. Samen met andere VHLstudenten bemande hij een van de zogeheten Greenpoints. Op deze punten konden wandelaars stempelen, hun dorst lessen en op adem komen. En studenten vertelden ze iets over de natuur om hen heen.

In de bak met insecten en spinnen zaten ook een padje en een wijngaardslak, vertelt Robin. ‘We hebben de diertjes een dag eerder verzameld want we zochten wat spectaculairs. Zoals een vijf centimeter grote kever en een wijngaardslak. In Zuid-Limburg komen wijngaardslakken vrij veel voor. Maar de soort is beschermd om te voorkomen dat de slakken als escargots worden geserveerd.’ AB

The Argo rowing club won the Farmer Challenge, in which teams tested their prowess at such agricultural pastimes as pushing tractors and carrying bales of hay. Followed – of course – by a BBQ and beer.

Nature education VHL students gave people doing the Larenstein to Posbank walk information about the nature they would see en route. The full story? resource.wur.nl/en



06-10-09 18:07

28 >> student Seksverbod voor studenten

Loosers

Stel je voor dat je studentenhuisvester zich met je seksleven gaat bemoeien. Seks in je eigen kamer, het mag wel. Maar niet als je room mate er is. Dat is een nieuwe regel op de Tufts University in Boston. De reden: er waren klachten binnengekomen over seksende kamergenoten. Je kunt je ook afvragen hoe hoog de nood moet zijn geweest.

Een Nijmeegse studente moet voor de rechter verschijnen voor belediging van de politie. Ze noemde controlerende agenten op de Grote Markt in Groningen ‘sukkels’, ‘loosers’, ‘klootzakken’en ‘kankerlijers’. Dat was in 2005. De rechter sprak haar vrij. Het Hof ook. Maar de Hoge Raad is het daar niet mee eens. En dus moet ze opnieuw voor de balie. Hoezo vrijheid van meningsuiting?

Handvol visitekaartjes, maar geen baan Zo’n 45 bedrijven zijn 2 oktober present tijdens de carrièredag bij Van Hall Larenstein. Een goed moment om hun interesse te peilen voor een bijna afgestudeerde bos- en natuurbeheerder. Zelfverzekerd loop ik op ingenieursbureau DHV af. ‘We zitten goed in het werk’, zegt Bart Jansen, die zelf ooit aan Van Hall Larenstein studeerde. Voorzichtig begin ik over mijn zoektocht naar een baan. ‘Nou’, krijg ik als antwoord, ‘formeel hebben we een vacaturestop, maar voor goede mensen is er altijd ruimte.’ Bij de gemeente Rotterdam gaat het al beter. Ik begin over stedelijke dynamiek, ruimtedruk en de fantastische uitdaging van het inpassen van natuur. Blijkbaar scoort mijn introductie goed, onderhands krijg ik een usb-stick aangereikt. ‘Bekijk dit filmpje maar eens’, zegt Martijn Kleinveld. ‘We hebben ook traineeships, dan kun je op verschillende plaatsen in de gemeente beginnen en doe je meteen veel ervaring op.’ Toevallig heeft de gemeente ook een

Foto: Ad Bakx, Graphic Services

Ondanks de crisis zijn bedrijven geïnteresseerd in nieuw personeel. Een bijna afgestudeerde beproeft zijn succes op de carrièredag bij VHL Velp.

Carrièredag bij Van Hall Larenstein in Velp

vacature voor ecoloog. Helaas kent Martijn de details niet, maar ik kan altijd bellen. In één van de collegezalen is een debat gaande over de eigenschappen van goede medewerkers in crisistijd. Eigenlijk is het gewoon een college. Iets te abstract, iets te langdradig, en zonde van mijn

zoektijd. De middag vliegt voorbij. Of ik Lybrae Consultants ken? Nee! Eigenlijk zoeken ze vooral ervaren ecologen, maar ik mag het altijd proberen. Ja ja, als ik echt interessant was geweest dan had ik zo’n mooi petje gekregen. Eelerwoude raadt me aan bij hen een afstudeerplaats te vinden. Bij Van

Der Tol krijg ik een luxe schrijfmap. Ze zoeken zelfs bos- en natuurbeheerders, maar dan zit ik wel in het kleinschalige groen. Met een handvol visitekaartjes ga ik naar huis. Maar tsja, liever één baan in de pocket dan tien visitekaartjes in de hand. Stijn van Gils

Oorzaak brand Bornsesteeg niet bekend De precieze schade van de brand in studentenflat De Bornsesteeg is nog niet vastgesteld. Ook is de oorzaak onduidelijk, aldus de persvoorlichter van studentenhuisvester Idealis.

De brand brak uit in de nacht van vrijdag 25 op zaterdag 26 september op de negentiende verdieping. Uit voorzorg werden alle bewoners van de Bornsesteeg geëvacueerd. Toen de brand was geblust, kon iedereen terugkeren,

behalve de bewoners van de afdeling waar de brand was ontstaan. Elf studenten verbleven een week in een hotel. Nadat de blussporen, zoals het water in de gang, waren verwijderd, konden ook zij terugkeren naar hun afdeling, op de be-

woonster van de uitgebrande kamer na. Haar kamer moet namelijk grondig worden gerenoveerd. De bewoonster krijgt andere AB woonruimte aangeboden.



06-10-09 18:07

student << 29 Hoofdzaak Wat breekt het snelst op een schedel: een lege of een volle halve-liter fles van het Zwitserse bier Feldschlösschen? De Zwitser Stephan Bolliger (forensisch patholoog) en zijn groep van de Universiteit van Bern wonnen met het antwoord op die vraag afgelopen week de Ig-Nobelprijs voor de Vrede. Het verrassende antwoord is overigens: een volle fles. Eerst leegdrinken dus voordat je gaat meppen.

>> WHAT’s COOKIN’

foto: bart de gouw

Keep the freebies, give us a job

CU @ de Graanlaan Vandaag begint Food4You, het jaarlijkse festival over gezond en lekker eten. Waren er vorig jaar veel activiteiten rond de aardappel, dit jaar staan granen centraal. Een terechte keus, want wie eet er niet minstens één keer per dag graan?

Tarwe, rijst, maïs en andere granen vormen de basis voor maaltijden over de hele wereld. Ook in Nederland staan in plaats van aardappels steeds vaker pasta, risotto of mie op het menu. En laten we vooral niet vergeten dat je van granen bier en andere drank kunt brouwen. Wie zich in de wereld van de graangewassen wil verdiepen kan zaterdag terecht in de Graanlaan. Naast informatie over de teelt van granen kun je daar ook meer te weten komen over de smaak en de gerechten die je ermee kunt maken. Tarwe of maïs ga ik niet verbouwen, liever doe ik inspiratie op om eens te koken met een exotische graansoort. Voor nu alvast een ‘anders dan anders’ recept met die goede oude rijst. Arianne van Ballegooij

WARME RIJSTSALADE MET PESTO Bereidingstijd: 30 minuten Ingrediënten voor 4 personen: • 225 ml risottorijst • 450 ml hete groentebouillon • 1 potje pesto • sap van 1 citroen • 2 eetlepels olijfolie • zout en zwarte peper • 4 fijngesneden lente-uitjes • 25 gram Parmezaanse kaas geraspt/krullen • evt. verse basilicumblaadjes Bereiding Meng een eetlepel pesto door de rijst zodat alle korrels bedekt zijn. Doe de rijst in een pan en voeg de bouillon toe. Voeg al roerend een theelepel zout toe. Breng aan de kook, doe het deksel op de pan en zet het vuur laag. Laat de rijst twintig minuten koken. Als de rijst klaar is voeg je het citroensap, de olijfolie en nog drie eetlepels pesto toe. Roer het goed door en breng op smaak met peper en eventueel nog zout. Doe het mengsel in een mooie schaal en strooi er basilicumblaadjes, de fijngesneden uitjes en de Parmezaan over. Lekker bij kip of vis.

Stijn trawled the careers day at VHL and came home with some information about training schemes and a handful of freebies. Very nice, but Stijn would rather have come home with a job.

Mystery fire The cause of the fire on the ninth floor of the Bornsesteeg on 25 September is unknown. After a week in a hotel, all the students are back in their flat, except the one whose room was burned out. She will be allocated a new room.

Going with the grain This year’s Food4You festival focuses on grains. Staples all over the world, they’re even nudging out the potato in Holland. At the Graanlaan on Saturday 11 October, Arianne hopes to learn how to cook with an exotic grain. Meanwhile she offers a ‘different’ recipe with that same old rice… The full story? resource.wur.nl/en



06-10-09 18:07

30 >> service colofon Resource is de dagelijkse website en het magazine voor studenten en medewerkers van Wageningen UR. Resource magazine verschijnt tweewekelijks op donderdag. Abonnement Een abonnement op het magazine kost €58 (buitenland €131,50) per academisch jaar. Opzeggen een maand voor het eind van de lopende abonnementsperiode (1 augustus). Redactieadres Akkermaalsbos 12, 6708 WB Wageningen. Postbus 409, 6700 AK Wageningen Gebouw 116 (bode 41). T 0317 484020. Website resource.wur.nl. ISSN 1389-7756 Secretariaat Thea Agba-Kuijpers, tel 0317 484020 [email protected] Redactie • drs. Gaby van Caulil (hoofdredacteur) [email protected], 0317 482997 • ir. Rik Nijland (eindredactie) [email protected], 0317 485300 • ir. Nicolette Meerstadt (webredactie) [email protected], 0317 488190 • Alexandra Branderhorst (studenten, onderwijs) 0317 481725, [email protected] • ir. Roelof Kleis (economie, maatschappij, omgeving, ecologie, maatschappij) [email protected], 0317 481723 • Albert Sikkema (plant, organisatie) [email protected], 0317 481724 • dr. ir. Hans Wolkers (dier, voeding), [email protected], 0317 485251 Vormgeving • Hans Weggen, [email protected], 0317 485272 Freelance auteurs Maarten van den Berg, Wim Bras, Anne loes Dijkstra, Stijn van Gils, Alice van Ginkel, Yvonne de Hilster, Laurien Holtjer, Christoph Janzing, Barbara Tielemans, Tom Rijntjes, Marlot Roelofs, Joris Tielens Vertaling Clare McGregor, Keen-Mun Poon Foto’s Guy Ackermans, Bart de Gouw, Michel Mees, Ruben Smit, Theo Tangelder, Hoge Noorden, FotoNatura, Bureau voor Beeld Illustraties Esther Brouwer, Sebastiaan Donders, Miesjel van Gerwen, Guido de Groot, Karel Hulsteijn, Annemarie Roos, Henk van Ruitenbeek Basisvormgeving magazine Nies & Partners bno Nijmegen Vormgeving website www.onstuimig.nl Advertenties Extern, Bureau van Vliet, T 023-5714745, [email protected] Intern (gereduceerd tarief), T 0317-482519, [email protected] Uitgever Viola Peulen, Corporate communicatie Wageningen UR

Resource wordt gedrukt op papier uit verantwoord beheerde bossen.

mededelingen Mededelingen van en voor studenten en medewerkers. Maximaal 75 woorden, via resource.wur.nl. Thymos Mountain Bike Experience Take a break and join this month’s Mountain Bike Experience. On Wednesday 21 October (during study week) we will go to the forest and bike in the surroundings of Wageningen. There will be different groups with varying levels of experience. Costs: own MTB and sports rights: free; rental MTB: €8; rental helmet: € 1; without sports rights: € 2,50 extra. Date: 21 October, 13:30 hrs. Venue: University Sports Centre de Bongerd. More information and subscription (till 14 October): www.swuthymos.nl. Symposium ‘The rural idyll’ The Rural Wageningen Foundation (RUW) invited different actors to present their ‘Rural Idyll’ of the Dutch and European countryside and discuss how this could be accomplished. Prof. Martin Kropff will open the Symposium, followed by keynote presentations by Prof. Han Wiskerke (Rural Sociology), Atty Bruins (LNV), Jan Huijgen (Demonstration Company ‘Eemlandhoeve’) and Wilma van Meteren (Trouw – Series ‘Save the Countryside’). The day will be concluded with a panel debate. Date: Friday 16 October, 10.00-18.00 hrs. Venue: Lumen (Building 100), Wageningen. More information: www.theruralidyll.nl or mail to [email protected]. Symposium 2009 Vrouwennetwerk Wageningse Ingenieurs Dit jaar bestaat het VWI 20 jaar en dat wordt gevierd. De inschrijving voor het lustrumsymposium OpStap op zaterdag 7 november is gestart. Laat je prikkelen door hoofdspreekster Roos Vonk (landelijk bekend van o.m. haar columns in Intermediair en Psychologie Magazine), bezoek 2 workshops en kom vooral netwerken! Kijk voor meer informatie op www.vwi-netwerk.nl.

Wageningen UR zoekt: Ambtelijk Secretaris Studentenraad

Bestuurscentrum, Unit Bestuur, Wageningen Vacaturenummer: AT/CS/841100

Senior Netwerk en Telecomspecialist Facilitair Bedrijf, Wageningen Vacaturenummer: ATFB2009-159

Trade Economist

SSG, LEI, Den Haag Vacancy number: AT14-MV-2009

Quantitative Trade Economist

SSG, LEI, Den Haag Vacancy number: AT15-MV-2009

Wetenschappelijk Onderzoeker Gewasbescherming Glastuinbouw PSG, PPO, Glastuinbouw, Bleiswijk Vacaturenummer: AT: 09.Glas.06

Manager Business Unit Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit PSG, PPO, Lisse/Randwijk Vacaturenummer: AT: 09.PSG.04

PhD Market-creation strategies for animal-friendly products SSG, Marketing and Consumer Behavior Group, Wageningen Vacancy number: AT MW 2009-28

BRUILOFTEN, FEESTEN, BORRELS, BARBECUES, ZAKENLUNCHES, PROMOTIES, ETC. Ook voor party- en cateringvolle Sfeer nce! service (bekend om hoge ambia rras) kwaliteit en verscheidenheid)

(ook te

Witteveen+Bos Business Course Ruimte voor de Rivier 18 november 2009 www.witteveenbos.nl/businesscourse

Dennis en Carla Klos Costerweg 5, 6702 AA Wageningen, telefoon 0317-425949

Wageningen UR zoekt: Directeur Bedrijfsvoering Environmental Sciences Group v/m (1.0 fte) Voor de Environmental Sciences Group zoeken wij een Directeur Bedrijfsvoering die binnen een complexe omgeving leiding geeft aan de implementatie, aansturing en evaluatie van de bedrijfs voeringsprocessen. Een directeur die bovendien in staat is draagvlak bij medewerkers te creëren voor veranderingen en bijdraagt aan een structureel sterkere marktoriëntatie. De Directeur Bedrijfsvoering rapporteert aan de Algemeen Directeur ESG en heeft een functionele relatie met de portefeuillehouder in de Raad van Bestuur. Meer informatie is te vinden op het intranet onder loopbaan (vacaturecode AT 2009 BV ESG)

Meer mededelingen op resource.wur.nl


RES0404P3031 info-adv.indd 30

06-10-09 18:07

Verkoop ‘Surfdiensten software’ naar WUR-Shop

Wageningen Academic P u b l i s h e r s

Met ingang van het collegejaar 2009/2010 wordt de software van Surfdiensten verkocht vanuit de WUR-shop in het Forum. De verkoopbalie in het Computechnion is opgeheven.

Postbus 220, 6700 AE Wageningen

Ter versterking van ons team zoeken wij een medewerker verkoop binnendienst en financiële administratie

ca. 32 uur per week Wij zoeken een zelfstandige en enthousiaste persoon die het team ondersteunt bij de verkoop van onze boeken. Dit omvat het maken van proforma's en facturen, het beantwoorden van vragen en de financiële administratie. Je werkt op HBOniveau en bent nauwkeurig en klantgericht. Nederlands en Engels beheers je goed.

Digitaal bestellen kan via www.surfspot.nl. Voor voorwaarden en regels met betrekking tot aanschaf kun je terecht op het intranet van Wageningen UR. Kijk op Services:ICT:Servicedesk ICT.

Ben je geïnteresseerd, kijk dan op onze website: www.WageningenAcademic.com/vacature

Generale

Studium

personeelsadvertentie 2.indd 1

29-9-09 14:55

Dance Week

Forum Building, Thursday October 8th 12.30hrs: Workshop Improvisation Dance Departing at 17.30/17.45/18.00hrs: Tour de Danse 20.00 - 21.30hrs: Show by Dansstorm Oost

Akademia Honora serie 2009/2010

Wetenschap en de spanning tussen hoofd en hart: André Klukhuhn Dinsdag 13 oktober, LA13, 20.00uur

Verlichting en Romantiek (2e lezing) De scheiding tussen hoofd (wetenschap) en hart (kunst) zoals wij die nu begrijpen werd tijdens deze periodes gevormd.

Dinsdag 3 november, LA13, 20.00uur Feyerabend’s Fruitmand (3e lezing)

Dinsdag 10 november, LA13, 20.00uur Zolang we praten is er hoop (4e lezing)

Excursion Teylers Museum in Haarlem Sunday October 18th

This is the first and oldest Museum in The Netherlands and a former laboratory devoted to the Natural Sciences. Registration: until Monday October 12th at [email protected] Hoofdsponsors

LA13 Lawickse Allee 13 http://studiumgenerale.wur.nl

InItIatIef van

Met dank aan

Studenten nu 50% korting op de Volkskrant + gratis 6 dvd-box Buurman & Buurman Ben je uitwonend student en niet ouder dan 27 jaar, dan betaal je slechts € 13,45 per maand voor een Volkskrant-abonnement. Meer informatie: volkskrant.nl/studenten.

De actie loopt t/m 31 oktober 2009

resource-volkskrant 090623.indd 1

RES0404P3031 info-adv.indd 31

17-09-2009 14:05:29

06-10-09 18:07

>> GO/NO GO

Wat je de komende weken niet mag missen (en wat wel). Voor de complete agenda zie: www.resource.wur.nl

>> No go

>> Go

>> Go

donderdag 8 oktober

dinsdag 13 oktober

maandag 19 oktober

BIOTECHDEBAT

TUSSEN HOOFD EN HART

GA NAAR KOPENHAGEN

Hoe maken we meer graan, dat ook nog gezonder en duurzamer is? Daarover discussiëren ons eigen Prem Bindraban, Arjen van Tunen van Keygene, Peter Jens van Biologica en Rutger Schilpzand van Schuttelaar en partners. Debatten over biotech hebben echter een matige track record, de voor- en tegenstanders zitten vaak muurvast in hun eigen mening. Bovendien viel het Food4you-debat vorig jaar tegen. Lekker thuis blijven.

De scheiding tussen wetenschap en kunst zoals wij die nu zien, ontstond tijdens de Verlichting en de Romantiek. André Klukhuhn vertelt hoe nu de spanning tussen hoofd en hart opgeheven wordt door ze van elkaar te scheiden en apart tot ontwikkeling te laten komen. Klukhuhn is chemicus, filosoof en schrijver. En kan een mooi verhaal houden.

De wereld maakt zich op voor de grote klimaatconferentie naar Kopenhagen. Je kunt er bij zijn, als je een internetspel wint. Met een team vorm je een virtueel kabinet en in vijf ronden moet je je land duurzamer maken, maar ook het volk tevreden houden. De tien beste teams strijden begin december in Wageningen om een ticket naar Kopenhagen.

20.00 UUR, LA13, WAGENINGEN

WWW.DUURZAAMHEIDSKABINET.NL,

19.00 UUR, JUNUSHOFF, WAGENINGEN

>> Go

>> Go zaterdag 10 oktober

[email protected]

donderdag 15 oktober

NETWERKEN

TRAIN YOUR BRAIN

9.30 - 17.30 UUR, FORUM, [email protected]

zaterdag 10 oktober

DERTIG METER SAUCIJS

Spectaculairste onderdeel van de publieksdag van Food4you is een saucijzenbroodje van dertig meter lang. De megasnack is bovendien minder vet en zout dan zijn kleine variant. De eerste meter wordt geveild, de opbrengst gaat naar het kinderdiabetes-kookcafé. Koop een meter saucijs en je hoeft een week niet te koken. 12.30 UUR, MARKT, WAGENINGEN

een dezer dagen

FACELIFT VOOR WUR.NL Een dezer dagen krijgt wur.nl een facelift. Wij konden de webstek al even zien. Hij oogt een stuk frisser en nieuwsiger en de Wageningse thema’s komen prominent in beeld. De site opent met het thema Voeding en gezondheid: een schattig meisje kijkt ons aan terwijl ze melk drinkt. Afgelopen dinsdag zou de nieuwe homepage live gaan, maar dat heeft vertraging opgelopen. Nog even wachten dus.

Studenten moeten in korte tijd heel wat pagina’s (Engelse) teksten doorploeteren. Als je volgende week tentamen hebt, heb je komende zaterdag geen tijd voor een braintraining. Maar wie de volgende tentamenperiode makkelijker wil doorkomen, vergroot nu zijn intellectuele capaciteiten. Voor vijftig euro leer je je geheugen en leessnelheid te verbeteren.

>> Go

>> No go

WWW.WUR.NL

Je drinkt je glas wijn nooit alleen in het businesscafé. Een kleine vijftig ondernemende Wageningers gaat iedere derde donderdag van de maand netwerken in hotel De Wereld. Denk aan de lokale kennisbedrijven, de middenstand, WURmanagers en politici. Vergeet je colbert niet.

>> No go

>> No go

Thursday 8 October BIOTECH DEBATE With lots of WUR names. But debates on biotech have a poor track record.

vrijdag 16 oktober

19.00, JUNUSHOFF, WAGENINGEN

17.00 UUR, HOTEL DE WERELD, WAGENINGEN

VEGA-DINER De Wageningse stichting Otherwise zet zich in voor een duurzame en rechtvaardige wereld. Op wereldvoedseldag vraagt Otherwise zich af of biotechnologie de oplossing is voor het voedselprobleem. Het antwoord lijkt duidelijk, met een diner van volledig biologisch en vegetarisch eten en een lezing van een linkse politica over de werkwijze van voedingsmultinationals. 18.00 UUR, KSV, WAGENINGEN

>> Go Saturday 10 October THIRTY METRE SAUSAGE A Food4You auction in aid of a diabetes charity. You wouldn’t have to cook for a week. 12.30, WAGENINGEN MARKET

>> Go Tuesday 13 October BETWEEN HEAD AND HEART André Klukhuhn is a great speaker on how to bridge the gulf between head and heart by developing them separately. 20.00, LA13, WAGENINGEN

RES0404P3200 gonogo.indd 32

06-10-09 18:08

Plan voor 560 woningen op De Dreijen. Dan moeten bibliotheek, tropische plantenkas en Arboretumvijver wijken. p.4 RESOURCE

Recommend Documents