Plan jeugdhulpverlening

2002-2005

Plan jeugdhulpverlening

Middelburg, 14 december 2001

2 Inhoudsopgave I BELEIDSPLAN 2003-2005

................................................................................................................

4

1. Hoofdlijnen voor de komende planperiode .................................................................................................. 1.1 Inleiding ...................................................................................................................................... 1.2 Regiovisie ................................................................................................................................... 1.3 Vraaganalyse en wachtlijsten ........................................................................................................ 1.4 Vraag naar landelijk aanbod .........................................................................................................

4 4 4 4 5

2. Randvoorwaarden ..................................................................................................................................... 2.1 Landelijke ontwikkelingen ............................................................................................................. 2.1.1 Wet op de jeugdzorg .................................................................................................................... 2.1.2 De financieringssystematiek van de Wet op de jeugdzorg .............................................................. 2.1.3 Het implementatieprogramma Wet op de jeugdzorg ....................................................................... 2.1.4 Ontwikkelingen in relatie tot andere sectoren ................................................................................. 2.1.5 Beleidsinformatie .........................................................................................................................

5 5 5 6 7 7 8

3. Organisatie jeugdhulpverlening ..................................................................................................................

8

4. Uitvoering jeugdhulpverlening ....................................................................................................................

8

5. Experimenten/projecten ............................................................................................................................ 5.1 Aanleunproject en VT-ambulant ..................................................................................................... 5.2 Experiment inzet flexibel budget in de jeugdhulpverlening ............................................................... 5.3 Project cliëntenbeleid jeugdzorg ................................................................................................... 5.4 Pleegzorg ....................................................................................................................................

10 10 10 10 10

6. Kwaliteitsbeleid ........................................................................................................................................ 6.1 De programma’s Kwaliteit in de jeugdzorg ..................................................................................... 6.2 Arbeidsmarktproblematiek in de jeugdzorg 12 ............................................................................... 6.3 Informatie en Communicatie Technologie in de jeugdzorg ............................................................... 6.4 Huisvesting jeugdhulpverlening .....................................................................................................

10 10 11 11 11

II PLAN 2002

................................................................................................................................................

12

Implementatieprogramma wet op de jeugdzorg Zeeland ....................................................... Inleiding ......................................................................................................................................

12 12

1 Toegang .................................................................................................................................................. A Eén onafhankelijk Bureau Jeugdzorg ............................................................................................. B Invulling van taken/functies volgens de geldende kwaliteitseisen ..................................................... C Medewerking van partijen ............................................................................................................. D Deelname van partijen in de stichting en uitvoering taken Bureau Jeugdzorg .................................... E De verlegging van de toegang, plaatsing en zorgtoewijzing ............................................................ F Invulling van preventie en licht ambulant zonder aanspraak ............................................................. G De beoogde opbouw van de doeluitkering ..................................................................................... H het onderbrengen van het AMK bij de stichting .............................................................................. I De werkwijze van het AMK ............................................................................................................

13 13 13 13 13 14 15 16 17 17

1.1

3 J Afstemming met de Raad ............................................................................................................. K Registratie .................................................................................................................................. L Wachtlijsten ................................................................................................................................. Recapitulatie Toegang ...................................................................................................................................

17 18 18 18

II

Zorgaanbod ............................................................................................................................................. A beschrijving van het aanbod in modules ........................................................................................ B De werkwijze van de aanbieders in de praktijk ............................................................................... C Overleg financiers over genoegzaam aanbod ................................................................................. D Kwaliteit ...................................................................................................................................... E Opbouw doeluitkering zorgaanbod ................................................................................................ F Registratie .................................................................................................................................. G Wachtlijsten ................................................................................................................................. Recapitulatie zorgaanbod ...............................................................................................................................

19 19 20 21 21 21 22 22 23

III Relatie gemeenten-provincie ...................................................................................................................... A Overleg met de gemeenten .......................................................................................................... B Aansluiting lokaal beleid en Bureau Jeugdzorg ...............................................................................

24 24 24

IV Cliëntenorganisaties ................................................................................................................................. A Provinciaal cliëntenplatform .......................................................................................................... B Cliëntenraad en Cliëntenvertrouwenspersoon (CVP) ........................................................................ Recapitulatie cliëntenbeleid ............................................................................................................................ Recapitulatie implementatie wet op de jeugdzorg ............................................................................................

25 25 25 26 26

1.2

Regulier plan 2002 ................................................................................................................... 1.2.1 Bureau Jeugdzorg ............................................................................................................... 1.2.2 Preventie en ambulante hulpverlening ................................................................................... 1.2.3 Pleegzorg .......................................................................................................................... 1.2.4 Daghulp ............................................................................................................................. 1.2.5 Residentiële hulpverlening ...................................................................................................

28 28 28 29 29 29

2. Huisvesting ..............................................................................................................................................

29

3. Harmonisatie van normen .........................................................................................................................

30

4. Financiering en prioriteiten ........................................................................................................................ 4.1 Financieel meerjarenperspectief .................................................................................................... 4.2 Financieel kader 2002 ................................................................................................................. 4.3 Prioriteiten 2002 ......................................................................................................................... 4.4 Bekostigingsschema .................................................................................................................... 4.5 Bekostiging 2003, 2004 en 2005 ................................................................................................ 4.6 Reserve jeugdhulpverlening ..........................................................................................................

30 30 31 32 33 34 34

Bijlagen bijlage 1: bijlage 2: bijlage 3: bijlage 4:

Lijst van gebruikte afkortingen Toelichting op Planning en Control (P&C)-systematiek in de jeugdhulpverlening Prijzen normharmonisatie 2002 Brief staatssecretaris van VWS en Justitie inzake provinciale implementatieprogramma’s/convenanten

4 I. Beleidsplan 2003-2005 A

Beleidsmatige onderbouwing

1.

Hoofdlijnen voor de komende planperiode

1.1 Inleiding Naar verwachting zal met ingang van 2003 de Wet op de Jeugdzorg van kracht worden. Het plan jeugdhulpverlening Zeeland 2002-2005 is daarom het laatste Zeeuwse Plan jeugdhulpverlening op basis van de Wet op de jeugdhulpverlening. Het plan voorziet zowel in de voortgang van het in de voorgaande jaren in gang gezette beleid als in de overgang van het stelsel van de Wet op de jeugdhulpverlening naar dat van de Wet op de jeugdzorg. Uitgangspunt van het beleid van de afgelopen jaren is steeds geweest dat hulp in een zo vroeg mogelijk stadium plaats moet vinden, in een zo licht mogelijke vorm en zo dicht mogelijk bij huis. Dit uitgangspunt blijft in dit plan ongewijzigd. De overgang naar het nieuwe stelsel verloopt volgens twee onderling samenhangende sporen. Het eerste spoor is dat van de realisering van het gewenste toekomstige model voor de jeugdzorg in Zeeland. Het tweede spoor is dat van het provinciale implementatieprogramma voor de Wet op de jeugdzorg. Dat programma dient volgens afspraken op landelijk niveau opgenomen te zijn in het Plan jeugdhulpverlening. Het plan is ingericht overeenkomstig de afspraken met het Rijk over planning en control. Het is daarmee verdeeld in een beleidsplan voor 2003 en volgende en in een plan voor 2002. Het Implementatieplan voor Zeeland van de Wet op de Jeugdzorg maakt onderdeel uit van het plan voor 2002. Ter toelichting is het navolgende van belang. Het gewenste toekomstige model voor de jeugdzorg in Zeeland is door Provinciale Staten van Zeeland in de vergadering van 26 oktober 2001 vastgesteld. Voor de realisering van het model wordt, los van dit plan een projectplan opgesteld. Met betrekking tot het provinciale implementatieprogramma dient hier vermeld te worden, dat het een aantal financiële knelpunten bevat. Over deze knelpunten dienen afspraken gemaakt te worden met de rijksoverheid. Deze afspraken zullen worden vastgelegd in een convenant. Over de realisering van het model en de voortgang van het overleg over het implementatieprogramma zullen wij Provinciale Staten afzonderlijk informeren.

1.2 Regiovisie Uit een evaluatie van de beide in de afgelopen jaren vastgestelde Regiovisies jeugdzorg blijkt, dat de daarin vervatte afspraken veelal worden nagekomen. Slechts op een enkel onderdeel is hernieuwde aandacht nodig. Eén van die punten is de specifieke aandacht voor allochtone jeugd. Daarover is in de stuurgroep afgesproken dat het specifieke beleid van gemeenten en provincie wordt geïnventariseerd en dat de stuurgroep op basis hiervan nieuwe afspraken zal maken. Verder werpt de aanstaande Wet op de jeugdzorg zijn licht vooruit. De stuurgroep heeft besloten om een opdracht op stellen voor een regioverkenning als basis voor een gedegen Beleidskader jeugdzorg Zeeland 2003-2006. In het Beleidskader jeugdzorg worden Plan jeugdhulpverlening en Regiovisie jeugdzorg geïntegreerd. 1.3 Vraaganalyse en wachtlijsten Van de Stichting Registratie Jeugdhulpverlening (SRJ) krijgen wij al meerdere jaren overzichten en analyses van gegevens over de Zeeuwse jeugdzorg. Vanuit het NJZ-team krijgen wij bovendien sedert 1998 periodiek gegevens over onder meer instroom en zorgtoewijzingen. Signalen en trends t.a.v. jeugd(problematiek) hopen wij binnen enkele jaren via de jeugdmonitor (een gezamenlijk project van gemeenten en provincie) inzichtelijk te krijgen. Bij het ontwikkelen van het beleid wordt zoveel mogelijk van de beschikbare gegevens over de vraagzijde gebruik gemaakt, bijvoorbeeld bij de advisering over de inzet van de wachtlijstmiddelen. Ondanks inzet van de intensiveringsmiddelen en extra bijdragen uit de reserve jeugdhulpverlening de afgelopen periode zijn de wachtlijsten geenszins verdwenen. Een overzicht hiervan is opgenomen in bijlage 4. De beschikbaar komende intensiveringsmiddelen zijn onder meer bestemd voor de bestrijding van wachtlijsten in de jeugdhulpverlening. Deze extra middelen komen tot en met 2002 gefaseerd beschikbaar. Het (rekenkundig) aandeel vanuit de intensiveringsmiddelen bestemd voor bestrijding van de wachtlijsten voor 2002 en volgende jaren bedraagt voor Zeeland € 187.184,—. Naar aanleiding van het onderzoek van de Commissie Peer naar de wachtlijsten in de jeugdzorg heeft het kabinet in 2001 voor provincies en grootstedelijke regio’s 18 miljoen extra beschikbaar gesteld voor de aanpak van de wachtlijsten bureaus jeugdzorg en AMK’s. Zeeland heeft voor haar aandeel hierin een specifiek Plan van aanpak opgesteld op basis waarvan deze middelen zijn ingezet. Wij stellen u voor om voor 2002 voor de bestrijding van de wachtlijsten een bedrag van € 187.184,— te reserveren. Wij zullen het Provinciaal samenwerkingsverband jeugdhulpverle ning Zeeland (PSJ) evenals in voorgaande jaren vragen om ons

5

- mede op basis van informatie van het Netwerkorganisatie Jeugdzorg Zeeland (NJZ)-team - te adviseren over de inzet van de wachtlijstmiddelen in 2002. 1.4 Vraag naar landelijk aanbod De registratiegegevens van de Stichting Registratie Jeugdvoorzieningen (SRJV) laten zien dat er zeker sprake is van behoefte vanuit Zeeland aan plaatsen in landelijke jeugdhulpverleningsvoorzieningen. Deze is iets kleiner dan men op grond van het Zeeuwse aandeel in het totale aantal jeugdigen in Nederland zou mogen verwachten. De registratiegegevens van NJZ-team (Bureau Jeugdzorg) laten echter zien dat ca. 20% (ca. 50) van de Zeeuwse (semi-)residentiële zorgtoewijzingen voorzieningen buiten de provincie betreft. Dit leidt niet altijd tot een daadwerkelijke plaatsing. Ca. 30 van de 50 konden de afgelopen periode worden geëffectueerd. Het blijkt steeds moeilijk om jeugdigen te plaatsen in meer gespecialiseerde voorzieningen buiten Zeeland waarvoor in Zeeland geen alternatief voorhanden is. De voorgenomen decentralisatie van de landelijke voorzieningen maakt dit probleem nog groter als geen herverdeling van bijbehorende budgetten plaats vindt op basis van behoeften. Dit probleem baart de provincie Zeeland grote zorgen. Zeeland heeft immers al een relatief geringe

doeluitkering en een navenant bescheiden voorzieningenaanbod. Een samenvatting van de beschikbare registratiegegevens is gegeven in het jaarverslag jeugdhulpverlening Zeeland over 2000.

2.

Randvoorwaarden

2.1 Landelijke ontwikkelingen 2.1.1 Wet op de jeugdzorg In het regeerakkoord 1998 is een Wet op de jeugdzorg aangekondigd ter vervanging van de huidige Wet op de jeugdhulpverlening. De richtinggevende keuzen voor de nieuwe Wet zijn neergelegd in het Beleidskader Wet op de jeugdzorg. De Tweede Kamer heeft in 2000 ingestemd met het beleidskader, waarmee aan het opstellen van de nieuwe wet begonnen kon worden. Inmiddels is het ontwerp van wet naar de Raad van State gezonden. Het is de bedoeling dat de Wet op de jeugdzorg met ingang van 2003 van kracht zal worden. Het stelsel onder de nieuwe wet verschilt in essentie van het huidige stelsel. De verworvenheden van het proces van Regie

6 in de jeugdzorg worden in de nieuwe wet verankerd: het versterken van de voorliggende voorzieningen, een eenduidige toegang tot de jeugdzorg (het Bureau Jeugdzorg), een samenhangend achterliggend zorgaanbod en versterking van de positie van de cliënt. Het meest essentiële verschil is dat in de nieuwe wet het recht op jeugdzorg wordt vastgelegd. Het Bureau Jeugdzorg wordt niet alleen de toegang tot de jeugdzorg, maar krijgt in de wet ook de taak om consultatie en deskundigheidsbevordering aan te bieden aan het lokale jeugdbeleid. Hiermee worden lokale voorzieningen versterkt en wordt vroegopsporing van problemen van jongeren bevorderd. Het Bureau Jeugdzorg zal ook licht ambulante (niet geïndiceerde) hulp aan kunnen bieden in aanvulling op lokale reguliere licht ambulante hulp. Over de invulling van deze taken die de verbinding vormen met de lokale jeugdvoorzieningen moet vooraf overlegd worden met de gemeenten. Om te bewerkstelligen dat daadwerkelijk de vraag bepalend wordt voor het aanbod wordt het Bureau Jeugdzorg strikt onafhankelijk van het achterliggende zorgaanbod. Het Bureau Jeugdzorg wordt een zelfstandige rechtspersoon. Het wordt de eenduidige toegang tot geïndiceerde jeugdzorg, dus ook voor justitiële jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen en zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang in het zorgaanbod krijgt gestalte door het achterliggende aanbod te ordenen in zorgmodules. De indicatie van het Bureau Jeugdzorg geeft aan op welke modules een cliënt aanspraak kan maken en brengt ook de andere leefgebieden van een jeugdige in kaart, zoals de onderwijssituatie. Het Bureau Jeugdzorg krijgt tot taak te bevorderen dat de betrok ken aanbieder c.q. aanbieders van de zorg een samenhangend hulpverleningsplan tot stand brengt/brengen. De positie van de cliënt wordt versterkt door het recht op

jeugdzorg. De positie die de cliënt in de wet krijgt garandeert dat zijn behoeften en wensen uitgangspunt zijn bij de zorg. Bovendien worden mogelijkheden voor participatie in het beleid van de instellingen in de wet verankerd. Het beleidsinstrument voor de provincie wordt het provinciaal beleidskader. Dit wordt wettelijk verankerd. 2.1.2 De financieringssystematiek van de Wet op de jeugdzorg De provincies ontvangen van het Rijk in de nieuwe situatie twee doeluitkeringen: één doeluitkering voor financiering van het bureau jeugdzorg en één doeluitkering voor de financiering van het aanbod aan jeugdzorg. Voor het bepalen van de hoogte van de doeluitkeringen voor het bureau jeugdzorg en voor het zorgaanbod wordt in principe dezelfde systematiek gehanteerd. Het gaat daarbij om de systematiek van ‘p x q’. Waar ‘p’ de prijs van producten is, is ‘q’ de geraamde aantallen. Voor het bepalen van de hoogte van de doeluitkering voor het Bureau Jeugdzorg wordt een landelijke uniforme systematiek ontwikkeld. Deze systematiek ziet er als volgt uit. De doeluitkering wordt opgebouwd uitgaande van historische gegevens over aantallen cliënten (q) en normprijzen voor te leveren producten (p). De normprijs wordt vastgesteld door het Rijk en is gebaseerd op een advies van een landelijk werkende organisatie over een acceptabele prijs per product. Voor de taken consultatie, deskundigheidsbevordering, het onderhouden van contacten met de algemene voorzieningen en voor het verlenen van ambulante vormen van zorg, waarop geen aanspraak bestaat, wordt niet voor de pxq-systematiek gekozen. Voor deze taken wordt een vast bedrag aan de doeluitkering toegevoegd. Daarbij wordt gekozen voor een bedrag

7 dat gerelateerd is aan het aantal jeugdigen tussen 0 en 18 jaar in de provincie. Voor de financiering van het zorgaanbod introduceert het Beleidskader nieuwe instrumenten. De financiering vindt plaats in de vorm van productfinanciering, gebaseerd op een modulaire opbouw van het zorgaanbod. De hoogte van de geraamde doeluitkering van het Rijk aan de provincie voor het zorgaanbod wordt berekend door het aantal basismodulen (q) te vermenigvuldigen met de normprijs (p) per basismodule. De normprijs wordt vastgesteld door het Rijk en is gebaseerd op een advies van een landelijk werkende organisatie over een acceptabele prijs per basismodule. Conform de voorstellen in het beleidskader zal gewerkt worden met een vierjarig financieel kader. De meerjarige kaders worden ieder jaar uitgewerkt in de begrotingscycli van het Rijk en de provincies. Binnen dit kader wordt voor de provincies voldoende ruimte gecreëerd om fluctuaties in de vraag te kunnen opvangen. Hierbij wordt gedacht aan flexbudgetten en reservering. Rijk, provincies/grootstedelijke regio’s en VNG hebben afgesproken om bij een verdere uitwerking van de financieringssystematiek na te gaan of voor betrokken partijen meer prikkels zijn in te passen voor een efficiëntere en effectievere besteding van de middelen in de jeugdzorg. Voor de AWBZ-sectoren (jeugd-GGZ en LVG-jeugd) gelden de budgetregels van de huidige AWBZ c.q. de gemoderniseerde AWBZ. Voor de justitiële jeugdinrichtingen gelden de budgetregels, zoals neergelegd in de Beginselenwet justitiële jeugdbescherming. 2.1.3 Het implementatieprogramma Wet op de jeugdzorg In de nieuwe wet worden de vernieuwingen van de jeugdzorg zoals die in het kader van “Regie in de jeugdzorg” in gang zijn gezet, wettelijk verankerd (zie H. 2.1.1). De vernieuwingen van de jeugdzorg hebben echter nog zeker niet geheel hun beslag kunnen krijgen. Omdat alle betrokkenen graag de vernieuwing van de jeugdzorg willen doorzetten, is afgesproken om in de periode tot aan de totstandkoming van de wet hard aan de verdere vernieuwing en verankering in de praktijk te werken. Hiertoe is een implementatieprogramma Wet op de jeugdzorg opgesteld. Dit programma beslaat de periode van 2001 tot 2003. Voor de sector staan grote veranderingen op stapel. Elke partij heeft de opdracht om vooruitlopend op de wet niet alleen na te gaan welke veranderingen nodig zijn, maar ook al te gaan werken als ware de wet in werking. Het realiseren van een soepele overgang naar het werken onder de nieuwe wet vraagt van alle partijen een grote krachtsinspanning. De provincies en grootstedelijke regio’s hebben hierbij de centrale regie. Het implementatieprogramma omvat de inrichting van het implementatietraject, een verduidelijking van het eindbeeld, de activiteiten die het Rijk moet verrichten om de randvoorwaarden te realiseren, waarbinnen de provincies en veldpartijen het jeugdzorgstelsel onder de nieuwe wet moeten implementeren en hoe het Rijk de betrokkenen ondersteunt. Uitgangspunt daarbij is dat de bewindslieden van Justitie en VWS vanuit hun eindverantwoordelijkheid het kader vaststellen waarbinnen de

implementatie vorm moet krijgen. Bij het implementatieprogramma wordt uitgegaan van de verhoudingen, zoals ze per 2003 zullen ontstaan. Daar gaat immers de meest activerende invloed van uit. Dit betekent wel dat soms een inspanning wordt gevraagd waar men formeel nog niet voor is toegerust. De praktische invulling zal gedurende het implementatietraject per provincie verschillen. Elke provincie moet een implementatieprogramma opstellen. Op basis van het provinciale implementatieprogramma vindt overleg plaats met het Rijk. De afspraken die in het overleg tussen de provincie en het Rijk worden gemaakt worden vastgelegd in een convenant. Voor Zeeland geldt dat de uitkomsten van het onderzoek naar het nieuwe model voor de jeugdzorg in Zeeland hierin centraal zullen staan. In H. 1.1 van het Jaarplan 2002 wordt de nadere uitwerking van het implementatieprogramma voor Zeeland gegeven. 2.1.4 Ontwikkelingen in relatie tot andere sectoren Meer en meer wordt het besef gemeengoed dat jeugdzorg alleen effectief kan zijn in afstemming en samenwerking met andere voorzieningen voor jeugd. Rijk, IPO en VNG hebben afspraken gemaakt over samenwerking en afstemming in het kader van het jeugdbeleid in het Bestuurs Akkoord Nieuwe Stijl, onderdeel jeugdbeleid (Jeugdbeleid in BA(la)NS). Deze bestuurlijke afspraken hebben een stevige impuls gegeven aan verdere gezamenlijke inspanningen voor jeugd op alle niveaus. In Zeeland krijgen zij uitwerking in verschillende trajecten, maar een belangrijke daarvan is het provinciaal Beleidskader Sociale Zorg. Het beleidskader sociale zorg blijkt erg stimulerend voor de afstemming en samenwerking op het raakvlak van jeugdzorg, lokaal jeugdbeleid en onderwijs. Tal van initiatieven zijn sinds het vaststellen van het beleidskader door de provincie gehonoreerd. Denk daarbij bijvoorbeeld aan bijdragen voor de start en voor accommodatie voor de daghulp voor niet-schoolgaande jeugd en aan de projecten rond de Brede School. De jeugdzorg, en dan met name Bureau Jeugdzorg, krijgt in de in de Wet op de jeugdzorg een duidelijke opdracht naar het lokale jeugdbeleid toe. Afstemming tussen jeugdzorg en lokaal beleid wordt in goed overleg met gemeenten uitgewerkt. Over deze afstemming heeft in 2001 nog een voorbereidende werkconferentie plaats gevonden. Op basis daarvan kan het overleg tussen gemeenten en provincie in 2002 adequaat vorm en inhoud worden gegeven. Wij vinden samenwerking van de jeugdzorg met andere voorzieningen niet alleen nodig daar waar deze andere voorzieningen een groot bereik hebben van kinderen en jongeren. Samenwerking moet ook zeker gestalte krijgen met intensievere vormen van hulp en zorg, die zich veelal richten op dezelfde doelgroep. De jeugdzorg kent raakvlakken en overlap met aanpalende sectoren van de gezondheidszorg. De meest belangrijke daarvan zijn de geestelijke gezondheidszorg en de zorg voor verstandelijk gehandicapten. Eind 2000 hebben provinciale Staten de Regiovisie geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg en de Regiovisie voor de zorg aan mensen met een verstandelijke handicap vastgesteld. In de regiovisie geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg wordt op drie plaatsen aandacht besteed aan kinderen en jeugdigen.

8 In deze regiovisie is een hoofdstuk over kinder- en jeugdpsychiatrie opgenomen, met daaraan gekoppeld een negental actiepunten in het uitvoeringsprogramma 2000-2001. Het hoofdstuk over verslavingszorg wijdt aandacht aan de bijzondere groepen vrouwen/meisjes en jongeren. In het hoofdstuk over openbare geestelijke gezondheidszorg en maatschappelijke opvang wordt expliciet aandacht besteed aan jeugdigen en jongeren (0 - 19 jaar) Hierbij is rekening gehouden met de ontwikkelingen in de jeugdzorg. Voor de Regiovisie voor mensen met een verstandelijke handicap is gekozen voor een meer thematische aanpak. Binnen de onderscheiden levensdomeinen (zoals het leven in een gezin, wonen, zorg, arbeid en dagbesteding enz.) zijn de aspecten met betrekking tot de jeugdzorg integraal meegenomen. 2.1.5 Beleidsinformatie Het registratiesysteem voor de jeugdhulpverlening met bronen beleidsgegevens en planning- en controlgegevens kent een moeizaam verloop. De tijdige en volledige aanlevering van met name planning- en controlgegevens door instellingen en provincies verloopt niet geheel in overeenstemming met de landelijke afspraken (dit heeft overigens geen betrekking op de provincie Zeeland). De tijdige aanlevering is wezenlijk voor de mogelijkheid van onderlinge beïnvloeding van het beleid van de verschillende bestuurslagen (zie bijlage 2; P&C-cyclus). Op dit moment is niet geheel duidelijk wanneer een eerste betrouwbaar product te verwachten is. Wél kunnen wij gebruik maken van de gegevens die het NJZ-team rechtstreeks aan ons levert en de gegevens die Zeeuwse instellingen voor jeugdhulpverlening aan de SRJV leveren.

3. Organisatie jeugdhulpverlening In het Plan jeugdhulpverlening Zeeland 1999-2002 is het voornemen opgenomen om in het jaar 2000 na te gaan of de huidige organisatie van de jeugdhulpverlening in Zeeland nog aan de daaraan te stellen eisen voldoet. Met het oog op de Wet op de jeugdzorg hebben Provinciale Staten het gewenste toekomstige model voor de Zeeuwse jeugdzorg vastgesteld. Dit houdt voor de jeugdhulpverlening in, dat er een onafhankelijk Bureau Jeugdzorg wordt opgericht, dat alle wettelijke taken gaat vervullen. Het achterliggende zorgaanbod wordt bij één Zeeuwse zorgaanbieder ondergebracht. Dat heeft vergaande consequenties voor met name de St. Jeugdzorg Zeeland en voor St. Agogische zorgcentra Zeeland. Maar ook voor andere organisaties heeft het besluit consequenties: de rol van het AMW, de Netwerkorganisatie Jeugdzorg Zeeland, het PSJ, de Kindertelefoon, het AMK. Het betekent een ingrijpend reorganisatieproces. Om dit alles in goed banen te leiden is voor de implementatie van het toekomstige Zeeuwse organisatiemodel een projectplan uitgewerkt. De financiële aspecten hiervan komen aan de orde in het Implementatieprogramma voor de wet (p.17).

4. Uitvoering reguliere jeugdhulpverlening Zeeland beschikt op dit moment over het onderstaande aan-

bod aan reguliere jeugdhulpverlenings varianten/voorzieningen. Een deel hiervan is genormeerd in het kader van Harmonisatie van Normen, een ander deel niet. Het overzicht is exclusief nu nog experimentele hulpverleningsvarianten zoals aanleunproject, VT-ambulant en houdt geen rekening met de inzet van wachtlijstmiddelen.

9 Capaciteitsplaatsen Hulpvariant

Soort voorziening 2002

2003

2004

2005

lichte variant 2

8

8

8

8

lichte variant 3

20

20

20

20

8

8

8

8

45

45

45

8

8

Daghulp (semi-residenteel) basisvariant

31

plusvariant Pleegzor g basisvariant

Uitvoerder

Genormeerde varianten Dag- en nachthulp

(residenteel)

basisvariant intensieve variant specialistische variant

therapeutische gezinsverpleging (TGV)

gezinshuis

AZZ

trainingscentrum kamerbewoning (incl. Fasehuis incestslachtoffers)

AZZ

tehuis voor opvoeding en verzorging

AZZ

45

behandelingstehuis (35) crisisopvangtehuis voor jongeren (10)

AZZ

8

8

medisch orthopedagogisch centrum

AZZ

31

31

31

boddaertcentrum

AZZ

83

83

83

83

medisch kleuter dagverbliijf

AZZ

269

269

269

269

pleegzorg

SJZ

14

14

14

14

therapeutische gezinsverpleging

SJZ

Ongenormeerde varianten Ambulant (en preventie)

kindertelefoon

KT

Sociaal Medische Teams (SMT)

AMW

opvoedbureaus

SJZ

spel en opvoedingsvoorlichting

SJZ

opvoedtelefoon

SJZ

adviesbureau

SJZ

sociale vaardigheidstrainingen

SJZ

home-training

SJZ/AZZ

intensieve gezinsbegeleiding

SJZ

families first

SJZ

Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK)

de Lindenhof

regionaal ambulant overig (begeleid wonen en voortgezette hulpverlening)

SJZ

Opvallend Tussenin

AZZ

Vertrek Training (VT)

AZZ

Bureau Jeugdzorg Daghulp daghulp voor niet-schoolgaande jeugd Pleegzor g regionale pleegzorg (plaatsingsfunctie)

AMW/SJZ AZZ 16/20

16/20

16/20

16/20

daghulp voor niet-schoolgaande jeugd

SJZ/AMW

10 5.

Experimenten/projecten

5.1 Aanleunproject en VT-ambulant Naar aanleiding van de problemen met het vinden van gezinshuisouders heeft de St. AZZ 12 gezinshuisplaatsen door 4 plaatsen aanleunproject en het ambulant aanbieden van VT (vertrektraining) gesubstitueerd (zie hiervoor het Plan 1999). Het aanleunproject en ambulant aanbieden van VT hebben een experimentele status. Het experiment zou aanvankelijk lopen tot en met 30 juni 2001. In 2000 heeft St. Scoop een beschrijvende evaluatie van het experiment uitgevoerd. Gezien de kleine aantallen cliënten en problemen om de gewenste personele invulling te realiseren was het niet mogelijk om op de beoogde datum een definitief oordeel te vellen over deze vorm van hulpverlening. Afgesproken is nu dat deze evaluatie begin 2002 plaats zal vinden. VT-ambulant wordt door AZZ zelf geëvalueerd. Mogelijk zal ook dit tot enige aanpassingen leiden. 5.2 Experiment inzet flexibel budget in de jeugdhulp verlening In 2000 hebben wij een experiment flexibel budget in de jeugdhulpverlening gestart. Het NJZ-team adviseert over de aanwending van dit budget. Over een langere periode zal duidelijk zijn hoe groot de structurele behoefte is aan het flexibel budget. Na deze periode zullen wij bepalen of continuering gewenst en/of mogelijk is. Wij stellen voor het budget voor 2002 (evenals voor 2000 en 2001) op in totaal € 68.067,— te bepalen. 5.3 Project cliëntenbeleid jeugdzorg In 2000 is het Klaverblad Zeeland met het project Cliëntenbeleid jeugdzorg Zeeland van start gegaan. In dat kader zijn twee functionarissen aangesteld: een consulent jeugdzorg en een Cliëntenvertrouwenspersoon (CVP). De consulent heeft vooral tot taak de cliëntenraden van advies en informatie te voorzien en verder uit te bouwen. Bovendien zal de consulent bevorderen dat ook op provinciaal niveau de belangenbehartiging van de jeugdzorgcliënten van de grond komt. De CVP is vertrouwenspersoon voor individuele cliënten van de jeugdzorg. Inmiddels is de CVP bij de voorzieningen van AZZ aan de slag gegaan. Van het driejarig project wordt vanaf 2001 jaarlijks een tussenrapportage uitgebracht worden. Met het oog op de afloop van de projectperiode van drie jaar wordt een eindevaluatie uitgevoerd. Aan de hand van de eindevaluatie zullen wij bezien hoe de beide functies structureel geïmplementeerd kunnen worden. Uiteraard zullen wij bij de implementatie rekening houden met de bepalingen van de Wet op de jeugdzorg over de cliëntenvertrouwenspersoon. Zo wordt de cliëntenvertrouwenspersoon voor het Bureau Jeugdzorg verplicht. 5.4 Pleegzorg De methodiek “Family Reunification” zal in 2002 verder ontwikkeld en geïmplementeerd worden. Deze methodiek heeft in 2001 onderdeel uitgemaakt van de pilots die door de IFCONederland zijn ontwikkeld en begeleid ter voorbereiding van de wereldpleegzorgconferentie in juli 2001. Het doel van de methodiek is om kinderen zo spoedig mogelijk naar huis te

laten gaan, waarbij begeleiding in en van de thuissituatie, door zowel de plaatser als het pleeggezin, geboden wordt. 6.

Kwaliteitsbeleid

6.1 De programma’s Kwaliteit in de jeugdzorg De afgelopen jaren hebben hulpverleningsorganisaties een eerste Programma Kwaliteit in de jeugdzorg (Programma I) van de werkgeversverengingen VOG en GGZ-Nederland in uitvoering genomen. Het gaat daarbij om de volgende kwaliteitsverbeteringen: 1. Het systematisch opstellen van en werken met hulpverleningsplannen 2. ontwikkeling en toepassing van basiscriteria ter garandering van de kwaliteit en de toetsing daarvan 3. ontwikkeling en invoering van een kwaliteitsinformatiesysteem (KWIS) 4. versterking van de positie van de cliënt ondermeer in overeenstemming met de nieuwe regelgeving voor klachtrecht en medezeggenschap (ontwikkeling van modellen en implementatie) Inmiddels is het tweede deel van het programma Kwaliteit in de jeugdzorg van start gegaan. Lag in het eerste deel de nadruk op het ontwikkelen van materialen om de kwaliteit van jeugdzorg te verbeteren, nu is de invoering in de praktijk aan de beurt. Het Programma II bevat een doorloop van de thema’s: kwaliteit en uitvoering, registratie en planning, basiscriteria en kwaliteitssystemen en cliëntenbeleid uit Programma I. Nieuwe thema’s zijn certificering, resultaatmeting, ketenkwaliteit en benchmarking. In twaalf pilotprojecten kunnen jeugdzorginstellingen aan de slag met de ontwikkelde materialen. Ze kunnen rekenen op ondersteuning voor een periode van één jaar. De ondersteuning wordt geboden door een aantal landelijke instellingen. Ook is er een helpdesk in het leven geroepen waar instellingen terecht kunnen met vragen over kwaliteitszorg. St. AZZ is één van de instellingen die meedoen met de pilots voor dit programma. Het programma heeft betrekking op alle voorzieningen in de jeugdzorg: zowel op de bureaus jeugdzorg als op voorzieningen die geïndiceerde zorg bieden. Een uitzondering betreft de justitiële jeugdinrichtingen en de Raad voor de kinderbescherming omdat zij primair deelnemen aan eigen kwaliteitszorgprogramma’s van het ministerie van justitie. Daarnaast hebben ook de gezinsvoogdij-instellingen een eigen kwaliteitssysteem opgezet. In het GOJ is afgesproken dat de provincies en grootstedelijke regio’s voor beide Programma’s een regierol en een aansturende rol hebben. De regierol houdt in dat zij per regio afspraken maken met de uitvoerende organisaties over resultaat- c.q. inspanningsverplichtingen. Bovendien wordt van de provincies en grootstedelijke regio’s verwacht dat zij een overzicht over de voortgang van implementatie zullen leveren, niet alleen voor de sector jeugdhulpverlening, maar ook de onderdelen van justitie en de jeugd-GGZ, waarbij gerekend kan worden op het

11 leveren van een kwaliteitsrapportage per uitvoerende organisatie uit deze drie sectoren. De provinciale regietaak zal in het kader van het Beleidskader jeugdzorg worden uitgewerkt.. 6.2 Arbeidsmarktproblematiek in de jeugdzorg Wat in het kader van kwaliteit uitdrukkelijk aandacht verdient zijn de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de jeugdzorgsector. Er is in de totale zorgsector en dus ook in de jeugdzorg landelijk sprake van krapte op de arbeidsmarkt. In februari 2001 hebben de werkgevers in de jeugdhulpverlening, verenigd in de VOG, en de vakbonden overeenstemming bereikt over de invoering van een nieuw loonfunctiegebouw voor de jeugdhulpverlening per 1 september 2001. Dit nieuwe loonfunctiegebouw is gebaseerd op kwaliteit, functiewaardering en marktconformiteit. De werkgevers hebben aangegeven hun verantwoordelijkheid voor invoering van een marktconforme functiewaardering te nemen, ook al is de financiering hiervan nog niet geheel rond. Zij stellen zich op het standpunt dat een marktconform loonfunctiegebouw absoluut noodzakelijk is om in de jeugdhulpverlening over voldoende gekwalificeerd personeel te beschikken. De kosten heeft de VOG berekend op totaal € 45.378.021,—. Bij de algemene beschouwingen in 2000 heeft de Tweede kamer de motie Dijkstal aangenomen, waarmee € 13.613.406,— beschikbaar is gesteld voor de verbetering van de kwaliteit en de verhoging van de normprijzen jeugdhulpverlening. De VOG hoopt dat het kabinet de resterende € 31.764.615,— beschikbaar zal stellen. In de Voortgangsrapportage Beleidskader jeugdzorg 2002-2005, gepresenteerd op Prinsjesdag 2001, is opgenomen dat ter verbetering van de arbeidsvoorwaarden (commissie van Rijn) voor 2001 een bedrag beschikbaar komt van ƒ 46,1 (€ 20,9) miljoen oplopend naar € 33 (ƒ 73) miljoen in 2002 en tot € 37 (ƒ 82) miljoen in 2004. De verdeling over de provincies, grootstedelijke regio’s en landelijk werkende voorzieningen is nog niet bekend. Wij stellen de arbeidsmarktproblematiek geregeld aan de orde bij de Zeeuwse instellingen voor jeugdhulpverlening. Hieruit komt naar voren dat de arbeidsmarktproblematiek in de jeugdzorg in Zeeland nog niet zo ernstig is als in een aantal andere regio’s in den lande. Wel ervaart men dat het steeds moeilijker wordt om goed gekwalificeerd personeel aan te trekken. Het Tripartiet Sectoraal Overleg (TSO) heeft in opdracht van de Zeeuwse welzijnssector vraag en aanbod op de arbeidsmarkt

geïnventariseerd. De Zeeuwse instellingen voor jeugdhulpverlening nemen hieraan deel. 6.3 Informatie en Communicatie Technologie in de jeugdzorg De afgelopen decennia hebben zich belangrijke ontwikkelingen voorgedaan op het terrein van de informatie- en communicatie technologie (ICT). Vooral de mogelijkheden van internet kunnen zeker ook voor de jeugdzorg van betekenis zijn, waarbij te denken valt aan de functies informatie en advies. Hier zullen wij de komende tijd aandacht aan besteden. 6.4 Huisvesting jeugdhulpverlening In de afgelopen periode hebben het IPO en de afzonderlijke provincies en drie grootstedelijke regio’s het Rijk regelmatig gewezen op de knelpunten ten aanzien van de financiering van de huisvesting van de regionale voorzieningen van de jeugdhulpverlening. Medio 2000 zijn over het accommodatiebeleid enige onrustbarende krantenartikelen verschenen. Dit alles heeft geresulteerd in de afspraak tussen IPO en de staatssecretaris van VWS over een landelijk onderzoek naar de stand van zaken van de huisvesting in de jeugdhulpverlening. Het onderzoek moet een gezamenlijke structurele oplossing van de huisvestingsproblematiek opleveren. De uitkomsten van het onderzoek luiden op hoofdlijnen als volgt: Het eenmalig tekort aan huisvestingskosten voor het wegwerken van het noodzakelijk achterstallig onderhoud bedraagt op dit moment minimaal ƒ 74 miljoen (€ 33,6 miljoen) In de afgelopen jaren vanaf 1992 hebben de provincies en grootstedelijke regio’s uit autonome middelen incidenteel ƒ 58 miljoen (€ 26,3 miljoen) bijgedragen voor het wegwerken van achterstallig onderhoud en (ver)nieuwbouw Het structurele tekort aan huisvestingskosten bedraagt ƒ 81 miljoen (€ 36,8 miljoen) De jaarlijkse instandhoudingskosten voor renovatie en verbouwing boven op de structurele huisvestingskosten, bedragen structureel ƒ 67 miljoen (€ 30,4 miljoen). Het rapport is in september 2001 aan de staatssecretarissen van VWS en Justitie aangeboden met de vraag om op korte termijn met het IPO te overleggen over de in het rapport vermelde uitkomsten en aanbevelingen en het vervolgtraject, mede met het oog op de begroting 2002.

12 II. Plan 2002 II.1.1 Implementatieprogramma Wet op de jeugdzorg Zeeland Inleiding Het Rijk heeft eind maart 2001 een Implementatieprogramma Wet op de jeugdzorg 2001-2003 vastgesteld (zie ook het beleidsplan, H. 2.1.3). Daarin is opgenomen dat alle partners gedurende de periode tot aan de inwerkingtreding van de nieuwe Wet op de jeugdzorg zoveel mogelijk zullen werken, als ware de Wet op de jeugdzorg al in werking getreden. Het Implementatieprogramma Wet op de jeugdzorg omvat de afspraak dat elke provincie een provinciaal implementatieprogramma opstelt. Op basis van het provinciale implementatieprogramma (hierna te noemen provinciaal implementatieplan) vindt overleg plaats met het Rijk. De afspraken die in het overleg tussen de provincie en het Rijk worden gemaakt worden vastgelegd in een convenant. Bij brief van 23 juli 2001 wordt van de zijde van de ministeries van VWS en Justitie aangegeven welke onderwerpen in de implementatieplannen aan de orde dienen te komen.

Voor Zeeland is onlangs door Cap Gemini, Ernst en Young (CGEY) met het oog op de invoering van de nieuwe wet een onderzoek uitgevoerd naar het gewenste toekomstige model voor de jeugdzorg. Het onderzoeksrapport maakt duidelijk dat in Zeeland een ingrijpende reorganisatie van het jeugdzorgveld nodig is om aan de toekomstige wettelijke voorschriften over de toegang tot de jeugdzorg te voldoen. Er kan niet aan forse investeringen worden ontkomen om het Zeeuwse jeugdzorgstelsel conform de wet, doeltreffend en doelmatig op te bouwen. Onder meer ook uit het rapport wordt duidelijk dat er op veel onderdelen capaciteitstekorten zijn en te voorzien zijn in de Zeeuwse jeugdzorg. Omdat het recht op jeugdzorg met ingang van 2003 een feit wordt baart dit Zeeland grote zorgen. Bovendien moet een substantiële versterking van het cliëntenbeleid plaats vinden en is compensatie nodig voor te verwachten hogere bestuurskosten. Tenslotte dienen de huidige wachtlijsten bij de toegang en het zorgaanbod weggewerkt te worden. De provincie Zeeland wil graag met ingang van 2003 van start gaan met een stelsel conform de wet en dan ook het recht op jeugdzorg waarmaken. De doeluitkeringen die zij van het Rijk ontvangt zijn daarbij echter het kader. Zeeland zal daarom in het met de Rijksoverheid af te sluiten convenant afspraken vastleggen over de oplossing van de financiële knelpunten. Wij zullen de Commissie Welzijn uit Provinciale Staten hierover op de hoogte houden. Per thema (toegang, zorgaanbod, afstemming gemeenten-provincie en cliëntenorganisaties) komen in dit Zeeuwse implementatieplan de navolgende aspecten aan de orde: 1. de huidige situatie (1 juli 2001) met betrekking tot de implementatie van de Wet op de jeugdzorg 2. de beoogde doelen met ingang van 2003 en de planning 3. de knelpunten, evenals in de rest van Nederland (a) en specifiek voor Zeeland (b) bij de implementatie 4. de te leveren financiële inspanningen De indeling van de bovenvermelde brief van VWS (bijlage 2) is overgenomen. In het voorliggende implementatieplan zijn planning en eventuele stappen globaal. Met het oog op de implementatie van het gewenste toekomstige model voor de jeugdzorg in Zeeland worden de planning en de projectstructuur zorgvuldig uitgewerkt. Provinciale Staten hebben op 26 oktober 2001 het gewenste model voor de Zeeuwse jeugdzorg vastgesteld en de herstructurering van de Zeeuwse jeugdzorg in gang gezet. Het voorliggende implementatieplan is inhoudelijk afgestemd op het door

13 P.S. vastgestelde model. Over het implementatieplan heeft overleg plaats gevonden met de betrokken partijen in Zeeland.

1. TOEGANG Het doel van de Provincie Zeeland is te komen tot een open en toegankelijk Bureau Jeugdzorg dat voldoet aan de wettelijke eisen en dat is afgestemd op de specifieke Zeeuwse situatie. A. Eén onafhankelijk Bureau Jeugdzorg 1. De huidige stand van zaken De toegang tot (het jeugdhulpverleningsdeel van) de Zeeuwse jeugdzorg wordt in de huidige situatie vorm gegeven vanuit de Netwerkorganisatie Jeugdzorg Zeeland (NJZ). Dit is een samenwerkingsverband van Zeeuwse instellingen voor jeugdzorg. Het Bureau Jeugdzorg moet onder de nieuwe wet worden vormgegeven in één zelfstandige rechtspersoon per provincie. Hiervan is in de huidige situatie in Zeeland geen sprake. 2. Doelen, planning en stappen Er zal een nieuwe rechtspersoon Stichting Bureau Jeugdzorg Zeeland (SBJZ) worden opgericht. B. Invulling van taken/functies volgens de geldende kwaliteitseisen. 1. De huidige stand van zaken De Zeeuwse toegang tot de jeugdzorg voldoet in de huidige situatie niet aan de systeemeisen zoals die zijn gesteld door de Projectgroep Toegang. De wacht- en doorlooptijden zijn te lang. 2. Doelen, planning en stappen Voorwaarde bij het overdragen van taken en functies aan de stichting SBJZ is dat SBJZ aan de systeemeisen moet voldoen. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten Door wachtlijsten en wachttijden bij aanmelding en screening kan niet aan de systeemeisen worden voldaan. C. Medewerking van partijen 1. De huidige stand van zaken In de stuurgroep NJZ participeren de instellingen voor Algemeen maatschappelijk werk (AMW), Stichting Jeugdzorg Zeeland (SJZ, instelling voor preventie, vrijwillige ambulante hulp, pleegzorg, (gezins-)voogdij en jeugdreclassering), Stichting Agogische Zorgcentra Zeeland (AZZ, instelling voor residentiële en semi-residentiële hulpverlening en instelling voor zorg aan licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen), Ithaka (instelling voor geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen) en de Raad voor de Kinderbescherming. Bovendien zijn alle partijen vertegenwoordigd in de stuurgroep regiovisie jeugdzorg Zeeland. Voorafgaand aan de besluitvorming over het gewenste toekomstige model van de jeugdzorg voor Zeeland zijn de betrokken partijen in de gelegenheid gesteld hun commentaar op het rapport van het onderzoeksbureau te geven. De standpunten van de partijen ten aanzien van het onder-

zoeksrapport zijn meegewogen in de besluitvorming over het gewenste model. 2. Doelen, planning en stappen Doel is dat alle partijen hun medewerking verlenen. In dat kader is na de vaststelling van het gewenste toekomstige model voor de jeugdzorg door Provinciale Staten met de overige financiers en instellingen overlegd over de implementatie en is een projectstructuur ingericht worden waarin alle betrokken partijen participeren. 3a Knelpunten zoals ook elders in den lande De reikwijdte van de wet naar GGZ en LVG toe moet nog in Algemene Maatregelen van Bestuur worden uitgewerkt. D. Deelname van partijen in de stichting en uitvoering taken Bureau Jeugdzorg 1. De huidige stand van zaken Er is nog geen stichting opgericht en taken en functies worden door andere instellingen uitgevoerd. 2. Doelen, planning en stappen Er zal een bestuur voor nieuw op te richten SBJZ geformeerd moeten worden, dat voldoet aan de wettelijke vereisten. Het provinciaal bestuur hecht sterk aan de onafhankelijkheid van het Bureau Jeugdzorg ten opzichte van het aanbod. Het is daarom niet de bedoeling dat partijen deel gaan nemen in de stichting. Het Bureau Jeugdzorg moet alle wettelijke taken en bij behorende functies uit gaan voeren. Wel wil de provincie de wenselijkheid en mogelijkheid van het benutten van de infrastructuur van het AMW onderzoeken. 3a Knelpunten zoals ook elders in den lande De functie casemanagement is een van de thema’s die landelijk nog verder moeten worden uitgewerkt en dat kan tot aanpassing van de nu voorliggende wetteksten leiden. Uiterlijk april 2002 zal de duidelijkheid er zijn. Bovendien is niet duidelijk waar ambulante hulp met en zonder aanspraak beginnen c.q. eindigen. Te verwachten is, dat het benoemen van de basismodules voor ambulante hulp waarop aanspraak bestaat uiterlijk december 2001 hierover de nodige duidelijkheid zal scheppen. Tenslotte is er nog onduidelijkheid over de reikwijdte van de wet naar GGZ en LVG toe. Hierover komt pas duidelijkheid als de betreffende Algemene Maatregel van Bestuur in concept gereed is.

14 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten De voor het Bureau Jeugdzorg beoogde taken en functies worden in de huidige situatie uitgevoerd door andere instellingen, waarbij de SJZ en het AMW een belangrijke plaats innemen. Het invullen van de taken van de SBJZ als een geheel van het aanbod onafhankelijke organisatie leidt onvermijdelijk tot een ingrijpende reorganisatie van het Zeeuwse jeugdzorgveld. 4. Te leveren financiële inspanningen Voor de vormgeving van de SBJZ conform de wet zal een kwartiermaker worden aangesteld. Deze krijgt een geclausuleerde opdracht van de provincie. De kosten voor de onontkoombare reorganisatie van de jeugdzorg in Zeeland, ook voor het achterliggende zorgaanbod (zie onder hoofdstuk Zorgaanbod) kunnen op dit moment niet exact worden begroot. Over de dekking van de kosten zullen wij met het Rijk overleggen.

E. De verlegging van de toegang, plaatsing en zorgtoewijzing 1. De huidige stand van zaken Voor Zeeland zijn randstedelijke normen en oplossingen

doorgaans niet toepasbaar. Dat komt door de specifieke geografische en demografische eigenschappen van Zeeland. Zeeland heeft een eilandenstructuur en is relatief dun bevolkt. Dit leidt in veel situaties tot schaalproblemen en vergt oplossingen die zijn afgestemd op deze eigenschappen van Zeeland. De keuze enige jaren geleden voor de uitvoering van de toegangsfuncties door het AMW is zo’n specifiek Zeeuwse oplossing. Het AMW is op zorgregionaal niveau georganiseerd met meerdere vestigingen per zorgregio. Niet alleen is door het benutten van de infrastructuur van het AMW een toegang tot de jeugdzorg dicht bij huis gerealiseerd, maar ook een directe koppeling aan de lokale voorzieningen en netwerken. Het AMW wordt voor de uitvoering van de functies aanmelding en screening rechtstreeks bekostigd door de provincie op basis van de landelijke normen. Onderdeel van de uitoefening van deze functies is de beoordeling door het AMW of het AMW de cliënt zelf kan helpen of dat geïndiceerde jeugdzorg nodig is. In dat geval wordt het dossier voorgelegd aan het NJZteam. Na de aanmelding en screening wordt in het NJZteam de indicatie gesteld, al of niet in samenhang met

15 aanvullende diagnose. Het NJZ-team bestaat uit deskundigen uit de participerende instellingen en wordt voorgezeten door een onafhankelijke voorzitter. In aansluiting op de indicatiestelling vindt vanuit het NJZ-team de zorg toewijzing plaats, waarbij het casemanagement wordt toegewezen aan het AMW, SJZ dan wel Ithaka of sociaal pedagogische dienst (SPD). De voor een goede indicatie benodigde diagnostiek wordt in principe geleverd door de deelnemende instellingen en indien nodig elders ingekocht. De indicatiestelling wat betreft de J-GGZ gebeurt nu in belangrijke mate door Emergis (Ithaka KJP), instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Voor de J-GGZ wordt het protocol voor evident psychiatrische problematiek toegepast aan de hand van een beperkt aantal parameters. Wat betreft volumes geldt dat op jaarbasis ca. 1200 cliënten een beroep doen op de JGGZ. Daarvan worden ca. 90 cliënten doorgeleid naar het NJZ-team. Het Landelijk Centrum voor Indicatie Gehandicapten (LCIG) is belast met indicatiestelling voor onder meer de LVG-jeugd. Over de afstemming met het Bureau Jeugdzorg zijn afspraken gemaakt met het LCIG. 2. Doelen, planning en stappen Screening en intake kunnen niet meer onder verantwoordelijkheid van het AMW uitgevoerd worden. De verantwoordelijkheid hiervoor gaat over naar het Bureau Jeugdzorg. De wenselijkheid en de mogelijkheid van het benutten van de infrastructuur van het AMW in de nieuwe constellatie zal onderzocht worden. Een groot deel van de jeugdige cliënten die zich nu rechtstreeks bij de GGZ aanmelden zullen in de nieuwe situatie bij het Bureau Jeugdzorg moeten zijn. Bij Algemene maatregel van Bestuur zal worden bepaald voor welke vormen van jeugd-GGZ dit geldt. De indicatiestelling zal in de nieuwe situatie door Bureau Jeugdzorg worden uitgevoerd. Diagnostiek moet eveneens onder verantwoordelijkheid van de SBJZ plaats vinden. 3a Knelpunten zoals ook elders in den lande De reikwijdte van de Wet voor GGZ en LVG is nog niet uitgewerkt. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten Aanmelding en screening kunnen in de nieuwe situatie alleen plaats vinden onder verantwoordelijkheid van het Bureau Jeugdzorg. Zo spoedig mogelijk na de vaststelling van het gewenste toekomstige model voor de jeugdzorg zal met de gemeenten overlegd worden over of en zo ja in hoeverre de infrastructuur van het AMW door het Bureau Jeugdzorg nog kan worden benut. Een ophoging van de doeluitkering Bureau Jeugdzorg vindt plaats als gevolg van de overheveling uit de AWBZ voor de toegang tot de J-GGZ en LVG, overheveling van budget van de Raad voor de Kinderbescherming en overheveling van budget voor de jeugdbescherming. Voor wat betreft de jeugdbescherming wordt ervan uit gegaan dat de hoeveelheid over te hevelen financiën in verhouding staat tot de overkomst van werkzaamheden voor het Bureau Jeugdzorg. Op basis van de gegevens van CGEY vindt de provincie Zeeland dat dit voor de

omlegging van de cliëntroutes van GGZ/LVG en de Raad voor de Kinderbescherming niet het geval is. 4. Te leveren financiële inspanningen Zie hiervoor onder G. F. Invulling van preventie en licht ambulant zonder aanspraak 1. De huidige stand van zaken Meerdere instellingen zijn aanbieder van de preventietaken van het nieuwe Bureau Jeugdzorg en ambulante hulp waarop geen aanspraak bestaat. Wij beperken ons hier tot het aanbod dat daar in de huidige situatie voor gefinancierd wordt uit de provinciale doeluitkering. Dit geldt voor de SJZ (afdeling Spel- en opvoedingsvoorlichting), Stichting Telefonische Hulpdiensten Zeeland (Kindertelefoon), Stichting AZZ (Opvallend Tussenin) en de instellingen voor AMW (Sociaal medische teams in het voortgezet onderwijs (SMT’s)). 2. Doelen, planning en stappen Een effectieve invulling van de preventieve functie van het Bureau Jeugdzorg is essentieel voor het beheersbaar houden van de vraag naar jeugdzorg. De preventietaken van SJZ zullen overgaan naar de SBJZ. Voor Opvallend Tussenin, dat consultatie en deskundigheidsbevordering vanuit de jeugdzorg aan voorzieningen voor kinderopvang biedt, geldt eveneens dat een overgang naar het Bureau Jeugdzorg een logische stap is. Hierdoor vindt immers inbedding in een breder kader plaats en levert de specifieke deskundigheid van de betreffende functionarissen een belangrijke meerwaarde op voor het Bureau Jeugdzorg. Voor wat betreft de specifieke aard van het werk van de Kindertelefoon is het van belang dat de huidige organisatorische eenheid met de Telefonische hulpdienst in stand blijft. Ook de continuering van de uitvoering van de SMT’s door het AMW is gewenst. In beide gevallen kan een nauwere band met het Bureau Jeugdzorg waarschijnlijk een meerwaarde ten opzichte van de huidige situatie opleveren. Hier moet gezocht worden naar een constructie waarbij de financiering via SBJZ gaat verlopen en waarbij tevens afstemming en samenhang met de overige werkzaamheden van het Bureau Jeugdzorg worden bewerkstelligd. Het betreft hier taken van het Bureau Jeugdzorg die in de nieuwe systematiek in overleg met gemeenten invulling moeten krijgen. 3a Knelpunten zoals ook elders in den lande Er is geen duidelijkheid over het bedrag per jeugdige dat aan de preventiefunctie van Bureau Jeugdzorg kan/moet worden besteed. In maart 2002 zal deze duidelijkheid er zijn. Wij gaan op basis van het rapport van CGEY vooralsnog uit van een richtbedrag van ca. € 11,35 per jeugdige. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten De in de huidige situatie beschikbare middelen zijn ontoereikend om de wettelijke preventietaak in te vullen. 4. Te leveren financiële inspanningen Zie hiervoor onder G

16 G. De beoogde opbouw van de doeluitkering 1. De huidige stand van zaken Bij de verdeling van de huidige doeluitkering naar de doeluitkering Bureau Jeugdzorg en de doeluitkering zorgaanbod is uitgegaan van de budgetten 2001 zoals die zijn opgenomen in het Plan jeugdhulpverlening 2001. 2. Doelen, planning en stappen Uitgaande van de taken van het Bureau Jeugdzorg zoals in de nieuwe wet genoemd geven wij hierna een overzicht van de voorzieningen/hulpvarianten bekostigd vanuit de huidige doeluitkering jeugdhulpverlening met de bijbehorende budgetten die betrekking hebben op deze taken. Hierbij is aangesloten bij het overzicht zoals dat in het advies van CGEY wordt gegeven.

Voorziening/ hulpvariant

toegangsfuncties

Plaatsingsfunctie vrijwillige pleegzorg Advies en Meldpunt Kindermishandeling Spel- en Opvoedingsvoorlichting Adviesbureau voor jeugd en gezin coördinatie incesthulpverleningcoordinatie hometraining Opvallend Tussenin Sociaal Medische teams Kindertelefoon Provinciaal Samenwerkingsverband Jeugdmonitor Bureau Jeugdzorg

€ 15.724

Totaal

€ 691.562

genoemde functies en de jeugdmonitor rechtstreeks uit de beide doeluitkeringen te blijven financieren op titel van steunfunctie jeugdzorg. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten Uitgangspunt van de provincie is, op basis van het advies van CGEY om het Bureau Jeugdzorg vanaf de start toe te rusten met een budget “versterking lokaal jeugdbeleid” met een bedrag per jeugdige van € 11,35,—. Een optimaal uitgeruste preventiefunctie is immers één van de pijlers van het stelsel. Uitgaande van het thans aanwezige budget binnen de doeluitkering ontstaat er echter een structureel tekort van ca. € 0,64 miljoen. Gezien het algehele capaciteitstekort in de Zeeuwse jeugdhulpverlening is voor het adequaat vorm

Preventie budget budget

AMK

nog nader te bepalen

271.987 154.181 818.5021 45.378 19.127 57.866 65.626 60.525 40.445 22.689 675.838 357.325

271.987

927.014

1) Wel is vanuit het budget van het Adviesbureau reeds de hulpvariant video-hometraining in de doeluitkering zorgaanbod geplaatst. Tevens is het budget voor casemanagement incesthulpverlening apart vermeld. Er dient nog besloten te worden in welk deel van de doeluitkering bureau jeugdzorg dit budget wordt gepositioneerd.

Over het Provinciaal Samenwerkingsverband Jeugdhulpverlening (PSJ) en de jeugdmonitor kan het volgende worden opgemerkt. In de nieuwe wet komt het samenwerkingsverband jeugdhulpverlening niet meer voor. Het PSJ kan na de reorganisatie van de Zeeuwse jeugdzorg ook worden opgeheven. Echter, op het gebied van afstemming en samenwerking tussen (geïndiceerde) jeugdzorg en aanpalende terreinen zal de komende jaren nog veel geïnvesteerd moeten worden. Datzelfde geldt voor de functies ontwikkeling, vernieuwing en ondersteuning. In goed overleg tussen gemeenten en provincie is in 2000 bovendien de Zeeuwse jeugdmonitor van de grond gekomen. De jeugdmonitor levert belangrijke informatie op over jeugd en jeugdproblematiek voor gemeenten, provincie en instellingen die zich op jeugd richten. Met name op de middellange termijn kunnen trends zichtbaar worden, waar het beleid met betrekking tot jeugd en jeugdzorg rekening mee moet houden. In de huidige situatie levert St. Scoop de secretariële ondersteuning van het PSJ en voert de jeugdmonitor uit. Het voornemen is om Scoop voor de hiervoor

geven van de preventiefunctie van het Bureau Jeugdzorg een structurele ophoging van de Zeeuwse doeluitkering met € 0,64 miljoen nodig. In het rapport CGEY is tevens sprake van een tekort van ca. € 0,45 miljoen op jaarbasis voor de toegangsfuncties van het Bureau Jeugdzorg. Dit betreft alleen het jeugdhulpverleningsbudget gefinancierd door de provincie. Daarbij is nog geen rekening gehouden met de toevoeging van (een deel van) het budget van het Adviesbureau voor jeugd en gezin. Wegens onduidelijkheid over het begrip case-management is op dit moment een standpuntbepaling over de toedeling van dit budget nog niet mogelijk. Wanneer duidelijkheid ontstaat over het begrip case-management kan dit tot gevolg hebben dat een (aanzienlijk) deel van het budget naar de doeluitkering zorgaanbod wordt overgeheveld. Echter, ook een verschuiving naar het budget preventie van het BJZ (versterking lokaal jeugdbeleid) behoort nog tot de mogelijkheden.

17 Uitgangspunt bij de invulling van het model is dat het nieuwe model moet passen binnen de verstrekte doeluitkering terzake.

taken een genormeerde prijs wordt vergoed. Op (middellange) termijn is er dan geen probleem, althans wanneer de vastgestelde normprijs toereikend is. 4. Te leveren financiële inspanningen Om het Zeeuwse Bureau Jeugdzorg de wettelijke taken uit te kunnen laten voeren is een ophoging van het structurele budget nodig van € 2,95 miljoen.

De totaliteit van de beschikbare middelen vanuit de huidige doeluitkering jeugdhulpverlening voor de nieuwe doeluitkering bureau jeugdzorg ziet er als volgt uit:

beschikbaar2

benodigd3

saldo

toegangsbudget preventiebudget AMK

€ 691.561,— - 357.325,— - 271.987,—

€ 1.153.181,— - 969.615,— - 271.987,—

-/- 461.620,— -/- 612.290,— -

totaal

€ 1.320.873,—

€ 2.394.783,—

-/- 1.073.910,—

2) Uitgegaan is van de budgetten 2001 zoals die zijn opgenomen in het Plan jeugdhulpverlening 2001. 3) Gegevens afkomstig uit rapport “Een dubbele opdracht” CGEY. Het budget voor de toegangsfuncties is berekend o.g.v. de toegangsgevenes over 2000.

Het totaal berekende tekort bedraagt op jaarbasis ca. € 1,07 miljoen. In de berekening van de kosten voor de toegangsfuncties van het Bureau Jeugdzorg is de omlegging van de cliëntroutes van de jeugd geestelijke gezondheidszorg (j-GGZ), de licht verstandelijk gehandicapten jeugdigen (LVG-jeugd) en de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) nog niet verdisconteerd. Een ophoging van de doeluitkering bureau jeugdzorg zal nog plaats vinden als gevolg van de overheveling uit de AWBZ voor de toegang tot de j-GGZ en LVG-jeugd, overheveling van budget van de RvdK en overheveling van de budgetten voor de jeugdbescherming. Voor wat betreft de jeugdbescherming wordt ervan uit gegaan dat de hoeveelheid over te hevelen financiën in verhouding staat tot de te verrichten werkzaamheden. Dit geldt niet voor de omlegging van de cliëntroutes van j-GGZ/LVG-jeugd en voor de RvdK. Er zal een substantiële groei in het aantal cliënten optreden. Berekend is dat dit vanuit de j-GGZ in totaal ca. 900 cliënten betreft. Vanuit de RvdK betreft dit vooral zwaardere problematiek. CGEY heeft berekend dat in totaal ca. € 226.890,— overkomt vanuit de AWBZ en RvdK. Indien we uitgaan van een toestroom van ca. 1000 extra cliënten betekent dit een totaal benodigd structureel bedrag van ca. € 2,09 miljoen. Het totaal tekort wegens de omlegging van de cliëntroutes van de j-GGZ, LVG-jeugd en de RvdK bedraagt dan ca. € 1,86 miljoen. Het totaal tekort voor de doeluitkering bureau jeugdzorg kan uitgaande van bovenstaande aannames worden geprognosticeerd op ca. € 2,95 miljoen. Voor alle nieuwe taken geldt echter dat deze taken alleen dan worden overgenomen als dat gebeurt binnen adequate financiële randvoorwaarden. In het implementatieplan Wet op de jeugdzorg is opgenomen dat op termijn een bekostiging van de toegangsfuncties (bureau jeugdzorg) plaatsvindt gebaseerd op prijs x (q)kwantiteit (P x Q), waarbij voor de afzonderlijke

H. Het onderbrengen van het AMK bij de stichting 1. De huidige stand van zaken De AMK-functie voor Zuid-Holland, Rotterdam, Haaglanden en Zeeland wordt verzorgd door Stichting Lindenhof te Schiedam. Stichting Lindenhof is een ZuidHollandse MFO voor jeugdhulpverlening. 2. Doelen, planning en stappen De AMK-functie moet onder verantwoordelijkheid van het Bureau Jeugdzorg worden gebracht. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten Thans is het AMK ondergebracht bij Stichting Lindenhof te Schiedam en werkt voor Zuid-Holland, Haaglanden, stadsregio Rotterdam en Zeeland. Met deze overheden moeten de mogelijkheden bezien worden om op onderdelen samen te werken, b.v. voor de 24-uurs bereikbaarheid, de deskundigheidsbevordering, beschikbaarheid van vervanging bij uitval van de maatschappelijk werkers of vertrouwensarts, etc. Uitgangspunt daarbij is dat het AMK onder verantwoordelijkheid werkt van het Bureau Jeugdzorg. Aangezien genoemde andere provincie en grootstedelijke regio’s thans nog niet duidelijk hebben hoe de vormgeving van het stelsel in hun regio zal zijn, is dit een voorlopig standpunt. 4. Te leveren financiële inspanningen Mocht samenwerking niet mogelijk zijn, dan zal het budget van het Bureau Jeugdzorg voor dit onderdeel verhoogd moeten worden. I. De werkwijze van het AMK 1. De huidige stand van zaken Het AMK voldoet aan de (voorlopige) kwaliteitseisen. 2. Doelen, planning en stappen Onder verantwoordelijkheid van het Bureau Jeugdzorg moet eveneens aan de voorlopige systeemeisen worden voldaan. Er is voor Zeeland geen wachtlijst. J. Afstemming met de Raad 1. De huidige stand van zaken Overleg met de Raad (vestiging Middelburg) vindt inci-

18 denteel plaats. Bovendien is de Raad vertegenwoordigd in diverse gremia zoals de stuurgroep Regiovisie jeugdzorg en de stuurgroep NJZ. 2. Doelen, planning en stappen Rekening moet worden gehouden met het door de Raad voor de Kinderbescherming benodigde volume aan jeugdreclassering. Hierover en over andere onderwerpen zoals de toetsende taak van de Raad ten aanzien van Onder toezicht stellingen en de individuele casusregie is een gestructureerd overleg met de Raad noodzakelijk. In overleg met de Raad zal worden nagegaan hoe dit vorm moet krijgen. Nadat de hoofdlijnen van het toekomstige model zijn vastgesteld zal overleg met de Raad worden gepland. 3. Knelpunten zoals ook elders in den lande Niet goed duidelijk is hoe e.e.a. geregeld moet worden. K. Registratie 1. De huidige stand van zaken Er wordt op twee manieren geregistreerd. Omdat sprake is van een netwerkorganisatie wordt in de instellingen de eigen registratie bijgehouden. Tevens wordt er per 2001 een geautomatiseerde registratie bijgehouden door het secretariaat van het NJZ. Dit betreft met name de procesgegevens. 2. Doelen, planning en stappen Doel is het opzetten van een adequate registratie bij Bureau Jeugdzorg die zowel beleids- als managementinformatie oplevert. Als ook indicaties voor GGZ en LVG via het Bureau Jeugdzorg gaan lopen kunnen de gegevens van het Bureau Jeugdzorg over de indicaties en de toegewezen zorg worden benut. Bij het contracteren en subsidiëren van zorgaanbieders gaan de financiers namelijk uit van deze gegevens en gebruiken deze als prognose om gezamenlijk te komen tot een passend aanbod voor de in de komende periode te verwachten vraag. 3. Knelpunten zoals ook elders in den lande Onduidelijk is of Justitie vast houdt aan het huidige systeem (PPS) of dat er landelijk een nieuwe registratiesystematiek wordt ontwikkeld. Eveneens onduidelijk is welke gegevens justitie wil en hoe de informatiestromen (planning- en controlgegevens) tussen provincie en rijk gaan lopen. 4. Te leveren financiële inspanningen Hier zal een investering voor moeten worden gedaan waarvan de omvang nog niet is in te schatten. (P.M.) L. Wachtlijsten 1. De huidige stand van zaken Als we de gegevens van 1 juli 2001 bekijken met betrekking tot het Zeeuwse Bureau Jeugdzorg dan constateren we dat er een wachtlijst is voor aanmelding en screening. Voor case-management jeugdhulpverlening was er per 1 juli een wachtlijst van 50 cliënten. 2. Doelen, planning en stappen Bij de start van het Bureau Jeugdzorg begin 2003 mag

er geen sprake meer zijn van een wachtlijst. Er zal nog exact in beeld gebracht moeten worden hoe groot de wachtlijsten bij het Zeeuwse Bureau Jeugdzorg zijn en er zal een plan van aanpak opgesteld worden om binnen de financiële randvoorwaarden de wachtlijsten vóór 2003 weg te werken. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten De van rijkszijde in het vooruitzicht gestelde incidentele wachtlijstmiddelen bieden geen oplossing voor het structurele capaciteitstekort van de Zeeuwse jeugdzorg (zie H. ZORGAANBOD, g. Wachtlijsten). 4. Te leveren financiële inspanningen Er is een financiële impuls nodig om de wachtlijst weg te werken. Op basis van de hiervoor van rijkswege beschikbare middelen zou Zeeland een beroep kunnen doen op een bedrag van ƒ (P.M.). Bovendien zijn structurele middelen nodig om wachtlijsten in de toekomst te voorkomen. Recapitulatie Toegang Om goed toegerust te zijn met het oog op de nieuwe wet heeft de provincie Zeeland een onderzoek naar het gewenste toekomstige model van de jeugdzorg uit laten voeren. Dit is bekostigd uit autonome provinciemiddelen. Het onderzoek maakt duidelijk dat we voor een dubbele opdracht staan: inrichten van een stelsel dat open en toegankelijk is voor diegene die zorg nodig heeft maar dat er tevens op gericht is te voorkomen dat jeugdigen gebruik hoeven te maken van de zorg. Het Bureau Jeugdzorg moet die opdracht in de praktijk gaan brengen. De totstandkoming van het Zeeuwse Bureau Jeugdzorg betekent een ingrijpende reorganisatie. Het veranderingsproces vergt aanzienlijke incidentele kosten. Bovendien zijn in de sfeer van de huisvesting (3 vestigingen) extra kosten te verwachten. Niet alleen zijn incidentele kosten te verwachten, maar er is ook een structurele versterking van het Bureau Jeugdzorg nodig.

19 Het versterken van de preventiefunctie van het Bureau Jeugdzorg brengt structurele meerkosten met zich mee. Met het oog op het recht op jeugdzorg per 1/1/2003 moet vervolgens de capaciteit van het Bureau Jeugdzorg zijn afgestemd op de te verwachten vraag, ook die naar J-GGZ en zorg voor LVG jeugd. Bovendien zijn structurele middelen nodig om wachtlijsten in de toekomst te voorkomen. En mocht tenslotte samenwer-

king voor wat betreft het AMK met andere overheden niet mogelijk zijn, dan zal het budget van het Bureau Jeugdzorg ook voor dit onderdeel verhoogd moeten worden. Om met een schone lei te kunnen beginnen dienen de huidige wachtlijsten van Bureau Jeugdzorg vóór 2003 te zijn weggewerkt. Hiertoe is een incidenteel bedrag nodig.

Incidentele middelen * reorganisatie Zeeuws jeugdzorgveld

P.M.

* huisvesting

P.M.

* wachtlijsten weg

P.M.

totaal incidenteel

P.M.

Structurele middelen € 635.292,—

* preventietaken op peil * tekort toegang jhv

€ 453.780,—

* omleggen GGZ-stroom en Raad voor de Kinderbescherming

€ 1.860.499,—

* AMK

P.M. € 2.949.571,— + P.M.

totaal structureel:

Totaal 4)

4

P.M.

€ 2.949.571 + P.M.

Daarbij is nog geen rekening gehouden met de toevoeging van (een deel van) het budget van het Adviesbureau voor jeugd en gezin. Wegens onduidelijkheid over het begrip case-management is op dit moment een standpuntbepaling over de toedeling van dit budget nog niet mogelijk. Wanneer duidelijkheid ontstaat over het begrip case-management kan dit tot gevolg hebben dat een (aanzienlijk) deel van het budget naar de doeluitkering zorgaanbod wordt overgeheveld. Echter, ook een ver schuiving naar het budget preventie van het BJZ (versterking lokaal jeugdbeleid) behoort nog tot de mogelijkheden.

Voor het aanpakken van de wachtlijsten bij Bureau Jeugdzorg komen middelen beschikbaar. Voor de gerichte inzet hiervan zal een afzonderlijk plan van aanpak worden opgesteld.

Zorgaanbod A. beschrijving van het aanbod in modules 1. De huidige stand van zaken In het implementatieprogramma is aangegeven dat de zorgaanbieders zelf verantwoordelijk zijn voor het modulariseren van het aanbod en het gezamenlijk opstellen van zorgprogramma’s. Het aanbod van jeugdzorg dat door de provincie wordt gesubsidieerd is nog niet beschreven in modules. In Zeeland is in de afgelopen jaren wél het veldproject zorgprogrammering “13/14-jarigen op de rails” uitgevoerd. Het project wordt in 2001 geëvalueerd.

2. Doelen, planning en stappen Doel is om de komende jaren Zeeuwse jeugdzorg in modules en zorgprogramma’s te beschrijven. Zodra meer duidelijkheid bestaat over de landelijk vast te stellen basismodules zullen wij in overleg met de zorgaanbieders in de sector jeugdhulpverlening en met het zorgkantoor en zorgaanbieders jeugd-GGZ en LVG-jeugd afspraken maken over modularisering van het Zeeuwse jeugdzorgaanbod. 3a Knelpunten zoals ook elders in den lande Allereerst dienen landelijk basismodules vastgesteld te worden. Dit zal volgens het landelijk Implementatieprogramma nog vóór 2002 gebeuren. 4. Te leveren financiële inspanningen Te voorzien valt dat advies en ondersteuning bij modularisering van het Zeeuwse jeugdzorgaanbod gewenst is.

20 B. De werkwijze van de aanbieders in de praktijk 1. De huidige stand van zaken Zeeland kent een tweetal multifunctionele organisaties (MFO’s) voor jeugdhulpverlening, Stichting Jeugdzorg Zeeland (SJZ) en Stichting Agogische Zorgcentra Zeeland (AZZ). SJZ biedt op het gebied van jeugdhulpverlening pleegzorg inclusief Therapeutische gezinsverpleging (TGV), ambulante hulpverlening (begeleid wonen, adviesbureau voor jeugd en gezin) en spelen opvoedingsvoorlichting. AZZ kent als voorzieningen voor jeugdhulpverlening daghulp (Medisch Kleuter Dagverblijf, Boddaert Centrum, daghulp voor niet-schoolgaande jeugd), residentiële voorzieningen (crisisopvanghuis, gezinshuizen, trainingscentra voor kamerbewoning, tehuizen voor opvoeding en verzorging, behandelingstehuizen, Medisch Orthopedagogische Centrum) en ambulante c.q. preventieve vormen van hulp (vertrektraining, coördinatie home-training, pedagogische advisering aan de kinderopvang). De geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen wordt uitgevoerd door Ithaka, kinder- en jeugdpsychiatrie. Ithaka is een onderdeel van Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg. Ithaka heeft voorzieningen voor ambulante geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen, een polikliniek en een kliniek voor kinder- en jeugdpsychiatrie. De stichting SPD-Zeeland voert de ambulante hulp aan verstandelijk gehandicapten uit. SPD-Zeeland beschikt voor licht verstandelijk gehandicapte jeugdige cliënten over drie specifieke (landelijke)

pleegzorgplaatsen voor deze cliëntencategorie, gefinancierd door het ministerie van VWS. Het residentiële, semi-residentiële aanbod voor licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen en vormen van ambulante hulpverlening zoals Families First worden verzorgd door AZZ. 2. Doelen, planning en stappen Doel is om in eerste instantie te komen tot een zorgaanbod dat hulp zo dicht mogelijk bij huis aan kan bieden. Het doel is verder om te komen tot een integrale acceptatieplicht voor het achterliggende zorgaanbod 3a Knelpunten zoals ook elders in den lande De afgrenzing van ambulante hulp waarop aanspraak bestaat ten opzicht van enerzijds casemanagement en anderzijds ambulante hulp waarop geen aanspraak bestaat is niet duidelijk. Een knelpunt van geheel andere aard is dat voor nieuwbouw in de jeugdhulpverleningssector geen bouwmiddelen beschikbaar zijn. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten SJZ voert enerzijds een aantal taken uit die tot het zorgaanbod moeten worden gerekend, te weten pleegzorg en ambulante hulp waarop aanspraak bestaat en anderzijds taken die behoren bij het Bureau Jeugdzorg. Wanneer een Zeeuws Bureau Jeugdzorg tot stand komt en daarin alle wettelijke taken en functies zijn ondergebracht blijft een SJZ over die pleegzorg en de intensievere vormen van ambulante hulp in het aanbod heeft. De provincie ziet zich, daarbij ondersteund door het advies van CGEY, door de schaal van Zeeland genoodzaakt om het door de provincie gefinancierde aanbod

21 van jeugdhulpverlening waarop aanspraak bestaat in één organisatie - door middel van fusie tussen AZZ en SJZ - samen te brengen. Er ontstaat op deze manier een nieuwe zorgaanbieder met vanuit de doeluitkering zorgaanbod bezien een budget van rond de ƒ 20 miljoen. De voordelen van de keuze voor een grote zorgaanbieder zijn evident. Zo kunnen met deze partij afspraken gemaakt worden voor een integrale acceptatieplicht, zijn er vanwege de omvang meer mogelijkheden tot flexibilisering van het zorgaanbod en kan het aanbod op zorgregionaal niveau substantieel worden vormgegeven. De monopoliepositie die ontstaat staat echter haaks op de bepleite keuzevrijheid van de cliënt en de wenselijkheid, zoals onder woorden gebracht in het beleidskader, om incentives voor goed beleid onder meer te zoeken in openbare aanbestedingen en het invoeren van contractrelaties in plaats van subsidierelaties. Om hieraan tegemoet te komen is het daarom zaak, in de subsidierelatie met de zorgaanbieder, instrumenten in te bouwen, gericht op transparantie, kwaliteit, openbare verantwoording e.d. 4. Te leveren financiële inspanningen De kosten voor de onontkoombare reorganisatie van de jeugdzorg in Zeeland kunnen op dit moment niet exact worden begroot. Over de dekking van de kosten zullen wij met het Rijk overleggen. C. Overleg financiers over genoegzaam aanbod 1. De huidige stand van zaken Zorgkantoor en justitie zijn vertegenwoordigd in de stuurgroep Regiovisie jeugdzorg Zeeland. In de huidige situatie is er bovendien een gestructureerd overleg tussen provincie en zorgkantoor, waar onder meer de jeugdzorg aan de orde kan komen. 2. Doelen, planning en stappen Met het oog op de wettelijke opdracht om gezamenlijk met zorgkantoor en justitie tot een genoegzaam aanbod te komen is in ieder geval jaarlijks afzonderlijk overleg hierover noodzakelijk. Met het oog op 2003 dienen financiers gezamenlijk op basis van de beschikbare gegevens van het gebruik tekorten (en overschotten) in het zorgaanbod in kaart te brengen. Hiertoe zal aan Scoop een opdracht worden verleend om een regioverkenning uit te voeren dat als basis kan dienen voor dit overleg. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten In hoeverre Justitie hierbij voor het Zeeuwse een actieve rol heeft is de vraag. D. Kwaliteit 1. De huidige stand van zaken De afgelopen jaren heeft St. AZZ een eerste Programma Kwaliteit in de jeugdzorg (Programma I) van de werkgeversverenigingen VOG en GGZ-Nederland in uitvoering genomen. Onlangs is het Programma II tot stand gekomen. AZZ is een van de pilot-organisaties voor het programma II.

SJZ doet mee aan het kwaliteitszorgprogramma voor de gezinsvoogdij-instellingen. Inhoeverre vanuit de AWBZ-sectoren wordt deelgenomen aan de programma’s van de koepelorganisaties hebben wij niet in beeld. 2. Doelen, planning en stappen Doel is dat alle instellingen een kwalitatief goed kwaliteitsbeleid gaan voeren. E. Opbouw doeluitkering zorgaanbod 1. De huidige stand van zaken Bij de verdeling van de huidige doeluitkering naar de doeluitkering Bureau Jeugdzorg en de doeluitkering zorgaanbod is uitgegaan van de budgetten 2001 zoals die zijn opgenomen in het Plan jeugdhulpverlening 2001. In de doeluitkering zorgaanbod wordt het budget van de volgende voorzieningen/hulpvarianten jeugdhulpverlening budget ondergebracht.

Voorziening/hulpvariant budget ambulant families first sociale vaardigheidstrainingen intensieve hulp in de thuissituatie begeleid wonen voortgezette hulpverlening vertrek training video-hometraining

2001 (€)

340.576 21.119 111.988 71.702 13.473 70.631 175.159

daghulpverlening basisvariant (BC) plusvariant (MKD) dagvoorziening niet-schoolgaande jeugd

662.704 2.366.753 244.088

pleegzorg pleegzorg basisvariant NVP TGV

1.725.660 20.021 216.554

dag- en nachthulpverlening LV 2 (gezinshuizen) LV 3 (TCK) BV (tehuizen voor opvoeding en verzorging) IV (behandelhuizen) IV (Crisis Opvang) SV (MOC) Aanleunproject Vertrek Training overig wachtlijstmiddelen experiment flexbudget PSJ jeugdmonitor totaal

101.491 511.988 273.512 1.419.807 416.305 370.729 81.322 84.952

50% van 40.445 50% van 22.689 9.125.294 + p.m.

22 F. Registratie 1. De huidige stand van zaken Zorgaanbieders hebben ieder hun eigen registratie. 2. Doelen, planning en stappen Doel is onder meer dat op basis van het gebruik tussen financiers afspraken worden gemaakt over het gezamenlijk genoegzaam aanbod. Voor het maken van dergelijke afspraken tussen financiers zijn zo vergelijkbaar mogelijke gegevens nodig. 3. Knelpunten zoals ook elders in den lande De verschillende sectoren hebben ieder een eigen registratie. De onderlinge vergelijkbaarheid is lastig. G. Wachtlijsten 1. De huidige stand van zaken Voor verschillende voorzieningen is sprake van wachtlijsten. Op drie peildata ziet het overzicht er als volgt uit:

Hulpvariant

2. Doelen, planning en stappen De wachtlijsten in de Zeeuwse jeugdhulpverlening moeten tot aanvaardbare proporties worden teruggebracht. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten Het bestaan van wachtlijsten in de Zeeuwse jeugdhulp is eenvoudig te verklaren. Al sinds de decentralisatie van de jeugdhulpverlening naar de provincies loopt Zeeland achter voor wat betreft het te besteden budget per jeugdige. De herspreidingsoperatie heeft hier weliswaar verbetering in gebracht, maar nog steeds heeft Zeeland ten opzichte van andere provincies en grootstedelijke regio’s het minst te besteden per jeugdige. Het gemiddeld bedrag per jeugdige voor Nederland ligt op € 172,—. Voor Zeeland bedraagt dit € 151,—per jeugdige. Ter vergelijking, de provincie Limburg ontvangt € 239,— per jeugdige. 7 In de afgelopen jaren heeft telkens een substantieel aan-

Wachtlijst per 1 januari 2001

Wachtlijst per 1 april 2001

Wachtlijst per 1 juli 2001

Adviesbureau

64

57

50

Hometraining

5

7

7

Ambulante kamerbegeleiding (begeleid zelfstandig wonen)

2

4

1

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Intensieve Gezinsbegeleiding (IGB)

12

11

9

Boddaertcentrum

16

15

20

Medische Kleuterdagverblijven (MKD)

7

18

31

29 (op 1/5/2001)

13 (op 1/8/2001)

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Kamertraining

2

3

1

TCK

15

10

6

Gezinshuis

0

1

5

Opvoeding en verzorging

2

5

2

Behandeling

11

17

9

Medisch Orthopedagogisch Centrum (MOC)

3

4

4

Families First

2

Daghulp niet-schoolgaande jeugd

5

-

Pleegzorg Crisisopvang

2) 5) 6) 7)

6

Werkt niet met wachtlijst, maar wél structureel capaciteitstekort. Per 1-10-2000 operationeel. Werkt niet met wachtlijst, maar wél structureel tekort aan plaatsen. Cijfers aantal jeugdigen: prognose 2003; financiële cijfers raming doeluitkeringen 2001, voortgangsrapportage beleidskader.

23 tal plaatsingen plaatsgevonden naar voorzieningen buiten de provincie. Dit heeft meerdere oorzaken. Allereerst is Zeeland qua bevolkingsomvang klein. Hierdoor is het bevolkingsdraagvlak voor meer gespecialiseerde voorzieningen te gering. Bovendien ligt Zeeland in de periferie van Nederland en is dus onaantrekkelijk als vestigingsregio voor een voorziening die een functie heeft voor een groter gebied. Voorzieningen buiten Zeeland hebben ook te maken met wachtlijsten en geven ook nog eens voorrang aan cliënten die dichterbij wonen. De landelijke voorzieningen zullen worden gedecentraliseerd naar (andere) provincies. Van meerdere van deze instellingen heeft het Zeeuwse Bureau Jeugdzorg de afgelopen jaren bericht gehad dat - in verband met decentralisatie - plaatsing van Zeeuwse cliënten niet meer of voorlopig niet meer mogelijk is. Provincies moeten in staat zijn in het eigen zorgaanbod te kunnen voorzien. Voor Zeeland is dat echter altijd al lastig geweest gezien het geringe te besteden bedrag per jeugdige. De afgelopen periode is het nog lastiger geworden om in voldoende zorgaanbod te voorzien doordat het moeilijker is geworden in voorzieningen buiten de provincie te plaatsen. Door de ophanden zijnde decentralisatie van landelijke voorzieningen ziet het er naar uit dat dit probleem alleen nog maar groter wordt. Dit baart ons zorgen. 4. Te leveren financiële inspanningen Om de wachtlijsten in Zeeland tot aanvaardbare proporties terug te brengen is een uitbreiding van het budget voor het zorgaanbod noodzaak. Indien de Zeeuwse zorgaanbieders de verantwoordelijk-

heid krijgen voor het verlenen van jeugdzorg aan alle cliënten die daar aanspraak op kunnen maken (acceptatieplicht) zal bovendien het budget voor het achterliggende aanbod structureel verruimd moeten worden. Indien het achterliggende aanbod een bekostiging gaat ontvangen gebaseerd op P x Q waarbij voor de afzonderlijke taken een genormeerde prijs wordt vergoed is er op (middellange) termijn geen probleem. Uitgangspunt onzerzijds hierbij is dat het normbedrag ook in de specifieke Zeeuwse situatie toereikend moet zijn. Recapitulatie zorgaanbod Om in Zeeland te komen tot een zorgaanbod waarmee het recht op jeugdzorg ook daadwerkelijk waargemaakt kan worden is op korte termijn een financiële injectie nodig om de capaciteit op een aanvaardbaar peil te brengen. Bovendien is een budget nodig om de zorgaanbieder in staat te stellen elders gespecialiseerd aanbod in te kopen. Wanneer de p x q -systematiek operationeel wordt lost het Zeeuwse probleem zich op, maar voor de korte termijn moeten afspraken worden gemaakt. Daarbij wordt er dan wel van uit gegaan dat het normbedrag ook in de specifieke Zeeuwse situatie toereikend is. De oprichting van een Stichting Bureau Jeugdzorg brengt met zich mee dat - door middel van fusie - moet worden gekomen tot één grote aanbieder van jeugdhulpverlening in Zeeland. Deze fusie brengt incidentele kosten met zich.

Benodigde additionele middelen Incidenteel * Ondersteuning bij modulariseren

P.M.

totaal incidenteel

P.M.

Totaal incidenteel: Structureel * In overeenstemming brengen van aanbod op de vraag

P.M.

totaal structureel

P.M.

Totaal

P.M.

P.M.

24 III Relatie gemeenten-provincie A. Overleg met de gemeenten 1. De huidige stand van zaken Als een van de taken van het Bureau Jeugdzorg wordt in de conceptwet genoemd het versterken van algemene voorzieningen voor jeugdigen en het bevorderen van vroegtijdige signalering van opgroei- en opvoedingsproblemen door consultatie- en deskundigheidsbevordering en het onderhouden van contacten met algemene voorzieningen. Als een daarmee samenhangende taak wordt genoemd het - in aanvulling op het gemeentelijke hulpaanbod verlenen van ambulante vormen van zorg anders dan vormen waarop een aanspraak bestaat. Daarmee samenhangend ook omdat het mede van de toerusting van het lokaal jeugdbeleid afhangt of en in welke mate deze taak moet worden ingezet. Het zijn deze preventietaken van Bureau Jeugdzorg die één van de opdrachten van de dubbele opdracht vormen, één van de pijlers van het te realiseren stelsel. Het Bureau Jeugdzorg ontvangt straks als onderdeel van de doeluitkering een budget waaruit de preventietaken bekostigd moeten worden. De omvang van het budget is gerelateerd aan het aantal jeugdigen. Het preventiebudget wordt ingezet na overleg hierover tussen gemeenten en provincie. In het hoofdstuk over het Bureau Jeugdzorg is weergegeven hoe het op dit moment met de invulling van deze taken staat. Zeeland start niet vanuit een 0-situatie. In de uitwerking van het BANS-akkoord voor 0-6-jarigen en meer recent voor de oudere jeugd – zijn de gezamenlijke opdracht en de onderlinge verantwoordelijkheid van Rijk, provincies en gemeenten met betrekking tot het jeugdbeleid beschreven. Gemeenten voeren beleid voor alle jeugdigen en in het bijzonder ter voorkoming van het ontstaan van problemen waarvoor zwaardere vormen van hulpverlening en zorg nodig zijn. Het gemeentelijk beleid wordt verder gekenmerkt door samenhang tussen jeugdwelzijn, jeugdgezondheidszorg, onderwijs, arbeidstoeleiding en leefbaarheid om aan te sluiten op het veiligheidsbeleid van politie en justitiële partners. Tenslotte dienen gemeenten aan te geven welke inzet van de jeugdzorg wordt verwacht bij de uitvoering van het lokale jeugdbeleid. Door de Zeeuwse gemeenten wordt een aanzienlijke inspanning geleverd. Zij starten dus eveneens niet vanuit een 0-situatie. 2. Doelen, planning en stappen Doel van de provincie is om tot een adequaat gestructureerd overleg tussen gemeenten en provincie op regionaal niveau te komen, zodat de preventie van jeugdzorg in onderling overleg op de maat van de regio gestalte krijgt. Een stap die is gezet is een werkconferentie met een voorafgaande informatiebijeenkomst voor gemeenten en provincie over de afstemming. 3a Knelpunten zoals ook elders in den lande Een knelpunt hierbij is dat er nog geen duidelijkheid is

over het bedrag per jeugdige voor preventie in de doeluitkering Bureau Jeugdzorg en over de afgrenzing tus sen ambulant waarop wèl en waarop geen aanspraak kan worden gemaakt.

B. Aansluiting lokaal beleid en Bureau Jeugdzorg 1. De huidige stand van zaken In de relatie tussen jeugdzorg en lokaal jeugdbeleid is de laatste jaren een aantal initiatieven genomen, die de basisstructuur voor gestructureerde samenwerking zichtbaar maken: * Het aanbod ‘Opvallend tussenin’, gericht op de jongste leeftijdsgroepen * De sociaal-medische teams (SMT’s) in het voortgezet onderwijs * Het experiment consultatieteam basisonderwijs in Goes gericht op het primair onderwijs alsmede vergelijkbare projecten in andere gemeenten (bijvoorbeeld Borsele) * Ondersteuning bij spel- en opvoedingsvoorlichting * De onlangs geïnitieerde samenwerking tussen jeugd zorg en de jeugdgezondheidszorg * buurtnetwerken * opvoedbureaus Het gaat hierbij om het construeren van zorgstructuren rond basisvoorzieningen met een hoog bereik, zodat zorgcompetenties van basisvoorzieningen worden versterkt, signalering kan worden gewogen en interventies kunnen worden gestart. Het gaat hierbij ook om geprotocolleerde samenwerking tussen jeugdzorg en eerstelijnsvoorzieningen, zodat de bedrijfsprocessen van beide goede op elkaar aansluiten in het belang van de cliënt. 2. Doelen, planning en stappen Doel van de provincie is om in overleg met gemeenten te komen tot een zoveel mogelijk sluitende afstemming van het preventieaanbod van Bureau Jeugdzorg op het lokale beleid. Hiertoe dienen organisaties in het jeugdbeleid en de jeugdzorg in een te ontwikkelen samenwerkingsoverleg per regio nader tot elkaar te komen.

25 IV Cliëntenorganisaties A Provinciaal cliëntenplatform 1. De huidige stand van zaken Onder de nieuwe wet komt het Beleidskader jeugdzorg in de plaats van Plan jeugdhulpverlening en Regiovisie jeugdzorg. De financier wordt in de wet verplicht om overleg te voeren met cliëntenorganisaties alvorens het Beleidskader jeugdzorg vast te stellen. Een belangrijk knelpunt dat al meerdere jaren in het Zeeuwse wordt gevoeld is het ontbreken van een representatieve organisatie van jeugdhulpverlening cliënten op provinciaal niveau. Voor de zorgsectoren is het Klaverblad Zeeland representatieve organisatie. Vanuit het provinciaal apparaat is de afgelopen jaren, in overleg met de instellingen voor jeugdzorg en Het Klaverblad Zeeland (samenwerkingsverband van gebruikersorganisaties van zorg- en dienstverlening) een driejarig experiment/project ontwikkeld om de positie van de cliënten van de jeugdzorg te versterken. In 2000 is het Klaverblad Zeeland met het project Cliëntenbeleid jeugdzorg Zeeland van start gegaan. In dat kader zijn twee functionarissen aangesteld: een consulent jeugdzorg en een Cliëntenvertrouwenspersoon (CVP). De consulent heeft vooral tot taak de cliëntenraden van advies en informatie te voorzien en verder uit te bouwen. Bovendien zal de consulent bevorderen dat ook op provinciaal niveau de belangenbehartiging van de jeugdzorgcliënten van de grond komt. Wél functioneert een afdeling Zeeland van de Nederlandse Vereniging van Pleeggezinnen. De ondersteuning van de op de Zeeuwse schaal actieve afdeling van de NVP wordt uit de doeluitkering gefinancierd. Subsidiëring van de NVP blijft ook onder de nieuwe wet mogelijk. 2. Doelen, planning en stappen Doel van de provincie is om te komen tot een representatieve provinciale vertegenwoordiging van de cliënten van de jeugdzorg. Of het überhaupt mogelijk is een representatief provinciaal cliëntenplatform voor jeugdzorgcliënten voor Zeeland van de grond te krijgen zal moeten blijken uit het project. 3a Knelpunten zoals ook elders in den lande De organisatiegraad van cliënten van de jeugdzorg is namelijk gering. 3b Specifiek Zeeuwse knelpunten Dat is zeker ook in de provincie Zeeland een probleem. 4. Te leveren financiële inspanningen De betreffende functionaris bij het Klaverblad wordt in de huidige situatie bij het ontbreken van een mogelijkheid om dit uit de doeluitkering te financieren uit autonome provinciemiddelen betaald. Voor een vervolg en versterking dienen er middelen uit de doeluitkering beschikbaar te komen. Hiertoe is een (structurele) ophoging van de doeluitkering zorgaanbod met € 56.723,— (1 fte) nodig.

B. Cliëntenraad en Cliëntenvertrouwenspersoon (CVP) 1. De huidige stand van zaken In Zeeland is met een provinciale stimuleringsregeling en met veel inzet en creativiteit van de instellingen een aantal cliëntenraden van de grond gekomen. Het van de grond krijgen en in stand houden van cliëntenraden blijft echter veel aandacht vragen. De reden daarvoor ligt onder meer in de moeilijkheidsgraad van het organiseren van cliënten voor hun belangen. De ervaring leert dat het vooral lukt in die situaties waar sprake is van een relatief langdurig gebruik en waar de problematiek van de cliënt (het cliëntsysteem) niet zelf een belemmering vormt om tot belangenbehartiging te komen. De meest voorkomende gebruikers van de jeugdzorg zijn echter degenen die relatief kortdurend hulp nodig hebben. De problemen met het in de jeugdzorg opstarten en in stand houden van cliëntenraden is één van de redenen geweest om het project Cliëntenbeleid jeugdzorg Zeeland te ontwikkelen. De in dat kader aangestelde consulent jeugdzorg heeft onder meer tot taak de cliëntenraden van advies en informatie te voorzien en verder uit te bouwen. Op dit moment kent het achterliggende aanbod een aantal cliëntenraden. Enigszins anders dan nu het geval is, dient er onder de nieuwe wet per zorgeenheid een cliëntenraad ingesteld en in stand gehouden te worden in plaats van per voorziening. Het begrip zorgeenheid is echter nog niet geheel helder. Van belang is onzes inziens dat alle cliënten zich vertegenwoordigd weten in het overleg met de instelling. Eveneens ter versterking van de positie van de cliënt schrijft de wet voor dat bij elk Bureau Jeugdzorg een vertrouwenspersoon (CVP) werkzaam moet zijn, waarop de jeugdige cliënt aanvullend een beroep kan doen voor ondersteuning. Bovendien kan er voor het zorgaanbod een CVP werkzaam zijn. Het project Cliëntenbeleid jeugdzorg Zeeland heeft als onderdeel de aanstelling van een CVP. De CVP is vertrouwenspersoon voor individuele cliënten van de jeugdhulpverlening. De CVP dient in zijn handelen onafhankelijk te opereren

26 van de instelling waarbij deze werkzaam is. Vanuit dat belang heeft Zeeland gekozen voor een dienstverband bij het Klaverblad Zeeland. 2. Doelen, planning en stappen Doel met het oog op 2003 is om de cliëntenraden te ondersteunen en verder uit te bouwen. Met het subsidiëren van de consulent jeugdzorg menen wij dat op dit vlak geen verdere inspanningen nodig zijn met het oog op 1-1-2003. Er is een CVP beschikbaar voor zowel Bureau Jeugdzorg als voor het zorgaanbod. 3a Knelpunten zoals ook elders in den lande Vreemd genoeg is in de concept-wet de cliëntenvertrouwenspersoon bij het achterliggende aanbod facultatief gebleven, terwijl juist de positie van een jeugdige in een internaat of een pleeggezin door zijn afhankelijkheid het meest kwetsbaar is. 4. Te leveren financiële inspanningen Voor de consulent zie onder A. De CVP voor het zorgaanbod is voorlopig gefinancierd uit incidentele middelen. De doeluitkering dient in een structureel vervolg te kunnen voorzien en de invulling van de functie CVP voor Bureau Jeugdzorg dient gestalte te krijgen. Daarom is een (structurele) ophoging van zowel de doeluitkering Bureau Jeugdzorg als de doeluitkering zorgaanbod met in totaal ca. € 56.723,— in totaal noodzaak.

De provincie Zeeland heeft met het oog op de invoering van de Wet op de jeugdzorg een onderzoek naar het gewenste toekomstige model van de jeugdzorg in Zeeland uit laten voeren door CGEY. Uit het onderzoek blijkt dat invoering van de nieuwe wet een ingrijpende reorganisatie van het Zeeuwse jeugdzorgveld nodig maakt. Er dient een nieuwe organisatie, de Stichting Bureau Jeugdzorg Zeeland opgericht te worden en ingevuld met taken en functies die nu vanuit andere organisaties worden geboden. Bovendien zijn de huidige twee MFO’s vanwege de Zeeuwse schaal genoodzaakt om te fuseren.

Recapitulatie cliëntenbeleid In Zeeland wordt al geruime tijd geïnvesteerd in de positie van de cliënt van de jeugdzorg. Tot nu toe heeft de rijksoverheid voor de verbetering van de positie van de cliënt geen aanvullende financiering verstrekt of de mogelijkheid geboden om deze met behulp van de middelen voor de jeugdhulpverlening te bekostigen. Het krappe Zeeuwse budget noopt nu echter om voor de opgebouwde verbeteringen aanvullende financiering te claimen. Deze claim bedraagt vanaf september 2003 een structureel bedrag van in totaal € 113.446,—.

Zeeland start vanuit een situatie waarin het qua capaciteit en per jeugdige te besteden bedrag aan jeugdhulpverlening ten opzichte van de andere provincies (en grootstedelijke regio’s) in een achterstandssituatie verkeert. De huidige capaciteit vergt een structurele ophoging. Bovendien is een budget nodig om de zorgaanbieder in staat te stellen elders gespecialiseerd aanbod in te kopen. Om met de ingangsdatum van de wet het recht op jeugdzorg ook daadwerkelijk waar te kunnen maken dienen tenslotte de huidige wachtlijsten te zijn weggewerkt.

Consulent cliëntenraden en ondersteuning provinciale belangenbehartiging

€ 65.723,—

Cliëntenvertrouwenspersoon

€ 65.723,—

Totaal

€ 113.446,— Recapitulatie implementatie wet op de jeugdzor g Met ingang van 2003 zal de Wet op de jeugdzorg van kracht worden. Essentieel in de nieuwe wet is het recht op jeugdzorg. Het Bureau Jeugdzorg is de toegang tot de jeugdzorg en stelt vast of iemand recht heeft op jeugdzorg. Die jeugdzorg wordt geboden door aanbieders van zorg. Het Bureau Jeugdzorg is onafhankelijk van de zorgaanbieders.

Zeeland staat voor een dubbele opdracht: er moet een stelsel worden ingericht dat open en toegankelijk is voor diegene die zorg nodig heeft maar dat er tevens op gericht is te voorkomen dat jeugdigen gebruik moeten maken van de zorg. Dat zijn de twee pijlers waarop het Zeeuwse stelsel van jeugdzorg moet komen te rusten. De preventiefunctie dient daarom vanaf de invoering van de wet adequaat vorm gegeven te worden. Voor een open en toegankelijk Bureau Jeugdzorg ook voor de cliënten van de jeugd-GGZ is bovendien een substantiële ophoging van het budget van het Bureau Jeugdzorg nodig.

In het nieuwe stelsel zal de financiering van de provincies voor het grootste deel gebaseerd zijn op een systematiek van prijs x produktie (p x q). Wanneer de p x q -systematiek operationeel wordt lost het Zeeuwse capaciteitstekort zich op. Hierbij gaan we er dan wel van uit dat de landelijk vastgestelde normbedragen ook in de specifieke Zeeuwse situatie toereikend zijn. In Zeeland wordt al geruime tijd geïnvesteerd in de positie van de cliënt van de jeugdzorg. Tot nu toe heeft de rijksoverheid voor de verbetering van de positie van de cliënt verzuimd aanvullende financiering te verstrekken. Voor de ondersteuning van cliëntenraden en de behartiging van de belangen vanuit het provinciale niveau ontbreekt tot nu toe feitelijk zelfs de mogelijkheid om deze uit de doeluitkering jeugdhulpverlening te bekostigen. Het krappe Zeeuwse budget noopt nu echter om voor de opgebouwde verbeteringen bij het rijk aanvullende financiering te claimen.

27 Duidelijk is dat met de wijziging van de wet de taak voor het provinciale apparaat substantieel wordt verzwaard. De vormgeving van het beleid dient veel meer dan nu in overleg met een aantal partners plaats te vinden. De verantwoordelijkheden van de provincie worden substantieel groter. Dit betreft de sectoren jeugdbescherming, de J-GGZ en LVG jeugd. De daarmee gepaard gaande hogere bestuurskosten dienen gecompenseerd te worden.

De hierna volgende recapitulatie geeft een totaaloverzicht van welke structurele en incidentele financiële inspanningen geleverd moeten worden zodat ook Zeeland met ingang van 1 januari 2003 het recht op jeugdzorg kan waarmaken.

Structureel versterken preventietaken

€

635.292

tekort toegang jhv

€

453.780

omleggen GGZ-stroom en Raad kinderbescherming

€ 1.860.499

AMK

P.M.

versterken capaciteit zorgaanbod

P.M.

versterken positie cliënt

€

totaal structureel:

€ 3.063.017 + P.M.

113.446

Incidenteel reorganisatie en fusie

P.M.

modulariseren zorgaanbod

P.M.

huisvesting

P.M.

wachtlijsten weg

P.M.

totaal incidenteel

P.M.

Totaal

incidenteel

structureel

P.M.

€ 3.063.017 miljoen + P.M.

28 II.1.2 Regulier Plan jeugdhulpverlening Gezien de toekomstige ontwikkelingen wordt enigs zins pas op de plaats gemaakt ten aanzien van nieuwe initiatieven. Wenselijke initiatieven moeten echter doorgang vinden en knelpunten moeten worden opgelost. 1.2.1 Bureau Jeugdzorg De Zeeuwse opzet van het Bureau Jeugdzorg, het Netwerkorganisatie Jeugdzorg Zeeland (NJZ)-model heeft in 2001 op dezelfde wijze de werkzaamheden verricht als de jaren daarvoor. Zoveel mogelijk wordt gewerkt in overeenstemming met de systeemeisen die door de Projectgroep Toegang zijn vastgesteld. Het NJZ-model voldoet echter niet aan de eisen die in de nieuwe Wet op de jeugdzorg gesteld worden aan het Bureau Jeugdzorg. Daarom zullen wijzigingen en aanpassingen nodig zijn. Tot de herstructurering is afgerond en wellicht ook gedurende dat traject zal volgens de huidige opzet gewerkt worden. De medewerkers van het NJZ-team hebben geconstateerd dat de effectuering van de zorg niet goed loopt. De redenen zijn dat de wachtlijsten van het achterliggende aanbod groot zijn en de wachttijden te lang. De termijn van geldigheid van de indicatiestelling (2 maanden) wordt vaak overschreden, en zelfs een second-best oplossing is vaak niet mogelijk. Het gevolg is dat de spanningen in gezinnen toenemen, hetgeen

weer als gevolg heeft een toename van de zwaarte van de problematiek of het ontstaan van crisissituaties. 1.2.2 Preventie en ambulante hulpverlening a. Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) Een wijziging van de Wet op de jeugdhulpverlening heeft aan de werkzaamheden van het AMK een wettelijke basis gegeven. Het AMK werkt hard aan het volledig voldoen aan de landelijke functie-eisen. Thans is het AMK ondergebracht bij Stichting Lindenhof te Schiedam en werkt voor ZuidHolland, Haaglanden, stadsregio Rotterdam en Zeeland. Met deze overheden moeten de mogelijkheden bezien worden om op onderdelen samen te werken, b.v. voor de 24-uurs bereikbaarheid, de deskundigheidsbevordering, beschikbaarheid van vervanging bij uitval van de maatschappelijk werkers of vertrouwensarts, etc. Uitgangspunt daarbij is dat het AMK onder verantwoordelijkheid werkt van het Bureau Jeugdzorg. Aangezien genoemde andere provincie en grootstedelijke regio’s thans nog niet duidelijk hebben hoe de vormgeving van het stelsel in hun regio zal zijn, is dit een voorlopig standpunt. Wij zullen in het kader van de herstructurering met de grootstedelijke regio’s Rotterdam en Haaglanden en de provincie Zuid-Holland nagaan wat de mogelijkheden zijn voor samen werking in de toekomst.

29 b. Vrijwillig ambulante hulpverlening

Dagindeling biedt mogelijkheden om een knelpunt met betrekking tot het tijdstip van brengen en halen van de kinderen naar het MKD in Middelburg op te Wij zullen de ontwikkelingen volgen. Vanuit het NJZ-team hebben wij meerdere keren het signaal gekregen dat er behoefte bestaat aan Daghulp voor oudere schoolgaande jeugd (Boddaertcentra oudere jeugd). Het is nog niet duidelijk of het mogelijk is een opzet voor een dergelijke voorziening te maken, uitgaande van de behoefte zoals die door onder meer het NJZ team wordt geconstateerd. Onduidelijk is ook of als dat het geval is een dergelijke voorziening binnen het voor de Zeeuwse jeugdhulpverlening beschikbare budget gerealiseerd kan worden. Mogelijk kan met het oog op de behoefte aan deze vorm van hulp een zorgprogramma worden ontwikkeld. Wij zullen de mogelijkheden hiertoe meenemen bij de ontwikkelingen rond zorgprogrammering.

Ondanks de uitbreiding van de formatie was ook in 2001 sprake van wachtlijsten. Het blijft moeilijk een prognose te maken van het aantal zorgtoewijzingen naar de vrijwillig ambulante jeugdhulpverlening. Indien nodig zullen wij tussentijds maatregelen voorstellen. De Stichting Jeugdzorg is van mening dat de formatie gedragsdeskundige te klein is om het groeiend aantal medewerkers voldoende ondersteuning in de casuïstiek te geven. Dit zal aandachtspunt zijn bij de herstructurering. 1.2.3 Pleegzorg Begin 2001 hebben wij, geconfronteerd met een fors tekort en wachtlijsten in de pleegzorg het subsidie voor de Stichting Pleegzorg verhoogd. Door de verhoging van de subsidie is de Stichting Pleegzorg in staat gesteld met een volledige bezetting te draaien en kunnen schrijnende situaties worden voorkomen. De stichting zal ook in 2002 verdere uitwerking geven aan de deelaspecten, zoals ontwikkeld in het landelijk vernieuwingsproject Trillium. De ervaringen met netwerkpleegzorg, één van de onderdelen van Trillium, zijn goed. 1.2.4 Daghulp St. Scoop heeft in opdracht van de St. AZZ onderzoek gedaan onder professionals naar de behoefte aan baby(dag)behandeling. De conclusie van het onderzoek is dat er sprake is van een geringe, maar zekere behoefte onder de bevraagde professionals. Wij hebben geconstateerd dat het NJZ-team en de kindercentra niet in het onderzoek zijn betrokken. Tevens is de opinie van de Stichting Jeugdzorg niet in de onderzoeksrapportage is verwerkt. De Stichting Jeugdzorg is van mening dat er geen specifieke voorziening in de vorm van dagbehandeling nodig is voor deze groep. St. AZZ heeft een initiatiefgroep in het leven geroepen om een en ander nader uit te werken tot een concreet plan. Wij hebben St. AZZ onze opmerkingen over het rapport doen toekomen en gevraagd de Stichting Jeugdzorg en de kinderopvangvoorzieningen bij de verdere uitwerking te betrekken. Wij zullen u over de ontwikkelingen terzake op de hoogte houden. De Medische Kleuter Dagverblijven zoeken samenwerking met het speciaal onderwijs om de overgang van MKD naar school soepeler te laten verlopen. Mogelijk kan dit de druk op de MKD-en verkleinen. Een bijdrage in het kader van de Commissie

In 2000 is de voorziening voor Daghulp voor niet-schoolgaande jeugd op de locaties Middelburg en Terneuzen van start gegaan. St. AZZ maakt gewag van een grote belangstelling voor deze hulpvariant en denkt dat de noodzaak van uitbreiding van de capaciteit in de toekomst zal gaan spelen. De afstemming tussen het voortgezet speciaal onderwijs en het NJZ voor wat betreft de toegang tot deze voorziening vergt nog nadere aandacht. 1.2.5 Residentiële hulpverlening In de afgelopen jaren zijn steeds incidentele wachtlijstmiddelen ingezet om de opvangcapaciteit van de residentiële voorzieningen iets te verruimen. Voor de Gezinshuizen is inmiddels een tijdelijke aangepaste financiering vastgesteld (zie H. 3). St. AZZ hoopt met de tijdelijke verruimde financiering deze hulpvariant op de huidige capaciteit te kunnen houden. 2.

Huisvesting Zoals reeds vermeld in het plan 2000 en 2001 heeft de Stichting Jeugdzorg voor de vestiging in Terneuzen huisvestingsproblemen. Gezien de formatieuitbreiding zijn zij op zoek naar vervangende huisvesting. Het kostenplaatje is op dit moment nog niet bekend. De Stichting Jeugdzorg heeft reeds in 2000 gemeld dat als gevolg van de uitbreiding van de formatie in Middel-burg eveneens een huisvestingsprobleem is opgetreden. Om dit op te lossen heeft de Stichting Jeugdzorg Zeeland er voor gekozen om de sector pleegzorg in een kantoorpand in de nabijheid van de hoofdvestiging onder te brengen.

30 St. AZZ meldt ons dat wettelijke vereisten het noodzakelijk maken dat er voldoende kantoorruim-te/pauzeruimten aanwezig zijn in de dagbehandelingscentra. Dit speelt met name in de locaties Goes en Terneuzen. Er zijn nog geen concrete plannen bekend. St AZZ vindt de huidige accommodatie van het Boddaertcentrum in Middelburg niet adequaat voor het op-vangen van twee groepen. Men zal een voorstel ontwikkelen om de problemen op te lossen. Deze initiatieven hebben nog niet geleid tot een concrete aanvraag. 3.

satie van normen binnen afzienbare tijd niet meer zal worden gehanteerd. Het heeft dan ook geen zin om voor ongenormeerde hulpvormen nog afspraken te maken.

Harmonisatie van normen Met ingang van het jaar 1998 is harmonisatie van normen ingevoerd voor de daghulp, dag- en nachthulp en pleegzorg. In 1999 is dit aangevuld met een richtprijs voor therapeutische gezinsverpleging (TGV). In het plan 2000 is aangegeven dat wij de variant voor de gezinshuisplaatsen opnieuw zouden bezien. In maart 2001 is door Provinciale Staten besloten om tot 2003 incidenteel de subsidie voor de gezinshuizen te verhogen. Met St. AZZ is afgesproken dat zij de reële meerkosten zouden berekenen van een bekostigingsconcept voor de gezinshuizen op basis waarvan gezinshuisouders in dienst genomen kunnen worden. De reële meerkosten van invoering van het nieuwe concept zijn becijferd op in totaal € 130.462,-- per jaar. Er is dus sprake van een substantiële ophoging van het budget. Ten tijde van de afspraken met de St. AZZ was nog geenszins duidelijk hoe het gewenste toekomstige model voor de Zeeuwse jeugdzorg er uit zou komen te zien. St. AZZ heeft in haar aanvraag voor tijdelijke ophoging van het beschikbare budget voor de gezinshuizen echter aangegeven na de implementatie van dit model de inzet van de beschikbare middelen binnen hun budget bij voorrang te zullen aanwenden voor de continuering van het gezinshuisconcept. In voorgaande plannen jeugdhulpverlening is opgenomen dat voor een aantal hulpvormen nog prijsafspraken in het kader van harmonisatie van normen gemaakt moesten worden. In het implementatieprogramma Wet op de jeugdzorg wordt vooruit gelopen op het op instellingsniveau organiseren van het zorgaanbod in modules. De module zal daarbij basis worden van de financiering. Het voorgaande betekent dat het stelsel van harmoni-

(alle bedragen x 1 miljoen) totaal provincie/gsr

provincie Zeeland

In de evaluatie van het aanleunproject zal worden betrokken welke variant in het kader van Harmonisatie van Normen voor deze hulpverleningsvariant zal moeten gaan gelden. De resultaten hiervan zijn begin 2002 te verwachten. De vraag is of wij op dit moment nog moeten overgaan tot het bepalen van een variant in het kader van harmonisatie van normen of dat wij gezien het vorenstaande de nieuwe bekostigings-systematiek gaan toepassen. In overleg met de stichting AZZ zullen de eventuele (financiële) consequenties worden besproken. Wij zullen de commissie Welzijn ook hiervan op de hoogte stellen. Voor een overzicht van de voor de onderscheiden hulpvarianten geldende prijzen verwijzen wij u naar bijlage 3.

4.

Financiering en prioriteiten 4.1 Financieel meerjarenperspectief In het Regeerakkoord 1999-2002 is een accent gelegd bij jeugdbeleid en jeugdzorg. Op grond hiervan heeft de Rijksoverheid voor de jeugdhulpverlening intensiveringsmiddelen beschikbaar gesteld. Het gaat in totaal om ƒ 130 (= € 59) miljoen. Daarvan kreeg de provincie Zeeland in 2000 ƒ 1,183 (= € 0,537) miljoen extra toegevoegd aan de doeluitkering jeugdhulpverlening, gefaseerd oplopend tot € 0,835 (=ƒ 1,84) miljoen in 2002. Hieronder is een staatje opgenomen met de definitieve verdeling van de extra middelen vanaf het planjaar 2000 voor de gezamenlijke provincies en afzonderlijk voor de provincie Zeeland.

2000

2001

2002

2003 e.v. jaren

ƒ 52,6

ƒ 69,6 (€ 31,6)

€ 40,16

€ 40,16

ƒ 1,183

ƒ 1,59 (€ 0,72)

€ 0,835

€ 0,835

31 Het beschikbaar komen van de extra middelen is afhankelijk gesteld van de Meerjarenafspraken Jeugdzorg. In het Gestructureerd Overleg Jeugdbeleid (GOJ) van 21 december 1999 zijn de Meerjarenafspraken Jeugdzorg 2000-2002 vastgesteld. Door de Tweede Kamer is in 2000 aandacht gevraagd voor een aantal specifieke knelpunten in de zorg, waaronder de verbetering van de kwaliteit en normprijzen in de jeugdhulpverlening. Door Tweede Kamerlid Dijkstal is met brede steun in de Tweede

(alle bedragen x 1 miljoen)

Kamer een motie ingediend. In dat kader is met ingang van 2001 o.a. ƒ 30 miljoen (= € 13,6) beschikbaar gekomen voor de sector jeugdhulpverlening. Dit bedrag is verdeeld naar rato van de hoogte van de doeluitkeringen jeugdhulpverlening per 1 januari 2001. Zeeland heeft op grond hiervan een bedrag van ƒ 585.000,-- (= € 265.461,--) ontvangen. In over leg met de werkgevers is bezien waar de personele problemen het grootst waren en op grond hiervan is het bedrag verdeeld.

2001

2002

2003

2004 e.v. jaren

reguliere middelen jeugdhulpverlening*

ƒ 26,516 (€ 12,032)

€ 12,643

€ 12,885

€ 12,885

extra middelen uitwerking regeerakkoord

ƒ 0,398 (€ 0,181)

€ 0,113

-

-

middelen motie Dijkstal

ƒ 0,585 (€ 0,266)

-

-

-

middelen pleegoudervergoeding

ƒ 0,359 (€ 0,163)

€ 0,129

-

-

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

ƒ 27,858 (€ 12,641)

€ 12,885

€ 12,885

€ 12,885

middel arbeidsvoorwaarden totaal *: inclusief structurele bijdrage provincie.

In de Voortgangsrapportage Beleidskader jeugdzorg 2002-2005, gepresenteerd op Prinsjesdag 2001, is opgenomen dat ter verbetering van de arbeidsvoorwaarden (commissie van Rijn) voor 2001 een bedrag beschikbaar komt van ƒ 46,1 (€ 20,9) miljoen oplopend naar € 33 (ƒ 73) miljoen in 2002 en tot € 37 (ƒ 82) miljoen in 2004. De verdeling over de provincies, grootstedelijke regio’s en landelijk werkende voorzieningen is nog niet bekend. Met ingang van 1 juli 2001 is de pleegvergoeding voor pleeggezinnen structureel verhoogd met een gemiddeld bedrag van ƒ 168,-- per maand. De doeluitkering jeugdhulpverlening is om die reden per 1 juli 2001 verhoogd. Aan de hand van de doeluitkering jeugdhulpverlening 2001, de inzet van autonome middelen en het vorenstaande kunnen wij het navolgende meerjarenperspectief schetsen. 4.2 Financieel kader 2002 In overeenstemming met de Wet op jeugdhulpverlening (art 10, lid 3) wordt in het plan voor 2002 vermeld:

* welke regionale instellingen voor jeugdhulpverlening voor bekostiging in aanmerking komen; * de uitvoerder van de betreffende voorzieningen; * eventueel de capaciteit; * het maximaal toe te kennen subsidie. Het bijbehorende bekostigingsschema volgt hierna. Dit overzicht heeft betrekking op de regionale voorzieningen die voor bekostiging in aanmerking komen. De Wet op de jeugdhulpverlening kent een limitatieve opsomming van deze regionale voorzieningen. Bovendien voorziet het plan in de bekostiging van Bureau Jeugdzorg. In het schema zijn tevens de structurele subsidies vermeld, die in 2001 zijn toegekend en een prognose voor 2003 t/m 2005. Hierbij benadrukken wij dat aan de vermelde bedragen voor de jaren 2003 - 2005 geen rechten kunnen worden ontleend. Met nadruk wijzen wij bovendien op het navolgende. Provinciale Staten hebben onlangs het gewenste model voor de Zeeuwse jeugdzorg vastgesteld. De besluitvorming over het gewenste model heeft consequenties voor de huidige subsidierelaties. Bij de implementatie van het toekomstige model zal rekening wor-

32 den gehouden met de wijzigingen die de subsidierelaties zullen ondergaan. De maximale subsidiebedragen zijn exclusief eventuele voor 2001 en volgende jaren nog toe te kennen loon- en/of prijscompensatie. De (maximale) subsidies voor 2002 dienen als indicatief te worden beschouwd tot het tijdstip waarop de betrokken ministers/staatssecretarissen de hoogte van de doeluitkering jeugdhulpverlening voor het jaar 2001 definitief hebben vastgesteld en Provinciale Staten het plan hebben vastgesteld. Hierbij dient rekening gehouden te worden met de Meerjarenafspraken 2000-2002. Conform afspraak in het GOJ van 21 december 1999 kunnen de bedragen voor 2002 nog aan aanpassing onderhevig zijn. In 2002 is voor bekostiging van de regionale voorzieningen voor jeugdhulpverlening een financiële ruimte beschikbaar van € 12.874.285,-Deze ruimte is als volgt opgebouwd: * doeluitkering Ministerie van VWS € 11.585.009.,-minus bijdrage kosten Centraal Informatiepunt Jeugdzorg (CIJ) en Sectoraal Registratiepunt Jeugdhulpverlening (SRJ) ad € 11.345,-* doeluitkering Ministerie van Justitie € 1.267.821,-* structurele bijdrage Provincie Zeeland € 32.800,-Voor 2002 wordt, evenals voorgaande jaren, gewerkt met een ATW-opslag8 per capaciteitsplaats per jaar Prioriteit

1. Bureau Jeugdzorg 2. bestrijding wachtlijsten 3. experiment inzet flexibel budget 4. ophoging budget AMK Totalen

voor voorzieningen waar daadwerkelijk slaapdiensten worden gedraaid. Voor 2002 is per capaciteitsplaats een bedrag beschikbaar van € 2.555 (bedrag is inclusief looncompensatie 2000). 4.3 Prioriteiten 2002 Bij het bepalen van de prioriteiten voor 2002 en volgende jaren wordt uit gegaan van het staande beleid: zoveel mogelijk moet voorkomen worden dat hulp nodig is (preventie), en wanneer hulp nodig is dan dient de hulp in een zo vroeg mogelijk stadium geboden te worden, in een zo licht mogelijke vorm en zo dicht mogelijk bij huis. Wel dient rekening gehouden te worden met de Meerjarenafspraken 2000-2002. Prioriteit krijgen daarom het Bureau Jeugdzorg, het AMK en de bestrijding van wachtlijsten. In de voorgaande hoofdstukken (Beleidsplan 20032005, hoofdstuk 5 en in deel 1 "Algemeen" van het plan 2002) zijn de voorstellen voor experimenten en prioriteiten beschreven. Hierna volgt voor de duidelijkheid een recapitulatie van de voorstellen en de daarmee gemoeide middelen. Tevens is aangegeven of deze prioriteiten gefinancierd dienen te worden ten laste van de reguliere doeluitkering inclusief de intensiveringsmiddelen of ten laste van de reserve jeugdhulpverlening. Voor alle duidelijkheid vermelden wij nogmaals dat conform afspraak in het GOJ van 21 december 1999 de bedragen voor 2001 en 2002 nog aan aanpassing onderhevig kunnen zijn.

Doeluitkering/ intensiveringsmiddelen € 66.933 € 46.512

Reserve jeugdhulpverlening

max. € 68.067

p.m. € 113.445 + p.m.

max. € 68.607

8) Vanaf 1997 heeft het rijk gelden beschikbaar gesteld voor het opvangen van de gevolgen van de invoering van de arbeidstijdenwet (ATW) in de jeugdhulpverlening per 1-7-1997. Deze gelden zijn opgenomen in de doeluitkering van het ministerie van VWS.

33 4.4 Bekostigingsschema Financiering regionale voorzieningen voor jeugdhulpverlening provincie Zeeland uitvoerder 2002

hulpvariant en voorziening Bureau jeugdzorg

Preventie en ambulante hulp Kindertelefoon Sociaal Medische Teams Advies en Meldpunt Kindermishandeling Spel en opvoedingsvoorlichting Adviesbureau voor jeugd en gezin Families first Intensieve hulp in de thuissituatie Instelling voor begeleid wonen Sociale vaardigheidstrainingen Voortgezette hulpverlening Vertrek Training Pleegzor g Basisvariant pleegzorg Therapeutische Gezins Verpleging Ned. Ver. van Pleeggezinnen, afd. Zeeland Plaatsing in pleegzorg ,, ,, ,,

subsidie 2003 - 2005 757.500

St. Centrum voor tel. Hulpverlening Instellingen maatsch. werk in Zeeland St. De Lindenhof St. Jeugdhulpverlening Zeeland ,, ,, ,, ,, St. Jeugdbescherming Zeeland ,, St .A.Z.Z.

62.331

62.331

67.677

67.677

280.023 166.121

280.023 166.121

1.117.611 361.958 123.238 75.645 21.800

1.117.611 361.958 123.238 75.645 21.800

13.908 75.937

13.908 75.937

76

2.332.230 236.948 20.665 *

2.332.230 236.948 20.665 *

13

7.120

7.120

5 12

2.768 6.339

2.768 6.339

31 83

714.269 2.433.752 19.912 59.731 247.722

714.269 2.433.752 19.912 59.731 247.722

109.933 540.200 298.669 1.526.779 446.468 380.872 83.860 93.749

109.933 540.200 298.669 1.526.779 446.468 380.872 83.860 93.749

St. Pleegzorg Zeeland ,, ,, St. Jeugdhulpverlening Zeeland St. Maatsch. Werk Oostersch. Regio St. Thuiszorg Walcheren St. AMW ZeeuwsVlaanderen

Dag- en nachthulpverlening Lichte variant 2 Lichte variant 3 (incl. voorz. inc. slachtoff.) Basisvariant Intensieve variant Intensieve variant Specialistische variant Aanleunproject Vertrek Training

St. A.Z.Z ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,,

Regionaal samenwerkingsverband PSJ Jeugdmonitor

St. Scoop ,,

*: Bedrag zit verdisconteerd in subsidie adviesbureau.

subsidie 2002 757.500

St. A.Z.Z ,, ,, ,, ,,

Totaal

capaciteit 2002

Instellingen AMW, St. AZZ, St. Jeugdbescherming, onafhankelijk voorzitter

Daghulpverlening Basisvariant Plusvariant Coordinatie home-training Opvallend Tussenin Dagvoorziening voor niet schoolgaande jeugd

Overige Huisvesting Wachtlijstmiddelen (nog toe te delen)

(maximale subsidies, bedragen in euro)

St. Jeugdzorg Zeeland

269 14

16/20

8 20 8 35 10 8 4

41.748 22.689

41.748 22.689

18.151 187.184

18.151 187.184

12.955.508

12.955.508

34 Toelichting Het bekostigingsschema sluit op een bedrag van € 12,955 miljoen, hetgeen € 0,07 miljoen hoger is dan het berekende beschikbare bedrag van € 12,885 miljoen. De oorzaak hiervan is dat het subsidiebedrag per capaciteitplaats pleegzorg met ingang van 1 juli 2001 structureel is verhoogd. De statencommissies Welzijn en Algemeen Bestuur hebben in hun vergadering van respectievelijk 28 mei 2001 en 1 juni 2001 met deze structurele verhoging ingestemd. Het tekort wordt naar verwachting opgelost vanuit het overschot op de overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling over 2001. In het voorstel aan de statencommissies is deze oplossingsrichting reeds aangegeven. Harmonisatie van normen: Voor een overzicht van de hulpvarianten en daarbij behorende normbedragen verwijzen wij u naar bijlage 3. Overig: * Het subsidie voor het adviesbureau van de Stichting Jeugdzorg Zeeland is inclusief een subsidie van € 180.806.-- ten behoeve van de uitvoering home-training vanuit het adviesbureau. * Het subsidie aan de voorziening voor Spel- en Opvoedingsvoorlichting (S&O) is inclusief een bedrag van € 21.781,-voor opvoedbureaus. De Wet op de jeugdhulpverlening staat niet toe dat het CIJ en het SRJ uit de provinciale doeluitkering gefi-nancierd worden. In

de voorgaande jaren heeft het ministerie van VWS de provinciale bijdragen voor deze registraties daarom rechtstreeks gekort op de doeluitkeringen. Wij gaan ervan uit dat deze handelwijze ook in de volgende jaren wordt gevolgd. De Wet op de jeugdzorg biedt de mogelijkheid, dat de provincies en grootstedelijke regio’s de mogelijkheid krijgen om dit zelf uit hun doeluitkering te bekostigen. N.B.: De incidentele subsidies gefinancierd vanuit de reserve jeugdhulpverlening zijn niet opgenomen in het vorenstaande bekostigingsschema. 4.5 Bekostiging 2003, 2004 en 2005 Het financieel meerjarenperspectief is opgenomen in H 4.1. Wij benadrukken dat aan de vermelde bedragen voor de jaren 2003 - 2005 geen rechten kunnen worden ontleend. Met nadruk wijzen wij er bovendien op, dat Provinciale Staten onlangs het gewenste model voor de Zeeuwse jeugdzorg hebben vastgesteld. De besluitvorming over het gewenste model heeft consequenties voor de huidige subsidierelaties. Bij de implementatie van het toekomstige model zal rekening worden gehouden met de wijzigingen die de subsidierelaties zullen ondergaan. 4.6 Reserve jeugdhulpverlening Inclusief de verwachte toevoeging over 2001 is de stand van de bestemmingsreserve jeugdhulpverlening voldoende om de in dit plan ten laste van de reserve jeugdhulpverlening gebrachte prioriteit te dekken.

35 Bijlage 1 Bijlage 1 Lijst met gebruikte afkortingen AMK AMW ATW AWBZ AZZ BANS CIJ COJ CVP GGZ GOJ IGB IPO KWIS LCIG LVG MKD MOC NJZ NVP P.M. PSJ P&C SJZ SMT SRJ S&O SOJN SRJV TGV VNG VOG VT VWS

Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Algemeen Maatschappelijk Werk Arbeidstijden Wet Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Stichting Agogische Zorgcentra Zeeland Bestuurs Akkoord Nieuwe Stijl Centraal Informatie Punt Crisis Opvanghuis voor Jongeren Cliënten Vertrouwens Persoon Geestelijke Gezondheids Zorg Gestructureerd Overleg Jeugdbeleid Intensieve Gezins Behandeling Interprovinciaal Overleg KWaliteits Informatie Systeem Landelijk Centrum Indicatiestelling Gehandicapten Licht Verstandelijk Gehandicapt Medisch Kleuter Dagverblijf Medisch Orthopedagogisch Centrum Netwerkorganisatie Jeugdzorg Zeeland Nederlandse Pleeggezinnen Pro memorie Provinciaal Samenwerkingsverband Jeugdhulpverlening Zeeland Planning & Control Stichting Jeugdzorg Zeeland Sociaal-Medisch Team in het voortgezet onderwijs Sectoraal Registratiepunt Jeugdhulpverlening Spel- en Opvoedingsvoorlichting Stichting Overleg Jeugdvoorzieningen Nederland Stichting Registratie Jeugd Voorzieningen Therapeutische Gezins Verpleging Vereniging van Nederlandse Gemeenten Vereniging van Ondernemers in de gepremieerde en Gesubsidieerde sector Vertrek Training ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Spor t

36 Bijlage 2 Toelichting op de Planning en Control(P&C)-cyclus jeugdhulpverlening In de p&c-cyclus worden op vaste tijden plannen en rapportages opgeleverd om te komen tot een uitwisseling van sturingsen verantwoordingsinformatie tussen de bestuurslagen (rijk, provincies en instellingen). Deze informatie heeft betrekking op de omvang van de (manifeste) vraag naar hulpverlening, de omvang van het hulpaanbod en de inzet van beschikbare middelen. Voor de provincies is deze informatie van belang voor planning en financiering van de jeugdhulpverlening als onderdeel van de regiefunctie in het regionale aanbod van jeugdzorg. Instellingen kunnen op basis van deze informatie het hulpaanbod beter afstemmen op de hulpvraag. Het rijk gebruikt deze informatie voor het jaarlijks op te stellen beleidskader jeugdzorg en het beschikbaar stellen van de benodigde middelen.

Van de instellingen wordt verwacht dat zij zorgdragen voor een meerjarenbeleidsplan, een jaarplan en een jaarverantwoording. Het rijk stelt een rijksmeerjarenplan en een rijksverslag op. De provincie levert een beleidsplan (meerjarig), een jaarplan en een jaarverslag. Zij gebruikt hiervoor ondermeer de door de instellingen geleverde stukken. In het beleidsplan en jaarplan legt de provincie voor een periode van in totaal 4 jaar haar beleidsvoornemens en voorgenomen prestaties alsmede de benodigde financiële middelen vast. In het jaarverslag worden de prestaties van de instellingen en de gebruikte middelen samengevat beschreven. Het financiële deel geeft inzicht in de inzet van de beschikbare gestelde doeluitkering. Daaraan gekoppeld vindt een afzonderlijke financiële verantwoording plaats aan het rijk over de besteding van de doeluitkering. Hieronder is de cyclus van planning en control schematisch weergegeven.

P&C-cyclus instellingen

P&C-cyclus provincie

P&C-cyclus rijk

producten instellingen: * meerjarenbeleidsplan * jaarplan * jaarverantwoording

producten provincie: * beleidsplan * jaarplan * jaarverslag

producten rijk: * rijksmeerjarenplan * rijksverslag

vóór 1 mei: voorontwerpbeleidsplan en -jaarplan vóór eind november: definitieve plannen

vóór 1 juni: conceptmeerjarenplan

opleverdata: vóór 1 juli: conceptmeerjarenbeleidsplan vóór eind december:

vóór 1 juli: jaarverslag

vóór derde dinsdag september: plan en begroting vóór 1 augustus: rijksverslag

januari

januari

januari

februari

februari

februari

vóór 1 april:

definitieve plannen

jaar verantwoording

In schema:

maar t jaarverantwoording

maar t

maar t

april

april voorontwerpbeleidsplan + voor-ontwerpjaarplan

april

mei

mei

mei conceptrijksmeerjarenplan

juni conceptmeerjaren- beleidsplan + conceptjaarplan

juni jaarverslag

juni

juli

juli

juli rijksjaarverslag

augustus

augustus

augustus

september

september

september rijksmeerjarenplan + begroting

oktober

oktober

oktober

november

november beleidsplan + jaarplan

november

december meerjarenbeleidsplan + jaarplan

december

december

37 Bijlage 3 Prijzen normharmonisatie 2002 Hieronder zijn, rekening houdend met de landelijke afspraken, de met de aanbieders overeengekomen richtprijzen vermeld. Hulpvariant

richtprijs

daghulp Basisvariant

€ 19.886,--

Plusvariant

€ 25.672,--

dag- en nachthulp Licht 1

€ 10.923,--

Licht 2

- 10.059,--

Licht 3

- 24.558,--

Basis

- 31.875,--

Intensief

- 38.092,--

Specialistisch

- 40.561,--

Pleegzorg Basis

€ 8.670,--

Plus

- 16.416,--

Opmerkingen: * alle prijzen zijn inclusief looncompensatie 2000 * richtprijzen daghulp: - voor de daghulpvariant basis is in overleg met de aanbieder met een opslag van 3% gerekend t.o.v. de landelijke richtprijs, wegens de kleinschaligheid van de voorziening; - prijzen zijn exclusief huisvestingskosten zijn (bekostiging op historische grondslag); - bedragen 80% loongevoelig, 15% prijsgevoelig en 5% ongevoelig zijn; - de plusvariant is exclusief vervoerskosten (bekostiging op historische grondslag). * richtprijzen dag- en nachthulp: - aan de hulpvarianten waar nachtdiensten plaatsvinden, wordt in 2002 in het kader van de ATW een toeslag ad € 2.555,-- toegekend; - bedragen zijn 80% loongevoelig, 15% prijsgevoelig en 5% ongevoelig; - prijzen zijn exclusief huisvestingskosten (bekostiging op historische grondslag). * richtprijs pleegzorg basisvariant: - voor de basisvariant pleegzorg is in overleg met de uitvoerder met een opslag van 2% gerekend t.o.v. landelijke richtprijs;

- prijs is inclusief huisvesting (inbegrepen in de begelei dingskosten); - prijs is inclusief budget werving en selectie; - prijs is inclusief pleegoudervergoeding; - pleegoudervergoeding bedraagt € 5.057,-- (peil 1-7-2001) en is 100% prijsgevoelig; - begeleidingskosten bedragen 3.092-- (peil 1-7-2001) en is 80% loongevoelig, 15% prijsgevoelig en 5% ongevoelig; - budget werving en selectie bedraagt 521,-- (peil 1-12001) en is 80% loongevoelig, 15% prijsgevoelig en 5% ongevoelig. * richtprijs pleegzorg plusvariant - voor de plusvariant pleegzorg is in overleg met de uitvoerder met een opslag van 3% gerekend t.o.v. de landelijke richtprijs; - richtprijs is exclusief huisvesting (bekostiging op historische grondslag; in dit geval € 7.124,-- conform begroting 1998) - prijs is inclusief budget werving en selectie; - prijs is inclusief pleegoudervergoeding; - pleegoudervergoeding bedraagt € 5.772,-- (peil 1-7-2001) en is 100% prijsgevoelig; - begeleidingskosten bedragen € 10.118,-- (peil 1-1-2001) en zijn 80% loongevoelig, 15% prijsgevoelig en 5% ongevoelig; - budget werving en selectie bedraagt € 526,-- (peil 1-12001) en is 80% loongevoelig, 15% prijsgevoelig en 5% ongevoelig.

38

39

40

Colofon Uitgave: provincie Zeeland Foto’s: Jaap Wolterbeek Zetwerk/opmaak: Grafische dienstverlening I&D -WEB0042 Druk: LnO drukkerij, uitgeverij Zierikzee