PILIHAN AWAM DAN POLITIK FISKAL • •
•
pengoptimuman peruntukan sumber ekonomi antara barang awam dengan barang swasta. o berasaskan pendekatan pilihan dan kepentingan individu pendekatan kepentingan awam akan digunakan dalam menentukan jenis dan kuantiti barang awam. - kewujudan rangka politik yang melibatkan pengundian dalam membuat keputusan penyediaan barang awam. - keadaan kerasionalan kolektif, dan bukan memenuhi keutamaan setiap individu. Topik ini akan membincangkan penentuan pilihan awam melalui proses politik.
Ciri Dan Implikasi Proses Politik Dalam Penentuan Pilihan Barang Awam • •
faktor harga tidak boleh digunakan sebagai penunjuk untuk mengeluarkan barang awam. kerajaan akan menggunakan nilai subjektif dan pertimbangan nilai dalam menyelesaikan persoalan tersebut. o Pendekatan ini yang berbeza dengan pengeluaran barang swasta dapat digunakan kerana kerajaan mempunyai unsur-unsur paksaan. o anggota masyarakat akan dipaksa membayar cukai untuk membiayai kos pengeluaran barang awam tersebut, tanpa mengira sama ada tiaptiap individu mendapat faedah atau tidak, mereka setuju atau tidak, dan barang tersebut berfaedah ataupun tidak kepada mereka. o Dalam pilihan barang awam, corak pemilihan ialah seseorang terpaksa memilih sekelompok barang, seperti yang dijanjikan dalam manifesto pilihan raya. o tindakan kerajaan dalam menyediakan barang awam dipengaruhi oleh sekumpulan besar masyarakat atau kadang-kadang oleh sekumpulan individu yang berpengaruh & bukannya ditentukan oleh satu kumpulan masyarakat atau individu. o setiap individu dalam politik diberi kuasa atau hak yang sama, iaitu seorang individu mempunyai hak satu undi.
Implikasi • proses politik tidak membezakan antara individu atau masyarakat kaya dengan individu atau masyarakat miskin dalam menentukan pilihan barang awam. Ini kerana setiap individu mempunyai kuasa atau hak yang sama, iaitu satu undi. . • keberkesan kerajaan sebagai pengeluar boleh dipersoalkan. o tidak sensitifnya proses politik kepada mekanisme pilihan individu yang pelbagai o kelemahan proses politik itu sendiri Sistem Pengundian Dalam Pilihan Awam Antara peraturan pengundian yang sering digunakan ialah: 1. Peraturan sebulat suara. 2. Peraturan majoriti mudah atau suara terbanyak. 1
3. 4. 5.
Peraturan majoriti berkelayakan. Peraturan pengundian kemajmukan. Peraturan pengudian ikut mata atau majoriti berwajaran.
1
Peraturan Sebulat Suara • •
Mengikut peraturan ini, persetujuan daripada semua pengundi diperlukan sebelum tindakan perbelanjaan awam dilaksanakan. Peraturan ini menyerupai syarat pencapaian optimum Pareto, iaitu saranan perbelanjaan awam akan dipersetujui oleh semua pengundi jika perbelanjaan tersebut meningkatkan kebajikan kumpulan pengundi tanpa merugikan atau mengurangkan kebajikan kumpulan pengundi lain.
2. Peraturan Majoriti Mudah atau Suara Terbanyak • • •
setiap individu mempunyai satu undi yang dinyatakan sebagai “ya” jika setuju dengan saranan belanjawan negara itu, atau “tidak” jika tidak bersetuju dengan saranan tersebut. Kemenangan ditentukan suara majoriti terdapat masalah penentuan pemilihan apabila wujud “undi seri” (iaitu undi sama banyak). o pertimbangan nilai akan digunakan untuk membuat keputusan
3. Peraturan Majoriti Berkelayakan •
4.
mendapat undi majoriti yang ditentukan biasanya 67 peratus. Peraturan pengundian ini selalunya digunakan dalam pilihan raya yang sangat penting yang boleh menimbulkan kontroversi apabila dilaksanakan. Peraturan Pengundian Kemajmukan
• • 5.
pengundi diminta menyusun keutamaan mereka terhadap projek awam yang dicadangkan. Projek yang menang ialah projek yang mendapat jumlah mata yang terendah atau yang mendapat jumlah mata yang paling banyak. Peraturan Pengundian Ikut Mata
• •
pengundi diberi sejumlah mata untuk diagihkan antara projek awam yang ingin dipilih. Seseorang pengundi boleh memberi semua mata yang diperuntukkan kepada pilihan teratas atau mengagih mata tersebut antara pilihan alternatif yang ada. Projek awam yang memperoleh jumlah mata yang terbanyak akan menang dalam pengundian tersebut.
Pengundian Majoriti Mudah Dan Peruntukan Sumber •
Peraturan majoriti mudah sering digunakan dalam keputusan politik untuk menentukan peruntukan sumber.
2
• • •
•
Andaikan terdapat tiga pengundi atau kumpulan pengundi, iaitu pengundi A, B dan C. Pengundi ini mempunyai permintaan terhadap kuantiti barang awam seperti yang ditunjukkan oleh keluk Da, Db dan Dc Keluk ini menunjukkan faedah sut yang diperoleh daripada penggunaan barang awam pada berbagai-bagai tingkat output. Untuk menentukan tingkat output yang patut diundi, pengundi akan membandingkan faedah yang akan diperoleh daripada perubahan tingkat output dengan perubahan kos cukai yang akan ditanggung. Jumlah kos cukai diandaikan ditanggung sama rata oleh tiap-tiap pengundi. Misalnya, katakan jumlah kos bagi menyediakan seunit barang awam ialah RM60. Dengan itu harga cukai seunit barang awam yang digunakan oleh tiga pengundi ialah RM20 seunit. Jumlah tanggungan cukai bergantung pada jumlah unit yang dikeluarkan. Keadaan kos cukai seunit ditunjukkan oleh keluk HC
Rajah 7.1 Kesan perubahan perbelanjaan kerajaan Keseimbangan Output Mengikut Pengundian Majoriti • tingkat output 20 unit merupakan tingkat keseimbangan masyarakat yang ditentukan berdasarkan peraturan majoriti mudah. • Cadangan mengeluarkan output yang kurang daripada 20 unit akan ditentang oleh majoriti pengundi (iaitu pengundi B dan C), manakala cadangan penyelarasan yang melebihi 20 unit akan ditentang oleh kumpulan majoriti pengundi lain (iaitu pengundi A dan B). • Pada tingkat keseimbangan tersebut, 20 unit output akan dikeluarkan dan tiaptiap pengundi akan membayar jumlah cukai sebanyak RM400 (iaitu 20 unit x RM20) untuk membiayai kos menawarkan barang awam sebanyak RM1200. Pengundi Median Atau Pengundi Penentu • kuantiti median yang diutamakan oleh pengundi akan dipilih oleh pengundian majoriti. • Pengundi median ialah pengundi yang faedah bersihnya lebih kecil daripada faedah bersih separuh pengundi dan lebih besar daripada faedah bersih
3
•
separuh pengundi yang lain. e.g: tingkat output 20 unit merupakan kuantiti median yang diutamakan berbanding dengan kuantiti lain yang diutamakan. merupakan pengundi yang berada pada titik tengah skel saiz output.
Jadual 7.1: Pemeringkatan saiz belanjawan mengikut keutamaan pengundi Pengundi A B C • • •
•
• •
L 3 2 1
Saiz belanjawan S 2 1 2
K 1 3 3
Peranan pengundi median sebagai pengundi penentu boleh ditunjukkan juga dalam kes setiap pengundi diminta menyatakan pangkat keutamaan bagi sesuatu projek perbelanjaan awam. Pangkat 1 merupakan pangkat yang tertinggi. Contohnya, katakan terdapat tiga orang pengundi, iaitu pengundi A, B dan C, dan tiga saiz belanjawam alternatif, iaitu belanjawam besar (L), sederhana (S), dan kecil (K). pengundi menyusun keutamaan mereka Pengundi A mengutamakan K berbanding dengan S, dan mengutamakan S berbanding dengan L. Pengundi B pula mengutamakan S berbanding dengan L, dan mengutamakan L berbanding dengan K; manakala pengundi C pula mengutamakan L berbanding dengan S, dan mengutamakan S berbanding dengan K. pengundi B merupakan pengundi median kerana dia meletakkan keutamaan yang tertinggi pada saiz belanjawan sederhana tanpa mengira keutamaannya yang berikut, sama ada mengutamakan L berbanding dengan K atau sebaliknya, mengutamakan K berbanding dengan L. Dalam contoh di atas, kita berhadapan dengan pilihan awam yang melebihi dua alternatif & belanjawan S menang dalam proses pengundian ini. Kemenangan belanjawan S sebenarnya ditentukan oleh pengundi B yang bertindak sebagai pengundi median. Kelakuan pengundi median ini telah mengekalkan kewujudan puncak tunggal bagi tiap-tiap pilihan awam.
Rajah 7.2: Fungsi keutamaan: puncak tunggal
4
Implikasi Pengundian Majoriti •
pengundi median, seperti B merupakan kumpulan pengundi yang mendapat kepuasan sepenuhnya daripada proses politik tersebut.
•
proses politik memungkinkan melihat mengapa ramai rakyat berpendapat bahawa kerajaan tidak bergerak balas terhadap kehendak individu. - Kerajaan hanya bergerak balas terhadap kehendak individu hanya apabila kehendak mereka sama dengan kumpulan majoriti. - Keutamaan kehendak pengundi yang berbeza dengan kehendak pengundi majoriti akan terus diabaikan.
•
pengundian majoriti tidak mempunyai kecenderungan untuk mewujudkan dasar yang cekap. Dasar yang cekap ialah dasar yang menawarkan barang awam pada tingkat apabila jumlah hasil sut semua pengguna sama dengan kos sut.
Fenomena Paradoks Pengundian Atau Majoriti Kitaran • •
Ketiadaan pengundi median mungkin akan mewujudkan keputusan yang tidak muktamad, iaitu wujudnya keputusan “seri” dalam pilihan awam. keputusan seri akan berlaku apabila pengundi C mengubah cita rasanya, iaitu daripada keadaan mengutamakan saiz belanjawan L, kemudian saiz S, dan diikuti dengan saiz K kepada keadaan mengutamakan saiz belanjawan L, kemudian saiz K, dan diikuti dengan saiz S. Sementara cita rasa pengundi A dan B tidak berubah. Jadual 7.2: Pemeringkatan saiz belanjawan mengikut keutamaan pengundi Pengundi A B C
• •
• •
L 3 2 1
Saiz belanjawan S 2 1 3
K 1 3 2
menyebabkan ketakseimbangan atau ketiadaan penyelesaian unik dalam peraturan majoriti mudah. Kedaan keputusan yang tidak muktamad ini disebut sebagai fenomena paradoks pengundian oleh Arrow (1951), atau secara umum, sebagai fenomena majoriti kitaran kerana pilihan dasar dapat berkitar daripada K kepada L kepasa S, kepada K semula dan seterusnya tanpa mencapai keputusan muktamad. menunjukkan bahawa keutamaan pengundi C tidak berbentuk puncak tunggal, tetapi berbentuk puncak berbilang, atau lebih tepat lagi, dalam kes ini, berbentuk puncak beregu. apabila seorang pengundi mempunyai keutamaan puncak beregu, maka fenomena majoriti kitaran atau mengikut istilah Arrow (1951), fenomena paradoks pengundian mungkin berlaku.
5
• •
Kesimpulannya, peraturan pengundian majoriti mudah akan berjaya menetapkan sesuatu keputusan yang unik apabila terdapat corak puncak tunggal dalam fungsi keutamaan pengundi. Sekiranya terdapat corak puncak berbilang dalam fungsi keutamaan pengundi, maka besar kemungkinan fenomena paradoks pengudian akan berlaku.
Corak Puncak Tunggal Dalam Pilihan Fiskal •
adakah keutamaan pengundi terhadap pilihan fiskal cenderung bercorak puncak tunggal? Jawapan kepada pertanyaan ini bergantung pada keadaan pilihan fiskal dari segi saiz belanjawan, kadar cukai, dan gabungan perbelanjaan.
Rajah 7.3: Fungsi keutamaan: puncak beregu Analisis Sistem Pengundian Ikut Mata • Satu kelemahan peraturan pengundian majoriti mudah ialah pengundi tidak dapat menyatakan keamatan keutamaan mereka terhadap sesuatu pilihan fiskal. • Untuk mengatasi kelemahan ini, sistem pengundian ikut mata sering digunakan. • Mengikut sistem ini, setiap pengundi diberi sejumlah mata untuk diagihkan antara pilihan projek yang disenaraikan mengikut keamatan keutamaan mereka. Projek yang mendapat jumlah mata yang tertinggi akan dipilih untuk dilaksanakan. • Untuk melihat bagaimana sistem pengundian ikut mata ini beroperasi, kita katakan bahawa terdapat tiga orang pengundi yang diberi 10 mata seorang untuk diagihkan kepada tiga projek awam. Tiap-tiap pengundi ini akan mengagihkan 10 mata yang dimiliki kepada tiga projek tersebut mengikut keamatan keutamaan mereka seperti yang diringkaskan dalam Jadual 7.3. Misalnya, pengundi A memberi 6 mata kepada projek taman rekreasi, iaitu projek yang sangat diutamakan, 3 mata kepada projek jalan raya, iaitu projek yang mendapat tempat kedua, 1 mata kepada projek balai bomba yang menduduki tempat terakhir. • Agihan mata oleh pengundi lain boleh dibaca dengan mudah dalam Jadual 7.3. Jika tiga pengundi tersebut mengundi dan mengagih mata berdasarkan Jadual 6
7.3. Maka projek balai bomba akan terpilih dengan mendapat 11 mata. Projek taman rekreasi menduduki tempat kedua dengan 10 mata, manakala projek jalan raya berada pada tempat ketiga dengan memperoleh 9 mata. Dalam kes ini, pengundian mengikut mata atau pengundian berwajaran telah menghasilkan keputusan yang unik, tanpa menimbulkan masalah fenomena paradoks pengundian. Jadual 7.3: Pemeringkatan projek awam mengikut sistem pengundian ikut mata Projek awam
Pengundi Jumlah A B C Mata Taman rekreasi 6 2 2 10 Jalan raya 3 5 1 9 Balai bomba 1 3 7 11 • Sistem pengundian ikut mata sering digunakan dalam proses politik yang sebenar, walaupun sistem ini kelihatan sebagai suatu peraturan pengundian alternatif yang tidak berbeza dengan pengundian majoriti mudah. • Contohnya, tiga orang pengundi berhak membuat keputusan tentang pembinaan taman rekreasi dan dipaksa membayar cukai untuk membiayai projek tersebut. Seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 7.3, pengundi B dan C mempunyai keutamaan yang rendah terhadap projek taman rekreasi, manakala pengundi A sebaliknya, iaitu mempunyai keutamaan yang tinggi. Di sini pengundi A akan mencuba mempengaruhi pengundi B dan pengundi C supaya mengundi projek taman rekreasi, walaupun mereka lebih mengutamakan jalan raya dan balai bomba. • Dalam dunia sebenar, pengundi A akan membelanjakan beberapa sumber (biasanya wang) untuk memastikan kejayaan keinginannya. Peranan Pengundian Strategi dan Penyatuan Pengundian •
•
•
•
Berdasarkan contoh di atas, pengundi C mungkin menyembunyikan keutamaan sebenarnya terhadap projek taman rekreasi dan jalan raya. Sebaliknya, ia melakukan pengundian strategi dengan memberi semua 10 mata kepada projek balai bomba. Tindakan ini menolong pengundi C mencapai matlamatnya. Pengundi lain pula mungkin melakukan strategi pengundian juga. Misalnya, pengundi A menggugurkan keutamaan asalnya dan membuat keputusan bersatu menyokong pengundi B yang mengutamakan projek jalan raya. Tindakan pengundi A ini mungkin menggagalkan strategi pengundi C untuk memilih projek balai bomba yang merupakan keutamaan ketiga pengundi A. Keputusan sebenar bergantung pada sejauh mana kesedaran seorang pengundi terhadap strategi pengundi lain. Contohnya, jika semua pengundi sedar dan percaya bahawa pilihan alternatif kepada projek taman rekreasi sangat tidak pasti, maka mereka akan mengundi mengikut keutamaan sebenar mereka dan memenangi projek balai bomba. Kesimpulannya, keputusan pilihan awam melalui proses politik lebih mudah ditentu dalam keadaan sebenar daripada keadaan teori. Ini kerana proses pengundian sangat dipengaruhi oleh strategi pengundian, penyatuan
7
•
pengundian, pertukaran undi (logrolling), dan proses pengundian ikut mata yang membenarkan pengundi menyatakan keamatan keutamaan mereka. pengundi median yang dapat menentukan keputusan pilihan awam mempunyai insentif penunggang percuma untuk mengundi program awam yang tidak cekap.
Peserta Dalam Proses Politik i. ii iii. iv.
Warganegara Ahli Politik Biro dan Birokrat Kerajaan Kumpulan Pendesak dan Berpengaruh
Hipotesis Leviathan • • iii. iii.
penentuan pilihan awam melalui proses politik ialah saiz belanjawan yang ditentukan cenderung melebihi daripada tingkat kecekapan. hipotesis perbelanjaan berlebihan. Ia disebabkan oleh perkara berikut: Bias Pengundian Kerajaan Monopoli Pembiayaan Kempen dan Kitaran Perniagaan Politik
Kesimpulan
8
