m a g a z i n e o v e r r e v a l i d a t i e | m e i 20 1 2
Pijnrevalidatie na een kettingbotsing ‘Beter doseren, goed plannen’
Patiënt Educatie Programma Parkinson ’Ik heb een enorme metamorfose ondergaan’
Resultaten longrevalidatie onderzocht ‘Zorgconsumptie halveert’
Zorg die werkt in dit nummer
Een helemaal vernieuwd blad! Daarmee willen we de banden met verwijzers nog meer aanhalen.
Kort nieuws
3
We doen dat al met ons jaarverslag en op de website, maar we gebruiken er zeker ook dit
Pijnrevalidatie na de kettingbotsing
4
Richtlijn oncologische revalidatie
6
magazine voor. We willen verwijzers graag informeren over waar wij mee bezig zijn. Zodat de samenwerking nog beter wordt. Transparante communicatie is daarvoor een
Verbeterslag bij Reigerbos
6
belangrijke voorwaarde.
Dit is de revalidant... en dit is haar team
8
Ons uitgangspunt is: zorg die werkt. Onze revalidanten moeten echt baat hebben bij de
Resultaten longrevalidatie
10
Evaluatie klinische revalidatie met User
11
behandelingen die wij aanbieden. Dat willen we aantonen aan onze revalidanten en aan verwijzers. Het onderzoek met bijbehorende publicatie over de effecten van longrevalidatie is daar een mooi voorbeeld van. Lees daar alles over op pagina 10.
colofon
Maar ook het onderzoek naar het meetinstrument User op pagina 11 heeft daar mee te maken. Laten zien wat de effecten zijn van de revalidatie
Relevant is het driemaandelijkse relatiemagazine
voor de revalidant en zijn verwijzer, daar gaat het om.
van Revant, revalidatie in West-Brabant en Zeeland. Het wordt verspreid onder medisch specialisten,
Om dezelfde reden hebben we onlangs een
huisartsen, revalidatieartsen, longartsen, wetenschap-
onderzoek onder verwijzers gedaan. We wilden
pers, beleidsmakers en medewerkers van Revant
weten of zij tevreden zijn over de zorg die Revant aan de revalidanten levert en over de communicatie
Redactie: Jan-Willem Meijer, Marjan Leusink,
over die zorg. Werkt het? Worden revalidanten
Ingrid van de Port, Inge Fokkema, Carla Oomen
er beter van? De resultaten van dit onderzoek
Redactie, vormgeving en productie: Demare
worden binnenkort bekend. In de volgende
Fotografie: Laila Vroom, Frans Strous
Relevant berichten wij er graag over. Tot die tijd: veel leesplezier met dit nummer!
Redactieadres: Stichting Revant Brabantlaan 1
Christianne Lennards
4817 JW Breda
Raad van Bestuur
[email protected] www.revant.nl 2
RELEVANTMAGAZINE
KO RT N I E U WS
TREFPUNT NAH officieel geopend
COPD en het geheugen Wat is het effect van longrevalidatie op
Een plek waar lotgenoten met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en
het cognitief functioneren van patiënten
hun naasten elkaar kunnen ontmoeten: het TREFPUNT NAH. Na een jaar
met COPD?
van succesvolle bijeenkomsten was op 21 maart jl. de officiële opening in Grand Café Willem in Middelburg.
Dat wordt het onderwerp van het promotieonderzoek van Carlijn Campman, promo-
‘Het initiatief voor deze bijeenkomsten kwam van de patiëntenvereniging
vendus van de faculteit Psychologie van de
Cerebraal’, vertelt Cisca Zuurveld, coördinator Trefpunt NAH in Zeeland.
Tilburg University. ‘We vermoeden al langer
‘Zij gaven aan dat er bij mensen met NAH en hun naasten behoefte was aan
dat COPD problemen kan opleveren met het
meer informatie over leven met hersenletsel. Maar ook een gelegenheid
geheugen van een patiënt. We vragen nu
om ervaringen met elkaar uit te wisselen. Het liefst op een locatie met een
alle patiënten om voor en na behandeling
gemoedelijke sfeer en niet te veel prikkels. Met subsidie van de provincie
een vragenlijst in te vullen, waarmee het
Zeeland zijn wij in 2011 met deze vraag aan de slag gegaan. En met succes!’ In
cognitief functioneren gemeten wordt.
2012 organiseert het Trefpunt NAH twaalf bijeenkomsten op een woensdag-
Zo bekijken we wat het effect is van de
avond, verdeeld over drie locaties in Middelburg, Goes en Terneuzen.
longrevalidatie’, legt longarts bij Revant Dirk van Ranst uit, die het onderzoek
De bijeenkomsten zijn bedoeld voor mensen tussen de 18 en 45 jaar.
begeleidt.
Cisca: ‘We starten vanaf 19.45 uur en sluiten om 22.00 uur. Bij iedere
Het onderzoek is resultaat van een
bijeenkomst wordt een thema behandeld. Thema’s starten altijd om
samenwerkingsovereenkomst tussen
20.00 uur en duren maximaal een half uur. Napraten mag natuurlijk altijd!’
Revant en de Tilburgse faculteit. Binnenkort starten er in datzelfde kader
Toegang is gratis en aanmelden is niet nodig. Kijk voor data en locaties
twee promovendi een onderzoek naar de
op www.nah-trefpunt.nl. Voor meer informatie kunt u contact opnemen
psychische aspecten van COPD en astma. •
met Cisca Zuurveld, telefoon 0113 236 263 of mail
[email protected] •
Training Chinese collega’s afgerond
Praktijkcursus Goal Attainment Scaling Het landelijk implementatietraject van GAS onder leiding van medewerkers van
Het introductieprogramma Revalidatie
Revant is succesvol afgerond. Met als resultaten een uitgebreide handleiding
geneeskunde voor therapeuten,
en een cursus waarmee deelnemers leren om de GAS-methode in de praktijk
verpleegkundigen en artsen van het
te gebruiken.
People’s Hospital in Shaoxing is afgerond. Revant was medeorganisator
Goal Attainment Scaling (GAS) is een instrument waarmee zowel de behandelaar
van deze training. In februari en maart
als de revalidant zijn doelen kan vastleggen en evalueren. Projectleider Koen
zijn de Chinese revalidatieprofessionals
Dekkers: ‘De handleiding is voor alle geïnteresseerden gratis te downloaden
in twee groepen getraind in en getoetst
op de website van Revant. De cursus geven we aan complete teams op hun
op theorie en praktijk van revalidatie
eigen werklocatie en de interesse is groot! We hebben al diverse aanmeldingen
geneeskunde in Nederland.
ontvangen van ziekenhuizen en revalidatiecentra in Nederland. De cursus wordt
Met de kennis die zij hebben opgedaan,
gegeven door medewerkers van Revant en biedt mensen advies en praktische
willen zij de kwaliteit van de revalidatie
ondersteuning bij het werken met de GAS-methode.’
zorg in Shaoxing op een hoger niveau brengen. •
Aanmelden voor de cursus? Neem dan contact op met Koen Dekkers,
[email protected]. • R E L E V A N T M A G A Z I N E 3
Pijnrevalidatie na Leonie van Brakel1 (34) zal die dag in maart 2010 nooit vergeten. Vóór haar gloeien plotseling rode lichten op, ze remt en voelt een klap in haar rug. Kettingbotsing. Haar huisarts en revalidatiearts vertellen het verhaal van haar behandeling. Van binnen en buiten Revant.
1
Om privacyredenen zijn naam en omstandigheden gewijzigd.
Huisarts Bauke Smit:
Revalidatiearts Nieke Rijnders:
‘Drie dagen na het ongeluk komt Leonie op het spreekuur met
‘Als ik Leonie voor het eerst zie zijn haar ergste pijnklachten en
een pijnlijke hals. Zo gaat dat vaak: je komt met de schrik vrij,
de dagelijkse hoofdpijn weggeëbd, maar ze heeft nog steeds veel
denkt dat er niets aan de hand is, maar een paar dagen later
pijn rond haar schouderbladen en in de nek. Ook de concentratie
blijkt dat je nek pijnlijk blijft. Onderzoek toont niets bijzonders
is minder. Lopen en autorijden kosten moeite. ‘s Nachts wordt
aan. Ja, haar nekspieren zijn heel gespannen, maar dat is
ze vaak wakker van de pijn en het huishouden doen blijft lastig.
gebruikelijk na zo’n zwieper.
Op de mri-scan en foto’s van de nek zijn geen afwijkingen te zien. De pijnklachten zijn bij patiënte lichamelijk onvoldoende
Pijn blijft
verklaarbaar. In de volksmond worden dergelijke klachten ook
Twee maanden later kan ze nog niet werken. Ze blijft pijn
wel een whiplash genoemd. Bij Revant volgt Leonie een cognitief
houden. Ik laat een foto maken, die niets bijzonders uitwijst.
gedragstherapeutisch revalidatieprogramma van tien weken.
Ik schrijf fysiotherapie voor, gericht op mobiliseren en actief
Het behandelteam bestaat uit een revalidatiearts, fysiotherapeut,
herstel, maar de klachten blijven bestaan. Leonie bevalt
ergotherapeut, psycholoog en een maatschappelijk werkster.
inmiddels van haar eerste kind en krijgt ook nog bekkenklachten. Na haar zwangerschapsverlof wil de arbo-arts dat ze weer gaat
Driehoek
werken. Maar het gaat nog helemaal niet goed met deze patiënte.
We zoeken naar factoren die klachten mogelijk in stand houden.
Het is inmiddels acht maanden na het ongeluk. Dan verwijs ik
We werken daarbij vanuit het biopsychosociale model: lijf,
haar naar de neuroloog, met de suggestie dat het wellicht
denken en voelen en de sociale kant. Die drie hebben allemaal
verstandig is als ze naar een revalidatiecentrum gaat om te
invloed op elkaar. We ontdekken dat ze niet erg assertief is,
trainen en te leren omgaan met haar klachten.’
mensen het naar de zin wil maken en moeilijk nee kan zeggen.
4
RELEVANTMAGAZINE
INSIDE, O U TS I D E
de kettingbotsing
Ze is perfectionistisch en wil alles goed doen. Uit mijn lichame-
Badminton
lijk onderzoek blijkt alleen dat haar houding beter kan en dat ze
Al tijdens de behandeling neemt de fysieke en mentale
een vrij hoge spierspanning heeft. Een gespannen, alerte vrouw.
spanning af. En dat is nu, drie maanden later, nog steeds zo. De klachten zijn er nog wel, maar ze kan het beter aanvaarden.
Regie
Ze oefent veel met communiceren: meer grenzen aangeven.
Leonie werkt bij de fysiotherapeut aan haar conditie. Ze leert
Ze is meer ontspannen en voelt haar grenzen beter aan. Dankzij
ook om beter te luisteren naar de signalen van haar lichaam.
het doseren van activiteiten houdt ze energie over. En wat ik erg
De ergotherapeut kijkt met Leonie naar de dagelijkse activiteiten.
leuk vind: ze gaat nu badmintonnen.’
Beter doseren, goed plannen. Het is heel belangrijk dat ze het heft in eigen hand heeft. Dat ze de regie terug krijgt. Dat ze niet te ver door gaat met klussen die moeten en altijd de leuke dingen laat varen. De psycholoog richt zich op het verhogen van de assertiviteit. Leonie leert om beter op te komen voor zichzelf.
‘Het is heel belangrijk dat ze het heft in eigen hand heeft. Dat ze de regie terug krijgt’
Bij de behandeling hoort ook een pijneducatie. Chronische pijn is niet, zoals andere pijn, een noodsignaal. Dat leggen we uit,
Huisarts Smit:
dat vermindert angst. Bij de behandeling is er ook aandacht
‘In maart 2012, precies twee jaar na het ongeluk, krijg ik een
voor de omgeving van Leonie. Haar partner komt een paar keer
brief van de revalidatiearts. Mijn patiënte heeft de behandeling
mee naar de gesprekken bij maatschappelijk werk, waar onder
‘Grip op pijn’ gevolgd en het gaat een stuk beter met haar. En dat
andere onderlinge communicatie aan de orde komt.
klopt. Ik heb haar sindsdien niet meer op het spreekuur gezien.’ • R E L E V A N T M A G A Z I N E 5
N I E U WS
Revant implementeert nieuwe richtlijn oncologische revalidatie Revant is een van de zes revalidatiecentra die zijn geselecteerd om de richtlijn Oncologische Revalidatie te implementeren in de keten.
Fanatieke verbeter
‘Het hele
Het IKNL, het Integraal Kankercentrum Nederland, heeft
Het was even schrikken: in 2010 bleek dat
hiervoor een landelijk project ontwikkeld. Dat gebeurde nadat
ouders niet altijd tevreden zijn over Revant
eind 2011 de landelijke Richtlijn Oncologische Revalidatie is
Reigerbos, kinderrevalidatie. Diepte-interviews
opgesteld. Het IKNL wil weten hoe de richtlijn het beste
zorgen nu voor opheldering: ‘Gelukkig blijkt
geïmplementeerd kan worden en welke afspraken tussen
het vaak om kleine dingen te gaan.
ketenpartners daarvoor nodig zijn. Hoewel hier nog weinig
In Reigerbos werken we met het hele team
onderzoek naar gedaan is, is bekend dat nazorg aan kanker
aan verbetering.’
patiënten moet worden verbeterd. Verdere ontwikkeling van revalidatie volgens de richtlijn is gewenst.
‘Uit de enquête onder ouders in 2010, bleek dat we op diverse onderdelen onder het
Steeds meer mensen krijgen kanker en steeds meer mensen
gemiddelde scoorden. Dat was naar nieuws’,
overleven kanker. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 3 mensen
vertelt unitmanager Marjo van Kruijsdijk.
ernstige (vermoeidheids)klachten houdt. Ze voelen zich
‘We willen een open en toegankelijke organisatie
daardoor belemmerd in het dagelijks leven en op hun werk.
zijn en vroegen ons af: waar slaan we de plank
De kwaliteit van leven gaat omlaag.
mis? Om er goed achter te komen hoe ouders
De oncologische revalidatiebehandeling die tot nu toe wordt
denken over ons behandelaanbod, hebben we
geboden (‘Herstel en Balans’) leverde goede resultaten op.
ouders benaderd. We vroegen hen dóór naar
‘Herstel en Balans’ is gericht op het fysieke herstel en de
hun ervaringen. Petra Geus, medewerker op
psychische verwerking na de behandeling van kanker.
onze therapeutische peutergroep, heeft diepte-
De richtlijn bepaalt nu, dat deze behandeling uitgebreid moet
interviews afgenomen om de werkelijke
worden. Ze moet aan álle kankerpatiënten aangeboden
klachten te achterhalen. Inzicht krijgen in de
worden. En niet alleen na, maar ook tijdens de behandeling van
achterliggende motivatie, is noodzakelijk om te
kanker. Bij Revant bieden we daarom al het zogenaamde FIT- en
kunnen werken aan verbetering van kwaliteit.’
Balans-programma aan. Tenslotte bevat de richtlijn het advies om de behandeling meer op maat aan te bieden.
Thuisgevoel De uitkomst van de interviews is positiever.
Het project Implementatie Richtlijn Oncologische Revalidatie is
‘We weten nu waarom ouders teleurgesteld
recent gestart en loopt tot eind 2013. Revant nodigt verwijzers
zijn. Het is fijn om te lezen dat de meeste
uit hun patiënten voor oncologische revalidatie door te
mensen zich thuis voelen bij de therapeuten,
verwijzen. Kijk voor meer informatie over onze behandel
want dat is onze basis. Ze zijn tevreden over
programma’s op onze website:
de zorg als het gaat om de bejegening en het
(http://www.revant.nl//action/treatments/item/93).
verloop van het behandelingsproces. Op de
Meer informatie over de richtlijn oncologische revalidatie
aandachtsgebieden informatie en ondersteuning
vindt u op www.oncoline.nl
is verbetering te halen. Ook heeft de ontevredenheid te maken met de niet flexibele planning of de moeilijke bereikbaarheid van het centrum.’ Nu werken de ruim veertig mensen van Reigerbos hard aan verbetering. ‘Ik ben trots op ons team. Iedereen oppert ideeën en begrijpt wat er moet gebeuren.
6
RELEVANTMAGAZINE
N I E U WS
slag bij Reigerbos
team oppert ideeën’
Die bewustwording is belangrijk. Dan pas
kunnen direct bellen om te overleggen. En ze
kun je iets gaan veranderen.’
krijgen de gemaakte planning voortaan twee weken van tevoren, zodat ze afspraken beter
Lekkere koffie
kunnen inplannen in hun dagelijks leven.
Veel kleine problemen zijn inmiddels al aangepakt. ‘Er lagen in de wachtkamers
‘Ook gaan we sommige zorgprocessen nog
bijvoorbeeld oude tijdschriften. We hebben
anders indelen. Er komen bijvoorbeeld meer
de hal opgefrist, oude plantenbakken de deur
evaluatiemomenten tijdens sommige behande-
uit gedaan en een nieuw koffieapparaat
lingen. En op dit moment worden de informatie
gekocht met veel keus en er staat iets lekkers
folders herschreven, want daar hadden we
voor de kleintjes.
wel wat achterstallig onderhoud te doen.
Ook krijgen we de speelkoffer van CliniClowns
Ouders krijgen informatie altijd mondeling van
in juni en we hebben subsidie gekregen voor
de therapeuten, maar het is belangrijk dat ze
een abonnement op de Donald Duck.
die thuis nog eens rustig kunnen nalezen.’
En belangrijk: de balie heeft een nieuwe plek. Eerder was de balie niet direct zichtbaar en
De toekomst
moesten mensen zoeken. Als je nu binnen
‘We moeten alert blijven in de toekomst,
komt, word je direct vriendelijk ontvangen.’
blijven kijken vanuit de ouders en het kind.
Verder is de planning nu flexibeler. Ouders
Niet enkel vanuit onze professie.’ •
D it is de R E V A L I D A N T. . . en dit is H A A R team
‘Ik kan nu omgaan met mijn ziekte’ ´Ik wist niets van de ziekte, alleen dan dat
De eerste dag bij Revant zagen we mensen in
Prins Claus het ook had. De huisarts nam geen
rolstoelen, mensen die heftige, spastische
regie en daarom zocht ik lang binnen de
bewegingen maakten. Dat zorgde bij mij voor
alternatieve geneeskunde. Tot de neuroloog
veel spanning. Maar de maatschappelijk
vorig jaar vertelde over revalidatiecentrum
werkster Marianne vertelde dat we op het
kreeg ze een schokkende
Revant. Het was één grote chaos in mijn hoofd
goede moment waren gekomen, dat we hard
en totaal onverwachte
toen ik hier kwam, ik was onzeker en vreselijk
gingen werken. En dat hebben we gedaan!
diagnose: ‘Parkinson’.
bang. Ik had last van hallucinaties, had geen
Mijn team ben ik héél dankbaar. Ze nemen je
overzicht meer en had het gevoel dat mij veel
serieus en vormen zo’n eenheid. Het verbaas-
werd afgepakt. Soms zei ik tegen Jan: ‘Laat mij
de mij vooral dat ze, steeds als ik kwam,
hier maar zitten. Zoek iemand waar je nog
wisten wie ik was en wat ik de vorige keer had
twintig jaar vrolijk mee kunt zijn.
verteld. Zonder spiekblaadje! Dat voelt heel
Ze trilde, sleepte steeds vaker met haar been. Een teken van vermoeidheid, dacht Corry. Maar op 17 april 2007
Susanne de Groot Revalidatiearts
Marianne Paijmans (l) en
Jolanda Kanters
Thea Klijs (r)
PEPP-trainer en logopedist
‘Wij bekijken patiënten volgens
PEPP-trainer en maatschappelijk
het ICF-model: welke stoornissen
werkster
zijn er, wat is het activiteiten
‘Het PEPP-groepsprogramma waar het echtpaar aan heeft
niveau en wat zijn de gevolgen
‘Het hebben van de ziekte van
deelgenomen, heeft als doel
ten aanzien van participatie in
Parkinson heeft niet alleen
stelling om patiënten en hun
de maatschappij? Aan de hand
lichamelijke, maar ook psycholo-
partners (in aparte groepen)
van deze vragen wordt samen
gische en sociale gevolgen. Samen
vaardigheden aan te leren. Om
met de patiënt een behandelplan
proberen we de impact op de
beter om te gaan met de gevolgen
opgesteld. Een behandelplan
chronische ziekte te verminderen
van de ziekte van Parkinson en
kan individueel zijn of in groeps-
en meer resultaat te halen uit de
daarmee de kwaliteit van leven
verband (zoals PEPP).’
medische behandeling.’
voor beiden te verbeteren.’
8
RELEVANTMAGAZINE
beschermd en veilig. Ik kon alles zeggen,
‘Ze vecht als een leeuwin’
mocht mijn kop stoten en boos zijn. Dankzij de
Jan: ‘Ze vecht als een leeuwin hoor. Heel knap.
behandeling en daarna het PEPP-programma
Wij redden het wel. Het is wel heftig geweest
ben ik een ander mens, ik heb een enorme
de afgelopen jaren. Ook omdat je het écht
metamorfose ondergaan. Accepteren? Dat kan
samen moet doen. Voor mensen die gezond
ik niet... Maar ik kan nu omgaan met deze
zijn, is het lastig om te begrijpen wat Corry
ziekte. Ik heb ook eindelijk mijn perfectionisme
meemaakt en voelt. Sommigen zeggen:
laten varen: ’t is zoals het is. Echt waar: ik kan
‘Maar ze ziet er toch goed uit?!’ Bij Revant is
ze allemaal wel zoenen hier!’
er veel begrip, we voelen ons hier gezien. Dat heeft Corry en mij heel erg geholpen. Ook fijn dat er zoveel aandacht is voor partners. Want soms wist ik gewoon niet meer hóe ik haar moest helpen. Als ik Corry zei dat ze hulp moest zoeken bij een psycholoog, was ik de vijand. Als ik haar weer eens overal bij wilde helpen, werd ze verdrietig, want ze wilde natuurlijk niet betutteld worden. Mede door de mensen hier communiceren we veel beter.’ •
‘Ik mocht hier mijn kop stoten’ Nicolle van Hoof PEPP-trainer en ergotherapeut ‘Het individueel revalidatie-programma PEPP staat voor Patiënt Educatie Programma Parkinson en wordt twee
is een traject waarin we samen met de
keer per jaar aangeboden in Breda. Voor aanmeldingen of inlichtingen
patiënt werken aan zijn of haar individuele
kunt u contact opnemen met Corina Dijkstra:
[email protected].
doelen. Samen streven we naar een zo
Na aanmelding volgt een intakegesprek bij de revalidatiearts en een van
goed mogelijk niveau van functioneren
de pepp-trainers. Afhankelijk daarvan wordt bekeken of een kandidaat
met behoud van autonomie. Er wordt
geschikt is voor deelname. Meer informatie? Kijk op www.revant.nl.
interdisciplinair gewerkt door bij ParkinsonNet aangesloten therapeuten,
PEPP-trainers:
zoals een fysiotherapeut, ergotherapeut,
Thea Klijs, PEPP-trainer en maatschappelijk werkster
logopedist, maatschappelijk werker en
Marianne Paijmans, PEPP-trainer en maatschappelijk werkster
psycholoog (www.parkinsonnet.nl).
Jolanda Kanters, PEPP-trainer en logopedist
Wanneer nodig wordt dit team aangevuld
Nicolle van Hoof, PEPP-trainer en ergotherapeut
met bijvoorbeeld een bewegingsagoog, diëtist of verpleegkundige.’ R E L E V A N T M A G A Z I N E 9
W E T EN S C H AP PEL IJK ONDER ZOEK
Longrevalidatie levert patiënten veel op ‘Revant is een derdelijns longrevalidatiecentrum. We krijgen
STEEDS AANPASSEN
verwijzingen van longartsen uit algemene ziekenhuizen in de
Heeft het onderzoek nu ook laten zien of er patiëntkarakteris-
wijde omtrek. Voor de patiënten die bij ons komen heeft de
tieken zijn die kunnen voorspellen hoe succesvol de long
ziekte een grote impact op de kwaliteit van leven. Ze hebben
revalidatie zal zijn? Van Ranst: ‘We vinden wel wat verschillen,
een hoog zorggebruik, frequente ziekenhuisopnames en een
maar niet zodanig dat ze significant zijn. Dat komt omdat we
grote ziektelast. Regelmatig komen exacerbaties voor, een
ons programma steeds aanpassen aan het type patiënt.
plotselinge verergering van klachten.’ Longarts Dirk van Ranst
Is een patiënt bijvoorbeeld erg angstig, dan wordt daar in de
deed onderzoek naar de effecten van longrevalidatie voor
revalidatie veel aandacht aan besteed. Of als iemand een heel
deze patiënten. En die zijn hoopgevend.
slecht uithoudingsvermogen heeft, dan wordt daar speciaal
De longrevalidanten worden bij Revant drie keer onderzocht:
op geoefend.’
aan het begin van het revalidatietraject, twaalf weken later
‘Waarom we dit onderzoek hebben gedaan? Enerzijds heeft het
bij het einde van de revalidatie en na achttien maanden. Vorig
te maken met kwaliteitsbewaking. We willen weten of onze
jaar zijn de gegevens geanalyseerd van 437 COPD-patiënten,
interventies resultaat hebben. Zodat we, als het nodig is, onze
die tussen 2006 en 2010 deelnamen aan het longrevalidatie-
programma’s kunnen verbeteren of veranderen. Aan de andere
programma van Revant.
kant is het gewoon wetenschappelijke interesse om te onderzoeken welk effect longrevalidatie op de gezondheid en de
ZIEKER
kwaliteit van leven heeft. Er is wel eerder onderzoek naar de
Het onderzoek levert opvallende resultaten op. Bijvoorbeeld
effecten van longrevalidatie gedaan, maar nog nooit in zo’n
dat de patiëntengroep van Revant beduidend zieker is dan
grote groep.’ En wat is de volgende stap? ‘We gaan nu bekijken
patiëntengroepen die uit andere onderzoeken bekend zijn.
welk effect de longrevalidatie op langere termijn heeft’. •
‘Dat heeft te maken met onze derdelijnsstatus. Onze patiënten hebben zwaardere en meer complexe zorg nodig’, legt Van Ranst uit. Longrevalidatie heeft op korte termijn zeer groot
Longrevalidatie bij Revant
effect op de fysieke parameters van de patiënten, zo toont het
Wanneer een COPD-patiënt naar Revant wordt verwezen
onderzoek aan. Bij 75% van de patiënten was na afloop van
voor longrevalidatie, vindt er eerst een intakegesprek
de longrevalidatie een significante toename van de kwaliteit
met de longarts en longverpleegkundige plaats.
van leven te zien, gemeten met de St George’s Respiratory
Dan volgt een klinische of poliklinische onderzoeksweek,
Questionnaire (SGRQ). De zorgconsumptie halveerde en de
afhankelijk van de conditie en de woonplaats van de
fysieke prestatie op de zes minuten wandeltest verbeterde
patiënt. Tijdens deze week vindt lichamelijk onderzoek
bij 68% van de patiënten.
plaats en wordt de longfunctie getest. Ook heeft de
De longarts geeft meteen toe dat er bij het beoordelen van de
patiënt gesprekken met professionals van verschillende
resultaten van het onderzoek een paar slagen om de arm nodig
disciplines. Tijdens deze week wordt bekeken: wat is een
zijn. ‘Er is immers geen controlegroep. Uit ethische overwegingen
haalbare verbetering? Welk programma is voor deze
kun je niet, omwille van de vergelijking, de behandeling aan
patiënt het meest geschikt? De onderzoeksweek wordt
een groep patiënten onthouden. We hebben wel gekeken naar
afgesloten met een adviesgesprek. Daarin bespreken
de zorgconsumptie en het aantal ziekenhuisopnames in het
patiënt, longarts en longverpleegkundige welke behande-
jaar voor, en het jaar na de revalidatie. Daaruit bleek dat de
ling het meest geschikt is: een compact programma
zorgconsumptie na behandeling halveerde. Andere studies
van drie dagdelen per week of een intensief klinisch
hebben aangetoond dat het zorggebruik zonder interventies
programma van vijf dagen per week.
onveranderd blijft.’ 10 RELEVANTMAGAZINE
WETENSC HAPPELI J K O NDE RZO E K
Zinvol gebruik van klinimetrie:
duur klinische revalidatie te voorspellen dankzij User Revant brengt met de Utrechtse Schaal voor Evaluatie van klinische Revalidatie (User) de resultaten van klinische revalidatie in kaart. ‘Niet alleen krijgen revalidanten en verwijzers zo inzicht in de effecten van de revalidatie. Ook
Met de User brengt Revant in beeld hoe de
Onderzoek
revalidant, gedurende klinische opname,
Even geleden besloot Femke Raats de scores
scoort op verschillende gebieden. Er wordt
van revalidanten van de afgelopen jaren
gekeken naar drie objectieve domeinen,
grondig te bekijken. ‘We kunnen hier veel méér
namelijk mobiliteit, zelfverzorging en cogni-
mee dan alleen kijken wat het resultaat is van
tieve vaardigheden, en naar drie subjectieve
een individu. Als we de cijfers naast elkaar
domeinen, namelijk stemming, pijn en
leggen, krijgen we onder andere meer inzicht
vermoeidheid. Alle domeinen zijn weer
in de verwachte opnameduur en behandel
onderverdeeld in subdomeinen.
intensiteit. Ik heb bijvoorbeeld ontdekt dat er een duidelijk verband is tussen de score bij
Score
opname en de uiteindelijke duur van de
Ergotherapeut Femke Raats: ‘Neem het domein
behandeling. Hoe lager de score is bij het begin,
van de afgelopen jaren
mobiliteit. De verpleegkundige beoordeelt
hoe langer de behandeling duurt. Dat klinkt
veel conclusies trekken’,
bijvoorbeeld of de revalidant dertig minuten
logisch, maar we wisten het nooit zeker.
legt ergotherapeut
zelfstandig kan zitten. Lukt dit zonder hulp,
Nu kunnen we daar op anticiperen.’ Ook ontdekte
Femke Raats uit.
dan wordt de uiteindelijke score hoger. Is er
de ergotherapeut dat revalidanten bij ontslag
een hulpmiddel nodig, dan is de score weer
áltijd hoger scoren op de domeinen zelfverzorging
een trapje lager. Zo kijken we naar allerlei
en mobiliteit dan aan het begin, bij opname.
kunnen we uit de cijfers
vaardigheden, om te zien hoe het gaat met de revalidant. Zoals binnen het domein
Toekomst
zelfverzorging, of de revalidant zelfstandig kan
‘Verder onderzoek staat op de planning. Ik weet
eten en drinken. Kan hij of zij bestek hanteren,
zeker dat we veel meer uit de cijfers gaan halen.
brood snijden, drinken inschenken? Al deze
Wij behoren tot een van de eersten in Nederland
dingen worden door de verpleegkundige
die met de User werken. Veel ziekenhuizen
onderzocht en digitaal verwerkt. Op meerdere
werken met de Barthel Index om resultaten te
momenten: bij opname, vóór teamgesprekken
meten. Jammer, want naar mijn idee is de User
en bij ontslag.’ De subjectieve domeinen,
veel uitgebreider. Als meer instellingen met de
zoals pijn, zijn moeilijk in te schatten door een
User zouden werken, zou dat positief zijn.
medewerker. ‘De revalidant geeft daarom zijn
Dan kunnen we onze scores ook met anderen
mening en vertelt hoe het gaat’, vertelt Raats.
vergelijken en weten we hoe we het doen.’ •
‘Vaak klopt het eerste wat in hem of haar opkomt. We sturen niet, alles is goed. Dit onderdeel van de User brengt volgens de verpleging vaak goede gesprekken op gang. Een mooie
Meer lezen?
bijkomstigheid, het helpt bij de verwerking.’
De uitkomsten van het onderzoek van
User past inmiddels helemaal binnen het
ergotherapeut Femke Raats werden
werkplan van de verpleegkundigen, volgens
eerder al gepubliceerd in het Nederlands
Raats. ‘Ik denk dat iedereen er de voordelen
Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
van inziet. We zorgen zo voor transparantie
(uitgave 1, 2012).
over de behaalde resultaten.’ R E L E V A N T M A G A Z I N E 11
Zo bereikt u onze vier vestigingen
Revant Revalidatiecentrum Breda, Revant Schoondonck
Revant Lindenhof
Brabantlaan 1
’s-Gravenpolderseweg 114a
4817 JW Breda
4462 RA Goes
Telefoon 076 5797900
Telefoon 0113 236236
Fax 076 5797901
Fax 0113 236221
www.revant.nl
www.revant.nl
Revant De Wielingen
Revant Reigerbos
Vlietstraat 8
Schubertlaan 21
4535 HA Terneuzen
4462 KA Goes
Telefoon 0113 236236
Telefoon 0113 236236
Fax 0113 236899
Fax 0113 236888
www.revant.nl
www.revant.nl
