Welzijnsoverleg Regio Gent vzw (WRG) WRG vzw – Martelaarslaan 204B – 9000 GENT – 09 225 91 33 –
[email protected] – www.wrg.be Bank: BE66 8804 1724 5143 – Ondernemingsnummer: 418.092.962
Té Jongeren: van intersectorale zoektocht naar concrete samenwerking (19 november 2013) verslag thematafel (Niet) Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening (evoluties binnen de sector VAPH) Perspectiefplan 2020 Minister Van Deurzen Geen Ticket
D.O.P. (dienst ondersteuningsplan) + +
Vraagverhelderend Steungroepen/ netwerk v steunfiguren.
RTH (rechtsreeks toegankelijke hulpverlening)
BasisOndersteuningsbudget BOB = vanuit zorgverzekering 400€/ maand
ste
Mobiele ondersteuning (12 contacten 1 jaar/ 48 eerste 2 jaar/ 12 per jaar e vanaf 3 jaar) Ambulante ondersteuning Mobiele outreachende ondersteuning (kennisoverdracht) Ambulante outreachende ondersteuning Dagbesteding/-opvang (24 contacten/jaar of 48 halve dagen/jaar) Verblijf/ nachtopvang (12 contacten /jaar)
1 contact = 5 euro voor de PMH, 20 euro gesubsidieërd
MDT (Multidisciplinair team)
Ticket via RPC
NRTH (niet rechtstreeks toegankelijke hulpverlening)
Persoonsvolgende financiering PVF
MFC (Multifunctionele Centra) Internaat Semi-internaat FAM (Flexibel Aanbod Meerderjarigen: tegen 2020, nu nog aparte zorgvormen) Thuisbegeleidingsdiensten Dagcentrum Begeleid Wonen Beschermd Wonen Diensten Inclusieve Ondersteuning Tehuis werkenden Tehuis niet werkenden Tehuis Niet Werkende
Perspectiefplan 2020 Het perspectiefplan 2020 is het ondersteuningsplan voor de sector personen met een handicap (VAPH) uitgewerkt door minister Van Deurzen. Het plan werd opgesteld uitgaande van een aantal vaststellingen:
Het aantal PMH zal stijgen. Geen zorggarantie: indien je al een ticket kúnt bemachtigen, kom je nog op wachtlijst te staan. Veel onbeantwoorde vragen van cliënten binnen VAPH sector.
Het Perspectiefplan heeft o.a. volgende doelstellingen:
Inclusiebeleid: persoonlijke autonomie versterken en zelfsturing bevorderen bij PMH Sociaal ondernemerschap aanzwengelen vanuit ‘vermaatschappelijking van de zorg’ “Zoveel mogelijk gewoon in de samenleving en zo weinig mogelijk uitzonderlijk en afzonderlijk” Afzonderlijke zorgvormen verhinderen vlotte doorstroom tussen ondersteuningsvormen
Dit wil het perspectiefplan verwezenlijken door:
Een betere zorgvraagverheldering, Goede persoonlijke toekomstplanning voor PMH Soepele zorgtrajecten Preventie.
Met zijn perspectiefplan 2020 stuurt Van Deurzen aan op vermaatschappelijking van de zorg. Dit staat voor het geheel van de veranderingen die nodig zijn om het mogelijk te maken dat mensen met beperkingen zelfstandig kunnen wonen en als volwaardig participerende burgers aan de samenleving deel kunnen nemen. Kernidee: de zorg wordt niet aan de rand van de samenleving georganiseerd maar er middenin. Bijgevolg moet de zorg niet in gesloten instituten voorzien worden, maar zo veel mogelijk in de samenleving worden aangeboden. Centraal staat de zorgvrager in zijn buurt en lokale gemeenschap. Hij voert zelf de regie over de zorgorganisatie op zijn maat, met mantelzorgers, vrijwilligers en het professionele eerstelijnsaanbod. Is meer gespecialiseerde hulp nodig dan kan deze met een persoonsgebonden budget ingekocht worden. Hulpverlening is vraaggestuurd, gaat uit van de eigen kracht van de zorgvrager die er zijn weg moet vinden, al dan niet ondersteund door een coach. Er wordt verondersteld dat de persoon met een handicap voor ondersteuning eerste beroep doet op de eigen omgeving (familie, vrienden, mantelzorgers,..), pas dan op de reguliere dienstverlening. En pas als deze niet voldoende zijn u zich richt tot gespecialiseerde hulpverlening van VAPH diensten. Het perspectiefplan van Van Deurzen stuurt aan op een mentaliteitswijziging van de samenleving waarbij anders gekeken wordt naar ouders en naar de schaarse, dure zorg die we kunnen bieden.
Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening Indien een persoon met een beperking wil genieten van zorg uit de RTH (Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening van het VAPH) heeft hij of zij enkel een vermoeden van een beperking nodig. Dit dient niet bewezen te worden, maar enkel ingeschat te worden door de betrokken hulpverleners. We onderscheiden binnen RTH verschillende zorgvormen: (zie schema). Mobiel: psychosociale ondersteuning aan huis. Ambulant: PMH komt naar de dienst om psychosociale ondersteuning te krijgen. Outreachend: kennisoverdracht, waarbij de veldwerker verlaat de veiligheid van de eigen organisatie en begeeft zich in een andere omgeving, het zij de leefwereld van de hulpvrager zelf, hetzij een andere organisatie of sector waarmee samengewerkt wordt teneinde hulpverlening beter te organiseren op maat van de cliënt vanuit de reguliere dienstverlening. Contacten binnen de RTH zijn beperkt in frequentie en intensiteit. Doordat je als VAPH maar een beperkt aantal contacten kunt waarmaken naar de cliënt toe (zie schema RTH), moet je partners zoeken in andere sectoren, binnen de reguliere dienstverlening. Deze partners zoals gezinszorg, CAW en K&G kregen incentives. Hun opdrachten werden verruimd. Voor de sector GGZ, die eerder een Federale materie is en waarover minister Van Deurzen geen bevoegdheid heeft, dienen we de staatshervormingen af te wachten. Gezinszorg vraagt met haar extra middelen outreachende ondersteuning aan bij DOP n.a.v. één of meerdere casussen. CAW zette hun extra Vlaamse middelen (500.000 euro) in op extra personeel. Dit is 0,7 fulltime equivalent per zorgregio. K&G zette haar extra middelen in op inclusieve kinderopvang. De conclusie is dat NRTH en Dop toegankelijk zijn, maar niet onbeperkt. In de toekomst is de idee dat je RTH zou kunnen betalen met een BOB (basisondersteuningsbudget). Het basisondersteuningsbudget is een vast, forfaitair bedrag dat je maandelijks ontvangt. Het wordt toegekend vanuit de zorgverzekering, de mutualiteiten. PMH kunnen met dit budget zelf nodige ondersteuning zelf organiseren. Vaak wordt deze hulp gegeven door vrienden, familie of buren, of door professionele diensten zoals thuiszorg, poetshulp,... Zo tracht minister Van Deurzen zorggarantie te garanderen voor alle personen met een handicap.
Niet Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening Indien een PMH wil genieten van zorg uit de NRTH (Niet Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening van het VAPH) heeft hij of zij een ticket nodig: - Het MDT (multidisciplinair team) bekijkt de zorgvragen en drukt dit uit in “ticketten”; - De PEC (Provinciale Evaluatiecommissie) bekrachtigt het ticket via goedkeuringen; - Het RPC, de Regionale Prioriteitencommissie activeert het ticket door het toewijzen van (financiële) middelen. In de toekomst zal er binnen de NRTH sprake zijn van een PVF, Persoonsvolgende financiering. Dit is een systeem om je ondersteuning door erkende VAPH-voorzieningen te laten betalen Er zullen 3 manieren zijn om een PVF toe te kennen: een cash budget, een vouchersysteem of een combinatie van deze twee.. Bij het vouchersysteem krijg je een aantal vouchers toegewezen in functie van de ondersteuning die je nodig hebt. Je kiest zelf de erkende VAPH-voorziening, waar je als PMH ondersteuning van wenst te ontvangen. Het VAPH betaalt die voorziening dan rechtstreeks. De mogelijkheid om je PVF (ook) zelf te gebruiken om ondersteuning te betalen wordt bekeken. Indien je als PMH de instelling verlaat, en je dus geen ondersteuningsvraag meer stelt aan die welbepaalde dienst, neem je als PMH je PVF mee. Indien je geniet van ondersteuning of zorg uit de NRTH kun je geen zorg genieten uit de RTH. Je mag wel een ticket hebben om van RTH van het VAPH te genieten, maar dit ticket mag nog niet ‘geactiveerd’/ ‘gebruikt’ zijn, er mag m.a.w. nog geen hulp mee zijn ingekocht.
Multifunctionele Centra (voor minderjarigen) Met de creatie van multifunctionele centra (MFC’s) wil het VAPH tegemoet komen aan de doelstelling van de mogelijkheid tot soepele zorgtrajecten. MFC’s moeten dienstverleningscentra worden die op een soepele wijze volgende functies kunnen aanbieden: residentiële capaciteit (verblijf), dagondersteuning (dagopvang en schoolvervangende dagbesteding) mobiele begeleiding. Deze centra richten zich tot minderjarigen die omwille van hun problematiek een indicatiestelling voor residentiële of semiresidentiële opvang bekomen hebben. Op die wijze wordt de aflijning gemaakt met diensten voor thuisbegeleiding, die zich richten tot kinderen die (nog) geen nood hebben aan ondersteuning van residentiële aard. Door het soepel inzetten van verschillende begeleidingsmodules, zowel op voorzieningenniveau als naar de individuele jongeren, moet het mogelijk zijn om de gemiddelde duur van residentiële opvang in te perken, door tegelijkertijd een degelijke ondersteuning te voorzien van het netwerk, en dit zowel voor, tijdens als na de periodes van residentiële opvang. In zijn totaliteit moet dit leiden tot een vermindering van de residentiële opvang en een stijging van het aantal jongeren in begeleiding. Flexibel Aanbod Meerderjarigen (FAM) Start vanaf 2014 met een proefproject.
D.O.P.: Diensten Ondersteuningsplan De DOP’s ondersteunen personen met een handicap bij de versterking of oprichting van hun netwerk. In overleg met de zorgvrager en zijn netwerk, stelt de dienst een ondersteuningsplan op. Hierbij wordt vertrokken vanuit de individuele wensen en toekomstperspectieven van de persoon met een handicap. In dit plan wordt gestreefd naar zo inclusief mogelijke oplossingen. Mantelzorg en andere diensten zoals poetshulp, thuisverpleging en dergelijke maken –zoveel als wenselijk en haalbaar- deel uit van dit plan. Zowel minderjarigen als meerderjarigen die nog geen opvang of begeleiding krijgen van een dienst of voorziening erkend door het VAPH kunnen een beroep doen op een DOP. D.O.P.’s zijn rechtstreeks toegankelijk! De personen met een (vermoeden) van een beperking moeten nog niet noodzakelijk ingeschreven zijn bij het VAPH, maar ze dienen minimaal een attest van een arts of een multidisciplinair team (MDT) voor te leggen omtrent het (vermoeden van) hun handicap. Hun zorgvragen kunnen al dan niet bij de Centrale Registratie van Zorgvragen (CRZ) geregistreerd worden. De persoon met een handicap kan maximaal 12 maanden worden begeleid door een DOP. Opmerkingen, vragen en aanvullingen 1. Gevaar voor overbelasting ouders en omgeving: Het zal moeilijker worden om een ticket NRTH te verkrijgen. Hierdoor zal er meer beroep worden gedaan op ondersteuning door de ouders en de omgeving van de PMH. Dit zal leiden tot frustraties en schrijnende situaties bv. ouders die hun job moeten opgeven om zelf voor hun kind met een beperking te zorgen. 2. Commercialisering van VAPH- organisaties/ diensten Doordat de PMH niet meer wordt toegewezen maar zelf de dienst kiest, is commercialisering van VAPH- organisaties/ diensten een mogelijke valkuil. 3. Gevaar om foute verwachtingen te creëren We geven PMH hoop, maar nadien krijgen ze vaak te horen dat hun handicap niet ‘zwaar’ genoeg is om de ondersteuning te krijgen die zij nodig hebben. Het gaat inderdaad om een mentaliteitswijziging van de samenleving waarbij anders gekeken wordt naar ouders en naar onze schaarse, dure zorg. NRTH is wel toegankelijk, DOP ook, maar niet onbeperkt. 4. Dit is een besparingsbeleid/-plan.
5. Schaalvergroting Dit perspectiefplan stuurt aan op schaalvergroting van instellingen/ diensten VAPH. 6. Wat met PMH zonder probleemerkenning? • De nieuwe evolutie is zeer goed voor PMH die beseffen dat zij een beperking hebben. Hoe gaan anderen, die dit besef niet hebben, met dit plaatje aan de slag? • Bij personen met autisme is er vaak geen probleemerkenning. Indien dit er wel is, is dit er vooral op rationele wijze. VAPH sloot zeer lang deuren voor mensen met autisme. • De groep jongvolwassenen die de instellingen en alle andere zorg vaarwel zeiden, kunnen nadien wel nog terug aankloppen bij DOP. 7. Wat met PMH en een psychiatrische aandoening? • De groep mensen met een beperking en een psychiatrische aandoening vallen tussen de mazen van het net. Een psychiatrische aandoening brengt beperkingen/handicap met zich mee, maar mag niet de hoofdbeperking zijn voor RTH. • GGZ en VAPH beginnen wel meer samen te werken via de mobiele teams van art 107 van GGZ. Vanuit Baken kan men vanuit de praktijk aangeven dat dit zeer waardevol is en een goede ondersteuning zowel voor de cliënt als voor de begeleider. • Zonder ticket kan met/ vanuit GGZ wel gekeken worden naar mogelijkheden binnen NRTH. 8. GES, Gedrags en Emotionele Stoornissen Deze groep kon vroeger binnen VAPH maar moeilijk zorg bekomen. Ondertussen is er een thuisbegeleidingsdienst voor GES opgericht. RTH opent mogelijkheden voor deze doelgroep. 9. Binnen dit perspectief 2020 is men te gemakkelijk uitgegaan van netwerkuitbreiding. 10. Hoe men dit alles in de praktijk zal organiseren is koffiedik kijken. 11. Men moet niet eerst RTH uitputten vooraleer binnen te raken in de NRTH. Zal dit in de praktijk (geen)waarheid blijken? 12. Wachtlijsten! • DOP heeft op dit moment al wachtlijsten. • Bij RTH is het afhankelijk van wie het aanbied (hangt samen met uitbreidingsmiddelen). • Bij begeleid wonen raak je momenteel niet meer binnen. Je kan de vraag herstellen in 2014, heroriënten of een prioritair te bemiddelen vraag stellen. • Via DOP kun je als PMH vlugger je recht op RTH verzilveren. Cf.: thuisbegeleidingsdiensten. 13. Wat is handicapspecifieke materie/ ondersteuning? • Hoe schat je dit in als reguliere dienst? • Wat is handicapspecifiek bij JAC of bij begeleid wonen? Reguliere diensten hebben hierin geen scholing en moeten beroep doen op outreachende hulp van VAPH waarbij samen gekeken wordt casus per casus. Gaat het bv niet te ver als VAPH langskomt bij het JAC voor een persoon met een visuele beperking? 14. Gevaar: misbruik van middelen door schuldbemiddelaars Schuldbemiddelaars gebruiken soms middelen van PMH die bekomen zijn om zorg mee in te kopen. Deze middelen zijn echter geen inkomsten en kunnen dus eigenlijk ook niet gebruikt worden om bv schulden mee af te betalen. Toch gebeurt dit. 15. MPI’s kunnen ondersteuning krijgen van DOP.
