Persoonlijke creativiteit: Strategieën om het witte blad te lijf te gaan

Persoonlijke creativiteit: Strategieën om het witte blad te lijf te gaan. Voor: ontwerpers, strategische denkers, conceptontwikkelaars, speechschrijvers, consultants, copywriters, regeringsleiders, designers, architecten, scenarioschrijvers, verhalenvertellers, komedianten, beleidsmakers en poëten)

BRAINSSSTORM - Tel: +32 (0)474 20 54 14 - [email protected] - www.brainssstorm.com ©Koen De Vos, 2005

Inleiding “A journey of a thousand miles must begin with a single step. (Lao-Tsu)”

Voor jou ligt een wit blad en je moet dat vullen met een artikel, een verhaal, een speech of een mooie tekening. Waar en hoe begin je er aan? De volgende technieken volgen kunnen je alvast op weg helpen. De klassering van de verschillende methodes is natuurlijk kunstmatig en heeft als enig doel wat orde te creëren in de verschillende technieken. Tips voor grafische vormgevers en tekstschrijvers lopen door elkaar. Wat voor het visuele (tekenen, ontwerpen) geldt, kan je makkelijk vertalen naar schrijven en bedenken van concepten. Weet echter dat iedereen zijn eigen creatieve stijl en voorkeuren heeft en dat je zelf zal moeten uitzoeken wat voor jou het beste werkt. Terloops: sommigen hebben absoluut geen moeite met de start en het vullen van dat witte blad maar hebben dan weer meer moeite met het afwerken van hun taken.

Brainstorming

21 Dit is een heel eenvoudige techniek. Laat dat witte blad links liggen en bedenk rechts op een kladblaadje minstens 21 ideeën voor je opdracht. Alle ideeën zijn oké, ook de onmogelijke, bizarre, doodgewone en aartsmoeilijke ideeën. Na idee nummer 21 ben je goed opgewarmd en zal je brein je dwingen om met de ideeën aan de slag te gaan. Het enige gevaar is dat je dan niet kan kiezen. Verderop (Threesome 2) vind je een tip hoe je daarmee omgaat. Als je je na het 5de idee niet kan inhouden, het witte blad links neemt en begint te tekenen of te schrijven (en je dus nooit 21 ideeën bedenkt), voel je dan niet schuldig. Het enige doel van deze oefening is op gang geraken.

Mindmapping “Gestructureerd brainstormen door Mindmapping.” (ingestuurd door Kristien Van De Wouwer) Mindmapping is een visuele manier om ideeën te bedenken én voor te stellen. Deze methode spreekt zowel je rationele, logische, talige linkerhersenhelft als je associatieve, beeldende en intuïtieve rechterhersenhelft aan. Hiermee stel je in korte


tijd een globaal beeld en structuur op van je concept. Ga naar www.mapyourmind.com/howto.htm voor een beknopte handleiding in mindmapping.

Toeval

Lukraak “Ik zorg altijd eerst voor een beetje ruimte. Zowel qua plaats als tijd. Niet veel: een vierkante meter op mijn bureau, een uurtje (of 2) dat ik ongestoord kan 'werken'. Dan neem ik het bewuste witte blad (of 2 of 3) en zet bovenaan (met de hand) heel bewust en geconcentreerd - een titel enkele sleutelwoorden uit de briefing. Dan doe ik lukraak één van de volgende dingen, al naargelang ik er zin in heb: 5 minuten mediteren, freewheelen op internet, de krant lezen, koffie zetten, in woordenboeken, encyclopedieën of andere turven bladeren... en dan komt er altijd wel wat. Vervolgens focussen en verder breien. (Of borduren.)” (Ingestuurd door Catrina Vandersteegen, Mercurius DM)

Random Stimulation Toeval is een irrationele, en voor velen een onaanvaardbare shortcut naar inspiratie. En toch werkt het heel goed. Maak gebruik van toeval. Zoek het op of laat je verrassen door het meest banale en het meest onwaarschijnlijke. Hoe werkt het? Random Stimulation Direct 1) Sla een tijdschrift, woordenboek, encyclopedie open en neem het eerste beeld, woord, gedachte, zin, voorwerp,... dat zich aanbiedt. 2) Gebruik dat beeld als inspiratie voor je opdacht. Random Stimulation Indirect 1) Sla een tijdschrift, woordenboek, encyclopedie open en neem het eerste beeld, woord, gedachte, zin, voorwerp,... dat zich aanbiedt. 2) Verken in jouw verbeelding dat woord, beeld, gedachte, sfeer en maak een bloemassociatie of cirkelassociatie (bedenk bijvoorbeeld 20 associaties rond stressbal, waaraan doet stressbal mij denken: sfeer, kleur, verhalen, omgeving, tijd, vormen, ideeën,…). 3) Gebruik die associaties als inspiratie voor je opdracht. Neem die associaties als startpunt.


De Truc “Om het witte blad aan te pakken heb ik een truc van anders te benoemen - ik kijk rond in de kamer en wijs willekeurig dingen in de kamer aan en benoem ze luidop en met de nodige overtuiging anders (vb dat is een stoel - tegen een tafel). Dat probeer ik steeds verder en verder te drijven (dat is een vliegdekschip tegen mijn pennenhoudertje). En als ik voel dat ik op mijn hoogtepunt ben dan wijs ik naar mijn blad en benoem het anders (en dat is een bord tonijnsla dat ik nu ga opeten). En dan begin ik te schrijven. Zo simpel is dat.” (Ingestuurd door Tomas Leyers) “All great deeds and all great thoughts have a ridiculous beginning. Great works are often born on a street corner or in a restaurant's revolving door”. (Albert Camus)

Incubatie

De Vlucht Vluchten is een effectieve en vruchtbare strategie om iets nieuws te bedenken. Neem je opdracht in je op (feiten en cijfers, het doel, doelgroep, randvoorwaarden,..) krabbel wat op papier en als er niets waardevols komt, loop dan weg van je taak. Vlucht!! Ga darts spelen of een vergadering bijwonen. Wedden dat er tijdens de vergadering plots een idee opduikt. Wedden dat het witte blad je als een magneet aantrekt om het ontwerp op te tekenen dat zich in je geest aan het vormen is. De tijd tussen de start en het einde van de vlucht kan variëren van enkele minuten tot enkele dagen. Niet langer, anders heb je te maken met uitstelgedrag.

Picasso’s way Hoe ging Picasso te werk? Hij dompelde zijn geest onder in een onderwerp of kleur. Als hij volledig was opgeladen, liet hij het onderwerp eventjes liggen. Op het moment dat hij voor zijn schildersezel stond stroomden de vormen en kleuren er vanzelf uit. Voorbeeld: hij ging de natuur in en richtte zich uitsluitend op alles wat blauw was. Hij vulde zichzelf tot op de rand met blauw. Terug voor het witte doek stonden de ideeën te drummen om eruit te komen.


Vul jouw geest met alles wat je over je onderwerp vindt. Doe dit tot je méér dan genoeg hebt, neem een rustpauze en laat dan alles eruit stromen. Denk niet teveel na. Laat je hersenen het uitbroeden. “Je ne cherche pas. Je trouve.” (Pablo Picasso)

Grenzen

Dilbert “Scott Adams, geestelijk vader van Dilbert: "Het is onmogelijk om geen gedachten in je hoofd te hebben. Om een bruikbare gedachte in je hoofd te krijgen is het dus voldoende om de niet bruikbare gedachten uit je hoofd weg te duwen." Zelf heb ik geen andere methode nodig dan de associatie. Daarbij ga ik uit van de onnozele vragen, en probeer daarop te variëren. Bijvoorbeeld: ik zoek alle antwoorden die niet in aanmerking komen. Deze antwoorden bakenen de grens af van wat niet gevonden hoeft te worden. Vervolgens ga ik de grens over en daar vind ik hetgeen ik zoek. Aanvulling op het voorgaande: als ik een doolhof op papier wil oplossen, kleur ik vanaf de einden in de doodlopende wegen terug tot aan de kruispunten. Vanzelf blijft dan de enig juiste route open. Creativiteit vanuit het ongerijmde.” (Ingestuurd door Roland Wopereis)

Flow

The Shining. Wat heeft ‘The Shining’ met creatieve strategieën te maken? Herinner u de film (Stanley Kubrick, 1980 met Jack Nicholson in de hoofdrol) of het boek van Stephen King. Het hoofdpersonage, Jack Torrance, is aan het schrijven op een oude typemachine en herhaalt steeds hetzelfde zinnetje: “All work and no play makes Jack a dull boy.” Hij vult bladzijden en bladzijden met dit ene zinnetje. Hoewel het bij Jack tot niets leidt, is dit een uitstekende manier om het creatieve proces op te


starten. Als je echt niet weet wat schrijven of tekenen, herhaal dan steeds éénzelfde zin of tekenfiguur. Op den duur zullen er andere nuttige gedachten en ideeën zich opdringen. Immers, als het brein niet verplicht is bewust en geconcentreerd na te denken, zoals bij het uitvoeren van een routineuze handeling, kan het zijn eigen ongebreidelde gangetje gaan.

Ecriture Automatique Trek u niets aan van het doel en de randvoorwaarden van uw opdracht en begin gewoon op te schrijven wat er in je opkomt. Zonder te oordelen, zonder syntactische, esthetische of morele barrières. Laat alles stromen. Snel. De ‘écriture automatique’ is beschreven en als kunstvorm bedreven door Breton en de surrealisten in het begin van de 20ste eeuw. Met deze methode vang je twee vliegen in één klap. Ten eerste: je begint, je start de ideeënstroom. Ten tweede: in die stroom aan vreemde beelden en ideeën zit heel origineel, buitengewoon materiaal voor je opdracht. Als ontwerper en vormgever doe je hetzelfde met vormen en kleuren.

Mixen

Threesome 1 In plaats van 1 wit blad, maak ik het mezelf moeilijker en neem ik 3 verschillende taken tegelijkertijd. Zo heb ik geen schrik dat ik blokkeer want ik kan altijd uitwijken naar een andere opdracht. Op die manier haal ik ook inspiratie uit de twee andere opdrachten. Sommige mensen houden van dit heen en weer gespring, anderen niet.

Threesome 2 Je hoofd zit vol ideeën en je kunt niet kiezen waarmee starten. Neem drie witte bladen en maak jezelf wijs dat je drie versies maakt. Je zal snel merken dat éénmaal vertrokken in één richting, je de andere twee zal negeren (de wet van de Flow: op creatieve kruissnelheid gekomen, ga je door in een roes van geconcentreerde lichtvoetigheid). De andere 2 versies gebruik je als inspiratie en experiment.


Twosome 3 Spreek jouw beide intelligenties aan, je visuele en je verbale. Sta je voor een ontwerptaak en je krijgt geen lijn op het blad, schakel dan over op taal en woorden en beschrijf je ideeën. Dit werkt ook in de omgekeerde richting. Op die manier smeer je het corpus callosus dat rechter- en linkerhersenhelft verbindt.

Jazz “You can’t improvise on nothing” (Charles Mingus)

Om te improviseren heb je een basisthema nodig. Je kan niet improviseren vanuit het niets (sommigen zullen beweren van wel – God creëerde immers vanuit het niets). Schets heel snel de structuur en de basisideeën van de oplossing, het ontwerp, de speech. Of: schrijf/teken heel snel – maximaal 10 minuten – de speech, tekst of ontwerp. Oef, 10 minuten ver en je hebt al iets, bijna alles. Met die basis begin je nu te spelen en te variëren zoals een jazzmuzikant. Je eindresultaat kan mijlenver van je eerste schets liggen.

Drugs en andere supplementen Koffie, sigaretten, alcohol, vitaminen, vette vis, visolie, noten, spruiten en oesters. Als het heel slecht gaat wend je tot sterkere middelen zoals choucroute, champagne, champignons,... Op eigen risico! Dit geldt trouwens voor alle methodes.


De Mens

Een goed gesprek “De beste manier om een creatieve dip te overwinnen:menselijke input. Heel wat copywriters en andere genieën hebben de neiging alleen te werken, of toch vaak achter gesloten deuren. Elk gesprek geeft nieuwe inzichten, vaak zelfs als het over iets totaal anders gaat. 'Don't underestimate the subconscisous.' Op zoek naar een idee:praat met iemand,ongedwongen,en plots zal de missing link je te binnen schieten.Steeds bereid tot bijdragen”. (Ingestuurd door Kristoffel François)

Als je er nog steeds niet op gang geraakt ga dan de film ‘The Shining’ bekijken. Zie wat er gebeurt als een creatieve geest echt blokkeert.

“The secret to a rich life is to have more beginnings than endings. (Dave Weinbaum)”


Persoonlijke creativiteit: Strategieën om het witte blad te lijf te gaan

Recommend Documents