PEPPER 4YOU [VISIE 2020] RED. N 18 december 2013

NL

RED

PEPPER 4YOU

[VISIE

N° 18 | december 2013

2020 ]

EDITO Hé, is het nog niet genoeg geweest? Overschrijd de rode lijn niet! 2013 zal een bijzonder zwart jaar geweest zijn. Niet alleen binnen onze bank, maar ook binnen de financiële sector in het algemeen, als binnen alle andere sectoren in België. Doorheen de verschillende artikels in deze “Pepper” zullen jullie lezen dat de verschillende aanvallen op de werknemers elkaar in snel tempo opvolgden en nog steeds opvolgen. Of het nu het plan 2016 is waarvan wij het slachtoffer zijn, de verkoop van DTS, aanpassingen aan het statuut “arbeiders – bedienden”, de maneuvers van Febelfin of de weloverwogen afbraak van onze sociale verworvenheden, niets is ons bespaard gebleven! En dan, zullen jullie me zeggen? In wat zijn we (nog) betrokken? Loont het (nog) de moeite om erover te praten, zijn stem te laten horen, te handelen? Ons antwoord is klaar en duidelijk: JA. Zoals Jean Jacques Rousseau zei: “Verzaken aan zijn vrijheid is verzaken aan zijn mens zijn, aan de rechten van de mensheid, zelfs aan zijn plichten”.

Betekent dit dat onze toekomst beter zal zijn als we handelen? Misschien. Zeker is wel dat hij slechter zal zijn als wij niet bewegen, als wij ons hoofd in het zand steken. De strijd die zal gestreden worden, zal moeilijk en lang zijn. Hij zal gevoerd worden op verschillende terreinen: in de rechtbank, in onze bureaus, ook in de straat. We zullen vastberaden en solidair moeten zijn, in respect voor onze voorouders die gevochten hebben voor het welzijn dat wij nu kennen. We zullen moeten weerstand bieden zodat we voor onze kinderen datgene zullen kunnen behouden wat sommigen ons willen afpakken. We hebben de plicht dit te doen in respect voor het verleden als voor het behalen van een resultaat voor de toekomst. We kunnen, als we willen en als we handelen, onze toekomst beïnvloeden. Vergeet niet dat het slechts samen is dat we kunnen verhinderen dat sommigen de rode lijn overschrijden. Veel leesgenot, Jullie BBTK-SETCa ploeg

BESTE WENSEN VOOR 2014 2

N ° 1 8 | DEC. 20 1 3 | RE D PE PP E R4Y OU

KRONIEK VAN 1 JAAR SYNDICALE STRIJD Proloog November 2012. Grote consternatie alom! De heer Clijsters komt ons vertellen dat het niet goed gaat met de bank. We maken te weinig winst en moeten dringend besparen op de kosten en dan voornamelijk op de personeelskosten (!) om te kunnen overleven en een toekomst te hebben. We zijn met te veel en bovendien verdienen we te veel. Dit is niet meer van deze tijd. Langs de inkomstenkant valt er nog weinig te rapen gezien de bank moet opereren in een saturerende markt. Richtlijnen van Europa, NBB-dictaten en andere Basel IIInormen worden als excuus aangehaald. De excessen uit het verleden, double digit winsten, het casinobankieren waarbij zelfs de sky the limit nog niet was en de ziekelijke megalomane uitspattingen die de echte oorzaken zijn voor de toestand waarin we ons bevinden, worden hierbij handig verzwegen. Begonnen op 190 miljoen Euro, om vervolgens te stijgen naar 210 miljoen Euro is uiteindelijk 244 miljoen Euro het magische bedrag dat vanaf 2016 jaarlijks én onomkeerbaar zal moeten bespaard worden! Niks minder, meer is altijd welkom. Doen we het niet, dan gaan we failliet is de onheilsboodschap van de directie. Looninlevering à rato van 5 %, bevriezen en afschaffen van premies, loonsprong in 2014, wijzigingen aan de groepsverzekeringen én de afvloei van 920 FTE’s in vier jaar tijd zijn de wondermiddelen die dit bedrag van 244 miljoen Euro of 9.843.000.000 oude Belgische franken zullen opleveren en de bank moeten redden. Het verdoemde plan Belfius 2016 is geboren!

stoorzenders gezien in de uitwerking van het plan en van een sociale dialoog komt er helemaal niks in huis. Onze redelijke tegenvoorstellen worden systematisch van tafel geveegd. Bovendien wordt er luidop verkondigd dat er van onze kant geen constructieve medewerking bestaat. Niks is minder waar! We toonden aan met ons plan Belfius 2020 dat er wel degelijk valabele alternatieven bestaan om op een sociaal rechtvaardige manier te besparen indien dit echt nodig mocht zijn. Niks mocht baten. Men bleef potdoof en blind voor onze initiatieven en voorstellen. De schertsvertoning van de directie, gesteund door LBC/ CNE, bleef maar doorgaan. Een ultimatum werd ons voorgelegd: a l v o r e n s verder te willen onderhandelen, gebood de directie ons om een princiepsverklaring te onderschrijven waarbij haar posities en objectieven kwamen vast te liggen. We konden uiteraard niet akkoord gaan met deze dictatoriale manier van handelen en nog minder met de voorstellen die aldus zouden worden uitgevoerd. Twee verzoeningspogingen in maart en april 2013, geëist door BBTK en ACLVB bij het ministerie van Arbeid en Tewerkstelling, hadden geen resultaat. Ondanks pogingen van de twee syndicaten om openingen te creëren in de onderhandelingen, bleef de directie onvermurwbaar op haar standpunt staan.

De onderhandelingen Onderhandelingen, of wat er zou moeten voor doorgaan, met alle syndicaten worden aangevat om dit plan in CAO’s te gieten. Al snel ondervinden we dat er van echte onderhandelingen eigenlijk geen sprake is. Eén vakbond heult mee met de directie en huilt mee met de wolven in het bos, BBTK en ACLVB worden als

Acties Gezien de gang van zaken was het dan ook niet verwonderlijk dat acties werden gevoerd. Vooreerst hebben we het personeel geïnformeerd via verschillende .../... REDP EPPER 4 YO U | DEC . 20 13 | N° 1 8

3

personeelsvergaderingen. We hebben een duidelijk mandaat gevraagd met betrekking tot te voeren acties.Gezien de massale aanwezigheid op deze vergaderingen en de reacties voelden we ons ten volle gesteund in onze strijd. De helft van de medewerkers van de hoofdzetel kwamen spontaan op straat om hun ongenoegen te uiten tegen het plan. Uiteraard steunden BBTK en ACLVB deze actie volledig. De centrale hoofdzetels werden tot driemaal toe geblokkeerd door onze stakingen. Kort nadien volgden de regionale zetels. Deze acties werden door de medewerkers goed opgevolgd en maakten duidelijk dat niet iedereen het eens was met de maatregelen die de directie wilde opleggen. Om te protesteren tegen een mogelijke outsourcing van de catering werd in samenspraak met onze collega’s in de keuken een actie op touw gezet. Deze actie kon eveneens rekenen op de enthousiaste steun van de medewerkers die dagelijks in onze restaurants komen eten. De directie predikt de open communicatie maar ondertussen deed ze alles om onze communicatie naar de medewerkers te boycotten. Onze aanvragen om onze teksten op Insite te publiceren bleven onbeantwoord, waardoor onze teksten enkel op DexRed verschenen. Om deze onaanvaardbare manipulatie aan de kaak te stellen en wereldkundig te maken deelde we pamfletten uit aan de verenigde Belgische pers die uitgenodigd werd op de jaarlijkse uitreiking van de persprijs, ironisch genoeg, georganiseerd door de bank. Dat de directie deze minutieus voorbereide actie niet kon smaken hoeft geen betoog. Parallel aan deze acties zijn we naar de werkvloer getrokken om onze alternatieven aan de collega’s op de hoofdzetel en in de regionale zetels voor te leggen. We antwoordden op hun vragen en maakten hen attent op de mogelijke gevolgen van het plan. Ook de kantoren werden niet vergeten. We zijn er ons terdege van bewust dat ook 4

N ° 1 8 | DEC. 20 1 3 | RE D PE PP E R4Y OU

daar de negatieve gevolgen van het plan zullen voelbaar zijn. En zodus gingen we op stap. Uit gesprekken met collega’s in de kantoren en onze klanten leerden we dat ze zeer gevoelig zijn voor onze zaak en dat ze beseffen dat ook zij het slachtoffer worden van dit absurd plan. De klanten zien bovendien de dienstverlening, waar zij als klant recht op hebben, van week tot week aan kwaliteit inboeten en stellen vast dat hun bank eigenlijk niet meer de bank is voor iedereen zoals voorheen. Wat hen echter nog het meest stoort is te moeten vaststellen dat enkelingen hun spaargeld door ramen en deuren kieperen door het te besteden aan niet te verantwoorden excessen en in dezelfde beweging komen verkondigen dat besparingen echt nodig en niet te vermijden zijn. Onze politiekers werden eveneens aangeschreven en aangesproken. Helaas! Onze pogingen om de politieke wereld te sensibiliseren voor het behoud van onze werkgelegenheid bleken tevergeefs. Enerzijds doen ze alsof ze heel bezorgd zijn als het om de werkloosheidcijfers gaat, maar anderzijds steken ze geen poot uit wanneer de concrete situatie zich voordoet in een bedrijf waar ze voor 100 % aandeelhouder zijn. Gaan eigenbelang en electorale spelletjes misschien boven het welzijn van de medeburger?

CAO Ondanks onze verzoenings-pogingen, waarbij we nog nieuwe voorstellen hebben geformuleerd, en onze acties die enkel tot doel hadden om de directie op betere gedachten te brengen en de rede terug een kans te geven, tekenden de directie en LBC/CNE op 31 mei 2013 de CAO die de start zou betekenen van de complete afbraak van onze sociale .../...

verworvenheden, de inleveringen op ons loon, de complete werkonzekerheid. Dit allemaal zonder toekomstperspectieven te bieden voor onze bank. Daarenboven zou deze CAO de poort openen voor de afbraak van het sociale stelsel binnen de hele financiële sector. In al hun haast om dit plan kost wat kost door te drukken vergaten beide partijen echter dat er nog zo iets bestond als regelgeving en vormvereisten inzake het afsluiten van CAO’s. FOD Tewerkstelling en Arbeid weigerde dan ook terecht de registratie van deze CAO. Het huiswerk moest worden overgedaan.

Juridische actie

onze klacht niet ontvankelijk omdat ze niet beantwoordde aan de criteria die worden gehanteerd om te beslissen of een klacht al dan niet in kort geding dient te worden behandeld. Met name: de hoogdringendheid werd niet aangetoond; er is geen schending van de schijnbare rechten (m a w de eventueel toegebrachte schade kan later nog worden rechtgezet) en de gevraagde afschaffing van de CAO’s is een definitieve en geen tijdelijke maatregel zoals de vormvereisten het voorschrijven. Dit betekent niet dat we de strijd verloren hebben, hoogstens dat onze klacht ten gronde kan worden behandeld. Onze strijd is dus nog verre van gedaan en het vervolg ervan zal eerlang in overleg met onze advocaten worden bepaald.

Op 11 juli 2013 werden nieuwe CAO’s, waarbij het knip- en plakwerk niet te onderschatten viel, neergelegd en in zeven haasten geregistreerd. Het lobby apparaat van de bank leverde weeral beangstigend goed werk…

Ons alternatief: Belfius 2020

Na grondige studie van deze CAO’s werd onze dreiging met een juridische actie, die voordien altijd werd weggelachen, eind augustus dan ook hard gemaakt

Gebaseerd op solidariteit en respect voor de werknemer biedt dit plan een echte toekomst voor ons allen en gaat het verder dan het korte termijn denken van sommige Pinocchioneuzen.

We zegden het al eerder dat we een alternatief hebben: ons plan Belfius 2020!

We menen dat onze regering haar verantwoordelijkheid moet opnemen ten opzichte van de Raad van Bestuur, de bevolking en de openbare sector en het personeel. Heeft de Raad van Bestuur en de directie voldoende inlichtingen verstrekt? Hoe competent zijn zij wel? En vooral, wat zal hun echte bijdrage zijn aan de inspanning die aan het gehele personeel wordt gevraagd?? onder vorm van een klacht in kort geding neergelegd bij de Arbeidsrechtbank in Brussel. De klacht betreft het niet respecteren van bepalingen opgenomen in de bestaande CAO’s aangaande wijzigen en opzeggen van deze CAO’s. Op 3 oktober 2013 werden de pleidooien gehouden. De rechtbank deed op 24 oktober 2013 uitspraak en verklaarde

Gezien we voor 100% staatsbank zijn heeft de bevolking het recht te weten wat de duurzaamheid is van een investering van 4 miljard euro of primeert misschien de vlugge winstneming door een verkoop in 2016 of al in 2014 vóór of net na de verkiezingen? Het personeel, wij allen dus, heeft het recht dat CAO’s en contracten die in het verleden werden afgesloten gerespecteerd worden.

.../...

REDP EPPER 4 YO U | DEC . 20 13 | N° 1 8

5

Voor ons: is werkzekerheid primordiaal; } is diversiteit tussen mannen en vrouwen , jongeren en ouderen, origine belangrijk; } moeten besparingsmaatregelen beperkt én vooral tijdelijk zijn. } moeten part time werken en vroegere voordelige uitstapregelingen bespreekbaar zijn; } moet de werkdruk en stress verminderen door een betere communicatie, het aanbieden van werkzekerheid en het achterwege laten van alle vormen van chantage; } is outsourcing compleet onbespreekbaar. }

Kredieten aan de openbare sector, bedrijven én particulieren moeten een belangrijk beleidsinstrument vormen, hierbij ondersteund door een performante IT-afdeling met weinig operationele risico’s en een kleine marktenzaal die deze metiers ondersteunt eerder dan zich bezig te houden met speculaties.

Onze bank kan verder blijven bestaan als kleine bank in dienst van onze maatschappij. Hiervoor is een gedegen businessplan vereist. Geen macroeconomisch gelul maar een concrete, micro-economische weergave van de manier waarop we op de werkvloer gaan bouwen aan onze toekomst. Hierbij is het belangrijk dat elke werknemer, hoe klein ook, weet hoe hij de komende jaren zal werken, zich bovendien rechtstreeks betrokken voelt en, belangrijk element, gewaardeerd wordt voor zijn medewerking en inspanningen. Het “KISS” principe – Keep It Stupidly Simple – staat hier centraal. Een verregaande reflexie over het sociaal rendement ten aanzien van de gemeenschap primeert op de obsessie van de korte-termijn-winst-honger en de winstmaximalisatie. Het gesalarieerd net moet onze klanten eerlijke producten blijven verder verkopen en ze geen producten aansmeren die ze hoegenaamd niet nodig hebben en bovendien risicovol zijn. Eerlijkheid en transparantie zijn en blijven de basis van een gezonde commerciële relatie. Lange termijn klantenbinding is immers onze beste zekerheid voor onze toekomst. Onze klant mag niet het gevoel hebben dat hij als een nummer wordt behandeld, maar moet zich opnieuw thuis voelen in zijn bank. 6

N ° 1 8 | DEC. 20 1 3 | RE D PE PP E R4Y OU

Epiloog Nu de Basel III- normen voorwerp uitmaken van een uitstel in de tijd en de Europese commissie ons enkel gedragsvoorwaarden oplegt in plaats van harde maatregelen is ons alternatief plan Belfius 2020 geen luchtkasteel. Mits een duidelijke en degelijke implementatie van ons alternatief en een competent management met een duidelijke visie en kennis van zaken is het voortbestaan van onze bank en dus ook onze werkgelegenheid gegarandeerd.

ARBEIDERS- EN BEDIENDESTATUTEN Wat zijn de grote veranderingen? Welke gevolgen heeft dit voor jou in de praktijk?

Inleiding MYRIAM DELMÉE - Ondervoorzitter ERWIN DE DEYN - Voorzitter

Arbeider of bediende: het speelt een grote rol. Naargelang van je statuut zijn de regels die momenteel van toe passing zijn als gevolg van je arbeidsovereenkomst sterk verschillend (bijvoorbeeld ingeval van ziekte, ontslag, enz.). Het Grondwettelijk Hof had geoordeeld dat de verschillen op basis van het onderscheid tussen handen hoofdarbeid inzake de duur van de opzegtermijn en de carensdag discriminerend waren. Er moest een oplossing worden gevonden tegen 8 juli 2013. De militanten en leden van de BBTK hebben actie gevoerd voor de harmonisering van de opzegtermijnen van de arbeiders naar die van de bedienden toe en de afschaffing van de carensdag. Zonder deze acties had het resultaat voor de bediendepopulatie nog slechter kunnen zijn. Tijdens de onderhandeling over de harmonisering van de statuten hebben de werkgevers een starre houding aangenomen. Na maandenlange spanningen heeft de Minister van Werk uiteindelijk haar compromistekst voorgelegd op 5 juli 2013. Het is volkomen onevenwichtig, net als het wetsontwerp dat hieruit voortvloeit. Gelijkheid heeft een kost voor de werknemers en voor de gemeenschap De zogenaamde “hogere” bedienden (die iets minder dan € 2.500 bruto per maand verdienen) betalen de prijs voor het optrekken van de opzegtermijnen van de arbeiders. Wat de arbeiders bovenop de voor 01/01/2014 geldende opzegtermijn krijgen zal bovendien grotendeels en netto betaald worden door de Staat en niet door de werkgevers. Dit betekent een verhoging van de overheidsuitgaven en minder inkomsten voor de sociale zekerheid en de fiscus! De afschaffing van de carensdag is nu een feit, maar tegen welke prijs? De regering voorziet 80 miljoen euro als

“compensatie” voor de afschaffing van carensdagen… waarvan eveneens de werkgevers die ze niet toepasten zullen kunnen genieten! Eens te meer gaat men middelen halen bij de sociale zekerheid. Bovendien gaat deze afschaffing gepaard met een onaanvaardbare inbreuk op de privacy. De controle op ziekteverzuim dreigt immers sterk te worden verstrengd. Nog werk aan de winkel De BBTK eist dat de discriminatie van bedienden in de berekening van het vakantiegeld dringend ongedaan wordt gemaakt. Door een verschillende berekeningswijze ontvangen bedienden 8 % minder dubbel vakantiegeld dan arbeiders. De BBTK zal gerechtelijke stappen zetten tegen deze eveneens ongeoorloofde discriminatie indien de situatie niet is rechtgezet tegen eind dit jaar en dus nog zou voortbestaan in 2014. Er bestaan nog talrijke andere verschillen tussen arbeiders en bedienden (gewaarborgd loon, betaling van de lonen, aanvullende pensioenen, paritaire comités, arbeidsvoorwaarden,…). Dit zijn geen details. Het wegwerken van deze verschillen zal jaren in beslag nemen. Nog steeds geen eenheidsstatuut Alle werknemers (zowel arbeiders als bedienden) aangeworven vanaf 01/01/2014 zullen enkel in de nieuwe gelijkgestelde regeling terechtkomen voor de opzegtermijnen en de carensdag. En zelfs op die punten zullen de arbeiders van sommige sectoren (bouw,… ) verder gediscrimineerd worden in vergelijking met de andere werknemers. Voor de BBTK zijn deze nieuwe discriminaties onaanvaardbaar! Alle arbeiders en bedienden aangeworven vóór die datum zullen de op 31/12/2013 verworven rechten nog heel wat jaren behouden. Er zal dus nog lang worden gesproken over arbeiders en bedienden. Deze termen zullen niet als bij toverslag op 01/01/2014 verdwijnen. .../... REDP EPPER 4 YO U | DEC . 20 13 | N° 1 8

7

Als je ontslagen wordt Je contract dateert van 01/01/2014 of later Arbeiders en bedienden krijgen dezelfde opzegregeling. De opzegtermijn wordt vanaf 01/01/2014 berekend op basis van de anciënniteit in het bedrijf en wordt uitgedrukt in weken. Elke werknemer begint met een opzegperiode van twee weken. Per begonnen trimester of jaar wordt de opzegtermijn opgetrokken zoals aangegeven in de hieronder staande tabel. Van zodra de werknemer een nieuwe periode van drie maanden of een nieuw jaar aanvat, valt hij in daarmee overeenstemmende schijf.

werkgever op 31/12/2013 en de daarmee overeenstemmende opzegtermijn op basis van de vroegere wetgeving. De tweede stap betreft de dienstanciënniteit verworven vanaf 01/01/2014, en de daarmee overeenstemmende opzegtermijn op basis van de nieuwe wetgeving vanaf 01/01/2014. De resultaten van beide berekeningen zullen moeten opgeteld worden. Ze vormen samen de totale na te leven opzeggingstermijn of het bedrag van de eventuele opzegvergoeding. Deel 1 De ‘vastgeklikte’ rechten Dit is de opzegtermijn die je hebt opgebouwd op 31/12/2013 op basis van de vroegere wetgeving

Anciënniteit Lengte van de opzeggingstermijn

Op 31/12/2013 bedroeg je bruto jaarloon...

0

2 weken

...lager dan €32.254? ...hoger dan €32.254?

3 maanden

4 weken

6 maanden

6 weken

9 maanden

7 weken

> Tel 3 maanden > Tel 1 maand opzeg per aangevatte per aangevat jaar schijf van 5 jaar anciënniteit met een anciënniteit min. van 3 maanden

1 jaar

8 weken

1 jaar en 3 maanden

9 weken

= _ _ maanden

1 jaar en 6 maanden

10 weken

Deel 2

1 jaar en 9 maanden

11 weken

2 jaar

12 weken

3 jaar

13 weken

4 jaar

15 weken

5 jaar

+ 3 weken per begonnen jaar

20 jaar

62 weken

21 jaar

+ 1 week per begonnen jaar

+ De rechten opgebouwd In het nieuwe stelsel. Dit is je anciënniteit vanaf 01/01/2014 tot het moment van ontslag Opzegtermijn in weken in functie van de aangevatte anciënniteitsperiode 0 maand

2 weken

3 maanden 4 weken 6 maanden 6 weken

Je contract 01/01/2014

dateert

van

voor

Voor de berekening van de opzegtermijn zullen twee stappen moeten doorlopen worden: de eerste stap betreft de dienstanciënniteit verworven bij de

9 maanden 7 weken 1 jaar

8 weken

Zie de tabel hierboven ‘Lengte van de opzeggingstermijn als je contract dateert van 01/01/2014 of later’

enz. = _ _ weken .../...

8

N ° 1 8 | DEC. 20 1 3 | RE D PE PP E R4Y OU

Als je ontslag neemt Je contract dateert van 01/01/2014 of later Voor de opzegging door de werknemer worden ook nieuwe termijnen voorzien. Deze komen overeen met de helft van de opzegtermijnen die zouden moeten worden nageleefd in geval van opzegging door de werkgever maar wel met een maximum van 13 weken.

Anciënniteit

Lengte van de opzeggingstermijn

0 tot minder dan 3 maanden 1 week 3 tot minder dan 6 maanden 2 weken 6 tot minder dan 12 maanden 3 weken 12 tot minder dan 18 4 weken maanden 18 maanden tot minder dan 5 weken 2 jaar 2 jaar tot minder dan 4 jaar 4 jaar tot minder dan 5 jaar 5 jaar tot minder dan 6 jaar 6 jaar tot minder dan 7 jaar 7 jaar tot minder dan 8 jaar Vanaf 8 jaar

6 weken 7 weken 9 weken 10 weken 12 weken 13 weken

Je contract 01/01/2014

van

dateert

vóór

De berekening van de opzegtermijn bij ontslag door de werknemer zal in twee delen gebeuren: het deel dat wordt vastgeklikt op 31/12/2013 en het deel dat opgebouwd wordt in het nieuwe systeem. Ook hier zullen deel 1 en deel 2 moeten opgeteld worden. Daarbij moet je echter twee rekenregels in gedachten houden: } de berekening van deel 2 (het deel dat betrekking heeft op wat je na 01/01/2014 opbouwt op basis van het nieuwe systeem) hoeft niet te gebeuren als je voor de berekening van je eerste deel al aan de maxima komt (onder loonplafond van € 32.254: maximum 3 maanden| loonplafond van meer dan € 32.254

en minder dan € 64.508: maximum 4,5 maand | loonplafond boven € 64.508: maximum van 6 maanden) } de som van beide delen kan sowieso 13 weken niet overschrijden (deze 13 weken is de maximum opzegtermijn bij ontslag door de werknemer in het nieuwe systeem – zie hierboven).

Deel 1 De ‘vastgeklikte’ rechten Dit is de opzegtermijn die je had moeten presteren op 31/12/2013 op basis van de vroegere wetgeving Tel 1,5 maand per aangeva!e schijf van 5 jaar anciënniteit Bereik je de ‘maxima’? (bruto jaarloon onder € 32.254: max. 3 maanden| tussen € 32.254 en € 64.508: max. 4,5 maand |boven € 64.508: max. van 6 maanden). Je zal maximaal die opzeg moeten presteren en de berekening van deel 2 hoe" niet te gebeuren.

= _ _ maanden

+ Deel 2 De rechten opgebouwd In het nieuwe stelsel. Dit is je anciënniteit vanaf 01/01/2014 tot het moment van ontslag Opzegtermijn in weken in functie van de aangevatte anciënniteitsperiode 0 > 3 maanden

1 week

6 >12 maanden

Zie de 2 weken tabel hierboven 3 weken

12 > 18 maanden

4 weken

3 > 6 maanden

18 maanden > 2 jaar 5 weken 2 > 4 jaar

6 weken

4 > 5 jaar

7 weken

enz. = _ _ weken

Indien het totaal van die 2 delen hoger is dan 13 weken, wordt je opzegtermijn beperkt tot maximaal 13 weken.

.../...

REDP EPPER 4 YO U | DEC . 20 13 | N° 1 8

9

Samengevat, vanaf 01/01/2014* De opzegtermijnen Er wordt een nieuwe berekeningswijze van de opzegtermijnen ingevoerd voor arbeiders en bedienden, zowel voor diegenen die ontslagen worden of zelf ontslag nemen. De regels zullen gelden voor de nieuwe arbeidsovereenkomsten en voor de contracten gesloten vóór 01/01/2014, mits een ‘verankering’ van de rechten. Langere opzegtermijnen zullen nog kunnen worden onderhandeld, op bedrijfs- en individueel vlak. } De opzegtermijn gaat in vanaf de 1ste maandag na de week waarin de opzegtermijn ter kennis werd gebracht. } Er is geen proefbeding meer voor de contracten gesloten na 01/01/2014, behalve voor de uitzendkrachten en studenten (die een proef- periode van 3 dagen zullen hebben). Voor de werknemers met een contract van bepaalde duur kan elke partij eenzijdig een einde maken aan het contract door de nieuwe opzegtermijnen te respecteren, en dit tijdens de eerste helft van de in het contract vastgelegde duur (met een max. van 6 maanden). } Nieuwe regels van outplacement worden voortaan toegepast op alle werknemers met een opzegtermijn van 30 of meer weken. De huidige outplacementregels voor de 45-plussers of in het kader van de tewerkstellingscel (bij herstructureringen) blijven behouden. }

Bij ziekte De carensdag (de eerste dag onbetaalde afwezigheid bij ziekte) wordt afgeschaft voor arbeiders en voor bedienden voor wie dit nog van toepassing was (tijdens proefperiode, contract van bepaalde duur van minder dan 3 maanden). } Er worden nieuwe, strengere regels ingevoerd bij ziekte. De werkgever zal voortaan aan de zieke werknemer kunnen vragen om maximaal 4 opeenvolgende uren per dag tussen 6 u. en 20 u. thuis aanwezig te zijn voor een }

10 N ° 1 8 | DEC. 20 1 3 | RE D PE PP E R4Y OU

eventueel bezoek van de controlearts. Opgelet! Hij kan dit enkel doen indien dit vastgelegd is in een CAO of het arbeidsreglement. De werkgever kan weigeren om het gewaarborgd loon te betalen als je je niet aan de controle onderwerpt, als je hem niet hebt ingelicht over je arbeidsongeschiktheid of als je geen medisch attest hebt voorgelegd binnen de voorgeschreven termijnen. Dergelijke maatregelen gaan véél te ver. Wij blijven ons inzetten om ook de rechten en belangen van zieke werknemers te verdedigen! Nieuwe opzegtermijnen voor de bedienden vanaf 01/01/2014** Overgangsperiodes, verankerde rechten, outplacement… niet makkelijk om hier je weg in te vinden als je wil weten op welke opzegtermijn je recht hebt. In de Focus “De arbeiders- en bediendestatuten vanaf 2014” gaan we in detail en met veel voorbeelden in op al deze veranderingen. Deze brochure zal vanaf december 2013 beschikbaar zijn in je gewestelijke afdeling. Als je lid bent kun je de brochure ook downloaden vanaf my.bbtk.org. Pas op! De wet voorziet heel wat uitzonderingen en bijzondere gevallen bij SWT (het vroegere brugpensioen), pensioen, periode van tijdelijke werkloosheid, herstructureringen, ziekte tijdens de opzegtermijn, outplacement… Ontslag gekregen of genomen? Zit je in je proefperiode? Neem bij de minste twijfel over je rechten onmiddellijk contact op met je BBTK afgevaardigden.

* De vroegere regels over de opzegtermijnen en de carensdag blijven gelden tot 01/01/2014. ** Hier behandelen we de gevallen van ontslag na 31/12/2013.

VAARWEL DTS! WELKOM ISFF* ! Na 2 jaar onzekerheid is er nu eindelijk duidelijkheid over het lot van DTS en zijn medewerkers, heel vaak ex-collega’s van de bank. IBM heeft de meerderheid van de aandelen overgekocht van Dexia NV (bijna 90 %) en begint nu zijn plannen voor het nieuwe DTS uit te rollen (n.v.d.r.: Belfius Bank heeft 10 % van de aandelen gekocht omwille van fiscale voordelen). DTS maakte tot eind 2006 deel uit van de bank, toen nog Dexia Bank, als IT-infrastructuurafdeling en was

De verschillende transformatieplannen volgden elkaar sneller op dan de toepassing ervan. samengesteld uit medewerkers van het voormalige BACOB en Gemeentekrediet (fusie 2002). DTS is sinds 2006 continue in herstructurering. De verschillende transformatieplannen volgden elkaar sneller op dan de toepassing ervan. Er werd duchtig over en weer geschoven met medewerkers, wat dan weer frustraties en onzekerheid met zich mee bracht. Resultaat: een 100-tal interne medewerkers verlieten DTS in die periode. Het vertrouwen in de directie taande geleidelijk omdat er nooit een stabiele situatie bereikt werd. Door het ontbreken hiervan kon DTS de technologie niet bijhouden waardoor er momenteel een achterstand moet weggewerkt worden. Desondanks heeft het personeel van DTS altijd zijn uiterste best gedaan om alle systemen ten diensten van de verschillende afnemers operationeel te houden. Maar niet getreurd. Na de crisis van 2011 waardoor de Dexia groep ontmanteld werd, beloofde men DTS dat er actief naar een overnemer gezocht werd. Dat dit geen eenvoudige taak zou zijn begreep het kleinste kind, maar de diverse directies waren ervan overtuigd dat deze klus tegen de zomer van 2012 zou geklaard zijn. Niets is minder waar gebleken! Na herhaalde uitspraken vanwege de directie, zoals: “Heb geduld, we kunnen nu nog niets zeggen, maar binnenkort wel”, zijn

we nu, meer dan een jaar na datum, op het punt gekomen dat er eindelijk duidelijkheid is over het lot van DTS: de onderneming wordt overgenomen door IBM en veranderd haar naam in ISFF. Wat gaat er met het personeel gebeuren? IBM belooft ons dat er geen ontslagen zullen vallen en dat iedereen bij voorkeur (!) een job zal vinden binnen ISFF en indien dit niet kan, dan zeker binnen de muren van IBM, zijn partners (lees: Belgacom en Telindus) en hun filialen. Wij moeten dus zeer waakzaam zijn dat de beste krachten van ISFF niet weggeplukt worden en dat daardoor ISFF gedegradeerd wordt tot een dienstenleverancier zonder toekomst. Wij willen samen met IBM werken aan een hoopvolle en zekere toekomst voor ISFF zodat er niet alleen morgen en de dag erna een interessante en kwalitatieve job te doen is, maar ook op middellange en lange termijn. Dit kan alleen maar ten goede komen aan alle klanten van ISFF en dus in het bijzonder aan Belfius Bank.

* ISFF = INNOVATIVE SOLUTIONS FOR FINANCE

Maar wij blijven ook héél kritisch tegenover deze beslissing (met voorsprong de grootste outsourcing in de geschiedenis van de bank!). Is het normaal of abnormaal dat een Belgische grootbank

Wij blijven ook héél kritisch tegenover deze beslissing. Het is de grootste outsourcing in de geschiedenis van de bank! haar levensnoodzakelijke IT-infrastructuur zomaar uitbesteedt en bijgevolg helemaal uit handen geeft? Verder stellen wij ons ook ernstige vragen bij het sociaal overleg en hoe dat in de toekomst zal verlopen. Wij zullen in ieder geval het personeel met hand en tand blijven verdedigen! De relatie tussen ISFF en zijn klanten zal drastisch veranderen en de samenwerking zal van een volledig andere orde zijn. De delegees van ISFF wensen alvast het personeel en de delegees van alle entiteiten te bedanken voor de hartverwarmende, wederzijdse steun de afgelopen jaren. Wat er ook gebeurt, wij blijven voor altijd in solidariteit verbonden. Samen sterk! REDP EPPER 4 YO U | DEC . 20 13 | N° 1 8 11

FINANCIËLE SECTOR: TOT WAAR ZAL MEN TE VER GAAN? * Bron : UNI Finance Secteur bancaire : la crise humaine 2013

Besparingen, herstructureringen, afvloeiingen, sociale plannen … het refrein is reeds lang gekend … en als we er de termen bezuinigingen, indexsprong en financiële crisis aan toevoegen bekomen we een zeer explosieve cocktail, mateloos geserveerd niet alleen binnen onze muren, maar ook op Belgische en andere Europese niveaus.

vlak van werkdruk, ofwel op het vlak van verloning. De enquête toont verschillende grote tendensen aan die de huidige Europese bankwereld bedreigen: } Ondanks het feit dat de meeste ondernemingen in de sector in 2013 terug winst realiseren, blijven ingrijpende herstructureringen voortduren. Deze tendens verhoogt zelfs in bepaalde landen waaronder België.

We weten allen wat er binnen Belfius Bank gaande is, maar weinigen onder ons beseffen wat er momenteel aan het broeden is binnen de financiële wereld in het algemeen. Laten we de Belgische context eens van nabij bekijken. In tien jaar tijd zijn er binnen de sector 26.000 banen verloren gegaan! Aan een tempo van twee- à drieduizend afvloeiingen per jaar hebben de Belgische banken van afslankingen een nationale sport gemaakt. Daarenboven zijn de vooruitzichten voor de komende jaren verre van schitterend: besparingsplannen in verschillende financiële instellingen zullen terug minstens 4.000 banen treffen. Wanneer we het aantal kantoren in rekening brengen stellen we nog ergere dingen vast: in twintig jaar tijd is het aantal kantoren gedaald van 18.000 naar nauwelijks 7.460. Samengevat: op twintig jaar tijd verdwenen meer dan 10.000 kantoren in het niets! Fusies, opslorpingen, de ontwikkeling van het internetbankieren, en de toenemende concurrentie van de “nietbanken” (Carrefour en andere Amazon) zijn de steeds weerkerende redenen die de topmannen van de ondernemingen aanhalen als redenen om deze gang van zaken te verantwoorden. En het is daar ook dat het schoentje wringt: om de winsten van vroegere tijden, geëist door de investeerders, te behouden, zijn de banken bereidt tot alle mogelijke, blinde besparingen op personeels- en werkingskosten met het risico de werkdruk en de flexibiliteit van de werknemers die overschieten, steeds maar weer te verhogen. Op Europees niveau zijn de vaststellingen hallucinant. De conclusies van de enquête uitgevoerd door het internationaal syndicaat van diensten UNI zijn overdonderend. In twee jaar tijd verdwenen maar liefst 134.000 banen. De druk op de werknemers verhoogt met de regelmaat van een klok, ofwel op het

} De werknemers worden constant onder

druk gezet om, dikwijls complexe, financiële producten te verkopen. Dit is de terugkeer naar de “business as usual”. Deze druk heeft betrekking op zowel het risiconiveau als op de hoeveelheid te verkopen producten, met alle gevolgen van dien voor het vertrouwen van de klant. } Het merendeel van de banen die verloren gaan, treffen vooral functies verbonden aan klantenservice, administratieve diensten en informaticadiensten. Ook hier bevatten deze maatregelen risico’s op niveau van klantenrelatie, maar ook op niveau van operationele risico’s. .../...

12 N ° 1 8 | DEC. 20 1 3 | RE D PE PP E R4Y OU

} Gezondheidsproblemen van de

werknemer zullen de volgende stap zijn van de financiële crisis. De verkoopsdruk, de schrik om werkloos te worden en de schrik om misnoegde klanten te woord te staan zullen ontegensprekelijk een verhoogd aantal “burn-outs” en andere professionele ziektebeelden veroorzaken. } Het banenverlies treft voornamelijk de oudere werknemers. Ze worden als het ware naar de uitgang geduwd om plaats te maken voor andere werknemers die aan veel slechtere voorwaarden in dienst genomen worden. Deze manier van werken brengt een kennisverlies met zich mee dat zeer nefaste gevolgen kan hebben. } UNI stelt eveneens het in leven houden van een echte herstructureringscultuur vast, gestoeld op de vermindering van de werkingskosten, dit ten koste van echte investeringen ter bevordering van de groei van de onderneming en, in fine, van de lange termijn productiviteit. We kunnen twee grote conclusies trekken uit deze vaststellingen: het banenverlies duurt voort en de werkomstandigheden blijven verder verslechteren. Al de huidige en toekomstige herstructureringen hebben slechts één gemene deler: ze dreigen de productiviteit van de ondernemingen blijvend te treffen en de operationele risico’s te verhogen, dit voor de hierboven aangehaalde redenen. Ondanks herhaalde waarschuwingen van de syndicaten blijven de ondernemingen verder doen, enkel en allen vastgepind op hun solvabiliteit en hun winsten op korte termijn. Bovenop het banenverlies, worden de CAO’s met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden en verloning regelmatig in vraag gesteld. Wij ondervinden dit nu helaas in levende lijve. Onderhandelingen binnen de onderneming worden alsmaar moeilijker. Outsourcing is de actuele topper! En we spreken dan nog niet over de toenemende geografische centralisatie die de regionale tewerkstelling in de sector doodt. Wanneer we aan dit, allesbehalve rooskleurig, plaatje nog de nieuwe eisen toevoegen die FEBELFIN stelde in antwoord op onze eisenbundel die wij op 3 mei laatstleden neerlegden ter gelegenheid van een actie opgezet door de hele sector, te weten:

} verlenging van de arbeidsduur met een

half uur per week of drie dagen minder verlof per jaar; } jaarlijkse indexering van het loon in plaats van de bestaande twee maandelijkse indexering; is er maar één antwoord mogelijk. STOP!!!! Stop de ondergang van onze sector ondermijnd door de korte termijnobsessie en de “double digit” winsten, stop aan de arbeidsvoorwaarden die steeds slechter worden, stop aan de stress en de onredelijke werklast, stop aan het groeiende wantrouwen van onze klanten… Of het in onze bank is, of elders binnen de sector, één ding is zeker: we moeten reageren. Er bestaan andere oplossingen: zoals we het al verschillende keren uitgelegd hebben in onze visie 2020, en zoals de organisatie UNI het vooropstelt, is het mogelijk om een goed bestuurd en duurzaam bancair systeem op poten te zetten dat de echte economie, de sociale welvaart en de creatie van banen binnen en buiten de bancaire sector kan ondersteunen. De banken hebben een cruciale rol te spelen door een echte bancaire dienstverlening te leveren aan de burgers, door werkelijk een rol als tussenpersoon op te nemen tussen de verschillende economische actoren. Spijtig genoeg heeft de financiële speculatie deze economische en maatschappelijke waarde opzij geschoven. In de komende maanden zullen we dus op onze hoede moeten blijven. Onze bestuurders zullen de maat moeten nemen van deze ineenstorting. Ze moeten zich realiseren dat een terugkeer naar de rendementen van voor de crisis noch mogelijk, noch wenselijk is, en dat de redding van de sector via een lange termijn denken over de fundamenten van ons beroep verloopt. We zullen het uiteraard niet nalaten om dit steeds te herhalen, met alle middelen waarover we beschikken. Een actiegroep werd opgericht binnen de sector om tegen deze situatie te reageren. Een eerste communicatie staat op de volgende bladzijde. Andere acties zullen uiteraard volgen in de komende weken. Een andere bank is mogelijk. Wees er van overtuigd!

REDP EPPER 4 YO U | DEC . 20 13 | N° 1 8 13

DE FINANCIËLE SECTOR, EEN “SECTOR IN MOEILIJKHEDEN “? EN WAT DAN…? Febelfin, de werkgeversfederatie van de banksector, heeft bij de Federale Overheid een officiële erkenning aangevraagd als “sector in moeilijkheden”. Hierdoor zouden de banken kunnen ontsnappen aan een aantal beperkingen inzake afdankingen, outplacement, enz. Febelfin heeft tegelijk aan de sociale partners gevraagd om de index niet langer om de 2 maand uit te betalen, maar om dit jaarlijks te mogen doen. Daardoor zou het bankpersoneel jaarlijks 5 loonsverhogingen verliezen. Daarenboven wil de werkgeversfederatie dat er in de banksector een half uur langer gewerkt wordt per week (of 3 dagen extra per jaar) en dit onbetaald natuurlijk…

Zich niet van doel vergissen De banken zijn helemaal niet bezorgd over het welzijn van het personeel of de tevredenheid van de klanten, net zomin als Febelfin. Febelfin, syndicaat van de “bazenbankiers”, leeft niet in dezelfde realiteit als die van haar werknemers en klanten.

Open de ogen Hun argumenten houden geen rekening met de realiteit, met onze realiteit. Ze zijn slechts een nieuwe poging om de werknemers en de klanten een rad voor de ogen te draaien. Alle plannen voor veranderingen die momenteel gesmeed worden in onze ondernemingen, hebben slechts één doel: vermindering van de personeelskosten en de snelle return aan de aandeelhouders! Deze aanpak heeft directe gevolgen voor de werkgelegenheid (+/- 5000 banen die verloren gaan voor einde 2015 met de huidige planen), op onze arbeidsvoorwaarden en op de kwaliteit van de diensten waar onze klanten recht op hebben.

Reageer, voor het te laat is!

Argumenten die argumenten zijn

geen

De argumenten van Febelfin zijn van dezelfde orde als die van hun leden, de banken, die elk van hun kant, bezig zijn hun eigen budgettaire plannen op te stellen: “indien we dit niet doen, dan volgt er een catastrofe, zullen we failliet gaan, zullen jullie je werk verliezen, gaan de klanten hun geld kwijt zijn, enz.” 14 N ° 1 8 | DEC. 20 1 3 | RE D PE PP E R4Y OU

Wij aanvaarden niet dat diegenen die door hun casinobankieren verantwoordelijk zijn voor de huidige crisis, het personeel en de klanten voor de gevolgen ervan willen laten opdraaien! Wij willen respect voor de klanten én het personeel ! Daarom hebben wij, werknemers van het sector Financïen, de beslissing genomen te reageren en een reeks van acties te voeren in de sector. WE REKENEN OP JULLIE SOLIDARITEIT, WANT SAMEN STAAN WE STERK!

TOEN WAREN WE MET ACHT … We waren met acht: Jan, Katrien, Amélie, Paul, Frans, André, Geert en ik. Dan kwam er het “plan 2016”, met, onder andere, een netto vermindering van “670 FTE”. In het begin begrepen we niet goed wat dit cijfer eigenlijk voorstelde. De directie sprak van “Full Time Equivalenten”, de syndicaten vertelden ons dat het niet ging over een vermindering van 670 FTE, maar een verlies van 920 voltijdse banen en dat er in feite meer dan 1.100 medewerkers hun job gingen verliezen... Binnen onze ploeg wisten we niet goed wie we moesten geloven. Ook onze verantwoordelijke wist niet goed wat de gevolgen zouden kunnen zijn. Daarenboven zei hij dat, indien er mensen zouden vertrekken, dit beter zou zijn voor diegenen die zouden blijven. Er werd gestaakt, acties werden gevoerd, maar wij deden niet mee. Trouwens, sommige syndicaten hadden toch reeds een akkoord getekend met de directie… dus, tot wat diende dit nog? Enkele tijd later startte de directie met haar plan. We verwachtten dat bepaalde personen zouden moeten vertrekken, in andere diensten of in andere afdelingen. Jan, Katrien, Amélie, Paul, Frans, André, Geert en ikzelf dachten niet dat we betrokken partij zouden zijn. Wij deden immers zeer nuttig werk voor de bank. Ze zou nooit zonder kunnen. Daarenboven, we waren experten in onze job. En, met de Flex Reward hadden we werk genoeg met het kiezen van onze wagen zonder ons nog te moeten bezighouden met al hetgeen rondom ons aan het gebeuren was. Katrien, Paul, Frans, Gert en ikzelf stuurden onze bestelbon door. Zonder dit voordelige plan hadden we ons immers nooit dergelijke mooie wagens kunnen veroorloven… Dan vertelde de chef ons dat één op vier de bank zal moeten verlaten. Dus ook binnen onze ploeg. Jan, Katrien, Amélie, Paul, Frans, André, Geert en ikzelf keken naar elkaar… en begrepen wat dit betekende. Twee van

ons zouden moeten vertrekken. Hun werk zou verdeeld worden onder de rest. We zouden dus harder, sneller en langer moeten werken. En gezien het plan 2016 ook inlevering betekende zouden we minder verdienen. Daarenboven zouden we ook onze wagen moeten afgeven in geval van vertrek…. Jan, Katrien, Amélie, Paul, Frans, André, Geert en ikzelf trokken naar de chef om hem te zeggen dat we hiermee niet akkoord gingen. Hij antwoordde echter dat het te laat was en dat we zelf moesten uitmaken wie zou vertrekken. Lukte het niet, dan ging hij de keuze maken. Geert kon bijna op pensioen en koos om te vertrekken. Hij had er schoon genoeg van. Hij heeft zijn wagen ingeleverd. Paul had ook willen vertrekken, maar hij mocht niet. Men vertelde hem dat hij niet in de “vertrekvoorwaarden” viel. Jan, Katrien, Amélie, Paul, Frans en André zijn gebleven … voor mezelf heeft niemand iets gedaan… Denkt u dat dit slechts fictie is? Niet meer dus! Vergeet nooit dat de “netto vermindering van 670 FTE”, waarvan sprake in het plan 2016, in werkelijkheid een verlies betekent van +/- 1.100 banen! Of, anders gezegd: 1.100 collega’s zullen door dit plan hun werk verliezen! Weten jullie ook dat er de laatste 10 jaar niet minder dan 26.000 banen sneuvelden binnen de financiële sector (cfr. Artikel “Tot waar zal men te ver gaan?”)? Er is dus een echt sociaal bloedbad aan de gang en dit in de, quasi, meest volkomen onverschilligheid! Maar wij hebben de ferme intentie om onze strijd verder te zetten, binnen de bank of breder, op niveau van de sector. De komende weken en maanden zullen cruciaal zijn! Reageer samen met ons indien jullie het lot van “Jan, Katrien, …” niet willen ondergaan. Ondersteun onze acties, laat jullie stem horen, neem jullie toekomst zelf in handen! REDP EPPER 4 YO U | DEC . 20 13 | N° 1 8 15

KNIPOOG VAN MA-RED NAAR BELF-IUS

Ben jij iemand die... } } } } } } } } } } } } }

nood heeft aan uitdagingen; lak heeft aan onbekwame hiërarchie; voor wie geen enkele dag dezelfde mag zijn; niet de hele dag achter zijn pc wilt zitten; nieuwsgierig is naar wat er zich in de financiële sector afspeelt; stress niet nodig heeft; ervan droomt om mee te werken aan een nieuwe bank; helemaal mee is met de menselijke vibes; op zoek is naar een functie waar solidariteit, rechtvaardigheid, gelijkheid, democratie in 1 is; ervan houdt in team te werken; een kei is in het organiseren en plannen; bruggen wilt bouwen tussen mensen; zich niet laat afschrikken door bazen?

KOM DAN BIJ BBTK ! Hebben jullie weet van zaken die in het honderd lopen of conflicten van elke andere menselijke aard als gevolg van het plan 2016? Laat het ons weten! Jullie getuigenissen zullen anomiem worden behandeld en zullen ons toelaten tussen te komen teneinde te vermijden dat collega’s nog meer te lijden zullen hebben of geconfronteerd worden met onhoudbare situaties. Help ons te waken over ons aller welzijn.

OPROEP

OPROEP

Samen sterk!

Wilt u zich inschrijven bij BBTK? Het inschrijvingsformulier staat ter beschikking op onze vernieuwde “free site” www.red4you.org: selecteer uw taal en daarna “Hoe word ik lid van BBTK”. U vind er alle instructies. U mag ons steeds contacteren via onze delegees of op het secretariaat BBTK: 02 285 36 36 - [email protected]

Vaste medewerkers: Sophie Vrancken, Michel Fetu, Micheline Bruyninckx, Jaak Coppens, Anne Dewijngaert, Dominique Deltour, Eddy Jacobs, Ivan Burvenich, Michel Host, Joëlle Desablens. Verantwoordelijke uitgever: Geert Haverbeke

Graag bedanken we ook de vele losse medewerkers die geholpen hebben bij het tot stand te brengen van deze RedPepper4You. www.red4you.be - www.red4you.org T +32 2 2853636 [email protected]

P Deze RedPepper4You werd gedrukt op milieuvriendelijk papier (FSC label). Recycleer deze Pepper indien je hem niet meer nodig hebt.