People in Power
!
Lokale Energie Initiatieven (LEIen)
Ook gemeenten, waterschappen en woningcorporaties nemen initiatief voor lokale energiebedrijven 2
Samenwerking KC NoorderRuimte & KC Energie “Energietransitie in de gebouwde omgeving zijn vaak technische vraagstukken. Welke maatregelen zijn nodig? Welke technologieën ontbreken nog en wat moet er dus worden uitgewerkt? ”
Koos Lok “Naast het verbeteren van de energieprestatie moet ook gedacht worden aan hoe we de kwaliteit van de leefomgeving kunnen verbeteren en hoe we tegelijkertijd milieuvraagstukken en de gevolgen van de veranderende bevolkingsopbouw kunnen opvangen. Dat betekent dat er naast technische innovatie, sociale innovatie moet plaatsvinden.”
Mieke Oostra
Hoe doen we dat?
Rond het onderwerp Energy Sustainable Communities
!
Projectvorming samenwerking KCNR en KCE
!
1. Door het opzetten van projecten 2. Vanuit de bottom-up basis, met Locale Energie Initiatieven 3. Praktijkgericht aan de slag met LEIen in Oentsjerk, Pekela, Franeker, etc • Aan de hand van onderzoeksspeerpunten uit KCNR & KCE
!
Met wie?
!
!
Projecten & onderzoekers
!
1. Energie+ Dorp (project KCNR) 2. Energie infrastructuur modelering/validatie (PhD onderzoek Frank Pierie KCE) 3. Actor-Netwerk Theory LEIen (PhD Tineke van der Schoor KCNR) 4. .. en links naar andere kenniscentra (KCO &
Wat doen we? !
Speerpunten:
!
! !
1. Ruimtelijke inpassing & transformatie (KCNR NoorderRuimte) 2. Energie (management, Besparing, Duurzame Energie, Energieopslag, Infrastructuur, (KCE) 3. Analyse van sociale cohesie en groepsprocessen (KCNR NoorderRuimte) 4. Ontwikkelen van hulpmiddelen voor opbouw LEIen (KCNR NoorderRuimte) 5. Sociale innovatie (groene financiering, draagvlak, lokale energiebedrijven, middle-up down benadering) (KCNR, KCE, ENTRANCE) • MKB ondernemers en business cases voor duurzaam ondernemerschap (KCO) 1. Leiderschap (KCO)
Ruimtelijke inpassing hoe verschillende functies en voorzieningen in een gebied slim met elkaar kunnen worden verbonden, zodat zelfvoorzienende regio's ontstaan. Het schaalniveau van de regio blijkt hierbij beslissend te zijn, evenals een integrale aanpak.
! !
Het energiepotentieel in kaart brengen volgens een systematische aanpak dan is er een voorspelling te doen over het potentieel van regio’s of van provincies. Vervolgens is het aan de duurzame dopen zelf, of aan de overheden, of andere actoren om acties te ondernemen om dit potentieel te gaan realiseren. Onze rol is denk ik niet het potentieel realiseren, maar als kennisinstituut aangeven wat het potentieel is, en vervolgens bestuderen hoe de actoren het oppakken en er mee omgaan.
7
Ruimtelijke inpassing ! ! !
•Het energiepotentieel in kaart brengen volgens een systematische aanpak dan is er een voorspelling te doen over het potentieel van de plaats in combinatie met de eigen regio. •Ontwikkelen van scenario’s met de mensen van het LEI en professionals. Hierbij wordt onderzocht hoe verschillende functies en voorzieningen in een gebied slim met elkaar kunnen worden verbonden. (integrale aanpak) •Vervolgens is het aan de duurzame dopen zelf, of aan de overheden, of andere actoren om acties te ondernemen om dit potentieel te gaan realiseren.
! !
…vervolgens is onze rol het bestuderen van hoe de actoren het oppakken en er mee omgaan.
8
LEI’s als sociale processen Actor-Network Theory:
Pentagon-Prism model
• Degree and quality of attachments in global network • Degree of mobilization of Local network actors
Salas ea 2005 Callon & Law
9
LEI’s als sociale processen How can the newly emerging reality around Local Energy Initiatives be described as a social process to realize sustainable transition at the local level? •Which actors are involved, and how they they interpret the Local Energy Initiative? •How does a Local Energy Initiative define or agree on their goals and plan of action? •How is support within the community gained and maintained? •How is the continuity of the Local Energy Initiative secured?
!
…op basis daarvan kunnen we tools & tips voor andere LEIen ontwikkelen 10
hulpmiddelen voor Lokale Initiatieven
11
bottom-up vs top-down … maar ook hoe andere partijen deze kunnen ondersteunen en hoe bottom-up en top-down tot een nieuwe gezamenlijke middel-up down aanpak kunnen versmelten
Doel
12
Uitvoering
!
Meet-en communicatieproject Trynwâlden als LIVING Lab !
! 1) Energy Systeem integratie (CASUS is decentraal op meso niveau) en aansluiting op onderzoek en onderwijs ! 2) Meten van energie besparingspotentie en technoscan ! 3) Modelering van energie toepassingen binnen sociale innovatie uitgangspunten. ! 4) Internationale samenwerking
System integration and modeling Governance, Legal issues / social acceptance ICT modeling
Micro level E-Home Wind parks Central
Energy grid
De-central
Meso level I-Balance
Solar parks
Data management
Balancing
Data management
Hydrogen
Energy efficiency
Power plants
Macro level Smart city
Methane
Infrastructure
Residual heat
Co-firing
Storage
Geothermal
Development of a Master of Science and energy modeling Stakeholder Feedback
Exams
Theory lectures
Exams
Practical / labs Tutoring
Start Research plan
Creating the business model
Business case report
Scenario making Risk analysis
Validation
Sensitivity analysis
Intro to Researchers Facilities Excursions
Building the model Labs at: Renqi EnTranCe
There is a wealth of knowledge out there! Flexigas Flexiheat I-Balance Flexines Flexigrid 1000 Slimme
huishoudens • I-Share • • • • • •
Modeling package in project
Project
Flexigas
Renewable village planning tool
I-Balance
Flexiheat
! !
Lets use also this knowledge to create a renewable village!!!
There are many options for a renewable village.
Decentralized smart energy grid Gas upgrading
Gas canister market
! But which is best?
And why? Farm Wind Greenhouse
Gas storage
Solar PV
Gas injection point
Biogas production Energy storage
Gas canister truck Consumers Waste producers
Smart monitoring
House level
Street level
Town/Village level District level
Regional level
Central level
rgy Ene ment age
Man
E pro nergy duc tion
Different levels
y g r Ene port ns a r t
Demand
Ene sto rgy
rag e
Example of casus decentralized energy on meso level ”modeling energy sustainable communities”
1) Energy measurement and techno scan 2) Model design 3) Match of model and social innovation options 4) Match of model and capabilities 5) Training/Facilitation 6) Implementation ! *Techno scan = geographical availability of renewable energy
Casus Oentsjerk decentrale energie op meso level ”modeling energy sustainable communities”
1. de wereld duurzamer te maken, te beginnen in Oentsjerk. !
2. zelf alle duurzame energie leveren voor huizen en bedrijven met zorg voor elkaar
Energy measurement Smart meter in combination with a gateway as a basis for the demand/supply analysis
https://www.energq.com/customer/ account/login/
Next steps in casus modeling energy sutainable communities 1) 2) 3) 4) 5) 6)
Energy measurement and techno scan Model design Sociale innovatie aspecten Match of model and capabilities Training/Facilitation Implementation
Wat zijn de volgende stappen? ! !
2014 Q2 Bij toekenning EDIAAL-subsidie: Uitbreiding van lopend onderzoek Oenstjerk met start EDIproject Trynwâlden. Trynwâlden als een Living Lab voor de ontwikkeling van energieconcepten in gemeenschappen. Als onderdeel hiervan wordt op ca. 40 adressen stroom- en gasverbruik gemeten met professionele meetinstrumenten.
!
2014 Q2 aanvraag Horizon 2020. Internationale samenwerking met 3 landen, in toegepast onderzoek en kennisuitwisseling vanuit een Living Lab. Voor Nederland wordt het Living Lab Trynwalden wordt als case ingebracht.
!
2015 Q1 aanvraag Interreg VB (internationale samenwerking North Sea Region). Hierbij wordt door internationale uitwisseling de beweging naar energieneutraal verdiept en versneld.
Vragen? 29
