infomr
4 december 2013
4IJDSCHRIFT¬VOOR¬MEDEZEGGENSCHAPSRADEN¬s¬Een uitgave van de Algemene Onderwijsbond
Congres: veel zorgen over passend onderwijs pagina 4
Carrière maken via de mr?
pagina 12
Ga aan de slag met leerlingprognoses pagina 22
‘Durf ook initiatieven te nemen’ Kitty van Weert, passie voor medezeggenschap
Aanvullende informatie en uitgebreide zoekfunctie
Alle artikelen uit 7 jaargangen
Benut de kracht van medezeggenschap:
www.infomr.nl
Inhoud
15. Voor elkaar gebokst
19. Wadden apart
4. WMS-congres & nieuws
Succesverhalen uit de medezeggen-
Dwingt passend onderwijs Wadden-
schapspraktijk.
kinderen straks naar de vaste wal?
16. Ondersteuningsplan
20. Beknot recht
Waar moet de opr op letten en wat kan
Scriptie over WMS-praktijk.
Nieuws uit Ede en de rest van het land.
8. Mijn mr Medezeggenschap volgens Willem Norbruis.
de mr bijdragen aan de kwaliteit?
22. Glazen bol?
18. De Werkvloer
12. Mr en carrière
Aan de slag met leerlingprognoses.
Vraag en antwoord over mr-kwesties.
Vijf verhalen over loopbaankansen: van
23. Afgehamerd
mr-lid naar schoolleider.
Interessante uitspraken over geschillen.
Colofon Infomr verschijnt vier maal per jaar en is een uitgave van de Algemene
Vijf vragen aan: Kitty van Weert
Onderwijsbond voor de personeelsgeleding van medezeggenschapsraden.
Ze werkt bij Stichting Klasse als preventief ambulant
Het blad wordt verzonden ter attentie
begeleider voor het openbaar samenwerkingsverband
van de mr op elke school voor primair
in de regio Gouda. Kitty van Weert is al meer dan 15 jaar
en voortgezet onderwijs. Bij de AOb
actief in de medezeggenschap.
geregistreerde mr-leden ontvangen infomr op hun huisadres. Extra abon-
Je zit in de mr van Het Avontuur, de gmr van de Stichting
nementen: € 24 per jaar. Opgave via
Klasse én hebt je verkiesbaar gesteld voor de opr van het
[email protected]
samenwerkingsverband. Passie voor medezeggenschap? “Ik vind het heel belangrijk dat je sámen optrekt. Dan bedoel
Redactie-adres:
ik de mensen die beleid maken mét de mensen die dat beleid uit gaan voeren. Dat je in onderling
Redactie Infomr, AOb
overleg tot verbeteringen komt en zaken goed regelt.”
Postbus 2875 3500 GW Utrecht
En wat verbetert er dan?
[email protected]
“Beter onderwijs, een beter pedagogisch klimaat, een transparante organisatie, eigenlijk alles.”
0900-463 62 62 www.infomr.nl
Ben je veel tijd kwijt aan vergaderen?
Hoofd- en eindredactie:
“Mr-werk betekent niet dat je alleen maar van vergadering naar vergadering hopt. Je doet het er
Miro Lucassen, Anka van Voorthuijsen
niet ‘even bij’, vind ik. Als je medezeggenschap goed wilt invullen moet je ook bereid zijn om in de
Redactieraad:
papieren te duiken en je de stof eigen te maken, zodat je ook initiatieven durft te nemen.”
Marcel Koning, Saskia van der Schaaf, Robert Sikkes
Wat is kenmerkend voor jouw werk als pab-er?
Foto’s: Joost Grol
“Ik heb met alle aspecten van de zorg op school te maken. Voor leerlingen, maar ook voor leerkrach-
Tekening: Frits Verschuren
ten en IB-ers. Het gaat er steeds om: hoe kun je dat wat iemand nodig heeft, managen binnen de
Opmaak: Typetank
klas en de school. Het is steeds schakelen want elke casus is anders. Het is heerlijk als ingezette inter-
Druk: Senefelder Misset
venties tot een positieve verandering leiden.”
Advertentie-exploitatie Recent, Postbus 17229, 1001 JE
Over passend gesproken. Hoe staat het met de invoering van passend onderwijs bij jullie?
Amsterdam, 020 330 89 98,
“Het is nog koffiedik kijken en dat zorgt voor onrust. Bij de teams, maar ook bij ouders. Moeten
[email protected]
leerkrachten alles kunnen, wat gaat er gebeuren met het speciaal basisonderwijs? Er zijn meerdere
De inhoud van Infomr wordt met de
sbo-scholen, houdt het swv vast aan de zuilen? Het is allemaal nog onduidelijk.”
grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Aan de beschrijving van wetten en regelingen kunnen echter geen rechten worden ontleend.
december 2013
infomr
3
Veel belangstelling voor congres Tekst en Beeld Anka van Voorthuijsen en Miro Lucassen
De belangstelling voor het jaarlijkse WMS-congres groeit: dit jaar waren de 350 plaatsen voor het congres in Ede snel volgeboekt en was er voor bijna 100 geïnteresseerden geen plek. Daarom zullen een aantal zeer populaire en goed beoordeelde workshops komend voorjaar nog eens worden aangeboden.
Mr: geef goede informatie aan opr! Het overkoepelende ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband moet uiterlijk op 1 februari 2014 bij de ondersteuningsplanraad liggen. Maar zo’n opr staat ver van de praktijk
Het congres had dit jaar als thema ‘van afstemming naar instemming’ en werd georganiseerd door
op de scholen af, waarschuwde trainer Hans
de Stichting Onderwijsgeschillen, in samenwerking met het Steunpunt medezeggenschap pas-
van Dinteren van het CNV de deelnemers aan
send onderwijs. Passend onderwijs was dan ook het overkoepelende thema bij de meer dan veer-
zijn workshop op het congres. “Het gaat om
tig workshops en de inleidingen. Hilde Mertens, directeur van de Stichting Onderwijsgeschillen,
heel veel geld en het swv neemt de besluiten,
wees de aanwezigen op twee net verschenen publicaties: het geactualiseerde zakboek mede-
niet jouw schoolbestuur. Als mr moet je dat
zeggenschap WMS en het meer juridische ‘de wet medezeggenschap toegelicht’. Verkrijgbaar
ondersteuningsplan willen lezen. Jíj weet wat
via www.onderwijsgeschillen.nl. De twee dames van Theaterzaken verzorgden een hilarisch
er speelt op jouw lokatie. Door de verdeling
intermezzo rondom het thema van de dag, waarbij ze veel inbreng vanuit de zaal genereerden.
van de middelen wordt ook beslist hoe het
Komisch, maar met een serieuze ondertoon en er was zelfs een passend onderwijs-lied gemaakt.
onderwijs vorm krijgt op jóuw school. Ook
Maar was dat nou toeval, dat ze daarvoor de melodie van het nummer ‘no, nay never’ van The
al heb je als mr geen recht op instemming of
Dubliners hadden gekozen..?
advies op het ondersteuningsplan, je kunt wel proberen om invloed uit te oefenen via de opr.” Van Dinteren adviseert om te kijken wie er in de opr zitten en hoe je die als mr makkelijk kunt benaderen. “Soms is er bij het swv bijvoorbeeld een overleg van zorgcoördinatoren. Daar zit de ib-er van jouw eigen school ook bij, die kun je makkelijk aanspreken en zo invloed uitoefenen op wat er in het ondersteuningsplan komt te staan.” Van Dinteren benadrukte dat het belangrijk is om de opr ‘te voeden’. “Dat moet je als mr willen doen. Jullie weten hoe het in de praktijk op school werkt. Nodig de opr bijvoorbeeld uit voor een werkbezoek. Raadpleeg ouders die een kind met ondersteuning op school hebben. Zorg dat je goede informatie hebt. Je kunt als mr veel meer dan alleen maar afwachten.” Er is waarschijnlijk wel weinig tijd om het ondersteuningsplan grondig te lezen: dat moet uiterlijk 1-2-2014 worden voorgelegd aan de opr, en een maand later moet het definitief worden vastgesteld (zie ook pagina 16 en 17).
4
infomr
december 2013
‘Je kunt niets afdwingen, over tot de orde van de dag’
Solliciteren bij de leerling Over docenten praten leerlingen toch wel, dus
De meest gestelde vraag aan de leerlingen:
daar kan de school maar beter zijn voordeel
“Of het een leuke school is”, vertelt Ingeborg
mee doen. Vandaar dat bij sollicitatieprocedu-
Rovers. “Sollicitanten weten niet altijd wie er in
De wet van de remmende voorsprong
res op het ds. Pierson College in Den Bosch ook
de commissie zit. Soms zie je iemand schrikken
lijkt zijn tol te eisen in het Gooi, waar
altijd een leerling in de commissie zit. En om
als ze binnenkomen en merken dat er een leer-
schoolbesturen al jaren samenwer-
die mr-leerlingen nog meer te leren over mede-
ling bij is.”
ken in de coöperatie Qinas om het
zeggenschap, liep er een delegatie rond op het
Pijnenburg: “Ik doe vaak alsof ik heel vervelend
zorgaanbod op elkaar af te stemmen.
WMS-congres.
ben in de klas. Hoe pakken ze dat aan? Als
Nu deze groep zich om moet vormen
“We hebben dat meepraten bij sollicitaties
iemand ad rem kan reageren, is dat wel oké.”
tot een samenwerkingsverband pas-
niet afgedwongen, de directie heeft het ons
En als de sollicitanten allemaal hun beste been-
send onderwijs zit de vaart er niet echt
gewoon gevraagd”, zegt Marleen Pijnenburg.
tje hebben voorgezet? “Dan praat de leerling
in, blijkt uit een gesprekje tijdens het
“Zo is er tijdens de sollicitatie nog meer van de
gewoon mee over de vraag wie het wordt. In
WMS-congres met Eric Bor, gmr-lid
school te zien en wij kunnen beoordelen of de
deze commissie wordt echt serieus naar onze
bij de Stichting Interconfessioneel
sollicitant past bij de school.”
mening gevraagd.”
Voortgezet Onderwijs in het Gooi. SIVOG is een van de partners in het samenwerkingsverband. Volgens Bor staan veel mr-leden klaar om mee te praten over de organisatie en het ondersteuningsplan, maar kunnen ze geen stap zetten: “We krijgen keurige informatie over de activiteiten van het Qinas-bestuur rond de verdeling van het geld en het touwtrekken over de vragen rond bekostiging voor diverse soorten leerlingen. Maar steeds horen we dat ze aan de ondersteuningsplanraad nog niet toe zijn gekomen. Wij hadden gehoopt op korte lijnen, aangezien een van onze scholen de voorzitter van Qinas levert, maar ook langs die weg kunnen we als mr en gmr niets behalve hard roepen. En dan krijgen we te horen dat Qinas nog afwacht wat andere samenwerkingsverbanden doen.” Bor en zijn mr-collega’s zien de bui al hangen: “Eerst zorgen dat alles in kannen en kruiken is en dan het zaakje voorleggen, zo gaat het met ons ondersteuningsplan. In feite besluiten ze dan zonder ondersteuningsplanraad, want
Te weinig inzenders, geen mr-prijzen
die is er nog helemaal niet. Je staat als
Op het WMS-congres 2013 zijn geen prijzen
De mr-prijzen werden voor het eerst uitgereikt
mr voor een voldongen feit, er valt
uitgereikt voor bijzondere prestaties van mede-
in 2007, kort na de invoering van de Wet mede-
niets af te dwingen en we gaan straks
zeggenschapsraden. De jury van stichting
zeggenschap op scholen. Ze bestonden in drie
over tot orde van de dag.”
Onderwijsgeschillen heeft te weinig inzen-
categorieën: primair onderwijs, voortgezet
Op de website van Qinas wordt het
dingen ontvangen om een goede toekenning
onderwijs en leerlinggeleding. De jury zocht
ondersteuningsplan alleen genoemd
mogelijk te maken.
altijd naar activiteiten en manieren van werken
als een document dat dit jaar tot stand
Ook de afgelopen jaren was er geen grote
waar andere medezeggenschapsraden iets van
moet komen. Over de ondersteunings-
toeloop van inzenders, maar dit jaar zakte de
konden opsteken. Kandidaten moesten zich de
planraad merkt het bestuur op dat de
animo volgens de stichting wel heel ver terug.
eerste jaren zelf aanmelden, maar inmiddels
instelling van dit medezeggenschaps-
Kandidaten maakten kans op een geldbedrag
was het ook mogelijk een mr voor te dragen.
orgaan geld kost.
van 1000 euro, te besteden aan mr-werk. De stichting beraadt zich op de toekomst van de mr-prijzen. december 2013
infomr
5
Leerkrachten ongerust over passend onderwijs Veel ouders en leerkrachten hebben nog geen
ouders dus- weten wat hen te wachten en/of te
niveau van de samenwerkingsverbanden, maar
flauw idee met welke veranderingen ze te
doen staat. “Het stoplicht staat op oranje. Dat
hebben straks consequenties voor de scholen.
maken krijgen als per 1 augustus 2014 passend
betekent direct remmen of direct gas geven.
Er is naar verwachting veel te weinig tijd voor
onderwijs wordt ingevoerd. Het wordt hoog
De commissie adviseert: gas geven.”
de ondersteuningsplanraden om goed te kijken
tijd dat daar duidelijkheid over komt, want
Ook op het WMS-congres dat 26 november
of nog invloed uit te oefenen op het onder-
januari 2014 zijn er in het voortgezet onderwijs
plaats vond in Ede, bleek dat leerkrachten
steuningsplan van het samenwerkingsverband.
bijvoorbeeld open dagen, en ouders hebben
vinden dat passend onderwijs veel te veel over
Vanuit het Steunpunt medezeggenschap pas-
er recht op om te weten wat ze van een school
hun hoofden heen wordt geregeld, terwijl
send onderwijs kan iedere (v)opr kosteloos
kunnen verwachten als hun kind extra onder-
zij er straks elke dag mee te maken krijgen.
begeleiding krijgen, zodat duidelijk is waar je
steuning nodig heeft. Ook docenten verkeren
Leerkrachten vrezen dat er straks ‘meer met
op moet letten als je als opr een ondersteu-
in onzekerheid over wat hen te wachten staat.
minder’ moet, willen graag ‘meer handen in
ningsplan onder je neus krijgt. Dat passend
Dat schrijft de evaluatie- en adviescommissie
de klas’ en hebben behoefte aan ‘meer con-
onderwijs op 1 augustus 2014 een soepele start
passend onderwijs (ecpa) in de ‘routeplan-
tact met de zorg’. Passend onderwijs is voor
gaat maken is geen realistische verwachting,
ner’ die eind november aan staatssecretaris
veel van hen nog ‘een groot zwart gat’. Een
waarschuwde Jan de Vos, projectleider bij het
Sander Dekker werd gepresenteerd. De meeste
inhoudsloze videoboodschap van de staats-
Steunpunt medezeggenschap passend onder-
bestuurlijke romslomp rond passend onderwijs
secretaris waarin hij de docenten erop wees dat
wijs. “Het wordt een groeiproces. Tot nog toe
lijkt inmiddels wel geregeld, concludeert de
er ‘werk aan de winkel’ was en hen daarbij ‘veel
zaten we in de procedures en reglementen.
commissie, alle 152 samenwerkingsverbanden
succes’ wenste werd in Ede met lichte veront-
Vanaf nu moet het perpectief van personeel,
zijn formeel opgericht. Nu is het hoog tijd om
waardiging ontvangen.
ouders en leerlingen aan de orde komen.”
te gaan werken aan de inhoud en te zorgen
De beslissingen over geld en ondersteuning
dat de belangrijkste ‘spelers’ -leerkrachten en
worden op dit moment vooral gemaakt op het
Weinig kandidaten? Zet een advertentie! Als er zich te weinig kandidaten melden voor
ningsplanraad. Sommige besturen proberen
hele toer om alle mailadressen te achterhalen.
de ondersteuningsplanraad, kan dat ook liggen
deze bevoegdheid over te dragen aan hun gmr.
Elk spelfoutje kost hier een kiesgerechtigde.
aan onbekendheid van deze nieuwe vorm van
Dat is niet wat de wetgever bedoeld heeft, zei
Voor de organisatie van een opr-verkiezing
medezeggenschap. Een advertentie plaatsen
Boon tijdens de workshop over verkiezingen op
is digitaal stemmen echter praktisch de
in de krant kan helpen, zegt communicatie-
het WMS-congres. Wanneer één mr-lid tegen-
enige haalbare oplossing. Het Steunpunt
medewerker Marieke Boon van het Steunpunt
stribbelt, kan de overdracht niet doorgaan.
Medezeggenschap Passend Onderwijs biedt
Medezeggenschap Passend Onderwijs. “Voor
Tijdens de workshop van het steunpunt en de
elk samenwerkingsverband een gratis stem-
het samenwerkingsverband Friesland hadden
VOO bleek dat heel wat medezeggenschaps-
systeem aan, gebaseerd op een soortgelijke
we 18 kandidaten voor 16 zetels. Na de adver-
raden ook steken laten vallen bij hun eigen
module voor ondernemingsraden. Vijf van de
tentie kwamen er nog 15 bij, met name perso-
verkiezingen. Dat begint bij de gewoonte om
152 samenwerkingsverbanden gebruiken deze
neelsleden.”
een vacature op te vullen door simpelweg een
inmiddels, zeker vijftien zijn bezig met de voor-
Dat ieder personeelslid, ouder en leerling zich
collega of een ouder te vragen, waardoor ande-
bereidingen.
kandidaat kan stellen voor de nieuwe onder-
ren geen gelegenheid krijgen zich kandidaat te
Voor sommige lastige kwesties rond de eerste
steuningsplanraad is volgens Boon niet breed
stellen.
opr-verkiezingen is nog geen oplossing: diverse
bekend. Ondanks informatie in nieuwsbrie-
Een extreem geval was de mr die bij een
samenwerkingsverbanden kennen scholen waar
ven en persoonlijke brieven aan personeel en
verkiezing meer gewaarmerkte stembriefjes
een ondernemingsraad actief is in plaats van een
ouders bleef het aantal aanmeldingen bij het
terugkreeg dan er personeelsleden zijn. De
mr. In dat geval hebben de ouders geen stem
samenwerkingsverband in Friesland achter
mr-vertegenwoordiger: “Dat bleek dus niet
en ook kan de ondernemingsraad niet meedoen
bij de verwachtingen. Na de advertentie valt
fraudebestendig. Er speelde het een en ander
aan de verkiezingen voor de opr. Het steunpunt
er voor de mr-leden op de 505 aangesloten
waardoor een groepje vond dat een bepaalde
adviseert dit tijdelijk op te lossen door deze
scholen daadwerkelijk iets te kiezen tijdens de
persoon beslist in de mr moest komen. En daar
belangengroepen spreekrecht te geven totdat
stemming, begin december. “Kleine moeite,
grepen ze alle middelen voor aan. We hebben
de Tweede Kamer de regels aanpast.
groot bereik”, aldus de tevreden communica-
uiteindelijk digitaal gestemd.”
tiemedewerker.
Digitale verkiezingen kennen echter ook hun
www.medezeggenschap-
Zo’n verkiezing is een complexe zaak: de leden
haken en ogen: van leerlingen en personeel
passendonderwijs.nl
van de mr van de aangesloten scholen moeten
heeft de school wel mailadressen. Maar zijn er
stemmen op de kandidaten voor de ondersteu-
ouders bij betrokken, dan is het meestal een
6
infomr
december 2013
m s w u e i N r m s w
u e i N s mr
w u e i N
Waar houden medezeggenschapsraden zich mee bezig? Groot en klein medezeggenschapsnieuws uit het hele land. Tips voor deze rubriek zijn welkom bij:
[email protected]
Jaarcijfers moeten openbaar
gen. Maar, zegt directeur Harrie van der Weerd
kingsschool, onder het openbare onderwijsbe-
Alle scholen voor primair en voortgezet onder-
van de Westerschool: “Dat aantal zal teruglo-
stuur. De scholen van Bellingwolde willen nu
wijs moeten hun jaarrekening openbaar maken
pen. Wat wil je dan: groepen 1, 2 en 3 bij elkaar?
samen na gaan denken over een visie waarin zij
voor iedere belangstellende. Dat vindt minister
We denken dat we beter samen kunnen gaan.”
zich allemaal kunnen herkennen.
Bussemaker. Uit onderzoek van de Algemene
Het idee komt deels voort uit een inventarisatie
De scholen hopen dat de fusieschool een
Onderwijsbond bleek onlangs dat drie van de
van Bureau Scholenbouwmeester van twee jaar
nieuw gebouw kan krijgen “maar de gemeente
tien scholen ondanks een verzoek daartoe, niet
Bellingwedde, waar we onder vallen, heeft niet
bereid waren om hun jaarrekening openbaar te
veel geld.” Op een bijeenkomst half november
maken. Onzin, vindt Bussemaker. Het is volgens
waren zowel ouders, schoolbesturen, gemeente
haar technisch eenvoudig om de cijfers online te
als leerkrachten en directies aanwezig op een
zetten en dat moeten scholen ook gewoon doen
druk bezochte informatieavond over de fusie-
wat haar betreft. De AOb is er blij mee: als cijfers
plannen. “Iedereen is enthousiast”, aldus de
duidelijk zichtbaar zijn voor iedereen zorgt dat
directeuren, die de mr prijzen voor deze voort-
ervoor dat financiële problemen eerder worden
varende en toekomstgerichte aanpak.
ontdekt, verwacht de onderwijsbond. De mr te wachten: volgens artikel 8 van de Wet mede-
Fusie ongewenst wegens normen en waarden
zeggenschap op scholen moet het bestuur uit
In Hellevoetsluis is de mr van christelijke basis-
zichzelf de jaarrekening aan de mr verstrekken
school De Brug juist helemaal niet te spreken
en dat dient natuurlijk te gebeuren zodra die op
over een voorgenomen fusie met hun openbare
papier staat.
‘collega’, De Wateringe. “Er is veel onderscheid
hoeft niet op deze vorm van openbaarmaking
tussen het christelijk en het openbaar onderwijs
Mr-ouders nemen initiatief voor fusie
evenals de normen en waarden waar wij voor staan”, stelden de ouderraad en de medezeg-
De oudergeledingen van de medezeg-
genschapsraad in een brief aan de ouders, die
genschapsraden van de basisscholen in het
op de schoolsite valt te lezen. De medezeggen-
Groningse Bellingwolde willen graag dat hun
geleden. Daaruit bleek dat de gebouwen in de
schapsraad benadrukt daarin dat de mr instem-
drie scholen in de toekomst samen als één
toekomst veel onderhoud nodig zullen heb-
mingsrecht heeft op de fusie en dat er dus ‘zon-
school verder gaan. Het gaat om twee openbare
ben en de scholen ieder apart allemaal te groot
der toestemming van de mr NIETS besloten kan
scholen (de Ooster- en de Westerschool) en een
zullen zijn voor de afnemende leerlingpopula-
worden’. De ouderraad van De Brug ziet meer
christelijke: De Wegwijzer. Het initiatief komt
tie. “We willen niet achter de feiten aan gaan
in een fusie met een andere christelijke school,
van de oudergeleding van De Wegwijzer.
lopen”, zegt ook directeur Petra Bakker van De
De Bron.
Bellingwolde ligt in het noordoosten van de pro-
Wegwijzer. “We hebben elkaar nodig straks en
Ook de ‘openbare’ ouders waren nog niet erg
vincie, heeft 3000 inwoners en maar liefst drie
ik vind het mooi dat het initiatief gewoon van
enthousiast, maar dan vooral vanwege de loka-
basisscholen waar ouders uit kunnen kiezen. De
onderaf komt, en niet wordt opgelegd door
tie waar de nieuwe school zou komen te staan.
regio heeft met krimp te maken en zowel ouders
besturen of de gemeente.”
De Wateringe is eerder al gefuseerd met de
als schoolleiders en leerkrachten vinden dat je
Er sluit zich waarschijnlijk nog een vierde school
openbare Montessorischool. Ook hier is krimp
beter zelf initiatief kunt nemen dan afwachten
aan uit buurdorp Rhederbrug. In het nabijgele-
de aanleiding voor de fusiegesprekken.
‘want dan wordt er over je geregeerd.’ De scho-
gen Vriescheloo gingen al eerder een openbare
len hebben nu alle drie nog meer dan 90 leerlin-
en christelijke basisschool verder als samenwer-
december 2013
infomr
7
Mijn mr Willem Norbruis
Medezeggenschap over 150 strekkende kilometer Tekst Anka van Voorthuijsen Beeld Joost Grol
Willem Norbruis is voorzitter van de mr op het Elzendaalcollege in Boxmeer, waar hij decaan en docent maatschappijleer is. Daarnaast zit hij in de gmr van de vereniging OMO (Ons Middelbaar Onderwijs) in Tilburg.
OMO-scholen hebben een eigen platform inclusief eigen website onder de afkorting SOS: Samenwerkende Omo Scholieren. Dat functioneert als kweekvijver voor de gmr. De medezeggenschap bij OMO is strak georganiseerd. Vergaderdata worden voor het hele jaar vastgelegd, de personeelsgeleding heeft wekelijkse bijeenkomsten. Het dagelijks bestuur
OMO is een ware onderwijsreus, met een
als gmr ook graag eerder mee hadden willen
vergadert daarnaast nog een halve dag per
schoolbestuur waar 35 scholen uit het voortge-
praten.”
week onderling en ook nog regelmatig apart
zet onderwijs in Noord Brabant onder vallen.
Mede daarom werken de gmr-en van de groot-
met de raad van bestuur. Norbruis: “Wij probe-
Het is zelfs één van de grootste werkgevers in
ste Nederlandse schoolbesturen (naast OMO
ren ons werk zo goed en zorgvuldig mogelijk
de provincie, met ongeveer 7000 personeels-
ook nog Lucas, Carmel en LVO) samen als
te doen. En dan niet alleen op grond van de
leden. Zeker op die schaal moet je niet alleen
VOCL. “Over grote onderwerpen als onderwijs-
bevoegdheden die we hebben. Niet door
als organisatie goed in elkaar zitten, maar ook
tijd, bestuurskracht en CAO’s kunnen we onze
steeds te kijken of we instemmings- of advies-
de kritiek op je functioneren goed organiseren,
krachten bundelen. We zien trends en hebben
recht hebben, maar door op de inhoud te let-
vindt Willem Norbruis. Zijn werkgever pakt
vanwege onze omvang deels met dezelfde
ten en het overkoepelende belang te dienen.”
dat serieus aan, constateert hij. De medezeg-
onderwerpen te maken.”
genschap krijgt goede faciliteiten, al zou hij
Beveiligd en volledig
persoonlijk liever zien dat dit punt stevig in de
Constructief
wet was verankerd. “Nu is het afhankelijk van je
De gmr van OMO neemt zijn taak zeer serieus,
over de provincie, van Bergen op Zoom tot
schoolbestuur.”
vindt Norbruis. “We hebben een zeer ervaren
Boxmeer: een afstand van meer dan 150
Bovendien: “De schaal van OMO brengt met
dagelijks bestuur. We zijn allemaal inhoudelijk
kilometer. De gemeenschappelijke medezeg-
zich mee dat de raad van bestuur behoorlijk
goed onderlegd en denken constructief mee.”
genschapsraad vergadert ongeveer in het hart
veel ondersteuning heeft in de vorm van een
Elk jaar organiseert het ‘dagelijks bestuur’ een
van dat gebied, in het OMO bestuursbureau
bestuursbureau met ongeveer 80 fte. Wij als
medezeggenschapscongres met workshops en
vlakbij het station van Tilburg. Om de uitwis-
gmr hebben het dan lastiger, moeten meer zelf
sprekers voor de medezeggenschapsraden van
seling van stukken en reacties soepel te laten
naar kennis zoeken.”
alle OMO-scholen. Goed voor de contacten,
verlopen, werkt de gmr sinds een paar jaar met
Wat hem in de mr op schoolniveau wel lukt,
goed voor de professionalisering, de verdie-
het systeem MR Centraal. Dit digitale systeem
bijvoorbeeld in een vroeg stadium meepraten
ping en de verbreding. Het lukt deze gmr zelfs
bevat alle documenten in een beveiligde omge-
over het personeelsbeleid, gaat op gmr-niveau
om de vijfkoppige leerlinggeleding helemaal
ving: informatie vanuit de raad van bestuur,
een stuk moeilijker. Norbruis: “Op boven-
bezet te krijgen. Ook dat is deels te danken
notulen van voorgaande vergaderingen, de
schools niveau merk je dat de raad van bestuur
aan een goede achterliggende organisatie,
agenda voor de volgende bijeenkomst en
ons een kant en klaar plan voorlegt, terwijl we
denkt Norbruis. Leerlingen uit de mr-en van
alle achterliggende documenten die voor de
8
infomr
december 2013
De 35 OMO-scholen bevinden zich verspreid
Tips van Willem Norbruis:
1
Zorg als gmr voor goede informatiestroom van en naar de
respectievelijke medezeggenschapsraden, bijvoorbeeld door vaste contactpersonen per geleding.
2
Maak onderscheid tussen een formeel voorzitter en de tech-
nisch voorzitter.
3
Verdeel de taken, want zeker bij bovenschoolse zaken zijn
de onderwerpen ingewikkeld en tijdrovend.
4
Plaats de rondvraag niet aan het einde van het overleg met
het bevoegd gezag, maar voorafgaande aan de oordeelsvorming.
5
Accepteer (te) laat aangeleverde documenten maar houd het
recht om ze alsnog niet meteen te agenderen, ondanks de tijdsdruk.
‘MR Centraal is een heel handig systeem voor organisaties op grote afstand van elkaar’
besluitvorming van belang zijn. Elk gmr-lid
het is sowieso praktisch, ziet hij. Geen over-
tamelijk goed georganiseerd en bereikbaar
kan op iedere plek met een internetverbinding
belasting van je eigen mailbox, geen stukken
via de scholen. We spreken elkaar regelmatig.
inloggen, lezen en desgewenst reacties toevoe-
die ‘kwijt’ zijn, iedereen heeft altijd alles bij de
Dat ligt voor ouders en leerlingen moeilijker.”
gen.
hand. “En als je specifieke aanpassingen wilt,
Een ander voordeel van het systeem: “Met
Naast de gmr-omgeving heeft het systeem ook
dan kan dat ook.”
MR Centraal houd je meteen een archief bij.
voor elke aangesloten school een eigen afgeslo-
Op verzoek van de oudergeleding van deze
Alle stukken zitten erin en blijven erin. Zeker
ten deel, en bovendien nog een aparte sectie
gmr werd er onlangs zo’n aanpassing gedaan:
onder ouders en leerlingen rouleert het (g)mr-
voor de personeelsgeleding van de gmr. “Het
de ouders en leerlingen krijgen óók een eigen
lidmaatschap relatief snel en gaat er dus steeds
werkt heel handig bij organisaties die op grote
afgesloten platform op het portal. Norbruis
veel kennis verloren.” Ook tijdens vergaderin-
afstand van elkaar zitten”, vindt Norbruis. Maar
snapt die wens wel: “Als personeel zijn we
gen is het nuttig om het ‘geheugen’ van de
december 2013
infomr
9
Cursussen, conferenties en advies
Investeer in uw mr
Volg dit schooljaar nog een cursus bij AOb Scholing Een goede raad helpt een onderwijsinstelling beter te functioneren; inspraak en overleg verbeteren immers de school, het beleid en het werkklimaat. Om als volwaardig mr te functioneren heb je dan ook kennis en ervaring nodig. Individueel en als collectief. Ontdek hoe je met de AOb scholing het beste haalt uit medezeggenschap.
Open inschrijving of bij jou op school? De AOb biedt op verschillende plaatsen in Nederland cursussen met open inschrijving. Met meer dan 5 mr-leden een trainingsvraag? Onze trainers maken met jou het programma, afgestemd op jullie leerwensen. Wil je meer weten?
Voor het complete aanbod en inschrijving ga naar www.aobscholing.nl
Bel 0900 463 62 62 of mail ons:
[email protected] Advies en begeleiding Scholing kan ook in de vorm van begeleiding. Dan werken we vooral op afstand via e-mail en telefoon.
Cursussen, conferenties en advies
mr-servicepakket Neem nu een abonnement op het mr-servicepakket van de Algemene Onderwijsbond! Voor mr’en in het primair- en voortgezet onderwijs Je hoeft als lid van de mr niet alles zelf te weten. Immers samen kom je verder en met wat steun van buiten kan de mr ook zware klussen aan. Het mr-servicepakket ondersteunt hierbij en geeft recht op: rOnbeperkt contact met de mr-helpdesk per e-mail en telefoon
Voor meer informatie kijk op
r 4 Uur gratis advisering/rechtsbijstand
aobscholing.nl
r Extra exemplaar tijdschrift Info.mr
10
infomr
december 2013
Uw mr in Mijn mr Mag uw mr gezien worden? Heeft u iets te melden waar andere medezeggenschapsraden hun voordeel mee kunnen doen? Geef u dan op voor de serie Mijn mr. Dat kan via
[email protected]
Bij OMO zijn leerlingen actief betrokken bij de medezeggenschap.
gmr continu stand-by te hebben, blijkt later die
Er ligt een rapport op tafel over de identiteit
zitter Zoon de vergadering nog even een kwar-
avond, als de details van een oud besluit nog
van OMO. Hoe zit het met het verplichte
tiertje, ze stuurt de bestuurders even ‘de gang
even à la minute gecheckt moeten worden.
karakter van het vak levensbeschouwing in de
op’. Vinden we zo’n voorvergadering nuttig,
lessentabel, wil Norbruis weten? De voorzitter
wil ze weten van de gmr-leden. De balans blijkt
Bufferfunctie
van de raad van bestuur toont zich not amused
snel opgemaakt. Zoon vat adequaat samen:
De gmr heeft dit keer voor het eerst een half
over de achterliggende suggestie: “Dat het
“In die voorvergadering moet duidelijk zijn wát
uurtje vooraf overlegd, zonder dat de driekop-
als vak zou verdwijnen, is niet bespreekbaar.
we precies boven tafel willen krijgen, zodat we
pige raad van bestuur daarbij aanwezig was.
Levensbeschouwing hoort bij ons aanbod. Als
scherper kunnen zijn. Als ik weet wat de heikele
Een experiment. Naast de officiële voorzitter
een school dat wil schrappen, staat daarmee
punten voor het personeel zijn bij zo’n vervan-
Wil van der Vliet (personeel) is ouderlid Tini
direct het lidmaatschap van onze vereniging ter
gingspool, wat we precies willen weten, dan is
Zoon ‘technisch’ voorzitter tijdens de verga-
discussie.”
duidelijker op welke punten we echt in willen
deringen. Die scheiding van taken lijkt tactisch
Een werktevredenheidsonderzoek onder
zetten.”
van aard en zo’n bufferfunctie blijkt in de prak-
het personeel leidt tot veel discussie, uiter-
Iedereen is het ermee eens: de voorvergade-
tijk goed te werken.
aard vooral met de personeelsgeleding. Wat
ring is een blijvertje, de raad van bestuur mag
Deze gmr laat niet met zich sollen, blijkt uit
gebeurt er met de uitkomsten, hoe geloofwaar-
voortaan een half uurtje later aanschuiven. Is
alles. De raad van bestuur wil graag instem-
dig is de afgesproken anonimiteit? Er is over en
dat akkoord, wordt hen na de korte schorsing
ming op een stuk. Voorzitter Van der Vliet:
weer enige irritatie. Bovendien blijkt een oude
gevraagd “met de belofte dat we nog steeds
“Ja... Dat stuk hebben we drie dagen geleden
versie van het rapport ongeanonimiseerd op
voor 22.30 uur af zullen ronden?” Dat lukt
gekregen.” Bestuursvoorzitter Eugène Bernard
MR Centraal te staan, tot verontwaardiging
altijd, voorspelt de voorzitter. Ze heeft onge-
probeert enige druk te zetten: “We willen er
van de raad van bestuur. “Dat leidt tot naming
twijfeld gelijk: strak vergaderen, dat kunnen ze
graag mee door. Beetje vaart maken, jongens.’
& shaming. Dat willen we niet.” Dan blijkt hoe
hier. H
Van Vliet blijft stoïcijns: “We hebben er nu naar
handig zo’n digitaal platform als MR Centraal
gekeken, jullie krijgen het morgen met opmer-
werkt: binnen een minuut is de oude versie
Meer info over MR Centraal:
kingen retour en dan kan het volgende keer
verdwenen en vervangen door een geanonimi-
www.mrcentraal.nl of
[email protected]
weer op de agenda.” Bernard legt zich er -met
seerd exemplaar.
enige tegenzin- bij neer. Dit is het spel en zo zijn de regels. Deze gmr laat zich niet opjagen.
Heikele punten
Er wordt hier onderling duidelijke taal gespro-
Schoonmaakcontracten, energie-inkoop, de
ken en daarna af en toe excuses gemaakt. En
vervangingspool: de schaalgrootte biedt soms
aanvaard.
voordelen, soms ook niet. Voordat de instemmingspunten worden afgevinkt, schorst voordecember 2013
infomr
11
Carrière maken doe je via de mr – als het meezit Door actief te zijn in de medezeggenschap ontwikkelt de één zich als voorzitter, de ander wordt bedreven in het onderhandelen, een derde klimt op tot schoolleider. Een boost voor je carrière? Vijf antwoorden uit de soms weerbarstige praktijk. Tekst Anka van Voorthuijsen Beeld Frits Verschuren
Peter van Hulst, voorzitter van een gmr in het basisonderwijs.
zo’n groep om kunt gaan. In die functie ben je
“Doordat je actief bent in de medezeggen-
van een ander te kennen: hoe en wat moet je
schap vergroot je je wereld. Het heeft mij veel
met wie doen?”
natuurlijk ook een verbindende factor. Ik heb geleerd dat het heel belangrijk is om je rol en die
Ed Bergers, architect en lid van de oudergeleding van een mr en een gmr in het primair onderwijs.
gebracht. Je leert sowieso veel mensen kennen. Je bent gesprekspartner van de directie, je bepaalt natuurlijk niet het beleid maar je kunt wel initiërend zijn. Je deelt dingen met mensen van andere scholen, andere delen van de organisatie, maar bijvoorbeeld ook met een vakbond
Han Nijboer zat ruim acht jaar in de mr in het voortgezet onderwijs en is nu schoolleider.
als de AOb. Je bent soms als eerste op de hoogte
“Ik ben ooit uit frustratie in de mr gekomen. De school van mijn kinderen werd verbouwd en er zou een deel nieuwbouw komen. Ik wilde als ouder en als architect graag in de bouwcommissie. Ik dacht deskundigheid in te kunnen brengen. Dat werd niet gewaardeerd door de
van zaken, je mag vragen stellen en leert het
“Door het mr-werk heb ik beter inzicht gekre-
directie. Toen dacht ik: als ik mee wil praten, dan
team te informeren.
gen in hoe een onderwijsorganisatie werkt. We
moet ik blijkbaar in de mr, dan kunnen ze er niet
“Het zet je allemaal aan het denken en dat helpt
hebben tijdens mijn periode in de mr een fusie-
omheen. Je voelt je als ouder betrokken en dat
mij zeker verder. Ik heb een bredere kijk op een
proces doorgemaakt. Dan communiceer je veel
wil je tonen.
aantal zaken gekregen, een helikopterblik. Ik
met de centrale directie en zoiets leert je hoe je
“Ons architectenbureau is klein, we werken met
weet inmiddels hoe de hazen lopen, wat de
met een bredere blik naar zaken kunt kijken. Je
twee mensen. Ik vind het interessant om mijn
procedures zijn, waar de moeilijkheden zitten.
brengt op een ander niveau dingen met elkaar
blik te verbreden, mijn eigen kleine werkveld
Aanvankelijk sta je uitsluitend voor de klas en
in verband, overstijgt het eigenbelang van een
te ontstijgen. Dat kan als je in de medezeggen-
weet je hoe dat werkt. Nu heb ik een breed
geleding of de eigen school. Ik heb beter leren
schap zit. Nu kan ik bij een grotere organisatie
overzicht over de organisatie, ik ken de visie,
onderhandelen, beter geleerd om prioriteiten
zien hoe het werkt met onderlinge communi-
weet hoe we er financieel voor staan, ken de
te stellen. Ik heb geen uitgekiend carrièrepad
catie, de bedrijfsvoering, daar leer je altijd van.
beleidsplannen en de meerjarenstrategie.
gevolgd, maar je ontwikkelt je wel door het mr-
Hoe wordt zo’n scholenstichting geleid? Het
“Ik denk dat je carrièrekansen daardoor zeker
werk. Het heeft er wel aan bijgedragen dat ik nu
lijkt aan de ene kant een hele platte organisatie,
verbeteren: die overview is natuurlijk belangrijk.
schoolleider ben. En ik heb er denk ik nu baat
maar er zijn zoveel richtlijnen en regels binnen
Als voorzitter heb ik goed geleerd hoe ik effectief
bij dat ik zo lang aan de andere kant van de tafel
het onderwijs, hoe ga je daarmee om, hoe speel
en prettig kan vergaderen, hoe je het best met
heb gezeten. Ik weet heel goed hoe het werkt.”
je het politieke spel, wie betrek je waarbij? Als
12
infomr
december 2013
architect heb je natuurlijk altijd ook met dat
ligt me goed. Ik wil me met meer bezighouden
directie. Toen een directeur bijvoorbeeld ooit
samenspel te maken tussen opdrachtgever,
dan mijn eigen lessen en mijn eigen klas. Via het
meedeelde dat hij bij alle gmr-vergaderingen
overheid en regelgeving. In het onderwijs gaat
mr-werk kwam ik in de gmr. En uiteindelijk heeft
aanwezig wilde zijn, heb ik hem dat afgeraden.
het anders, maar het lijkt er ook wel op. Ik vind
dat er wel toe geleid dat ik nu in het schoolma-
Ik zei: Ik kan het niet verbieden, want de verga-
het hele proces erg leerzaam.”
nagementteam zit. Voor mij heeft het mr-werk
deringen zijn openbaar. Maar ik vind het geen
een duidelijk positieve invloed gehad op mijn
goed idee. Het beïnvloedt de discussies als de
carrière.”
schoolleiding erbij zit.
Marijke Cornelisse, lid van de personeelsgeleding in het basisonderwijs, zit in een mr en een gmr. “Ik heb er veel van geleerd. Als je in een mr zit leer je steeds beter om met een helikopterview te kijken. Je snapt de organisatie, begrijpt waar het beleid vandaan komt, waarom de begroting zo is opgesteld. Je ontwikkelt nieuwe vaardigheden, bijvoorbeeld op het gebied van communicatie. Je moet kunnen overleggen met ouders,
Kees Evers, sinds 2004 namens de personeelsgeleding actief in de medezeggenschap. Was de laatste jaren voorzitter van een gmr in het voortgezet onderwijs. Werd eerst overgeplaatst naar een andere lokatie en later ontslagen. Is daarover nog steeds verwikkeld in een juridische procedure.
“Ik lag niet goed bij de directie, dat was duidelijk. Ik kende onze rechten als gmr. Ik heb als voorzitter van de gmr veel geprotesteerd, geëist dat sommige maatregelen werden teruggedraaid. We werden niet betrokken bij het overleg en de besluitvorming. Je moet als gmr niet alles pikken, dan ben je geen knip voor de neus waard. Ik ben steeds doorgegaan. “Ik zal niet ontkennen dat ik af en toe een lastige jongen kan zijn. En dat ben ik zeker als mensen niet met argumenten komen, maar dingen vanuit hun machtspositie af willen dwingen. Ik probeer eerlijk te blijven, ook als dat andere mensen niet bevalt. Ik zie dat besturen de mede-
met je directie en met je team, je zit daar namens het team. Je moet niet je directeur in
“In de WMS staat: iemand mag geen nadelige
zeggenschap als lastig ervaren, als een rem op
een mr-vergadering met ouders erbij, verrassen
gevolgen ondervinden van zijn werk in de
snelle besluitvorming. Maar regels heb je nodig.
met onverwachte reacties. Je moet netjes over-
medezeggenschap. Dat is bij mij wel het geval.
En ook als je het niet met elkaar eens bent, moet
leggen, zodat zij of hij weet hoe het team erover
Blijkbaar heb ik op een paar gevoelige tenen
je je aan die regels houden. Blijkbaar geldt dat
denkt en iemand niet in een vergadering wordt
gestaan.
niet voor bestuurders in de publieke sector.
overvallen of voor het blok wordt gezet.
“Er is gedurende een lange periode veel
“Ik ben 61 jaar en zit nu al meer dan drie jaar
“Het overkoepelende karakter van het mr-werk
gebeurd. Ik zeg waar het op staat, ook naar de
thuis. Mijn financiële situatie en toekomst zijn h
december 2013
infomr
13
Schoolleider
Voorzitter erg onzeker. De Nederlandse rechtsgang duurt zó lang. In eerste instantie denken collega’s en ouders: hij kon weleens gelijk hebben. Maar hoe langer het allemaal duurt, hoe meer mensen er
Dit zegt de wet
afhaken. Je verliest veel vrienden die je onder collega’s had. Veel mensen vinden toch: je hebt jezelf die problemen bezorgd. En natuurlijk
· Artikel 3 lid 12 Wms
zorgt het voor angst: dit kan je overkomen als
Het bevoegd gezag draagt er zorg voor, dat de leden van de medezeggenschaps-
je lastig bent. Er is gelukkig nog wel een trouw
raad niet uit hoofde van hun lidmaatschap van de raad worden benadeeld in hun
clubje van ouders en collega’s dat mij steunt.
positie met betrekking tot de school, het regionaal expertisecentrum en de cen-
Die houden mij op de hoogte, dat is verschrik-
trale dienst. De eerste volzin is van overeenkomstige toepassing ten aanzien van
kelijk belangrijk voor me.
kandidaatleden en voormalige leden.
“Ik ben ervan overtuigd dat ik ben ontslagen vanwege mijn gmr-werk. Maar wettelijk gezien mag dat niet, dus de school zal dat ook nooit
· Artikel 3 lid 13 Wms
toegeven. Die zeggen: meneer was lastig, er is
De beëindiging anders dan op eigen verzoek van de betrekking van een lid van
geen basis meer voor een onderlinge werkrela-
het personeel mag geen verband houden met de kandidaatstelling voor het lid-
tie. Dat is dus een manco in de wet. Bovendien:
maatschap, het lidmaatschap of het voormalig lidmaatschap van de betrokkene
je moet die rechtsgang zelf betalen, dat is toch
van de medezeggenschapsraad. Een beëindiging van de betrekking in strijd met
niet te doen? Denken politici daar wel eens over
dit lid is nietig.
na? “Ik denk veel na. Had ik het anders kunnen of
Wanneer deze artikelen tot een geschil leiden, kan dat niet worden behandeld
moeten doen? Ik denk het niet. Ik woon alleen.
door de Landelijke Commissie voor Geschillen WMS, blijkt uit uitspraak 105158
Als ik een gezin had gehad, had ik dit allemaal
van 9 februari 2012 over gmr-leden die zich benadeeld voelden doordat de direc-
niet kunnen doen, dan heb je nog weer andere
tie bij elke vergadering wilde zitten. Als een mr de wettelijke bescherming wil
verantwoordelijkheden. Maar ik ben er nog
opeisen, moet dat via een nalevingsprocedure bij de Ondernemingskamer van
steeds van overtuigd: vanuit mijn positie als
het gerechtshof in Amsterdam. Gaat het om een individuele zaak, bijvoorbeeld
voorzitter van de gmr heb ik gedaan wat ik
bij een ontslag, dan kan de bepaling meespelen bij de beoordeling door de kan-
moest doen. Maar de gevolgen zijn verschrik-
tonrechter.
kelijk.” H
14
infomr
december 2013
Voor elkaar gebokst De aanhouder wint bij mr-werk. In elke aflevering van deze rubriek voorbeelden van succesvolle volhouders uit de praktijk, verzameld door trainers van de AOb. Tekst: Miro Lucassen
Kleinere klassen, dat zal wat kosten
ching, huiswerkbegeleiding, trainingen tegen
voor een grondruil. Effect daarvan: een groter
faalangst en onderricht in sociale vaardigheid
plein voor De Elzen, hopelijk inzetbaar als extra
– zaken die Varendonck juist heeft ingevoerd als
speelruimte.
Klassen met soms wel 32 leerlingen, dat valt niet
vangnet voor kinderen in grote klassen.
Maar toen aan het eind van de zomervakantie
altijd mee op het Varendonck College in Asten
“Als je dat allemaal verandert, heb je dus zeer
de bouwplannen ter inzage lagen, bleek de
en Someren. De gevolgen, zoals ook elders vaak
getrainde leraren en mentoren nodig”, consta-
grondruil nergens meer te bekennen. Ook de
gehoord: hoge werkdruk voor de leraren, extra
teert Brigit Verkuyten. De mr is nog niet op het
verkeersafwikkeling en het parkeren dreigden
eisen aan de begeleiding. Tegelijkertijd wil de
punt om definitieve conclusies te trekken: de
nadelig uit te pakken voor de school, signaleer-
school onderwijs op maat bieden. Lukt dat nog
bevindingen komen aan de orde in de teams
den enkele ouders uit de buurt. En toen ging
wel?
van Varendonck met de vraag wat zij ervan vin-
het snel, vertelt mr-voorzitter Jacqueline Moors:
De medezeggenschapsraad besloot een stap
den. Ook dat zal niet direct een keuze opleve-
“Op dinsdag hadden we mr-vergadering, de
verder te zetten dan zich zorgen maken en start-
ren, verwacht Verkuyten: “Maar we denken wel
vrijdag daarna was de deadline om een bezwaar
te een onderzoek naar mogelijkheden om bin-
na over dit veelbesproken probleem. En dan kun
in te dienen. Direct na de mr-vergadering heb-
nen de bestaande budgetten de groepsgrootte
je tot de constatering komen dat het tijd is om
ben we onze directeur overtuigd dat het bestuur
te verkleinen. “Want de mooiste oplossing is
te stoppen met klagen of drastisch veranderen.
ook mee zou moeten doen. De woensdag
natuurlijk een zak extra geld. Helaas kunnen we
Alleen al dat inzicht is de moeite waard.”
en donderdag was het veel bellen en mailen.
daar niet op rekenen”, zegt Brigit Verkuyten,
Vrijdag lag er een bezwaarschrift van het bestuur
secretaris van de mr en docent kunst algemeen.
en van mr-voorzitter en -secretaris.”
Een werkgroep boog zich in vier sessies over
Het protest had onmiddellijk effect: de project-
de budgetten, de cijfers en de gevolgen van
ontwikkelaar nam het bezwaar serieus en er
mogelijke ingrepen. Verkuyten: “We hadden al
kwam een gesprek met schoolbestuur, gemeen-
snel inzicht wat het kost als je de groepen echt
te en een mr-vertegenwoordiger. “Er lag direct
verkleint, in ons geval terug naar een maximum
een aanbod om ons alsnog tegemoet te komen
van 28 leerlingen. Je kunt zoiets bijvoorbeeld
met die grondruil. We zitten nu in de fase dat we
doen door groepen samen te voegen en col-
het bezwaar gaan intrekken zodra de ruil notari-
lege te geven, door verantwoordelijkheden te
eel is vastgelegd.”
verschuiven van taakuren naar lesgebonden activiteiten of mentoraat, door kleine vakken te
Druk op de ketel voor snel resultaat
Over de verkeersafwikkeling en het parkeren lopen nog gesprekken met de gemeente – die werkt iets minder snel. “Sinds onze verbouwing
schrappen. Het is ook mogelijk om meer met elektronische leermiddelen te werken, maar het
Een school in de binnenstad kampt altijd met
komen er 500 kinderen naar deze locatie. Het is
gaat altijd om drastische ingrepen.”
drukte op beperkte ruimte, maar voor de mr
altijd al een drukte van belang maar nu komen
Het vroeg heel wat denkwerk, uitzoektijd en
van Montessoribasisschool De Elzen was de
er ook nog omleidingen en bouwverkeer door-
overleg voor de mr-werkgroep de zaak min
maat vol toen een projectontwikkelaar en de
heen.”
of meer op een rijtje had. Verrassend genoeg
gemeente Tilburg eerdere afspraken over het
En dat grotere plein? “De extra ruimte heb-
bleken opties als het schrappen van wiskunde
hoofd zagen. De bouw van winkels, een par-
ben we hard nodig om fietsen te parkeren. Het
D en Latijn weinig extra lesuren op te leveren.
keerkelder en appartementen naast de school
wordt straks wel makkelijker voor de kinderen
Effectiever is het afschaffen van remedial tea-
zou volgens beloften uit 2008 aanleiding zijn
om de school in en uit te gaan.”
december 2013
infomr
15
Zo beoordeel je een ondersteuningsplan Boem, paukenslag: daar ligt nu of binnenkort het eerste ondersteuningsplan van jullie samenwerkingsverband. De ondersteuningsplanraad is aan zet om er wat van te vinden. Waar moet de opr op letten en wat kunnen de gmr en de mr als achterban bijdragen aan de discussie? Tekst Miro Lucassen Beeld Typetank
Hoeveel tijd hebben we nog?
instemming te weigeren, maar mocht het bestuur
dit het moment om het bestuur van het samen-
Hoe werkt zo’n geschil en kunnen we daarbij alsnog gelijk krijgen?
werkingsverband achter de vodden te zitten.
De geschillenregeling is gelijk aan die voor de
rechtvaardigen. Wanneer een geschil onvermijdelijk
Ook al lijkt de door de wet voorgeschreven
mr. Aangezien het om instemming gaat, moet
blijkt, moet de opr zijn argumenten dus zo sterk en
‘fatale’ datum van 1 februari nog wel wat ruimte
het bestuur van het samenwerkingsverband
zo goed mogelijk naar voren brengen. Dat werkt
te geven, de opr heeft na dat moment van
de stap naar de geschillencommissie nemen.
het best als de raad ruim de tijd heeft gehad om
leveren van het voorstel slechts vier weken om
Die beoordeelt of de opr ‘in redelijkheid’ het
zich in het document te verdiepen.
het plan te bespreken en te beoordelen. Dat is
plan heeft afgewezen en doet een bindende
Vanaf het najaar van 2014 is er minder druk op
griezelig kort voor iets nieuws. Ook het bestuur
uitspraak. Voor de behandeling van zo’n geschil
de ketel en dan kunnen geschillen in een iets
heeft er weinig aan als de opr een halfbakken
is deze keer wederom slechts vier weken tijd
vriendelijker tempo worden afgehandeld.
oordeel moet geven wegens haastwerk.
beschikbaar: tussen 15 maart en 15 april moet
Als er nog geen ondersteuningsplan ligt, dan is
het bestreden besluit desondanks uitvoeren omdat er zwaarwegende omstandigheden zijn die dit
organisaties die zich met passend onderwijs
Heeft de opr iets te zeggen over de werkgelegenheid?
bezighouden streven er dan ook naar om zo
Nee, de wijziging van geldstromen door de
weinig mogelijk geschillen op tafel te krijgen.
invoering van passend onderwijs is een feit
Nee, de opr moet aanpassingen en verbete-
Wanneer een opr een fiks meningsverschil heeft
en de gevolgen daarvan zijn een zaak van de
ringen bereiken via overleg met het bestuur.
met het swv-bestuur, kan het net als bij andere
vakbonden en de (g)mr, die instemming moet
Daarom is het verstandig meer tijd voor overleg
onderhandelingen neerkomen op de vraag
geven aan het formatieplan per school. Maar
te nemen dan de vier weken in de wet. Als het
wie het eerst met de ogen knippert en toegeeft
de inhoud van het ondersteuningsplan bepaalt
eindbod van het bestuur op tafel ligt, gaan de
om het conflict te vermijden. Houd er als opr
natuurlijk wel wat voor personeel er nodig is.
vier weken in en in die periode moet de opr met
rekening mee dat je deze zaken niet vanzelf
Daarom adviseert de AOb elke opr om contact
het volledige plan instemmen of dit weigeren.
wint, ook al heb je sterke argumenten: in diverse
te houden met de vakbonden en elkaars kennis
Bij een afwijzend oordeel, voorzien van motiva-
andere instemmingsgeschillen oordeelde de
goed te gebruiken voor het gezamenlijke doel:
tie, volgt een geschillenprocedure.
geschillencommissie dat een medezeggen-
voorkom verlies van expertise en vermijd ont-
schapsraad inderdaad goede redenen had om
slag van collega’s zo veel mogelijk.
infomr
december 2013
Kunnen we voorbehouden maken of een deel van het plan afwijzen?
16
de volledige zaak worden afgehandeld. Alle
Bij welke thema’s kan de opr meer betekenen?
ning die de verantwoordelijkheid is van het samenwerkingsverband?
Zijn we er na goedkeuring voor vier jaar vanaf?
Dat verschilt per samenwerkingsverband
Wat is er nodig om de teams de basisonder-
Theoretisch misschien, maar dan zou jullie
omdat iedere regio anders is. Het steunpunt
steuning te laten bieden?
school een heel bijzondere zijn. Het passend
medezeggenschap passend onderwijs heeft
Op welke manier verdeelt het swv de gelden
onderwijs wordt de komende jaren al doende
er een uitvoerige handreiking voor. Op basis
voor extra ondersteuning over de scholen
uitgevonden en een jaarlijkse evaluatie van het
daarvan een paar hoofdlijnen waar de opr
en leidt dat tot rechtvaardige en bruikbare
ondersteuningsplan en alles daaromheen is dan
zich op kan concentreren:
uitkomsten?
ook sterk aan te raden. Zo’n update verbetert
Streeft jullie samenwerkingsverband ernaar
Is er voldoende begrijpelijke informatie voor
ook het zicht op de financiële resultaten; met
om zoveel mogelijk taken over de scholen te
ouders beschikbaar?
een steeds bijgewerkte meerjarenplanning komt
verdelen of komt er een centrale plek voor
de ondersteuningsplanraad minder snel voor
Versterkt het swv de opvang op reguliere
Heeft de medezeggenschapsraad ook nog iets te vertellen?
scholen of streeft het naar een serie kleine
Sowieso kiezen de mr-leden de ondersteunings-
scholen voor speciaal onderwijs?
planraad en daarbij valt ook op inhoudelijke
Moeten we dit allemaal zelf uitzoeken?
Wat zijn de doelen als het gaat om verwijzing
gronden te beslissen. Die verkiezingen zijn vrijwel
Het steunpunt medezeggenschap passend
naar voortgezet speciaal onderwijs en welke
overal achter de rug en nu is het een kwestie van
onderwijs stelt gratis adviseurs beschikbaar en
maatregelen neemt het swv tegen wachtlijs-
uitvoering. Daarbij geldt: de schoolbevolking is
heeft veel informatie op de website. Ook de
ten en thuiszitters?
de achterban en die heeft recht op informatie.
afdeling Scholing van de AOb kan adviseren
Komt er een eigen organisatie met personeel
Zorg dus als opr minimaal voor een avond waar
over passend onderwijs en medezeggenschap,
op centraal niveau of leent het swv deskun-
mr-leden en andere belangstellenden mee kun-
met accent op de positie van het personeel. De
dig personeel van de aangesloten scholen?
nen praten over het ondersteuningsplan voordat
AOb geeft tevens maatwerkcursussen over de
Hoe zit het met ondersteuning voor medi-
de opr zijn instemming geeft. Ook een werk-
gevolgen in de klas van de invoering van pas-
sche handelingen en aanpassingen aan
groep of klankbordgroep van geïnteresseerden
send onderwijs. H
gebouwen?
kan goede diensten bewijzen, niet alleen nu maar
Waar eindigt de basisondersteuning die elke
net zo goed in de komende jaren.
gespecialiseerde kennis?
www.medezeggenschap-passendonderwijs.nl www.aobscholing.nl
school biedt en begint de extra ondersteudecember 2013
verrassingen te staan.
infomr
17
De werkvloer Vragen, opmerkingen, problemen met het werk op school? De medezeggenschapsraad kan zich ermee bemoeien. Vragen voor deze rubriek zijn welkom op
[email protected]
1 s¬Moet onze interim-afdelingsleider mr-pauze nemen? Een lid van onze medezeggenschapsraad
tevens medezeggenschap plaatsvindt. Dan
Mogelijk staan er in het medezeggenschapsre-
is tijdelijk aangesteld als afdelingsleider bij
krijgt hij al snel met dubbele petten te maken.
glement van uw mr of gmr meer uitsluitingen
de onderbouw van een van onze drie scho-
Bovendien hebben de kiezers hem indertijd in de
van het passief kiesrecht dan de Wms voor-
len. Daardoor maakt hij nu deel uit van het
mr afgevaardigd als docent en niet als afdelings-
schrijft. Kijk dat voor de zekerheid even na. Een
managementteam en kan hij geen lid zijn
leider.
pauze van het mr-lidmaatschap nemen met
van de mr. Zijn eigen voorstel is om het mr-
Formeel is het echter niet zo dat geen enkel lid
ieders instemming kan zeker en dan keert de
lidmaatschap te parkeren en terug te keren
van het managementteam in de mr kan zitten.
betrokkene direct terug als de interim-functie
zodra hij geen waarnemer meer is. Kan dat?
De Wet medezeggenschap op scholen beperkt
vervalt. Hierover kunnen de mr en de gmr ieder
En hoe zit het met zijn afvaardiging namens
dit verbod tot de leden van het schoolbestuur
apart beslissen. Als het bij een van de twee bij
onze mr in de gmr van de scholengroep?
en personeelsleden die namens het bestuur het
nader inzien leidt tot een tussentijdse vacature,
overleg met de mr voeren. Dit gaat meestal om
hoort in het reglement te staan op welke manier
Praktisch gezien lijkt het juist dat betrokkene
de schoolleiding en wie deze overlegfunctie
die wordt vervuld.
terugtreedt uit de mr. Als lid van het manage-
bekleedt moet zijn vastgelegd in het medezeg-
mentteam is hij immers rechtstreeks betrokken
genschapsstatuut. Als het om directieleden gaat,
bij de totstandkoming van besluiten waarover
staat het ook in het managementstatuut.
2 s¬Hoe houden we in grote organisatie medezeggenschap over? Onze school voor kinderen met spraakstoor-
diensten kan bewijzen. Deze omvorming van
de fusie. Let erop dat bij het uitgangspunt ‘mede-
nissen (speciaal onderwijs cluster 2) kan niet
cluster 2-scholen naar instellingen speelt in het
zeggenschap volgt zeggenschap’ ook afspraken
langer zelfstandig blijven als gevolg van de
hele land en inderdaad krijgt de nieuwe instelling
horen over de faciliteiten voor deelraden. De
invoering van passend onderwijs. Na de fusie
1 brinnummer. De scholen staan dan geregi-
leden gaan in hun deelraad net zo veel tijd steken
met een veel grotere partner vormen we
streerd als lesplaatsen.
als ze nu aan de mr besteden en daar hoort dus
straks een instelling die zeker vijftien scholen
Het principe van de Wet medezeggenschap op
een gelijk aantal uren bij.
onder zich krijgt en enkele diensten voor
scholen blijft ook hier dat medezeggenschap zich
Het is praktisch om de leden van de huidige mr
ambulante begeleiding. Onze mr is duidelijk
afspeelt op hetzelfde niveau als de zeggenschap.
vervolgens op hun school de verkiezingen voor
geworden dat er straks slechts 1 bekosti-
De mr van de instelling zal zich vooral bezighou-
de nieuwe deelraad te laten organiseren. Voor
gingsnummer overblijft, met als gevolg 1
den met overkoepelende kwesties en het ligt
welke taken de deelraad precies in de plaats
medezeggenschapsraad voor de totale orga-
voor de hand om deelraden in te stellen op elke
treedt van de mr, is te regelen via het medezeg-
nisatie. Hoe kunnen we voorkomen dat de
lesplaats. Daar moet worden gesproken over
genschapsstatuut van de instelling. Indien uw
operatie de medezeggenschap uitholt? Op
de eigen invulling van passend onderwijs en de
instelling ook een audiologisch centrum heeft of
dit moment hebben alle scholen een eigen
andere onderwerpen die u nu ook behandelt.
zorgpersoneel dat niet onder de onderwijswet-
mr.
Het instellen van deelraden begint bij de nieuwe
geving valt, zal voor hun aandeel in de medezeg-
mr en het schoolbestuur. U kunt dat met de geza-
genschap maatwerk nodig zijn: modelreglemen-
Deze complexe materie vraagt om nauwkeurig
menlijke medezeggenschapsorganen nu al voor-
ten kunnen deze situatie niet opvangen. Ook
overleg, waarbij een adviseur van de AOb goede
bereiden, als onderdeel van uw betrokkenheid bij
daarbij kan de AOb adviseren.
18
infomr
december 2013
Friese eilanden hebben al jaren passend onderwijs Tekst Anka van Voorthuijsen Beeld Typetank
Bijna alle 152 samenwerkingsverbanden zijn officieel opgericht. Staatssecretaris Sander Dekker heeft iedereen aangespoord om nu aan de inhoud te gaan werken, zodat leerkrachten en ouders weten wat hen te wachten staat. Het lijkt erop dat in heel Nederland per 1 augustus 2014 passend onderwijs van start kan gaan. Het was wel even spannend op de Friese Waddeneilanden, want wat ging de invoe-
portefeuillehouder, een bedrag wordt geoor-
reageren op deze plannen. “Voorop staat
ring van de wet passend onderwijs betekenen
merkt voor de eilanden. “En dan kunnen wij het
natuurlijk dat we vinden dat de kinderen op
voor zorgleerlingen op Vlieland, Terschelling,
blijven regelen zoals de afgelopen 20, 30 jaar
de Wadden ook passend onderwijs moeten
Ameland en Schiermonnikoog? Er bestaat op dit
ook al liep”, aldus Van Houten. Dat betekent
kunnen krijgen”, zegt hij. “Maar eerst moet
moment geen speciaal onderwijs op deze eilan-
per eiland regelingen zodat de zorgleerlingen
er nog een ondersteuningsplan komen en dat
den. Of juist wel, afhankelijk van hoe je ernaar
goed en passend onderwijs krijgen. Zo had op
moet dan ook nog worden vastgesteld door de
kijkt.
Terschelling via onderlinge afspraken de afge-
opr.” Zo ver is het nog niet. Er zijn binnenkort
“Wij hadden eigenlijk altijd al passend onder-
lopen jaren een ib-er contact met meerdere
verkiezingen voor de opr. De eilanden had-
wijs”, zegt Sander van Houten, die namens de
scholen. Er kwam regelmatig een logopedist
den gehoopt op een vaste Wadden-zetel in de
oudergeleding in de mr zit van basisschool
vanaf de vaste wal om een aantal leerlingen te
ondersteuningplanraad, om dicht bij het vuur te
’t Jok in Hoorn (Terschelling). Van Houten: “We
begeleiden.
zitten en de belangen van de eilanden goed in
waren bang dat in het ergste geval, er kinde-
“Tot nog toe kwamen de besturen er onderling
het oog te kunnen houden, maar die wens werd
ren op scholen naar de wal zouden moeten.”
wel uit. Straks moet het op voorhand goed wor-
niet gehonoreerd. Van Houten: “Dus nu moeten
Dat gevaar lijkt geweken. De Waddeneilanden
den ingericht en afgesproken”, verwacht Van
we hopen dat iemand van ons in de opr wordt
hopen een ‘status aparte’ binnen passend
Houten. Mochten er ineens grote en kostbare
gekozen.”
onderwijs Friesland te krijgen, waarbij ze in de
aanpassingen nodig zijn aan schoolgebouwen
Alle samenwerkingsverbanden moeten nu na
woorden van Van Houten ‘een soort swv bin-
in verband met eventuele fysieke beperkingen
verkiezingen een ondersteuningsplanraad for-
nen het swv vormen, maar dan toch weer wat
van leerlingen “dan lossen we dat wel op als het
meren en het ondersteuningsplan schrijven.
anders’.
aan de orde is. Zo zijn we dat hier gewend.”
Dat moet goedgekeurd door de opr voor 1 mei
Waar het op neerkomt: het is de bedoeling dat
De directeur van het samenwerkingsverband
2014 bij de inspectie liggen. H
bij het samenwerkingsverband Friesland, de
Friesland PO2101, Ludo Abbink, wil nog niet
december 2013
infomr
19
Onnodige mr-frustraties door slordigheden in wet
Tekst Miro Lucassen Beeld Frits Verschuren
Het wetgevingsgebouw van de medezeggenschap in het onderwijs kampt met een lekke dakgoot, scheve ramen en doodlopende gangen. Het is niet vreemd dat sommige mr-leden gefrustreerd afhaken. Ook besturen lijden onder deze situatie, benadrukt Kees Jansen in een toelichting op zijn masterscriptie Beknot recht.
niets voorstelt, en volgen er amendementen zonder rekening te houden met de gevolgen voor andere onderdelen van het geheel.” Bijvoorbeeld: de Wms geeft de medezeggenschapsraad instemmingsrecht op de onderwijsen examenregeling – maar die komt helemaal niet voor in het voortgezet onderwijs. De vermelding is blijven staan uit het verleden, toen
Als adviseur en trainer bij de Besturenraad, de
het bestuur ook nog met allerlei andere belang-
een voorgaande wet ook van toepassing was op
werkgeversvereniging van christelijke onder-
hebbenden rekening moeten houden. De op
middelbaar beroepsonderwijs.
wijsinstellingen, heeft Jansen veel te maken met
elkaar inwerkende krachten geven het bestuur
Sinds een uitspraak van de landelijke commissie
medezeggenschap. Voor zijn studie rechtswe-
en de mr minder ruimte dan de wet suggereert.
geschillen WMS mag de mr dit instemmings-
tenschappen lag het dan ook voor de hand om
Daar moeten redenen voor zijn, dacht Jansen
recht van toepassing achten op het programma
de praktijk van de WMS nader onder de loep
toen hij zijn onderzoek begon. En dus bladerde
van toetsing en afsluiting. Maar het heeft
te nemen. Want terwijl de wetstekst veel werk
hij terug in kamerstukken en andere overheids-
weinig zin om hier eens goed voor te gaan zit-
maakt van allerlei bevoegdheden, lukt het de
publicaties, op zoek naar de beweegredenen
ten, legt Jansen uit: de inhoud van het PTA is
meeste medezeggenschapsraden lang niet altijd
van de wetgever. Maar helaas, veel onderdelen
grotendeels landelijk voorgeschreven via het
om die papieren macht om te zetten in daad-
van de Wms en zijn voorgangers staan op papier
Eindexamenbesluit voor het voortgezet onder-
werkelijke invloed.
zonder duidelijke motieven. “Soms lijkt het wel
wijs. Medezeggenschap op dit onderdeel blijkt
Geen wonder, blijkt uit de scriptie waarmee
alsof een paar ambtenaren met een potlood
dus een dode mus.
Jansen de mastertitel in rechtswetenschappen
achter het oor een lijst met bevoegdheden zaten
behaalde: de Wet medezeggenschap op scholen
te bedenken. Daarna komt de politieke behan-
Afstempelen
belooft invloed op onderdelen waar de mr en
deling, die voor wat betreft de bevoegdheden
De scriptie Beknot recht legt de vinger op veel
20
infomr
december 2013
meer zere plekken. Zo moeten scholen een klachtenregeling opstellen waar de mr instemmingsrecht op heeft. De richtlijnen voor zo’n regeling zijn uiterst gedetailleerd en dus grijpen de meeste scholen naar een modelreglement. Dat voldoet aan alle eisen en de instemming van de mr komt dan neer op afstempelen. In het voortgezet onderwijs signaleert Jansen hoe sommige medezeggenschapsraden in de knel komen wanneer er iets verandert aan het systeem van taakbeleid. De personeelsgeleding is hier de overlegpartner van het bevoegd gezag, maar voelt de hete adem van een ander voorschrift in de nek: na de onderhandelingen moet tweederde van de betrokken personeelsleden akkoord gaan, anders blijft alles bij het oude. Die afspraak tussen de cao-partners valt de wetgever niet te verwijten, maar als gevolg van dit alles is het mandaat waarmee de mr aan tafel zit uiterst beperkt. Bijzonder slordig vindt Jansen de manier waarop de wetgever omgaat met de bevoegdheden van de nieuwe ondersteuningsplanraden bij het passend onderwijs. Die moeten volgens de politiek dezelfde ruimte hebben om geschillen aan te gaan als een mr, maar dat is niet goed geregeld: “Het nieuwe artikel 14a geeft de ondersteuningsplanraad instemmingsrecht, maar bij de competenties van de geschillencommissie is geen verwijzing naar dit artikel toegevoegd. Als er een geschil komt, komt er een onnodige discussie over ontvankelijkheid. Iedere jurist kan dit zien en het valt met een technische wetswijziging te verhelpen. Maar dat moet je dan wel doen.”
Jip en Janneke Dat de Wms en alle andere regels ingewikkeld
het bestuur voor de voeten te lopen. Met zo’n
tailleerde voorstellen, die tot nog toe geen
zijn, daar zal jurist Jansen niet over klagen.
mr kan een bestuur nauwelijks beleid maken
zichtbare steun in de Haagse politiek hebben
“Zorgvuldigheid maakt het soms ingewik-
en er valt ook weinig tegen te doen. Want de
gekregen. Hoe komt dat? Jansen: “Ik ga mijn
keld. Je kunt wetgeving niet schrijven in Jip- en
mr kan wel naar de rechter als het bestuur zijn
scriptie natuurlijk niet als dé oplossing naar de
Janneketaal. Maar het moet wel kloppen en vol-
verplichtingen niet nakomt, maar omgekeerd is
minister sturen. Er is bovendien net een evalu-
ledig zijn. Zo geeft de wet aan dat in het primair
er geen rechtsgang. Ik vind dat een mr die zich
atie van de Wms uitgevoerd en behandeld, al
onderwijs de ouders een stem hebben als het
niet verantwoordelijk gedraagt, via een proce-
ging dat vreemd genoeg voornamelijk over
gaat over schooltijden. Maar er staat niet hoe je
dure bijvoorbeeld op non-actief moet worden
geschillen en faciliteiten. Daar zitten de proble-
dat moet regelen en hoeveel gewicht de stem
gesteld. Laat de Ondernemingskamer zo’n mr
men helemaal niet. Maar mijn aanbevelingen
van de ouders in de schaal legt. Ik heb meege-
maar terugfluiten of ontbinden zodat er nieuwe
zijn bekend bij de belangenorganisaties. Dat kan
maakt dat een mr gewoon maar aan een raad-
verkiezingen komen.”
nog ergens toe leiden.” H
pleging over dit onderwerp begon zonder dat
Dat radicale voorstel ziet hij niet zo snel in de
er een voorstel van het bestuur lag. Dat schept
wet opduiken. “Maar je moet het wel een keer
Beknot recht. Over medezeggenschaps-
verkeerde verwachtingen.”
zeggen.”
rechten die niet verzilverd kunnen worden.
Tegenover de mr die zich beknot voelt in zijn
Kees Jansen, 23 september 2013
rechten, staat het bestuur dat geen kant op
Belangenorganisaties
kan doordat de medezeggenschapsraad zich
De meeste praktijkproblemen rond mede-
opstelt als dwarsligger. Ook dat komt voor,
zeggenschap zijn eenvoudiger op te lossen,
verzekert Jansen: “Dan is bij voorbaat alles
betoogt Jansen in zijn scriptie. Er hoeven slechts
verdacht wat van het bestuur komt. Of er zit-
enkele passages in de Wet medezeggenschap
ten rancuneuze figuren in met als eerste doel
op scholen te veranderen. Hij sluit af met gede-
december 2013
dspace.ou.nl/handle/1820/5091
infomr
21
Rekenmodel: met beleid aan de slag via krimpscenario’s Tekst Miro Lucassen
Een beetje vergrijzing, wat minder kinderen en schoolbesturen raken in rep en roer. Krimp van de bevolking zorgt eerst voor kleinere klassen maar daarna voor kleinere scholen, minder leerkrachten en het sluiten van gebouwen. Een medezeggenschapsraad die zelf wil narekenen hoe snel dat gaat, kan zich op internet storten op het onlangs vernieuwde scenariomodel voor het primair onderwijs.
een manier om te controleren hoe ernstig de aangekondigde krimp is en waar nog marges zitten.
Ga aan de slag met cijfers om prognose voor eigen school te maken
“Maar laat je als mr niet meeslepen”, waarschuwt trainer Jaarsma. “Blijf niet steken in de discussie over de exacte cijfers. Net als bij de begroting zijn dat gegevens aan de inkomstenkant. Als mr sta je voor de beleidskeuzes over de uitgaven. Het gaat erom wat de ontwikkeling van de bevolking betekent voor het beleid van de school. Accepteer in krimpgebieden dat het aantal leerlingen terugloopt en zoek dan uit wat er te kiezen valt.” Krimpende scholen zullen dikwijls samen-
ze aantallen. Je kunt beter de lijn uitzetten en
werking omarmen. Maar de ene samenwer-
dan beleid maken met het oog op de marges.”
king is de andere niet, zegt Jaarsma: “Je staat
Toch hebben vakbonden en werkgevers op
direct voor de vraag hoe en met wie. Je kunt
www.scenariomodelpo.nl een instrument
bijvoorbeeld als openbare school regionale
Allereerst: bevolkingsprognoses kunnen
neergezet waarmee iedereen zijn eigen leer-
samenwerking opzoeken of juist in het dorp
er gruwelijk naast zitten. Zo voorspelden
lingprognose kan mixen. De basisgegevens
met de christelijke school iets opzetten. Er
deskundigen zo’n tien jaar geleden nog een
komen van landelijke experts: DUO levert
wordt ook gesproken over een landelijke coö-
fraaie toekomst voor de projecten Meerstad
leerlingentellingen en formatiedata, het CBS
peratie van kleine scholen. Daarbij blijf je
en Blauwestad in Groningen. De meer dan
biedt de actuele bevolkingsgegevens en het
dan wel een eenpitter in een klein gebied. En
tienduizend woningen op de tekentafel
Planbureau voor de leefomgeving tekent
als je lokaal samenwerkt in een brede school,
vonden veel te weinig afnemers en beide
voor de bevolkingsprognose. Er zit rek in dit
sta je voor de keuze of je de christelijke klas-
projecten liggen vrijwel stil. Andersom kan
basismateriaal en dus mag iedereen op de
sen rechts van de deur zet en de openbare
het ook: Amersfoort dacht de wijk Nieuwland
site ermee manipuleren voor een gebied naar
links, of dat je echt integreert.”
te bouwen voor starters, maar de bewoners
keuze. Zo kan een school zichzelf rijk rekenen
Ook de gevolgen van dit soort ingrepen zijn
raakten zo enthousiast over hun nieuwe huis
door ervan uit te gaan dat er de komende
in te voeren in het vernieuwde scenariomodel
dat er snel veel meer kinderen kwamen dan
jaren wachtlijsten blijven terwijl de concur-
primair onderwijs. Kan interessant zijn, vindt
de gemeente verwachtte. Opnieuw extra kos-
rentie meer dan gemiddeld terugzakt in leer-
de AOb-trainer. “Gelukkig heeft elke mr wel
ten voor de overheid en een hoop trammelant
lingaantallen. Ook valt te berekenen hoeveel
iemand die geboeid is door cijfers. Maar laat
rond de bouw van extra lokalen.
effect een extra financiële bijdrage van de
zo’n model niet de overhand krijgen.”H
“In de praktijk krijg je meestal geen dek-
gemeente of een andere weldoener heeft op
kende prognose”, weet AOb-trainer Reinout
de grootte van de formatie. Wanneer een mr-
Jaarsma. “Maar het gaat ook niet om precie-
lid het rekenmodel in de vingers heeft, is dat
22
infomr
www.scenariomodelpo.nl
december 2013
Komen directie of schoolbestuur en de medezeggenschapsraad er niet uit, dan kan een conflict worden voorgelegd aan de Landelijke Commissie Geschillen WMS. In elk nummer van info.mr publiceren we enkele interessante zaken.
Extra kleutergroep als paard van Troje Meer aanmeldingen voor de kleutergroep dan
mijn ook extra leerlingen in de groepen 3 tot
nig van, weerspreekt de mr: in het schoolplan
er plaats is: wachtlijst? Nee, uitbreiden met
en met 8, zodat uiteindelijk de omvang van de
staat een bovengrens die past bij één groep per
een extra groep, voorlopig in het lokaal van
school verdubbelt. Als dat geen belangrijke wij-
leerjaar. De commissie sluit zich hierbij aan. Als
de buitenschoolse opvang. Daar hoeft de mr
ziging van de werkzaamheden is, waar mag een
het bestuur de komende jaren fors wil groeien,
niet over te spreken, vindt het bestuur van een
mr dan nog wel over adviseren?
dient dat serieus met de mr te worden bespro-
basisschool die tot nog toe trots is op zijn klein-
Het bestuur houdt bij de geschillencommissie
ken. Dat begint bij een adviesaanvraag over de
schaligheid; over nieuwbouw en de gevolgen
vol dat de mr vooral niet te ver vooruit mag
extra kleutergroep.
daarvan loopt al een andere adviesaanvraag.
kijken, dat er geen beleid voor de schoolgrootte
De medezeggenschapsraad denkt er anders
bestaat en dat het openbaar onderwijs geen
over: nu dertig kleuters erbij betekent op ter-
wachtlijsten hoort te kennen. Daar klopt wei-
LCG WMS 105822, 26 september 2013
Ken je procedures of blijf met lege handen achter Een school met de richtingen vwo, havo en tl-
de deelraad van de op te heffen locatie zwijgt.
besluit formeel is voorgelegd, volgt de deel-
plus opheffen, dat kan toch niet zomaar? Wel als
Pas een jaar later komt het verzet op gang en in
raad de verkeerde procedure. Wanneer een
de deelraad op deze school de eerste berichten
de herfst van 2012 presenteert de deelraad een
bestuur de wet niet naleeft, moet een medezeg-
voor kennisgeving aanneemt en vervolgens de
plan voor een doorstart. Zowel het bestuur als
genschapsraad dat namelijk afdwingen bij de
verkeerde procedure kiest in een laatste poging
de betrokken mr en gmr wijzen dit plan af als
ondernemingskamer van het gerechtshof in
om nog iets te bereiken.
niet uitvoerbaar, maar de deelraad stapt naar de
Amsterdam. De geschillencommissie kan hier
De school kampt met teruglopende aanmel-
geschillencommissie: het eerste besluit om de
niets betekenen en de deelraad staat met lege
dingen en het bestuur ziet meer toekomst in
school te sluiten is namelijk onvoldoende met
handen.
andere vestigingen. In april 2011 valt de beslis-
de deelraad besproken.
sing om geen nieuwe leerlingen meer toe te
Dat klopt formeel wel, constateert de com-
laten. De scholengemeenschap kent nog twee
missie: ondanks allerlei gesprekken is er geen
vmbo-vestigingen die ongemoeid blijven en
adviesaanvraag gedaan. Nu er helemaal geen
LCG WMS 105863, 21 augustus 2013
Vertrek na conflict is niet vrijwillig De directeur vertrekt als gevolg van een conflict
de wijze waarop de werkzaamheden dienen
Dat de overeenkomst een bepaling bevat over
met het bestuur en de mr hoeft er niets over te
te worden uitgevoerd’, zoals vermeld in de
geheimhouding mag het bestuur evenmin
weten, vindt het bestuur van een scholengroep
afscheidsbrief van de directeur aan de ouders, is
gebruiken om verstoppertje te spelen: de mr
in het primair onderwijs. Aangezien er een
zowel volgens de mr als volgens de geschillen-
kan over deze kwestie spreken in vertrouwelijk-
beëindigingsovereenkomst met deze directeur
commissie iets anders dan een vrijwillig vertrek.
heid en het bestuur adviseren over lessen die uit
is gesloten, zou het om een vrijwillig vertrek
Zo’n meningsverschil over het schoolbeleid is
dit conflict te trekken zijn.
gaan en dan valt er voor de mr niets te adviseren
juist bij uitstek een onderwerp voor medezeg-
of te bespreken.
genschap, ook al is aan de uitkomst van het
Maar ‘een onoverkomelijk verschil van visie op
conflict waarschijnlijk niets meer te veranderen.
december 2013
infomr
LCG WMS 105768, 19 augustus 2013
23
Cursussen, conferenties en advies
Leiding geven aan medezeggenschap r-FJEKJKEFPSPGNSFGàDJÌOUOBBSCFTMVJUWPSNJOH r)PVEKJKDPNNVOJDBUJFFONBDIUCJOOFOEFSBBEJOCBMBOT r(FCSVJLKJKTPDJBMNFEJBWPPSDPNNVOJDBUJFNFUEFBDIUFSCBO 8JMKFBOUXPPSEFOPQEF[FWSBHFO ,PNEBOPQKBOVBSJ naar de $POGFSFOUJFWPPSWPPS[JUUFSTNFEF[FHHFOTDIBQ in Utrecht. Speciaal voor (toekomstige) voorzitters en vice-voorzitters in het po, vo, mbo en hbo.
Interactieve talkshow:
Workshops:
Dagvoorzitter Anouschka Laheij gaat in gesprek met tafelgasten uit onderwijs en politiek. Aanwezig is o.a. D66 politicus Paul van Meenen. Van Meenen diende diverse moties in ter versterking van medezeggenschap in het onderwijs. Ook de MBO-raad, het LAKS en het Steunpunt Medezeggenschap Passend Onderwijs zijn aan tafel vertegenwoordigd.
Je kiest 2 workshops uit onderstaand aanbod: s¬ $E¬VOORZITTER¬EN¬SOCIAL¬MEDIA s¬ %EN¬VEILIG¬OVERLEG¬KLIMAAT s¬ -ACHT¬EN¬COMMUNICATIE¬IN¬VERGADERINGEN s¬ /MGAAN¬MET¬TERMIJNEN¬EN¬PROCEDURES s¬ 4OEWERKEN¬NAAR¬BESLUITVORMING s¬ %FlCIÑNT¬EN¬PRETTIG¬VERGADEREN¬ s¬ .IEUWSTE¬ONTWIKKELINGEN¬IN¬HET¬PO s¬ .IEUWSTE¬ONTWIKKELINGEN¬IN¬HET¬VO s¬ .IEUWSTE¬ONTWIKKELINGEN¬IN¬HET¬MBO s¬ .IEUWSTE¬ONTWIKKELINGEN¬IN¬HET¬HBO
Netwerkronde: Tegen welke vraagstukken loop je aan als voorzitter? Welke van deze vragen willen jij en de overige voorzitters gezamenlijk bespreken onder leiding van Laheij? Samen bepaal je de onderwerpen voor het middagprogramma.
Het volledige programma en inschrijven via www.aobevents.nl
po
vo
mbo
hbo
Kennis delen en discussie: Laheij gaat met de zaal en nieuwe tafelgasten in gesprek over de vragen die in het ochtendprogramma zijn gekozen. Hoe kun je in de praktijk creatief omgaan met de gekozen thema’s? Hoe doen collega’s dit? En wat is de visie van de tafelgasten?
