Pensioenen in het werknemersstelsel en de Inkomensgarantie voor ouderen. Rijksdienst voor Pensioenen ~ MEMENTO

Pensioenen in het werknemersstelsel en de Inkomensgarantie voor ouderen

Rijksdienst voor Pensioenen ~ www.rvp.fgov.be

MEMENTO

INHOUDSOPGAVE

1

HOOFDSTUK 1 Wat kan de RVP voor mij doen? ...................................................................................................................................................................13

HOOFDSTUK 2 Het rustpensioen als werknemer ................................................................................................................................................................17 1. Heb ik recht op een rustpensioen als werknemer? .......................................................................................................18 2. Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan? ...................................................................................................................18 2.1. Wettelijke pensioenleeftijd...................................................................................................................................................18 2.2. Vervroegde ingangsdatum ..................................................................................................................................................18 2.3. Uitzondering .................................................................................................................................................................................. 19 2.4. Op welke datum gaat mijn pensioen in? ...................................................................................................................20 3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? ....................................................................20 4. Hoe verloopt het onderzoek van mijn pensioendossier?........................................................................................20 5. Hoe wordt mijn pensioen berekend? Voorbeeld ..........................................................................................................20 5.1. De beroepsloopbaan ................................................................................................................................................................21 5.1.1. 5.1.2. 5.1.3. 5.1.4. 5.1.5. 5.1.6.

Welke perioden maken deel uit van de beroepsloopbaan? ............................................................21 De loopbaanbreuk .........................................................................................................................................................21 Perioden van gelijkstelling.......................................................................................................................................21 Samendrukking van deeltijdse tewerkstelling tot voltijdse tewerkstelling ........................ 27 Het bewijs van tewerkstelling en gelijkstelling als werknemer ...................................................30 Jaren die niet in aanmerking komen ...............................................................................................................30

5.2. De lonen .............................................................................................................................................................................................31 5.2.1. De verdiende lonen voor de perioden van tewerkstelling ...............................................................31 5.2.2. Het minimumloon......................................................................................................................................................... 32 5.2.3. De lonen voor de gelijkgestelde perioden (fictief loon) .................................................................... 32 5.2.4. Vervanging van het werkelijk verdiend loon door het forfaitair/fictief loon .......................33 5.2.5. Het loon van het laatste jaar onmiddellijk voorafgaand aan de ingangsdatum van het pensioen ........................................................................................................................................................... 34 5.2.6. Begrenzing van het totale loon van een kalenderjaar ........................................................................ 35 5.2.7. Aanpassing van de Ionen aan de levensduurte (index) en het welvaartspeil ................... 35 5.3. De gezinstoestand .....................................................................................................................................................................36 5.4. Mogelijk recht op het gewaarborgd minimumpensioen ..............................................................................36 5.4.1. U hebt een loopbaan werknemer die minstens gelijk is aan 2/3 van een volledige loopbaan ..................................................................................................................................36 5.4.2. Uw loopbaan voldoet niet aan de hogervermelde criteria, maar bevat ook jaren als zelfstandige...................................................................................................................................................38 5.4.3. Uw loopbaan als werknemer beantwoordt niet aan de hierboven vermelde criteria ..... 39 5.5. De pensioenbonus.....................................................................................................................................................................40 5.6. Voorbeeld waarbij stap voor stap de pensioenberekening wordt uitgelegd...............................................41 6. Hoe worden mijn perioden van tewerkstelling bijgehouden? Overzicht loopbaan ...........................42 7. Kan ik mijn pensioenbedrag laten ramen vóór ik de pensioenleeftijd bereik? ....................................... 43 7.1. In afwachting van uw 55ste verjaardag .......................................................................................................................... 43 7.2. Op uw 55ste verjaardag (tijdens de daaropvolgende maand) .......................................................................... 43 7.3. Na uw 55ste verjaardag...............................................................................................................................................................44 2 ~ Inhoudsopgave

8. Vragen die elders beantwoord worden ...............................................................................................................................44

HOOFDSTUK 3 Het overlevingspensioen als werknemer ..............................................................................................................................................45 1. Voor wie? ....................................................................................................................................................................................................46 2. Onder welke voorwaarden kan ik aanspraak maken op een overlevingspensioen? ..........................46 2.1. Moet ik een minimumleeftijd bereikt hebben? Zijn hierop uitzonderingen voorzien? ..........46 2.2. Moet het huwelijk een minimum tijd geduurd hebben? Zijn hierop uitzonderingen voorzien? ......................................................................................................................... 47 3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? .................................................................... 47 4. Hoe verloopt het onderzoek van mijn pensioendossier?........................................................................................ 47 5. Vanaf welke datum kan mijn pensioen ingaan? ............................................................................................................ 47 6. Wat gebeurt er als ik niet meer aan de voorwaarden voldoe? ............................................................................48 6.1. Wordt mijn pensioen dan geschorst? ..........................................................................................................................48 6.2. Heb ik recht op een tijdelijk overlevingspensioen? ...........................................................................................48 6.3. Heb ik recht op een voortgezet overlevingspensioen? ..................................................................................49 7. Hoe wordt mijn pensioen berekend? Voorbeeld ..........................................................................................................50 7.1. De echtgenoot is na de ingangsdatum van zijn rustpensioen overleden.........................................50 7.2. De echtgenoot is vóór de ingangsdatum van zijn rustpensioen overleden .................................................. 51 7.3. Het gewaarborgd minimumpensioen......................................................................................................................... 52 7.4. De pensioenbonus..................................................................................................................................................................... 53 8. Mag ik mijn overlevingspensioen behouden als ik zelf een of meer rustpensioenen ontvang? ..................................................................................................................................................................................................... 53 8.1. Ik geniet een overlevingspensioen werknemer en één of meer rustpensioenen ....................... 53 8.2. Ik geniet een overlevingspensioen werknemer, een overlevingspensioen in een andere regeling (de regeling voor zelfstandigen uitgezonderd) en één of meer rustpensioenen...54 9. Mag ik naast mijn overlevingspensioen werknemer nog andere overlevingspensioenen genieten?.................................................................................................................................................................................................... 55 9.1. De overlevingspensioenen worden uit hoofde van de tewerkstelling van eenzelfde echtgenoot toegekend .......................................................................................................................................................... 55 9.2. De overlevingspensioenen worden uit hoofde van verschillende echtgenoten toegekend........................................................................................................................................................ 55 10. Vragen die elders beantwoord worden ...............................................................................................................................56

HOOFDSTUK 4 Het pensioengedeelte van de feitelijk gescheiden echtgenoot ............................................................................................... 57 1. Heb ik recht? ............................................................................................................................................................................................58 2. Zijn er bijzondere voorwaarden waaraan ik moet voldoen? ................................................................................58 3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioengedeelte aanvragen? ...............................................58 4. Op welke datum gaat de uitkering in? ..................................................................................................................................58 5. Hoe wordt mijn pensioengedeelte berekend? Voorbeelden ...............................................................................59 Inhoudsopgave ~ 3

5.1. U maakt geen aanspraak op een persoonlijk pensioen ..................................................................................59 5.2. U maakt aanspraak op een persoonlijk pensioen als werknemer of zelfstandige en de RVP of het RSVZ verzoekt u daarvan afstand te doen met het oog op het verlenen van het voordeliger gezinsbedrag .......................................................................................................... 60 5.3. U maakt aanspraak op een persoonlijk pensioen waarvan u geen afstand kunt doen en het gezinsbedrag is voordeliger .............................................................................................................................. 60 5.4. U maakt aanspraak op een persoonlijk pensioen en de toestand „alleenstaande” is voordeliger .......................................................................................................................................... 61 6. Vragen die elders beantwoord worden ...............................................................................................................................62

HOOFDSTUK 5 Het pensioen van de uit de echt gescheiden persoon ...................................................................................................................63 1. Heb ik recht? ............................................................................................................................................................................................64 2. Zijn er bijzondere voorwaarden waaraan ik moet voldoen? ................................................................................64 3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? ....................................................................64 4. Op welke datum gaat het pensioen in? ...............................................................................................................................64 5. Hoe worden de in aanmerking te nemen perioden van tewerkstelling en van gelijkstelling vastgesteld? ..............................................................................................................................................................................................64 6. Hoe wordt mijn pensioen als uit de echt gescheiden persoon berekend? Voorbeeld ......................64 6.1. Principe ..............................................................................................................................................................................................64 6.2. Bijzonderheden............................................................................................................................................................................65 6.2.1. De perioden die niet in aanmerking komen ..............................................................................................65 6.2.2. De noemer van de loopbaanbreuk...................................................................................................................65 6.2.3. De in aanmerking te nemen lonen ...................................................................................................................65 6.2.4. De beperking tot een volledige loopbaan ..................................................................................................65 7. Hoe wordt mijn pensioen vastgesteld als ik meer dan één keer uit de echt gescheiden ben? ...67 8. Mag ik mijn overlevingspensioen behouden als ik een pensioen als uit de echt gescheiden persoon ontvang? ................................................................................................................................................................................67 9. Vragen die elders beantwoord worden ...............................................................................................................................67

HOOFDSTUK 6 Het vakantiegeld................................................................................................................................................................................................. 69 1. Wat is het vakantiegeld als ik een rustpensioen, een overlevingspensioen of een pensioen als uit de echt gescheiden persoon ontvang? .................................................................................................................70 2. Wat is het vakantiegeld als ik een pensioengedeelte als feitelijk gescheiden echtgenoot ontvang? .....................................................................................................................................................................................................70 3. Wat is de invloed van het vakantiegeld als ik ook de inkomensgarantie voor ouderen ontvang? ...................................................................................................................................................................70

HOOFDSTUK 7 De verwarmingstoelage als mijnwerker ................................................................................................................................................71 1. U bent mijnwerker ............................................................................................................................................................................... 72

4 ~ Inhoudsopgave

2. U bent de langstlevende echtgenoot van een mijnwerker ................................................................................... 72

HOOFDSTUK 8 De ouderdomsrente ............................................................................................................................................................................................73

HOOFDSTUK 9 De weduwenrente ............................................................................................................................................................................................... 75

HOOFDSTUK 10 De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ...........................................................................................................................................77 1. In wat verschilt de inkomensgarantie voor ouderen van het gewaarborgd inkomen voor bejaarden? .....................................................................................................................................................................................78 2. Vanaf welke leeftijd kan ik recht hebben op de IGO?.................................................................................................78 3. Kan ik de IGO bekomen als ik de Belgische nationaliteit niet heb?..................................................................78 4. Kan ik de IGO betaald krijgen als ik niet in België verblijf? .....................................................................................78 5. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn IGO aanvragen? .................................................................................79 6. Hoe wordt het bedrag van de IGO vastgesteld? ............................................................................................................79 6.1. Wat is het hoogste bedrag dat u mij kunt toekennen? ...................................................................................79 6.1.1. Het basisbedrag bij samenwoonst....................................................................................................................79 6.1.2. Het verhoogde basisbedrag alleenstaande............................................................................................... 80 6.2. Mag ik andere bestaansmiddelen hebben of pensioen genieten? ........................................................82 Principe .............................................................................................................................................................................................82 6.2.1. De vrijstellingen ..............................................................................................................................................................83 6.2.2. Berekening van de bestaansmiddelen...........................................................................................................85 6.2.3. De pensioenen.................................................................................................................................................................87 6.2.4. Het beroepsinkomen ..................................................................................................................................................88 7. Voorbeeld van berekening ............................................................................................................................................................89 8. Wat doe ik als niet akkoord ga met het toegekend bedrag? ............................................................................... 90 9. Kunt u mij inlichten over de betaling van mijn IGO? ................................................................................................. 90

HOOFDSTUK 11 Moet ik een aanvraag om pensioen en/of IGO indienen? Hoe mijn pensioen of IGO aanvragen? .................. 91 1. In welke gevallen is een aanvraag overbodig? (Uitsluitend van toepassing bij verblijf in België)..........................................................................................................92 1.1. Als ik aanspraak maak op een rustpensioen ...........................................................................................................92 1.1.1. Als gewoon werknemer ............................................................................................................................................92 1.1.2. In de bijzondere regeling voor mijnwerkers ..............................................................................................92 1.2. Als ik aanspraak maak op een overlevingspensioen.........................................................................................92 1.3. Als ik aanspraak maak op een pensioengedeelte als feitelijk gescheiden echtgenoot...........93 1.4. Als ik aanspraak maak op een pensioen als uit de echt gescheiden persoon ................................93 1.5. Als ik aanspraak maak op de IGO ....................................................................................................................................93 1.5.1. Ik bereik de vooropgestelde leeftijd ................................................................................................................93 1.5.2. Herziening bij vaststelling van bepaalde feiten door de RVP........................................................94

Inhoudsopgave ~ 5

1.5.3. Jaarlijkse herziening in geval van abattementen ...................................................................................94 2. Hoe moet ik in de overige gevallen een aanvraag indienen? ..............................................................................95 2.1. Hoe het Belgisch pensioen in de regeling voor werknemers aanvragen? ........................................95 2.1.1. Bij verblijf in België .......................................................................................................................................................95 2.1.2. Bij verblijf in een land van de Europese Economische Ruimte (EER) of in Zwitserland.............................................................................................................................................................95 2.1.3. Bij verblijf in een ander land ................................................................................................................................. 96 2.2. Hoe het buitenlands pensioen aanvragen bij verblijf in België? ..............................................................97 2.2.1. Als ik onder de toepassing val van de EUROPESE VERORDENINGEN of van een BILATERAAL VERDRAG .....................................................................................................................97 2.2.2. Als ik niet onder toepassing val van de EUROPESE VERORDENINGEN of van een BILATERAAL VERDRAG .....................................................................................................................97 2.3. Hoe een aanvraag om IGO indienen? ..........................................................................................................................97 2.4. In welke gevallen volstaat één aanvraag voor alle uitkeringen werknemer en de IGO? ........97 2.5. In welke gevallen geldt een aanvraag in een ander stelsel als een aanvraag in de regeling voor werknemers of voor de IGO ..................................................................................................97 2.5.1. Als een aanvraag in de regeling voor werknemers? ............................................................................97 2.5.2. Als een aanvraag om de IGO? ...............................................................................................................................97 2.6. Welke documenten heb ik nodig bij het indienen van mijn aanvraag? .............................................98

HOOFDSTUK 12 Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot? ........................................................................................................... 99 1. Inleiding ................................................................................................................................................................................................... 100 2. Wanneer val ik onder de toepassing van de Europese verordeningen? ................................................... 100 2.1. Toepassing van de Europese verordeningen ...................................................................................................... 100 2.1.1. Waar zijn ze van toepassing? ............................................................................................................................. 100 2.1.2. Op wie zijn ze van toepassing? ......................................................................................................................... 100 2.1.3. Wanneer is er pensioenverzekering in de andere landen die zich verbonden hebben om de Europese verordeningen toe te passen?................................................................ 101 2.2. Gevolgen.........................................................................................................................................................................................102 2.2.1. Hoe wordt mijn Belgisch pensioen berekend? Voorbeeld ............................................................102 2.2.2. Mag ik mijn Belgisch overlevingspensioen behouden als ik één of meer rustpensioenen ontvang? .......................................................................................... 106 2.2.3. Mag ik mijn Belgisch overlevingspensioen samen genieten met een buitenlands overlevingspensioen uit hoofde van een andere echtgenoot? .................................................107 3. Wanneer val ik onder de toepassing van de bilaterale verdragen? Gevolgen.......................................107 3.1. Toepassing van de bilaterale verdragen..................................................................................................................107 3.2. De aanvraag en de administratieve procedure ..................................................................................................107 3.3. De samentelling van de tijdvakken .............................................................................................................................108 3.4. De berekening van het Belgisch pensioen.............................................................................................................108 3.5. De samenloop van een Belgisch overlevingspensioen met een rustpensioen ...........................108 4. Moet ik een aanvraag om pensioen indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? .................................108 5. Hoe verloopt het onderzoek van mijn pensioendossier?..................................................................................... 109

6 ~ Inhoudsopgave

5.1. Als ik in België woon en mijn aanvraag bij het Belgische gemeentebestuur of rechtstreeks bij de Rijksdienst voor pensioenen heb ingediend .................................................... 109 5.2. Als ik mijn aanvraag heb ingediend bij de bevoegde instelling in een EER-lidstaat, Zwitserland of een verdragsland ................................................................................... 109 5.3. Als ik niet in België woon en ik heb mijn aanvraag rechtstreeks naar de Rijksdienst voor pensioenen gezonden .............................................................................................................................................. 110 6. Hoe wordt mijn pensioen berekend bij grens- en/of seizoenarbeid? .......................................................... 110 6.1. Wat is een grenswerknemer of een seizoenwerknemer? ............................................................................ 110 6.2. Heb ik recht op een aanvulling op mijn Belgisch pensioen? .................................................................... 110 6.3. Hoe wordt de aanvulling berekend? Voorbeeld ................................................................................................ 110 7. Vragen die elders beantwoord worden ..............................................................................................................................112

HOOFDSTUK 13 De betaling van mijn uitkering ..................................................................................................................................................................113 1. Uitbetalingsmodaliteiten...............................................................................................................................................................114 1.1. In België ............................................................................................................................................................................................114 1.1.1. Uitkeringen met een ingangsdatum gelegen vóór 1 augustus 2005 ......................................114 1.1.2. Uitkeringen die ten vroegste ingaan vanaf 1 augustus 2005 ........................................................115 1.2. In het buitenland .......................................................................................................................................................................115 1.2.1. Wordt een uitkering ook betaald bij verblijf in het buitenland? ................................................115 1.2.2. Modaliteiten .....................................................................................................................................................................117 2. Bijdragen en voorheffingen .........................................................................................................................................................118 2.1. Ik verblijf in België .....................................................................................................................................................................118 2.1.1. Z.I.V.-bijdrage...................................................................................................................................................................118 2.1.2. Solidariteitsbijdrage ...................................................................................................................................................118 2.1.3. Bedrijfsvoorheffing ......................................................................................................................................................121 2.2. Ik verblijf in het buitenland ............................................................................................................................................... 123 2.2.1. De Z.I.V.-bijdrage.......................................................................................................................................................... 123 2.2.2. De solidariteitsbijdrage ........................................................................................................................................... 123 2.2.3. De bedrijfsvoorheffing............................................................................................................................................. 123 3. Welke gebeurtenissen beïnvloeden de uitbetaling van de uitkering? Moet ik deze gebeurtenissen aan de RVP melden? ................................................................................................... 123 4. Wie kan aanspraak maken op vervallen maar niet betaalde bedragen bij overlijden van een rechthebbende? ............................................................................................................................. 125 5. Kunnen onverschuldigd uitbetaalde uitkeringen teruggevorderd worden? Kan er beslag worden gelegd?................................................................................................................................................................................... 125 5.1. Pensioenschuld ..........................................................................................................................................................................126 5.2. Schuld bij een Instelling van Sociale Zekerheid .................................................................................................126 5.3. Beslag ................................................................................................................................................................................................126 6. Wordt mijn pensioen in de loop van de tijd aangepast? .......................................................................................126 6.1. Aanpassing aan de levensduurte (indexering)....................................................................................................126 6.2. Aanpassing aan het welvaartspeil ................................................................................................................................126

Inhoudsopgave ~ 7

HOOFDSTUK 14 Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?........................................................................................................................127 1. Het pensioen voor mijnwerkers ...............................................................................................................................................128 1.1. Rustpensioen ...............................................................................................................................................................................128 1.1.1. 1.1.2. 1.1.3. 1.1.4. 1.1.5.

In welke gevallen word ik beschouwd als mijnwerker? ...................................................................128 Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan?..........................................................................................128 Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioenen aanvragen? .....................................128 Hoe wordt mijn pensioen als mijnwerker berekend? .......................................................................128 Heb ik recht op een verwarmingstoelage? ............................................................................................... 132

1.2. Overlevingspensioen ............................................................................................................................................................. 132 1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. 1.2.4. 1.2.5.

Vanaf welke datum kan mijn overlevingspensioen ingaan? ........................................................ 132 Hoe wordt mijn pensioen berekend? ........................................................................................................... 132 Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? ........................................... 132 Mag ik mijn overlevingspensioen behouden als ik zelf een rustpensioen ontvang? ......132 Heb ik recht op een verwarmingstoelage? ............................................................................................... 132

2. Het pensioen voor zeevarenden ............................................................................................................................................. 132 2.1. Rustpensioen ............................................................................................................................................................................... 132 2.1.1. In welke gevallen word ik beschouwd als zeevarende? .................................................................. 132 2.1.2. Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan?...........................................................................................133 2.1.3. Hoe wordt mijn pensioen als zeevarende berekend? ........................................................................133 2.2. Overlevingspensioen ............................................................................................................................................................. 134 3. Het pensioen voor beroepsjournalisten ............................................................................................................................ 134 3.1. Rustpensioen ............................................................................................................................................................................... 134 3.1.1. In welke gevallen word ik beschouwd als beroepsjournalist? .................................................... 134 3.1.2. Voor welke activiteit? Bewijs ................................................................................................................................135 3.1.3. Hoe wordt mijn pensioen als beroepsjournalist berekend?..........................................................135 3.2. Overlevingspensioen ..............................................................................................................................................................135 4. Het pensioen voor leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart ................................................135 4.1. Rustpensioen ................................................................................................................................................................................135 4.1.1. In welk geval word ik beschouwd als lid van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart?........................................................................................................................................135 4.1.2. Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan?..........................................................................................136 4.1.3. Hoe wordt mijn pensioen berekend? ...........................................................................................................136 4.2. Overlevingspensioen .............................................................................................................................................................139

HOOFDSTUK 15 Betwistingen: wat doe ik als ik niet akkoord ga met het toegekend bedrag? ...............................................................141

HOOFDSTUK 16 Vrijwillige bijdragen ......................................................................................................................................................................................... 143 1. Voor welke perioden kan ik vrijwillige bijdragen betalen? ..................................................................................144 ALGEMEEN...............................................................................................................................................................................................144 1.1. In de algemene regeling voor werknemers...........................................................................................................144 1.2. In de bijzondere regeling voor het vliegend personeel van de burgerluchtvaart ....................144 8 ~ Inhoudsopgave

1.3. In de bijzondere regeling voor beroepsjournalisten ......................................................................................144 2. Hoe dien ik een aanvraag in tot het betalen van vrijwillige bijdragen?...................................................... 145 3. Mag ik betaalde vrijwillige bijdragen fiscaal aftrekken?......................................................................................... 145 4. De regularisatie van studieperioden .................................................................................................................................... 145 4.1. Wie kan regulariseren en voor welke perioden? ................................................................................................ 145 4.2. Wij verstaan onder studieperioden ............................................................................................................................. 145 4.3. Hoeveel moet u betalen? ....................................................................................................................................................146 4.4. Wanneer moet u betalen? ..................................................................................................................................................146 4.5. Wat brengt dit op aan pensioen?..................................................................................................................................146 4.6. Wanneer moet u uw aanvraag indienen? ...............................................................................................................146 4.7. Wat gebeurt er in geval van overlijden? ..................................................................................................................146 4.8. Welk stelsel is van toepassing op leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart en voor beroepsjournalisten? ............................................................................... 147 5. De regularisatie van perioden van loopbaanonderbreking ................................................................................ 147 5.1. U komt in aanmerking als ................................................................................................................................................... 147 5.2. Perioden die kosteloos en zonder aanvraag worden gelijkgesteld ..................................................... 147 5.3. In de daaropvolgende perioden .................................................................................................................................... 147 5.4. Hoeveel moet u betalen? .................................................................................................................................................... 147 5.5. Wanneer moet u uw aanvraag indienen? ...............................................................................................................148 5.6. Wanneer dient u te betalen? ............................................................................................................................................148 5.7. Wat brengt dit op aan pensioen?..................................................................................................................................148 5.8. Wat met de deeltijdse loopbaanonderbreking? ................................................................................................148 6. De regularisatie van perioden van tewerkstelling als werknemer waarvoor geen pensioenbijdragen werden betaald .....................................................................................................................................148 6.1. Welke perioden?........................................................................................................................................................................148 6.2. Hoeveel moet u betalen? ....................................................................................................................................................148 6.3. Wanneer dient er betaald te worden? .......................................................................................................................149 6.4. Wat brengt dit op aan pensioen?..................................................................................................................................149

HOOFDSTUK 17 Mag ik nog een beroepsactiviteit uitoefenen als ik met pensioen ben? ...........................................................................151

HOOFDSTUK 18 Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten? ................................................................153 1. Cumulatie met sociale uitkeringen die volledige maanden dekken............................................................. 154 2. Cumulatie met sociale uitkeringen die onvolledige maanden dekken ...................................................... 155

HOOFDSTUK 19 Heb ik recht op (gratis) geneeskundige verzorging als ik een pensioen in de regeling voor werknemers geniet?...............................................................................................................................................157 1. Ik verblijf in België ..............................................................................................................................................................................158 2. Ik verblijf in het buitenland .........................................................................................................................................................158 Inhoudsopgave ~ 9

HOOFDSTUK 20 Het stelsel voor aanvullende pensioenen van de RVP ................................................................................................................159 1. Wist u .......................................................................................................................................................................................................... 160 2. Wie kan in dit regime storingen verrichten?.................................................................................................................. 160 3. Wat zijn de voordelen van dit stelsel? ................................................................................................................................ 160 4. Wat verzekert men in dit stelsel?............................................................................................................................................ 160 5. Kunnen de rechten ook uitbetaald worden in de vorm van een kapitaal? ............................................. 160 6. Op welke leeftijd kan men van zijn rechten genieten? ............................................................................................161 7. Welke interestvoet garandeert de RVP?..............................................................................................................................161 8. Is het beheerrendement van het RVP-stelsel voldoende? .....................................................................................161 9. Hoe kan men beschikken over zijn reserves aan het einde van het contract?.......................................162 10. Hoe kunt u de reserves overdragen naar de RVP? ......................................................................................................162 11. Contacten.................................................................................................................................................................................................162

HOOFDSTUK 21 Contacten...............................................................................................................................................................................................................163 1. Rijksdienst voor pensioenen ......................................................................................................................................................164 1.1. Centraal bestuur ........................................................................................................................................................................164 1.2. Onze kantoren ............................................................................................................................................................................164 1.3. Gemeenten waar de RVP zitdagen houdt...............................................................................................................165 Prov. Antwerpen........................................................................................................................................................................165 Prov. Henegouwen ..................................................................................................................................................................165 Prov. Limburg ..............................................................................................................................................................................165 Prov. Luik.........................................................................................................................................................................................165 Prov. Luxemburg .......................................................................................................................................................................165 Prov. Namen .................................................................................................................................................................................165 Prov. Oost-Vlaanderen ..........................................................................................................................................................166 Prov. Vlaams Brabant .............................................................................................................................................................166 Prov. Waals Brabant ................................................................................................................................................................166 Prov. West-Vlaanderen .........................................................................................................................................................166 1.4. Pensioenpunten ........................................................................................................................................................................166 2. Andere Belgische pensioeninstellingen ............................................................................................................................166 2.1. Zelfstandigen...............................................................................................................................................................................166 2.2. Openbare sector ........................................................................................................................................................................ 167 2.3. Uitkeringen aan gehandicapten .................................................................................................................................... 167 2.4. Dienst voor de Overzeese Sociale Zekerheid ....................................................................................................... 167 2.5. Ombudsdienst Pensioenen ...............................................................................................................................................168 3. Enkele nuttige buitenlandse adressen................................................................................................................................168 3.1. Europese economische ruimte .......................................................................................................................................168 BULGARIJE......................................................................................................................................................................................168 DENEMARKEN..............................................................................................................................................................................168 DUITSLAND ...................................................................................................................................................................................168 FINLAND ..........................................................................................................................................................................................169 10 ~ Inhoudsopgave

FRANKRIJK ......................................................................................................................................................................................169 GRIEKENLAND .............................................................................................................................................................................170 HONGARIJE.....................................................................................................................................................................................171 IERLAND............................................................................................................................................................................................171 IJSLAND.............................................................................................................................................................................................171 ITALIË ..................................................................................................................................................................................................171 LIECHTENSTEIN............................................................................................................................................................................172 LUXEMBURG ..................................................................................................................................................................................172 NEDERLAND...................................................................................................................................................................................172 NOORWEGEN ................................................................................................................................................................................172 OOSTENRIJK ...................................................................................................................................................................................172 POLEN ................................................................................................................................................................................................173 PORTUGAL ......................................................................................................................................................................................173 ROEMENIÊ .......................................................................................................................................................................................173 SLOVENIË .........................................................................................................................................................................................173 SLOWAKIJE .....................................................................................................................................................................................173 SPANJE...............................................................................................................................................................................................173 TSJECHIË .......................................................................................................................................................................................... 174 VERENIGD KONINKRIJK ......................................................................................................................................................... 174 ENGELAND........................................................................................................................................................................ 174 NOORD-IERLAND ......................................................................................................................................................... 174 GIBRALTAR........................................................................................................................................................................ 174 ZWEDEN .......................................................................................................................................................................................... 174 3.2. Andere Europese landen ......................................................................................................................................................175 ANDORRA ........................................................................................................................................................................................175 BOSNIË EN HERZEGOWINA .................................................................................................................................................175 KOSOVO............................................................................................................................................................................................175 KROATIË ............................................................................................................................................................................................175 MACEDONIË...................................................................................................................................................................................175 MONTENEGRO ............................................................................................................................................................................ 176 SERVIË................................................................................................................................................................................................ 176 VOJVODINA ................................................................................................................................................................................... 176 SAN MARINO ................................................................................................................................................................................ 176 TURKIJE............................................................................................................................................................................................. 176 ZWITSERLAND ..............................................................................................................................................................................177 3.3. Niet-Europese landen .............................................................................................................................................................177 NOORD-AMERIKA ......................................................................................................................................................................177 CANADA ..............................................................................................................................................................................177 U.S.A. ......................................................................................................................................................................................177 NOORD-AFRIKA ...........................................................................................................................................................................177 ALGERIË................................................................................................................................................................................177 MAROKKO ..........................................................................................................................................................................177 TUNESIË ...............................................................................................................................................................................177 AZIË ................................................................................................................................................................................................... 178 AUSTRALIË ........................................................................................................................................................................ 178 FILIPPIJNEN ...................................................................................................................................................................... 178 ISRAËL .................................................................................................................................................................................. 178 JAPAN ................................................................................................................................................................................................ 178

Inhoudsopgave ~ 11

HOOFDSTUK 22 Lonen, coëfficiënten, uitkeringen ............................................................................................................................................................ 179 1. Lonen ..........................................................................................................................................................................................................180 1.1. De forfaitaire lonen..................................................................................................................................................................180 1.1.1. De geherwaardeerde forfaitaire lonen voor de jaren gelegen vóór 1955 ...........................180 1.1.2. Vanaf 1955 ..........................................................................................................................................................................180 1.2. De fictieve lonen voor de periode 1955 tot 1967 .................................................................................................182 1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. 1.2.4.

Voor mijnwerkers en grens- en seizoenwerknemers.........................................................................182 Voor arbeiders................................................................................................................................................................182 Voor bedienden ............................................................................................................................................................ 183 Voor de leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart .................................... 183

1.3. Het minimumloon per loopbaanjaar.......................................................................................................................... 183 1.4. De grensbedragen (op jaarbasis) .................................................................................................................................. 183 1.4.1. Grensbedragen tot 1980 voor bedienden .................................................................................................184 1.4.2. Grensbedragen tot 1980 voor zeevarenden.............................................................................................185 1.4.3. Grensbedragen vanaf 1981 voor alle werknemers ...............................................................................185 1.4.4. Grensbedragen voor het vliegend personeel van de burgerluchtvaart ..............................186 2. Coëfficiënten..........................................................................................................................................................................................188 2.1. Aanpassingscoëfficiënten met betrekking tot de berekening van het fictief dagloon van het voorgaande jaar......................................................................................................................................................188 2.2. Het loon voor het laatste loopbaanjaar (het jaar onmiddellijk voorafgaand aan het ingangsjaar) ...........................................................................188 2.3. De herwaardering van de lonen: herwaarderingscoëfficiënten .............................................................189 2.3.1. Huidige spilindex ........................................................................................................................................................ 190 2.3.2. Jaarlijkse evolutie van de gemiddelde index der consumptieprijzen .................................. 190 2.3.3. Verhogingscoëfficiënten .........................................................................................................................................191 3. Uitkeringen ..............................................................................................................................................................................................191 3.1. Het gewaarborgd minimumpensioen (per maand) voor een volledige loopbaan......................................191 3.1.1. Voor een volledige loopbaan als werknemer ..........................................................................................191 3.1.2. Voor een gemengde loopbaan werknemer en zelfstandige ........................................................191 3.2. Te laag en daarom niet toekenbaar pensioenbedrag .....................................................................................191 3.3. De verwarmingstoelage als mijnwerker ...................................................................................................................191 3.4. Het vakantiegeld .......................................................................................................................................................................192 3.5. De bijzondere verwarmingstoelage bij genot van het Gewaarborgd Inkomen .........................192 3.6. De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) .............................................................................................................192 3.7. Het maximum bediendenpensioen per maand .................................................................................................192

12 ~ Inhoudsopgave

HOOFDSTUK 1 Wat kan de RVP voor mij doen?

13

Zoals de naam doet vermoeden heeft de Rijksdienst voor pensioenen (RVP) de opdracht tijdig uw pensioenbedrag vast te stellen en uit te betalen. De RVP stelt wel vele pensioenrechten vast, maar deelt die bevoegdheid met heel wat andere Belgische en buitenlandse instellingen. De Rijksdienst is dan weer wel bevoegd voor andere uitkeringen die slechts onrechtstreeks te maken hebben met wat we alledaags onder pensioenen verstaan. Bovendien zorgt de RVP voor de betaling van uitkeringen die door andere instellingen werden toegekend. Ook het onderzoek van uw verzoek tot vrijwillige bijdragebetaling behoort tot de opdracht. Daarnaast zal de RVP u, de (toekomstige) gepensioneerde, alle nodige inlichtingen verstrekken.

De RVP kan voor u dus het volgende doen: 1. Uw recht op uitkeringen vaststellen De RVP kent volgende uitkeringen toe (meer uitleg over die uitkeringen vindt u in hoofdstukken 2 tot en met 10): ~ ~ ~ ~ ~ ~

Rustpensioen werknemer Overlevingspensioen werknemer Pensioen van de feitelijk gescheiden echtgenoot Pensioen van de uit de echt gescheiden persoon Vakantiegeld Verwarmingstoelage als gewezen mijnwerker a. als u een rustpensioen mijnwerker geniet; b. als u een overlevingspensioen mijnwerker geniet. ~ Ouderdomsrente ~ Weduwenrente ~ Inkomensgarantie voor ouderen (IGO) Uitgezonderd de „Inkomensgarantie voor ouderen” gaat het hier over wettelijke (legale) uitkeringen wegens ouderdom of overlijden die voortspruiten uit een tewerkstelling als werknemer in België. Het gaat dus niet over de toekenning van uitkeringen die voortspruiten uit: ~ een tewerkstelling als zelfstandige of als ambtenaar. Voor meer informatie daarover kunt u terecht bij het RIJKSINSTITUUT VOOR DE SOCIALE VERZEKERINGEN DER ZELFSTANDIGEN1 of bij de PENSIOENDIENST VOOR DE OVERHEIDSSECTOR1. ~ een tewerkstelling in het buitenland. Uitsluitend de BUITENLANDSE INSTELLINGEN2 zijn bevoegd om uw recht op uitkering vast te stellen. Valt u onder de toepassing van een verdrag over sociale zekerheid dat België met één of meerdere andere landen heeft afgesloten dan zijn bovendien de regels van die verdragen op u van toepassing en treedt de RVP gewoonlijk op als bemiddelaar. 1

Zie hoofdstuk 21, „Andere Belgische pensioeninstellingen”, op pagina 166.

2

Zie hoofdstuk 21, „Enkele nuttige buitenlandse adressen”, op pagina 168.

14 ~ Hoofdstuk 1: Wat kan de RVP voor mij doen?

Meer uitleg hierover vindt u in hoofdstuk 12, pagina 99. In dit verband bestaat er ook een wettelijke regeling voor niet verplichte verzekering voor personen die hun beroepsactiviteit uitoefenen in een land dat geen deel uitmaakt van de Europese Economische Ruimte (EER). De Dienst voor de Overzeese Sociale Zekerheid1 verstrekt u hierover de gewenste inlichtingen. ~ een buitenwettelijke (extra legale) verzekering tegen ouderdom en/of overlijden. Een buitenwettelijk aanvullend pensioen kan eventueel geregeld zijn door tussenkomst van uw werkgever. Voor meer inlichtingen wendt u zich best tot uw werkgever of de verzekeringsmaatschappij die met u het contract heeft afgesloten. Als u hebt deelgenomen aan een aanvullend pensioenplan en u verandert van werkgever dan kan het nuttig zijn hoofdstuk 20 (vanaf pagina 159) te lezen. Tegen de risico’s van ouderdom en overlijden kunt u zich nog op andere wijzen hebben veiliggesteld (pensioensparen, levensverzekering, beleggingsplan enz.). Voor informatie daarover dient u zich te wenden tot uw financiële raadgever (financiële instellingen, banken, verzekeringsmaatschappijen enz.).

2. De u toegekende uitkeringen uitbetalen De RVP heeft als taak om u de uitkeringen uit te betalen die hij zelf heeft toegekend. Dit zijn de uitkeringen zoals opgesomd in punt 1. Ook voor de volgende uitkeringen is de RVP de uitbetalende instelling hoewel andere instellingen die uitkeringen hebben toegekend. ~ In het wettelijk pensioenstelsel voor zelfstandigen ~ het rustpensioen ~ het onvoorwaardelijk rustpensioen ~ het overlevingspensioen ~ het onvoorwaardelijk overlevingspensioen ~ de bijzondere bijslag. ~ in het stelsel voor gehandicapten ~ de aanvullende vergoeding ~ de vergoeding ter aanvulling van het gewaarborgd inkomen ~ de vergoeding voor hulp van derden. Voor meer informatie over de vaststelling van het recht op die uitkeringen kunt u zich tot de bevoegde diensten voor de zelfstandigen en minder validen1 wenden. Verdere inlichtingen over betalingen vindt u in hoofdstuk 13, vanaf pagina 113.

3. Uw verzoek tot vrijwillige bijdragebetaling onderzoeken Voor meer informatie verwijzen wij u naar hoofdstuk 15 „Vrijwillige bijdragen”, vanaf pagina 141.

4. U de nodige inlichtingen geven In verband met de vaststelling en de betaling van deze uitkeringen geeft de RVP u alle nodige inlichtingen. Onze CONTACTPUNTEN vindt u in hoofdstuk 21 „Contacten”, pagina 164. 1

Zie hoofdstuk 21, „Andere Belgische pensioeninstellingen”, op pagina 166 Hoofdstuk 1: Wat kan de RVP voor mij doen? ~ 15

16 ~ Hoofdstuk 1: Wat kan de RVP voor mij doen?

HOOFDSTUK 2 Het rustpensioen als werknemer

17

1. Heb ik recht op een rustpensioen als werknemer? Als u werknemer was in België of in het buitenland voor een in België gevestigde werkgever in de privésector hebt gewerkt of als een periode in die hoedanigheid wordt gelijkgesteld, kunt u in aanmerking komen voor een werknemerspensioen. Vanzelfsprekend moeten voor die tewerkstelling de wettelijke bijdragen zijn ingehouden. Een tewerkstelling als werknemer kan uitgeoefend worden als arbeider, bediende, mijnwerker, zeevarende, beroepsjournalist en als lid van het vliegende personeel van de burgerluchtvaart. Dit hoofdstuk verstrekt algemene inlichtingen betreffende een activiteit als arbeider of bediende. Voor de bijzondere regelingen voor mijnwerkers, zeevarenden, beroepsjournalisten en leden van het vliegende personeel van de burgerluchtvaart, zie hoofdstuk 14, pagina 127. Geven geen recht op een pensioen als werknemer: ~ De perioden van tewerkstelling die in aanmerking komen voor de toepassing van een andere pensioenregeling ingevoerd door of krachtens een wet, door een provinciaal reglement of door de Nationale maatschappij der Belgische Spoorwegen. Opgelet: voor een tewerkstelling in tijdelijk verband of voor korte duur, kunt u uitzonderlijk toch in aanmerking komen voor een werknemerspensioen. ~ De perioden van tewerkstelling als niet-inwonend huispersoneel waarvan de totale duur minder dan 24 uren per week bedraagt.

2. Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan? 2.1. Wettelijke pensioenleeftijd Mannen: op 65 jaar. Vrouwen: op 65 jaar sinds 1 januari 2009. Het pensioen gaat ten vroegste in op de eerste van de maand die volgt op de maand van de verjaardag (m.a.w. wie in november verjaart, is met pensioen op 1 december). Opgelet Alleen gerechtigden op sociale uitkeringen (zoals het brugpensioen, en de uitkeringen voor werkloosheid, ziekte of invaliditeit) MOETEN hun pensioen op de wettelijke leeftijd nemen. De uitbetaling van deze speciale regelingen wordt immers stopgezet bij het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd. In de andere gevallen staat het de werknemers vrij hun pensioen niet te nemen en hun beroepsactiviteit na de wettelijke pensioenleeftijd verder te zetten, als de werkgever daarmee akkoord gaat.

2.2. Vervroegde ingangsdatum Alleen werknemers die een toereikende loopbaan hebben kunnen vervroegd met pensioen gaan en wel ten vroegste in de maand volgend op hun 60ste verjaardag.

18 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

Met het oog op het bewijs van de vereiste loopbaanjaren houdt men niet alleen rekening met de perioden van tewerkstelling als werknemer, maar ook met de perioden waarvoor de pensioenrechten ingaan krachtens een andere Belgische pensioenregeling (zelfstandigen, openbare besturen, D.O.S.Z., …). In het kader van de internationale overeenkomsten houdt men ook rekening met perioden die pensioenrechten openen krachtens een buitenlandse regeling. Om het recht op het vervroegd pensioen te openen is sinds 01.01.2005 een loopbaan van 35 jaar vereist. Uw tewerkstelling gedurende elk van die kalenderjaren moet gewoonlijk en hoofdzakelijk zijn.

Wat verstaan we onder het begrip „Gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling”? Dit is het geval indien ze met een derde van een voltijdse tewerkstelling overeenstemt. Om dit na te gaan wordt de deeltijdse tewerkstelling samengedrukt (zie pagina 27). Het bewijs van een gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling wordt op de volgende manier geleverd: ~ De jaren vóór 1955: u moet bewijzen dat uw tewerkstelling gedurende het kalenderjaar ten minste overeenstemde met 185 dagen van 4 uur of 1.480 uur in totaal. ~ Van 1955 tot en met 1977: u moet bewijzen dat het totaal van de dagen van effectieve of gelijkgestelde tewerkstelling per kalenderjaar gelijk is aan ten minste 104 dagen voltijdse tewerkstelling. ~ Van 1978 tot en met 1991: de tewerkstelling moet ten minste 104 dagen voltijdse tewerkstelling per kalenderjaar omvatten én het resultaat van de berekening: (werkelijk loon) + (aantal gelijkgestelde dagen) moet ten minste 0,33 bedragen. minimumreferentieloon

312

~ Jaren vanaf 1992: uw individuele pensioenrekening of bijzonder loopbaanoverzicht vermeldt het aantal dagen en uren dat u gewerkt hebt, alsook het aantal uren dat met een voltijdse tewerkstelling overeenstemt. De verhouding tussen een voltijdse tewerkstelling en het aantal uren werkelijke tewerkstelling bepaalt het in aanmerking te nemen aantal dagen voltijdse tewerkstelling. Dit aantal moet ten minste 104 dagen bedragen. (In het onderwijs is de tewerkstelling gewoonlijk en hoofdzakelijk, wanneer de prestaties meer dan 6/10 omvatten van de voor de toekenning van een volledige wedde voorziene uurrooster. Voor het vliegend personeel van de burgerluchtvaart: ten minste 185 dagen van 4 uren per kalenderjaar of 150 vluchturen). Onder bepaalde voorwaarden worden sommige tijdvakken die niet voor de pensioenberekening in aanmerking komen wel in rekening gebracht voor het bereiken van de vereiste loopbaanvoorwaarde (b.v. tijdvakken waarin de loopbaan onderbroken wordt voor het opvoeden van kinderen en waarbij men geen pensioen heeft opgebouwd in een andere regeling). Met andere tijdvakken wordt voor het voldoen aan de loopbaanvoorwaarde geen rekening gehouden (b.v. de geregulariseerde studieperiodes, die wel een rol spelen bij de berekening van het pensioen).

2.3. Uitzondering Het pensioen kan niet vervroegd worden toegekend aan de gerechtigden op een voltijds conventioneel brugpensioen: voor hen is de pensioenleeftijd 65 jaar.

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 19

Voorbeeld 1 Een man, geboren op 2 februari 1949, is gedurende 19 jaar bediende en gedurende 16 jaar rijkspersoneelslid geweest. Zijn totale loopbaan telt dus (19 + 16 =) 35 jaren. Hij kan op de leeftijd van 60 jaar zijn werknemerspensioen nemen. De maand van zijn 60ste verjaardag is februari 2009. Het werknemerspensioen gaat dus ten vroegste op 1 maart 2009 in.

Voorbeeld 2 Een vrouw, geboren op 8 februari 1946, is 15 jaar arbeidster en 16 jaar zelfstandige geweest. Haar totale loopbaan telt dus (15 + 16 =) 31 jaren. Zij mag niet op 60 jaar met pensioen gaan (niet ten minste 35 jaren loopbaan). Voor haar is de gewone pensioenleeftijd 65 jaar. Daar ze 65 wordt in februari 2011, gaat haar pensioen ten vroegste op 1 maart 2011 in.

2.4. Op welke datum gaat mijn pensioen in? Als u recht hebt op het vervroegd rustpensioen zal dit ingaan op de gevraagde ingangsdatum (maar niet vóór de leeftijd van 60 jaar) tenzij de aanvraag later werd ingediend want dan zal het pensioen ingaan op de eerste dag van de maand volgend op deze van de aanvraag. Wenst u uw pensioen op de wettelijke pensioenleeftijd dan gaat het in op de eerste van de maand volgend op de maand waarin u die leeftijd bereikt.

3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? Zie hoofdstuk 11, punt 1, pagina 92 en punt 2, pagina 95.

4. Hoe verloopt het onderzoek van mijn pensioendossier? Uw dossier wordt samengesteld in de centrale administratie van de RVP en vervolgens ter behandeling aan het bevoegde kantoor overgemaakt (u vindt een lijst van onze kantoren op pagina 164). Dit kantoor onderzoekt de aanvraag en vraagt zo nodig aanvullende documenten om uw beroepsloopbaan te staven. Zodra alle gegevens verzameld zijn, wordt een beslissing genomen. Die beslissing wordt met redenen omkleed en u aangetekend toegezonden.

5. Hoe wordt mijn pensioen berekend? Voorbeeld Welke elementen beïnvloeden de berekening van het pensioenbedrag? Voor elk kalenderjaar van uw beroepsloopbaan als werknemer hebt u recht op een pensioenopbrengst die in beginsel als volgt wordt berekend: ~ het jaarloon wordt aangepast aan de huidige levensduurte (herwaarderen); ~ het zo aangepaste jaarloon wordt gedeeld door het aantal jaren dat u nodig hebt voor een volledig pensioen als werknemer; ~ van dit laatste bedrag krijgt u 60  of 75  naargelang uw gezinstoestand.

20 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

In beginsel is uw totaal jaarlijks pensioen gelijk aan de som van de hiervoor berekende pensioenopbrengsten per loopbaanjaar. Uit dit beginsel kan worden afgeleid: ~ hoe langer uw loopbaan, hoe meer pensioen, … maar het aantal in aanmerking genomen jaren kan wel worden beperkt tot het aantal nodig voor een volledig pensioen; ~ hoe hoger uw lonen, hoe meer pensioen, … maar het in aanmerking genomen loon kan wel worden beperkt tot een vastgesteld grensbedrag; ~ een gehuwd persoon kan onder bepaalde voorwaarden meer verkrijgen dan een ongehuwd persoon. Was u tewerkgesteld als mijnwerker, zeevarende, beroepsjournalist of als lid van het vliegende personeel van de burgerluchtvaart, dan gelden er bijzondere berekeningsregels. Onder bepaalde voorwaarden kan een te laag pensioen verhoogd worden tot het gewaarborgd minimumpensioen.

5.1. De beroepsloopbaan 5.1.1. Welke perioden maken deel uit van de beroepsloopbaan? De beroepsloopbaan wordt niet alleen gevormd door de perioden van tewerkstelling als werknemer, maar ook door de perioden van gelijkstelling met een tewerkstelling. Die gelijkstelling dekt bepaalde perioden van vakantie, ziekte, werkloosheid, staking, militaire dienstplicht, loopbaanonderbreking, enz, (zie 5.1.3. lager). 5.1.2. De loopbaanbreuk Voor mannen én vrouwen bedraagt een volledige loopbaan 45 jaar. De loopbaanbreuk wordt uitgedrukt in 45sten. Bij een onvolledige loopbaan krijgt u slechts een breukgedeelte van een pensioen voor een volledige loopbaan. Dit breukgedeelte noemen wij de loopbaanbreuk: in de noemer komt het aantal jaren nodig voor een volledige loopbaan en in de teller het aantal jaren van uw loopbaan als werknemer. Was u tewerkgesteld in het kader van een bijzondere regeling voor mijnwerkers, zeevarenden, beroepsjournalisten of leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart, raadpleeg dan hoofdstuk 14, pagina 127.

5.1.3. Perioden van gelijkstelling Hieronder vindt u de meest voorkomende perioden die gelijkgesteld worden met perioden van tewerkstelling. Voor de perioden van 1 tot en met 5 wordt de gelijkstelling in principe slechts aanvaard zo u de wettelijk voorziene uitkeringen hebt genoten. 1. De perioden van onvrijwillige werkloosheid en van beroepsopleiding. 2. De perioden van tewerkstelling als werkloze door provincies, gemeenten en openbare instellingen. 3. De perioden van arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of invaliditeit en de perioden van moederschapsbescherming.

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 21

4. De perioden van loopbaanonderbreking. U komt in aanmerking als u aan de drie volgende voorwaarden voldoet: • als u de onderbrekingsvergoeding geniet; • als u op het ogenblik van de loopbaanonderbreking verbonden bent door een arbeidsovereenkomst waarvan de uitvoering gedeeltelijk of geheel is opgeschort; • als de periode van onderbreking niet in aanmerking komt voor pensioentoekenning in een andere pensioenregeling. De gelijkstelling is kosteloos en voor de volledige periode bij een gedeeltelijke onderbreking voor een „voltijdse” werknemer vanaf de leeftijd van 50 jaar en bij een onderbreking voor palliatieve zorgen, verzorging van een zwaar zieke of ouderschapsverlof. In de andere gevallen komt slechts een deel van de periode in aanmerking voor gelijkstelling en is gelijkstelling slechts voor een deel van de periode kosteloos. ~ Volledige loopbaanonderbreking door een voltijdse werknemer De eerste 12 maanden worden kosteloos gelijkgesteld en ook de daaropvolgende 24 maanden op voorwaarde dat u of uw echtgenoot, met wie u samenwoont, kinderbijslag ontvangt voor een kind van minder dan 6 jaar. Na afloop van die termijn bezorgt u de RVP een attest van het kinderbijslagfonds waarop het voorgaande wordt bevestigd met aanduiding van de periode. In de daaropvolgende perioden kunt u bijdragen betalen (zie pagina 147). In totaal kunnen zestig maanden loopbaanonderbreking gelijkgesteld worden. ~ Volledige loopbaanonderbreking door een „deeltijdse werknemer” Hier gelden dezelfde regels als voor een voltijdse werknemer maar het aantal gelijkgestelde dagen wordt beperkt in functie van het belang van de deeltijdse arbeid. ~ Gedeeltelijke loopbaanonderbreking door een „voltijdse” werknemer Indien u: • uw voltijdse betrekking onderbreekt met 1/5, 1/4, 1/3 of de helft, of • uw deeltijdse betrekking, die ten minste 3/4 van een voltijdse betrekking bedraagt, herleidt tot de helft van een voltijdse betrekking, wordt het aantal niet-gewerkte dagen voor uw pensioenberekening gratis gelijkgesteld met gewerkte dagen gedurende een periode van 12 maand (312 dagen), of, indien u een kind ten laste heeft van minder dan 6 jaar, gedurende een periode van maximaal 36 maand (936 dagen). Daarenboven wordt deze gratis gelijkstelling gespreid over meerdere kalenderjaren, dit in verhouding tot de duur van de onderbreking. In de daaropvolgende perioden kunt u bijdragen betalen (zie pagina 148). In totaal kunnen 1.560 dagen loopbaanonderbreking gelijkgesteld worden. ~ Enkele voorbeelden van kosteloze gelijkstelling bij gedeeltelijke loopbaanonderbreking

22 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

Voorbeeld 1 Vanaf 1 januari 1998 onderbreekt u uw voltijdse tewerkstelling met 1/4, en dit tot en met 31 december 2002, hetzij gedurende 60 maand. Gedurende elk van die jaren zullen voor uw pensioenberekening 312 x 3/4 = 234 dagen voltijdse tewerkstelling in aanmerking genomen worden. De gratis gelijkstelling bedraagt (over de volledige periode) maximaal 312 dagen indien u geen kind ten laste heeft en maximaal 936 dagen indien u een kind ten laste heeft, jonger dan 6 jaar. Veronderstellen we dat u geen kinderlast heeft. Het aantal gewerkte dagen – 234 – zal telkens met 78 verhoogd worden, zodat het totaal op 312 (het maximum aantal per jaar) wordt gebracht, en dit tot uw „tegoed” is uitgeput. Dit ziet eruit als volgt: Jaar

Gewerkte dagen

Gratis gelijkgestelde dagen

1998

234

78

1999

234

78

2000

234

78

2001 Totaal

234

78 312

De gratis gelijkstelling kan verleend worden tot 31 december 2001. Op dat ogenblik is uw tegoed van 312 dagen immers opgebruikt. De ontbrekende dagen (78) voor het jaar 2002 kunnen enkel mits bijdragebetaling gelijkgesteld worden. Hebt u echter een kind ten laste, jonger dan 6 jaar, zullen ook voor het jaar 2002 de ontbrekende dagen in aanmerking komen voor gratis gelijkstelling.

Voorbeeld 2 In uw onderneming bedraagt de voltijdse tewerkstelling 36 uur per week. U presteert 32 uur per week (dus meer dan de 3/4 de van een voltijdse tewerkstelling). U onderbreekt uw loopbaan tot de helft van de voltijdse arbeidsregeling; u zult in de toekomst dus 36 : 2 = 18 uur presteren. Anders uitgedrukt, u werkt 32 – 18 = 14 uur minder per week, of een vermindering op jaarbasis met 14 x 52 = 728 uur. Deze 728 uur vertegenwoordigen in uw onderneming 121 dagen of 312 x 728 = (14 x 52) 1.872 = (36 x 52). Per jaar kan u een gratis gelijkstelling krijgen voor 121 dagen, tot op het ogenblik dat uw „tegoed” van 312 (zonder kinderlast) of maximaal 936 dagen (met kinderlast) opgebruikt is.

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 23

5. Het recht op tijdskrediet of loopbaanvermindering Het tijdskrediet kan betrekking hebben op: • een volledige schorsing van de arbeidsprestaties; • een vermindering van de arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking; • een vermindering van de arbeidsprestaties met 1/5. De gelijkstelling is onbeperkt bij een vermindering (tot halftijds of met 1/5) vanaf de leeftijd van 50 jaar. In de andere gevallen van tijdskrediet en loopbaanvermindering is de gelijkstelling beperkt: • er kan gelijkstelling verleend worden voor de eerste 12 maanden tijdskrediet. Indien een collectieve arbeidsovereenkomst de duur van het recht op tijdskrediet heeft opgetrokken kan dit maximum worden verhoogd tot 36 maanden; niet te spreiden over meer dan 3 kalenderjaren (dus: 36 maanden is niet gelijk aan telkens zes maanden gespreid over 6 jaar): • er kan gelijkstelling verleend worden voor de eerste 60 maanden van loopbaanvermindering met 1/5. Het aantal gelijkgestelde dagen wordt steeds beperkt in functie van het belang van de vermindering. 6. Arbeidsbeperking wegens herverdeling van de arbeid De perioden in een kalenderjaar, vanaf 1 juli 1997, tijdens welke de werknemer geen activiteit heeft uitgeoefend omdat hij in het raam van maatregelen tot herverdeling van de arbeid, zijn arbeidsprestaties heeft beperkt, kunnen tot beloop van ten hoogste 624 dagen worden gelijkgesteld. Dit aantal dagen wordt gespreid over meerdere kalenderjaren, en dit in verhouding tot de duur van de vermindering van de arbeidsprestaties. Voorbeeld In het kader van de herverdeling van de arbeid besliste u om vanaf 1 januari 2000 nog 6 uur per dag te werken, dus 1/4 minder dan voorheen. Op 1.01.2005 begon u terug voltijds te werken. Vooreerst zal – voor elk van de jaren – uw aantal gewerkte dagen gedurende deze periode teruggebracht worden van 312 naar 234 (3121 dagen van 3/4 tewerkstelling stemt overeen met 234 volle dagequivalenten). Hieraan kunnen telkens 78 dagen toegevoegd worden om het maximum aantal van 312 te verkrijgen. Aangezien u over een „tegoed” beschikt van 624 dagen kan de volledige periode van 5 jaar gelijkgesteld worden (78 x 5 = 390).

1

1

Normaal aantal werkdagen per kalenderjaar, in de zesdagenweek omgezet naar 5 dagen-week.

24 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

7. Deeltijds werknemer met behoud van rechten Het statuut van deeltijds werknemer met behoud van rechten werd ingevoerd met ingang van 1.06.1993. Zonder in detail te treden, kan gesteld worden dat dit statuut tot doel heeft sommige werknemers, die al of niet gedwongen deeltijds werk aanvaarden, (ofwel vanuit de werkloosheid ofwel vanuit een voltijdse betrekking), het recht op volledige sociale uitkeringen te waarborgen indien ze (terug) werkloos worden. De pensioenreglementering kent 2 categorieën deeltijdse werknemers met behoud van rechten: • met een inkomensgarantie-uitkering Deze werknemers krijgen, naast hun loon, nog een uitkering vanwege de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. Het genot van deze uitkering is echter afhankelijk van een aantal voorwaarden: het gemiddeld aantal gepresteerde uren, het gemiddeld bruto maandinkomen en het gemiddeld netto maandinkomen mag bepaalde grenzen niet overschrijden. Voor de deeltijdse werknemers met behoud van rechten die de inkomensgarantie-uitkering genieten is de gelijkstelling onbeperkt in de tijd. Voorbeeld In 1994 hebt u 250 dagen gewerkt. Uw individuele rekening vermeldt daarenboven 260 gelijkgestelde dagen. Uit de „maatmangegevens” (zie hiervoor pagina 29) blijkt dat u 1.317 uur gewerkt heeft, terwijl een voltijdse tewerkstelling in uw onderneming overeenstemt met 1.976 uur. Uw aantal gewerkte dagen wordt samengedrukt tot 312 x

1.317 = 208 dagen. 1.976

Uw aantal gelijkgestelde dagen wordt samengedrukt tot 260 x

1.317 = 173 dagen. 1.976

Dit laatste aantal wordt beperkt tot 104 omdat het totaal van 312 dagen (208 + 104) niet mag overschreden worden. • zonder een inkomensgarantie-uitkering U wordt tot deze categorie gerekend wanneer u, naast uw loon, geen bijkomende uitkering meer ontvangt omdat uw gemiddeld aantal gepresteerde uren, uw gemiddeld bruto maandinkomen of uw gemiddeld netto-inkomen bepaalde grenzen te boven gaat. De niet-gepresteerde arbeidstijd gedurende de periode van het statuut worden gelijkgesteld tot beloop van ten hoogste 1.560 dagen.

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 25

Voorbeeld U bezit het statuut van deeltijds werknemer met behoud van rechten (maar zonder inkomensgarantieuitkering) vanaf 1 februari 1996. Voordien was u volledig werkloos. De „maatmangegevens” (zie pagina 29) vermelden dat u een tewerkstelling uitoefent van 1.290 uur/ jaar. Een voltijdse tewerkstelling in uw onderneming bedraagt 1.976 uur (38 uur/ week x 52 weken). Uw gewerkte dagen worden samengedrukt tot

312

x 1.290 = 204 „volle” dagen.

1.976 Voor elk van de jaren – beginnend met 1996 – kunnen 312 – 204 = 108 dagen gelijkgesteld worden aan de hoger vermelde voorwaarden. Uw „krediet” van 1.560 dagen zal als volgt worden verdeeld: 1996 tot en met 2009: • 204 dagen tewerkstelling • 108 dagen gelijkstelling Dit geeft een totaal aantal dagen gelijkstelling gelijk aan, 14 jaar x 108 = 1.512. In het jaar 2010 kunnen dus nog maximaal 1.560 – 1.512 = 48 dagen worden gelijkgesteld. In de daaropvolgende jaren zal er geen gelijkstelling meer zijn.

Belangrijk In beide gevallen mag uw pensioenopbrengst van het kalenderjaar, waarin de gelijkgestelde dagen zijn gelegen die volgen uit uw deeltijdse arbeid met behoud van rechten, niet hoger zijn dan de pensioenopbrengst van het daaraan voorafgaande jaar. Voor de hiernavolgende perioden wordt de gelijkstelling slechts aanvaard indien u bij de aanvang van de gelijk te stellen periode werknemer was of u zich al in een periode van gelijkstelling bevond.

8. De perioden dat u een wettelijke vergoeding genoot wegens arbeidsongeval of beroepsziekte en u ten minste 66  arbeidsongeschikt was. 9. De perioden van inactiviteit van een gebrekkige of verminkte of van een mindervalide die ten minste 66  arbeidsongeschikt was, evenals de periode van inactiviteit van een gehandicapte wiens verdienvermogen tot één derde of minder van die van een niet-gehandicapte werd verminderd. 10. De perioden van vakantie beoogd bij de wetgeving betreffende het jaarlijks verlof van de loonarbeiders. 11. De perioden van staking erkend door de vakorganisaties en de perioden van arbeidsonderbreking wegens uitsluiting (lock-out).

26 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

12. De perioden van militaire dienst bij het Belgisch leger en de erkende perioden als gewetensbezwaarde op voorwaarde dat voor die perioden geen pensioen wordt toegekend in een ander pensioenstelsel. Deze gelijkstelling kan ook verleend worden indien u de hoedanigheid van werknemer hebt gehad in de loop van de drie jaar volgend op het einde van die perioden en ten minste één jaar gewoonlijk en hoofdzakelijk tewerkgesteld bleef. 13. De perioden van voortgezette verzekering beperkt zoals voorzien bij de wetgeving inzake ziekte- en invaliditeitsverzekering, gedekt door een attest. Dit is onder meer van toepassing op: ~ de werkloze werknemer aan wie het voordeel van de werkloosheidsvergoeding geweigerd is omdat hij niet de vereiste arbeidsprestaties heeft geleverd of omdat zijn loon te laag was; ~ de werknemer wiens arbeidsovereenkomst na akkoord der partijen is geschorst; ~ de werkneemster die haar kind zoogt.

5.1.4. Samendrukking van deeltijdse tewerkstelling tot voltijdse tewerkstelling 5.1.4.1. Wat is deeltijdse tewerkstelling? Op het vlak van de pensioenreglementering kan het begrip „deeltijdse arbeid” zeer eenvoudig gedefinieerd worden: het betreft elke tewerkstelling die niet voltijds is, of, met andere woorden, elke tewerkstelling waar, voor een bepaald jaar, op het uittreksel van de individuele pensioenrekening of het bijzonder loopbaanoverzicht, minder dan 312 volledig gewerkte en/of gelijkgestelde dagen ingeschreven zijn. Naast deze gewone deeltijdse tewerkstelling bestaan er nog verschillende andere vormen van deeltijdse tewerkstelling (zie pagina 24 „Arbeidsbeperking wegens herverdeling van de arbeid” en „Deeltijds werknemer met behoud van rechten”). 5.1.4.2. Waarom moet de deeltijdse (part-time) tewerkstelling samengedrukt worden tot voltijdse tewerkstelling? Bij een voltijdse tewerkstelling zal de pensioenberekening in de regel worden uitgevoerd op basis van het aantal gewerkte dagen dat op de individuele pensioenrekening of het bijzonder loopbaanoverzicht werd ingeschreven. Bij een deeltijdse arbeid zal het aantal vermelde (en onvolledige) dagen samengedrukt worden tot „voltijdse dagen”.1 Voorbeeld In 1975 werkte u gedurende het volledige jaar (3121 dagen) dagelijks een halve dag, voor een totaal loon van 4.957,87 . U vraagt uw pensioen aan met ingang van 1 januari 2009. U voldoet aan de voorwaarden qua leeftijd en duur van de loopbaan. Voor dat jaar zal rekening gehouden worden met: • 312/2 = 156 volle dagequivalenten • uw loon van 4.957,87 .

1

Normaal aantal werkdagen per kalenderjaar. Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 27

Deze samendrukking is ook van belang om vast te stellen of voldaan is aan de voorwaarde om: • vervroegd met pensioen te kunnen gaan (zie punt 2.2., pagina 18); • recht te hebben op het gewaarborgd minimumpensioen (zie punt 5.4., pagina 36). 5.1.4.3. Hoe wordt de deeltijdse tewerkstelling samengedrukt? Afhankelijk van de periode waarin u deeltijds werkte, gebeurt die samendrukking op een andere manier. ~ Jaren vóór 1955 De deeltijdse tewerkstelling tijdens die jaren drukken wij niet samen. Voor de jaren met voldoende pensioenstortingen, krijgt u het volledig pensioen. Zijn ze onvoldoende dan krijgt u voor die jaren geen pensioen. ~ Jaren na 1954 en vóór 1978 Als blijkt dat uw tewerkstelling niet voltijds was, drukken wij het aantal dagen samen tot voltijdse dagen. Voorbeeld • In 1975 werkte u gedurende het volledige jaar (312 dagen) halve dagen • Voor dat jaar zal dus rekening worden gehouden met: 312

= 156 voltijdse dagen.

2

~ Jaren na 1977 en vóór 1992 De samendrukking van het aantal onvolledige dagen tot voltijdse dagen gebeurt voor deze periode op 2 manieren: 1ste manier: zoals voor de jaren na 1954 en vóór 1978 2de manier: door de toepassing van de volgende formule:

W

+ AD

MW

312

W = uw brutoloon gedurende een jaar na 1977 en vóór 1992 MW =het gewaarborgd minimumloon tijdens datzelfde jaar AD = aantal dagen gelijkstelling De gewaarborgde minimumlonen, die voor de toepassing van de formule in aanmerking worden genomen, zijn de volgende: Jaar

Bedrag 

Jaar

Bedrag 

1978

5.964,62 

1984

9.348,36 

1979

6.085,69 

1985

9.535,17 

1980

6.456,04 

1986 – 87 – 88

9.920,40 

1981

6.988,52 

1989

10.331,51 

1982

7.978,50 

1990

10.538,25 

1983

8.809,05 

1991

10.963,64 

We vergelijken het aantal samengedrukte dagen bekomen bij toepassing van de eerste manier met die van de tweede manier en behouden het laagste aantal. 28 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

Voorbeeld In het jaar 1986 heeft u 286 dagen halftijds gewerkt en 56 halve dagvergoedingen werkloosheid ontvangen. Uw loon bedroeg 6.941,02 . 1ste stap Uw effectieve gewerkte en gelijkgestelde dagen worden naar voltijdse dagen omgezet: 286 + 2

56

=

171

„volledige dagen” of 55  van een volledige tewerkstelling (171/312)

2

2de stap Toepassing van de formule W MW

+ AD 312

geeft als resultaat 6.941,02  + 28 (=56/2) = 0,7 + 0,09 = 0,79 9.920,40 

312

of 79  van een volledige tewerkstelling.

~ Jaren na 1991 Als u een deeltijdse tewerkstelling uitoefent gedurende deze periode, vermeldt uw individuele pensioenrekening of bijzonder loopbaanoverzicht twee bijkomende gegevens: • Het aantal uren dat u per jaar hebt gewerkt. • Het aantal uren dat overeenstemt met een voltijdse tewerkstelling in de onderneming of de bedrijfstak waar u werkte (dit noemt men de „maatman”). De samendrukking tot voltijdse dagen gebeurt op basis van die twee gegevens.

Voorbeeld In 1992 hebt u 1.493 uur gepresteerd, verspreid over 290 dagen. Daarenboven komen er nog 30 volledig vergoede werkloosheidsdagen op uw individuele rekening voor. Een voltijdse arbeidsregeling bedraagt in uw onderneming 1.976 uur (38 u/ week x 52 weken). Uw loon bedraagt voor dat jaar 8.676,27 . De voltijdse dagprestatie wordt als volgt bekomen:

312

x 1.493 =

236.

1.976 NB: 312 = dit is het maximum aantal dagen dat voor een bepaald jaar kan in aanmerking genomen worden. Hieraan worden de volle werkloosheidsdagen toegevoegd, wat het totaal brengt op 236 + 30 = 266 dagen.

5.1.4.4. Tewerkstelling in ploegenstelsel Sommige werknemers, tewerkgesteld in een ploegenstelsel, presteren meer dan een normale werkdag van 8 uur. Ze werken dan ook minder dan 5 dagen per week. Voor deze werknemers mag het aantal dagen dat voorkomt op het uittreksel van hun individuele pensioenrekening of bijzonder loopbaanoverzicht omgezet worden naar de reële verhouding tussen: • enerzijds, het aantal door hen gepresteerde uren, en, • anderzijds, het in die sector geldende voltijdse arbeidsregime.

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 29

Voorbeeld 1. U bent verpleegkundige en u werkt gedurende 3 dagen naar rata van 12 uur per dag, of 36 uur per week. Dit is een voltijdse tewerkstelling. Uw individuele rekening vermeldt slechts 187 gewerkte dagen. Bij de berekening van uw pensioen zal rekening gehouden worden met 312 dagen tewerkstelling. 2. U werkt als arbeider 4 dagen per week gedurende 9.30 uur per dag. In uw onderneming bedraagt de voltijdse tewerkstelling 38 uur per week. Uw individuele rekening vermeldt 200 gewerkte dagen en 18 ziektedagen. Dit aantal zal bij uw pensioenberekening worden verhoogd tot: 200 x

6 = 300 dagen.

4 Aangezien u meer dan 285 dagen tewerkstelling bewijst, worden bij uw 300 dagen effectieve tewerkstelling 12 gelijkgestelde dagen gevoegd, zodat u het volledig jaar (312 dagen) wordt toegekend.

5.1.5. Het bewijs van tewerkstelling en gelijkstelling als werknemer Dit bewijs wordt geleverd: ~ Voor elk kalenderjaar vóór 1946 door het bewijs dat de tewerkstelling aanleiding heeft gegeven tot het storten van de verplichte bijdragen. De vereiste stortingen worden geacht verricht te zijn voor de perioden waarvoor u de voorziene gelijkstellingen kan genieten. ~ Voor de periode na 31 december 1945, door elk document dat bewijst dat de pensioenstortingen werden afgehouden of dat u de voorziene gelijkstellingen kunt genieten. De gegevens die voorkomen op uw individuele pensioenrekening of bijzonder loopbaanoverzicht gelden als bewijs. Zo dit bewijs onvolledig is zal u gevraagd worden aanvullende bewijzen te verstrekken (o.a. niet ingeleverde stortingskaarten met zegels voor de jaren vóór 1955, loonstrookjes enz.). Was u als grens- en seizoenwerknemer of in bijzondere regelingen tewerkgesteld, raadpleeg dan ook hoofdstukken 12 (pagina 110) en 14 (pagina 127).

5.1.6. Jaren die niet in aanmerking komen ~ Er wordt geen rekening gehouden met het jaar waarin het pensioen ingaat noch met de jaren waarin u een rustpensioen als werknemer heeft ontvangen. ~ Een jaar voor 1955 wordt slechts in aanmerking genomen indien aan de voorwaarde van gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling voldaan is. Aan die voorwaarde is voldaan als de hoedanigheid van werknemer bewezen is voor 185 dagen van elk minstens 4 uur of voor 1.480 uren per kalenderjaar. ~ Indien er als werknemer meer jaren bewezen zijn dan voor een volledige loopbaan noodzakelijk is, wordt er geen rekening gehouden met de minst voordelige jaren die een volledige loopbaan overschrijden.

30 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

~ Bij de gemengde loopbanen ten slotte wordt er geen rekening gehouden met de minst voordelige jaren die de eenheid van loopbaan doen overschrijden. Voorbeeld ~ loopbaanbreuk werknemer = ~ loopbaanbreuk openbare diensten 34/37,5 = ~ Totaal:

10/45 40/45 50/45

Daar de eenheid met 5/45 wordt overschreden, wordt de loopbaan als werknemer met 50 – 45 = 5 jaar verminderd zodat er nog 10 – 5 = 5 jaar overblijft wat de loopbaanbreuk tot 5/45 terugbrengt. De vijf voordeligste jaren in de regeling voor werknemers worden in rekening gebracht.

Overschrijdt het pensioen dat u voor een volledige loopbaan in de andere regeling had ontvangen een bepaald bedrag niet, dan wordt de beperking slechts in geringere mate of helemaal niet toegepast. Ontvangt u een buitenlands pensioen, dan vindt u bijkomende informatie op pagina 104, „De beperking van de loopbaanbreuk”. Toekenning van pensioenen beneden 100€ In het verleden werd een pensioen niet toegekend als dit niet meer dan 99,16  (index 118,47) bedroeg. Vanaf 01.02.2007 is deze regel afgeschaft. Dit betekent dat: • indien uw dossier nog in onderzoek is, een beslissing wordt genomen die rekening houdt met deze nieuwe regel; • als u in het verleden geen pensioen werd toegekend omwille van deze regel, u een nieuwe aanvraag kan indienen. U kunt deze aanvraag per gewone brief toezenden en uw pensioen zal dan toegekend worden vanaf de maand volgend op uw aanvraag. Opmerking. Indien uw maandelijks te ontvangen pensioen echter niet hoger is dan 34,701 , wordt uw pensioen jaarlijks uitbetaald in de loop van de maand december.

5.2. De lonen 5.2.1. De verdiende lonen voor de perioden van tewerkstelling ~ De jaren vóór 1955 (vóór 1958 voor bedienden) Voor die jaren beschikt men niet over de verdiende lonen. Het pensioen wordt daarom op basis van bij de wet vastgestelde forfaitaire lonen berekend (zie pagina 180). ~ De jaren na 1954 Voor die jaren worden de verdiende Ionen in aanmerking genomen. Voor de bedienden worden die lonen slechts vanaf 1958 aangerekend en dit tot beloop van een grensbedrag. Voor de jaren vanaf 1981 geldt voor alle werknemers een begrenzing van het loon (zie pagina 185). 1

Index 125,73 vanaf 1 september 2008. Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 31

5.2.2. Het minimumloon Voor de pensioenen die daadwerkelijk en voor de eerste maal ten vroegste ingaan op 01.10.2006, is het bedrag van het minimumloon per loopbaanjaar 19.131,532 . Indien voor een jaar het loon lager ligt dan dit minimumbedrag, wordt het pensioen op basis van dit minimumloon berekend. Voor jaar met een tewerkstelling die niet voltijds was wordt de tewerkstelling steeds gebracht tot het peil van volledige tewerkstelling door toepassing van de samendrukking. Er zijn twee voorwaarden: • dat u gedurende ten minste 15 jaar werknemer bent geweest (in het geval van een gemengde loopbaan wordt die voorwaarde na toepassing van alle cumulatieregels onderzocht) en dat deze tewerkstelling met ten minste een derde van een voltijdse werkregeling overeenstemt (3121 dagen : 3 = 104 dagen); • dat uw pensioen het bedrag van 16.505,353  per jaar voor een gezin of 13.204,273  per jaar voor een alleenstaande, niet bereikt. Deze bedragen worden vermenigvuldigd met de weerhouden loopbaanbreuk. De toekenning van het minimumloon per loopbaanjaar mag niet tot gevolg hebben dat het toegekende pensioen hoger ligt dan beide hierboven vermelde bedragen (gezin of alleenstaande). Deze bedragen worden eveneens vermenigvuldigd met de weerhouden loopbaanbreuk. Voorbeeld 1 Het pensioen voor een loopbaan van 28/45 bedraagt 7.000  op basis van de gegevens van de individuele rekening. Na de vervanging van het minimumloon voor 15 jaren kan het pensioen worden opgetrokken tot 8.500  maar aangezien de loopbaan slechts 28/45 bedraagt, wordt het beperkt tot 8.216,99  of 13.204,2743  x 28/45.

Voorbeeld 2 Voor het jaar 1970 levert u het bewijs van 210 „volle” gewerkte en 20 „volle” gelijkgestelde dagen. Uw – geherwaardeerd – loon bedraagt 5.000 . Dit loon zal in de pensioenberekening vervangen worden door een loon van 19.131,5342  x 230/312 = 14.103,37 .

5.2.3. De lonen voor de gelijkgestelde perioden (fictief loon) ~ Gelijkstelling wegens „Herverdeling van de arbeid” en als „Deeltijds werknemer met behoud van rechten zonder inkomensgarantie-uitkering” (zie pagina 24). Voor deze perioden van gelijkstelling wordt het gewaarborgd minimumloon in aanmerking genomen. ~ Andere gelijkstellingen Er wordt een fictief loon aangerekend dat voor de jaren vóór 1968 bij wet wordt opgelegd. Vanaf 1968 staat het in verhouding tot het werkelijk loon dat in het kalenderjaar voor de werkonderbreking werd verdiend. 1

Normaal aantal werkdagen per kalenderjaar.

2

Bedrag aan indexcijfer 125,73 vanaf 1 september 2008. Vanaf 1 september 2009 aan index 125,73 wordt dit 20.097,35 .

3

Bedrag aan indexcijfer 125,73 vanaf 1 september 2008.

32 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

Als in dat jaar geen werkelijk loon werd verdiend, wordt het loon van het jaar van de werkonderbreking als basis genomen en als dat ontbreekt, het loon na het jaar van de werkonderbreking. Als dat ook ontbreekt, wordt het fictieve loon van 1967 genomen. De onvrijwillige werkloze die de 50 jarige leeftijd bereikt heeft en die een activiteit als zelfstandige begint, kan bij stopzetting van die activiteit binnen de periode van 9 jaar, opnieuw van een gelijkstelling genieten indien hij uitkeringsgerechtigd werkloze wordt. Deze gelijkstelling wordt dan berekend op basis van het fictieve loon van het kalenderjaar waarin de eerste werkloosheidperiode is geëindigd, op voorwaarde dat de onvrijwillige werkloze gedurende 20 jaar gewoonlijk en hoofdzakelijk werd tewerkgesteld als werknemer vóór het aanvatten van de zelfstandige activiteit. Voorbeeld JAAR 1967

1968

DAGEN

LOON

Gewerkt

286 dagen

4.274,43 

Gelijkgestelde Totaal

26 dagen 312 dagen

Gewerkt

112 dagen

Gelijkgestelde Totaal

200 dagen 312 dagen

(7,60*  x 26)

197,52  4.471,95  1.681,21 

Hoe wordt het fictief loon berekend voor de 200 dagen gelijkstelling in 1968? Eerst wordt het gemiddeld dagloon van het jaar 1967 berekend: 4 471,95  : 312 = 14,33 . Vervolgens wordt dit gemiddeld dagloon van 1967 gebracht op het indexcijfer en het prijs- en welvaartsniveau van 1968 door het met de gepaste coëfficiënt te vermenigvuldigen: 14,33  x 1,027769 = 14,73 . Ten slotte wordt dit geherwaardeerd gemiddeld dagloon vermenigvuldigd met het aantal gelijkgestelde dagen in 1968: 14,73  x 200 = 2.946,00 . * dagelijkse fictieve bezoldiging vastgesteld bij wet

5.2.4. Vervanging van het werkelijk verdiend loon door het forfaitair/fictief loon Bij verminderd verdienvermogen mag het werkelijk verdiende loon in bepaalde gevallen vervangen worden door het voordeliger forfaitair of fictief loon. Die mogelijkheid is onder meer voorzien voor: ~ de werknemer die, tijdens het beschouwde jaar, voor ten minste honderd vijfentachtig dagen, de tegemoetkoming heeft genoten in toepassing van de wetten betreffende: • de gebrekkigen en verminkten; • de mindervaliden; • de gehandicapten;

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 33

~ het slachtoffer van een arbeidsongeval of een beroepsziekte indien de blijvende ongeschiktheid ten minste 30  bedraagt; ~ de zieke of invalide werknemer die gaat werken met de toestemming van de adviserende dokter; ~ de werknemer die werkloosheidsuitkering geniet en tevens een beroepsarbeid uitoefent die toegelaten is door de werkloosheidsreglementering; ~ de werkloze werknemer die huishoudelijk werk aanneemt en de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening daarvan in kennis stelt; ~ de perioden waarvoor het „Fonds tot vergoeding van de wegens bedrijfssluiting ontslagen werknemers” vergoedingen heeft uitbetaald die voor het werknemerspensioen als loon worden

beschouwd op voorwaarde dat: • het bedrag ervan werd beperkt bij toepassing van het koninklijk besluit van 6 juli 1967; • de ontslagen werknemer in de loop van die perioden geen andere beroepsactiviteit heeft aangevat; ~ de werknemer die ten vroegste vanaf 1 juli 2000 een deeltijdse tewerkstelling heeft aanvaard zoals beschreven op bladzijde 24 onder nummer 6; ~ de werknemer die ten vroegste vanaf 1 juli 2000 van een voltijdse naar een deeltijdse tewerkstelling is overgegaan in het raam van: • een door de Minister van Tewerkstelling en Arbeid goedgekeurd herstructureringsplan; • een bedrijfsplan tot herverdeling van de arbeid; ~ de werknemer die ten vroegste vanaf 1 juli 2000 een voltijdse of deeltijdse tewerkstelling heeft aanvaard na sommige perioden van gelijkstelling (o.a. de perioden zoals vermeld op pagina 21 onder de nummers 1, 2 en 3) op voorwaarde dat hij op het ogenblik dat de nieuwe tewerkstelling aanvangt: • de leeftijd van 50 jaar heeft bereikt; • het bewijs levert van een tewerkstelling als werknemer gedurende ten minste 20 jaar, elk met ten minste één derde van een voltijdse tewerkstelling (zie bladzijde 19); ~ de werknemer die ten vroegste vanaf 1 januari 2004 na zijn ontslag een voltijdse of deeltijdse tewerkstelling heeft aanvaard op voorwaarde dat: • zie punt hiervoor; • ze te minste gelijkwaardig is aan de vorige tewerkstelling maar met een lager loon; • sommige perioden van gelijkstelling niet van toepassing zijn (o.a. de perioden zoals vermeld op pagina 21 onder de nummers 1, 2 en 3 en op pagina 25 onder nummer 7).

5.2.5. Het loon van het laatste jaar onmiddellijk voorafgaand aan de ingangsdatum van het pensioen Dit loon is gelijk aan het loon van het voorlaatste jaar vermenigvuldigd met een coëfficiënt. Als de tewerkstelling tijdens het voorlaatste jaar echter niet gewoonlijk en hoofdzakelijk is, wordt rekening rekening gehouden met het werkelijk loon van het laatste jaar.

34 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

5.2.6. Begrenzing van het totale loon van een kalenderjaar Het totaal van de werkelijke, forfaitaire en fictieve lonen van een loopbaanjaar na 1980 kan worden beperkt. De toe te passen grens bekomt men door het normale grensbedrag te vermenigvuldigen met de som van het aantal dagen van arbeid en gelijkstelling en te delen door 312. Bij het berekenen van het pensioen wordt bij een kalenderjaar waarin de werknemer ten minste 58 jaar oud is het loonplafond opgesplitst in: ~ een plafond, van toepassing op de werkelijke lonen en ~ een plafond, van toepassing is op de lonen die gelden voor de volgende gelijkgestelde periodes: • Volledige werkloosheid • Voltijds brugpensioen • Voltijdse loopbaanonderbreking • Voltijds tijdskrediet. De overige types van gelijkstelling wegens inactiviteit, zoals ziekte, invaliditeit, arbeidsongeval en beroepsziekte blijven buiten het toepassingsgebied van deze maatregel. Aanvankelijk zijn deze plafonds nog gelijk, maar enkel het plafond voor de werkelijke en die fictieve lonen waarop de maatregel niet van toepassing is, wordt in een eerste stadium om de twee jaar aangepast (2de aanpassing voorzien voor 2009). Daardoor ontstaat een verschil tussen deze twee plafonds, en pas wanneer dit verschil een bepaalde grootte heeft bereikt, wordt het plafond voor de fictieve lonen die onder deze maatregel vallen weer periodiek aangepast. Deze maatregel geldt voor de pensioenen die daadwerkelijk en voor de eerste maal ingaan na 1 januari 2007. Voor het loopbaanjaar 2008 bedraagt de normale jaargrens 46.895,18  en de lage loongrens 46.754,91 .

5.2.7. Aanpassing van de Ionen aan de levensduurte (index) en het welvaartspeil De werkelijke (eventueel begrensde), fictieve of forfaitaire Ionen worden door middel van een herwaarderingscoëfficiënt aangepast aan de levensduurte, en voor de jaren 1955 tot 1974, aan het welvaartspeil. Indien u rechten kunt laten gelden in een bijzondere regeling voor mijnwerkers, zeevarenden, beroepsjournalisten en leden van de burgerluchtvaart raadpleeg dan hoofdstuk 14, pagina 127. Indien u rechten kunt laten gelden als grenswerknemer of seizoenarbeider, raadpleeg dan hoofdstuk 12, pagina 110. Voor de huidige1 cijfergegevens betreffende de hiervoor vermelde coëfficiënten, grensbedragen, forfaitaire en fictieve Ionen kunt u terecht in hoofdstuk 22, vanaf pagina 179.

1

Bijgewerkt tot 1 mei 2009. Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 35

5.3. De gezinstoestand Het rustpensioen wordt berekend op basis van het gezinsbedrag of het bedrag als alleenstaande. ~ Het gezinspensioen wordt vastgesteld door de geherwaardeerde lonen met 75  te vermenigvuldigen. ~ Het pensioen als alleenstaande wordt vastgesteld door de geherwaardeerde Ionen met 60  te vermenigvuldigen. Het gezinspensioen wordt toegekend aan de gehuwde werknemer (man of vrouw) waarvan de echtgenoot: ~ elke niet-toegelaten beroepsactiviteit heeft stopgezet ~ en die geen vervangingsinkomen geniet ~ noch een pensioen waarvan het bedrag groter is dan het verschil tussen de bedragen van het rustpensioen, respectievelijk berekend op basis van het gezinsbedrag en het bedrag als alleenstaande. Wanneer de echtgenoot een pensioen geniet, voor een bedrag dat kleiner is dan het verschil tussen het gezinsbedrag van het pensioen en het bedrag als alleenstaande, kan het gezinspensioen toch worden verleend, maar het bedrag van het pensioen van de echtgenoot wordt dan in mindering gebracht. Voorbeeld Een man heeft recht op een gezinspensioen van 10.000  op jaarbasis. Zijn echtgenote geniet een pensioen openbare dienst van 1.000  op jaarbasis. 1.000  < 2.000  (= het verschil tussen gezinspensioen en pensioen alleenstaande van de man: 10.000  – 8.000 ). De man zal 10.000  – 1.000  = 9.000  ontvangen. De vrouw houdt haar pensioen openbare sector.

5.4. Mogelijk recht op het gewaarborgd minimumpensioen Voorwaarden om het gewaarborgd minimumpensioen te genieten

5.4.1. U hebt een loopbaan werknemer die minstens gelijk is aan 2/3 van een volledige loopbaan Er worden twee criteria gehanteerd: 1. een „streng” criterium Uw loopbaan als werknemer is minstens gelijk aan 2/3 van een volledige loopbaan en minimum 2/3 van de volledige loopbaan is samengesteld uit jaren van ten minste 208 VTE (voltijdse dagequivalenten).

36 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

Wanneer hieraan voldaan is, wordt uw minimumpensioen berekend door het gewaarborgd minimumbedrag voor een volledige loopbaan te vermenigvuldigen met de toegekende breuk in de regeling voor werknemers. Voorbeeld Uw loopbaanbreuk bedraagt 44/45 30 jaren bevatten 208 arbeidsdagen 14 jaren bevatten 100 arbeidsdagen In dit geval zal uw pensioen niet minder mogen zijn dan: het gewaarborgd minimumpensioen werknemer x 44 / 45

2. een „soepel criterium” (voor de pensioenen die effectief en voor de eerste maal ingaan vanaf 01.10.2006) Uw loopbaan als werknemer is minstens gelijk aan 2/3 van een volledige loopbaan en minimum 2/3 van de volledige loopbaan is samengesteld uit jaren van ten minste 156 VTE. Wanneer hieraan voldaan is, wordt uw minimumpensioen berekend door het gewaarborgd minimumbedrag voor een volledige loopbaan te vermenigvuldigen met de samengedrukte toegekende breuk in de regeling voor werknemers. U vindt verdere informatie over de samendrukking onder het begrip „samendrukking” op pagina 27. Voorbeeld Uw loopbaanbreuk bedraagt 44/45 30 jaren bevatten 156 voltijdse arbeidsdagen 7 jaren bevatten 100 voltijdse arbeidsdagen 7 jaren bevatten 50 voltijdse arbeidsdagen (30 x 156) + (7 x 100) + (7 x 50) = 5730 / 312 = 18,365384 jaren met voltijdse tewerkstelling als werknemer In dit geval zal uw pensioen niet minder mogen zijn dan: het gewaarborgd minimumpensioen werknemer x 18,365384 / 45

U vindt de bedragen op pagina 191.

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 37

5.4.2. Uw loopbaan voldoet niet aan de hogervermelde criteria, maar bevat ook jaren als zelfstandige In dat geval worden de periodes van tewerkstelling die erkend worden in het stelsel van de zelfstandigen, gevoegd bij degene die in aanmerking worden genomen in het stelsel voor werknemers om te voldoen aan de vereiste van 2/3 van een volledige loopbaan. Twee criteria zijn eveneens van toepassing:

1. een „streng” criterium Het bewijs van 2/3 van een volledige loopbaan wordt geleverd door de jaren als zelfstandige te nemen, aangevuld met jaren als werknemer en die elk ten minste 208 VTE omvatten. Wanneer voldaan is aan dit criterium mag het volledige bedrag van het gemengde minimumpensioen worden vermenigvuldigd met de loopbaanbreuk werknemer. Voorbeeld Uw loopbaanbreuk bedraagt 44/45 20 jaren tewerkstelling als zelfstandige 10 jaren als werknemer met 208 voltijdse arbeidsdagen 14 jaren als werknemer met 100 voltijdse arbeidsdagen 20 + 10 = 30 jaren met voltijdse tewerkstelling In dit geval zal uw werknemerspensioen niet minder mogen zijn dan: het gemengde minimumpensioen x (10 + 14) / 45

2. een „soepel criterium” (voor de pensioenen die effectief en voor de eerste maal ingaan vanaf 01.10.2006) Het bewijs van 2/3 van een volledige loopbaan wordt geleverd door de jaren als zelfstandige te nemen, aangevuld met jaren als werknemer en die elk ten minste 156 VTE omvatten. Wanneer hieraan voldaan is, wordt het minimumpensioen berekend door het gemengde minimumpensioen voor een volledige loopbaan te vermenigvuldigen met de samengedrukte toegekende breuk in de regeling voor werknemers. U vindt verdere informatie over de samendrukking op de pagina 27.

38 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

Voorbeeld Uw loopbaanbreuk bedraagt 44/45 20 jaren tewerkstelling als zelfstandige 1 jaar als werknemer met 208 voltijdse arbeidsdagen 9 jaren als werknemer met 156 voltijdse arbeidsdagen 14 jaren als werknemer met 100 voltijdse werkdagen (1 x 208) + (9 x 156) + (14 x 100) = 3012 dagen, dit zijn 3012/312 = 9,653846 jaren In dit geval zal uw werknemerspensioen niet minder mogen zijn dan: het gemengde minimumpensioen x 9,653846 / 45

U vindt de bedragen op pagina 191.

5.4.3. Uw loopbaan als werknemer beantwoordt niet aan de hierboven vermelde criteria In dit geval kan het gewaarborgd minimumpensioen werknemer of het gemengde minimumpensioen u niet worden toegekend. Opmerkingen De tijdvakken die in aanmerking kunnen genomen worden voor de berekening van het gewaarborgd minimumpensioen zijn strikt te beperken tot de persoonlijke prestaties van de betrokken werknemer. Deze jaren als uit de echt gescheiden echtgenoot zullen dus steeds als supplement bij het gewaarborgd minimumpensioen worden uitbetaald. Uiteraard komen ook gelijkgestelde perioden in aanmerking. De geregulariseerde studieperioden daarentegen worden hiervoor niet meegerekend. Hebt u tijdens uw loopbaan gedurende een of meerdere jaren deeltijdse arbeid verricht? U vindt op pagina 27 een omschrijving van het begrip „VolTijdse dagEquivalenten” (VTE). Voor de u toegekende jaren als zelfstandige wordt u het gewaarborgd minimumpensioen als zelfstandige toegekend. Wij verwijzen u graag naar de website van het RSVZ voor de voorwaarden voor het gewaarborgd minimumpensioen als zelfstandige.

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 39

5.5. De pensioenbonus Het generatiepact heeft een pensioenbonus ingesteld waarop u recht kan hebben als uw pensioen ten vroegste op 01.01.2007 ingaat. Hoe wordt uw pensioenbonus berekend? De bonus bedraagt 2,12241  per dag effectieve tewerkstelling (voltijdse dagequivalenten). De bonus bedraagt steeds 2,1224 , of hij nu als aanvulling komt bij een rustpensioen (gezin of alleenstaande) of een overlevingspensioen. De in aanmerking genomen arbeidsdagen en gelijkgestelde dagen moeten gepresteerd zijn tijdens een welomschreven periode van uw beroepsloopbaan. Begin van de periode: 1 januari van het jaar waarin u 62 jaar wordt of 1 januari van het jaar waarin een 44ste kalenderjaar in uw loopbaan begint. Enkel de gepresteerde dagen vanaf 01.01.2006 worden in aanmerking genomen. Einde van de periode: de laatste dag van de maand die voorafgaat aan de maand waarin uw pensioen ingaat en uiterlijk de laatste dag van de maand waarin u 65 jaar wordt. Indien uw loopbaan geen 45 jaar tewerkstelling bereikt op deze datum, wordt de periode verlengd tot 31 december van het jaar waarin het 45ste loopbaanjaar bewezen wordt. Voorbeeld Jan, geboren in december 1945, werkt tot zijn 65 jaar en gaat met pensioen op 01.01.2011. De bonus van 2,1224  wordt toegekend voor elke gepresteerde werkdag tussen 01.01.2007 (jaar van de 62ste verjaardag) en 31.12.2010 (de maand die de ingangsdatum van zijn pensioen voorafgaat). De bonus bedraagt dan 3122 (dagen) x 4 (jaren) x 2,12241  = 2.648,76 .

De gelijkgestelde dagen geven recht op een pensioenbonus voor maximum 30 dagen per kalenderjaar. Indien een kalenderjaar enkel gelijkgestelde dagen telt, kan voor dat jaar geen enkele bonus toegekend worden. In tegenstelling tot de berekening van het pensioen zelf, wordt wel rekening gehouden met het jaar dat voorafgaat aan de ingangsdatum van het pensioen: voor dat jaar is de bonus gelijk aan het bedrag van het voorgaande jaar vermenigvuldigd met een breuk waarvan de noemer gelijk is aan 12 en de teller gelijk aan het aantal maanden dat voorafgaat aan de ingangsdatum van het pensioen. Voor het laatste kalenderjaar dat onmiddellijk voorafgaat aan de ingangsdatum van het pensioen is het bedrag van de bonus gelijk aan het bedrag van het vorige jaar.

1

Indexcijfer 125,73 van 01.09.2008.

2

Normaal aantal werkdagen per jaar.

40 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

Voorbeeld Maria neemt haar pensioen op 01.10.2009. In de loop van 2006 bereikte zij haar 44ste jaar tewerkstelling. Het jaar 2006 telt 1 effectieve dag van tewerkstelling en 311 gelijkgestelde dagen. Het jaar 2007 telt 20 effectieve arbeidsdagen en 292 gelijkgestelde dagen. De bonus wordt als volgt toegekend: 2006: 1 arbeidsdag en 30 gelijkgestelde dagen, dus 31 bonusdagen; 2007: 20 arbeidsdagen en 30 gelijkgestelde dagen, dus 50 bonusdagen; 2008: 50 bonusdagen; 2009: 9/12 (haar pensioen gaat in op 01.10.2009) x 50 bonusdagen, afgerond zijn dit 38 bonusdagen. Dit geeft in totaal 169 bonusdagen, wat leidt tot een bonus van 169 x 2,1224 = 358,69 .

5.6. Voorbeeld waarbij stap voor stap de pensioenberekening wordt uitgelegd Laten we veronderstellen dat een man, geboren op 27 september 1944, als arbeider heeft gewerkt van zijn 20 jaar tot zijn 65 jaar en op pensioen gaat op 1 oktober 2009. Zijn beroepsloopbaan strekt zich uit van 1964 tot en met 2008 en telt dus 45 jaren. Hij is gehuwd, zijn echtgenote werkt niet, en geniet geen enkele sociale uitkering. De Ionen vanaf 1963 zoals vermeld op de individuele het of bijzonder loopbaanoverzicht, worden aangevuld met de fictieve lonen voor de gelijkgestelde dagen. De pensioenberekening wordt uitgevoerd op basis van het bedrag als alleenstaande. Nadien wordt het pensioen als alleenstaande omgezet naar het gezinsbedrag. Nemen we als voorbeeld het jaar 1968 en baseren we ons op het voorbeeld op pagina 33 in de rubriek 5.2.3., „De Ionen voor de gelijkgestelde perioden”. Eerste stap

Het totale loon 1968 bedraagt dus 1.681,21  (werkelijk loon) + 2.946,00  (fictief loon voor gelijkgestelde dagen) = 4.627,21 . Het wordt niet begrensd daar dit voor arbeiders slechts gebeurt vanaf 1981.

Tweede stap

Dit bedrag wordt door middel van de herwaarderingscoëfficiënt aangepast aan de evolutie van de levensduurte en welvaart tussen 1968 en 1 oktober 2009: 4.627,21  x 4,585817 = 21.219,54 .

Derde stap

Voor het pensioen als alleenstaande wordt hiervan 60  in aanmerking genomen: 21.219,54  x 60  = 12.731,72 .

Vierde stap

Daar een volledig pensioen verworven wordt na 45 jaar, kan de pensioenopbrengst voor 1968 slechts 1/45 van dit loon bedragen: 12.731,72  x 1/45 = 282,93 . De pensioenopbrengsten voor alle jaren worden bij elkaar opgeteld. Om deze berekening (voor dit voorbeeld) eenvoudig te houden, veronderstellen we dat voor elk jaar vanaf 1964 hetzelfde geherwaardeerd loon werd verdiend (wat in werkelijkheid meestal niet zo is). De pensioenopbrengst voor de jaren 1964 t/m 2008 (45 jaren) zou 282,93  x 45 = 12.731,72  bedragen.

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 41

Vijfde stap

Het pensioen is vastgesteld en nu kan het minimumrecht per loopbaanjaar worden berekend. Daartoe moet gecontroleerd worden: ~ of de tewerkstelling als werknemer ten minste 15 jaren telt met een tewerkstelling van minstens een derde van een voltijdse werkregeling; ~ en of het pensioenbedrag niet groter Is dan 13.204,271  voor een alleenstaande, vermenigvuldigd met de loopbaanbreuk. Als aan die voorwaarde is voldaan, wordt voor elk jaar met een tewerkstelling of een gelijkstelling die overeenkomt met één derde van een volledige arbeidsregeling in de pensioenberekening een minimumloon gegarandeerd. Dit loon, aangepast aan de ingangsdatum van het pensioen, bedraagt voor een volledig jaar met een voltijdse tewerkstelling 19.131,532 . Wanneer het om een onvolledig jaar of een jaar met deeltijdse tewerkstelling gaat, wordt dit minimumloon in dezelfde mate verminderd. In ons voorbeeld bedraagt het loon aangepast aan de ingangsdatum van het pensioen, 21.219,27 . Dit is hoger dan het gewaarborgd minimumloon. De verhoging van het pensioen die voortvloeit uit de verhoging van een minimumloon per loopbaanjaar, mag er niet toe leiden dat het pensioen groter wordt dan 13.204,271  voor een alleenstaande.

Zesde stap

Het recht op het gewaarborgd minimumpensioen ten bedrage van 11.707,193  moet niet verder onderzocht worden want het berekende pensioenbedrag is hoger.

Zevende stap

Het pensioen wordt uiteindelijk toegekend aan het gezinsbedrag (de echtgenote oefent geen beroepsactiviteit uit, heeft geen vervanginginkomen, noch recht op een eigen pensioen). 12.731,72  (bedrag als alleenstaande) x1,25 = 15.914,44  (de coëfficiënt 1,25 wordt gebruikt om een pensioen als alleenstaande om te zetten naar een gezinspensioen).

Terzijde

Als we aannemen dat de man werkzaam is gebleven tot zijn pensionering, zal hem bovendien voor de jaren 2006, 2007, 2008 en de eerste negen maanden van 2009 een pensioenbonus worden toegekend. Die bedraagt: 2,12241 x (312 + 312 + 312 + 234) = 2.483,21 .

6. Hoe worden mijn perioden van tewerkstelling bijgehouden? Overzicht loopbaan VZW CIMIRe Zuidertoren 3 1060 Brussel Tel: 02/212 02 03 Fax: 02/212 03 03 [email protected]

1

Bedrag aan indexcijfer 125,73 vanaf 1 september 2008.

2

Index 125,73 vanaf 1 september 2008. Vanaf 1 september 2009 aan index 125,73 wordt dit 20.097,35 .

3

Bedrag aan index 125,73 vanaf 1 september 2008. Vanaf 1 juni 2009 aan index 125,73 wordt dit 12.058,41 .

42 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

Deze instelling houdt uw perioden van tewerkstelling en gelijkstelling bij op uw individuele pensioenrekening of bijzonder loopbaanoverzicht. Als u als werknemer bent tewerkgesteld geweest of als u zich in een gelijkgestelde periode hebt bevonden ontvangt u om de twee jaar een uittreksel. Indien dit uittreksel niet klopt, neem dan contact op. Hierdoor bespaart u zich waarschijnlijk moeilijkheden wanneer u met pensioen wenst te gaan. Bij die instelling kan u ook een volledig overzicht van uw loopbaan als werknemer aanvragen.

7. Kan ik mijn pensioenbedrag laten ramen vóór ik de pensioenleeftijd bereik? De Rijksdienst voor Pensioenen biedt u een waaier van diensten aan die u toelaten het bedrag van uw toekomstig pensioen te berekenen op elke leeftijd (in feite van 20 tot 64 jaar).

7.1. In afwachting van uw 55ste verjaardag U kunt gebruik maken van het programma op onze website (zie de rubriek „Mijn pensioen: Aangeboden diensten”) waarmee u een pensioensimulatie kunt uitvoeren. In dat programma dienen de gegevens die u zelf invoert, als basis voor de berekening en niet de officiële gegevens, die nog onvolledig zijn. U kunt er anoniem een onbeperkt aantal simulaties uitvoeren.

7.2. Op uw 55ste verjaardag (tijdens de daaropvolgende maand) Indien u in België woont, krijgt u (zonder dat u een aanvraag dient in te dienen) twee belangrijke documenten:

1. Een samenvatting van uw werknemersloopbaan, zoals ze is geregistreerd bij de RVP. Die gegevens zullen gebruikt worden om uw pensioen te berekenen wanneer u de pensioenleeftijd bereikt, of wanneer u een aanvraag voor vervroegd pensioen indient. U kunt deze samenvatting vergelijken met de gegevens waarover u zelf beschikt. Indien u niet akkoord gaat, kunt u het formulier dat bij de samenvatting is gevoegd gebruiken om aan de RVP te melden welke aanvullingen en wijzigingen volgens u moeten worden aangebracht. Wij delen u dan mee of deze aanvaard worden, en welke invloed ze hebben. 2. Een raming van uw wettelijk werknemerspensioen, op basis van de officiële gegevens in de samenvatting. Dit is de eerste officiële informatie die u zult krijgen in verband met het bedrag dat uw wettelijk werknemerspensioen kan bereiken. Dankzij die informatie kunt u uw toekomstige financiële situatie voorbereiden. U zult ook in staat zijn om een beslissende keuze te maken. Die raming is inderdaad meervoudig: ze bevat de bedragen die overeenkomen met uw pensionering op de leeftijd van 60 tot 65 jaar. Zo kunt u nagaan wat de invloed is van een vervroeging, gesteld dat u er op dat ogenblik recht op hebt.

Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer ~ 43

7.3. Na uw 55ste verjaardag U kunt gebruik maken van het programma vermeld onder 7.1. In dat programma dienen de door u ingevoerde gegevens als basis voor de berekening en niet de officiële gegevens. U kunt er anoniem een onbeperkt aantal simulaties uitvoeren. U kunt ook een raming vragen van het bedrag van uw toekomstig pensioen, berekend op basis van de officiële gegevens, tot op de leeftijd waarop u uw pensioen wenst te nemen. De aanvraagformulieren vindt u bij alle gemeentebesturen, bij de kantoren van de RVP en op onze website1 (zie de rubriek „Mijn pensioen: Formulieren”).

8. Vragen die elders beantwoord worden Voor de volgende vragen vindt u het antwoord op de aangegeven pagina. ~ Heb ik recht op ouderdomsrente?: zie hoofdstuk 8 op pagina 73. ~ Heb ik recht op vakantiegeld?: zie hoofdstuk 6 op pagina 69. ~ Heb ik recht op (gratis) geneeskundige verzorging?: zie hoofdstuk 19 op pagina 157. ~ Betwisting: Wat moet ik doen als ik niet akkoord ga met het toegekende bedrag?: zie hoofdstuk 15 op pagina 141. ~ Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten?: zie hoofdstuk 18 op pagina 153. ~ Mag ik nog een beroepsactiviteit uitoefenen als ik met pensioen ben?: zie hoofdstuk 17 op pagina 151. ~ Vragen in verband met de uitbetaling van het pensioen: zie hoofdstuk 13 op pagina 113. ~ Welke gebeurtenissen beïnvloeden de betaling? Moet ik de RVP op de hoogte brengen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 123. ~ Welke bijdragen en voorheffingen worden in mindering gebracht op mijn pensioen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 118. ~ Terugvordering van onverschuldigde bedragen – Uitvoering van beslaglegging: zie hoofdstuk 13 op pagina 125. ~ Wordt mijn pensioen in de loop van de tijd aangepast?: zie hoofdstuk 13 op pagina 126.

1

www.rvp.fgov.be

44 ~ Hoofdstuk 2: Het rustpensioen als werknemer

HOOFDSTUK 3 Het overlevingspensioen als werknemer

45

1. Voor wie? De overlevende echtgenoot, zowel de man als de vrouw, kan onder bepaalde voorwaarden een overlevingspensioen verkrijgen op grond van de activiteit als werknemer van de overleden echtgenoot. Voor de weduwnaars kan het recht op overlevingspensioen slechts worden onderzocht indien de echtgenote na 31 december 1983 overleden is. Al wie als werknemer in België of in het buitenland voor een in België gevestigde werkgever in de privésector heeft gewerkt of in die hoedanigheid wordt gelijkgesteld, kan in aanmerking komen voor een rustpensioen. Indien deze persoon overlijdt, kan de overlevende echtgenoot een overlevingspensioen in de regeling voor werknemers bekomen. Vanzelfsprekend moeten tijdens de tewerkstelling de wettelijke bijdragen zijn ingehouden. Een tewerkstelling als werknemer kan uitgeoefend worden als arbeider, bediende, mijnwerker, zeevarende, beroepsjournalist of als lid van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart. Dit hoofdstuk verstrekt algemene inlichtingen over de rechten op overlevingspensioen die voortvloeien uit de tewerkstelling. Voor de bijzondere regelingen voor mijnwerkers, zeevarenden, beroepsjournalisten en leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart, zie hoofdstuk 14, vanaf pagina 127. Geven geen recht op een overlevingspensioen in de regeling voor werknemers: ~ De perioden van tewerkstelling die in aanmerking komen voor de toepassing van een andere pensioenregeling ingevoerd door of krachtens een wet, door een provinciaal reglement of door de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen. Opgelet: een tewerkstelling in tijdelijk verband of van korte duur kan uitzonderlijk toch in aanmerking komen voor de berekening van het overlevingspensioen als werknemer. ~ De perioden van tewerkstelling als niet-inwonend huispersoneel waarvan de totale duur geen 24 uren per week bedraagt.

2. Onder welke voorwaarden kan ik aanspraak maken op een overlevingspensioen? 2.1. Moet ik een minimumleeftijd bereikt hebben? Zijn hierop uitzonderingen voorzien? U moet ten minste 45 jaar oud zijn, behalve als u een kind ten laste hebt of ten minste 66  blijvend arbeidsongeschikt bent. De weduwe van een mijnwerker met twintig jaren dienst in de ondergrond kan het overlevingspensioen op eender welke leeftijd bekomen. Indien u niet aan de voorwaarden voldoet bij het overlijden van de echtgenoot kan u een tijdelijk overlevingspensioen worden toegekend (zie pagina 48).

46 ~ Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer

2.2. Moet het huwelijk een minimum tijd geduurd hebben? Zijn hierop uitzonderingen voorzien? U moet ten minste een jaar getrouwd zijn, behalve wanneer: 1. uit het huwelijk een kind werd geboren (eventueel postuum); 2. het overlijden te wijten is aan een ongeval dat gebeurde na de datum van het huwelijk of dat werd veroorzaakt door een beroepsziekte; 3. op het ogenblik van het overlijden een kind ten laste was waarvoor één der echtgenoten kinderbijslag ontving. Indien aan deze voorwaarden niet is voldaan, kan u een tijdelijk overlevingspensioen worden toegekend (zie pagina 48).

3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? Zie hoofdstuk 11, pagina’s 91 tot 98.

4. Hoe verloopt het onderzoek van mijn pensioendossier? Als gevolg van uw aanvraag (die het gemeentebestuur doorstuurt of die u rechtstreeks ten kantore van de RVP hebt ingediend) wordt uw dossier samengesteld in de centrale administratie van de RVP en vervolgens ter behandeling aan het bevoegde kantoor overgemaakt. Dit kantoor onderzoekt de aanvraag en vraagt zo nodig aanvullende bewijsmiddelen. Zodra alle gegevens verzameld zijn, wordt een beslissing genomen. Die beslissing wordt met redenen omkleed en u aangetekend toegezonden.

5. Vanaf welke datum kan mijn pensioen ingaan? Voor zover u uw aanvraag om overlevingspensioen indient binnen de twaalf maanden na het overlijden van uw echtgenoot gaat het overlevingspensioen in: ~ op de eerste dag van de maand waarin uw echtgenoot overleden is indien hij nog geen rustpensioen ontving of; ~ op de eerste dag van de maand volgend op die van het overlijden indien de echtgenoot wel al een rustpensioen genoot. Indien u uw aanvraag niet binnen de twaalf maanden na het overlijden indient, gaat het overlevingspensioen in ten vroegste de eerste dag van de maand volgend op de aanvraag.

Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer ~ 47

Opgelet Het tijdelijk overlevingspensioen (zie het volgende punt 6) kunt u slechts verkrijgen indien u uw aanvraag binnen de twaalf maanden na het overlijden van uw echtgenoot indient, behalve indien het recht op dit pensioen ambtshalve wordt onderzocht (zie pagina 92).

6. Wat gebeurt er als ik niet meer aan de voorwaarden voldoe? 6.1. Wordt mijn pensioen dan geschorst? Uw overlevingspensioen wordt niet langer betaald wanneer: ~ u hertrouwt of ~ u, minder dan 45 jaar oud, niet langer een kind ten laste hebt of niet langer ten minste 66  blijvend arbeidsongeschikt bent. Binnen bepaalde perken en onder bepaalde voorwaarden kan het overlevingspensioen u verder worden uitgekeerd (zie hieronder en op volgende pagina).

6.2. Heb ik recht op een tijdelijk overlevingspensioen? 1. Indien u op het ogenblik van het overlijden van uw echtgenoot de voorwaarden inzake leeftijd of duur van het huwelijk niet vervult, kunt u aanspraak maken op een overlevingspensioen voor een periode van 12 maanden. Deze periode van 12 maanden begint op de eerste dag van de maand van het overlijden indien uw echtgenoot niet gepensioneerd was en op de eerste dag van de maand volgend op het overlijden wanneer hij wel een rustpensioen ontving. Behalve wanneer het recht op overlevingspensioen ambtshalve wordt onderzocht (zie pagina 92), kan u slechts een tijdelijk overlevingspensioen worden verleend indien u binnen een termijn van 12 maanden na overlijden een aanvraag indient.

2. Na schorsing van het overlevingspensioen wegens het niet langer vervullen van de voorwaarden om het overlevingspensioen vóór de leeftijd van 45 jaar te bekomen, kan het overlevingspensioen u onder bepaalde voorwaarden gedurende een beperkte periode verder worden uitbetaald. Het recht op dit tijdelijk pensioen wordt ambtshalve onderzocht. • Een eerste mogelijkheid is dat u gedurende minder dan 10 maanden overlevingspensioen hebt ontvangen en dat dit pensioen is ingegaan bij het overlijden van uw echtgenoot en zonder onderbreking werd betaald. In dit geval kunt u op dat overlevingspensioen gerechtigd blijven gedurende een aantal maanden dat gelijk is aan het verschil tussen twaalf en het aantal maanden dat u het pensioen terecht hebt ontvangen.

48 ~ Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer

Voorbeeld Het overlijden heeft plaatsgehad op 4 januari 2008. Het overlevingspensioen werd uitbetaald van 1 januari 2008 tot 30 april 2008, dus gedurende minder dan tien maanden. Als u een tijdelijk overlevingspensioen wordt toegekend, zal dit gebeuren voor de periode van 1 mei tot 31 december 2008, hetzij voor acht maanden.

• Een tweede mogelijkheid is dat u gedurende ten minste tien maanden het overlevingspensioen hebt ontvangen. In dat geval kan dit overlevingspensioen u verder worden uitbetaald gedurende twaalf maanden te rekenen vanaf de maand volgend op de maand waarin de gebeurtenis heeft plaatsgehad die tot de schorsing aanleiding gaf. De ingangsdatum van het overlevingspensioen heeft hier geen belang. Maar het is noodzakelijk dat u gedurende de laatste tien maanden vóór de schorsing het overlevingspensioen ononderbroken ontvangen hebt. Deze periode mag geen maanden bevatten waarin het overlevingspensioen tijdelijk werd toegekend of behouden. Voorbeeld Het overlijden heeft plaatsgehad op 4 januari 2007. Het overlevingspensioen werd uitbetaald van 1 januari 2007 tot 30 november 2007, dus gedurende meer dan tien maanden. Als u een tijdelijk overlevingspensioen wordt toegekend zal dit gebeuren voor de periode van 1 december 2007 tot 30 november 2008, dus voor 12 maanden.

6.3. Heb ik recht op een voortgezet overlevingspensioen? Indien u niet langer de voorwaarden vervult om het overlevingspensioen vóór de leeftijd van 45 jaar te bekomen (u hebt niet langer een kind ten laste of u bewijst niet langer arbeidsongeschiktheid van ten minste 66 ), behoudt u het recht op een eventueel beperkt overlevingspensioen. Het recht op dat voortgezet overlevingspensioen wordt gewaarborgd tot de laatste dag van de maand waarin u 45 jaar wordt of opnieuw aan de voorwaarden voldoet om het overlevingspensioen vóór die leeftijd te bekomen. Het bedrag van het voortgezet overlevingspensioen wordt beperkt tot het gewaarborgd minimumbedrag (zie pagina 52, „7.3. Het gewaarborgd minimumpensioen”) vermenigvuldigd met de voor de berekening van het overlevingspensioen toegepaste loopbaanbreuk. Wanneer u een tijdelijk overlevingspensioen (zie het vorige punt) bekomt, gaat het voortgezet overlevingspensioen slechts in na het verstrijken van de door het tijdelijk overlevingspensioen gedekte termijn. Dat is in uw voordeel daar het tijdelijk overlevingspensioen niet wordt beperkt. Een voorbeeld zal de tekst verduidelijken.

Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer ~ 49

Voorbeeld ~ Een werknemer overlijdt op 4 januari 2004, de overlevende echtgenoot is geen 45 jaar oud maar heeft een kind ten laste. ~ Toekenning op 1 januari 2004 van een overlevingspensioen ten bedrage van 2.203,65  [vanaf 1 oktober 2.247,72  (2.203,65  x 1,02 ) als gevolg van de stijging van het indexcijfer van de consumptieprijzen1] per jaar voor een loopbaan van 6/28sten. Geen kind meer ten laste met ingang van 1 december 2004. ~ Daardoor toekenning van een tijdelijk overlevingspensioen voor de periode van 1 december 2004 tot 30 november 2005 ten bedrage van 2.247,72  (vanaf 1 augustus 2005 2.292,68  als gevolg van de stijging van het indexcijfer van de consumptieprijzen) per jaar. Eens die termijn van twaalf maanden voorbij heeft de overlevende echtgenoot de leeftijd van 45 jaar nog steeds niet bereikt. ~ Toekenning van een beperkt voortgezet overlevingspensioen vanaf 1 december 2005, namelijk 10.232,50  (gewaarborgd minimum bedrag voor een volledige loopbaan) x 6/28sten= 2.192,68  per jaar. De overlevende echtgenoot wordt 45 jaar in maart 2006. Op 1 april 2006 toekenning van het normale overlevingspensioen zonder beperking uitbetaald op basis van het oorspronkelijk bedrag aangepast aan de index, namelijk 2.292,68  per jaar. Op 1 oktober 2008 bedraagt dit pensioen 2.531,30 , na de indexaanpassingen van 1 oktober 2006, 1 september 2007, 1 januari 2008, 1 mei 2008 en 1 september 2008.

7. Hoe wordt mijn pensioen berekend? Voorbeeld1 Het bedrag van uw overlevingspensioen wordt berekend op basis van het rustpensioen van uw overleden echtgenoot (man of vrouw), vastgesteld aan gezinsbedrag. De berekeningswijze van dit rustpensioen wordt uitvoerig toegelicht op pagina 41. Zoals voor het rustpensioen wordt het bedrag van uw overlevingspensioen bepaald door de omvang van de loopbaan als werknemer van uw echtgenoot en door de bezoldigingen die hij heeft ontvangen. De berekeningswijze van het overlevingspensioen verschilt naargelang uw echtgenoot vóór of na de ingangsdatum van zijn rustpensioen overleden is.

7.1. De echtgenoot is na de ingangsdatum van zijn rustpensioen overleden Het bedrag van het overlevingspensioen is in beginsel gelijk aan 80  van het rustpensioen gezinsbedrag.

1

vanaf 1 oktober 2004: 113,87.

50 ~ Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer

De vermindering wegens vervroeging waarmee op het ogenblik van de vaststelling eventueel rekening werd gehouden, wordt echter niet toegepast.

7.2. De echtgenoot is vóór de ingangsdatum van zijn rustpensioen overleden In dat geval wordt een theoretisch rustpensioen berekend alsof uw echtgenoot zelf zijn pensioen zou hebben aangevraagd. Bovendien gelden er enkele bijzondere regels die hierna worden toegelicht.

1. Zoals vermeld in hoofdstuk 2. (pagina 21) wordt een volledige loopbaan in beginsel bereikt na 45 jaren tewerkstelling of gelijkstelling als werknemer. De loopbaanbreuk voor een volledige loopbaan bedraagt dan 45/45 voor een man en voor een vrouw (sinds 1 januari 2009). De teller van de loopbaanbreuk geeft het aantal bewezen jaren weer en de noemer het aantal jaren nodig voor een volledige loopbaan. De strikte toepassing van dit principe zou tot gevolg hebben dat de overlevende echtgenoot, bij een vroegtijdig overlijden, nooit recht zou hebben op een volledig overlevingspensioen. Daarom nemen we aan dat een volledige loopbaan wordt bereikt na een tewerkstelling of gelijkstelling gedurende een periode gelijk aan het aantal jaren vanaf de twintigste verjaardag tot en met het jaar dat voorafgaat aan het overlijden. Dit vormt dan de noemer van de loopbaanbreuk. Jaren van tewerkstelling of gelijkstelling gelegen vóór het jaar van de twintigste verjaardag kunnen in aanmerking komen om ontbrekende jaren vanaf het jaar van de twintigste verjaardag goed te maken.

Voorbeeld Een man overlijdt op de leeftijd van 49 jaar. Hij was werknemer vanaf het jaar van zijn twintigste verjaardag tot zijn overlijden. ~ Een volledige loopbaan omvat dus 29 jaren. ~ Indien hij slechts 27 jaren werknemer was, bedraagt de loopbaanbreuk 27/29. Dat wordt op 29/29 gebracht indien hij vóór het jaar van zijn twintigste verjaardag twee jaren werknemer was. ~ Indien hij meer dan 29 jaren werknemer was, nemen wij de 29 jaren die het voordeligste pensioen opleveren.

2. Door de kortere duur van de in aanmerking te nemen loopbaan is het mogelijk dat het bedrag van het overlevingspensioen relatief hoog is. Het aandeel van de recente, meestal meer gunstige, loonjaren is immers groter. Om te vermijden dat de overlevende echtgenoot van een jonge werknemer bevoordeeld zou worden ten opzichte van de weduwe of weduwnaar van een werknemer die op latere leeftijd of na pensionering overleden is, wordt het overlevingspensioen beperkt.

Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer ~ 51

Om het bedrag van die beperking vast te stellen is een tweede berekening van het rustpensioen nodig. Daarbij neemt men aan dat de overledene een normale, volledige loopbaan heeft vervuld (45 jaren). Voor de jaren die daartoe aan de loopbaan worden toegevoegd, neemt men de forfaitaire bezoldiging voor een tewerkstelling als arbeider of bediende vóór 1955 in aanmerking (zie pagina 180, punt 1.1.). Het overlevingspensioen wordt beperkt tot het bedrag van het aldus berekend rustpensioen, aan gezinsbedrag, vermenigvuldigd met de werkelijke loopbaanbreuk vastgesteld bij de berekening vermeld onder 1. Voorbeeld van beperking Een werknemer, geboren in februari 1969, overlijdt in maart 2009. Van 1990 tot zijn overlijden was hij gewoonlijk en hoofdzakelijk tewerkgesteld, dus gedurende 19 jaar. Laat ons aannemen dat zijn geherwaardeerde gemiddelde jaarbezoldiging 38.000,00  bedraagt. De periode vanaf het jaar van de twintigste verjaardag tot en met het jaar voorafgaand aan het overlijden omvat 20 jaren (van 1989 tot en met 2008). De noemer van de loopbaanbreuk is dus gelijk aan 20. Het overlevingspensioen wordt als volgt vastgesteld: a) Theoretisch rustpensioen: 19/20 x 75 x 38.000,00  = 27.075,00 . b) Overlevingspensioen vóór beperking: 80 x 27.075,00  = 21.660,00 . c) Beperking: 19/45 x 75 x 38.000,00  = 12.033,33  26/45 x 75 x 12.892,42  = 5.586,72  Totaal

= 17.620,05 

(12.892,42  is de forfaitaire bezoldiging voor een tewerkstelling als arbeider of bediende vóór 1955). Het overlevingspensioen zal dus worden beperkt tot een bedrag van: 19/20 x 17.620,05  = 16.739,04 .

7.3. Het gewaarborgd minimumpensioen Wanneer de beroepsloopbaan van uw overleden echtgenoot volledig is, mag het bedrag van uw overlevingspensioen niet kleiner zijn dan een bepaald minimum. 1 Op 1 september 2008 bedraagt dit minimum1 11.523,12  per jaar.

1

Bedrag aan index 125,73. Vanaf 1 juni 2009 aan index 125,73 wordt dit 11.868,82 .

52 ~ Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer

Onder bepaalde voorwaarden kan dit ook het geval zijn wanneer de loopbaan niet volledig is, Deze voorwaarden vindt u op pagina 37 evenals de voorwaarden tot het verkrijgen van het gemengd gewaarborgd minimumpensioen. Het basisbedrag hiervan is op 1 september 2008 gelijk aan 8.854,62 1 per jaar.

7.4. De pensioenbonus Indien uw overleden echtgenoot bij het overlijden aan de voorwaarden voldeed om de pensioenbonus (zie voor meer uitleg pagina 40) te verkrijgen, behoudt u dit recht. Voorbeeld Jan geniet een gezinspensioen van 15.000  en een bonus van 2.496 . Bij zijn overlijden ontvangt Maria een overlevingspensioen van 12.000  (15.000 x 80 ) + 2.496  bonus, dus in totaal 14.496 . De bonus blijft in zijn geheel verschuldigd zelfs wanneer het overlevingspensioen verminderd is door toepassing van de cumulatieregels of wanneer het niet langer betaalbaar is.

Voorbeeld Jan geniet een rustpensioen van 12.000  (voor een loopbaan van 40/45sten) en een bonus van 2.496 . Zijn echtgenote Maria geniet ook een rustpensioen van 10.000 . Bij het overlijden van Jan wordt het cumulatieplafond vastgelegd op 14.850  (12.000 x 45/40 x1,1). Maria zal als overlevingspensioen 4.850  ontvangen (14.850 – 10.000). Ze zal wel helemaal kunnen genieten van de bonus van 2.496 . (Deze bonus kan eventueel verhoogd worden met haar persoonlijke bonus.)

8. Mag ik mijn overlevingspensioen behouden als ik zelf een of meer rustpensioenen ontvang? 8.1. Ik geniet een overlevingspensioen werknemer en één of meer rustpensioenen U kunt uw overlevingspensioen in de werknemersregeling tot een grensbedrag samen ontvangen met één of meer wettelijke rustpensioenen. Dit grensbedrag is gelijk aan 110  van het bedrag van het overlevingspensioen voor een volledige loopbaan. Dat laatste wordt berekend door het bedrag van uw overlevingspensioen te vermenigvuldigen met de omgekeerde loopbaanbreuk. Indien voordeliger, wordt bij de vaststelling van dit grensbedrag alleen rekening gehouden met de jaren van gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling.

1

Bedrag aan index 125,73. Vanaf 1 juni 2009 aan index 125,73 wordt dit 9.120,82 . Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer ~ 53

Voorbeeld Een langstlevende echtgenoot geniet een rustpensioen verleend krachtens de regeling voor zelfstandigen van 3.217,66 . Hij bekomt eveneens een overlevingspensioen als werknemer van 8.079,47 , berekend op basis van een breuk van 32/36. Het grensbedrag is dus gelijk aan 9.998,35  zijnde 8.079,47  x 36/32 x 110 . Het betaalbaar overlevingspensioen bedraagt dus 9.998,35  – 3.217,66  (bedrag van het rustpensioen) = 6.780,69  .

8.2. Ik geniet een overlevingspensioen werknemer, een overlevingspensioen in een andere regeling (de regeling voor zelfstandigen uitgezonderd) en één of meer rustpensioenen Wanneer u aanspraak kan maken op: ~ een overlevingspensioen werknemer; ~ één of meer rustpensioenen (werknemer en/of in andere pensioenregelingen); ~ één of meer overlevingspensioenen in een andere regeling (zelfstandige uitgezonderd); mag het overlevingspensioen werknemer niet groter zijn dan het verschil tussen: ~ enerzijds 110  van het overlevingspensioen werknemer voor een volledige loopbaan en ~ anderzijds de som • van de rustpensioenen; • en van een bedrag dat gelijk is aan het overlevingspensioen werknemer voor een volledige loopbaan, vermenigvuldigd met de verhouding die de belangrijkheid van de overlevingspensioenen in de andere regelingen uitdrukt (dit laatste is niet van toepassing op het overlevingspensioen zelfstandige). De toepassing van deze regel mag echter niet tot gevolg hebben dat het overlevingspensioen wordt verminderd tot een bedrag kleiner dan het verschil tussen: ~ enerzijds het bedrag van het oorspronkelijk berekende overlevingspensioen werknemer en; ~ anderzijds de som van al de rustpensioenen. Opgelet Indien u een buitenlands invaliditeitspensioen geniet of een als dusdanig geldende uitkering, dan wordt dit als een rustpensioen beschouwd.

54 ~ Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer

9. Mag ik naast mijn overlevingspensioen werknemer nog andere overlevingspensioenen genieten? 9.1. De overlevingspensioenen worden uit hoofde van de tewerkstelling van eenzelfde echtgenoot toegekend U kunt uw overlevingspensioen in de werknemersregeling samen genieten met een overlevingspensioen toegekend in een andere pensioenregeling voor zover het totaal van de loopbaanbreuken de eenheid niet overschrijdt. Zoniet wordt het overlevingspensioen beperkt. Het overlevingspensioen in de werknemersregeling wordt echter niet beperkt in geval van samenloop met een overlevingspensioen in de Belgische regeling voor zelfstandigen. Voorbeeld Loopbaanbreuk Loopbaanbreuk in openbare dienst Totaal

24/24 20/292 of

1,6/24 25,6/24

Daar de eenheid is overschreden, wordt de loopbaan als werknemer verminderd met 25,6 – 24 = 1,6 jaar (afgerond naar beneden, hetzij een jaar, het minst voordelige), zodat er 24 – 1 = 23 jaren overblijven, wat de loopbaanbreuk tot 23/24 terugbrengt.

In sommige gevallen wordt deze beperking niet of in geringere mate toegepast. Wie een buitenlands overlevingspensioen geniet vindt hierover uitleg op pagina 106.

9.2. De overlevingspensioenen worden uit hoofde van verschillende echtgenoten toegekend Wanneer u opeenvolgende huwelijken heeft aangegaan met werknemers, onderzoekt de RVP uw rechten op overlevingspensioen uit hoofde van de activiteit van elk van uw overleden echtgenoten en kent u het gunstigste overlevingspensioen toe. Wanneer u opeenvolgend getrouwd was met een werknemer op wie de pensioenregeling voor werknemers van toepassing was en met een persoon die onderworpen is geweest aan een andere pensioenregeling, kunt u het overlevingspensioen in de regeling voor werknemers slechts bekomen op voorwaarde dat u verzaakt aan het overlevingspensioen in de andere regeling. Wanneer verzaking onmogelijk is, wordt het bedrag van het andere overlevingspensioen afgetrokken van het overlevingspensioen als werknemer.

Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer ~ 55

10. Vragen die elders beantwoord worden Voor de volgende vragen vindt u het antwoord op de aangegeven pagina. ~ Heb ik recht op ouderdomsrente?: zie hoofdstuk 8 op pagina 73. ~ Heb ik recht op vakantiegeld?: zie hoofdstuk 6 op pagina 69. ~ Heb ik recht op (gratis) geneeskundige verzorging?: zie hoofdstuk 19 op pagina 157. ~ Betwisting: Wat moet ik doen als ik niet akkoord ga met het toegekende bedrag?: zie hoofdstuk 15 op pagina 141. ~ Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten?: zie hoofdstuk 18 op pagina 153. ~ Mag ik nog een beroepsactiviteit uitoefenen als ik met pensioen ben?: zie hoofdstuk 17 op pagina 151. ~ Vragen in verband met de uitbetaling van het pensioen: zie hoofdstuk 13 op pagina 113. ~ Welke gebeurtenissen beïnvloeden de betaling? Moet ik de RVP op de hoogte brengen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 123. ~ Welke bijdragen en voorheffingen worden in mindering gebracht op mijn pensioen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 118. ~ Terugvordering van onverschuldigde bedragen – Uitvoering van beslaglegging: zie hoofdstuk 13 op pagina 125. ~ Wordt mijn pensioen in de loop van de tijd aangepast?: zie hoofdstuk 13 op pagina 126.

56 ~ Hoofdstuk 3: Het overlevingspensioen als werknemer

HOOFDSTUK 4 Het pensioengedeelte van de feitelijk gescheiden echtgenoot

57

1. Heb ik recht? Indien u gescheiden leeft van uw echtgenoot (man of vrouw), kunt u onder bepaalde voorwaarden een deel van zijn/haar pensioen ontvangen. Onder „scheiding„ verstaat de wet de toestand die ontstaat:

1. wanneer de echtgenoten volgens de bevolkingsregisters niet dezelfde hoofdverblijfplaats hebben; 2. in het geval van scheiding van tafel en bed; 3. wanneer één der echtgenoten in de gevangenis is opgesloten, in een gesticht ter bescherming van de maatschappij is opgenomen of als geesteszieke het voorwerp heeft uitgemaakt van een beschermingsmaatregel.

2. Zijn er bijzondere voorwaarden waaraan ik moet voldoen? Alle voorwaarden die voor de pensioenen in het algemeen gelden (zie hoofdstuk 2.) zijn van toepassing. Bovendien mag u niet uit de ouderlijke macht ontzet zijn, of veroordeeld om uw echtgenoot naar het leven te hebben gestaan. Er is geen minimumleeftijd vereist. Wel moet uw echtgenoot recht hebben op een pensioen.

3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioengedeelte aanvragen? ~ In welke gevallen is een aanvraag overbodig? Zie punt 1.3., pagina 93. ~ Hoe moet ik in de overige gevallen een aanvraag indienen? Zie punt 2.1., pagina 95. ~ Aanvraag in de plaats van de andere echtgenoot Dient uw echtgenoot geen aanvraag in hoewel hij de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt en alle niettoegelaten beroepsactiviteit heeft stopgezet, dan kunt u toch uw pensioengedeelte verkrijgen door in zijn plaats een aanvraag te doen.

4. Op welke datum gaat de uitkering in? U krijgt uw pensioengedeelte vanaf de maand volgend op die waarin uw aanvraag is ingediend maar ten vroegste nadat het pensioen van uw echtgenoot is ingegaan of kan ingaan in het geval dat u in zijn plaats een aanvraag indient.

58 ~ Hoofdstuk 4: Het pensioengedeelte van de feitelijk gescheiden echtgenoot

5. Hoe wordt mijn pensioengedeelte berekend? Voorbeelden Wij bepalen eerst de voordeligste toestand voor het gezin in de regelingen voor werknemers en zelfstandigen alsof u nog samenwoonde met uw echtgenoot. Hiertoe vergelijken wij de sommen van de pensioenen aan gezinsbedrag van uw echtgenoot in die twee regelingen met de som van al uw pensioenen (als alleenstaande) en de pensioenen in die twee regelingen van uw echtgenoot (als alleenstaande). Het pensioen als alleenstaande in deze regelingen bedraagt 80  van de pensioenen aan gezinsbedrag. Als de som van de pensioenen aan gezinsbedrag voordeliger is, kunt u verzocht worden afstand te doen van uw persoonlijke pensioenrechten als werknemer en zelfstandige, om dit gezinsbedrag te verkrijgen. Uw pensioengedeelte als gescheiden echtgenoot is gelijk aan de helft van de hiervoor bepaalde som aan gezinsbedrag verminderd met uw persoonlijke pensioenen. U moet alle persoonlijke pensioenrechten aanvragen en u kunt er geen afstand van doen behalve in de regelingen voor werknemers en zelfstandigen. Als de pensioenen aan gezinsbedrag voordeliger zijn, verkrijgt uw echtgenoot de helft ervan. Zo niet, wordt zijn pensioen als alleenstaande verminderd met uw pensioengedeelte als gescheiden echtgenoot. De pensioenbonus (zie voor meer uitleg pagina 40) is evenwel uitsluitend verschuldigd aan de echtgenoot die effectief de dagen gepresteerd heeft die er recht op geven. We verduidelijken de meest voorkomende gevallen aan de hand van voorbeelden.

5.1. U maakt geen aanspraak op een persoonlijk pensioen Voorbeeld Gegevens: uw echtgenoot heeft recht op een pensioen als werknemer van 6.400  en als zelfstandige van 5.000  (gezinsbedragen). Vaststelling van uw pensioengedeelte als gescheiden echtgenoot: ~ In het stelsel voor werknemers:

6.400 

=

3.200 

=

2.500 

2 ~ In het stelsel voor zelfstandigen:

5.000  2

Totaal =

5.700 

Dit is de helft van de gezinsbedragen. Uw echtgenoot behoudt de andere helft van de gezinsbedragen.

Hoofdstuk 4: Het pensioengedeelte van de feitelijk gescheiden echtgenoot ~ 59

5.2. U maakt aanspraak op een persoonlijk pensioen als werknemer of zelfstandige en de RVP of het RSVZ verzoekt u daarvan afstand te doen met het oog op het verlenen van het voordeliger gezinsbedrag Voorbeeld Gegevens: Zie vorig voorbeeld en bovendien maakt u aanspraak op een pensioen als werknemer (of zelfstandige) van 250  per jaar. Vaststelling van de voordeligste toestand: Gezin

Alleenstaande

Pensioen van uw echtgenoot als: ~ werknemer:

6.400 

5.120 

~ zelfstandige:

5.000 

4.000  250 

Uw pensioen als werknemer of zelfstandige Totalen

11.400 

9.370 

Het totaal van de pensioenen aan gezinsbedrag (11.400 ) is hoger dan het totaal van de pensioenen als alleenstaande (9.370 ). De RVP (of het RSVZ) zal u vragen afstand te doen van uw persoonlijk pensioen. Vaststelling van uw pensioengedeelte als gescheiden echtgenoot: Zie voorbeeld onder 5.1.

5.3. U maakt aanspraak op een persoonlijk pensioen waarvan u geen afstand kunt doen en het gezinsbedrag is voordeliger Voorbeeld Gegevens: uw echtgenoot heeft recht op een pensioen als werknemer van 11.400  per jaar (gezinsbedrag) en zelf ontvangt u een pensioen als gewezen ambtenaar van 1.500  per jaar. Vaststelling van de voordeligste toestand: Gezin Pensioen van uw echtgenoot als werknemer

11.400 

Uw persoonlijk pensioen

Alleenstaande 9.120  1.500 

Totalen

11.400 

10.620 

Het totaal van de pensioenen aan gezinsbedrag (11.400 ) is hoger dan het totaal van de pensioenen als alleenstaande (10.620 ). Vaststelling van uw pensioengedeelte als gescheiden echtgenoot: 11.400  – 1.500  = 4.200  2 U behoudt uw pensioen als gewezen ambtenaar van 1.500  zodat uw totaal pensioen 4.200  + 1.500  = 5.700  bedraagt, dit is de helft van het gezinsbedrag. Uw echtgenoot krijgt ook de helft van het gezinsbedrag: 11.400  = 5.700 . 2 60 ~ Hoofdstuk 4: Het pensioengedeelte van de feitelijk gescheiden echtgenoot

5.4. U maakt aanspraak op een persoonlijk pensioen en de toestand „alleenstaande” is voordeliger Voorbeeld Gegevens: uw echtgenoot heeft recht op een pensioen als werknemer van 6.000  en als zelfstandige van 5.000  (gezinsbedragen). Zelf hebt u recht op een pensioen als werknemer van 1.800  (bedrag alleenstaande) en als zelfstandige van 1.000  per jaar. Vaststelling van de voordeligste toestand: Gezin

Alleenstaande

als werknemer:

6.000 

4.800 

zelfstandige:

5.000 

4.000 

Pensioen van de echtgenoot

Uw persoonlijk pensioen als werknemer:

1.800 

zelfstandige:

1.000 

Totalen

11.000 

11.600 

Het totaal van de pensioenen aan gezinsbedrag van uw echtgenoot (11.000 ) is kleiner dan het totaal van de bedragen van u beiden als alleenstaande (11.600 ). Vaststelling van uw pensioengedeelte als gescheiden echtgenoot in de regelingen voor werknemers en zelfstandigen: 11.000  – (1.800  + 1.000 ) = 2.700 . 2 Bovendien behoudt u uw pensioen als werknemer van 1.800  en als zelfstandige van 1.000  zodat uw totaal pensioen (2.700  + 1.800  + 1.000  =) 5.500  bedraagt, dit is de helft van het gezinsbedrag. Omdat de toestand „alleenstaande„ voordeliger is, krijgt uw echtgenoot in de regelingen voor werknemers en zelfstandigen samen (4.800  + 4.000  -2.700 =) 6.100 . U en uw echtgenoot ontvangen dus samen (6.100  + 5.500 ) = 11.600  wat overeenstemt met het totale bedrag van de persoonlijke pensioenen. Uit dit voorbeeld blijkt ook duidelijk dat u geen pensioengedeelte als feitelijk gescheiden echtgenoot kunt verkrijgen als uw persoonlijke pensioenen gelijk zijn aan of meer bedragen dan de helft van de gezinsbedragen van uw echtgenoot.

Hoofdstuk 4: Het pensioengedeelte van de feitelijk gescheiden echtgenoot ~ 61

6. Vragen die elders beantwoord worden Voor de volgende vragen vindt u het antwoord op de aangegeven pagina. ~ Heb ik recht op ouderdomsrente?: zie hoofdstuk 8 op pagina 73. ~ Heb ik recht op vakantiegeld?: zie hoofdstuk 6 op pagina 69. ~ Heb ik recht op (gratis) geneeskundige verzorging?: zie hoofdstuk 19 op pagina 157. ~ Betwisting: Wat moet ik doen als ik niet akkoord ga met het toegekende bedrag?: zie hoofdstuk 15 op pagina 141. ~ Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten?: zie hoofdstuk 18 op pagina 153. ~ Mag ik nog een beroepsactiviteit uitoefenen als ik met pensioen ben?: zie hoofdstuk 17 op pagina 151. ~ Vragen in verband met de uitbetaling van het pensioen: zie hoofdstuk 13 op pagina 113. ~ Welke gebeurtenissen beïnvloeden de betaling? Moet ik de RVP op de hoogte brengen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 123. ~ Welke bijdragen en voorheffingen worden in mindering gebracht op mijn pensioen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 118. ~ Terugvordering van onverschuldigde bedragen – Uitvoering van beslaglegging: zie hoofdstuk 13 op pagina 125. ~ Wordt mijn pensioen in de loop van de tijd aangepast?: zie hoofdstuk 13 op pagina 126.

62 ~ Hoofdstuk 4: Het pensioengedeelte van de feitelijk gescheiden echtgenoot

HOOFDSTUK 5 Het pensioen van de uit de echt gescheiden persoon

63

1. Heb ik recht? Als uit de echt gescheiden persoon hebt u recht op een rustpensioen op basis van de loopbaan als werknemer van uw gewezen man of vrouw. Dit pensioen kunt u ontvangen, samen met het rustpensioen voor uw eigen beroepsloopbaan.

2. Zijn er bijzondere voorwaarden waaraan ik moet voldoen? U kunt dit pensioen verkrijgen voor zover u: ~ 65 jaar bent, tenzij uw loopbaan aan de vereisten voldoet om met vervroegd pensioen te gaan vanaf 60 jaar (zie pagina 18); ~ niet ontzet bent uit de ouderlijke macht; ~ niet veroordeeld bent om uw echtgenoot naar het leven te hebben gestaan; ~ niet hertrouwd bent: deze voorwaarde is ook vervuld indien het nieuwe huwelijk is ontbonden door overlijden of echtscheiding.

3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? Zie hoofdstuk 11, punt 1.4. pagina 93 en punt 2., pagina 95.

4. Op welke datum gaat het pensioen in? Uw pensioen als uit de echt gescheiden echtgenoot gaat in de maand volgend op de aanvraag maar ten vroegste vanaf de maand volgend op: ~ het bereiken van de normale pensioenleeftijd, 65 jaar; ~ de leeftijd van het vervroegd pensioen, 60 jaar indien u voldoet aan de loopbaanvoorwaarden (zie pagina 18).

5. Hoe worden de in aanmerking te nemen perioden van tewerkstelling en van gelijkstelling vastgesteld? Voor de berekening van uw pensioen als wettelijk gescheiden persoon nemen wij de perioden van tewerkstelling en gelijkstelling van uw gewezen echtgenoot gedurende de huwelijksperiode in aanmerking. De huwelijksperiode vangt aan op de dag van het huwelijk en eindigt met de dag waarop de echtscheiding wordt overgeschreven in de registers van de burgerlijke stand.

6. Hoe wordt mijn pensioen als uit de echt gescheiden persoon berekend? Voorbeeld 6.1. Principe Het rustpensioen voor de uit de echt gescheiden persoon wordt op dezelfde manier berekend als het gewone rustpensioen (zie pagina 17). Voor de jaren van tewerkstelling en gelijkstelling als werknemer van uw gewezen echtgenoot gedurende de huwelijksperiode berekenen wij uw pensioen alsof u zelf de activiteit had uitgeoefend.

64 ~ Hoofdstuk 5: Het pensioen van de uit de echt gescheiden persoon

De pensioenbonus (zie voor meer uitleg pagina 40) is evenwel uitsluitend verschuldigd aan de persoon die effectief de dagen gepresteerd heeft die er recht op geven.

6.2. Bijzonderheden 6.2.1. De perioden die niet in aanmerking komen De kalenderjaren met perioden waarvoor u zelf een persoonlijk rustpensioen verkrijgt in een andere Belgische of buitenlandse pensioenregeling worden niet in aanmerking genomen, tenzij u voor die perioden verzaakt aan het persoonlijk rustpensioen. 6.2.2. De noemer van de loopbaanbreuk Deze is steeds gelijk aan 45, zelfs bij een tewerkstelling als mijnwerker, zeevarende… 6.2.3. De in aanmerking te nemen lonen De werkelijke, fictieve of forfaitaire lonen van uw gewezen echtgenoot worden met 62,5  vermenigvuldigd. Voor de jaren waarvoor u aanspraak maakt op een eigen rustpensioen als werknemer worden die lonen, na voornoemde vermenigvuldiging, nog met uw eigen lonen verminderd. De aldus vastgestelde lonen worden voor 60  in aanmerking genomen.

6.2.4. De beperking tot een volledige loopbaan Zoals voor elk rustpensioen mag de in aanmerking genomen loopbaan met het oog op het toekennen van het pensioen als uit de echt gescheiden echtgenoot de eenheid niet overschrijden, d.i. het totaal aantal jaren dat in aanmerking wordt genomen voor uw persoonlijke loopbaan en de loopbaan als uit de echt gescheiden persoon beperkt wordt tot 45 voor man en vrouw. De jaren waarvoor u een pensioen krijgt in een ander stelsel, worden eveneens in aanmerking genomen. Bij overschrijding kennen wij geen pensioen toe voor de minst gunstige jaren. Ontvangt u een rustpensioen in een andere regeling dan wordt de beperking tot de eenheid van de onderscheiden breukgedeeltes toegepast (zie pagina 30). Te noteren valt dat de jaren waarvoor u zowel een persoonlijk rustpensioen als een pensioen als uit de echt gescheiden echtgenoot ontvangt, slechts voor één jaar worden geteld.1 Voorbeeld a) Gegevens ~ Een vrouw is geboren in januari 1945. Ze is gehuwd geweest van 3 augustus 1963 tot 28 juni 1982 (datum van de echtscheiding). ~ Ze heeft gewerkt van 1964 tot 31 december 1965 en van 1978 tot 23 juni 1982. Haar geherwaardeerde lonen worden hierna in b). vermeld. Haar gewezen echtgenoot heeft de gehele huwelijksduur als werknemer gewerkt. Zijn geherwaardeerde lonen worden hierna in c) vermeld. b) Berekening van haar persoonlijk rustpensioen dat ingaat op 1 februari 20101 (in de veronderstelling dat index 125,73 van 1 september 2008 nog geldt)

1

Tot 31 december 2008 was de pensioenleeftijd voor vrouwen 64 jaar. Vanaf 1 januari 2009 is dat 65. Hoofdstuk 5: Het pensioen van de uit de echt gescheiden persoon ~ 65

Jaar

Geherwaardeerd loon vrouw

 alleenstaande

Loopbaanbreuk

1964

6.424,68 

X 60 

X 1/451

=

85,66 

1965

6.499,68 

X 60 

X 1/45

=

86,66 

1978

30.283,59 

X 60 

X 1/45

=

403,78 

1979

30.295,00 

X 60 

X 1/45

=

403,93 

1980

30.326,60 

X 60 

X 1/45

=

404,35 

1981

30.341,21 

X 60 

X 1/45

=

404,55 

1982

14.520,39 

X 60 

X 1/45

=

193,61 

Totaal pensioenen

Pensioenbedrag

X 7/45

1.982,55 

c) Berekening van haar rustpensioen als uit de echt gescheiden echtgenoot dat ingaat op 1 februari 2010 (index 125,73) De berekening houdt enkel rekening met de periode van het huwelijk. Daar zij gehuwd was op 3 augustus 1963, wordt er voor dat jaar enkel met 128 dagen tewerkstelling rekening gehouden. Hetzelfde gebeurt voor het jaar van de echtscheiding (1982), waar enkel 150 dagen in aanmerking komen.

1

1

Jaar

Geherwaardeerd loon man x 62,5  verminderd met geherwaardeerd loon vrouw

 alleenstaande

Loopbaanbreuk

1963

15.169,49 x 62,5  x 128/312 (128 dagen tussen 3-8 en 31-12)

X 60 

X 1/45

=

51,86 

1964

(15.017,69 x 62,5 ) – 6.424,68 

X 60 

X 1/45

=

39,49 

1965

(14.756,87 x 62,5 ) – 6.499,68 

X 60 

X 1/45

=

36,31 

1966

14.565,30  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

121,88 

1967

14.545,77  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

121,21 

1968

14.390,70  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

119,92 

1969

14.256,80  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

118,81 

1970

18.613,45  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

155,11 

1971

20.935,90  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

174,47 

1972

21.503,77  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

179,20 

1973

21.246,70  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

177,06 

1974

21.130,64  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

176,09 

1975

24.922,57  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

207,69 

1976

27.155,54  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

226,30 

1977

28.789,96  x 62,5 

X 60 

X 1/45

=

239,92 

1978

(32.136,28  x 62,5 )-30.283,59

X 60 

X 1/45

=

0

1979

(32.148,37  x 62,5 )-30.295,00

X 60 

X 1/45

=

0

1980

(32.181,93  x 62,5 )-30.326,60

X 60 

X 1/45

=

0

1981

(32.197,45  x 62,5 )-30.341,21

X 60 

X 1/45

=

0

1982

(15.819,64  x 62,5 )-14.520,39 (154 dagen van 1/1 tot 28/6)

X 60 

X 1/45

=

0

Totaal pensioen

20/45

Vanaf 1 januari 2009 is de loopbaanbreuk voor vrouwen 1/45, of een normale loopbaan van 45 jaren.

66 ~ Hoofdstuk 5: Het pensioen van de uit de echt gescheiden persoon

Pensioenbedrag

2.144,80 

In totaal krijgt de vrouw een pensioen van 20/45, waarvan het jaarbedrag gelijk is aan 2.074,76 + 2.144,80 = 4.219,55 . • Voor de huwelijksjaren waarin zij niet heeft gewerkt, krijgt zij een pensioen als uit de echt gescheiden echtgenote. • Voor de huwelijksjaren waarin ze zelf een beroepsactiviteit als werkneemster heeft uitgeoefend, krijgt zij een persoonlijk rustpensioen en een pensioen als uit de echt gescheiden echtgenote, voor zover 62,5  van het loon van haar gewezen man hoger lag dan het hare. • Voor de jaren buiten het huwelijk krijgt zij uiteraard alleen een persoonlijk rustpensioen op basis van haar eigen tewerkstelling.

7. Hoe wordt mijn pensioen vastgesteld als ik meer dan één keer uit de echt gescheiden ben? Bij opeenvolgende echtscheidingen hebt u recht op meerdere rustpensioenen als uit de echt gescheiden persoon. De regelen op het gebied van de beperking tot een volledige loopbaan (zie hiervoor) zijn echter van toepassing.

8. Mag ik mijn overlevingspensioen behouden als ik een pensioen als uit de echt gescheiden persoon ontvang? U kunt een pensioen als uit de echt gescheiden persoon samen ontvangen met een overlevingspensioen uit hoofde van een vorig of volgend huwelijk. De regelen op het gebied van de samenloop van een rustpensioen met een overlevingspensioen (zie pagina 53) zijn echter van toepassing.

9. Vragen die elders beantwoord worden Voor de volgende vragen vindt u het antwoord op de aangegeven pagina. ~ Heb ik recht op ouderdomsrente?: zie hoofdstuk 8 op pagina 73. ~ Heb ik recht op vakantiegeld?: zie hoofdstuk 6 op pagina 69. ~ Heb ik recht op (gratis) geneeskundige verzorging?: zie hoofdstuk 19 op pagina 157. ~ Betwisting: Wat moet ik doen als ik niet akkoord ga met het toegekende bedrag?: zie hoofdstuk 15 op pagina 141. ~ Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten?: zie hoofdstuk 18 op pagina 153. ~ Mag ik nog een beroepsactiviteit uitoefenen als ik met pensioen ben?: zie hoofdstuk 17 op pagina 151. ~ Vragen in verband met de uitbetaling van het pensioen: zie hoofdstuk 13 op pagina 113.

Hoofdstuk 5: Het pensioen van de uit de echt gescheiden persoon ~ 67

~ Welke gebeurtenissen beïnvloeden de betaling? Moet ik de RVP op de hoogte brengen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 123. ~ Welke bijdragen en voorheffingen worden in mindering gebracht op mijn pensioen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 118. ~ Terugvordering van onverschuldigde bedragen – Uitvoering van beslaglegging: zie hoofdstuk 13 op pagina 125. ~ Wordt mijn pensioen in de loop van de tijd aangepast?: zie hoofdstuk 13 op pagina 126.

68 ~ Hoofdstuk 5: Het pensioen van de uit de echt gescheiden persoon

HOOFDSTUK 6 Het vakantiegeld

69

1. Wat is het vakantiegeld als ik een rustpensioen, een overlevingspensioen of een pensioen als uit de echt gescheiden persoon ontvang? Samen met het pensioen voor de maand mei ontvangen de gepensioneerden ieder jaar een vakantiegeld. Het maximumbedrag van het vakantiegeld bedraagt in mei 2009 711,01  als u een gezinspensioen geniet en 568,80  als u een pensioen als alleenstaande geniet. Het bedrag mag bovendien niet groter zijn dan het maandbedrag van het pensioen dat verschuldigd is voor de maand mei van het betrokken jaar (zie hoofdstuk 22, punt 3.4, pagina 192). Die uitkering wordt echter niet toegekend tijdens het jaar waarin het pensioen voor de eerste maal ingaat. Het volgende jaar wordt het toegekend in verhouding tot het aantal maanden dat u het pensioen hebt genoten tijdens het jaar waarin het is ingegaan. Het wordt volledig toegekend tijdens de daaropvolgende jaren. In afwijking hierop wordt het vakantiegeld toch volledig toegekend vanaf het jaar waarin het rustpensioen voor de eerste maal ingaat, aan de gerechtigden die een brugpensioen of vergoedingen wegens ziekte, invaliditeit of onvrijwillige werkloosheid hebben genoten gedurende het volledig burgerlijk jaar dat voorafgaat aan het jaar waarin het pensioen ingaat. Voor het overlevingspensioen bestaat een gelijkaardige afwijking. Wanneer de overleden echtgenoot op het ogenblik van zijn overlijden een rustpensioen werknemer genoot, titularis was van een brugpensioen of vergoedingen ontving wegens ziekte, invaliditeit of onvrijwillige werkloosheid gedurende het ganse jaar dat voorafging aan dit van zijn overlijden, kan het vakantiegeld volledig aan de overlevende echtgenoot worden betaald voor het jaar van de ingangsdatum van zijn overlevingspensioen.

2. Wat is het vakantiegeld als ik een pensioengedeelte als feitelijk gescheiden echtgenoot ontvang? Betalen wij u een gedeelte van het werknemerspensioen van uw echtgenoot: ~ aan gezinsbedrag, dan verkrijgt u de helft van zijn vakantiegeld; ~ aan het bedrag als alleenstaande, dan verkrijgt u het vakantiegeld als alleenstaande beperkt tot het bedrag van uw werknemerspensioen in de maand mei. Voor uw echtgenoot geldt dezelfde regel.

3. Wat is de invloed van het vakantiegeld als ik ook de inkomensgarantie voor ouderen ontvang? Het vakantiegeld in de regeling voor werknemers en de bijzondere bijslag in de regeling voor zelfstandigen beïnvloeden het bedrag van uw inkomensgarantie voor ouderen niet.

70 ~ Hoofdstuk 6: Het vakantiegeld

HOOFDSTUK 7 De verwarmingstoelage als mijnwerker

71

1. U bent mijnwerker Bewijst u ten minste 20 jaren gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling in de steenkolenmijnen dan hebt u recht op een verwarmingstoelage. Per jaar bewezen tewerkstelling hebt u jaarlijks recht op 28,181 . Het maximale bedrag is op die datum gelijk aan 28,18  x 30 = 845,50  – zie pagina 191. Het maximumbedrag is ook verschuldigd aan de werknemer die: 1. een mijnwerkerspensioen voor 25 jaren gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als ondergronds mijnwerker bekomt of 2. op de ingangsdatum van zijn mijnwerkerspensioen een invaliditeitspensioen als mijnwerker genoot.

2. U bent de langstlevende echtgenoot van een mijnwerker U bekomt een verwarmingstoelage als: ~ bij zijn overlijden ten minste 20 jaren gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling in de steenkolenmijnen kan bewezen worden of ~ uw echtgenoot overleden is voordat zijn rustpensioen kon ingaan en hij in het jaar vóór zijn overlijden gewoonlijk en hoofdzakelijk in een steenkolenmijn werkte of hij in dat jaar was gelijkgesteld met een mijnwerker. Per jaar bewezen tewerkstelling hebt u recht op 28,181 €. Het maximale bedrag is op die datum gelijk aan 28,18  x 30 = 845,50  – zie pagina 191.

1

Bedrag op 1 september 2008 aan indexcijfer 125,73.

72 ~ Hoofdstuk 7: De verwarmingstoelage als mijnwerker

HOOFDSTUK 8 De ouderdomsrente

73

De rente is een overblijfsel van het eerste verplichte pensioenstelsel voor werknemers en is gebaseerd op een systeem van individuele kapitalisatie. Ze bestaat uit de persoonlijke en werkgeversbijdragen van: • de arbeiders tot 31 december 1953; • de zeevarenden tot 31 december 1955; • de mijnwerkers tot 31 december 1957; • de bedienden tot 31 december 1967. Het bedrag van de ouderdomsrente wordt vastgelegd op basis van de door de werknemer verdiende bezoldiging. Sinds 1 januari 2001 wordt de ouderdomsrente enkel nog toegekend in de vorm van een eenmalig kapitaal waarvan de effectieve uitbetaling gekoppeld is aan de betaling van het rustpensioen. Ze gaat in op de eerste dag van de maand die volgt op die waarin de verzekerde de wettelijke pensioenleeftijd bereikt, zelfs wanneer het pensioen laattijdig werd aangevraagd. Bij vervroegde toekenning van het pensioen wordt een verminderingscoëfficiënt toegepast.

74 ~ Hoofdstuk 8: De ouderdomsrente

HOOFDSTUK 9 De weduwenrente

75

Een weduwenrente kan worden uitgekeerd aan de weduwe van een werknemer.

Opgelet Er wordt echter geen rente toegekend aan de weduwnaar.

Sinds 1 januari 2001 wordt de weduwenrente toegekend in de vorm van een eenmalig kapitaal. Het bedrag is vastgelegd op 40  van de waarde van de ouderdomsrente van haar overleden echtgenoot x een leeftijdscoëfficiënt. Er zijn twee mogelijkheden: ~ als de ouderdomsrente werd uitbetaald in de vorm van een eenmalig kapitaal wordt er geen weduwenrente toegekend; ~ als de ouderdomsrente tot de dag van het overlijden werd uitbetaald in de vorm van maandelijkse stortingen, wordt de weduwenrente toegekend. De uitbetaling van de weduwenrente is gekoppeld aan de betaling van het overlevingspensioen. Ze wordt toch verricht indien het pensioen niet wordt uitbetaald wegens cumulatie1 (overschrijding van het grensbedrag voor de cumulatie rust + overleving).

1

Zie pagina 53.

76 ~ Hoofdstuk 9: De weduwenrente

HOOFDSTUK 10 De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)

77

1. In wat verschilt de inkomensgarantie voor ouderen van het gewaarborgd inkomen voor bejaarden? Het gewaarborgd inkomen dat sinds 01 mei 1969 in voege was, is op 01.06.2001 vervangen door een inkomensgarantie voor ouderen. Deze IGO kan toegekend worden aan bejaarden die niet over voldoende financiële middelen beschikken. De nieuwe regelgeving legt de nadruk op: ~ de gelijke behandeling van mannen en vrouwen (gelijkschakeling van de intredeleeftijd); ~ de aanpassing van de wetgeving aan de recente maatschappelijke en sociale veranderingen (gelijke behandeling van gehuwden en samenwonenden – individualisering van het vermogen); ~ de modernisering van de wetgeving (verhoging van het inkomen – rechtvaardige aanrekening van het vermogen). Vergeleken met het gewaarborgd inkomen: ~ verdwijnt het „gezinsbedrag” en de verdeling van dit bedrag bij feitelijke scheiding; ~ is het mogelijk dat twee alleenstaande gerechtigden die samenwonen elk het basisbedrag ontvangen.

2. Vanaf welke leeftijd kan ik recht hebben op de IGO? De IGO kan toegekend worden vanaf 65 jaar.

3. Kan ik de IGO bekomen als ik de Belgische nationaliteit niet heb? De gerechtigde op de IGO moet tot één van de volgende categorieën van personen behoren: ~ Belg zijn; ~ onder de verordening (EEG) 1408/71 van 14 juni 1971 van de Raad van de Europese gemeenschappen vallen; ~ onderdaan zijn van een land waarmee België terzake een wederkerigheidsovereenkomst heeft afgesloten: Denemarken, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Luxemburg, Nederland,

Noorwegen, Zweden en Zwitserland; ~ van buitenlandse nationaliteit zijn, op voorwaarde dat een recht op rust- of overlevingspensioen krachtens een Belgische regeling werd geopend; ~ vluchteling zijn zoals bedoeld in artikel 49 van de wet van 15.12.80 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen; ~ staatloze zijn die valt onder toepassing van het Verdrag betreffende de status van staatlozen ondertekend te New York op 28.09.1954.

4. Kan ik de IGO betaald krijgen als ik niet in België verblijf? De gerechtigde op de IGO moet zijn hoofdverblijfplaats in België hebben, dit wil zeggen dat hij daadwerkelijk en bestendig in België moet verblijven. Een minimumduur van verblijf is niet vereist. Met daadwerkelijk en bestendig verblijf in België wordt gelijkgesteld, op voorwaarde echter dat de Rijksdienst voor pensioenen er voorafgaandelijk van in kennis werd gesteld:

78 ~ Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)

~ het verblijf in het buitenland gedurende minder dan 30 al dan niet opeenvolgende dagen per kalenderjaar. Bij overschrijding van deze periode wordt de uitbetaling van de inkomensgarantie geschorst voor elke kalendermaand waarin de gerechtigde niet ononderbroken in België verblijft; ~ het verblijf in het buitenland gedurende 30 of meer al dan niet opeenvolgende dagen per kalenderjaar als gevolg van een toevallige of tijdelijke opname in een ziekenhuis of een andere instelling voor zorgenverstrekking; ~ het verblijf in het buitenland gedurende 30 of meer al dan niet opeenvolgende dagen per kalenderjaar, voor zover uitzonderlijke omstandigheden dit verblijf wettigen en op voorwaarde dat het beheerscomité van de Rijksdienst voor pensioenen hiertoe de toelating heeft gegeven.

5. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn IGO aanvragen? ~ in welke gevallen is een aanvraag overbodig? Zie hoofdstuk 11, punt 1.5., pagina 93. ~ Hoe een aanvraag om IGO indienen? Zie hoofdstuk 11, punten 2.3. tot en met 2.6. vanaf pagina 97.

6. Hoe wordt het bedrag van de IGO vastgesteld? 6.1. Wat is het hoogste bedrag dat u mij kunt toekennen? Het bedrag van de toegekende IGO hangt af van de ter beschikking staande bestaansmiddelen en pensioenen. Zijn ze zeer gering dan hebt u recht op het hoogst toekenbare bedrag, dat verschilt naargelang u al dan niet dezelfde hoofdverblijfplaats deelt met één of meerdere personen. De IGO is een individueel recht.

6.1.1. Het basisbedrag bij samenwoonst Dit is het hoogst toekenbare bedrag als u uw hoofdverblijfplaats deelt met één of meer andere personen.1 Op 1 oktober 2008 is het basisbedrag gelijk aan 7.087,221  per jaar.

~ Worden geacht dezelfde hoofdverblijfplaats te delen, de aanvrager en iedere andere persoon met hem, die gewoonlijk op dezelfde plaats verblijven. ~ Dit gewoonlijk verblijf blijkt: ~ hetzij uit de inschrijving in de bevolkingsregisters van de gemeente waar de verblijfplaats is gevestigd; ~ hetzij uit ieder ambtelijk of administratief stuk dat op een werkelijk verblijf op hetzelfde adres duidt. De Rijksdienst mag zich dus ook beroepen op ambtelijke of administratieve documenten die er op wijzen dat een bepaalde persoon wel degelijk bij de aanvrager woont of niet woont, ook al spreekt het bevolkingsregister dit tegen. Het spreekt echter vanzelf dat het meest voorkomend geval van „samenwoonst” een al dan niet gehuwd paar zal zijn waarvan de man of de vrouw, ofwel beiden, de leeftijdsvoorwaarde vervullen om de IGO te verkrijgen, en bij wie geen andere personen inwonen.

1

Bedrag aan index 125,73. Vanaf 1 juni 2009 aan index 125,73 wordt dit 7.143,91 . Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ~ 79

~ Indien bv. enkel de man aan de leeftijdsvoorwaarde voldoet, kan hem, na onderzoek van de bestaansmiddelen en die van zijn echtgenote (of de persoon die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats deelt) het volledige of gedeeltelijke basisbedrag toegekend worden. ~ Voldoen beide echtgenoten aan de leeftijdsvoorwaarden en hebben zij beiden een aanvraag ingediend, dan heeft elk apart recht op het (volledige of gedeeltelijke) basisbedrag dat met twee afzonderlijke beslissingen wordt betekend. In deze twee gevallen wordt de helft van het totaal van de bestaansmiddelen en de pensioenen in aanmerking genomen voor de berekening van hun respectieve IGO. Dezelfde regel geldt wanneer twee of meer personen (geen bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande lijn), al of niet van hetzelfde geslacht, een feitelijk gezin vormen. Voorbeeld Man en vrouw delen dezelfde hoofdverblijfplaats. Ze dienen een aanvraag tot het bekomen van de IGO in. Na aftrek van de verschillende vrijstellingen, is het bedrag van de in aanmerking te nemen pensioenen gelijk aan 3.720  en van de bestaansmiddelen aan 2.480 . Voor beiden zal de berekening op het basisbedrag van de IGO doorgevoerd worden. De helft van de bestaansmiddelen en pensioenen (3.720  + 2.480 ) : 2 = 3.100  wordt voor ieder van hen in mindering gebracht op het basisbedrag mits toepassing van de algemene vrijstelling van 625 .

6.1.2. Het verhoogde basisbedrag alleenstaande Het verhoogde basisbedrag wordt enkel toegekend aan personen die hun hoofdverblijfplaats niet met één of meer personen delen, met andere woorden, aan „echte alleenstaanden”. De reglementering voorziet echter een aantal uitzonderingen op deze regel. Het verhoogde basisbedrag mag toegekend worden aan en behouden worden door de gerechtigde die zijn hoofdverblijfplaats uitsluitend deelt met: ~ minderjarige kinderen; ~ meerderjarige kinderen voor wie kinderbijslag wordt genoten; ~ personen die in hetzelfde rusthuis of hetzelfde rust-of verzorgingstehuis (RVT), of in hetzelfde psychiatrische verzorgingstehuis worden opgenomen.1 Op 1 oktober 2008 is het bedrag gelijk aan 7.087,22  x 1,5 = 10.630,831  per jaar.

1

Bedrag aan index 125,73. Vanaf 1 juni 2009 aan index 125,73 wordt dit 10.715,87 .

80 ~ Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)

Voorbeeld Man en vrouw (samenwonend) ontvangen elk het basisbedrag. De man wordt in een rusthuis opgenomen. Beiden ontvangen dan het verhoogde bedrag (basisbedrag x 1,5) zonder nieuw onderzoek naar de bestaansmiddelen. Voor de herberekening worden in dit geval enkel de persoonlijke bestaansmiddelen nog in aanmerking genomen, zowel voor de opgenomen als voor de thuisgebleven persoon; aan elk van hen beiden moet een nieuwe beslissing worden betekend.

Vanaf 01.05.04 wordt nog een uitzondering toegevoegd (Koninklijk besluit van 05.06.04). Ook de bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande lijn die, ~ hetzij met de aanvrager, ~ hetzij met minderjarige kinderen of meerderjarige kinderen waarvoor kinderbijslag wordt genoten én de aanvrager samenwonen, worden niet meer geacht dezelfde hoofdverblijfplaats met de aanvrager te delen. 6.1.2.1. Verduidelijkingen 1. Het moet gaan om bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande lijn, dit wil zeggen (schoon) kinderen, (schoon)kleinkinderen… 2. Deze bloed- of aanverwanten wonen samen met hun (schoon)ouders of (schoon)grootouders…Het is zonder belang of de ouders bij hun kinderen komen inwonen of vice versa. 3. Minderjarige kinderen of meerderjarige kinderen, waarvoor kinderbijslag wordt genoten (maar die geen bloed- of aanverwanten zijn in de rechte neerdalende lijn), worden eveneens buiten beschouwing gelaten. 4. De aanvrager heeft recht op het basisbedrag of het verhoogde basisbedrag, afhankelijk van het feit of hij al dan niet geacht wordt dezelfde hoofdverblijfplaats te delen met een of meerdere andere personen. 5. Voor de berekening van de IGO worden de bestaansmiddelen van de bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande lijn en de eventuele bestaansmiddelen van de minderjarige kinderen of de meerderjarige kinderen waarvoor kinderbijslag wordt genoten, uitgesloten. Worden dus enkel in aanmerking genomen: de pensioenen en de bestaansmiddelen van de aanvrager en de andere dan voornoemde samenwonenden. 6. Het totaal van de bestaansmiddelen wordt gedeeld door het aantal samenwonenden wier bestaansmiddelen in aanmerking werden genomen (zie punt 4). Niettemin worden minderjarige kinderen of meerderjarige kinderen waarvoor kinderbijslag wordt genoten, in de deler opgenomen. 7. Wanneer eerder een IGO werd toegekend, mag de toepassing van dit koninklijk besluit niet tot gevolg hebben dat de aanvrager een lager bedrag verkrijgt dan het voorheen toegekende.

Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ~ 81

6.1.2.2. Voorbeelden 1. Beide ouders, die elk reeds IGO aan het basisbedrag genieten, gaan bij hun kinderen en hun kleinkinderen (allen meerderjarig zonder kinderbijslag) inwonen. Dit wijzigt de bestaande toestand niet. 2. Een dochter gaat bij haar 65-jarige moeder inwonen; wanneer deze de IGO aanvraagt, zal geen rekening gehouden worden met de bestaansmiddelen van de dochter. De bestaansmiddelen van de moeder worden ook niet gedeeld door 2. De moeder zal recht hebben op het verhoogde basisbedrag. 3. Zelfde voorbeeld, maar de dochter heeft op haar beurt een 17-jarige dochter en een 15-jarige zoon; de bestaansmiddelen van de moeder-aanvraagster zullen gedeeld worden door 3! 4. Man en vrouw gaan met hun 3 kinderen (waarvan 1 meerderjarig dat over bestaansmiddelen beschikt en 2 minderjarigen) inwonen bij de ouders van de man, die op dat ogenblik geen IGO genieten; een jaar later voldoet enkel de vader van de man aan de leeftijdsvoorwaarde om IGO te genieten (aan het basisbedrag!); voor de toekenning ervan zal enkel rekening gehouden worden met de bestaansmiddelen van de ouder-aanvrager en zijn echtgenote; deze bestaanmiddelen zullen wel gedeeld worden door 4. 5. Een moeder die al IGO geniet aan het verhoogd basisbedrag gaat inwonen bij haar zoon, diens echtgenote, hun meerderjarige zoon en zijn eveneens meerderjarige vriend(in). Een herberekening van de IGO is noodzakelijk, waarbij rekening zal gehouden worden met de bestaansmiddelen van de moeder en de vriend(in) van de zoon. (De andere gezinsleden zijn immers bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande lijn). Gezegde bestaansmiddelen zullen gedeeld worden door 2, en enkel het basisbedrag kan toegekend worden. Inderdaad, de vriend(in) van de zoon wordt geacht dezelfde hoofdverblijfplaats met de aanvrager te delen. Wanneer echter uit de berekening blijkt dat het bedrag lager zal zijn dan het eerder toegekende, wordt dit laatste behouden. PS: indien de vriend(in) minderjarig zou zijn, zou geen rekening gehouden worden met zijn/haar bestaansmiddelen, maar de deling zou eveneens door 2 gebeuren. De IGO zou wel toegekend worden aan het basisbedrag X 1,5. 6. Opgelet: wanneer ook de bloed- of aanverwant in rechte neergaande lijn gerechtigd is op IGO: een dochter van 65 jaar gaat samen wonen met haar vader van 86 jaar. Beide genieten een IGO. Voor de berekening van de IGO (aan het verhoogd basisbedrag) van de vader zal geen rekening gehouden worden met de inkomsten van de dochter, terwijl bij de vaststelling van de IGO van de dochter wel rekening zal moeten gehouden worden met de inkomsten van de vader.

6.2. Mag ik andere bestaansmiddelen hebben of pensioen genieten? Principe De inkomensgarantie kan slechts worden toegekend na onderzoek van de bestaansmiddelen en van de pensioenen, van welke aard of oorsprong ook, waarover de betrokkene en/of de personen waarmee hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt beschikken.

82 ~ Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)

Zoals al in de voorbeelden aangehaald, wordt het totaal van de pensioenen en de bestaansmiddelen, na aftrek van de door de Koning voorziene vrijstellingen (behalve de algemene vrijstelling), gedeeld door het aantal personen dat dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, de aanvrager inbegrepen; het resultaat van de deling wordt in mindering gebracht op het bedrag van de IGO. In de kennisgeving wordt de aanvrager op de hoogte gebracht van het totaal bedrag van de in aanmerking genomen bestaansmiddelen en pensioenen. De speciale toestand voor gemeenschappen (geestelijken of leken). ~ Vóór 01.01.2005 De leden van de gemeenschappen werden voor de toekenning van de IGO niet als alleenstaanden beschouwd. Wanneer nieuwe gerechtigden de vereiste leeftijd hadden bereikt, konden ze om die reden in principe slechts het basisbedrag van de IGO bekomen nadat de bestaansmiddelen van de volledige gemeenschap in aanmerking genomen werden. Het totaal van de bestaansmiddelen diende gedeeld te worden door het aantal leden van de gemeenschap dat dezelfde hoofdverblijfplaats deelde. ~ De bepalingen vanaf 01.01.2005 Voor de leden die in een gemeenschap leven wordt de IGO vanaf 01.01.2005 toegekend aan het basisbedrag, zonder dat de bestaansmiddelen en pensioenen van de overige leden van de gemeenschap in aanmerking worden genomen. Voor sommige pensioenen en bestaansmiddelen geldt een volledige of gedeeltelijke vrijstelling.

6.2.1. De vrijstellingen 6.2.1.1. De volledige vrijstellingen Er wordt geen rekening gehouden met: 1. de gezinsbijslag toegekend krachtens een Belgische regeling; 2. de uitkeringen of elke tussenkomst die verband houden met openbare of private bijstand (bedoeld wordt de steun verleend door de O.C.M.W.’s, liefdadigheidsinstellingen of de zorgverzekering van de Vlaamse gemeenschap); 3. de onderhoudsgelden tussen ascendenten1 en descendenten2 (ongeacht of zij door een vonnis of vrijwillig verleend worden); 4. de frontstrepen- en gevangenschaprenten, evenals de renten verbonden aan een nationale orde op grond van een oorlogsfeit; 5. de tegemoetkomingen, uitbetaald in het raam van de wetten betreffende de gebrekkigen en de verminkten, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 3 februari 1961, en van de wet van 27 juni 1969, betreffende het toekennen van tegemoetkomingen aan mindervaliden; 6. de tegemoetkomingen, uitbetaald in het raam van de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan gehandicapten;

1

ascendenten: grootouders, ouders etc (opgaande lijn)

2

descendenten: kinderen, kleinkinderen, neven etc (neergaande lijn) Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ~ 83

7. de verwarmingstoelage, toegekend aan bepaalde rechthebbenden op een pensioen ten laste van de werknemersregeling; 8. de schadeloosstelling voor gevangenschap in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse overheid; 9. de vergoedingen die ontvangen zijn in het kader van vrijwilligerswerk voor zover ze de vastgestelde bedragen niet overschrijden. 6.2.1.2. Gedeeltelijke vrijstellingen 1. Op het globaal kadastraal inkomen van de bebouwde onroerende goederen die de aanvrager en/of iedere persoon die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, in volle eigendom of in vruchtgebruik bezitten, wordt een bedrag van 743,68 € in mindering gebracht. Dit bedrag wordt met 123,95 € verhoogd voor elk kind waarvoor de aanvrager of ieder persoon met wie hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, kinderbijslag geniet. Het saldo wordt vermenigvuldigd met 3. 2. Indien de aanvrager en/of de personen waarmee hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt samen uitsluitend de volle eigendom of het vruchtgebruik hebben van onbebouwde onroerende goederen, wordt de som van die kadastrale inkomens verminderd met 29,75 €. Het saldo wordt eveneens vermenigvuldigd met 3. 3. De pensioenen van de aanvrager en/of van iedere persoon met wie hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt worden slechts in aanmerking genomen voor 90  van het werkelijk betaald bedrag. 4. Bij afstand ten bezwarenden1 titel van het enige woonhuis van de aanvrager en/of van iedere persoon met wie hij dezelfde woonplaats deelt (dit wil zeggen dat zij geen ander bebouwd onroerend goed mogen bezitten), wordt de eerste schijf van 37.200 € vrijgesteld. In overeenstemming met de terzake geldende interpretatie is het niet vereist dat dit huis ook effectief wordt bewoond door de aanvrager en/of de personen met wie hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt. Deze vrijstelling geldt ook wanneer de aanvrager en/of iedere persoon met wie hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, hun enige onbebouwde onroerend goed afstaan onder bezwarenden titel, op voorwaarde dat zij geen ander bebouwd of onbebouwd onroerend goed bezitten. A contrario geldt de vrijstelling niet in geval van afstand om niet (schenking).

5. Een vrijstelling van 6.200,00 € wordt altijd verleend op het geheel van de al dan niet belegde roerende kapitalen en de opbrengsten van de afstanden. 6.2.1.3. Algemene vrijstelling De algemene vrijstelling (dit is het bedrag dat in mindering gebracht wordt op de finaal in rekening gebrachte bestaansmiddelen) bedraagt 625 € indien de aanvrager dezelfde hoofdverblijfplaats deelt met één of meerdere andere personen, en 1.000 €, indien dit niet het geval is.

1

Ten bezwarenden titel: afstand mits een tegenprestatie, gewoonlijk een verkoop.

84 ~ Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)

6.2.2. Berekening van de bestaansmiddelen 6.2.2.1. De roerende kapitalen en de afstanden 1. Roerende kapitalen Hiermee worden bedoeld: de liggende gelden, aandelen, obligaties, staatsleningen e.d. Ze worden op dezelfde manier in aanmerking genomen als de afstanden. 2. Afstanden ~ In rekening te brengen afstanden Een afstand door de aanvrager of door een persoon met wie hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt wordt in rekening gebracht wanneer hij minder dan 10 jaar vóór de ingangsdatum van de IGO werd verricht. Het kan zowel om een afstand onder bezwarende titel als om een schenking gaan. De verkoopwaarde van de goederen op het ogenblik van de afstand wordt in aanmerking genomen. Voorbeeld 1 Een vrouw, geboren in december 1943 vraagt met ingang van 01.01.2009 de IGO aan. Ze deelt dezelfde hoofdverblijfplaats met een andere vrouw, (leeftijd van geen belang) die bij akte van 1/7/1985 een bouwgrond verkocht heeft. Aangezien de verkoop gebeurd is meer dan 10 jaar voor de ingangsdatum van de IGO in hoofde van de aanvraagster, wordt geen rekening gehouden met deze verkoop.

Voorbeeld 2 Een man, geboren in februari 1939, vraagt met ingang van 01.11.2008 de IGO aan. Hij heeft bij akte van 04.05.1993 een woning verkocht. De afstand is gebeurd meer dan 10 jaar voor de ingangsdatum van de IGO: er zal bijgevolg geen rekening gehouden worden met deze verkoop.

~ Verrekening bij afstand • Verrekening in functie van de aard der afstand en van het aandeel in de onroerende zakelijke rechten De verkoopwaarde van de afgestane roerende en onroerende goederen, waarvan de aanvrager of iedere persoon die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, eigenaar of vruchtgebruiker in onverdeeldheid is, wordt vermenigvuldigd met een breuk die het belang van de zakelijke rechten uitdrukt. Waar de volle eigendom met 100  van de verkoopwaarde overeenstemt, wordt rekening gehouden met: ~ 40 % voor het vruchtgebruik (ongeacht de leeftijd van de vruchtgebruiker op het ogenblik van de afstand); ~ 60 % voor de naakte eigendom; ~ de breuk die het aandeel van de rechten in deze goederen uitdrukt, in geval van onverdeeldheid (bijvoorbeeld: 1/4).

Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ~ 85

Voorbeeld 1 Een vrouw die aan de leeftijdsvoorwaarde voldoet, deelt dezelfde hoofdverblijfplaats met een man die niet aan de leeftijdsvoorwaarde voldoet, maar een onroerend goed verkocht heeft, en dit minder dan 10 jaar voor de ingangsdatum van de IGO. Deze man was voor een derde volle eigenaar in onverdeeldheid. Voor de aanrekening van de bestaansmiddelen van de vrouw, zal rekening gehouden worden met één derde van de verkoopwaarde

Voorbeeld 2 Zelfde gegevens als in voorbeeld 1, maar de man is voor de helft vruchtgebruiker in onverdeeldheid van het goed. In dat geval wordt de verkoopwaarde voor 40  in aanmerking genomen x 1/2 (het aandeel in de zakelijke rechten).

• Aftrek van de persoonlijke schulden van de aanvrager en/of van iedere persoon die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats deelt Bij afstand onder bezwarende titel (afstand mits een tegenprestatie, gewoonlijk een verkoop) van roerende en onroerende goederen worden de persoonlijke schulden van de aanvrager en/of van iedere persoon die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, afgetrokken van de verkoopwaarde van de afgestane goederen op het ogenblik van de afstand, op voorwaarde dat: ~ het persoonlijke schulden betreft van de aanvrager en/of de personen die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats delen; het volstaat dus niet dat iemand zich borg heeft gesteld voor de schuld van een derde; ~ de schulden voor de afstand van goederen zijn aangegaan; ~ de schulden geheel of gedeeltelijk terugbetaald zijn met de opbrengst van de afstand. Aan deze drie voorwaarden moet gelijktijdig voldaan zijn, en het komt de aanvrager of de personen met wie de aanvrager dezelfde hoofdverblijfplaats deelt toe het bewijs hiervan te leveren. • Aftrek van de bijzondere forfaitaire abattementen In geval van afstand onder bezwarende titel wordt, voor zover het gaat: ~ om het enige woonhuis of het enige onbebouwde onroerend van de aanvrager en/of van iedere persoon met wie hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, op voorwaarde dat hij, noch die persoon of personen een ander onbebouwd of bebouwd onroerend goed bezitten (inbegrepen de met een woonhuis gelijkgestelde binnenschepen); van de verkoopwaarde jaarlijks een bedrag („abattement”) afgetrokken van: ~ 1.250,00 €, als de aanvrager een inkomensgarantie verwerft op basis van het basisbedrag, dit wil zeggen wanneer hij zijn hoofdverblijfplaats deelt met één of meerdere personen; ~ 2000,00 €, als hij een inkomensgarantie verwerft op basis van het met 50  verhoogd basisbedrag, dit wil zeggen wanneer hij zijn hoofdverblijfplaats niet deelt met één of meer andere personen. Dit aftrekbaar bedrag wordt berekend in verhouding tot het aantal maanden begrepen tussen de eerste van de maand die volgt op de datum van de afstand en de ingangsdatum van de IGO. Bovendien wordt elk jaar, op de verjaardag van de ingangsdatum van de IGO, het jaarbedrag van dit abattement automatisch van de verkoopwaarde van het afgestane goed afgetrokken.

86 ~ Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)

~ Gemeenschappelijke regel voor het aanrekenen van de roerende kapitalen en afstanden: toepassing van de percentages van 4 en 10 % Op de al dan niet belegde roerende kapitalen wordt, net als op de verkoopwaarde in het geval van afstand (na aftrek van de verschillende vrijstellingen), rekening gehouden met: • 4 % van de schijf gelegen tussen 6.200 € en 18.600 €; • en met 10 % voor alles wat boven die schijf gelegen is. Deze berekeningswijze geldt uiteraard ook voor liggende gelden, aandelen, obligaties, enz. Alleen de vrijstelling op de eerste schijf van 6.200 € wordt algemeen toegepast; de vrijstelling van 37.200  en de bijzondere abattementen zijn uitsluitend van toepassing op de verkoop van het enige woonhuis of van het enige niet bebouwde onroerend goed. 6.2.2.2. De onroerende goederen Bij de berekening van de bestaansmiddelen worden de volgende bedragen in rekening gebracht. 1. Bebouwde onroerende goederen Het totaal van de kadastrale inkomens van die goederen, toebehorend in volle eigendom of in vruchtgebruik aan de aanvrager en/of iedere persoon die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, min de vrijstelling; het resultaat moet worden vermenigvuldigd met 3. 2. Onbebouwde onroerende goederen Het totaal van de kadastrale inkomens van die goederen, toebehorend in volle eigendom of in vruchtgebruik aan de aanvrager en/of aan elke persoon die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, min de vrijstelling; het resultaat wordt eveneens vermenigvuldigd met 3. Het kadastraal inkomen wordt, in geval van mede-eigendom, vermenigvuldigd met de breuk die het aandeel vertegenwoordigt dat de eigenaar of vruchtgebruiker in dat goed bezit: Voorbeeld 1 Twee personen delen dezelfde hoofdverblijfplaats. Eén van hen (de aanvrager) bezit in volle eigendom een huis met een kadastraal inkomen van 1.000 . De andere heeft een derde van het vruchtgebruik in een huis met een kadastraal inkomen van 2.700 . Er zijn geen personen ten laste. In rekening te brengen kadastrale inkomens: 1.000  + (2.700  x 1/3)

=

1.900,00 

1.900  – 743,68 (vrijstelling)

=

1.156,32 

1.156,32  x 3

=

3.468,96 

Zoals de andere bestaansmiddelen en pensioenen wordt dit bedrag gedeeld door het aantal personen dat dezelfde hoofdverblijfplaats deelt. Het voor de berekening van de IGO in aanmerking te nemen bedrag is dan: 3.468,96 : 2 = 1.734,48 .

6.2.3. De pensioenen 6.2.3.1. Aftrekbaar pensioenbedrag Beoogd worden de rust-en overlevingspensioenen en de daarmee gelijkgestelde uitkeringen. Deze moeten van het bedrag van de IGO worden afgetrokken voor 90 % van hun uitgekeerd bedrag.

Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ~ 87

Opmerking: de pensioenbonus (meer uitleg op pagina 40) wordt niet beschouwd als een pensioen maar wel als een bestaansmiddel. 6.2.3.2. Het vakantiegeld werknemer en de bijzondere bijslag zelfstandige Het vakantiegeld en het aanvullend vakantiegeld, betaald ten laste van de pensioenregeling voor werknemers, en de bijzondere bijslag, betaald ten laste van de pensioenregeling voor zelfstandigen, worden niet in mindering gebracht op de IGO.

6.2.3.3 Invloed van de onderhoudsgelden Het onderhoudsgeld dat door de rechter vastgelegd werd en dat de aanvrager van de IGO ook effectief betaalt, wordt afgetrokken van het pensioenbedrag dat onder 6.2.3.1. vermeld wordt. Voorbeeld Pensioen 3.148,25 , betaald onderhoudsgeld 991,57 . In aanmerking te nemen bedrag: 3.148,25 x 90  = 2.833,42 – 991,57 = 1.841,85 .

6.2.4. Het beroepsinkomen Er wordt rekening gehouden met een forfaitair bedrag gelijk aan de drie vierden van het brutoloon van werknemer. Het loon wordt verhoudingsgewijs omgezet in een jaarloon. Vergoedingen voor arbeidsongevallen, voor ziekte, voor beroepsziekten, voor invaliditeit en voor werkloosheid worden volledig aangerekend als bestaansmiddel. Het beroepsinkomen als zelfstandige wordt volledig aangerekend. Daar dient onder verstaan te worden: de bruto bedrijfsinkomsten verminderd met de bedrijfsuitgaven en -lasten, en eventuele verliezen.

88 ~ Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)

7. Voorbeeld van berekening Jan (65) en Liliane (65) vragen de IGO aan. Zij zijn gehuwd en delen dezelfde hoofdverblijfplaats met Marieke (61). 1. BESTAANSMIDDELEN 1) Onroerende goederen a) Gebouwd: b) Ongebouwd: Jan: akker (VE1) Liliane: weiden (VE1) Totaal Vrijstelling Onroerende inkomsten samenwonenden

nihil

4,95 x 32

2) Roerende goederen en afstanden a) roerende goederen: obligaties Marieke b) afstanden: huis Marieke (VE1) (enig woonhuis) Vrijstelling woonhuis aftrek (24 m.) niet vrijgesteld c) totaal roerende goederen en afstanden a+b= d) berekening roerende inkomsten 4  van de schijf tussen 6.200,00  en 18.600,00  of 12.400 x 4  10  van de schijf boven 18.600,00  (34.915,95  – 18.600  = 16.315,95  x 10  Roerende inkomsten samenwonenden 3) Totaal onroerende en roerende inkomsten samenwonenden 14,85 € + 2.127,60 €

3. BESLUIT: HET TOEKENBAAR BEDRAG IGO IS GELIJK AAN (7.087,224) – (3.584,54 + 89,15) Jan en Liliane ontvangen elk een basisbedrag van 3.3412,53  per jaar.

247,89  74.368,06  – 37.200,00  – 2.500,00  34.668,06  34.915,95  496,00  1.631,60  2.127,60 € 2.142,45 

4) Bestaansmiddelen per samenwonende 2.142,45 : 32 Algemene eindvrijstelling AANREKENBARE BESTAANSMIDDELEN PER SAMENWONENDE 2. PENSIOENEN Jan (RSVZ) Liliane (RVP) Marieke (RVP) Totaal AANREKENBARE PENSIOENEN PER SAMENWONENDE 10.753,61 : 32

12,39  22,31  34,70  – 29,75  = 14,85 €

714,15  – 625,00  89,15 €

11.948,46 x 90 3

5.718,90  4.234,02  1.995,54  = 10.753,61  3.584,54 € 3.413,53 €

1 2 3 4

1

VE = volle eigendom

2

aantal personen dat dezelfde hoofdverblijfplaats deelt

3

zie pagina 87 „De pensioenen”

4

basisbedrag voor samenwonenden op 1 oktober 2008. Vanaf 1 juni 2009 aan index 125,73 wordt dit basisbedrag 7.143,91 ; Jan en Liliane krijgen dan: 7.143,91  – (3.584,54  + 89,15 ) = 3.470,22 . Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ~ 89

8. Wat doe ik als niet akkoord ga met het toegekend bedrag? De arbeidsrechtbank doet uitspraak over de geschillen omtrent de rechten die voortvloeien uit de wet op de inkomensgarantie voor ouderen. Beroepen moeten ingediend worden binnen de drie maanden na de kennisgeving, en werken niet schorsend. Voordat u bezwaar aantekent kan het nuttig zijn de Rijksdienst voor pensioenen te raadplegen. Na overleg komt u misschien tot een akkoord waardoor de procedure voor de arbeidsrechtbank kan vermeden worden.

9. Kunt u mij inlichten over de betaling van mijn IGO? Zie pagina 113.

90 ~ Hoofdstuk 10: De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)

HOOFDSTUK 11 Moet ik een aanvraag om pensioen en/of IGO indienen? Hoe mijn pensioen of IGO aanvragen?

91

1. In welke gevallen is een aanvraag overbodig? (Uitsluitend van toepassing bij verblijf in België) 1.1. Als ik aanspraak maak op een rustpensioen 1.1.1. Als gewoon werknemer De personen die hun hoofdverblijfplaats in België hebben en die de wettelijke pensioenleeftijd ten vroegste op 1 januari 2004 bereikt hebben worden vrijgesteld van het indienen van een aanvraag. Dit betekent: ~ de mannen en de vrouwen, van wie het pensioen kan ingaan op de normale leeftijd van 65 jaar; De procedure van het ambtshalve onderzoek wordt tijdig opgestart (één jaar vóór de ingangsdatum van het pensioen) zodat de Rijksdienst voor pensioenen het dossier kan samenstellen. Aan de betrokkene wordt schriftelijk meegedeeld in welk kantoor zijn dossier behandeld wordt. Er is dus geen reden tot ongerustheid of tot het bevragen van de Rijksdienst. Een pensioenaanvraag moet dus ingediend worden: ~ door de personen die met pensioen gaan nà1 de normale pensioenleeftijd; ~ als het pensioen vervroegd wordt aangevraagd, met andere woorden vóór de leeftijd van 65 jaar (mannen en vrouwen); ~ als het wordt gevraagd op een leeftijd die eigen is aan een bijzondere regeling (mijnwerkers, zeevarenden, vliegend personeel van de burgerluchtvaart: zie voor meer uitleg hoofdstuk 14 „De Bijzondere regelingen”, vanaf pagina 127).

1.1.2. In de bijzondere regeling voor mijnwerkers2 We onderzoeken uw recht op rustpensioen zonder dat u een aanvraag moet indienen: ~ indien u een invaliditeitspensioen voor mijnwerkers geniet en 60 jaar wordt. U kunt er echter voor kiezen om dit invaliditeitspensioen tot de leeftijd van 65 jaar verder te genieten en dus afstand doen van uw rustpensioen. In dat geval zal uw recht op rustpensioen opnieuw ambtshalve onderzocht worden wanneer u 65 wordt. ~ indien u als mijnwerker uit de kolenindustrie werd ontslagen als gevolg van stopzetting, vermindering of wijziging van de bedrijfsactiviteit en uw recht op wachtvergoeding eindigt omdat u aanspraak kan maken op een volledig pensioen als mijnwerker.

1.2. Als ik aanspraak maak op een overlevingspensioen3 In bepaalde gevallen is een aanvraag niet nodig. Uw rechten worden dan ambtshalve onderzocht. Dit is onder meer het geval wanneer uw overleden echtgenoot: ~ vóór zijn overlijden een rustpensioen als werknemer had ontvangen; ~ had afgezien van de betaling ervan of de betaling ervan niet had bekomen om u in de mogelijkheid te stellen het rustpensioen berekend aan gezinsbedrag (zie ook „5.3. De gezinstoestand”, op pagina 36) te verkrijgen. Dit is ook het geval indien op het ogenblik van het overlijden van uw echtgenoot zijn recht op rustpensioen in onderzoek is. 1

Zie pagina 18.

2

Voor meer uitleg zie pagina 128, hoofdstuk 14, „Het pensioen voor mijnwerkers”.

3

Voor meer uitleg zie hoofdstuk 3.” Het overlevingspensioen als werknemer”, pagina 45.

92 ~ Hoofdstuk 11: Moet ik een aanvraag om pensioen en/of IGO indienen? Hoe mijn pensioen of IGO aanvragen?

Op te merken valt dat in geval van feitelijke scheiding of scheiding van tafel en bed het recht op overlevingspensioen niet zo maar zonder aanvraag onderzocht wordt. Dit kan slechts zo de overlevende echtgenoot op het ogenblik van het overlijden een pensioen als feitelijk gescheiden echtgenoot ontving of het onderzoek van een dergelijk pensioen aan de gang was. Anders is een aanvraag nodig.

1.3. Als ik aanspraak maak op een pensioengedeelte als feitelijk gescheiden echtgenoot1 In bepaalde gevallen onderzoeken wij uw recht op een pensioengedeelte zonder dat u een aanvraag hebt ingediend. Dit gebeurt onder andere indien: ~ op het ogenblik van de scheiding: • uw echtgenoot een rustpensioen aan gezinsbedrag ontvangt of • u en uw echtgenoot een pensioen als alleenstaande ontvangen in de regeling voor werknemers of zelfstandigen; ~ op het ogenblik dat uw echtgenoot zijn pensioen aanvraagt: • u zelf een pensioen als werknemer of zelfstandige, een gewaarborgd inkomen of een inkomensgarantie voor ouderen ontvangt of wanneer uw aanvraag daartoe in onderzoek is.

1.4. Als ik aanspraak maak op een pensioen als uit de echt gescheiden persoon2 Uw recht op pensioen als uit de echt gescheiden persoon wordt zonder aanvraag onderzocht als u op het ogenblik van de echtscheiding een pensioen als feitelijk gescheiden echtgenoot geniet2 en u bij de echtscheiding 65 jaar bent.

1.5. Als ik aanspraak maak op de IGO3 1.5.1. Ik bereik de vooropgestelde leeftijd De Rijksdienst moet van ambtswege overgaan tot de vaststelling van de rechten op de IGO op 65 jaar, voor de personen die in het genot zijn van: ~ ofwel, een tegemoetkoming aan gehandicapten krachtens de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkoming aan gehandicapten; ~ ofwel, het bestaansminimum krachtens de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht op het bestaansminimum. De instellingen of besturen die deze voordelen betalen, verwittigen de Rijksdienst zes maanden vóór de hoger vermelde leeftijd wordt bereikt. ~ ofwel, een pensioen in enige andere verplichte Belgische regeling, zelfs indien dit vervroegd werd toegekend, tenzij het bedrag van dit pensioen de toekenning van de inkomensgarantie (IGO) verhindert. Let wel dat het feit dat dezelfde hoofdverblijfplaats4 wordt gedeeld op zich alleen het mechanisme van het ambtshalve onderzoek niet in werking kan doen treden. Wanneer bijvoorbeeld vijf personen dezelfde hoofdverblijfplaats delen en zij allen voldoen aan de leeftijdsvoorwaarde om de IGO te verkrijgen, zal de aanvraag van één van hen niet tot gevolg hebben dat het recht van de overige vier ambtshalve zou onderzocht worden!

1

Voor meer uitleg zie hoofdstuk 4, pagina 57 „Het pensioengedeelte van de feitelijk gescheiden echtgenoot”.

2

Voor meer uitleg zie pagina 63, hoofdstuk 5 „Het pensioen van de uit de echt gescheiden persoon”.

3

Voor meer uitleg zie hoofdstuk 10. „De inkomensgarantie voor ouderen”, pagina 77.

4

Zie ook pagina 79: „Hoe wordt het bedrag van de IGO vastgesteld?” Hoofdstuk 11: Moet ik een aanvraag om pensioen en/of IGO indienen? Hoe mijn pensioen of IGO aanvragen? ~ 93

1.5.2. Herziening bij vaststelling van bepaalde feiten door de RVP De Rijksdienst zal van ambtswege het recht op IGO (her)berekenen, wanneer hij kennis neemt van één van volgende gebeurtenissen: ~ het aantal personen dat op dezelfde hoofdverblijfplaats is ingeschreven, wijzigt, en deze wijziging is niet het gevolg van het overlijden van de gerechtigde of van een persoon die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats deelt. Een nieuw onderzoek naar de bestaansmiddelen moet plaatsvinden wanneer een persoon die dezelfde hoofdverblijfplaats deelde met een persoon die de IGO geniet, verhuist of dezelfde hoofdverblijfplaats gaat delen met een IGO-gerechtigde (behalve wanneer het gaat om bloed- of aanverwanten in rechte neergaande lijn). ~ de gerechtigde of een van de personen met wie hij de hoofdverblijfplaats deelt overlijdt, en minstens één van die andere personen is in het genot van IGO (indien geen enkele van de andere personen in het genot is van een IGO, dan dooft het recht immers uit). In dat geval wordt een voorlopige beslissing genomen, daar de bestaansmiddelen van de overledene geacht worden voor een gelijk deel toe te behoren aan elk van de overlevende personen die dezelfde hoofdverblijfplaats met de overledene deelden. Na de definitieve vereffening van de erfenis, wat bij betwisting een hele tijd kan aanslepen, gaat de Rijksdienst over naar een nieuw onderzoek van de IGO van de langstlevende gerechtigden, waarbij rekening wordt gehouden met de werkelijk uit de nalatenschap ontvangen goederen. Dit nieuw onderzoek naar de bestaansmiddelen beperkt zich ertoe te bepalen welke goederen van de overledene de gerechtigde en/of de personen die met hem dezelfde hoofdverblijfplaats deelden werkelijk hebben ontvangen, waarbij hun oorspronkelijk in aanmerking genomen bestaansmiddelen als onveranderd worden beschouwd. Wanneer echter de langstlevende gerechtigden en de personen die met hen dezelfde hoofdverblijfplaats delen aantonen dat zij geen enkel goed uit de nalatenschap toebedeeld kregen, wordt met betrekking tot de IGO een nieuwe beslissing genomen zonder dat met de bestaansmiddelen van de overledene rekening wordt gehouden. ~ de bestaansmiddelen wijzigen Bedoeld wordt een wijziging in de bestaansmiddelen, niet aangegeven door de gerechtigde, of één van de personen die dezelfde hoofdverblijfplaats delen. Een terugvordering van de ten onrechte geïnde bedragen kan het gevolg zijn van dit ambtshalve onderzoek. ~ het bedrag van het pensioen wijzigt als gevolg van een nieuwe toekenningbeslissing In dit geval wordt de IGO herberekend, zonder nieuw onderzoek naar de bestaansmiddelen.

1.5.3. Jaarlijkse herziening in geval van abattementen1 Wanneer een verkocht onroerend goed voldoet aan de vereiste voorwaarden, dit wil zeggen dat het moet gaan: ~ ofwel om het enige woonhuis van de aanvrager en/of iedere persoon met wie hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, op voorwaarde dat noch hij, noch die persoon een ander bebouwd onroerend goed bezitten; ~ ofwel om het enige onbebouwde onroerend goed; zal jaarlijks, en dit zonder aanvraag, op de verkoopwaarde van het goed, waarmee na de toepassing van de vrijstellingen rekening werd gehouden voor de berekening van de IGO, een bedrag in mindering gebracht worden, gelijk aan het jaarlijks abattement, hetzij op grond van het basisbedrag, hetzij 1

Zie ook pagina 86 „Aftrek van forfaitaire abattementen”.

94 ~ Hoofdstuk 11: Moet ik een aanvraag om pensioen en/of IGO indienen? Hoe mijn pensioen of IGO aanvragen?

op grond van het verhoogde basisbedrag, afhankelijk van het feit of de gerechtigde al of niet zijn hoofdverblijfplaats met andere personen deelt. Het bedrag van het abattement is afhankelijk van de toestand op 1 januari van het beschouwde jaar. De RVP zal automatisch dit abattement toepassen op de verjaardag van de ingangsdatum van het recht, en dit tot uitputting van het bedrag waarop dit abattement wordt in mindering gebracht. Indien op 1 januari van het beschouwde jaar wordt vastgesteld dat de situatie van de aanvrager gewijzigd is, wordt het dossier opnieuw aan een onderzoek ten gronde onderworpen.

2. Hoe moet ik in de overige gevallen een aanvraag indienen? 2.1. Hoe het Belgisch pensioen in de regeling voor werknemers aanvragen?1 Opmerking In de volgende uitleg zult u merken dat u in bepaalde gevallen uw aanvraag om Belgisch pensioen in de regeling voor werknemers moet indienen bij de bevoegde buitenlandse instelling. Als in dat geval de buitenlandse instelling meent dat ze uw aanvraag om Belgisch pensioen in de regeling voor werknemers niet in ontvangst moet nemen, aarzel dan niet om u door ons Contactcenter1 te laten bijstaan.

2.1.1. Bij verblijf in België ~ Wij raden u aan om uw aanvraag in te dienen bij het gemeentebestuur van uw hoofdverblijfplaats. ~ U kan zich ook aanbieden bij de Rijksdienst voor pensioenen: • in de ZUIDERTOREN, 1060 BRUSSEL; • in één VAN ONZE KANTOREN2; • tijdens een ZITDAG3 gehouden door de Rijksdienst in bepaalde gemeenten. Volmacht De personen die hun aanvraag zelf niet kunnen indienen, mogen zich laten vertegenwoordigen door een meerderjarige die in het bezit is van een volmacht die bij de aanvraag wordt gevoegd.

2.1.2. Bij verblijf in een land van de Europese Economische Ruimte (EER) of in Zwitserland De EUROPESE VERORDENINGEN zijn op u van toepassing. Meer uitleg hierover vindt u op pagina 100. ~ U moet uw aanvraag om Belgisch pensioen in de regeling voor werknemers in principe indienen bij de bevoegde instelling van het land waar u verblijft. In Nederland bijvoorbeeld is dat het kantoor van de Sociale Verzekeringsbank. De buitenlandse instelling zal de pensioenaanvraag overmaken aan de Rijksdienst voor pensioenen die uw recht op pensioen zal vaststellen.

1

Zie hoofdstuk 21 „Contacten”, pagina 164.

2

De lijst van onze regionale kantoren vindt u op pagina 164.

3

De lijst van de plaatsen waar zitdagen worden gehouden vindt u op pagina 165. Hoofdstuk 11: Moet ik een aanvraag om pensioen en/of IGO indienen? Hoe mijn pensioen of IGO aanvragen? ~ 95

~ Zo er geen onderwerping was aan de pensioenregeling in het land van verblijf maar wel in andere lidstaten van de EER of in Zwitserland dan kan u uw pensioenaanvraag daar indienen en wel bij de instelling van de staat waarbij er laatst onderwerping was. Voorbeeld U woont in Spanje maar bent nooit aan de Spaanse sociale zekerheid onderworpen geweest. Tijdens uw beroepsloopbaan hebt u als werknemer in Frankrijk en in België gewerkt. Het laatst werkte u in Frankrijk. Zo de Spaanse instelling uw aanvraag niet in ontvangst wenst te nemen, moet u uw aanvraag om Belgisch en Frans pensioen rechtstreeks naar de bevoegde Franse instelling zenden.

~ Als er ook een BILATERAAL VERDRAG1 op u van toepassing is, moet u insgelijks een pensioenaanvraag indienen bij de RVP. Die dienst zal dan uw pensioenrecht vaststellen in overeenstemming met dat bilateraal verdrag. ~ Een rechtstreekse aanvraag bij de RVP doet u per aangetekende brief die u zendt naar het volgende adres: Rijksdienst voor pensioenen Bureau voor internationale overeenkomsten (BIO) Zuidertoren 1060 BRUSSEL BELGIË

2.1.3. Bij verblijf in een ander land Waar uw Belgisch pensioen in de regeling voor werknemers aanvragen als u uw verblijfplaats niet in België hebt en ook niet in een land van de Europese Economische Ruimte2 (EER) of in Zwitserland? ~ als de Europese verordeningen2 op u van toepassing zijn U dient uw aanvraag om Belgisch pensioen in bij de instelling van het land van de EER aan wiens pensioenregeling er laatst onderwerping was – desgevallend in Zwitserland. Die buitenlandse instelling zal ons inlichten over uw aanvraag. ~ als u verblijft in een land waarmee België een bilaterale1 overeenkomst heeft die op u van toepassing is Uw aanvraag om Belgisch pensioen dient u in bij de bevoegde instelling van dat land. Die buitenlandse instelling zal ons inlichten over uw aanvraag. ~ in de overige gevallen U moet uw aanvraag per aangetekende brief zenden naar de Rijksdienst voor pensioenen Bureau voor internationale overeenkomsten (BIO) Zuidertoren 1060 BRUSSEL BELGIË

1

Meer uitleg hierover vindt u op pagina 107, „Toepassing van de bilaterale verdragen”.

2

Zie pagina 100 „Toepassing van de Europese verordeningen”.

96 ~ Hoofdstuk 11: Moet ik een aanvraag om pensioen en/of IGO indienen? Hoe mijn pensioen of IGO aanvragen?

2.2. Hoe het buitenlands pensioen aanvragen bij verblijf in België? 2.2.1. Als ik onder de toepassing val van de EUROPESE VERORDENINGEN1 of van een BILATERAAL VERDRAG2 Zie pagina 95, „Bij verblijf in België”. 2.2.2. Als ik niet onder toepassing val van de EUROPESE VERORDENINGEN of van een BILATERAAL VERDRAG Alleen de bevoegde buitenlandse instelling kan u inlichten over de wijze waarop u uw recht op buitenlands pensioen kan laten gelden.

2.3. Hoe een aanvraag om IGO3 indienen? Opdat u de IGO zou kunnen ontvangen moet er voldaan zijn aan de verblijfsvoorwaarde, zoals vermeld werd op pagina 78 in het punt „Kan ik de IGO betaald krijgen als ik niet in België verblijf?”. Het heeft dus weinig zin om de IGO aan te vragen als u in het buitenland verblijft. In bepaalde gevallen wordt de IGO ook van ambtswege (zie pagina 93, „1.5. Als ik aanspraak maak op de IGO”) onderzocht. Voor het overige dient u uw aanvraag in op de wijze beschreven in punt 2.1., op pagina 95.

2.4. In welke gevallen volstaat één aanvraag voor alle uitkeringen werknemer en de IGO? Een aanvraag om uitkeringen gericht aan de Rijksdienst voor pensioenen volstaat opdat al uw rechten waarop u op dat ogenblik aanspraak kan maken worden vastgesteld dus zowel het rustpensioen, het overlevingspensioen, de Inkomensgarantie voor ouderen, het pensioengedeelte als feitelijk gescheiden echtgenoot en het rustpensioen als wettelijk gescheiden persoon. Toch raden wij u aan om bij het indienen van de aanvraag ook zelf te vermelden op welke uitkeringen u aanspraak maakt.

2.5. In welke gevallen geldt een aanvraag in een ander stelsel als een aanvraag in de regeling voor werknemers of voor de IGO 2.5.1. Als een aanvraag in de regeling voor werknemers? Als in een aanvraag gericht aan het Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen gewag wordt gemaakt van een tewerkstelling als werknemer worden ook uw rechten als werknemer onderzocht. Dit Instituut zal een kopie van uw aanvraag doorsturen aan de RVP (Het omgekeerde is trouwens ook het geval). 2.5.2. Als een aanvraag om de IGO? Een pensioenaanvraag ten laste van elke Belgische wettelijke pensioenregeling geldt als aanvraag om de IGO op voorwaarde dat: ~ de aanvrager aan de leeftijdsvoorwaarden voldoet, en ~ het bedrag van de pensioenen de toekenning van de IGO niet verhindert.

1

Zie pagina 100 „Toepassing van de Europese verordeningen.”

2

Zie pagina 107 „Toepassing van de bilaterale verdragen”.

3

Voor meer uitleg zie hoofdstuk 10 „De inkomensgarantie voor ouderen”, vanaf pagina 77. Hoofdstuk 11: Moet ik een aanvraag om pensioen en/of IGO indienen? Hoe mijn pensioen of IGO aanvragen? ~ 97

Omgekeerd geldt de aanvraag om de IGO ook als aanvraag om pensioen in een wettelijke Belgische pensioenregeling, wanneer de aanvraag gewag maakt van beroepsarbeid die onder de werkingssfeer van een van die regelingen valt of wanneer tijdens het onderzoek van de aanvraag om de IGO, een dergelijke beroepsarbeid wordt vastgesteld.

2.6. Welke documenten heb ik nodig bij het indienen van mijn aanvraag? Bij de indiening van de pensioenaanvraag moet u uw identiteitskaart en desgevallend die van uw echtgeno(o)t(e) bijhebben. Als u uw rijksregisternummer kunt opgeven (dit nummer bevindt zich op uw Sis-kaart) vergemakkelijkt dit de controle van uw identiteitsgegevens. Op dat moment is geen enkel ander document vereist. Indien bij het verder onderzoek blijkt dat er inlichtingen ontbreken dan zullen wij u die vragen. Bezorg ze ons zo snel mogelijk.

98 ~ Hoofdstuk 11: Moet ik een aanvraag om pensioen en/of IGO indienen? Hoe mijn pensioen of IGO aanvragen?

HOOFDSTUK 12 Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot? 99

1. Inleiding In de hoofdstukken 2 (pagina 17) en 3 (pagina 45) vindt u inlichtingen over de pensioenrechten die voortvloeien uit een tewerkstelling als werknemer in België. Deze tekst geeft u vooral aanvullende informatie indien u ook in het buitenland pensioenrechten hebt. Die aanvullende informatie heeft vooral betrekking op uw Belgisch pensioen. De ingangsvoorwaarden en de berekeningswijze van uw buitenlands pensioen vormen niet het onderwerp. Voor inlichtingen daarover moet u zich wenden tot de pensioeninstelling van uw werkland. De verordeningen bepalen hoe en waar u uw aanvraag moet indienen, hoe de administratieve behandeling moet verlopen, hoe uw pensioen moet worden berekend, welke verminderingen mogen worden toegepast, waar uw pensioen betaalbaar is en wat uw rechten als gepensioneerde betreffende terugbetaling van gezondheidszorgen zijn. Al deze aspecten komen hier aan bod. Is er buiten België pensioenverzekering in een land waarmee een bilaterale of een multilaterale overeenkomst over sociale zekerheid bestaat, dan zijn vooral de hoofdstukken over de Europese verordeningen en de bilaterale verdragen van belang. Bovendien is het mogelijk dat u of uw overleden echtgeno(o)t(e) werknemer was in het buitenland terwijl de woonplaats in België behouden bleef. Meer hierover kunt u lezen in punt 6, vanaf pagina 110.

2. Wanneer val ik onder de toepassing van de Europese verordeningen? 2.1. Toepassing van de Europese verordeningen 2.1.1. Waar zijn ze van toepassing? De Europese verordeningen inzake sociale zekerheid werden oorspronkelijk afgesloten tussen de lidstaten van de Europese Economische Gemeenschap (EEG), nu de Europese Unie (EU). De EU omvat België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden De Unie (uitgezonderd Bulgarije en Roemenië) heeft ook bijzondere overeenkomsten afgesloten met: ~ enerzijds IJsland, Noorwegen en Liechtenstein waardoor de Europese verordeningen binnen hun gezamenlijke grenzen (de Europese Economische Ruimte of EER) van toepassing zijn; ~ en anderzijds met Zwitserland waardoor de Europese verordeningen van toepassing zijn binnen de gezamenlijke grenzen van de lidstaten van de EU en Zwitserland. (Deze overeenkomst werd dus niet aangegaan door IJsland, Noorwegen en Liechtenstein, zijnde de andere landen van de EER). Deze landen hebben er zich toe verbonden de Europese verordeningen toe te passen.

2.1.2. Op wie zijn ze van toepassing? 2.1.2.1. U en/of uw overleden echtgenoot bent onderdaan van één van de landen van de EER, een erkende staatloze of vluchteling die op het grondgebied van de EER verblijft ~ De verordeningen zijn op u van toepassing als u als werknemer, ambtenaar of zelfstandige in één of meer landen van de EER verzekerd was.

100 ~ Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot?

~ De verordeningen zijn eveneens op u van toepassing als u de weduwe of weduwnaar bent van een werknemer, ambtenaar of zelfstandige die in één van die landen verzekerd was en • ze op uw overleden echtgeno(o)t(e) van toepassing waren of • u zelf onderdaan bent van één van de EER-landen of • u zelf erkende staatloze of vluchteling bent die woont op het grondgebied van de EER. 2.1.2.2. U en/of uw overleden echtgeno(o)t(e) hebt banden (sociale verzekering, verblijfplaats, nationaliteit) met Zwitserland en één of meer landen van de EU De beginselen vermeld onder 2.1.2.1. zijn van toepassing onder vervanging van „EER” door „EU en Zwitserland”. 2.1.2.3. Op u en/of uw overleden echtgeno(o)t(e) zijn de beginselen vermeld onder 2.1.2.1. en 2.1.2.2. niet van toepassing omdat u en/of uw overleden echtgeno(o)t(e) geen onderdaan bent van één van die landen Ongeacht uw nationaliteit zijn de verordeningen ook op u van toepassing als u legaal verblijft op het grondgebied van de EU (met uitzondering van Denemarken dat deze overeenkomst niet heeft aangegaan) en u er sociaal verzekerd was. Bovendien moet u zich in een grensoverschrijdende situatie bevinden: uw situatie mag dus niet gebonden zijn aan één enkel EU-land. Voorbeeld Op een Zuid-Afrikaanse werknemer die uitsluitend in België en Zuid-Afrika heeft gewerkt, zijn de verordeningen niet van toepassing. Hij heeft immers slechts banden met één van de voornoemde landen namelijk België. Woont diezelfde Zuid-Afrikaan in Nederland dan wijzigt zijn toestand omdat hij banden heeft met twee van die landen namelijk Nederland (waar hij woont) en België (waar hij werkt).

Bent u de weduwe of de weduwnaar van een persoon die voldoet aan de in de vorige alinea vermelde voorwaarden dan valt u eveneens onder de toepassing van de verordeningen als u legaal op het grondgebied van één van de vermelde landen verblijft. Zijn de Europese verordeningen op u van toepassing dan zijn vooral de hoofdstukken die hierover handelen voor u van belang.

2.1.3. Wanneer is er pensioenverzekering in de andere landen die zich verbonden hebben om de Europese verordeningen toe te passen? Het is niet mogelijk voor de verschillende landen de begrippen „werknemer”, „ambtenaar” en „zelfstandige” te omschrijven. Enkel de buitenlandse pensioeninstelling kan u laten weten of u bij werken of wonen aldaar aan een sociale wetgeving onderworpen was die tot het toepassingsgebied van de verordeningen behoort. De adressen van de belangrijkste buitenlandse instellingen vindt u in hoofdstuk 21, punt 3, vanaf pagina 168.

Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot? ~ 101

2.2. Gevolgen 2.2.1. Hoe wordt mijn Belgisch pensioen berekend? Voorbeeld Wanneer een persoon niet alleen aan de Belgische maar ook aan een buitenlandse pensioenregeling onderworpen was, leggen de Europese verordeningen bijzondere berekeningsregels op. Uiteraard geldt dit slechts voor zover de buitenlandse pensioenregeling tot het toepassingsgebied van deze verordeningen behoort. Er moet een nationaal pensioen, een theoretisch bedrag en een evenredig pensioen berekend worden. Het bedrag van het nationaal pensioen wordt met dit van het evenredig pensioen vergeleken. U hebt recht op het voordeligste bedrag. 2.2.1.1. Het Belgisch nationaal pensioen Dit is het pensioen dat u op grond van de Belgische pensioenwetgeving voor werknemers kunt bekomen. De berekening ervan verloopt in beginsel volgens de regelen beschreven in de hoofdstukken 2 (pagina 17) en 3 (pagina 45). Enkel de Belgische tijdvakken vervuld in de pensioenregeling voor werknemers komen dus in aanmerking. 2.2.1.2. Het theoretisch bedrag Op dit bedrag kunt u aanspraak maken indien naast de voornoemde Belgische tijdvakken ook alle geldige buitenlandse tijdvakken in de Belgische regeling voor werknemers vervuld waren. Eventuele samenvallende tijdvakken worden daarbij slechts één maal in aanmerking genomen. Het is dus nodig dat de RVP op de hoogte is van die buitenlandse tijdvakken van verzekering. Om de berekening van het theoretisch bedrag mogelijk te maken moet de RVP bovendien voor de buitenlandse tijdvakken lonen vaststellen: ~ Voor de buitenlandse tijdvakken die vóór 1955 zijn gelegen, wordt het forfaitair loon voor een werknemer of een ondergronds mijnwerker aangerekend (zie hoofdstuk 22, pagina 180). ~ Voor de buitenlandse tijdvakken die na 1954 zijn gelegen, wordt voor elke dag het geherwaardeerde daggemiddelde van uw Belgische lonen na 1954 aangerekend. Indien er na 1954 geen Belgische lonen zijn, wordt uit voornoemd forfaitair loon een daggemiddelde afgeleid. Zo verkrijgt men een loopbaan waarop, ter bepaling van het theoretisch pensioenbedrag, de Belgische berekeningsregels, behandeld in hoofdstuk 2 (pagina 17) en hoofdstuk 3 (pagina 45) worden toegepast. U hebt geen recht op dit theoretisch bedrag, dat slechts een onderdeel is van de berekening die leidt tot het evenredig pensioen. 2.2.1.3. Het Belgisch evenredig pensioen Het bedrag van dit pensioen wordt bekomen door het theoretisch bedrag te vermenigvuldigen met een breuk. Deze breuk heeft als teller de duur van de Belgische tijdvakken als werknemer. De noemer omvat de totale duur van alle tijdvakken die voor het theoretisch bedrag in aanmerking zijn genomen. Bij de vaststelling van deze breuk wordt de duur der tijdvakken uitgedrukt in dagen.

102 ~ Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot?

2.2.1.4. Voorbeeld1 Een alleenstaande man, die geboren is op 28 oktober 1944 en die als arbeider in België en Frankrijk heeft gewerkt, wenst dat zijn pensioenen op 1 november 2009 ingaan. Hij was in 1961 (het volledig jaar of 312 dagen), in 1962 (171 arbeidsdagen en 141 gelijkgestelde dagen), in 1963 (206 arbeidsdagen) in België voor pensioen verzekerd. In Frankrijk heeft hij in 1964 4 verzekeringstrimesters vervuld. Het Belgische werkelijk loon bedroeg 1.331,83  in 1957, 765,98  in 1958 en 967,75  in 1959. Eerste stap: we berekenen het nationaal pensioen We passen de berekeningsregels toe, beschreven in hoofdstuk 2 Jaar

Werkelijk loon

1961

1.331,83 

1962

765,98 

1963

967,75 

Fictief/forfaitair loon

631,60 

Totaal der dagen

Geherwaardeerd loon1

Bedrag (1/45 x 60 )

312

7.551,72 

100,69 

312

7.814,76 

104,20 

206

5.411,31 

72,15 

830

277,04 

Het Belgische nationaal pensioen bedraagt dus 277,04  per jaar. Tweede stap: we berekenen het geherwaardeerde daggemiddelde van de Belgische lonen (na 1954) De som van de geherwaardeerde lonen na 1954 bedraagt 20.777,79 . Het aantal Belgische dagen na 1954 bedraagt 830. Het geherwaardeerd daggemiddelde bedraagt dus 20.777,79  : 830 = 25,03 . Derde stap: we berekenen het theoretisch bedrag De loopbaan wordt uitgebreid tot de Franse periodes. Per verzekerde dag in Frankrijk houden we rekening met het eerder vermelde daggemiddelde : 25,03  x 312 = 7.809,36 . Op die loopbaan worden de Belgische berekeningsregelen, beschreven in hoofdstuk 2, toegepast. Jaar

Werkelijk loon

1961

1.331,83 

1962

765,98 

1963

967,75 

Fictief/forfaitair loon

631,60 

1964

Totaal der dagen

Geherwaardeerd loon

Bedrag (1/45 x 60 )

312

7.551,72 

100,69 

312

7.814,76 

104,20 

206

5.411,31 

72,15 

312

7.809,31 

104,12 

1.142

381,16 

Het theoretisch bedrag is dus 381,16 . Vierde stap: we berekenen het evenredig pensioen Daarbij wordt het theoretisch bedrag vermenigvuldigd met een breuk. De teller van de breuk omvat het aantal Belgische dagen als werknemer: 830. De noemer omvat het totaal van de Belgische en Franse dagen: 1.142. Het evenredig pensioen bedraagt dus

381,16  x 830 = 277,03 . 1.142 Vijfde stap: we vergelijken het bedrag van het nationaal pensioen (277,04 €) met dit van het evenredig pensioen (277,03 €) De man heeft recht op het voordeligste pensioen: 277,04 .

1

Aan indexcijfer 125,73 op 1 september 2008.

Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot? ~ 103

2.2.1.5. De beperking van de loopbaanbreuk In de hoofdstukken 2 (punt 5.1.6. op pagina 30) en 3 (punt 9.1., pagina 55) legt men uit dat het bij gemengde loopbanen mogelijk is dat voor bepaalde jaren met een tewerkstelling als werknemer geen pensioen wordt toegekend indien de som van de loopbaanbreuken de eenheid overschrijdt. Bij de berekening van het Belgisch nationaal en evenredig pensioen mag voor de toepassing van voornoemde beperking geen rekening gehouden worden met gelijkaardige buitenlandse pensioenen die worden toegekend krachtens regelingen die tot het toepassingsgebied van de verordeningen behoren. Voorbeeld U verkrijgt een Duits ouderdomspensioen voor 3 jaren tewerkstelling. Uw loopbaan in België omvat 44 jaren tewerkstelling als werknemer. Aangezien een volledige loopbaan 45 jaren omvat, is er een overschrijding met 2 jaren. Daar de Belgische regelen inzake de beperking tot de eenheid echter niet mogen worden toegepast, kunt u toch een Belgisch rustpensioen (nationaal of evenredig) voor 44 jaren verkrijgen.

2.2.1.6. Het volledig pensioen als zeevarende Een zeevarende met ten minste 168 maanden zeedienst onder Belgische vlag kan een pensioen bekomen dat opgebouwd wordt naar rata van 1/14de per jaar (zie hoofdstuk 14, punt 2.1.3.1., pagina 133). Het bedrag van dit rustpensioen wordt echter verminderd wanneer de zeevarende een pensioen in een andere regeling verkrijgt. Wanneer die andere regeling een buitenlandse regeling is die tot het toepassingsgebied van de Europese verordeningen behoort, mag bij de vaststelling van het nationaal en evenredig pensioen de genoemde verminderingsregel onder geen enkele vorm worden toegepast. 2.2.1.7. De samentelling van de tijdvakken De Europese verordeningen voorzien in de mogelijkheid om Belgische en buitenlandse tijdvakken samen te voegen. Dit samentellen van tijdvakken is in een aantal gevallen van groot belang. De belangrijkste vindt u hierna: 1. Opening van het recht op een vervroegd rustpensioen (vanaf 01/07/97) Voor mannen en vrouwen is de wettelijke pensioenleeftijd 65 jaar. Aan de werknemers die een voldoende loopbaan bewijzen wordt de mogelijkheid geboden om het rustpensioen te laten ingaan vóór de wettelijke pensioenleeftijd. Dit geldt niet voor de gerechtigden op een conventioneel brugpensioen (zie punt 2, pagina 18). Om het bewijs te leveren van een voldoende loopbaan wordt niet alleen rekening gehouden met elke Belgische tewerkstelling maar ook met tewerkstelling in een ander land dat zich ertoe verbonden heeft om de verordeningen toe te passen en waarvoor pensioenrechten bij toepassing ervan kunnen worden geopend. Er is dan uitsluitend recht op een evenredig pensioen. Het is niet nodig dat er al recht op pensioen bestaat in dat ander land.

104 ~ Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot?

2. Opening van het recht op een minimumpensioen per loopbaanjaar Het koninklijk besluit van 23/12/96 voert vanaf 01/07/97 een minimumrecht per loopbaanjaar in (zie „Het minimumloon” op pagina 32). Voor de opening van het recht op dit minimumpensioen per loopbaanjaar, wordt voor de berekening van het theoretisch bedrag ook rekening gehouden met tewerkstelling in een (ander) land dat zich ertoe verbonden heeft de verordeningen toe te passen. Voorbeeld Een man heeft 12 jaar in België gewerkt en 20 jaar in Frankrijk. Bij de berekening van het nationaal pensioen wordt het pensioenbedrag per jaar niet verhoogd tot het gewaarborgd minimum jaarrecht; hij heeft immers geen tewerkstelling van 15 kalenderjaren bewezen in België. Bij de berekening van het theoretisch bedrag gebeurt dit wel, aangezien hij in totaal 32 (12 Belgische en 20 Franse) kalenderjaren bewezen heeft. Dit heeft een gunstige invloed op het bedrag van het toekenbaar evenredig pensioen.

3. Opening van het recht op een mijnwerkerspensioen In de Belgische pensioenregeling wordt aan een ondergrondse mijnwerker vóór de leeftijd van 55 jaar een rustpensioen verleend nadat hij gedurende 25 jaar gewoonlijk en hoofdzakelijk in die hoedanigheid heeft gewerkt. Wanneer een ondergronds mijnwerker met slechts 24 jaar tewerkstelling in België ook nog ten minste één jaar in die hoedanigheid heeft gewerkt in een ander land dat zich verbonden heeft de verordeningen toe te passen, kan hem vóór de leeftijd van 55 jaar een Belgisch pensioen als ondergrondse mijnwerker worden toegekend. 4. Opening van het recht op een gewaarborgd minimumpensioen De Belgische pensioenregeling voor werknemers voorziet in een gewaarborgd minimumpensioen voor alle personen die minstens 2/3 van een volledige beroepsloopbaan bewijzen (zie pagina 36 en pagina 52). Dit komt vooral ten goede aan personen die tijdens hun loopbaan relatief lage lonen hadden. Voorbeeld Nemen we aan dat een man 29 volledige jaren als werknemer in België en 13 volledige jaren als werknemer in Frankrijk was tewerkgesteld. Hij zal voor zijn nationaal pensioen (29/45, dus minder dan 2/3) geen verhoging tot het gewaarborgd minimumpensioen kunnen verkrijgen. Het theoretisch bedrag, dat op basis van 42 jaren wordt berekend, zal wel tot dat gewaarborgd minimumbedrag, na vermenigvuldiging met 42/45 kunnen verhoogd worden. Het bedrag van het evenredig pensioen kan dan beduidend hoger zijn dan dat van het nationaal pensioen.

5. Vaststelling van een voordeligere noemer van de loopbaanbreuk Mijnwerkers, zeevarenden en leden van het vliegend personeel van de burgerlijke luchtvaart krijgen een pensioen toegekend met een voordeliger noemer (30sten, 14den, 34sten) indien zij een bepaalde loopbaanduur in die hoedanigheid hebben volbracht (zie hoofdstuk 14 vanaf pagina 127). Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot? ~ 105

Indien zij de vereiste loopbaanduur slechts bereiken door samentelling met gelijkaardige buitenlandse tijdvakken, kunnen wij bij de vaststelling van het theoretisch bedrag toch deze gunstige berekeningsvorm toepassen.1 2 Voorbeeld Nemen we aan dat een man in België 19 jaren en in Duitsland 2 jaren gewoonlijk en hoofdzakelijk als mijnwerker was tewerkgesteld. Daar in België slechts 19 jaren als mijnwerker bewezen zijn, zal bij de berekening van het nationaal pensioen de noemer 451 zijn. Bij de berekening van het theoretisch bedrag zal de samentelling met de Duitse tijdvakken tot gevolg hebben dat de berekening in 30sten 2 gebeurt. Het bedrag van het evenredig pensioen, dat aan de hand van het theoretisch bedrag wordt berekend, kan dan aanzienlijk hoger zijn dan dat van het nationaal pensioen.

2.2.2. Mag ik mijn Belgisch overlevingspensioen behouden als ik één of meer rustpensioenen ontvang? In hoofdstuk 3, punt 8 op pagina 53 hebben we uitgelegd dat een overlevingspensioen slechts tot een grensbedrag kan samengaan met één of meer rustpensioenen. Bij strikte toepassing van die Belgische samenloopbepaling wordt het overlevingspensioen verminderd met het bedrag waarmee de som van de bedragen van de rustpensioenen en van het toekenbaar overlevingspensioen dit grensbedrag overschrijdt. Hierna lichten we toe hoe de Europese verordeningen tot gevolg kunnen hebben dat de vermindering van het Belgisch nationaal of evenredig overlevingspensioen niet of slechts gedeeltelijk wordt uitgevoerd. 2.2.2.1. Toepassing van de cumulatiebepaling op een Belgisch nationaal overlevingspensioen De vermindering van het Belgisch nationaal overlevingspensioen, vastgesteld volgens de strikt nationale bepalingen wordt slechts voor de helft toegepast indien een buitenlands overlevingspensioen ten gevolge van hetzelfde rustpensioen (of dezelfde rustpensioenen) ook een vermindering ondergaat. Ze wordt slechts voor een derde toegepast als naast het Belgisch pensioen ook twee buitenlandse overlevingspensioenen een dergelijke vermindering ondergaan. Het gaat hier wel uitsluitend over buitenlandse overlevingspensioenen die worden toegekend in een regeling die tot het toepassingsgebied van de Europese verordeningen behoort. 2.2.2.2. Toepassing van de cumulatiebepaling op een Belgisch evenredig overlevingspensioen Het bedrag waarmee de som van de rustpensioenen en het toekenbaar theoretisch bedrag het grensbedrag overschrijdt wordt in mindering gebracht op het theoretisch overlevingspensioen (= verminderd theoretisch overlevingspensioen). Het verminderd evenredig overlevingspensioen verkrijgt men door het verminderd theoretisch overlevingspensioen te vermenigvuldigen met een breuk met: ~ als teller de duur van de Belgische tijdvakken als werknemer;

1

De duur van een normale carrière in België.

2

De normale duur van een mijnwerkerscarrière.

106 ~ Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot?

~ als noemer de totale duur van alle tijdvakken die voor het theoretisch bedrag in aanmerking zijn genomen. 2.2.2.3. Vaststelling van het voordeligste overlevingspensioen Ten slotte wordt het betaalbare bedrag van het nationale overlevingspensioen met dit van het evenredig overlevingspensioen vergeleken. U hebt recht op de uitkering met het hoogste bedrag.

2.2.3. Mag ik mijn Belgisch overlevingspensioen samen genieten met een buitenlands overlevingspensioen uit hoofde van een andere echtgenoot? Het overlevingspensioen krachtens de Belgische regeling kan slechts verkregen worden indien de weduwe/weduwnaar afziet van het overlevingspensioen uit hoofde van een andere echtgenoot dat haar/hem krachtens de andere regeling kan worden toegekend. Wanneer de andere regeling echter een buitenlandse regeling is die tot het toepassingsgebied van de Europese verordeningen behoort, kan deze bepaling op een bijzondere manier worden toegepast.

3. Wanneer val ik onder de toepassing van de bilaterale verdragen? Gevolgen 3.1. Toepassing van de bilaterale verdragen België heeft met een aantal landen bilaterale verdragen op het gebied van sociale zekerheid afgesloten. Wat pensioenen betreft, zijn de verdragen met volgende landen van belang: Algerije, Australië, Canada, Chili, Filippijnen, Israël, Japan, Joegoslavië, Kongo, Kroatië, Marokko, San Marino, Tunesië, Turkije, en de Verenigde Staten. Ze zijn steeds van toepassing op de onderdanen van de verdragslanden. Ongeacht hun nationaliteit, behoren ook de weduwen en weduwnaars van een onderworpen persoon meestal tot het toepassingsgebied. Al deze verdragen hebben betrekking op werknemers. Het Belgisch-Kongolees verdrag is echter alleen toepasselijk op de zeelieden ter koopvaardij. Anderzijds worden de zeelieden uit het toepassingsgebied van sommige verdragen geweerd. De verdragen met Canada, Chili, de Filippijnen, Turkije en de Verenigde Staten zijn ook van toepassing op de zelfstandigen. Het verdrag met Joegoslavië is van toepassing op onderdanen van Bosnië-Herzegovina, Servië, Montenegro en de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië. Daar de regelen in deze verdragen op die in de verordeningen lijken, zullen we slechts de belangrijkste afwijkingen en bijzonderheden toelichten.

3.2. De aanvraag en de administratieve procedure We verwijzen naar hoofdstuk 11 (vanaf pagina 97) en punt 5 op pagina 109. Sommige bilaterale verdragen hebben terzake bijzondere kenmerken. Zo voorzien de verdragen met Canada, Chili, de Filippijnen, Israël en de Verenigde Staten dat de beslissingen over het pensioenrecht rechtstreeks aan de aanvragers, dus niet via de instellingen van het woonland, worden gezonden.

Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot? ~ 107

3.3. De samentelling van de tijdvakken Zoals de verordeningen bevatten de meeste verdragen de bepaling dat voor de vervulling van de nationale voorwaarden inzake verzekeringsduur, de tijdvakken vervuld in het andere verdragsland meetellen. Het verdrag met Israël voorziet die samentelling niet. De verdragen met Algerije, Canada, Joegoslavië, Marokko, San Marino, Tunesië en Turkije, sluiten samentelling uit van de tijdvakken van tewerkstelling als ondergronds mijnwerker met het oog op het verlenen van het Belgisch pensioen aan een ondergronds mijnwerker vóór de leeftijd van 55 jaar.

3.4. De berekening van het Belgisch pensioen Inzake de berekeningsregels zijn er verschillen tussen de verdragen onderling. Veelal leggen ze, zoals de verordeningen, een tweevoudige berekening op: eerst een berekening volgens de nationale wetgeving, vervolgens die van een evenredig pensioen. Dit is het geval voor de verdragen gesloten met Algerije, Joegoslavië, Marokko, San Marino en Turkije. Afwijkend van de verordeningen is dat de gerechtigde zelf de keuze moet maken tussen enerzijds de voordelen waarop hij volgens de nationale wetgevingen aanspraak zou maken en anderzijds de evenredige pensioenen. Ook de verdragen met Canada en de Filippijnen leggen de tweevoudige berekening op. Maar in dit geval stelt de instelling voor zichzelf vast wat het voordeligste pensioen is. De verdragen met de Verenigde Staten en Chili daarentegen stellen dat betrokkene recht heeft op de pensioenen waarop hij volgens de nationale wetgevingen aanspraak kan maken. Enkel wanneer samentelling nodig is om opening van het recht te verkrijgen, moet een evenredig pensioen worden berekend. Het verdrag met Israël legt geen berekeningsregels op en dat met Tunesië voorziet enkel in de berekening van een evenredig pensioen dat eventueel met een aanvullend pensioen kan worden verhoogd indien de som van de evenredig pensioenen lager is dan het pensioen dat volgens de nationale wetgeving kan worden verleend. De verdragen met Algerije, Marokko en Tunesië bepalen de wijze van toekennen indien een overleden werknemer op het ogenblik van zijn overlijden meer dan één echtgenote had. Het verschuldigde overlevingspensioen wordt gelijkelijk en definitief onder de echtgenotes verdeeld. De Rijksdienst voor Pensioenen past de bepaling inzake de beperking van de loopbaanbreuk tot de eenheid niet toe bij de vaststelling van een evenredig pensioen.

3.5. De samenloop van een Belgisch overlevingspensioen met een rustpensioen De Belgische bepaling die de samenloop regelt van een Belgisch overlevingspensioen met een rustpensioen wordt bij de vaststelling van een overlevingspensioen in het kader van een bilateraal verdrag zonder enige beperking of afzwakking toegepast.

4. Moet ik een aanvraag om pensioen indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? Zie hoofdstuk 11, pagina 91.

108 ~ Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot?

5. Hoe verloopt het onderzoek van mijn pensioendossier? 5.1. Als ik in België woon en mijn aanvraag bij het Belgische gemeentebestuur of rechtstreeks bij de Rijksdienst voor pensioenen heb ingediend Als gevolg van uw aanvraag (die het gemeentebestuur doorstuurt of die u rechtstreeks bij de RVP hebt ingediend) wordt uw dossier samengesteld in de centrale administratie van de RVP en vervolgens ter behandeling aan het bevoegde kantoor overgemaakt. Het feit dat u in het buitenland pensioenverzekerd bent geweest, verlengt meestal de behandelingstijd. Daarom verleent de RVP een voorlopig pensioen. Dat is gebaseerd op de tijdvakken van pensioenverzekering in de Belgische regeling voor werknemers en ook op de tijdvakken als grenswerknemer indien u voor die tijdvakken nog geen recht hebt op een buitenlands pensioen. Na het toekennen van een voorlopige uitkering wordt uw dossier aan de centrale administratie, meer bepaald het Bureau voor internationale overeenkomsten, gezonden. Bij ontvangst van de buitenlandse beslissingen en verzekeringstijdvakken stelt dit bureau uw Belgisch recht op werknemerspensioen definitief vast. Daartoe wordt een berekening overeenkomstig de verordeningen of verdragen gemaakt. Wij zenden u de Belgische en buitenlandse beslissingen aangetekend toe. In de taal die gebruikt werd in uw Belgische aanvraag delen we u het bedrag en de ingangsdatum van het buitenlands pensioen mee, en vermelden we hoe u bezwaar moet aantekenen als u met de Belgische beslissing niet akkoord gaat. De buitenlandse instelling betaalt het buitenlands pensioen. Omdat het mogelijk is dat het bedrag van het voorlopig Belgisch pensioen te hoog was, kan de RVP aan de buitenlandse instelling vragen de eerste betaling aan hen over te maken. De RVP keert u dan slechts het eventuele saldo uit. Bij de toepassing van sommige bilaterale verdragen kan de procedure enigszins anders verlopen. Nadere toelichting geven we bij de bespreking van die verdragen.

5.2. Als ik mijn aanvraag heb ingediend bij de bevoegde instelling in een EER-lidstaat, Zwitserland of een verdragsland De buitenlandse pensioeninstelling stelt de RVP in kennis van de aanvraag en verleent eventueel een voorlopig pensioen. Het Bureau voor internationale overeenkomsten, een centrale dienst van de RVP in Brussel, stelt uw Belgische pensioenrechten als werknemer vast en verzendt de beslissing naar de buitenlandse pensioeninstelling. De buitenlandse pensioeninstelling zorgt voor het gezamenlijk verzenden van de beslissingen (zie echter ook punt 3.2. op pagina 107). Het Belgisch pensioen wordt u door de Rijksdienst voor pensioenen uitbetaald.

Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot? ~ 109

5.3. Als ik niet in België woon en ik heb mijn aanvraag rechtstreeks naar de Rijksdienst voor pensioenen gezonden Het Bureau voor internationale overeenkomsten, een centrale dienst van de Rijksdienst voor pensioenen in Brussel, onderzoekt uw pensioenrechten als werknemer. Deze dienst zal aanvullende inlichtingen over uw identiteit en loopbaan vragen. De identiteitsgegevens moeten door het Belgisch consulaat of de Belgische ambassade in uw woonland bevestigd worden. Het Bureau voor internationale overeenkomsten beslist over uw pensioenrecht en stelt u daarvan per aangetekende brief in kennis. Daarin wordt ook toegelicht hoe u bezwaar moet aantekenen als u niet akkoord gaat met de beslissing (zie pagina 142). Het Belgisch pensioen wordt u door de Rijksdienst voor pensioenen uitbetaald.

6. Hoe wordt mijn pensioen berekend bij grens- en/of seizoenarbeid? 6.1. Wat is een grenswerknemer of een seizoenwerknemer? Een grenswerknemer werkt in een land grenzend aan België en keert in beginsel iedere dag naar zijn verblijfplaats in België terug. Een seizoenwerknemer verricht seizoenarbeid in het buitenland gedurende een periode van minder dan één jaar voor rekening van een werkgever van dat land. Hij behoudt zijn verblijfplaats in België en zijn familie blijft hier wonen.

6.2. Heb ik recht op een aanvulling op mijn Belgisch pensioen? Indien u tijdens uw loopbaan grens- of seizoenwerknemer in het buitenland bent geweest, was u in de regel tijdens uw tewerkstelling onderworpen aan de pensioenwetgeving van het land van tewerkstelling. Voor die tewerkstelling zal u waarschijnlijk aanspraak maken op een buitenlands pensioen. Aan Belgen, staatlozen, erkende vluchtelingen en al diegenen die krachtens de verordeningen of verdragen met Belgische onderdanen worden gelijkgesteld, waarborgt de Belgische wetgeving voor die tewerkstelling een pensioenbedrag alsof die activiteit in België werd uitgeoefend. Bij het buitenlandse pensioen kan dus een Belgische aanvulling worden verleend. Om aanspraak te kunnen maken op deze aanvulling moet u wel de toekenning vragen van het buitenlands pensioen voor deze tewerkstelling. Ongeacht zijn of haar nationaliteit bestaat voor de langstlevende echtgenoot of echtgenote van voornoemde grens- of seizoenwerknemer een gelijkaardige regeling.

6.3. Hoe wordt de aanvulling berekend? Voorbeeld Aan de bevoegde buitenlandse instelling vragen wij een opgave van de in dat land bewezen tewerkstelling. Dit bewijs wordt geleverd op de wijze bepaald in de buitenlandse wetgeving. Bij nietonderwerping aan een buitenlandse pensioenregeling volstaan getuigschriften van de werkgevers.

110 ~ Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot?

Indien bewezen is dat de grens- of seizoenarbeid werd uitgevoerd, wordt een pensioen berekend op basis van de loopbaan in België en de loopbaan als grens- of seizoenwerknemer. Dit pensioen noemen wij het „intern recht”. De pensioenberekening gebeurt zoals toegelicht in hoofdstuk 2 pagina 17 en in hoofdstuk 3, pagina 45. De dagen die gepresteerd werden als grens- of seizoenarbeider geven geen recht op de pensioenbonus (zie voor meer uitleg pagina 40). Aan de dagen grens-of seizoenarbeid worden forfaitaire lonen toegewezen. Deze lonen vindt u op pagina 181. De aanvulling is gelijk aan het verschil tussen het bedrag van het intern recht en de som van twee bedragen: ~ het eerste bedrag is dat van het Belgische pensioen voor de Belgische tijdvakken; ~ het tweede bedrag is dat van het buitenlandse pensioen voor de grens-of seizoenarbeid. Als het buitenlands pensioen niet alleen vastgesteld is op basis van een tewerkstelling als grens- of seizoenwerknemer dan wordt het bedrag ervan slechts gedeeltelijk in mindering gebracht. Het buitenlands pensioen wordt eerst vermenigvuldigd met een breuk: ~ de teller omvat alleen de perioden als grens-of seizoenwerknemer; ~ en de noemer alle perioden die in het buitenland in aanmerking komen voor het pensioen. Voorbeeld van de berekening van een aanvulling Hernemen we het voorbeeld waarbij de berekening volgens de Europese verordeningen wordt uitgelegd (zie voorbeeld pagina 103). Als gegevens voegen we er aan toe dat de activiteit in Frankrijk in 1964 als grensarbeider werd uitgeoefend en dat het Frans pensioen voor die tewerkstelling 111,55  bedraagt. Eerste stap Berekening van het intern recht. Per dag grensarbeid in 1964 wordt een forfaitair loon van 6,4390  aangerekend (zie pagina 180) x 312 = 2.008,96. We passen de regelen beschreven in hoofdstuk 2 toe op de loopbaan in België en deze als grensarbeider.

Jaar

Werkelijk loon

1961

1.331,83 

1962

765,98 

1963

967,75 

Fictief/forfaitair loon

1964

631,60  1600,47 

Aantal dagen

Geherwaardeerd loon

Bedrag (1/45 x 60 )

312

7.551,72 

100,69 

312

7.814,67 

104,20 

206

5.411,31 

72,15 

312

10.577,77 

141,03 

31.355,77 

418,07 

Het intern recht bedraagt 418,07 . Tweede stap Berekening van de aanvulling. Op het intern recht wordt de som van het Frans en het Belgisch pensioenbedrag in mindering gebracht. Aanvulling = 418,07  – (111,55  + 277,04 ) = 29,48 . De man krijgt dus ten laste van de Franse regeling 111,55  en ten laste van de Belgische 306,52  (277,04 + 29,48), samen 418,07 .

Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot? ~ 111

7. Vragen die elders beantwoord worden Voor de volgende vragen vindt u het antwoord op de aangegeven pagina. ~ Heb ik recht op ouderdomsrente?: zie hoofdstuk 8 op pagina 73. ~ Heb ik recht op vakantiegeld?: zie hoofdstuk 6 op pagina 69. ~ Heb ik recht op (gratis) geneeskundige verzorging?: zie hoofdstuk 19 op pagina 157. ~ Betwisting: Wat moet ik doen als ik niet akkoord ga met het toegekende bedrag?: zie hoofdstuk 15 op pagina 141. ~ Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten?: zie hoofdstuk 18 op pagina 153. ~ Mag ik nog een beroepsactiviteit uitoefenen als ik met pensioen ben?: zie hoofdstuk 17 op pagina 151. ~ Vragen in verband met de uitbetaling van het pensioen: zie hoofdstuk 13 op pagina 113. ~ Welke gebeurtenissen beïnvloeden de betaling? Moet ik de RVP op de hoogte brengen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 123. ~ Welke bijdragen en voorheffingen worden in mindering gebracht op mijn pensioen?: zie hoofdstuk 13 op pagina 118. ~ Terugvordering van onverschuldigde bedragen – Uitvoering van beslaglegging: zie hoofdstuk 13 op pagina 125. ~ Wordt mijn pensioen in de loop van de tijd aangepast?: zie hoofdstuk 13 op pagina 126.

112 ~ Hoofdstuk 12: Wat zijn de gevolgen van werken/en of verblijven in het buitenland voor mijn rustpensioen en voor het overlevingspensioen van mijn echtgenoot?

HOOFDSTUK 13 De betaling van mijn uitkering

113

1. Uitbetalingsmodaliteiten 1.1. In België 1.1.1. Uitkeringen met een ingangsdatum gelegen vóór 1 augustus 2005 ~ Per overschrijving Maandelijkse betaling door overschrijving op uw zichtrekening bij een financiële instelling waarmee de RVP een overeenkomst heeft afgesloten. Het volstaat het nummer van uw zichtrekening mee te delen met een gewone brief of met het daartoe bestemde formulier. Bij de betaling van een gezinspensioen moet deze zichtrekening gemeenschappelijk zijn, ze moet dus geopend zijn op naam van beide echtgenoten. Een volmacht voor de andere echtgenoot is onvoldoende. Indien gewenst kan u het formulier verkrijgen: • Telefonisch via het gratis nummer 0800/50246 (vragen naar het nummer 29.45) • Via e-mail : [email protected] • Per bief of per fax De volgende gegevens moeten vermeld worden: • Uw rijksregisternummer • Het rekeningnummer (IBAN- nummer) waarop u het pensioen gestort wil hebben • De BIC code • Uw handtekening als het gaat om een pensioen als alleenstaande • Handtekening van beide echtgenoten wanneer het gaat om een gezinspensioen. Uw aanvraag mag ook per fax gestuurd worden naar het nummer: 02/529.21.92. Wenst u van rekening te veranderen? Schrijf een gewone brief aan: Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) Overschrijvingen P 334 Zuidertoren 1060 Brussel Sluit uw oude rekening slechts af nadat die dienst u verwittigd heeft dat er gevolg werd gegeven aan uw brief!

114 ~ Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering

Let wel, • indien u een Inkomensgarantie voor ouderen1 of een Gewaarborgd inkomen voor bejaarden en/ of een uitkering als mindervalide zijn toegekend, of • indien uw nationaliteit (zie rubriek 1.2., pagina 115) de betaling van uw uitkering overal ter wereld niet toelaat; kan de RVP u een verblijfsbewijs toesturen. Zend dat zo snel mogelijk ingevuld terug om te vermijden dat de betaling op rekening onderbroken wordt. ~ Per betaaltitel De postbode biedt u thuis (op de hoofdverblijfplaats of een ander adres als u daar schriftelijk om hebt verzocht) een postassignatie aan en betaalt u het daarop vermelde bedrag. Wanneer het om een gezinsuitkering gaat, wordt de assignatie op naam van beide echtgenoten opgesteld. Als u en/of uw echtgenoot afwezig bent wanneer de postbode de assignatie bezorgt, dan bewaart uw postkantoor ze gedurende één maand; u kunt het bedrag daar ontvangen.

1.1.2. Uitkeringen die ten vroegste ingaan vanaf 1 augustus 2005 Er werd beslist om de pensioenen van de werknemers en de zelfstandigen, evenals de Inkomensgarantie voor ouderen, voortaan op het einde van de maand te betalen. Deze maatregel is toepasselijk, ongeacht de betaalwijze, op de betalingen per overschrijving en per assignatie. De uitkeringen die ten vroegste ingaan vanaf augustus 2005 worden door deze maatregel beoogd. De uitkeringen met een ingangsdatum gelegen vóór 1 augustus, blijven verder betaald op de gewone data, zelfs wanneer het gaat om een herziening die uitwerking heeft na 1 augustus. De praktische wetenswaardigheden vermeld in punt 1.1.1. hiervoor blijven gelden.

1.2. In het buitenland 1.2.1. Wordt een uitkering ook betaald bij verblijf in het buitenland? ~ als ik in de regeling voor werknemers recht heb op • rustpensioen • overlevingspensioen • pensioengedeelte als feitelijk gescheiden echtgenoot • pensioen als uit de echt gescheiden persoon

1

Zie hoofdstuk 10. „De Inkomensgarantie voor ouderen”, pagina 77. Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering ~ 115

Bij verblijf in het buitenland gelden voor de betaling van die pensioenen volgende regels waarbij de gunstigste regel wordt toegepast aard v/h voordeel

Betaalbaarheid in het buitenland

• Belgen, staatlozen, UNO-vluchtelingen, bevoorrechte vreemdelingen onderdanen van een andere lidstaat van de EER (Britten, Bulgaren, Grieks-Cyprioten, Denen, Duitsers, Esten, Finnen, Fransen, Grieken, Hongaren, Ieren, Italianen, IJslanders, Letten, Liechtensteiners, Litouwen, Luxemburgers, Maltezen, Nederlanders, Noren, Oostenrijkers, Polen, Portugezen, Roemenen, Slovenen, Slowaken, Spanjaarden, Tsjechen en Zweden). • Algerijnen, Australiërs, Canadezen, Chilenen, Filippijnen, Israëliërs, Japanners, Kongolezen (koopvaardij), Kroaten, Marokkanen, Tunesiërs, Turken, Zwitsers en de onderdanen van de Verenigde Staten, San Marino, Bosnië-Herzegovina, de vroegere Joegoslavische Republiek Macedonië, Servië en Montenegro.

rust- of overlevingspensioen

ja, in heel de wereld

2

• de weduwen en weduwnaars (ongeacht hun nationaliteit) van personen met de nationaliteit van een lidstaat van de EER. Voor opsomming zie punt 1 • Algerijnen, Australiërs, Canadezen, Chilenen, Israëliërs, Japanners, Kroaten, Marokkanen, Tunesiërs, Turken, Zwitsers en onderdanen van de Filippijnen, Verenigde Staten, Bosnië-Herzegovina, de vroegere Joegoslavische Republiek Macedonië, Servië en Montenegro).

overlevingspensioen

ja, in heel de wereld

3

Turks-Cyprioten

rust- of overlevingspensioen

Ja, bij verblijf in Cyprus, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Griekenland, Ierland, IJsland, Italië,Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Portugal, Spanje, Turkije of Zweden

4

ongeacht de nationaliteit (behalve bovenstaande)

rust- of overlevingspensioen

ja, bij legaal verblijf in een EU-lidstaat (behalve Denemarken) of in Australië

5

ongeacht de nationaliteit

rust- of overlevingspensioen verleend voor een tewerkstelling als mijnwerker

Ja, maar slechts voor 80 

Regel

Nationaliteitsvoorwaarde

1

116 ~ Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering

~ als ik recht heb op ouderdomsrente en/of weduwenrente (niet te verwarren met de pensioenen) – zie hoofdstukken 8 ”De ouderdomsrente” op pagina 73 en 9 „De weduwenrente”, op pagina 75. Die renten worden in heel de wereld betaald, ongeacht uw nationaliteit. ~ als ik recht heb op de Inkomensgarantie voor ouderen (of op het Gewaarborgd inkomen voor bejaarden) De gevallen waarbij een verblijf in het buitenland gelijkgesteld wordt met een daadwerkelijk en bestendig verblijf in België, zijn opgesomd op pagina 78. Voor het overige is de IGO en het gewaarborgd inkomen voor bejaarden alleen in België betaalbaar.

1.2.2. Modaliteiten Voor een uitkering die in het buitenland betaalbaar (zie hoger) is, kunt u kiezen uit twee mogelijkheden. ~ Per overschrijving Het geld wordt overgeschreven op een persoonlijke rekening in België, geopend bij een financiële instelling waarmee de RVP een overeenkomst heeft afgesloten. In dat geval volstaat het een formulier voor betaling per overschrijving aan te vragen bij de RVP, dienst overschrijvingen (contact: zie hoger). U ontvangt het bedrag ten laatste de 15de van elke maand. Opgelet! Voor de Belgen, de staatlozen, de UNO-vluchtelingen en bevoorrechte vreemdelingen, evenals voor de onderdanen die de nationaliteit bezitten van één van de landen van de Europese Economische Ruimte (zie hoofdstuk 12, pagina 100) evenals de onderdanen van Zwitserland kan het pensioen betaald worden per overschrijving op een rekening geopend bij een financiële instelling, gevestigd in: Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal of Spanje en dit op gelijk welke verblijfplaats. Voor de onderdanen die de Belgische of Marokkaanse nationaliteit bezitten en die in Marokko verblijven, kan het pensioen eveneens betaald worden per overschrijving op een rekening geopend in Marokko. Indien u aan de voorwaarden voldoet en kiest voor de betaling op een buitenlandse rekening, kan u op eenvoudig verzoek aan de RVP het daartoe bestemd formulier krijgen (contact zie hoger). OF ~ Per betaaltitel U ontvangt in de tweede helft van de maand een betalingsmandaat (internationale postwissel, bankcheque, Money order) bij u thuis. Zeer belangrijk Ongeacht de voor het buitenland gekozen betalingswijze, ontvangt u jaarlijks een levensbewijsformulier dat u zo snel mogelijk moet invullen en terugsturen. Zo zorgt u ervoor dat de betalingen niet onderbroken worden.

Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering ~ 117

2. Bijdragen en voorheffingen 2.1. Ik verblijf in België 2.1.1. Z.I.V.-bijdrage De RVP moet een procentuele inhouding verrichten bestemd voor het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering. Deze bedraagt thans 3,55  van het brutobedrag. Die inhouding mag niet voor gevolg hebben dat het globale bedrag verminderd wordt tot onder bepaalde minima: ~ Als u een gezinsuitkering geniet of uitsluitend samenleeft met minstens één kind (waarvoor u recht heeft op kinderbijslag) bedraagt dit minimum 1.487,851  per maand. ~ Voor de andere gerechtigden bedraagt dit minimum 1.255,421  per maand.

2.1.2. Solidariteitsbijdrage De solidariteitsbijdrage wordt afgehouden als de som van uw uitkeringen een bepaalde drempel bereikt. 2.1.2.1. Welke uitkeringen komen in aanmerking? Het betreft het geheel van de inkomsten uit pensioenen, renten en als zodanig geldende inkomsten.

1. Worden als dusdanig beschouwd • de legale Belgische en buitenlandse pensioenen en renten; • de buitenwettelijke (extralegale) pensioenen voortvloeiend uit een arbeidscontract, een ondernemingsreglement, een collectieve ondernemings- of sectoriële overeenkomst (groepsverzekeringen, pensioenfondsen); • periodieke betalingen en in kapitaal betaalde voordelen ; • bepaalde renten van extralegale prestaties uitbetaald in de vorm van een kapitaal. 2. Worden niet als dusdanig beschouwd • het individuele pensioensparen; • het vakantiegeld en het aanvullende vakantiegeld; • de verwarmingstoelage; • de bijzondere bijslag voor zelfstandigen. 2.1.2.2. Hoe wordt het percentage en /of het bedrag van de afhouding berekend? • Alle uitkeringen die in aanmerking komen worden samengeteld. • Pensioenen en aanvullende voordelen die driemaandelijks of jaarlijks worden betaald, worden omgerekend in een maandbedrag. • Het totaal ervan moet hoger zijn dan een bepaald maandelijks drempelbedrag dat verschillend is naargelang u gezinslasten heeft of niet. • Deze inhouding wordt progressief verricht als u: ~ een gezinsuitkering geniet of uitsluitend samenleeft met minstens één kind (waarvoor u recht heeft op kinderbijslag) en de uitkering bruto groter is dan 2.378,581  per maand volgens onderstaande tabel;

1

Bedragen vanaf 1 september 2008 aan index 125,73.

118 ~ Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering

De berekening van de solidariteitsbijdrage voor de gepensioneerden met gezinslasten P = TOTAAL MAANDELIJKS BRUTOBEDRAG VAN DE PENSIOENEN EN ANDERE VOORDELEN BEGREPEN TUSSEN:

BEDRAG VAN DE AFHOUDING

0.01  en 2.373,58 

0

2.373,59  en 2.446,99 

(P - 2.373,58) x 50 

2.447,00  en 2.616,79 

P x 0,015

2.616,80  en 2.644,00 

39,25 + (P - 2.616,79) x 50 

2.644,01 en meer

P x 0,002 OF

~ een andere uitkering geniet die bruto groter is dan 2.053,05  per maand volgens onderstaande tabel De berekening van de solidariteitsbijdrage voor de gepensioneerden zonder gezinslasten P = TOTAAL MAANDELIJKS BRUTOBEDRAG VAN DE PENSIOENEN EN ANDERE VOORDELEN BEGREPEN TUSSEN:

BEDRAG VAN DE AFHOUDING

0,01  en 2.053,05 

0

2.053,06  en 2.116,54 

(P - 2.053,05) x 50 

2.116,55  en 2.289,69 

P x 0,015

2.289,70  en 2.313,51 

34,35 + [(P - 2.289,69) x 50 ]

2.313,52  en meer

P x 0,02

• hoewel voor de vaststelling van het percentage/bedrag van de solidariteitsbijdrage ook rekening wordt gehouden met de vermelde buitenlandse uitkeringen en met de fictieve rente op kapitalen uitbetaald na 1 januari 1971, wordt dit percentage/bedrag uitsluitend ingehouden op de Belgische wettelijke pensioenen. Dit is ook zo voor kapitalen uitbetaald na 01.01.1997.

Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering ~ 119

Voorbeeld (gerechtigde zonder gezinslasten) Rustpensioen werknemer Rustpensioen gemeente Diksmuide Buitenwettelijk voordeel Totaal

1.400,00  + 600,00  + 124,00  = 2.124,00 

a) Berekening van de afhouding 2.124,00  x 0,015 = 31,86  b) Omslag afhouding • door de RVP in te houden bijdrage (1.400,00 + 124,00 = 1.524) x 0,015 = 22,86 ; • door het gemeentebestuur van Diksmuide in te houden bijdrage: 600,00 x 0,015 = 8,00  c) Maandelijkse betaling RVP Rustpensioen werknemer

1.400,00 

Bijdrage ZIV

– 49,70 

Solidariteitsbijdrage

– 22,86 

Voorheffing

– 127,78  1.199,66 

2.1.2.3. Hoe wordt de afkoopwaarde in kapitaal van buitenwettelijke (extralegale) pensioenen aangerekend? De extralegale pensioenen, die geheel of gedeeltelijk onder vorm van kapitaal werden uitbetaald, worden door het RIZIV omgezet in een fictieve maandelijkse rente. Door deze techniek heeft men een ongelijke behandeling willen vermijden tussen de gerechtigden die wel hebben kunnen kiezen tussen de uitbetaling van een rente of de uitbetaling van een kapitaal en zij die geen keuze hadden. Het bedrag van het bruto kapitaal wordt hiertoe gedeeld door de coëfficiënt, die overeenstemt met de leeftijd van de betrokkene op de dag van de betaling van het kapitaal, en die voorkomt in de mortaliteitstabel gehecht aan het K.B. van 25/04/1997 (B.S. 29/05/1997). Voorbeeld • Bruto kapitaal van 24.789,36  betaald in maart 1990 aan een persoon op de volle leeftijd van 60 jaar. • Delingscoëfficiënt = 13,80. • Jaarlijkse fictieve rente = 24.789,36 / 13,80 = 1.796,33 .

2.1.2.4. Wordt de solidariteitsbijdrage in mindering gebracht op de belastbare uitkeringen? Op fiscaal vlak wordt de solidariteitsbijdrage gelijkgesteld met een sociale zekerheidsbijdrage. Het bedrag van de afhouding wordt dus in mindering gebracht op de belastbare uitkeringen.

120 ~ Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering

2.1.3. Bedrijfsvoorheffing 2.1.3.1. Hoe wordt de bedrijfsvoorheffing vastgesteld? De bedrijfsvoorheffing wordt toegepast op de uitkeringen die bepaalde maandelijkse minimumbedragen bereiken en hangt af van: • het bedrag van de uitkering • en van het aantal kinderen ten laste. Een kind dat ten minste 66  mindervalide is, telt voor twee. Een forfaitaire aftrek op de bedrijfsvoorheffing wordt verleend als de gepensioneerde of zijn echtgenoot invalide is of andere personen dan zijn echtgenoot en/of kinderen ten laste heeft. Deze bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden op: • alle belastbare (brutobedragen verminderd met de niet-belastbare uitkeringen en de sociale bijdragen) uitkeringen ten laste van de RVP; • het belastbare bedrag van alle andere uitkeringen, die in aanmerking genomen worden voor de berekening van de solidariteitsbijdrage (zie pagina 118), met uitzondering van de buitenlandse pensioenen en de kapitalen (die omgezet worden in fictieve renten). Volgens de geldende fiscale schalen houdt elke instelling een bedrijfsvoorheffing af in verhouding tot de uitkering die zij u betaalt. 2.1.3.2. De schalen van de bedrijfsvoorheffing Hierna vindt u de maandelijkse belastbare minimumbedragen op 1 januari 2009: Aantal kinderen ten laste

Rustpensioenen „alleenstaande” en overlevingspensioenen

Rustpensioenen „gezin”

0

1.035,00 

1.485,00 

1

1.110,00 

1.560,00 

2

1.230,00 

1.710,00 

3

1.530,00 

2.010,00 

4

1.890,00 

2.385,00 

Voorbeeld 1 Voor een pensioengerechtigde met een maandelijks belastbaar bedrag (dus na aftrek van de Z.I.V.bijdrage en de solidariteitsbijdrage) als alleenstaande van 1.270,08 € (rustpensioen werknemer van 1.120,22  en een ouderdomsrente van 149,86 ) op 1 januari 2009 bedraagt de bedrijfsvoorheffing: • zonder kinderlast: 100,85 ; • één kind ten laste: 69,85 ; • twee kinderen ten laste: 16,85 .

Voorbeeld 2 Voor een pensioengerechtigde met een maandelijks belastbaar gezinspensioen ten bedrage van 1.664,64 € op 1 januari 2009 bedraagt de bedrijfsvoorheffing: • zonder kinderlast: 66,39 ; • één kind ten laste: 35,39 ; • twee kinderen ten laste: 0,00 .

Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering ~ 121

Opgelet De aldus ingehouden bedrijfsvoorheffing wordt voor rekening van de betrokkenen gestort aan de Administratie der directe belastingen en wordt in aanmerking genomen bij de definitieve berekening van de belasting.

2.1.3.3. Bijzondere berekeningswijze van de bedrijfsvoorheffing op het vakantiegeld1 Het percentage van de bedrijfsvoorheffing dat op vakantiegeld wordt ingehouden, wordt bepaald door het belastbare maandbedrag van het pensioen. Belastbaar maandbedrag van het pensioen

Percentage bedrijfsvoorheffing op het vakantiegeld

tot 1.049,99

0

van 1.050,00  tot 1.149,99 

2

van 1.150,00  tot 1.349,99 

5

van 1.350,00  tot 1.599,99 

10

van 1.600,00  tot 1.849,99 

15

van 1.850,00  tot 2.149,99 

20

van 2.150,00  tot 2.599,99 

25

van 2.600,00  tot 3.149,99 

30

van 3.150,00  tot 3.449,99 

35

van 3.450,00  tot 3.649,99 

37

van 3.650,00  tot 3.899,99 

38

boven 3.900,00 

39

Een vrouw geniet op 1 mei 2009 een pensioen als alleenstaande met een belastbaar bedrag van 1.300 . De in te houden bedrijfsvoorheffing op het pensioen bedraagt 113,69  (zij heeft geen personen ten laste). Haar netto pensioen is dan 1.186,31  Het bruto vakantiegeld bedraagt 568,80  (het pensioen is ingegaan in 2003). De bedrijfsvoorheffing op haar vakantiegeld bedraagt 28,44  (5 ). Haar netto vakantiegeld wordt dan: 568,80 – 28,44 = 540,36 . Het in mei 2009 betaalde bedrag wordt: 1.186,31 + 540,36 = 1.726,67 .

1

Zie hoofdstuk 6 op pagina 69.

122 ~ Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering

2.2. Ik verblijf in het buitenland 2.2.1. De Z.I.V.-bijdrage Als u woont: • in een ander land van de Europese Unie (dan België); • in IJsland; • in Liechtenstein • in Noorwegen • of in Zwitserland kunt u vrijgesteld worden van de Z.I.V.-bijdrage op voorwaarde dat de uitkeringen van uw gezondheidszorgen niet gedragen worden door de Belgische staat. De vrijstelling van deze bijdrage gebeurt niet automatisch. Ze moet aangevraagd worden bij de RVP – dienst Kadaster & bijdragen, Zuidertoren, 1060 Brussel. U ontvangt dan een attest dat u laat invullen door het fonds voor ziekte- en invaliditeitsverzekering van de plaats waar u verblijft en dat daarna naar de RVP wordt teruggezonden.

2.2.2. De solidariteitsbijdrage De solidariteitsbijdrage is in te houden op de pensioeninkomsten is invorderbaar welke ook het land is waar u woont. De berekening ervan kan verschillen in functie van het land waar u woont. De pensioenen en ander voordelen ten laste van buitenlandse instellingen worden niet in aanmerking genomen bij de vaststelling van percentage van de solidariteitsinhouding als u • in een ander land van de Europese Unie (dan België); • in IJsland; • in Liechtenstein • in Noorwegen • of in Zwitserland woont. In dat geval vallen de buitenlandse uitkeringen volledig buiten het toepassingsgebied van de solidariteitsbijdrage. Als u woont in een ander land dan hierboven vermeld, worden de pensioenen en andere voordelen wel in aanmerking genomen bij de vaststelling van de solidariteitsbijdrage.

2.2.3. De bedrijfsvoorheffing Er mag geen bedrijfsvoorheffing ingehouden worden als er een belastingverdrag op u van toepassing is. Meer inlichtingen kunt u verkrijgen bij de fiscale dienst van de RVP.

3. Welke gebeurtenissen beïnvloeden de uitbetaling van de uitkering? Moet ik deze gebeurtenissen aan de RVP melden? Ontvangt u (of uw echtgenoot) een uitkering1 dan moet u onmiddellijk volgende gebeurtenissen melden. Zo u in gebreke blijft kan dit voor gevolg hebben dat: • onverschuldigde betalingen worden teruggevorderd; • de betaling van uw uitkering onderbroken wordt; • uw recht op uitkering niet of niet tijdig wordt vastgesteld of herzien. 1

Zie hoofdstuk 1 „Wat kan de RVP voor mij doen?”, op pagina 13. Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering ~ 123

1. Het overlijden van uw echtgeno(o)t(e). U moet een officieel document gebruiken indien dit gebeurde in het buitenland. 2. Elke wijziging in uw burgerlijke staat – huwelijk, hertrouw, echtscheiding, – en feitelijke scheiding1 aan de hand van een officieel document van het gemeentebestuur. 3. De herneming, wijziging of stopzetting van uw beroepsbezigheid (in geval u het gezinspensioen geniet geldt deze verplichting ook voor de echtgenoot). 4. Het genot van andere sociale uitkeringen ten laste van Belgische of buitenlandse instellingen (ziekte-, invaliditeits-, werkloosheidsuitkeringen, uitkering wegens loopbaanonderbreking, tijdskrediet of wegens het verminderen van de arbeidsprestaties, aanvullende vergoeding bij het conventioneel brugpensioen). 5. Het genot van Belgische en buitenlandse wettelijke pensioenen en andere als zodanig geldende uitkeringen (die niet door de RVP betaald worden). 6. Het wegvallen van kinderlast of de vermindering van het percentage van blijvende arbeidsongeschiktheid tot minder dan 66 (uitsluitend als u een overlevingspensioen geniet en minder dan 45 jaar oud bent). 7. Elk nieuw gegeven dat het bedrag van de in aanmerking te nemen bestaansmiddelen kan verhogen, bijvoorbeeld de verkoop van uw huis (uitsluitend als u de Inkomensgarantie voor ouderen of het Gewaarborgd inkomen voor bejaarden geniet). 8. Een wijziging (door overlijden, verhuis, opname in een zieken- of rusthuis, nieuwe bewoner…) van het aantal personen dat op de hoofdverblijfplaats is ingeschreven of het wegvallen van het genot van kinderbijslag omdat er geen kind meer ten laste is (uitsluitend als u de Inkomensgarantie voor ouderen of het Gewaarborgd inkomen voor bejaarden geniet). 9. De verandering van nationaliteit. Verwittig ook het gemeentebestuur. 10. De wijziging van uw adres in België: door middel van het formulier ter beschikking gesteld door de Post – adreswijziging per telefoon of e-mail wordt niet aanvaard. Verwittig ook het gemeentebestuur van de nieuwe verblijfplaats. 11. De verhuis naar het buitenland. Verwittig ons schriftelijk minstens één maand op voorhand met vermelding van uw vertrekdatum en uw adres in het buitenland. Jaarlijks zullen wij u een levensbewijs zenden dat u ingevuld terug dient te zenden. 12. De wijziging van uw adres in het buitenland: schriftelijk – adreswijziging per telefoon wordt niet aanvaard. 13. Opname in of vertrek uit een home. 14. Een opsluiting in of een vrijlating uit een gevangenis. 15. Aanstelling van een voorlopig bewindvoerder of van een schuldbemiddelaar.

1

Zie hoofdstuk 4, op pagina 57.

124 ~ Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering

4. Wie kan aanspraak maken op vervallen maar niet betaalde bedragen bij overlijden van een rechthebbende? Voor een uitkering1 zijn er achterstallen overlijden beschikbaar. Wie kan daarop aanspraak maken? • De overleden rechthebbende leefde op het ogenblik van zijn overlijden samen met zijn echtgenoot Alle niet uitbetaalde, vervallen bedragen tot en met de maand van het overlijden worden automatisch aan die echtgenoot uitbetaald. • Er is geen echtgenoot met wie de rechthebbende samenleefde op het ogenblik van zijn overlijden Het maandbedrag voor de maand van het overlijden kan betaald worden voor zover de gepensioneerde nog in leven was op de uitgiftedatum van de postassignatie of op de uitvoeringsdatum van de overschrijving op rekening. De niet uitbetaalde, vervallen bedragen mogen betaald worden in volgende orde aan: 1. de kinderen met wie de gerechtigde samenleefde op het ogenblik van zijn overlijden; 2. de moeder en de vader met wie de gerechtigde samenleefde op het ogenblik van zijn overlijden (enkel voor tegemoetkomingen aan gehandicapten); 3. ieder persoon met wie de gerechtigde samenleefde op het ogenblik van zijn overlijden; 4. de persoon die de verplegingskosten geheel of gedeeltelijk heeft betaald; 5. de persoon die de begrafeniskosten heeft betaald. De rechthebbenden vermeld onder 1 en 2 worden automatisch uitbetaald. De rechthebbenden vermeld onder 3, 4 en 5 moeten binnen de 6 maanden met een officieel formulier (model 83) een verzoek richten aan de RVP, Dienst Retours en Fiscale Cel. De gegevens op dit formulier moeten voor echt worden verklaard door de burgemeester van de gemeente waar de overledene woonde (voor pensioenen werknemer, voor de Inkomensgarantie voor ouderen en voor het Gewaarborgd inkomen voor bejaarden mag dit ook door de burgemeester van de gemeente waar de verzoeker zijn hoofdverblijfplaats heeft). Voor de Inkomensgarantie voor ouderen komen uitsluitend de rechthebbenden vermeld onder 4 en 5 in aanmerking.

5. Kunnen onverschuldigd uitbetaalde uitkeringen teruggevorderd worden? Kan er beslag worden gelegd? Binnen de van kracht zijnde bepalingen kan de RVP overgaan tot de terugvordering van onverschuldigde bedragen als gevolg van: 1

Zie hoofdstuk 1: „Wat kan de RVP voor mij doen?”, op pagina 13. Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering ~ 125

5.1. Pensioenschuld Terugvordering door de RVP zelf als schuldeiser, wanneer pensioenen ten onrechte uitgekeerd werden: ~ wegens het niet nakomen van bepaalde verplichtingen opgelegd aan de pensioengerechtigden (vb. een beroepsactiviteit waarvan het inkomen de toegelaten grenzen overschrijdt); ~ wegens niet-toegelaten cumulatie met andere sociale zekerheidsuitkeringen); ~ wegens een wijziging van de toekennings- of betaalvoorwaarden (vb. toekenning pensioen in een ander stelsel). De procedure voor de terugvordering van de bedragen die ten onrechte werden uitbetaald aan de gepensioneerden wordt geregeld door de wet die een aantal formaliteiten oplegt, met name: • de schriftelijke en gemotiveerde kennisgeving van de schuld; • de verplichting om te wijzen op de mogelijkheid om in beroep te gaan; • de mogelijkheid van een verzoek om kwijtschelding van de schuld; • directe terugbetaling of via maandelijkse inhoudingen op het pensioen ten bedrage van max. 10  of door invorderingen uitgevoerd op ander sociale uitkeringen.

5.2. Schuld bij een Instelling van Sociale Zekerheid Indien bv. te veel ziekte-uitkeringen betaald werden en de betalingsinstelling zelf niets meer aan betrokkene uitkeert, kan deze instelling aan de RVP vragen om inhoudingen op het pensioen te verrichten, ten bedrage van maximum 10 .

5.3. Beslag Betreft een inhouding op het pensioen op vraag van schuldeisers van de gepensioneerde (onderhoudsgerechtigden, kredietinstellingen, belastingskantoren, …). De inhouding dient te worden berekend op de netto bedragen, na aftrek van zowel de RIZIV-bijdrage, de solidariteitsbijdrage als de bedrijfsvoorheffing. Voor de berekening wordt er nooit rekening gehouden met de inkomensgarantie voor ouderen. In de maand mei wordt er wel rekening gehouden met het netto bedrag van het vakantiegeld voor het bepalen van de uit te voeren inhouding. De wet bepaalt aan de hand van vastgestelde schijven het bedrag dat op het pensioen mag worden ingehouden. Deze schijven worden in de maand januari aangepast aan de evolutie van de index. Bij inhoudingen voor (achterstallig) onderhoudsgeld worden deze schijven niet toegepast en kan het pensioen zelfs volledig worden ingehouden.

6. Wordt mijn pensioen in de loop van de tijd aangepast? 6.1. Aanpassing aan de levensduurte (indexering) Het bedrag van de toegekende pensioenen is verbonden aan de zogenaamde gezondheidsindex (dit is het prijsindexcijfer waaruit de prijsstijgingen van producten zoals sigaretten, alcohol, benzine… verwijderd zijn). Als de volgende spilindex wordt bereikt, verhoogt de RVP de bedragen die hij uitbetaalt met 2 .

6.2. Aanpassing aan het welvaartspeil Onafhankelijk van de indexaanpassing, kan de wetgever ten gepaste tijde sommige pensioenbedragen aan de evolutie van het algemeen welzijn aanpassen. 126 ~ Hoofdstuk 13: De betaling van mijn uitkering

HOOFDSTUK 14 Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?

127

1. Het pensioen voor mijnwerkers De algemene regelen zoals beschreven in de hoofdstukken „2 Het rustpensioen als werknemer” (pagina 17) en 3 „Het overlevingspensioen als werknemer” (pagina 45) zijn van toepassing op de mijnwerkers en hun langstlevende echtgenoten. Hierna vindt u de bijzonderheden die de algemene regelen aanvullen of ervan afwijken.

1.1. Rustpensioen 1.1.1. In welke gevallen word ik beschouwd als mijnwerker? Volgende werknemers worden beschouwd als mijnwerker: ~ de steenkolenmijnwerkers; ~ de arbeiders in andere mijnen, groeven met ondergrondse winning, steengroeven of fabrieken van bijproducten van steenkolen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen ondergrondse en bovengrondse mijnwerkers. Voor bepaalde aspecten van deze bijzondere pensioenregeling kunnen ophaalmachinisten, arbeiders belast met het wassen en triëren van kolen, het drogen van schlam of de fabricage van briketten als ondergrondse mijnwerker beschouwd worden. Ze moeten dan wel ten minste 20 jaar op gewoonlijke en hoofdzakelijke wijze die taken uitgevoerd hebben.

1.1.2. Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan? ~ Op 55 jaar als u ondergronds mijnwerker was. ~ Op 60 jaar als u bovengronds mijnwerker was. ~ Op om het even welke leeftijd zodra u 25 jaar op gewoonlijke en hoofdzakelijke wijze als ondergronds mijnwerker hebt gewerkt. 1.1.3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioenen aanvragen? Zie hoofdstuk 11, pagina 92 en 95. 1.1.4. Hoe wordt mijn pensioen als mijnwerker berekend? Naast de berekeningsregels voor het pensioen als gewoon werknemer zijn volgende bijzonderheden van toepassing. 1.1.4.1. De loopbaanbreuk Bewijst u ten minste twintig jaar gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als mijnwerker dan kan u een rustpensioen verkrijgen naar rato van één 30ste (in plaats van 1/45ste) per kalenderjaar tewerkstelling als mijnwerker. Voorbeelden Een mijnwerker bewijst 23 jaar tewerkstelling als mijnwerker. De loopbaanbreuk zal gelijk zijn aan 23/30. Een mijnwerker bewijst slechts 15 jaar tewerkstelling als mijnwerker. De loopbaanbreuk zal gelijk zijn aan 15/45 (algemene regel).

128 ~ Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?

1.1.4.2. De loopbaan De loopbaan als mijnwerker bestaat uit perioden van tewerkstelling en gelijkstelling als mijnwerker. De mogelijkheden tot gelijkstelling zijn talrijk. Daarom beperken we ons tot de volgende bijzonderheden: De gewone perioden van gelijkstelling 1. Tijdens de perioden van onvrijwillige werkloosheid, ziekte, bevallingsrust en invaliditeit moet u als mijnwerker de wettelijke uitkeringen ontvangen hebben. Bovendien worden voor de mijnwerker die de mijn verlaten heeft wegens mijnsluiting de perioden van tewerkstelling als gewoon werknemer als perioden van onvrijwillige werkloosheid beschouwd. De belangrijkste bijkomende voorwaarde hierbij is dat hij bij de mijnsluiting ten minste 10 jaar gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling in de mijnen bewijst. 2. Andere perioden (vakantie, staking, militaire dienst in België, erkende dienst als gewetensbezwaarde, genot van een wachtvergoeding, inactiviteit wegens arbeidsongeval of beroepsziekte) worden in beginsel gelijkgesteld indien u bij de aanvang van die perioden de hoedanigheid van mijnwerker had. 3. Voor de perioden van militaire dienst, erkende dienst als gewetensbezwaarde, en beroepsopleiding in een centrum voor leerling-mijnwerkers kan de gelijkstelling verleend worden indien u het werk als mijnwerker aanvat of herneemt in de loop van de drie jaren die volgen op het einde van die perioden. U moet dan ook één jaar gewoonlijk en hoofdzakelijk als mijnwerker tewerkgesteld blijven. Of de gelijkstelling als ondergronds dan wel als bovengronds mijnwerker wordt verleend, is afhankelijk van uw hoedanigheid op het ogenblik van de werkstopzetting. Voor de onder 3. hiervoor vermelde gelijkstelling kan dit afhankelijk zijn van uw hoedanigheid in de loop van de periode volgend op de gelijkgestelde periode. Perioden van activiteit als bovengronds mijnwerker die worden gelijkgesteld met arbeidsperioden in de ondergrond: 1. Bij overplaatsing naar de bovengrond wegens het stilleggen van de opdelving. Voor de bijkomende voorwaarde verwijzen we naar punt 1) hiervoor. 2. Bij overplaatsing naar de bovengrond wegens lichamelijke ongeschiktheid. Bij die overplaatsing moet men 10 jaren gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als mijnwerker bewijzen waarvan 5 jaren in de ondergrond. Dit is niet nodig als de overplaatsing het gevolg is van een arbeidsongeval of beroepsziekte met blijvende ongeschiktheid. Bijzondere regelen van gelijkstelling voor mijnwerkers die onder toepassing vallen van het koninklijk besluit van 20 juli 1989 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomst van 12 juli 1989. Indien dit koninklijk besluit op u van toepassing is, zijn de volgende perioden gelijkstelbaar: 1. De periode gelegen tussen de datum waarop u uw activiteit als mijnwerker hebt stopgezet en 31 december 1996 voor zover aan de RVP de sociale bijdragen als mijnwerker werden betaald. 2. De perioden als arbeider of bediende voorafgaand aan of afwisselend met uw activiteit als mijnwerker indien u uiterlijk op 31 december 1996 ten minste 10 jaren gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling in de steenkolenmijnen bewijst. Deze perioden worden gelijkgesteld in de hoedanigheid (ondergronds, bovengronds, wasser, ophaalmachinist…) die u verkreeg bij de daaropvolgende indiensttreding.

Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen? ~ 129

De totale duur van deze gelijkstelling kan beperkt worden. De perioden van tewerkstelling als mijnwerker Elk document waaruit blijkt dat u voor uw pensioen hebt gestort of dat u de gelijkstelling kunt verkrijgen (zie hiervoor), geldt als bewijs. De hoedanigheid van ondergronds of bovengronds mijnwerker blijkt uit de documenten in het bezit van de voorzorgskas. 1.1.4.3. Het jaar waarin uw pensioen als ondergronds mijnwerker ingaat Is dit jaar het 25ste jaar van tewerkstelling in de ondergrond dan houden wij bij de pensioenvaststelling rekening met de tewerkstelling tijdens dat jaar. 1.1.4.4. De lonen 1. De lonen vóór de perioden van tewerkstelling ~ De jaren vóór 1955 Voor bovengrondse mijnwerkers houden we rekening met de forfaitaire lonen voor gewone werknemers. Voor ondergrondse mijnwerkers worden hogere forfaitaire lonen in aanmerking genomen (zie pagina 180). ~ De jaren vanaf 1955 tot en met 1967 Voor die jaren zijn forfaitaire daglonen voorzien. Voor elke dag van ten minste vier uur wordt dit loon in aanmerking genomen en dit voor maximaal 260 dagen per kalenderjaar. De forfaitaire daglonen voor bovengrondse en ondergrondse mijnwerkers vindt u terug op pagina 180. ~ De jaren vanaf 1968 We houden rekening met de werkelijk verdiende lonen (eventueel begrensd vanaf 1981).

2. De lonen voor de gelijkgestelde perioden Voor de jaren vóór 1968 zijn dit de forfaitaire lonen die hierboven onder 1) zijn vermeld. Vanaf 1968 gelden de algemene regelen (zie hoofdstuk 2, pagina 32). 1.1.4.5. Het pensioensupplement als ondergronds mijnwerker Bij het bedrag van het rustpensioen als ondergronds mijnwerker met ten minste 25 jaren gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling kan een supplement gevoegd worden. Dit supplement is gelijk aan het verschil tussen het bedrag van een rustpensioen voor 30 kalenderjaren met gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als ondergronds mijnwerker en de som van de bedragen van al de wettelijke pensioenen die u bekomt. Bij de berekening van het supplement baseren we ons op de forfaitaire lonen als ondergronds mijnwerker vóór 1955 (zie punt 1.1.4.4. hiervoor).

130 ~ Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?

Voorbeeld De berekening, aan gezinsbedrag, voor een werknemer is als volgt: Loopbaan Loopbaanbreuken ~ 25 jaren gewoonlijke en hoofdzakelijke 25/30 tewerkstelling als ondergronds mijnwerker

Pensioenbedragen 12.000,00 

~ 1 jaar van niet-gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als ondergronds mijnwerker

1/30

+ 40,00 

~ 2 jaar gewoon werknemer in België (betrokkene is 60)

2/45

+ 300,00 

~ 1 jaar van de Dienst voor Overzeese Sociale Zekerheid

+ 100,00 

SOM VAN DE PENSIOENBEDRAGEN

12.440,00 

Het pensioenbedrag voor 30 kalenderjaren met gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling bedraagt voor een gezin: 25/30 12.000,00  5/30 op basis van het forfaitair loon vóór 19551 TOTAAL

+ 2.578,48  = 14.578,48 

Het pensioensupplement is dus gelijk aan: Het bedrag van het volledig pensioen Verminderd met de som van de pensioenbedragen Supplement

14.429,78  – 12.440,00  = 2.138,48 

1.1.4.6. Samenloop van een pensioen als mijnwerker berekend in 30sten met een ander pensioen als werknemer1 Het beginsel dat er geen rekening wordt gehouden met de minst voordelige jaren die een volledige loopbaan overschrijden, (45) is van toepassing. Die minst voordelige jaren berekend in 45sten vallen weg. Het aantal jaren van het mijnwerkerspensioen vermenigvuldigen we met 1,5 voor de omzetting naar 45sten. Voorbeeld De man bewijst een loopbaan van 22 jaren als ondergronds mijnwerker en van 15 jaren als gewoon werknemer. Het aantal jaren verleend in 30sten, als mijnwerker, wordt omgezet naar 45sten: 22 x 1,5 = 33. Die man kan dus slechts voor (45 – 33 =) 12 jaren (de meest voordelige van de 15) een pensioen als gewoon werknemer verkrijgen.

1

Bedragen aan indexcijfer 125,73 van 1 september 2008 (zie pagina 180).

Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen? ~ 131

1.1.5. Heb ik recht op een verwarmingstoelage? Zie hoofdstuk 7, pagina 71.

1.2. Overlevingspensioen 1.2.1. Vanaf welke datum kan mijn overlevingspensioen ingaan? De algemene regels inzake overlevingspensioen (zie hoofdstuk 3, punt 2, pagina 46) zijn van toepassing. Was uw echtgenoot 20 jaren als ondergronds mijnwerker tewerkgesteld dan kan uw overlevingspensioen u zelfs vóór de leeftijd van 45 jaar worden toegekend.

1.2.2. Hoe wordt mijn pensioen berekend? Zie hoofdstuk 3 punt 7, pagina 50. Indien uw echtgenoot vóór de ingangsdatum van zijn rustpensioen overleden is en hij ten minste 20 jaren mijnarbeid bewezen heeft, mag het theoretisch rustpensioen in 30sten worden berekend. De langstlevende echtgenoot van een mijnwerker met ten minste 25 jaren ondergrondse arbeid, kan een pensioensupplement bekomen (zie ook punt 1.1.4.5. op pagina 130).

1.2.3. Moet ik een aanvraag indienen? Hoe mijn pensioen aanvragen? Zie hoofdstuk 11 punt 1.1.2., pagina 92 en 2, pagina 95. 1.2.4. Mag ik mijn overlevingspensioen behouden als ik zelf een rustpensioen ontvang? Zie hoofdstuk 3, punt 8 op pagina 53. Het eventuele pensioensupplement komt echter niet in aanmerking bij de vaststelling van het grensbedrag.

1.2.5. Heb ik recht op een verwarmingstoelage? Zie hoofdstuk 7, pagina 71.

2. Het pensioen voor zeevarenden De algemene regelingen zoals beschreven in de hoofdstukken 2 „Het rustpensioen als werknemer” (pagina 17) en 3 „Het overlevingspensioen als werknemer” (pagina 45) zijn ook voor de zeevarenden en hun langstlevende echtgenoten van toepassing. Hierna vindt u de bijzonderheden die de algemene regelen aanvullen of die ervan afwijken.

2.1. Rustpensioen 2.1.1. In welke gevallen word ik beschouwd als zeevarende? Als zeevarende wordt beschouwd elke persoon: 1. die ingeschreven is in het algemeen stamboek van de zeelieden voor zover hij onder Belgische of Luxemburgse vlag vaart of met een reder een arbeidsovereenkomst heeft gesloten of

132 ~ Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?

2. al is hij niet ingeschreven in het algemeen stamboek, die met een reder of zijn aangestelde rechtstreeks een arbeidsovereenkomst heeft gesloten om een werk te verrichten aan boord van een schip in een Belgische haven. Hierbij is het niet van belang of hij werd aangeworven om later aan de tocht op zee deel te nemen (shoregangers). De reder is de persoon die een schip onder Belgische of Luxemburgse vlag en met het oog op een winstgevende tocht uitrust. Ook de in België of in Luxemburg wonende zeelieden die onder vreemde vlag varen, kunnen het voordeel van de bijzondere regeling genieten. Ze moeten dan wel de werknemers- en werkgeversbijdragen storten die verschuldigd zijn voor een zeevarende van hun rang en varend onder de Belgische of Luxemburgse vlag.

2.1.2. Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan? Zeevarenden kunnen in afwijking op de algemene regel, hun rustpensioen steeds op de leeftijd van 60 jaar bekomen. 2.1.3. Hoe wordt mijn pensioen als zeevarende berekend? Naast de berekeningsregels voor het pensioen als gewoon werknemer zijn volgende bijzonderheden van toepassing. 2.1.3.1. De loopbaanbreuk Voor elke tewerkstelling als zeevarende verwerft u een pensioen naar rata van één 40ste per kalenderjaar, zowel mannen als vrouwen. Bewijst u ten minste 168 maanden zeedienst onder Belgische of Luxemburgse vlag, dan verwerft u het volledig pensioen naar rata van één 14de per bewezen jaar. Wij verminderen het bedrag van dergelijk rustpensioen met één 45ste per kalenderjaar waarvoor u een pensioen in een andere regeling verkrijgt, ofwel met het bedrag van laatstgenoemd pensioen zo dit voor u voordeliger is. 2.1.3.2. De loopbaan ~ De perioden van gelijkstelling Perioden van onvrijwillige werkloosheid en arbeidsongeschiktheid komen voor de berekening van het pensioen in aanmerking. Bij het begin van de periode moet u dan wel zeevarende geweest zijn. Perioden van studieverlof verleend door het beheerscomité van de Pool der zeelieden komen in aanmerking als u na afloop ervan binnen de zes maanden opnieuw zeevarende werd en dat gedurende één jaar bleef. Dit geldt ook voor de perioden van militaire dienst. ~ Bewijs van tewerkstelling als zeevarende De inschrijving op de monsterrol levert het bewijs. Een maand inschrijving telt voor dertig dagen tewerkstelling. 2.1.3.3. De lonen Tot 1980 golden voor zeevarenden andere loongrenzen dan voor de werknemers. Die kunt u vinden in hoofdstuk 22, pagina 185.

Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen? ~ 133

2.1.3.4. Samenloop van een pensioen als zeevarende berekend in 40sten met een pensioen als werknemer berekend in 45sten Het beginsel dat er geen rekening gehouden wordt met de minst voordelige jaren die een volledige loopbaan (45 jaar) overschrijden, is van toepassing. Het aantal jaren van het pensioen vermenigvuldigen we met 1,125 voor de omzetting naar 45sten. Voorbeeld Een man bewijst een loopbaan van 12 jaren als zeevarende en 34 jaren als gewoon werknemer. Het aantal jaren verleend in 40sten wordt omgezet naar 45sten: 12 x 1,125 = 13. De man kan slechts voor (45 – 13) = 32 jaren (de gunstigste van de 34) een pensioen als gewoon werknemer verkrijgen.

2.2. Overlevingspensioen De algemene regelen vermeld in hoofdstuk 3 (vanaf pagina 45) en de bijzondere bepalingen betreffende het rustpensioen voor zeevarenden zijn van toepassing. Hieruit volgt onder meer dat bij overlijden van uw echtgenoot (zeevarende) vóór de ingangsdatum van zijn recht, het theoretisch rustpensioen in 40sten wordt berekend tenzij de gewone berekening voordeliger is.

3. Het pensioen voor beroepsjournalisten De algemene regelen zoals beschreven in de hoofdstukken 2 „Het rustpensioen als werknemer” (vanaf pagina 17) en 3 „Het overlevingspensioen als werknemer” (vanaf pagina 45) zijn ook van toepassing op de beroepsjournalisten en hun langstlevende echtgenoten. Hierna vindt u de bijzonderheden die de algemene regelen aanvullen of die er afwijkingen op zijn (koninklijk besluit van 27 juli 1971).

3.1. Rustpensioen 3.1.1. In welke gevallen word ik beschouwd als beroepsjournalist? ~ Een beroepsjournalist is door een arbeidsovereenkomst als werknemer met een werkgever verbonden. ~ Een activiteit als freelance journalist is dus uitgesloten. Bovendien moet men gemachtigd zijn om de titel van beroepsjournalist te dragen. De wet van 30 december 1963 stelt als voorwaarde dat men: • ten minste 21 jaar oud is; • niet geheel of gedeeltelijk vervallen is verklaard van de rechten opgesomd in de artikelen 31 en 123 sexies van het Strafwetboek; • als hoofdberoep en tegen bezoldiging deelneemt aan de redactie van dagbladen of tijdschriften, radio-, televisie- of filmjournaals, of persagentschappen die algemene berichtgeving verzorgen; • die werkzaamheid gedurende ten minste twee jaar als hoofdberoep heeft uitgeoefend en ze niet sinds meer dan twee jaar heeft gestaakt; • geen enkele vorm van handel drijft en geen op reclame gerichte werkzaamheid uitoefent, behalve als directeur van een blad, een nieuwsuitzending, een filmjournaal of een persagentschap.

134 ~ Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?

3.1.2. Voor welke activiteit? Bewijs ~ jaren vanaf 1 juli 1971 Het volstaat dat de verhoogde bijdragen als beroepsjournalist werden gestort. ~ Jaren vóór 1 juli 1971 Een gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als beroepsjournalist is vereist. Om de hoedanigheid van beroepsjournalist te bewijzen is elk rechtsmiddel toegelaten. Hebt u na 30 juni 1971 niet meer als beroepsjournalist gewerkt dan moet u bovendien ten minste 21 jaar gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling in die hoedanigheid bewijzen.

3.1.3. Hoe wordt mijn pensioen als beroepsjournalist berekend? Naast de berekeningsregels voor het pensioen als gewoon werknemer zijn volgende bijzonderheden van toepassing. 3.1.3.1. Verhoging van de lonen Voor de bewezen perioden in de hoedanigheid van beroepsjournalist berekenen wij uw pensioen op basis van de werkelijke, fictieve en forfaitaire lonen verhoogd met 33,3 . 3.1.3.2. Perioden van gelijkstelling Wij stellen deze perioden gelijk als beroepsjournalist als u die hoedanigheid had op het ogenblik dat de gelijkgestelde periode begon. Voor de perioden van militaire dienst of erkende dienst als gewetensbezwaarde kan de gelijkstelling ook verleend worden als u (opnieuw) beroepsjournalist werd binnen de drie jaar volgend op het einde van die perioden en het gedurende ten minste één jaar bleef.

3.2. Overlevingspensioen De hierboven beschreven bijzondere regels gelden ook voor de vaststelling van het overlevingspensioen.

4. Het pensioen voor leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart De algemene regelen zoals beschreven in de hoofdstukken 2 „Het rustpensioen als werknemer” (vanaf pagina 17) en 3 „Het overlevingspensioen als werknemer” (vanaf pagina 45) zijn ook op de leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart en hun langstlevende echtgenoten van toepassing. De bijzonderheden worden geregeld door het koninklijk besluit van 3 november 1969.

4.1. Rustpensioen 4.1.1. In welk geval word ik beschouwd als lid van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart? U moet door een arbeidsovereenkomst voor bedienden verbonden zijn met een onderneming waarvan het doel vooral commercieel luchtvervoer, of de bouw, het nazicht of het herstel van vliegtuigen is. De hoofdbedrijfszetel van die onderneming moet in België gevestigd zijn, al bestaan er uitzonderingen op die regel.

Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen? ~ 135

Bepaalde diensten gepresteerd als militair piloot bij het Belgisch leger kunnen ook in aanmerking komen. Het vliegend personeel, inclusief de testpiloten, bestaat uit stuur- en cabinepersoneel.

4.1.2. Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan? ~ Op de leeftijd van 55 jaar. ~ Op om het even welke leeftijd zodra u: gedurende 30 jaar gewoonlijk en hoofdzakelijk tewerkgesteld bent als lid van het stuurpersoneel of gedurende 34 jaar gewoonlijk en hoofdzakelijk tewerkgesteld bent als lid van het cabinepersoneel (of afwisselend als lid van het stuur- en cabinepersoneel). Die pensioenleeftijden gelden ook voor leden van het vliegend personeel met brugpensioen.

4.1.3. Hoe wordt mijn pensioen berekend? Naast de berekeningsregels voor het pensioen als gewoon werknemer zijn volgende bijzonderheden van toepassing: 4.1.3.1. De loopbaanbreuk Bewijst u ten minste twintig jaar gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als lid van het stuurpersoneel dan kunt u een rustpensioen verkrijgen naar rata van één 30ste per kalenderjaar tewerkstelling. Bewijst u ten minste drieëntwintig jaar gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als lid van het cabinepersoneel of als lid van het stuur-en cabinepersoneel dan kunt u een rustpensioen verkrijgen naar rata van één 34ste per kalenderjaar tewerkstelling. 4.1.3.2. De loopbaan Ze bestaat niet alleen uit perioden van tewerkstelling als lid van het stuur- en cabinepersoneel maar ook uit de perioden van gelijkstelling in die hoedanigheden. De gelijkgestelde perioden: ~ De perioden van onvrijwillige werkloosheid, ziekte, bevallingsrust, invaliditeit en beroepsopleiding komen voor de gelijkstelling in aanmerking. Tijdens de voorgaande activiteit moet u dan wel onderworpen zijn geweest aan de bijzondere regeling voor het vliegend personeel. ~ Andere perioden (militaire dienst in België, erkende dienst als gewetensbezwaarde, van inactiviteit wegens arbeidsongeval of beroepsziekte met een ongeschiktheid van ten minste 66 , vakantie, staking en loopbaanonderbreking) worden in beginsel gelijkgesteld in de hoedanigheid die u had bij aanvang van die perioden. ~ Voor de periode van militaire dienst en erkende dienst als gewetensbezwaarde kan de gelijkstelling ook verleend worden indien u lid van het vliegend personeel werd binnen de drie jaar volgend op het einde van die perioden en u ten minste één jaar in die hoedanigheid werkzaam bleef. De perioden van tewerkstelling ~ Gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als lid van het vliegend personeel.

136 ~ Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?

Dit is een tewerkstelling per kalenderjaar van ten minste 185 dagen van ten minste 4 uur of 150 vlieguren. Het is mogelijk dat in een kalenderjaar de gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling slechts wordt bereikt door samenvoeging van de activiteiten als lid van het stuur- en cabinepersoneel. In dat geval is de gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling in de hoedanigheid van lid van het cabinepersoneel bewezen, wanneer de tewerkstelling als lid van het stuurpersoneel niet gewoonlijk en hoofdzakelijk was (zie hoger). We nemen aan dat elke gepresteerde arbeidsdag en elke daarmee gelijkgestelde dag ten minste negenenveertig vluchtminuten omvat. ~ Het bewijs van een beroepsloopbaan als lid van het vliegend personeel wordt als volgt bijgebracht: • Voor de periode vóór 1 januari 1964 (vóór 1 januari 1981 voor testpiloten en stewardessen) worden alle rechtsmiddelen, getuigen en vermoedens inbegrepen, toegelaten om te bewijzen dat men lid was van het vliegend personeel. De bijdragen als werknemer moeten gestort zijn of u moet gerechtigd zijn op een gelijkstelling zoals voorzien in de algemene regeling. • Voor de periode na 31 december 1963 (na 31 december 1980 voor testpiloten en stewardessen) wordt het bewijs geleverd door middel van bescheiden die aantonen dat de bijzondere bijdragestorting werd gedaan of dat gelijkstelling als lid van het vliegend personeel kan worden verkregen. 4.1.3.3. De lonen 1. Periode vóór 1 januari 1964 Voor elk jaar van gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling (of gelijkstelling) baseren wij ons op de bijzondere forfaitaire bezoldigingen (zie hoofdstuk 22, pagina 182).

2. Periode vanaf 1 januari 1964 ~ Perioden van tewerkstelling We baseren ons op de werkelijke lonen waarop de bijzondere bijdragen als lid van het vliegend personeel werden vastgesteld. Werd de begrenzing voor de pensioenbijdragen bereikt dan verhogen we de lonen in de periode van 1 januari 1964 tot 31 december 1972 met 10 . ~ Perioden van gelijkstelling Voor deze gelegen tussen 1 januari 1964 en 31 december 1967 geldt per gelijkgestelde dag een forfaitair loon (zie pagina 183). Voor de gelijkgestelde perioden vanaf 1 januari 1968 wordt een fictief loon aangerekend (zie algemene werkwijze beschreven in hoofdstuk 2 pagina 32). 4.1.3.4. Het samen genieten van een pensioen als lid van het vliegend personeel berekend in 30sten of 34sten met een pensioen als werknemer berekend in 45sten We passen het beginsel toe dat er geen rekening wordt gehouden met de minst voordelige jaren die een volledige loopbaan overschrijden. Het aantal jaren van het pensioen als lid van het vliegend personeel berekend in 30sten vermenigvuldigen we met 1,5 voor de omzetting naar 45sten.

Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen? ~ 137

Bij een berekening in 34sten gebeurt de omzetting door vermenigvuldiging met 1,32. Voorbeeld Een man bewijst een loopbaan van 29 jaren als lid van het vliegend personeel en 16 jaren als gewoon bediende. Het aantal jaren verleend in 34sten wordt omgezet in 45sten: 29 x 1,32 = 38,28 (afgerond 38). Die man kan slechts voor (45 – 38) = 7 jaren (i.p.v. 16) een pensioen als gewone bediende verkrijgen.

4.1.3.5. Het pensioen van het personeel van Sabena en andere Belgische luchtvaartmaatschappijen uit het verleden Indien u ex-werknemer van SABENA, SOBELAIR enz. bent, kan uw pensioen berekend worden volgens bijzondere regels op voorwaarde dat u deel uitmaakte van het vliegend personeel (stuur- of cabinepersoneel). Indien u een gelijkaardig werk vindt bij een andere luchtvaartmaatschappij, dan behoudt u het voordeel van die speciale berekeningsregels op voorwaarde dat uw beroepsactiviteit uitgeoefend werd binnen de EER (Europese Economische Ruimte). Dit is ook het geval indien u, na een werkloosheidsperiode die op uw tewerkstelling als lid van het vliegend personeel van SABENA, SOBELAIR enz. volgt, tijdelijk opnieuw in dezelfde hoedanigheid wordt tewerkgesteld in één van deze landen en dat u bij het einde van deze tewerkstelling opnieuw werkloosheidsvergoedingen ontvangt. Er bestaan ook bilaterale overeenkomsten tussen België en een aantal andere landen waardoor het voordeel van die berekeningsregels behouden blijft. Het gaat om de volgende landen: Algerije

Chili

Macedonië

Tunesië

Bosnië-Herzegovina

Joegoslavië

Marokko

Turkije

Canada

Kroatië

San-Marino

Verenigde Staten

Opmerking: De bewezen jaren als stuur- of cabine- personeel voor maatschappijen van wie de hoofdzetel gevestigd is in een van de landen van de EER1 tellen mee voor het behoud van bijzondere regels voor het vliegend personeel. Om te kunnen genieten van de speciale regels die gelden voor de berekening van het pensioen van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart moeten de Testpiloten en de Stewardessen die vóór 1981 actief waren: • via alle rechtsmiddelen (attest van de werkgever, …) bewijzen dat ze in de hoedanigheid van stewardess tewerkgesteld waren (Het is onnodig deze documenten nu reeds op te sturen, ze moeten gevoegd worden bij de pensioenaanvraag die ten gepaste tijde zal ingediend worden).

1

Europese Economische Ruimte: de landen van de Europese Unie, Liechtenstein, Noorwegen en IJsland.

138 ~ Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?

• Indien zij de bijzondere berekeningsregels willen zien toepassen voor de periode 1.1.1964 – 31.12.1980, een aanvraag tot regularisatie indienen en betalen. • In dergelijk geval, wordt de loongrens die in aanmerking komt, vermenigvuldigd met 2 (piloten) of 1,5 (voor stewardessen) voor de geregulariseerde periode. • Indien zij voor deze perioden de bijzondere bijdragen niet betalen, blijven hun bewezen jaren vlucht geldig maar wordt er enkel rekening gehouden met de gewone begrensde lonen zoals voor de andere werknemers.

4.2. Overlevingspensioen De algemene regelen vermeld in hoofdstuk 3 (vanaf pagina 45) en de hierboven beschreven bijzondere bepalingen zijn van toepassing. Hieruit volgt dat bij het overlijden van uw echtgenoot vóór de ingangsdatum van zijn rustpensioen wij het theoretisch rustpensioen: ~ in 30sten berekenen als hij ten minste 20 jaar gewoonlijk en hoofdzakelijk lid was van het stuurpersoneel of ~ in 34sten berekenen als hij ten minste 23 jaar gewoonlijk en hoofdzakelijk lid was van het cabinepersoneel, tenzij de gewone berekening voordeliger is. Ten slotte zijn de gewone beperkingsregels van toepassing.

Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen? ~ 139

140 ~ Hoofdstuk 14: Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen van mijn echtgenoot als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?

HOOFDSTUK 15 Betwistingen: wat doe ik als ik niet akkoord ga met het toegekend bedrag?

141

Als u niet akkoord gaat met de beslissing die de RVP heeft genomen kunt u tegen die beslissing bezwaar aantekenen bij de Arbeidsrechtbank van het arrondissement van uw woonplaats. Woont u in het buitenland dan zullen wij u uitdrukkelijk van de bevoegde arbeidsrechtbank op de hoogte brengen. Het verzoekschrift moet u binnen drie maanden na ontvangst van de beslissing per aangetekend schrijven aan de griffie van de Arbeidsrechtbank richten. Bij betwisting van het vonnis van de Arbeidsrechtbank kunt u hoger beroep bij het Arbeidshof indienen. De procedures zijn kosteloos. Het indienen van een verzoekschrift verhindert niet dat het toegekende pensioen verder wordt betaald. Voordat u bezwaar aantekent kan het nuttig zijn de RVP te raadplegen. Na overleg komt u misschien tot een akkoord waardoor de procedure voor de Arbeidsrechtbank vermeden kan worden.

142 ~ Hoofdstuk 15: Betwistingen: wat doe ik als ik niet akkoord ga met het toegekend bedrag?

HOOFDSTUK 16 Vrijwillige bijdragen

143

1. Voor welke perioden kan ik vrijwillige bijdragen betalen? ALGEMEEN Het bedrag van uw pensioen is afhankelijk van uw beroepsloopbaan. Die beroepsloopbaan bestaat uit perioden van tewerkstelling en gelijkstelling. In het hoofdstuk 2, punt 5.1.5. „Het bewijs van tewerkstelling en gelijkstelling als werknemer” (pagina 30) wordt toegelicht hoe de tewerkstelling of gelijkstelling wordt bewezen. Volgende perioden waarvoor dit bewijs niet kan worden geleverd, kunt u onder bepaalde voorwaarden en na betaling van bijdragen aan uw beroepsloopbaan toevoegen.

1.1. In de algemene regeling voor werknemers 1. de studieperioden vanaf de eerste januari van het jaar waarin u 20 jaar wordt; 2. de perioden van loopbaanonderbreking waarvoor u de onderbrekingsuitkering hebt genoten. Opmerking: perioden van loopbaanonderbreking in het systeem van het „Tijdskrediet” zijn niet regulariseerbaar; 3. de perioden van tewerkstelling als werknemer waarvoor geen pensioenbijdragen werden gestort; 4. de perioden volgend op de stopzetting van uw activiteit als werknemer (als die niet met een periode als werknemer gelijkgesteld zijn): ~ wegens een ongeval van gemeen recht; ~ na dertig jaar activiteit als werknemer; ~ wegens een uitzonderlijke reden te beoordelen door de RVP; ~ voor een beperkte periode om een kind tot 3 jaar op te voeden (of tot 6 jaar indien het kind gehandicapt is of lijdt aan een langdurige ziekte); ~ de periode waarin de gewezen grens- of seizoenwerknemer een uitkering wegens invaliditeit in toepassing van de wetgeving van het land van tewerkstelling ontvangt. Daar er weinig belangstelling bestaat voor de in punt 4 vermelde vorm van regularisatie, wordt er in deze brochure verder geen aandacht aan besteed. Hebt u in dit verband echter vragen die uw persoonlijke toestand betreffen, aarzel dan niet ons te contacteren.

1.2. In de bijzondere regeling voor het vliegend personeel van de burgerluchtvaart 1. de perioden in 1.1. vermeld onder 1 en 4 met uitzondering van de periode om een kind op te voeden; 2. de perioden van activiteit als militair piloot; 3. de perioden van inactiviteit wegens tijdelijke intrekking van de vliegvergunning; 4. de perioden van tewerkstelling als lid van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart voor een in het buitenland gevestigde werkgever.

1.3. In de bijzondere regeling voor beroepsjournalisten De perioden in 1.1. onder 1 en 4 vermeld met uitzondering van de periode om een kind op te voeden.

144 ~ Hoofdstuk 16: Vrijwillige bijdragen

De mogelijkheden tot regularisatie in beide bijzondere regelingen (zie 1.2. en 1.3.) behandelen wij niet in deze brochure. Hebt u in dit verband echter vragen die uw persoonlijke toestand betreffen, aarzel dan niet ons te contacteren. AANDACHT Een verhoging van het pensioenbedrag door regularisatie, kan niet gewaarborgd worden onder meer wegens de toepassing van de berekenings- en samenloopregels (zie 2. „Het rustpensioen als werknemer” vanaf pagina 17 en 3. „Het overlevingspensioen als werknemer” vanaf pagina 45). Er dient ook rekening gehouden te worden met het feit dat het overlevingspensioen enkel tot een bepaald bedrag kan gecumuleerd worden met een rustpensioen, zodat een regularisatie soms weinig of geen vermeerdering van het pensioen met zich meebrengt. Het is zelfs mogelijk dat door de regularisatie het pensioen in de regeling voor zelfstandigen vermindert.

2. Hoe dien ik een aanvraag in tot het betalen van vrijwillige bijdragen? U richt een aangetekende brief aan de: Rijksdienst voor pensioenen Dienst regularisaties Zuidertoren 1060 BRUSSEL

3. Mag ik betaalde vrijwillige bijdragen fiscaal aftrekken? De regularisatiebijdragen zijn fiscaal aftrekbaar. Zij kunnen dus in mindering worden gebracht op het belastbaar inkomen.

4. De regularisatie van studieperioden 4.1. Wie kan regulariseren en voor welke perioden? U kunt uw studiejaren regulariseren als u vóór of na uw studies werknemer of uitkeringsgerechtigde werkloze was. Enkel voor de perioden vanaf 1 januari van het kalenderjaar van uw twintigste verjaardag kunt u de regularisatie vragen. Indien u bijvoorbeeld in november 1983 geboren bent, kan de te regulariseren periode ten vroegste aanvangen op 1 januari 2003.

4.2. Wij verstaan onder studieperioden 1. De jaren waarin daglessen gevolgd werden die een volledige cyclus omvatten. Een studiejaar begint op 1 september van een jaar en eindigt op 31 augustus van het volgende jaar. Wij houden alleen rekening met volledige studiejaren. De regularisatiebijdrage is echter niet verschuldigd voor het gedeelte van het studiejaar gelegen vóór 1 januari van de 20ste verjaardag (waarvoor geen recht op pensioen wordt geopend).

Hoofdstuk 16: Vrijwillige bijdragen ~ 145

2. De periode van maximum twee jaar waarin een doctoraatsthesis wordt voorbereid. 3. De beroepsstages die door de aard van de studies zijn vereist (bijvoorbeeld de periode van opleiding van een geneesheer-specialist) én onmiddellijk na de studies zijn gelegen.

4.3. Hoeveel moet u betalen? U betaalt de werknemersbijdrage. Om het bedrag hiervan te bepalen passen wij de bijdragevoet van 7,5  toe op een forfaitair maandloon. Dat maandloon bedraagt 1.424,31  sinds 1 oktober 2008 en is gekoppeld aan het indexcijfer van de consumptieprijzen. Het indexcijfer van de maand waarin u de regularisatieaanvraag hebt ingediend is van toepassing.1 De regularisatie van een studiejaar kost dus: 1.424,31  x 12 x 7,5 = 1.281,88 .

Voor de stageperioden en de perioden ter voorbereiding van een doctoraatsthesis wordt de bijdrage berekend op de werkelijke duur van de te regulariseren periode.

4.4. Wanneer moet u betalen? Zodra de RVP een beslissing heeft getroffen over uw aanvraag en u de kost van de regularisatie heeft laten weten kunt u: ~ binnen de zes maanden na het definitief worden van de beslissing betalen; of ~ de betalingen over een periode van maximum vijf jaar spreiden mits u interest betaalt (6,5  per jaar). Zolang u niet betaald hebt, kunt u geheel of gedeeltelijk aan uw aanvraag verzaken.

4.5. Wat brengt dit op aan pensioen? Het jaarlijkse pensioenvoordeel voor één geregulariseerd studiejaar bedraagt ongeveer: ~ 279,861  aan gezinsbedrag; ~ 223,891  aan het bedrag als alleenstaande; (berekend voor een loopbaanbreuk in 45sten).

4.6. Wanneer moet u uw aanvraag indienen? U moet de aanvraag binnen een termijn van 10 jaar na het beëindigen van de studies indienen.

4.7. Wat gebeurt er in geval van overlijden? De rechten van uw overleden echtgenoot gaan op u over. Wanneer de regularisatie van de studieperioden niet werd aangevraagd vóór het overlijden kunt u dit alsnog doen. De aanvraag moet wel binnen de hiervoor vermelde termijn worden ingediend. Als uw echtgenoot bij zijn overlijden nog geen rustpensioen genoot, is het pensioenvoordeel voor één geregulariseerd studiejaar meestal groter dan de in punt 4.5. vermelde bedragen. 1

Bedrag vanaf 1 oktober 2008 aan index 125,73.

146 ~ Hoofdstuk 16: Vrijwillige bijdragen

4.8. Welk stelsel is van toepassing op leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart en voor beroepsjournalisten? Voor het vliegend personeel van de burgerluchtvaart geldt een bijdragepercentage van 7,5  + 4,38  = 11,88 . Voor de beroepsjournalisten geldt een bijdragepercentage van 7,5  + 1  = 8,5 . Het pensioenvoordeel dat u als gevolg van de regularisatie zult bekomen zal afwijken van de bedragen vermeld onder punt 4.5. omdat in de bijzondere regelingen een andere berekeningswijze wordt toegepast (zie in dit verband het hoofdstuk 14 „Wat is de invloed op mijn rustpensioen en op het overlevingspensioen als ik werkte in één van de bijzondere regelingen?” vanaf pagina 127).

5. De regularisatie van perioden van loopbaanonderbreking 5.1. U komt in aanmerking als ~ u de onderbrekingsvergoeding geniet; ~ u op het ogenblik van de loopbaanonderbreking verbonden bent door een arbeidsovereenkomst waarvan de uitvoering gedeeltelijk of geheel is opgeschort; ~ de periode van onderbreking niet in aanmerking komt voor pensioentoekenning in een andere pensioenregeling. De loopbaanonderbreking kan zowel volledig zijn als gedeeltelijk. Met gedeeltelijke loopbaanonderbreking wordt bedoeld de loopbaanonderbreking waarbij de voltijdse prestaties met 1/2, 1/3, 1/4, 1/5 worden verminderd, of waarbij de prestaties tot 1/2 van voltijdse prestaties herleid worden als er ten minste 3/4 van voltijdse prestaties geleverd worden.

5.2. Perioden die kosteloos en zonder aanvraag worden gelijkgesteld ~ de eerste 12 maanden van een loopbaanonderbreking; ~ de daaropvolgende 24 maanden waarin u of uw echtgenoot, waarmee u samenwoont, kinderbijslag ontvangt voor een kind van minder dan 6 jaar. Na afloop van die termijn bezorgt u de RVP een attest van het kinderbijslagfonds waarop het voorgaande wordt bevestigd met aanduiding van de periode.

5.3. In de daaropvolgende perioden In totaal kunnen zestig maanden loopbaanonderbreking gelijkgesteld worden. Komt u niet meer voor de kosteloze gelijkstelling in aanmerking, dan kunt u bijdragen betalen.

5.4. Hoeveel moet u betalen? U moet de werknemersbijdrage betalen. Om het bedrag ervan te bepalen passen we de bijdragevoet van 7,5  toe op het dagelijks gemiddelde van de bezoldigingen van het lopende kalenderjaar als dat ten minste 75 dagen activiteit telt. Anders wordt de bijdrage berekend op basis van het dagelijks gemiddelde van de geherwaardeerde bezoldigingen van het vorige kalenderjaar.

Hoofdstuk 16: Vrijwillige bijdragen ~ 147

5.5. Wanneer moet u uw aanvraag indienen? U moet uw aanvraag indienen binnen de drie maanden na het begin van de periode waarvoor u de regularisatie vraagt. Als u die termijn niet eerbiedigt, zal de regularisatie slechts worden toegestaan vanaf drie maanden vóór de aanvraag.

5.6. Wanneer dient u te betalen? De bijdragen dient u om de drie maanden te betalen voor de perioden vanaf het kalenderkwartaal volgend op datgene waarin de beslissing definitief werd. Voor de periodes die hieraan voorafgaan, kunt u de bijdragen ineens binnen de 6 maanden na het definitief worden van de beslissing betalen, of in aflossingen gedurende ten hoogste 5 jaar met inachtneming van een rentevoet van 6,5  per jaar.

5.7. Wat brengt dit op aan pensioen? De bezoldiging die als basis heeft gediend voor de berekening van de bijdrage wordt na de herwaardering voor de vaststelling van uw pensioen in aanmerking genomen.

5.8. Wat met de deeltijdse loopbaanonderbreking? Bij een deeltijdse loopbaanonderbreking kan de kosteloze gelijkstelling van 12 maanden (36 maanden bij kinderlast) gespreid worden over meerdere kalenderjaren. Voor de andere perioden dienen bijdragen betaald te worden. Vanaf de leeftijd van 50 jaar worden bij halftijdse tewerkstelling en halftijdse loopbaanonderbreking, de perioden waarvoor u de vergoeding wegens loopbaanonderbreking geniet, kosteloos gelijkgesteld. Er moet geen aanvraag om regularisatie worden ingediend.

6. De regularisatie van perioden van tewerkstelling als werknemer waarvoor geen pensioenbijdragen werden betaald 6.1. Welke perioden? De perioden waarin u werknemer was zonder dat de pensioenbijdragen werden ingehouden, komen in aanmerking voor eventuele regularisatie. De tewerkstelling kan u met alle rechtsmiddelen bewijzen.

6.2. Hoeveel moet u betalen? U betaalt de werkgevers- en werknemersbijdrage voor pensioen. Om het bedrag te bepalen, passen wij de bijdragevoet van 7 tot 16,36  (naargelang het tijdstip en de aard van de tewerkstelling) toe op een forfaitair maandloon. Dit maandloon is gekoppeld aan het indexcijfer en bedraagt 1.424,311 .

1

Bedrag vanaf 1 oktober 2008 aan index 125,73.

148 ~ Hoofdstuk 16: Vrijwillige bijdragen

Bij het bedrag van de bijdrage moet een verwijlinterest van 10  per jaar worden gevoegd. De periode waarvoor die interest verschuldigd is, loopt van het jaar dat volgt op het te regulariseren jaar tot de datum van de aanvraag om regularisatie. De verwijlinteresten worden enkel voor de perioden na 1.1.1974 aangerekend. Voorbeelden 1) Regularisatie van een tewerkstelling als arbeider in 1970, aangevraagd in oktober 2008 (index 125,73) Bijdragen

1.424,31  x 12 x 9 

= 1.538,25 

Verwijlinterest

1.538,25  x 34 x 10 

= 5.230,07 

(er liggen 34 jaren tussen 01/01/1974 en 01/01/2008) TOTAAL

6.768,32 

2) Regularisatie van een tewerkstelling als arbeider in 1978, aangevraagd in september 2008 (index 125,73) Bijdrage

1.424,31  x 12 x 14 

= 2.392,84 

Verwijlintrest

2.350,84  x 29 x 10 

= 6.939,24 

(er zijn 29 jaren tussen 01/01/1979 en 01/01/2008) TOTAAL

9.332,08 

6.3. Wanneer dient er betaald te worden? De betaling kan ineens, binnen de 6 maanden na het definitief worden van de beslissing, gebeuren, of in aflossingen gedurende ten hoogste 5 jaar tegen een rentevoet van 6,5  per jaar.

6.4. Wat brengt dit op aan pensioen? Voor een loopbaan in 45sten bedraagt het jaarlijks pensioenvoordeel voor een geregulariseerd jaar: ~ 279,861  als gezinsbedrag; ~ 223,891  als bedrag voor alleenstaande.

1

Bedrag vanaf 1 oktober 2008 aan index 125,73. Hoofdstuk 16: Vrijwillige bijdragen ~ 149

150 ~ Hoofdstuk 16: Vrijwillige bijdragen

HOOFDSTUK 17 Mag ik nog een beroepsactiviteit uitoefenen als ik met pensioen ben?

151

Als gepensioneerde mag u slechts een beroepsbezigheid met een beperkt inkomen uitoefenen. Het bedrag van de toegelaten beroepsinkomsten verschilt naargelang de aard van de uitgeoefende beroepsbezigheid, de leeftijd, de aard van het pensioen en het al dan niet ten laste hebben van een kind. De jaarlijkse grensbedragen werden recentelijk voor bepaalde gerechtigden verhoogd. De juiste bedragen en meer details, vindt u in onze brochure „Werken en uw pensioen behouden” die alle nuttige inlichtingen bevat. Deze brochure is verkrijgbaar: ~ bij alle kantoren van de RVP (zie pagina 164); ~ rechtstreeks via [email protected]; ~ via het faxnummer 02/529.33.60; ~ via de pensioenpunten (zie pagina 166); ~ tijdens onze zitdagen (zie pagina 165).

152 ~ Hoofdstuk 17: Mag ik nog een beroepsactiviteit uitoefenen als ik met pensioen ben?

HOOFDSTUK 18 Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten?

153

Als algemene regel geldt dat u uw pensioen NOOIT mag samen genieten met de volgende sociale uitkeringen, verleend met toepassing van een Belgische of buitenlandse wetgeving: ~ werkloosheidsvergoeding; ~ brugpensioen; ~ ziektevergoeding; ~ invaliditeitsvergoeding; ~ vergoeding wegens loopbaanonderbreking; ~ vergoeding wegens vermindering van arbeidsprestaties; ~ vergoeding wegens tijdskrediet. Sinds 01.01.2007 bestaat er één uitzondering: het overlevingspensioen mag u gedurende een periode van 12 al dan niet opeenvolgende maanden samen genieten met de vergoedingen wegens: 1. ziekte; 2. onvrijwillige volledige werkloosheid; 3. invaliditeit of 4. conventioneel brugpensioen. Deze cumulatieregel is van toepassing op de gerechtigden die na 1 januari 2007 deze (1 tot 4) sociale vergoedingen genieten. De gerechtigde wiens pensioen reeds was geschorst omwille van deze cumulatie, komt niet in aanmerking voor deze regeling tot zolang hij vanaf 1 januari 2007 geen beroepsactiviteit heeft hervat. Zodra u een rustpensioen krijgt vervalt de toelating om uw overlevingspensioen te cumuleren met de vernoemde sociale vergoedingen. Er wordt een onderscheid gemaakt naargelang de sociale uitkeringen voor volledige maanden betaald worden of slechts voor een gedeelte van maanden.

1. Cumulatie met sociale uitkeringen die volledige maanden dekken Vanaf 1 januari 2007 mag u die sociale uitkeringen cumuleren met uw overlevingspensioen gedurende twaalf al dan niet opeenvolgende maanden. Is het bedrag van het overlevingspensioen groter dan het basisbedrag van de inkomensgarantie voor ouderen dan wordt het wel tot dit bedrag verminderd (590,601  per maand) tijdens de maanden dat u die sociale uitkeringen hebt genoten. Wat gebeurt er na het verstrijken van die 12 al dan niet opeenvolgende maanden? Het overlevingspensioen wordt niet betaald voor de maanden dat u alle werkdagen die sociale uitkeringen geniet, behalve indien u afziet van de uitkeringen.

1

Bedrag vanaf 1 oktober 2008 aan index 125,73. Vanaf 1 juni 2009 aan index 125,73 wordt dit 595,33 .

154 ~ Hoofdstuk 18: Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten?

Voorbeeld U geniet een overlevingspensioen vanaf 1 januari 2007. U oefent een toegelaten beroepsactiviteit uit en ontvangt volledige werkloosheidsuitkeringen voor: ~ alle werkdagen van de maanden maart, mei, juli 2007, augustus en december 2007, dus gedurende 5 maanden; ~ alle werkdagen van de maanden februari, september, oktober en november 2008 of gedurende 4 maanden; ~ alle werkdagen van januari tot juni 2009 inbegrepen of gedurende 6 maanden. Het totale aantal volle maanden van volledige werkloosheid bedraagt dus 15. Gedurende 12 maanden (namelijk de maanden maart, mei, juli, augustus, en december 2007, de maanden februari, september, oktober en november 2008 en de maanden januari, februari en maart 2009) wordt de cumulatie van uw overlevingspensioen met de werkloosheidsuitkeringen toegestaan. Uw overlevingspensioen mag tijdens deze maanden niet hoger zijn dan het basisbedrag van de inkomensgarantie voor ouderen. Vanaf 1 april 2009 moet u kiezen tussen uw overlevingspensioen en de werkloosheidsuitkeringen.

2. Cumulatie met sociale uitkeringen die onvolledige maanden dekken U kunt sociale uitkeringen die onvolledige maanden dekken gedurende een onbeperkte periode cumuleren met uw overlevingspensioen. Bij onvolledige maanden wordt uw overlevingspensioen ook beperkt tot het basisbedrag van de IGO, maar de bedragen van de ontvangen sociale uitkeringen worden beschouwd als een beroepsinkomen waarmee de RVP rekening houdt om na te gaan of u de bedragen van de toegelaten beroepsactiviteit niet overschrijdt. Verplichting tot aangifte Wie moet aangifte doen? • De gepensioneerde die één van de bovenvermelde sociale uitkeringen geniet. • De gepensioneerde die een gezinspensioen geniet en wiens echtgenoot één van de bovenvermelde sociale uitkeringen geniet.

Uitgebreide inlichtingen vindt u in onze brochure „Werken en uw pensioen behouden”. Deze brochure is verkrijgbaar: ~ bij alle kantoren van de RVP (zie pagina 164); ~ rechtstreeks via [email protected]; ~ via het faxnummer 02/529.33.60; ~ via de pensioenpunten (zie pagina 166); ~ tijdens onze zitdagen (zie pagina 165). Hoofdstuk 18: Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten? ~ 155

156 ~ Hoofdstuk 18: Welke sociale uitkeringen mag ik niet samen met mijn pensioen genieten?

HOOFDSTUK 19 Heb ik recht op (gratis) geneeskundige verzorging als ik een pensioen in de regeling voor werknemers geniet?

157

1. Ik verblijf in België Indien u geniet van: ~ een rustpensioen1 voor ten minste één derde van een volledige loopbaan (15 jaar) is geen persoonlijke bijdrage nodig om het recht op terugbetaling van de geneeskundige verzorging te bekomen; ~ een overlevingspensioen2 dan geldt dezelfde voorwaarde uit hoofde van de loopbaan van uw overleden echtgenoot; ~ een pensioengedeelte als feitelijk gescheiden echtgenoot3 dan geldt dezelfde voorwaarde uit hoofde van die loopbaan. Om vast te stellen of hieraan voldaan is, wordt slechts rekening gehouden met de kalenderjaren waarvoor de tewerkstelling als werknemer op gewoonlijke en hoofdzakelijke4 wijze bewezen is. De buitenlandse tijdvakken die kunnen worden samengeteld krachtens de Europese Verordeningen of bilaterale verdragen5, komen ook in aanmerking om de vervulling van de voorwaarde na te gaan. Er moet wel ten minste één jaar gewoonlijke en hoofdzakelijke tewerkstelling als werknemer in België bewezen zijn. Bovendien is er voor de gewezen grens- of seizoenwerknemers6 slechts recht op terugbetaling van de gezondheidszorgen indien op basis van hun tewerkstelling en/of gelijkstelling in België een Belgisch werknemerspensioen uitgekeerd wordt. Gelijkgestelde perioden die voortspruiten uit een hoedanigheid van grens- of seizoenwerknemer komen slechts in aanmerking wanneer het perioden van militaire dienst of werkloosheid betreft. Op basis van het pensioen als uit de echt gescheiden persoon komt u niet in aanmerking voor de terugbetaling van de gezondheidszorgen.

2. Ik verblijf in het buitenland In beginsel bestaat voor u geen recht op terugbetaling door België van kosten voor gezondheidszorgen. Er kan echter een uitzondering gemaakt worden indien u: ~ verblijft in een land dat zich verbonden heeft de Europese verordeningen toe te passen of in een land waarmee België een akkoord heeft afgesloten dat de gezondheidszorgen omvat namelijk Algerije, Joegoslavië, Tunesië en Turkije5 en bovendien ~ ten laste van uw land van verblijf geen pensioen geniet. Indien u denkt op basis van deze uitzondering aanspraak te kunnen maken op terugbetaling, dan kunt u zich voor meer inlichtingen wenden tot de RVP (zie hoofdstuk 21,„Contacten” pagina 163) of het Rijksinstituut voor ziekte-en invaliditeitsverzekering Tervurenlaan 211 1150 Brussel

1

Meer hierover vindt u in hoofdstuk 2 „Het rustpensioen als werknemer” vanaf pagina 17.

2

Meer hierover vindt u in hoofdstuk 3. „Het overlevingspensioen als werknemer” vanaf pagina 45.

3

Meer hierover vindt u in hoofdstuk 4 „Het pensioengedeelte van de feitelijk gescheiden echtgenoot”, vanaf pagina 63.

4

Meer uitleg vindt u in hoofdstuk 2, pagina 19.

5

Zie hoofdstuk 12, punt 2.1. „Toepassing van de Europese verordeningen” op pagina 100 en 3.1. „Toepassing van de bilaterale verdragen” op pagina 107.

6

Zie hoofdstuk 12, punt 6. „Hoe wordt mijn Belgisch pensioen berekend bij grens- en/of seizoenarbeid?” op pagina 110.

158 ~ Hoofdstuk 19: Heb ik recht op (gratis) geneeskundige verzorging als ik een pensioen in de regeling voor werknemers geniet?

HOOFDSTUK 20 Het stelsel voor aanvullende pensioenen van de RVP

159

1. Wist u Wist u dat de RVP u de mogelijkheid biedt een interessant aanvullend pensioen op te bouwen? De specificiteit van dit pensioen wordt vastgelegd door het Koninklijk Besluit van 14 november 2003 betreffende de toekenning van extralegale voordelen aan werknemers zoals bedoeld in het Koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffend het rust- en overlevingspensioen van werknemers en aan personen bedoeld in het artikel 32, alinea 1, van het Belgische Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 die tewerkgesteld zijn buiten een arbeidscontract. Om uw aanvullend pensioen te garanderen functioneert de RVP als een echte verzekeringsmaatschappij, en zijn de activiteiten onderworpen aan de controle door de Commissie voor het Bank, Financie- en Assurantiewezen. Dit organisme hangt af van de FOD Economie en is belast met de controle van de verzekeringsmaatschappijen. Bovendien wordt de RVP gecontroleerd door externe experten: een college van bedrijfsrevisoren en een bureau van actuarissen.

2. Wie kan in dit regime storingen verrichten? De werknemer via de werkgever in het kader van een groepsverzekering, of rechtstreeks door vrijwillige stortingen als individuele levensverzekering, en bedrijfsleiders.

3. Wat zijn de voordelen van dit stelsel? Dit stelsel is vooral interessant vanwege zijn overwegend sociaal aspect dat opgelegd werd door de wetgeving, waardoor de Rijksdienst volgende verplichtingen heeft: ~ elke affiliatie aannemen; ~ aan elke geaffilieerde dezelfde voorwaarden (hetzelfde tarief) toekennen; ~ een paritair beheer verzekeren door de werkgevers en de werknemers. ~ alle winsten verdelen tussen verzekerden en renteniers; ~ de beheers- en betaalkosten tot een minimum beperken.

4. Wat verzekert men in dit stelsel? Het stelsel is gebaseerd op de individuele kapitalisatie, en heeft als belangrijkste doel een pensioenrente op te bouwen, en eventueel een overlevingsrente die bij het overlijden van de verzekerde uitbetaald wordt aan de aangewezen persoon.

5. Kunnen de rechten ook uitbetaald worden in de vorm van een kapitaal? De rechten kunnen ook als eenmalig kapitaal uitbetaald worden aan de gerechtigde. Bij de indiening van de aanvraag moet dan wel voldaan worden aan bepaalde voorwaarden op het gebied van de termijn en bij een individuele levensverzekering moet voldaan worden aan een geneeskundig onderzoek bij een aanvraag tot vervroeging.

160 ~ Hoofdstuk 20: Het aanvullend pensioen

6. Op welke leeftijd kan men van zijn rechten genieten? Het reglement van de groepsverzekering en het contract van de levensverzekering bepalen op welke leeftijd het contract beëindigt wordt, en op welke leeftijd vervroegd kan ingetreden worden. Voor de nieuwe groepsverzekeringscontracten die na 1 januari 2004 werden afgesloten kan deze leeftijd (vroegtijdig of vervaldatum) niet lager zijn dan 60 jaar. (Bepaling van de nieuwe wet op de aanvullende pensioenen ook wel wet op de aanvullende pensioenen genoemd of ook de wet Vandenbroucke.) Er bestaat ook een overgangsperiode tot 31 december 2009 voor de pensioenovereenkomsten die bestonden op 1 januari 2004.

7. Welke interestvoet garandeert de RVP? Sinds 1 maart 2009 wordt voor alle nieuwe contracten een rente van 3,25 gegarandeerd.

8. Is het beheerrendement van het RVP-stelsel voldoende? Het rendement van het aanvullend pensioenstelsel van de RVP wordt niet alleen bepaald door de technische rentevoet, maar ook door de beheerskosten en door de jaarlijkse verdeelvoet die aan de contracten toegekend wordt. De RVP werkt zonder tussenpersonen. De beheerskosten zijn vastgelegd op een zeer laag niveau en alle winsten worden verdeeld tussen verzekerden en renteniers. Als u het rendement vergelijkt met dat van andere verzekeringmaatschappijen zult u merken dat het aanvullend pensioen van de RVP zeer gunstig is voor de geaffilieerden. Rendement van het aanvullend pensioen van de voorbije jaren:

8,00 % 7,00 % 6,00 %

6,00 %

6,00 %

5,50 %

5,55 %

5,60 %

2006

2007

5,00 % 5,00 % 4,00 % 3,00 % 2,00 % 1,00 % 0,00 %

2002

2003

2004

2005

Hoofdstuk 20: Het aanvullend pensioen ~ 161

9. Hoe kan men beschikken over zijn reserves aan het einde van het contract? In het kader van een groepsverzekering kunt u na één jaar uw recht doen gelden op de reserves en de uitkeringen die verworven zijn door de stortingen van de werkgever. De reserves die opgebouwd werden door persoonlijke bijdragen worden verkregen zonder wachttijden. Wanneer u een pensioenplan verlaat wegens het einde van een arbeidscontract, beslist u hoe u de verworven reserves toewijst: ~ overbrengen naar het pensioenorganisme van de nieuwe werkgever; ~ overbrengen naar een nieuwe sociaal pensioenorganisme zoals de RVP; ~ houden in het pensioenorganisme van vroegere werkgever; ~ op individuele basis de verzekering verder zetten bij het pensioenorganisme van uw keuze. Om gebruik te kunnen maken van deze laatste mogelijkheid die fiscaal gelijkgeschakeld is met de tweede pijler (groepsverzekering) moet aan de volgende voorwaarden voldaan worden: ~ een affiliatie van minstens 42 maanden met het vorige pensioenorganisme; ~ geen aanvullend pensioen bij uw nieuwe werkgever; ~ beperking van de maximum geïndexeerde jaarlijkse bijdrage (2.080,00  per jaar voor de inkomsten van 2009). Uw vorig pensioenplan overbrengen naar de RVP gebeurt zonder in- of uitstapkosten.

10. Hoe kunt u de reserves overdragen naar de RVP? Het volstaat het formulier “Overdracht van uw reserves” aan te vragen bij de dienst S521 “Tweede pijler”, Zuidertoren, 13de verdieping, 1060 Brussel, en dit over te maken aan uw vroegere werkgever die het op zijn beurt zal overmaken aan uw vorig pensioenorganisme. Het is de taak van uw vroeger pensioenorganisme ons de gegevens van uw pensioenplan mee te delen en het bedrag van de reserve te storten op de rekening 679-0078542-69 van de Rijksdienst voor Pensioenen. Na ontvangst van uw formulier en van het bedrag dat overeenkomt met uw reserve, sturen wij u een affiliatieformulier met het nummer van uw contract. Dat formulier stuurt u ons aangevuld terug.

11. Contacten Als u informatie wenst te ontvangen over het zeer interessante regime voor aanvullende pensioenen van de RVP, dan kunt u onmiddellijk contact opnemen met de dienst “tweede pijler”.

162 ~ Hoofdstuk 20: Het aanvullend pensioen

HOOFDSTUK 21 Contacten

163

1. Rijksdienst voor pensioenen GRATIS GROENE LIJN vanuit België 0800/50246 (NL) van maandag tot en met vrijdag 0800/50256 (FR) van 8u30 tot 12u en van 13u tot 17u 0800/50266 (DE) Internetadres: http://www.onprvp.fgov.be

1.1. Centraal bestuur Openingsuren van maandag tot en met vrijdag Van 9u tot 11u30 en van 13u tot 16u RIJKSDIENST VOOR PENSIOENEN Zuidertoren Baraplein 1060 BRUSSEL

TEL Contact Center 02/529.30.02 (NL) 02/529.30.01 (FR) 02/529.30.03 (D)

e-mail [email protected]

1.2. Onze kantoren Provincie

Telefoon

Fax

Antwerpen 2000 Antwerpen 2300 Turnhout

St.-Katelijnevest 54/B7 Ren. Sniedersstraat 2

03/224.85.50 03/244.85.78 [email protected] 014/44.87.70 014/44.87.88 [email protected]

Rue de Nimy 73 Rue de Dampremy 73 Passage de la Poste 1

065/40.13.40 065/40.13.78 [email protected] 071/20.15.60 071/20.15.98 [email protected] 056/85.24.40 056/85.24.58 [email protected]

Ridder Portmansstr. 16

011/30.12.70

Rue Paradis 50 Avenue des Alliés 28

04/229.67.00 04/229.67.38 [email protected] 080/79.13.00 080/79.13.14 [email protected]

Rue des Déportés 50

063/24.01.20 063/24.01.38 [email protected]

Rue Godefroid 35/ B2

081/23.46.10 081/23.46.08 [email protected]

Koningin Fabiolalaan 116

09/248.38.11 09/248.38.98 [email protected]

Henegouwen 7000 Mons 6000 Charleroi 7700 Mouscron Limburg 3500 Hasselt

011/30.12.98 [email protected]

Luik 4000 Liège 4960 Malmédy Luxemburg 6700 Arlon Namen 5000 Namur Oost-Vlaanderen 9000 Gent

164 ~ Hoofdstuk 21: Contacten

Vlaams Brabant Brussel Hoofdstad Zuidertoren 1060 Brussel

02/529.28.89 02/529.21.71 [email protected]

Waals Brabant Bruxelles Capitale 1060 Brussel Zuidertoren

02/529.26.86 02/529.21.70 [email protected]

West-Vlaanderen 8200 St. Andries – Brugge Torhoutsesteenweg 281 8500 Kortrijk

050/40.62.60 050/40.62.88 [email protected]

Keer der Vlamingenstraat 6 056/23.67.60 056/23.67.98 [email protected]

1.3. Gemeenten waar de RVP zitdagen houdt Plaats en tijdstip van de spreekuren hangen uit aan het gemeentehuis en vindt u ook terug op onze website onder de rubriek „CONTACT”.

Prov. Antwerpen Boom, Bornem, Brasschaat, Brecht, Duffel, Essen, Heist o/d Berg, Hemiksem, Herentals, Hoogstraten, Kalmthout, Kapellen, Kontich, Lier, (West)Malle, Mechelen, Mol, Nijlen, Putte, Puurs, Schilde, Schoten, Willebroek, Wommelgem, Wuustwezel, Zandhoven Prov. Henegouwen Anderlues, Aiseau, Ath, Beaumont, Bernissart, Binche, Braine-le-Comte, Brunehaut, Chapelle-lezHerlaimont, Châtelet, Chimay, Comines-Warneton, Dour, Ecaussinnes, Ellezelles, Enghien, Erquelinnes, Estinnes, Farciennes, Fleurus, Fontaine-l’Evêque, Frameries, Froidchapelle, Gerpinnes, Ham-sur-Heure, La Louvière, Lens, Les Bons Villers, Manage, Momignies, Mont-de-I’Enclus, Péruwelz, Quiévrain, Seneffe, Sivry, Soignies, Thuin, Tournai Prov. Limburg Beringen, Bilzen, Bree, Genk, Houthalen-Helchteren, Lanaken, Leopoldsburg, Lommel, Maaseik, Maasmechelen, Neerpelt, St.-Truiden, Tessenderlo, Tongeren Prov. Luik Amay, Aywaille, Büllingen, Clavier, Eupen, Flémalle, Fléron, Hamoir, Hannut, Herstal, Herve, Huy, Juprelle, La Calamine, Lierneux, Neupre, Plombières, Raeren, St-Vith, Seraing, Spa, Trois-Ponts, Verviers, Vielsalm, Visé, Waremme, Welkenraedt Prov. Luxemburg Bastogne, Bouillon, Durbuy, Libramont, Marche, Vielsalm, Virton, Wellin Prov. Namen Andenne, Beauraing, Bièvre, Ciney, Couvin, Dinant, Doische, Eghezée, Fernelmont, Floreffe, Florennes, Gedinne, Gembloux, Gesves, Hastière, Havelange, Houyet, Jemeppe-sur-Sambre, Mettet, Philippeville, Rochefort, Sambreville, Somme-Leuze, Viroinval, Vresse sur Semois, Walcourt, Yvoir

Hoofdstuk 21: Contacten ~ 165

Prov. Oost-Vlaanderen Aalst, Aalter, Beveren, Buggenhout, Deinze, Dendermonde, Eeklo, Evergem, Gavere, Geraardsbergen, Hamme, Lokeren, Maldegem, Ninove, Oudenaarde, Ronse, St.Niklaas, Stekene, Temse, Wetteren, Zele, Zottegem Prov. Vlaams Brabant Aarschot, Asse, Diest, Dilbeek, Galmaarden, Haacht, Halle, Leuven, Overijse, Tienen, Vilvoorde Prov. Waals Brabant Beauvechain, Braine-l’Alleud, Braine-le-Château, Chastre, Chaumont-Gistoux, Court-St-Etienne, Genappe, Grez-Doiceau, Hélécine, Incourt, Jodoigne, La Hulpe, Lasne, Mont-Saint-Guibert, Nivelles, Orp-Jauche, Ottignies-Louvain-La Neuve, Perwez, Ramilies, Tubize, Villers-la-Ville, Walhain, Wavre Prov. West-Vlaanderen Beernem, Blankenberge, Diksmuide, Gistel, leper, Ingelmunster, Izegem, Knokke-Heist, Menen, Middelkerke, Nieuwpoort, Oostende, Poperinge, Roeselare, Tielt, Torhout, Veurne, Waregem, Zonnebeke, Zwevegem

1.4. Pensioenpunten Samen met de RSVZ en de PDOS (zie 2.) organiseert de RVP pensioenpunten, waar u terecht kunt met uw vragen over een gemengde loopbaan. We bieden u deze mogelijkheid in de volgende steden: Antwerpen, Arlon, Brugge, Charleroi, Eupen, Gent, Hasselt, Kortrijk, Liège, Mons, Namur, Oostende, Turnhout. Tijdstip en plaats vindt u op onze website in de rubriek „contacten”, → „gewestelijke kantoren en zitdagen”.

2. Andere Belgische pensioeninstellingen 2.1. Zelfstandigen Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen Jan Jacobsplein 6 1000 BRUSSEL BELGIË Tel: 02/546.42.11 Fax: 02.511.21.53 [email protected] Internet: http://www.rsvz-inasti.fgov.be Het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen, kortweg het RSVZ, zorgt voor uw sociaal statuut als zelfstandige. Ze zorgen er niet alleen voor dat u zich verzekert en uw bijdragen betaalt, maar helpen u ook bij uw pensioen, uw gezinsbijslag en ingeval van ziekte en faillissement.

166 ~ Hoofdstuk 21: Contacten

2.2. Openbare sector Pensioendienst voor de Overheidssector (PDOS) Victor Hortaplein 40 bus 30 1060 BRUSSEL BELGIË Tel: 02/558.60.00 Fax: 02/558.60.10 [email protected] Internet: http://www.pdos.fgov.be Voor problemen in verband met en vragen over de ambtenarenpensioenen (ook militairen en personen die te werk gesteld zijn in het onderwijs), kunt u contact opnemen met de Pensioendienst voor de Overheidssector. Zie ook de website van de Pensioendienst voor de Overheidssector die zich voornamelijk tot de (vastbenoemde en daarmee gelijkgestelde) ambtenaren van de openbare sector richt.

2.3. Uitkeringen aan gehandicapten DG Personen met een handicap Contact center: Telefoon: 02/507.87.99 Fax: 02/509.81.85 Bestuursdirectie van de uitkeringen aan gehandicapten Zwartelievevrouwstraat 3C 1000 BRUSSEL BELGIË E-mail: [email protected] Internet : handicap.fgov.be

2.4. Dienst voor de Overzeese Sociale Zekerheid Dienst „Actieve Verzekerden” Louizalaan 194 B-1050 Brussel BELGIË Tel: 02/642.05.11 Fax: 02/642.05.59 E-mail: [email protected] Internet: http://www.dosz.fgov.be De opdracht van de DOSZ bestaat erin om de sociale zekerheid te organiseren van personen die hun beroepsactiviteit uitoefenen in een land dat geen deel uitmaakt van de Europese Economische Ruimte (EER). Dit is een wettelijke regeling voor niet verplichte verzekering.

Hoofdstuk 21: Contacten ~ 167

2.5. Ombudsdienst Pensioenen WTC III Simon Bolivarlaan, 30 bus 5 1000 Brussel BELGIË Tel: 02/274.19.80 Fax: 02/274.19.99 [email protected] Internet: http://www.ombudsmanpensioenen.be De opdracht van de Ombudsdienst Pensioenen bestaat erin de klachten te onderzoeken over: ~ de handeling en de werking van de pensioendiensten; ~ de vaststelling van de rechten van de gepensioneerden en de toekomstig gepensioneerden; ~ de uitbetaling en het bedrag van het pensioen. Hij dient ook als bemiddelaar voor het nastreven van de verzoening tussen de burger en de pensioendiensten.

3. Enkele nuttige buitenlandse adressen 3.1. Europese economische ruimte BULGARIJE NATIONAL INSURANCE INSTITUTE 62-64, Aleksandar Stamboliiski blvd. 1303 Sofia BULGARIA DENEMARKEN DEN SOCIALE SIKRINGSSTYRELSE Landemaerket 11 DK – 1119 KØBENHAVN K DANMARK DUITSLAND Arbeiders DEUTSCHE RENTENVERSICHERUNG RHEINLAND Königsallee 71 D – 40215 DÜSSELDORF DEUTSCHLAND Ambtenaren, bedienden DEUTSCHE RENTENVERSICHERUNG BUND Postfach D – 10704 BERLIN DEUTSCHLAND

168 ~ Hoofdstuk 21: Contacten

Spoorwegarbeiders DEUTSCHE RENTENVERSICHERUNG KBS Döppersberg 41 D- 42103 WUPPERTAL DEUTSCHLAND Mijnwerkers DEUTSCHE RENTENVERSICHERUNG KNAPPSCHAFT Monheimsallee 22 D-52062 AACHEN DEUTSCHLAND Zelfstandige landbouwers LANDWIRTSCHAFTLICHE ALTERSKASSE RHEINHESSEN-PFALZ Theodor-Heuß Straße 1 D-67346 SPEYER DEUTSCHLAND Arbeiders van een in Saarland gevestigd orgaan LANDESVERSICHERUNGSANSTALT FÜR DAS SAARLAND Martin-Lutherstraße 2-4 D-66111 SAARBRUCKEN DEUTSCHLAND Zeelieden DEUTSCHE RENTENVERSICHERUNG KBS Reimerstwiete 2 D-20457 HAMBURG DEUTSCHLAND

FINLAND KANSANELÄKELAITOS (Social Insurance Institution) Office for international affairs P.O. Box 72 FIN-00381 HELSINKI FINLAND FRANKRIJK CAISSE NATIONALE D’ASSURANCE VIEILLESSE DES TRAVAILLEURS SALARIÉS (C.N.A.V.T.S.) 110-112, rue de Flandre F – 75951 PARIS CEDEX 19 FRANCE

Hoofdstuk 21: Contacten ~ 169

CENTRE DES LIAISONS EUROPÉENNES ET INTERNATIONALES DE SÉCURITE SOCIALE 11, Rue de la Tour des Dames F – 75436 PARIS CEDEX 09 FRANCE Werknemers en zelfstandigen in de landbouw CAISSE CENTRALE DE MUTUALITÉ SOCIALE AGRICOLE RETRAITE DES MINES 40, Rue Jean-Jaurès F – 93547 BAGNOLET CEDEX 08 FRANCE Mijnbouw CAISSE DES DEPOTS RETRAITE DES MINES 77, Avenue de Ségur F – 75714 PARIS CEDEX 15 FRANCE Zeelieden ÉTABLISSEMENT NATIONAL DES INVALIDES DE LA MARINE La Section Caisse de retraite des marins du quartier des affaires maritimes 3, Place Fontenoy F – 75700 PARIS sp07 FRANCE Zelfstandigen die een industriële of commerciële activiteit uitoefenen RSI RÉGIME SOCIAL DES INDÉPENDANTS 264, Avenue du président Wilson F-93457 LA PLAINE-SAINT-DENIS Cedex FRANCE Vrije beroepen (uitgezonderd advokaten) CAISSE NATIONALE D’ASSURANCE VIEILLESSE DES PROFESSIONS LIBÉRALES (CNAVPL) 102, rue de Miromesnil F-75008 PARIS FRANCE

GRIEKENLAND In het algemeen: INSTITUT DES ASSURANCES SOCIALES (I.K.A.) Direction des Relations Internationales 8, Odos Agiou Konstantinou Sokratous GR – 102 41 ATHINA GREECE

170 ~ Hoofdstuk 21: Contacten

Zeelieden: NAYTIKO APOMAXIKO TAMEIO 1, Rue Tis Ethnikis Antistasseas GR – PEIRAIAS GREECE Landbouwers: ORGANISMOS GEORGIKON ASPHALISEON (O.G.A.) Patision 30 GR-10170 ATHINA GREECE

HONGARIJE REGIONAL PENSION INSURANCE DIRECTORATE FOR CENTRAL HUNGARY Fiumei UT 19/a H – 1081 BUDAPEST HUNGARY IERLAND Rustpensioenen DEPARTMENT OF SOCIAL WELFARE Old Age (contributory) Pensions Section (EEC) D’Olier House – D’Olier Street IRL – DUBLIN 2 EIRE Overlevingspensioenen DEPARTMENT OF SOCIAL WELFARE Widows and Orphans Pensions Section (EEC) Phibsboro Tower – Phibsboro Road IRL – DUBLIN 7 EIRE

IJSLAND TRYGGINGASTOF NUN RIKISINS Laugavegur 114 I S-150 – REYKJAVIK ICELAND ITALIË ISTITUTO NAZIONALE DELLA PREVIDENZA SOCIALE (I.N.P.S.) Sede subprovinciale INPS di Roma Tuscolano Via V. Quintavalle 68/70 I – 00173 ROMA ITALIA

Hoofdstuk 21: Contacten ~ 171

LIECHTENSTEIN LIECHTENSTEINISCHE ALTERS- UND HINTERLASSENENVERSICHERUNG Gerberweg 5 FL-9490 VADUZ LIECHTENSTEIN LUXEMBURG Caisse Nationale d’Assurance Pension (Cnap) 1a, Boulevard Prince Henri. L-2096 Luxembourg [email protected] www.cnap.lu LUXEMBOURG NEDERLAND Algemene regeling (ambtenaren inbegrepen) SOCIALE VERZEKERINGSBANK VESTIGING UTRECHT Postbus 18002 NL-3501 CA UTRECHT NEDERLAND BUREAU VOOR BELGISCHE ZAKEN Op het gebied van de sociale verzekeringen Postbus 90151 NL- 4800 RC BREDA NEDERLAND Voor mijnwerkers ALGEMEEN MIJNWERKERSFONDS Postbus 4471 NL-6401 CZ HEERLEN NEDERLAND

NOORWEGEN RIKSTRYGDEVERKET Postboks 5200 Nydalen N-0426 OSLO NORGE OOSTENRIJK HAUPTVERBAND DER ÖSTERREICHISCHEN SOZIALVERSICHERUNGSTRÄGER Kundmanngasse 21 Postfach 600 A-1031 WIEN ÖSTERREICH

172 ~ Hoofdstuk 21: Contacten

POLEN ZAKLAD UBEZPIECZEN SPOLECZNYCH Departament Wyplat Swiadczen Zagranicznych Ul. Senatorska 10 PL 00-082 WARSZAWA POLEN PORTUGAL Algemene regeling DEPARTAMENTO DE RELACOES INTERNACIONAIS DE SEGURANCA SOCIAL Rua de Junqeira 112 – apartado 3072 P-1302 LISBOA CODEX PORTUGAL Ambtenaren CAIXA GERAL DE APOSENTACOES Av. 5 de Outobro, 175 P-1069-307 LISBOA PORTUGAL

ROEMENIÊ CASA NATIONALA DE PENSII SI ALTE DREPTURI DE ASIGURARI SOCIALE Str. Latina 8 sector 2 BUCURESTI ROMANIA SLOVENIË ZAVOD ZA POKOJNINSKO IN INVALIDSKO ZAVAROVANJE SLOVENIJE Kolodvorska ulica 15 Sl – 1518 LJUBLJANA SLOVENIA SLOWAKIJE SOCIALNA POIST’OVNA Ulica 29, Augusta 8 SK – 813 63 BRATISLAVA 1 SLOVAKIA SPANJE Behalve ambtenaren en zeelieden INSTITUTO NACIONAL DE LA SEGURIDAD SOCIAL Relaciones Internationales Padre Damian 4 ES – 28036 MADRID ESPAŇA

Hoofdstuk 21: Contacten ~ 173

Zeelieden INSTITUTO SOCIAL DE LA MARINA Calle Génova 24 ES -28004 MADRID ESPAŇA

TSJECHIË CESKA SPRAVA SOCIALNIHO ZABEZPECENI PRAHA Krizova 25 C2-225 08 Praha CZECHIA VERENIGD KONINKRIJK ENGELAND DEPARTMENT FOR WORK and PENSIONS The Pension Service EC/RA Awards Tyneview Park, Whitley Road, Benton GB NE 98 1 BA NEWCASTLE UPON TYNE GREAT BRITAIN NOORD-IERLAND DEPARTMENT OF HEALTH AND SOCIAL SERVICES Northern Ireland Social Security Agency Overseas Branch BELFAST BT 1 1DX NORTHERN IRELAND GIBRALTAR DEPARTMENT OF LABOUR AND SOCIAL SECURITY 23, John Mackintosh Square GIBRALTAR ZWEDEN Voor aanvragen om rustpensioen ingediend door personen geboren in 1938 of later BLEKINGE LANS ALLMANNA FORSAKRINGSKASSA S-371 84 KARLSKRONA SWEDEN In het algemeen GOTLANDS LANS ALLMANNA FORSAKRINGSKASSA FOREIGN MATTERS Box 1164 SE – 621 22 VISBY SWEDEN mail: [email protected]

174 ~ Hoofdstuk 21: Contacten

Zeelieden GÖTEBORGS ALLMANNA FORSAKRINGSKASSA SJOFARTSKONTORET SE – 405 12 GÖTEBORG SWEDEN

3.2. Andere Europese landen ANDORRA CAIXA ANDORRANA DE SEGURETAT SOCIAL CARRER JOAN MARAGALL 3 AD 500 –ANDORRA LA VELLA ANDORRA BOSNIË EN HERZEGOWINA Voor de Federatie van Kroaten en Moslims SIZ PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANJE BOSNI i HERCEGOVINE Zivka Josila Br. 2 BH – 71000 SARAJEVO BOSNIA Voor de Servische republiek JANNI FONDZA PENZUSKO I INVALIDSKO Osiguranje Fiujala srpsko Sarajevo BH 71 420 PALE-REPUBLIQUE SRPSKE

KOSOVO ADMINISTRATA PENSIONALE E KOSOVES KOSOVO (UNMIK) Rruga e Lubjanes nr 6 CS – 38000 PRISTINA KOSOVO KROATIË HRVATSKI ZAVOD ZA MIROVINSKO OSIGURANJE SREDISNJA SLUZBA UI.A. Mihanovica 3 p.p. 965 HR -10 000 ZAGREB KROATIA MACEDONIË SIZ NA PENZISKOTO I INVALIDSKOTO OSIGURUVANJE NA MAKEDONIJA 12 Udarna brigada br.2 MK – 91000 SKOPJE MACEDONIA

Hoofdstuk 21: Contacten ~ 175

MONTENEGRO MINISTARSTVO RADA i SOSIJALNOG STARANJA REPUBLIKE CRNE GORE Rimski trg br. 46 ME – 81000 Podgorica MONTENEGRO SERVIË REPUBLICKI FOND ZA PENZIJSKO I INVALIDSKO OSIGURANJE ZAPOSLENIH SRBIJE Dr. Aleksandra Kostica 9 RS -11 000 BEOGRAD SERBIA VOJVODINA REPUBLICKI FOND ZA PIO ZAPOSLENIH FILIJALA NOVI SAD Zitni Trg. 1 CS – 21 000 NOVI SAD VOJVODINA SAN MARINO DIPARTIMENTO AFFARI ESTERI Direzione dei rapporti con le comunita’all estero Attn. Barbara Gualandra Contrada Omerelli, 17 I-47890 REPUBLICA DI SAN MARINO TURKIJE Werknemers SOSYAL SIGORTALAR KURUMU GENEL MÜDÜRLÜGÜ Mithat Paşa Cadessi 7 TR-06437 ANKARA TURKEY Handelaars, ambachtslieden en andere zelfstandigen BAG-KUR Necatibey Cad 37 TR- 06438 KIZILAY ANKARA TURKEY Voor de bedienden en ambtenaren van de publieke sector EMEKLI SANDIGI Milli Midafa Cad TR-06648 BAKANLIKAR ANKARA TURKEY

176 ~ Hoofdstuk 21: Contacten

ZWITSERLAND CAISSE SUISSE DE COMPENSATION Avenue Ed-Vaucher 18 CASE POSTALE 3100 CH – 1211 GENÈVE 2 SUISSE mail: [email protected]

3.3. Niet-Europese landen NOORD-AMERIKA CANADA INTERNATIONAL OPERATIONS Income Security Programs Health and Welfare Canada OTTAWA ONTARIO K1A OL4 CANADA U.S.A. SOCIAL SECURITY ADMINISTRATION Office of International Operations Totalization P.O. BOX 17049 BALTIMORE, Maryland 21235-7049 U.S.A. NOORD-AFRIKA ALGERIË CAISSE NATIONALE DES RETRAITES (C.N.R.) Agence de Wilaya d’Alger 22 Bd Colonel Si-M’Hamed Bougara „LE SEMIRAMIS” DZ ALGER 16000 ALGÉRIE MAROKKO CAISSE NATIONALE DE SÉCURITÉ SOCIALE DIVISION DE LA STRATÉGIE DIVISION DES CONVENTIONS INTERNATIONALES B.P. 2326 CASA – GARE MA-CASABLANCA MAROC TUNESIË CAISSE NATIONALE DE SÉCURITÉ SOCIALE 49, Avenue Taïeb M’Hiri TN- TUNIS BELVÉDÈRE 1060 TUNISIE mail: [email protected]

Hoofdstuk 21: Contacten ~ 177

AZIË AUSTRALIË CENTRELINK INTERNATIONAL SERVICES GPO Box 273 HOBART TAS 7001 AUSTRALIA FILIPPIJNEN SSS Building Diliman East Avenue PH – QUEZON CITY PHILIPPINES ISRAËL NATIONAL INSURANCE INSTITUTE Head Office Boîte postale 90009 IL-91909 JÉRUSALEM ISRAËL JAPAN Social Insurance Agency Japanese Government 1-2-2, Kasunigaseki, Chirodzu – ku JP – TOKYO 100 – 8945 JAPAN

178 ~ Hoofdstuk 21: Contacten

HOOFDSTUK 22 Lonen, coëfficiënten, uitkeringen

179

1. Lonen

1.1. De forfaitaire lonen 1.1.1. De geherwaardeerde forfaitaire lonen voor de jaren gelegen vóór 1955 Datum

Index

Ondergronds mijnwerker

Andere werknemer

1.9.2008

125,73

15.470,88 

12.892,42 

1.1.2. Vanaf 1955 Bij de pensioenberekening worden de hierna vermelde bedragen geherwaardeerd door ze te vermenigvuldigen met de coëfficiënten vermeld onder de rubriek „de herwaardering van de lonen” op pagina 189. 1.1.2.1. Als mijnwerker Voor iedere dag tewerkstelling van ten minste 4 uur en iedere gelijkgestelde dag (tot een maximum van 260 dagen) in de periode 1955 tot 1967 bedraagt het forfaitair dagloon in Jaren

Ondergrond

Bovengrond

1955

5,6302 

4,4993 

1956

5,9973 

4,7928 

1957

6,4100 

5,1225 

1958

6,7263 

5,3753 

1959

7,0543 

5,6373 

1960

7,3302 

5,8580 

1961

7,6693 

6,1289 

1962

8,0570 

6,4388 

1963

8,5265 

6,8138 

1964

9,2016 

7,3535 

1965

9,9205 

7,9279 

1966

10,7065 

8,5563 

1967

11,4083 

9,1170 

1.1.2.2. Als bediende Voor iedere dag tewerkstelling van ten minste 4 uur als bediende en iedere gelijkgestelde dag (tot maximaal 312 dagen) in de periode 1955 tot 1957 bedraagt het forfaitair dagloon in: Jaren

Loon

1955

4,9517 

1956

5,2747 

1957

5,6376 

180 ~ Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen

1.1.2.3. Als grens-en seizoenwerknemer Het forfaitair dagloon bedraagt: 1. in de periode 1955 tot 1967 Jaren

Loon

Jaren

Loon

1955

3,9400 

1962

5,6383 

1956

4,1968 

1963

5,9668 

1957

4,4856 

1964

6,4390 

1958

4,7070 

1965

6,9423 

1959

4,9366 

1966

7,4923 

1960

5,1297 

1967

7,9834 

1961

5,3669 

Voor een tewerkstelling als mijnwerker zijn echter de forfaitaire lonen vermeld onder 1.1.2.1. van toepassing en voor een tewerkstelling als bediende tijdens de jaren 1955 tot en met 1957 die vermeld onder 1.1.2.2. 2. in de periode van 1968 tot 1972 Jaren

Arbeiders en bedienden

Mijnwerkers

Mannen

Vrouwen

Ondergrond

Bovengrond

1968

10,3639 

7,2174 

9,8505 

7,8721 

1969

11,70 

8,08 

10,6292 

8,4943 

1970

12,94 

8,95 

11,4864 

9,1795 

1971

14,23 

9,89 

12,4648 

9,9614 

1972

15,82 

11,06 

13,6696 

10,9242 

3. vanaf 1973 voor alle grens-en seizoenwerknemers Jaren

Mannen

Vrouwen

Jaren

Mannen

Vrouwen

1973

17,72 

12,57 

1984

62,52 

41,03 

1974

22,26 

15,44 

1985

62,87 

41,67 

1975

27,07 

18,67 

1986

63,73 

42,32 

1976

31,23 

21,72 

1987

63,61 

42,41 

1977

34,41 

24,07 

1988

65,39 

43,55 

1978

36,91 

26,10 

1989

67,50 

45,04 

1979

39,27 

27,99 

1990

71,24 

47,79 

1980

40,53 

30,42 

1991

76,18 

56,02 

1981

46,11 

33,14 

1992

80,17 

59,42 

1982

52,85 

36,86 

1993

83,89 

63,68 

1983

59,27 

39,76 

1994

85,75 

66,14 

Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen ~ 181

4. vanaf 1995 hetzelfde bedrag voor mannen en vrouwen Jaren

Mannen/vrouwen

1995

82,99 

1996

85,08 

1997

86,47 

1998

89,24 

1999

91,22 

2000

94,50 

2001

98,44 

2002

101,76 

2003

105,37 

2004

107,95 

2005

107,95 

2006

107,95 

2007

108,97 

1.1.2.4. Als lid van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart Voor de periode gelegen vóór 1964 wordt het pensioen berekend op basis van volgende geherwaardeerde forfaitaire jaarlonen Datum

Index

Stuurpersoneel

Cabinepersoneel

1.9.2008

125,73

38.310,82 

27.687,50 

1.2. De fictieve lonen voor de periode 1955 tot 1967 Bij de pensioenberekening worden de hierna vermelde daglonen geherwaardeerd door ze te vermenigvuldigen met de coëfficiënten vermeld onder de rubriek „de herwaardering van de lonen”, op pagina 189.

1.2.1. Voor mijnwerkers en grens- en seizoenwerknemers De forfaitaire lonen hiervoor vermeld onder rubriek 1.1.2.1. (mijnwerkers) en 1.1.2.3. (grens-en seizoenwerknemers) gelden ook voor de gelijkgestelde dagen. 1.2.2. Voor arbeiders Jaren

Dagloon

Jaren

Dagloon

1955

3,7494 

1962

5,3657 

1956

3,9941 

1963

5,6782 

1957

4,2687 

1964

6,1279 

1958

4,4794 

1965

6,6066 

1959

4,6978 

1966

7,1302 

1960

4,8815 

1967

7,5974 

1961

5,1076 

182 ~ Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen

1.2.3. Voor bedienden Voor de periode 1955 tot 1957 gelden de forfaitaire lonen vermeld onder de rubriek 1.1.2.2. en vanaf 1958 gelden de daglonen voor arbeiders vermeld in voorgaande tabel. 1.2.4. Voor de leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart Voor de periode 1964 tot 1967 wordt rekening gehouden met de volgende daglonen: Jaren

Stuurpersoneel

Cabinepersoneel

Testpiloten

Stewardessen

1964

16,8082 

12,6061 

8,4041 

8,4041 

1965

18,1213 

13,591 

9,0608 

9,0608 

1966

19,5573 

14,6681 

9,7787 

9,7787 

1967

20,8389 

15,6292 

10,4195 

10,4195 

1.3. Het minimumloon per loopbaanjaar Indien het loon van een jaar, geherwaardeerd op de ingangsdatum van het pensioen en overeenstemmend met een volledige tewerkstelling, lager is dan het volgend gewaarborgd jaarinkomen: 19.131,531  (index 125,73 op 1 september 2008) dan wordt het pensioen voor het betrokken loopbaanjaar, waarvoor ten minste 1/3 van een volledige tewerkstelling is bewezen, berekend op dit bedrag. Bovendien: 1. moet de rechthebbende een tewerkstelling in de hoedanigheid van werknemer van ten minste 15 jaar (met voor elk jaar ten minste 1/3 van een volledige arbeidsregeling) bewijzen; 2. kan de toekenning van het minimumrecht per loopbaanjaar niet tot gevolg hebben dat het toegekend pensioen hoger ligt dan de volgende bedragen (index 125,73 op 1 september 2008): gezinspensioen: 16.505,35  pensioen voor alleenstaande: 13.204,27 

1.4. De grensbedragen (op jaarbasis) Bij de pensioenberekening wordt geen rekening gehouden met het gedeelte van het loon dat het grensbedrag overschrijdt.

1

Vanaf 1 september 2009 aan index 125,73 wordt dit 20.097,35 . Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen ~ 183

1.4.1. Grensbedragen tot 1980 voor bedienden Jaren

Grensbedragen

+ 10 

1958

2.379,76 

2.617,76 

1959

"

"

1960

2.469,01 

2.715,92 

1961

2.498,76 

2.748,64 

1962

2.528,52 

2.781,36 

1963

2.558,28 

2.814,08 

1964

2.651,22 

2.916,34 

1965

2.777,66 

3.055,42 

1966

2.885,49 

3.174,04 

1967

2.963,58 

3.259,92 

1968

4.008,44 

4.409,28 

1969

4.714,93 

5.186,42 

1970

5.071,91 

5,579,09 

1971

5.270,82 

5.797,93 

1972

5.572,03 

6.129,21 

1973

7.793,77 

1974

9.645,53 

1975

11.623,72 

1976

13.347,20 

1977

14.300,96 

1978

14.955,41 

1979

15.632,16 

1980

16.595,23 

Opmerking De bezoldigingen die tijdens de jaren 1958 tot 1972 het grensbedrag bereiken, worden voor de pensioenberekening met 10  verhoogd.

184 ~ Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen

1.4.2. Grensbedragen tot 1980 voor zeevarenden Jaren

Grensbedragen

Jaren

Grensbedragen

1955

2.974,72 

1968

4.551,33 

1956

2.974,72 

1969

4.714,93 

1957

"

1970

4.925,02 

1958

"

1971

5.116,52 

1959

"

1972

5.412,14 

1960

3.086,27 

1973

7.752,87 

1961

3.123,46 

1974

9.645,53 

1962

3.160,64 

1975

11.623,72 

1963

3.197,83 

1976

13.347,20 

1964

3.316,82 

1977

14.300,96 

1965

3.472,99 

1978

14.955,41 

1966

3.608,71 

1979

15.632,16 

1967

3.707,25 

1980

16.595,23 

1.4.3. Grensbedragen vanaf 1981 voor alle werknemers (burgerluchtvaart uitgezonderd, zie punt 1.4.4.) Jaren

Grensbedragen

Jaren

Grensbedragen

1981

20.697,62 

1995

33.371,67 

1982

22.503,50 

1996

33.923,29 

1983

24.228,12 

1997

34.371,26 

1984

25.765,90 

1998

34.808,09 

1985

27.020,10 

1999

36.155,20 

1986

27.370,25 

2000

36.835,37 

1987

27.795,38 

2001

38.678,50 

1988

28.118,69 

2002

39.367,70 

1989

28.992,19 

2003

40.898,30 

1990

29.991,70 

2004

41.564,11 

1991

30.954,94 

2005

43.314,93 

1992

31.707,02 

2006

44.081,27 

1993

32.580,35 

2007

44.994,88 

1994

32.859,53 

2008

46.895,18 

Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen ~ 185

1.4.4. Grensbedragen voor het vliegend personeel van de burgerluchtvaart 1.4.4.1. Stuurpersoneel 1964-1972 Jaren

Grensbedragen

+10 

1964

5.302,44 

5.832,70 

1965

5.555,30 

6.110,82 

1966

5.770,96 

6.348,06 

1967

5.927,14 

6.519,86 

1968

8.016,88 

8.818,56 

1969

9.429,86 

10.372,84 

1970

10.143,80 

11.158,19 

1971

10.541,67 

11.595,84 

1972

11.144,05 

12.258,46 

1973-2008 1973

15.587,55 

1991

53.634,24 

1974

19.291,07 

1992

55.248,04 

1975

23.247,46 

1993

56.631,28 

1976

26.694,42 

1994

57.189,04 

1977

28.601,96 

1995

58.334,32 

1978

29.910,82 

1996

59.215,57 

1979

31.264,34 

1997

59.806,79 

1980

33.190,46 

1998

60.699,20 

1981

35.745,01 

1999

61.301,58 

1982

38.883,34 

2000

62.212,59 

1983

41.876,66 

2001

63.770,58 

1984

44.438,64 

2002

65.376,00 

1985

46.929,96 

2003

66.354,00 

1986

47.863,28 

2004

67.344,00 

1987

48.339,24 

2005

68.694,00 

1988

49.060,61 

2006

70.068,00 

1989

50.295,12 

2007

71.112,00 

1990

52.061,37 

2008

73.632,00 

Opmerking Als de bezoldigingen tijdens de jaren 1964 tot en met 1972 het grensbedrag bereiken, worden ze voor de pensioenberekening met 10  verhoogd.

186 ~ Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen

1.4.4.2. Cabinepersoneel 1964-1972 Jaren

Grensbedragen

+10 

1964

3.974,98 

4.372,48 

1965

4.164,62 

4.581,12 

1966

4.328,23 

4.761,10 

1967

4.443,50 

4.887,86 

1968

6.008,92 

6.609,84 

1969

7.068,69 

7.775,59 

1970

7.605,99 

8.366,63 

1971

7.905,32 

8.695,86 

1972

8.357,12 

9.192,85 

1973-2008 1973

11.686,94 

1991

40.225,69 

1974

14.466,45 

1992

41.436,01 

1975

17.433,73 

1993

42.471,58 

1976

20.019,88 

1994

42.888,04 

1977

21.447,75 

1995

43.750,72 

1978

22.429,40 

1996

44.408,89 

1979

23.444,54 

1997

44.851,38 

1980

24.890,99 

1998

45.520,68 

1981

26.805,97 

1999

45.974,32 

1982

29.161,58 

2000

46.658,51 

1983

31.405,64 

2001

47.826,10 

1984

33.328,05 

2002

49.032,00 

1985

35.194,69 

2003

49.765,50 

1986

35.897,48 

2004

50.508,00 

1987

36.254,44 

2005

51.520,50 

1988

36.795,46 

2006

52.551,00 

1989

37.719,48 

2007

53.334,00 

1990

39.043,24 

2008

55.224,00 

Opmerking Als de bezoldigingen tijdens de jaren 1964 tot en met 1972 het grensbedrag bereiken, worden ze voor de pensioenberekening met 10  verhoogd. 1.4.4.3. Testpiloten Vanaf 1964 worden de werkelijke lonen voor de pensioenberekening in aanmerking genomen ten belope van de grensbedragen die gelden voor de werknemers (bedienden). Vanaf 1981 gelden echter de grensbedragen die van toepassing zijn voor het vliegend personeel.

Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen ~ 187

2. Coëfficiënten 2.1. Aanpassingscoëfficiënten met betrekking tot de berekening van het fictief dagloon van het voorgaande jaar Voor de jaren vanaf 1968 heeft het fictief loon als basis het dagelijks gemiddelde van de werkelijke, forfaitaire en fictieve lonen met betrekking tot het voorgaande kalenderjaar, of bij ontstentenis van deze gegevens, het dagelijks gemiddelde van de werkelijke en forfaitaire bezoldigingen met betrekking tot het lopende jaar, of het eerste jaar volgend op een periode van inactiviteit en waarin arbeidsprestaties als werknemer werden verricht. Om het dagelijks gemiddelde m.b.t. het voorgaande kalenderjaar te brengen op het prijs- en welvaartspeil van het jaar waarvoor een fictief loon dient te worden toegekend, worden volgende aanpassingscoëfficiënten gebruikt:

Jaar Fictief loon

Aanpassingscoëfficiënten Ingangsjaar 2009

2010

1968

1,027769

1,027769

1969

1,037470

1970

Jaar Fictief loon

Aanpassingscoëfficiënten Ingangsjaar 2009

2010

1989

1,031076

1,031076

1,037470

1990

1,034482

1,034482

1,038990

1,038990

1991

1,032111

1,032111

1971

1,043452

1,043452

1992

1,024293

1,024293

1972

1,054514

1,054514

1993

1,027559

1,027559

1973

1,069547

1,069547

1994

1,008562

1,008562

1974

1,126816

1,126816

1995

1,015573

1,015573

1975

1,127654

1,127654

1996

1,016544

1,016544

1976

1,091638

1,091638

1997

1,013184

1,013184

1977

1,071055

1,071055

1998

1,012726

1,012726

1978

1,044672

1,044672

1999

1,009437

1,009437

1979

1,044748

1,044748

2000

1,018804

1,018804

1980

1,066486

1,066486

2001

1,027434

1,027434

1981

1,076263

1,076263

2002

1,017826

1,017826

1982

1,087271

1,087271

2003

1,014531

1,014531

1983

1,076617

1,076617

2004

1,016280

1,016280

1984

1,042623

1,042623

2005

1,021690

1,021690

1985

1,028101

1,028101

2006

1,017692

1,017692

1986

1,012961

1,012961

2007

1,017672

1,017672

1987

0,995622

0,995622

2008

1988

1,011610

1,011610

1,042234

2.2. Het loon voor het laatste loopbaanjaar (het jaar onmiddellijk voorafgaand aan het ingangsjaar) Voor de pensioenen die ten vroegste ingaan op 1 januari 2009 (en die in 2009 worden berekend) is het loon van 2008 gelijk aan het loon van 2007 vermenigvuldigd met de coëfficiënt 1,042234, op voorwaarde dat de tewerkstelling in 2007 gewoonlijk en hoofdzakelijk was.

188 ~ Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen

Voor de pensioenen die ten vroegste ingaan op 1 januari 2010 (en die in 2009 worden berekend) is het loon van 2009 gelijk aan het loon van 2008 vermenigvuldigd met de coëfficiënt 1,002336, op voorwaarde dat de tewerkstelling in 2008 gewoonlijk en hoofdzakelijk was.

2.3. De herwaardering van de lonen: herwaarderingscoëfficiënten De lonen, waarop het pensioen wordt berekend, worden door middel van herwaarderingscoëfficiënten aangepast aan de levensduurte en aan het welvaartspeil op het ogenblik van de berekening van het pensioen. Vandaag gebeurt dit aan de spilindex waaraan de huidige pensioenen worden uitbetaald nl. 125,73. Formule voor de berekening van de herwaarderingscoëfficiënten (afronding op 6 cijfers): huidige spilindex (2.3.1.) x verhogingscoëfficiënt jaar (j) (2.3.3.) gemidd. index der consumptieprijzen jaar j (2.3.2.)

Herwaarderingscoëfficiënten voor de lonen aan spilindex 125,73 Loonjaar

Ingangsdatum ten vroegste 01.01.2009

01.01.2010

1955

6,219224

6,219224

1956

6,075696

1957

Loonjaar

Ingangsdatum ten vroegste 01.01.2009

01.01.2010

1983

1,659290

1,659290

6,075696

1984

1,591466

1,591466

5,888756

5,888756

1985

1,548006

1,548006

1958

5,814193

5,814193

1986

1,528200

1,528200

1959

5,743443

5,743443

1987

1,534977

1,534977

1960

5,726231

5,726231

1988

1,517360

1,517360

1961

5,670049

5,670049

1989

1,471628

1,471628

1962

5,591636

5,591636

1990

1,422575

1,422575

1963

5,474078

5,474078

1991

1,378316

1,378316

1964

5,255290

5,255290

1992

1,345627

1,345627

1965

5,049442

5,049442

1993

1,309537

1,309537

1966

4,847381

4,847381

1994

1,298421

1,298421

1967

4,713160

4,713160

1995

1,278510

1,278510

1968

4,585817

4,585817

1996

1,257702

1,257702

1969

4,420193

4,420193

1997

1,241336

1,241336

1970

4,254318

4,254318

1998

1,225737

1,225737

1971

4,077159

4,077159

1999

1,214278

1,214278

1972

3,866388

3,866388

2000

1,191867

1,191867

1973

3,614976

3,614976

2001

1,160042

1,160042

1974

3,208135

3,208135

2002

1,139726

1,139726

1975

2,844964

2,844964

2003

1,123402

1,123402

1976

2,606142

2,606142

2004

1,105406

1,105406

1977

2,433248

2,433248

2005

1,081939

1,081939

1978

2,329198

2,329198

2006

1,063130

1,063130

1979

2,229436

2,229436

2007

1,044668

1,044668

1980

2,090450

2,090450

2008

1,002336

1,002336

1981

1,942322

1,942322

2009

1982

1,786420

1,786420

1,002336

Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen ~ 189

2.3.1. Huidige spilindex De huidige spilindex waaraan de pensioenen worden betaald is 125,73. Voor de bepaling van alle herwaarderingscoëfficiënten tussen 1955 en 2005 dient te worden rekening gehouden met de drie „indexsprongen” van de jaren 1984, 1985 en 1987, en dit op volgende wijze: Loonjaar

Huidige spilindex gedeeld door

Huidige spilindex voor de bepaling van de herwaarderingscoëfficiënten

1983 en ervoor

1,0612

116,15

1984

1,0404

118,47

1985 en 1986

1,0200

123,26

1987 en erna

1,0000

125,73

2.3.2. Jaarlijkse evolutie van de gemiddelde index der consumptieprijzen Voor elk jaar wordt de gemiddelde index der consumptieprijzen berekend (vanaf 1994 het gemiddelde van de gezondheidsindexen) met een afronding van 3 cijfers na de komma. De tabel hierna geeft de gemiddelde indexen voor de jaren 1955 – 2008 Jaar

Gemiddelde indexen

Jaar

Gemiddelde indexen

1955

19,049

1982

66,317

1956

19,499

1983

71,398

1957

20,118

1984

75,930

1958

20,376

1985

79,625

1959

20,627

1986

80,657

1960

20,689

1987

81,910

1961

20,894

1988

82,861

1962

21,187

1989

85,436

1963

21,642

1990

88,382

1964

22,543

1991

91,220

1965

23,462

1992

93,436

1966

24,440

1993

96,011

1967

25,136

1994

96,833

1968

25,834

1995

98,341

1969

26,802

1996

99,968

1970

27,847

1997

101,286

1971

29,057

1998

102,575

1972

30,641

1999

103,543

1973

32,772

2000

105,490

1974

36,928

2001

108,384

1975

41,642

2002

110,316

1976

45,458

2003

111,919

1977

48,688

2004

113,741

1978

50,863

2005

116,208

1979

53,139

2006

118,264

1980

56,672

2007

120,354

1981

60,994

2008

125,437

190 ~ Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen

2.3.3. Verhogingscoëfficiënten Vanaf het ingangsjaar 2005 is de verhogingscoëfficiënt voor elk kalenderjaar gelijk aan 1,000000.

3. Uitkeringen 3.1. Het gewaarborgd minimumpensioen (per maand) voor een volledige loopbaan 3.1.1. Voor een volledige loopbaan als werknemer (zie voorwaarden in hoofdstuk 2, pagina 36). Datum

Index

Rustpensioen „gezin”

Rustpensioen „alleenstaande”

Overlevings pensioen

Cumul rust en overleving

01.09.20081

125,73

1.219,08 

975,60 

960,26 

1.056,28 

Bij onvolledige loopbaan is het mogelijk dat u recht heeft op een breukgedeelte van het gewaarborgd minimumpensioen (zie pagina 37)

3.1.2. Voor een gemengde loopbaan werknemer en zelfstandige Als uw loopbaan werknemer onvoldoende is, maar de gezamenlijke loopbaan werknemer en zelfstandige ten minste gelijk is aan twee derden van een volledige loopbaan, dan is het mogelijk dat u recht hebt op het gemengd gewaarborgd minimumpensioen (zie pagina 38). Index

Rustpensioen „gezin”

Rustpensioen „alleenstaande”

Overlevings pensioen

01.05.2008

123,26

945,52 

709,23 

709,42 

01.09.2008

125,73

983,72 

737,88 

737,88 

Datum

2

3.2. Te laag en daarom niet toekenbaar pensioenbedrag Tot 01 februari 2007 werden pensioenen lager dan 99,16  per jaar (index 118,47 op 01.10.2006) niet toegekend. Die bepaling werd opgeheven en vanaf die datum kennen we dit pensioen opnieuw toe. U moet wel een aanvraag indienen, indien uw pensioen vóór die datum werd toegekend. Als het maandelijks pensioenbedrag lager is dan 34,703  wordt het niet per maand uitbetaald. We betalen dan het jaarbedrag in één keer uit in de loop van de maand december.

3.3. De verwarmingstoelage als mijnwerker De gerechtigden op een pensioen als mijnwerker hebben tevens recht op een verwarmingstoelage toegekend naar rata van het aantal bewezen jaren tewerkstelling (in dertigste). Het maximumbedrag bekomt men na 30 jaren bewezen tewerkstelling. Het maandbedrag van de verwarmingstoelage volgens bewezen tewerkstelling

1

Datum

Index

20/30

21/30

22/30

23/30

24/30

30/30

01.09.2008

125,73

46,97 

49,32 

51,67 

54,02 

56,37 

70,46 

Vanaf 1 juni 2009 gelden volgende maandbedragen aan index 125,73: gezin: 1.255,69 ; alleenstaande: 1.004,87 ; overlevingspensioen: 989,07 ; cumul rust- en overleving: 1.087,97 .

2

Vanaf 1 juni 2009 gelden volgende maandbedragen aan index 125,73: gezin: 1.013,23 ; alleenstaande: 760,02 ; overlevingspensioen: 760,02 .

3

Aan index 125,73 van 1 september 2008. Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen ~ 191

3.4. Het vakantiegeld Maximale bedragen voor mei 2008: Gezin: 711,01  Alleenstaande: 568,80  De bedragen van het globale vakantiegeld worden met 5  verhoogd voor de gerechtigden op een rust- of overlevingspensioen dat is ingegaan vóór 01.01.1968. Op 01.05.2009 bedragen deze maximaal: Gezin 746,56  Alleenstaande of weduwe 597,24  NB: omwille van een eventuele fiscale inhouding, kan het bedrag dat U zult ontvangen lager zijn dan het hierboven vermelde.

3.5. De bijzondere verwarmingstoelage bij genot van het Gewaarborgd Inkomen Elk jaar in februari wordt aan de gepensioneerden met een gewaarborgd inkomen een bijzondere verwarmingstoelage uitbetaald. In februari 2009 bedroeg ze 66,11  voor een gezin, 49,58  voor een alleenstaande en 33,04  voor de feitelijk gescheiden echtgenoot die de helft van het gewaarborgd inkomen geniet.

3.6. De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) Het basisbedrag van de Inkomensgarantie voor ouderen bedraagt op 1 oktober 20081 aan index 125,73 7.087,22  per jaar voor een samenwonende en 10.630,83  voor wie alleen woont.

3.7. Het maximum bediendenpensioen per maand Wanneer men een volledige loopbaan als bediende bewijst en de bezoldigingen bereiken steeds – sinds 1958 – het grensbedrag voor de berekening van het pensioen, dan bedraagt het maximumpensioen bruto: Het maximumpensioen als bediende Mannen Datum 01.09.2008

1

Index 125,73

Rustpensioen „gezin” 2.256,51 

Rustpensioen „alleenstaande” 1.805,21 

Vrouwen Rustpensioen „gezin” 2.285,92

Rustpensioen „alleenstaande” 1.828,74

Vanaf 1 juni 2009 gelden volgende bedragen aan index 125,73: basisbedrag: 7.143,91 ; verhoogd basisbedrag: 10.715,87 .

192 ~ Hoofdstuk 22: Lonen, coëfficiënten, uitkeringen

V.U. Gabriel Perl ~ Administrateur-generaal ~ Zuidertoren ~ 1060 Brussel