Pellets : voor- en nadelen ?
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
1
Inhoud • • • • • •
Een terugblik g g : waarom p pellets ? De omgevingsfaktoren Wat zijn (goede) pellets ? Prijsontwikkeling Toepassingen : kachels en ketels Slotbeschouwing
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
2
Een terugblik g : van waar komen p pellets ?
1978, USA : Je 1978 Jerry Whitfield Whitfield, ingenie ingenieur bij Boeing, Boeing ontwikkelt de eerste pelletkachel. De pellets worden geproduceerd door veevoederfabrikanten. 1985, Zweden : Eerste Europese pelletfabriek 1985 pelletfabriek. De pellets worden enkel gebruikt in grote centrales (productie van electriciteit en/of afstandswarmte). 1993, Oostenrijk : Rudolf Huber importeert de “Golden Golden nuggets” uit de USA. Huber start in 1995 met eigen pelletproductie. j : Herbert Ortner ontwikkelt de eerste 1997, Oostenrijk volautomatische, gekeurde pelletketel in Europa : de ÖkoFEN Pellematic. 2005, Oostenrijk : er worden meer pelletketels dan stookolieketels k l k l geïnstalleerd. ll d
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
3
De „reikwijdte reikwijdte“ van de fossiele brandstoffen
Uranium Gas Aardolie Kolen 0
50
100
150
200
250 jaar
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
4
Energiebalans of grijze energie
Energie nodig voor : Ontginning, raffinage (productie) en transport 14,5
16 14
12
12
10
% van de energie
10 8 6 4
2,3
2,7
2 0
Haksel
Pellets
Aardgas
Mazout
LPG
B Bron : JJensch h u. Bergmaier, B i TU Graz G 1997
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
5
Broeikasgassen
FCKW 17%
Ozon O on 8%
N20 4%
CH4 19%
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
CO2 52%
6
Co2 -Emissies van centraleverwarmingsinstallaties
CO2 in kg/MWh
Electriciteit ect c te t
681 68
Stookolie
Electriciteit
342
Stookolie Aardgas
228
Pellets
Pellets
-80% 80% CO2
68
Hakhout
Aardgas Hakhout
9 0
200
400
600
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
800 7
Hout : hernieuwbaar, lokaal en CO2-neutraal
• Lokaal • Hernieuwbaar • CO2-neutraal neutraal
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
8
Pellets : lokale brandstof • Economie blijft in eigen land • Plaatselijke tewerkstelling wordt ontwikkeld • Economische en politieke onafhankelijkheid geen oorlog voor olie • Onafhankelijk van de wereldmarkt en van beurzen
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
9
Wat zijn j pellets p ? • Cylindrisch geperst zuiver afvalhout (Zaag- en schaafspanen) • 6 mm diameter • Lengte tussen 10 à 30 mm • zonder chemisch bindmiddel • verbrandingswaarde ca. 4,9kWh/kg • Asaandeel < 1 % (0,5%=norm) • Vochtigheid < 10% • Volumegewicht min. 650 kg/m³ • 2 kg k Pellets P ll = ca. 1 l mazout • 1 m³ Pellets = ca. 320 l mazout pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
10
Pelletlengte OK
Te kort
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
Te lang
11
Pelletproductie p in België g
Pelletproductie in België Dessel Ooigem Deinze Reningelst Fleurus Bièvres è Bertrix Vielsalm Virton Totale capaciteit geschat op 300.000 ton/jaar
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
12
De e normen o e
Abmessungen Rohdichte Wassergehalt Schüttgewicht Abrieb Aschegehalt * Heizwert* Heizwert Schwefelgehalt* Stickstoffgehalt* Chlorgehalt* Arsen Cadmium Chrom Kupfer Quecksilber Blei Zink EOX Presshilfsmittel bzw. Bindemittel
* bezogen auf die Darmasse
ÖNORM M 7135
DIN 51 731
DIN p plus
Holzpellets (HP1) D: 4 - 10 mm L: ≤ 5 x D g ≥ 1,12 kg/dm³ ≤ 10 %
Holzpellets (HP5) Ø: 4 - 10 mm L: < 50 mm , - 1,4 , kg/dm³ g ≥ 1,0 12 % ≤
D: 4 - 10 mm L: ≤ 5 x D ≥ 1,12 kg/dm³ ≤ 10 %
< 2,3 % ≤ 0,5 % ≥ 18 MJ / kg ≤ 0,04 % ≤ 0,3 % ≤ 0,02 %
≤ 1,5 % 17 5 - 19 17,5 19,5 5 MJ / kg ≤ 0,08 % ≤ 0,3 % ≤ 0,03 % ≤ 0,8 mg / kg 0 5 mg / kg ≤ 0,5 ≤ 8 mg / kg ≤ 5 mg / kg ≤ 0,05 mg / kg ≤ 10 mg / kg ≤ 100 mg / kg ≤ 3 mg / kg
<2%
< 2,3 % ≤ 0,5 % ≥ 18 MJ / kg ≤ 0,04 % ≤ 0,3 % ≤ 0,02 % ≤ 0,8 mg / kg 0 5 mg / kg ≤ 0,5 ≤ 8 mg / kg ≤ 5 mg / kg ≤ 0,05 mg / kg ≤ 10 mg / kg kg ≤ 100 mg / k ≤ 3 mg / kg <2%
** bezogen auf die gelieferte Masse
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
13
Pelletleveringen in bulk
• Gemakkelijk (tot 40m) • snel en veilig • proper
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
14
Energieprijsontwikkeling
De pelletprijs is vrij stabiel, doch in 2006 was er een (te) sterke prijsstijging. Deze stijging was te wijten aan een hele reeks faktoren waaronder : - Grote, plotse afname door Electrabel en E Essent t - Groot aantal nieuwe pelletinstallaties in gans Europa : de vraag overtrof elke verwachting ! - Te weinig produktiecapaciteit - Zeer strenge winter waardoor er veel minder i d hout h uit i de d bossen b werd d gehaald h ld
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
15
Pelletproductie en -prijs in Oostenrijk 1.200.000
300,00 €
1.000.000
250,00 €
800.000
200,00 €
600.000
150,00 €
Productie Verbruik pelletprijs Trend vh verbruik
400 000 400.000
Gemiddilde pelletprijs
100 00 € 100,00
200.000
50,00 €
0
0,00 € 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
2006
2007
16
Waarom pellets ?
Fossiel
Pellets
-Broeikaseffect
-CO2 neutraal
-Beperkt voorradig
-Oneindig voorradig zolang de zon schijnt
Vervuilend -Vervuilend
Milieuvriendelijk -Milieuvriendelijk
-Worden altijd geïmporteerd
-Worden lokaal geproduceerd
-Prijs varieert sterk
-Prijs is relatief stabiel
-Brengt mondiale spanningen mee (VS-Irak,Iran)
-Brengt lokale tewerkstelling met zich mee
-Zijn giftig of gevaarlijk
-Zijn totaal ongevaarlijk
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
17
Toepassing van pellets
- Pelletkachels - Pelletkachels met warmtewisselaar - Pelletfornuis - Pelletketels en pelletopslag
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
18
Pelletkachels voor lokale ruimteverwarming
Thermorossi
met convectieventilator
Calimax
met convectieventilator
Rika zonder convectieventilator
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
19
Pelletkachels voor lokale ruimteverwarming Voordelen van pelletkachels : - Eenvoudige bediening - Automatische ontsteking - Programmeerbeer g - Relatief lange autonomie (tot ca. 12 uur onder vollast en ca. 36 uur onder 30% deellast) - Beheersing van de kamertemperatuur door modulerende werking - Weinig tot geen stof in de kamer - Gezelligheid van een houtvuur - Hoog rendement - Kunnen “ruimtelucht-onafhankelijk” aangesloten worden - Minder onderhoudsintensief dan een houtkachel - Pellets zijn compact te stockeren - Lage kostprijs van de brandstof pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
20
Pelletkachels voor lokale ruimteverwarming
Nadelen van pelletkachels : - Onderhoud is noodzakelijk (veel meer dan gas) en wordt soms onderschat - Lawaai van ventilator(-en) en schroefmotor - De elektronica en mechanica kunnen tot storingen leiden - Convectieventilator verspreidt het stof en maakt lawaai - Hoge oppervlaktetemperaturen (verbranden van het stof) - In tegenstelling g g tot een houtkachel is een pelletkachel p afhankelijk j van elektriciteit - Sommigen vinden de vlam te “nerveus” - Kostprijs (investering is niet gering) vanaf €2.000,€2 000 tot €4.000,€4 000
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
21
Pelletkachels : elektronica en mechanica ten top
Ontstekingsweerstand
Bedieningsdisplay
Sturing Luchtsensor
Schroefmotor
Temperatuurvoeler
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
Rookgasventilator
22
Pelletkachels : Schoorsteen
Afb. Edilkamin
Een schoorsteen is noodzakelijk voor de goede werking van de pelletkachel ! De reclameslogan “zonder schouw” is misleidend en zou het best niet gebruikt worden, dit om bij eindgebruikers geen valse verwachtingen te scheppen.
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
23
Pelletkachels voor centraleverwarming
Hydr y 90
20/80 / 22 kW
Calimax
Twist 20/80 / 10kW
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
Rika Evo-Aqua q (15/85 ( / 9 of 12kW)) 24
Pelletkachels voor centraleverwarming Toepassingsgebied en bijzonderheden : - Als hoofdverwarming in Laag-Energie-Woningen of Passiefhuizen - Als bijverwarming bij een bestaande CV-installatie - Verbruik : 300 kg pellets per jaar en per kW warmteverlies -Voorbeeld V b ld : laag-energie-woning l i i : warmteverlies t li 6kW => verbruik van ca. 1.8 ton pellets per jaar - Indien gekoppeld aan sanitaire boiler => zonne-panelen noodzakelijk door warmteafgifte in de opstellingsruimte (zomer). - In de opstellingsruimte is naast de kachel ook een goed gedimensioneerde verwarmingselement nodig (radiator, wandverw.) - Best te combineren met een buffervat (al dan niet combi-boiler) indien het sfeer-element belangrijk is en/of met vloerverwarming. - De meeste toestellen zijn niet uitgerust met een automatisch reinigingssysteem
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
25
Pelletkachels voor centraleverwarming Voordelen : g bediening g en automatische ontsteking g (p (programmeerbaar) g ) - Eenvoudige - Weinig tot geen stof in de kamer en toch de gezelligheid van een houtvuur en comfort van een CV-installatie - Minder onderhoudsintensief en eenvoudigere hydraulische installatie dan bij een houtvuur met watermantel - Perfect te combineren met zonne-energie - Goede verdeling tussen stralingswarmte en energie die opgenomen wordt in het water. Nadelen : - Onderhoud is noodzakelijk (veel meer dan gas bv.) en wordt meestal onderschat - Beperkt inzetbaar door gering vermogen - Afstraling van de warmte in de opstellingsruimte => zonne-installatie is (bijna) niet te vermijden - Lawaai van ventilator(-en) en schroefmotor (de CV-ketel staat in de living) - Onderhoudsbeurten vinden plaats in de opstellingsplaats welke gewoonlijk de woonkamer is. - Zeer beperkte autonomie en dus geen vorstbeveiligingsfunktie en veel “gesleur” met zakken pellets - Hoge investering (oa. (oa door buffervat en zonne-energie) zonne energie) pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
26
Pelletkachels : Onderhoud Bij een centraalverwarmingssysteem wordt er in Vlaanderen ongeveer een 300 kg pellets per jaar en per kW verbruikt.
Warmtewisselaar
Dit betekent : een pelletkachel van 10 kW verbruikt voor de verwarming van een ééngezinswoning ongeveer 3 000 kg pellets per jaar. De pelletvoorraadbunker van zo’n kachel kan meestal slechts een 35 à 45 kg pellets bevatten. De navulcapaciteit is gewoonlijk ge oo j nog og lager age (ca (ca. 2 zakken a e van a 15 5 kg). g) De e geb gebruiker u e d dient e t dus o ongeveer ge ee 100 00 maal zijn pelletkachel manueel te vullen. Rekenen we met een stookseizoen van 130 dagen, dat moet men dus bijna elke dag navullen. Wat het onderhoud betreft moet men ook bedenken dat (afhankelijk van de pelletkwaliteit) een grondige reiniging moet gebeuren van de warmtewisselaar warmtewisselaar. In regel is dit onderhoud na 700 à 1 000 kg pellets uit te voeren. Dit wil dus zeggen dat tijdens het stookseizoen minstens 2 of 3 keer de stofzuiger en borstel boven gehaald moet worden. Bij nalatigheid l ti h id zall het h t pelletverbruik ll t b ik stijgen. tij Het H t afgegeven f vermogen zall dalen d l en de d rookgastemperatuur zal stijgen. Bovendien bestaat de kans dat de kachel in storing gaat door dat de warmte niet kan opgenomen worden door het water. Een laag van 1 mm asaanslag op de warmtewisselaar geeft een vermogendaling van 7%. Ook hier geldt terug dat een verwittigd klant er twee waard is ! Calimax Twist
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
27
Pelletfornuis Pelletfornuis met of zonder CV-aansluiting CV aansluiting. Combi-systeem : starten en warm-houden met pellets, koken op hout. Als verwarming e a ming en/of kookfornuis. kookfo n is
Foto : Lohberger
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
28
Pelletketel voor centrale verwarming g Pelletketels kunnen ingezet worden in ééngezinswoningen tot en met appartementen, fabrieken etc... Vermogens van 8 kW tot ca. 5MW
Volledig automatische pelletinstallatie voor een eengezinswoning (20kW) met voorraadkamer en pellettransportsysteem
Grote pelletketel met een vermogen van 1MW (foto : KÖB)
(foto : ÖkoFEN)
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
29
Pelletketels voor centraleverwarming Toepassingsgebied g g en bijzonderheden j : - Als hoofdverwarming in Passiefhuizen tot en met grote wooneenheden
- Verbruik : 300 kg pellets per jaar en per kW warmteverlies -Voorbeeld Voorbeeld : 20kW warmteverlies => jaarverbruik van ca. ca 6 ton pellets - Best te combineren met een buffervat (al dan niet combi-boiler) bij gebruik van vloerverwarming. - Sommige ketels zijn uitgerust met een automatisch reinigingssysteem en automatische vulling - Bij toepassing voor sanitair warm water best te combineren met zonne-energie
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
30
Pelletketels voor centraleverwarming Voordelen : - Ecologisch E l i h en economisch i h alternatief lt ti f voor stookolie, t k li gas off warmtepomp t
- Eenvoudige bediening en automatische ontsteking - Onbeperkt vermogen (van 8kW tot enkele MW) en meestal goed moduleerbaar - Groter comfort tov pelletkachel met warmtewisselaar - Past op alle (bestaande) verwarmingssystemen (radiatoren, vloer- of wandverwarming,…) - Perfect te combineren met zonne-energie - Uitstekend geschikt voor warm water productie (< (<->WP) >WP) - Reukvrije installatie (<->stookolie) en zonder ontploffingsgevaar (<->gas)
Nadelen : - Investering is aanzienlijk
(automatische ketel vanaf €7000,-)
- Droge en grote opslagruimte is noodzakelijk (volume pellets = volume stookolie x 3) - De aslade moet 2 à 5 keer per jaar geledigd worden (0.3 à 0.5% as) pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
31
Handgevulde g p pelletketels
Foto : Ling Foto : Saint Roch
Belangrijk : 300 kg pellets per jaar en per kW warmteverliezen ! => veel manueel navulwerk => comfortverlies tov stookolie, gasverwarming of automatische pelletketel pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
32
Automatisch werkende pelletketels Automatisch werkende pelletketels zorgen voor een comfort dat gelijkwaardig is met een stookolie-installatie.
Foto : Fröling
Foto : ÖkoFEN
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
Foto : Viessmann
33
Pelletopslag p g en automatische aanvoer
Pelletopslag in een voorraadkamer met schuine bodem.
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
34
Pelletopslag p g en -aanvoer
Pelletopslag in een “sleutel op de deur” opslagsysteem
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
35
Tot slot … • Pellets ll vormen voor verwarmingsdoeleinden i d l i d een volwassen alternatief voor fossiele brandstoffen en de warmtepomp • Pellets worden lokaal geproduceerd • Pellets ll zijn ij hernieuwbaar h i b en CO2-neutraall • Pellets worden uiteraard het best toegepast waar er zuinig i i mee omgesprongen wordt. d Ook k voor pellets ll geldt dat de goedkoopste de niet verbruikte zijn.
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
36
Pellets :
Lokaal CO2-neutraal Hernieuwbaar Bedankt voor uw aandacht pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
37
Verbranding van hout(-pellets)
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
38
Verbranding van hout( hout(-pellets) pellets) CO2 KRINGLOOP CO2-KRINGLOOP
AS
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
39
Voorbeeld
4 3 2
-Verwarming V i
1
-Ontgassing
2
-Primaire verbranding
3
-Secundaire verbranding
4
1
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
40
Fijnstofuitstoot j 150
148
120
90
90
Grenswaarde (Oostenrijk) 60 30
8
5
0
hel c a utk o h e oud
el t e k ut o h e oud
P
el t e k t el le den n o C
Bron : Emissionsfaktoren für feste Brennstoffe, Johanneum Research Graz, 1998
de p n e ser
tel e k t ell e
Typenprüfberichte BLT Wieselburg, 2005
pelletverwarming, ludwig van wonterghem, stroomop kuurne
41