Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak
PSZ de Bengelenbak
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Dit is het pedagogisch werkplan van peuterspeelzaal de Bengelenbak. In dit werkplan kunt u lezen hoe wij de visie en het algemeen pedagogisch beleid van Mikz handen en voeten geven.
De Visie van Mikz Ieder kind mag er zijn! Elk kind wordt geboren met zijn eigen talenten, is van nature nieuwsgierig en gaat op ontdekkingsreis. Een lange reis die ieder kind op zijn eigen manier op basis van aanleg en temperament en in eigen tempo onderneemt. Tijdens deze reis ontdekt een kind zijn eigen persoonlijkheid, het groeit en ontwikkelt zich binnen zijn mogelijkheden tot een mondige, zelfstandige, verantwoordelijke, creatieve en sociale persoon. Ouders en kinderopvang begeleiden het kind daarin gezamenlijk, ieder vanuit zijn eigen rol met respect voor elkaar, tijdens de ontdekkingsreis naar volwassenheid. Kinderen leren spelenderwijs de spelregels van de samenleving, zodat zij zich kunnen wortelen in die samenleving en zich daarin sociaal kunnen bewegen met een besef van waarden en normen. De peuterspeelzaalleidsters zorgen voor een veilige basis, een plek waar kinderen zich kunnen ontspannen en zichzelf kunnen zijn. Er is ruimte voor emotie. Peuterspeelzaalleidsters herkennen signalen van het kind en weten hoe ze hierop moeten reageren. De veilige omgeving nodigt kinderen uit om op onderzoek te gaan, zich te ontwikkelen en plezier te beleven. Onder begeleiding van de peuterspeelzaalleidsters leren kinderen spelenderwijs. Zij stimuleren interacties tussen kinderen onderling, bevorderen de betrokkenheid en zelfstandigheid van kinderen, stimuleren creativiteit, motorische ontwikkeling, spel- en taal ontwikkeling. Praten en uitleggen, structuren en grenzen stellen en individuele zorg hebben onze nadrukkelijke aandacht. De ontwikkeling van het individuele kind staat centraal.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak De praktische uitvoering Peuterspeelzaal de Bengelenbak heeft biedt opvang aan maximaal 16 peuters per dagdeel. De peuters komen op 2 dagdelen per week naar de peuterspeelzaal. Zij kunnen kiezen uit één van de volgende dagdelen: Maandagochtend en -middag Dinsdagochtend en -middag Woensdagochtend Donderdagochtend en -middag Vrijdagochtend en -middag De peuterspeelzaal is ingericht op de speel- en spelbehoeftes van de betreffende leeftijdsgroep en kinderen krijgen een bij de ontwikkeling behorend aanbod volgens het VVE programma Piramide aangeboden. Ieder dagdeel heeft een vast koppel van peuterspeelzaalleidsters. Zij volgen de kinderen en creëren voor de kinderen de omgeving waaraan ze behoefte hebben en waar het veilig is. Alle kinderen hebben een mentor. De mentor houdt kindgegevens bij, bespreekt de ontwikkeling van het kind met de ouders en maakt afspraken met de ouders over de begeleiding. Derde en vierde dagdeel Kinderen die een dreigende ontwikkelingsachterstand (doelgroepkinderen) hebben gaan vanaf 2½ jaar 3 dagdelen en vanaf 3 jaar 4 dagdelen naar de peuterspeelzaal. Deze peuters krijgen spelenderwijs gerichte activiteiten aangeboden om een achterstand te voorkomen en om goed voorbereid naar de basisschool te gaan. Ouders betalen voor doelgroepkinderen een lage ouderbijdrage die jaarlijks door de overheid wordt vastgesteld. Deze bijdrage blijft hetzelfde en is niet afhankelijk van het aantal dagdelen dat een kind komt. Medewerker-kind ratio en achterwacht Voor het aantal kinderen in relatie tot het aantal peuterspeelzaalleidsters hanteren wij de normen zoals die wettelijk zijn vastgelegd. Twee beroepskrachten op een groep van 16 kinderen. Op peuterspeelzaal De Bengelenbak zijn meestal twee medewerkers aanwezig, indien dit niet het geval is in verband met de groepsgrootte, kan een medewerker bij calamiteiten een beroep doen op de medewerkers van de nabijgelegen Mikz-locatie Pidie Plokwok. Tevens is er één vrijwilliger werkzaam bij de Bengelenbak, die 2 of 3 dagdelen in de week ondersteunende en licht huishoudelijke taken verricht tijdens de openingstijden. Deze persoon is boventallig aanwezig. Opleiding en scholing medewerkers en stagiaires De opleidingseisen die Mikz van de medewerkers verlangt, zijn vastgelegd in de CAO. Alle peuterspeelzaalleidsters zijn gediplomeerd op niveau 3 en zijn gecertificeerd voor het werken met het VVE- programma Piramide. Daarnaast heeft iedereen een training "vroegsignalering" gevolgd. Een aantal medewerkers hebben een cursus Triple P gevolgd in samenwerking met de gemeente Heusden. Wij rekenen het tot onze verantwoordelijkheid stagiaires een plaats te bieden zodat ze ook in de praktijk gevormd worden. Peuterspeelzaal De Bengelenbak biedt dan ook stageplaatsen aan. Het 4-ogenprincipe Het werken met de kinderen is binnen Mikz zo transparant mogelijk georganiseerd. Dit realiseren we op deze locatie door de zichtbaarheid via ramen in de groep en de sanitaire ruimte, maar ook door te worden gehoord. Niet alleen gebouw-technisch kan er invulling gegeven worden aan het 4ogenprincipe, maar het bewust zo transparant mogelijk werken door pedagogisch medewerkers draagt daar in belangrijke mate aan bij. Bijvoorbeeld: Als een pedagogisch medewerker alleen is met een kind bij het naar de wc gaan, wordt ervoor gezorgd dat de andere collega weet dat dit gebeurt. Ze laat de toiletdeur een stukje open en benoemd bij het verzorgen van de kinderen alles. Zoals: De pedagogisch medewerker gaat de billen poetsen van een kindje; zij zegt; "ik pak nu een papiertje om je billen te poetsen, ik poets nu met het papiertje je billen schoon". Daarnaast is het belangrijk dat collega’s elkaar durven aanspreken als er iets opvalt. Pedagogisch medewerkers communiceren open over wat ze doen, herkennen signalen en maken problemen bespreekbaar.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Naast de praktische aanpassingen zijn er ook een aantal inhoudelijke principes besproken met het team om te komen tot optimalisering van het 4-ogen-principe. Deze principes zijn: Wie kan er met jou meekijken? Pedagogisch medewerkers hebben zicht op elkaars functioneren. Indien dit niet mogelijk is, dan wordt er een vrijwilliger ingezet of komt de wijkmanager op kantoor werken. Mocht ook dit niet lukken, dan is er de afspraak met de Leijlinde om onaangekondigd binnen te lopen en van dit bezoek een datum en tijd te noteren. Spreek je collega aan op gedrag. Knuffelen. Het bieden van knuffelen\lichamelijk contact is voor kinderen heel belangrijk. Dit mag, maar alleen wanneer het kind dit wil. Op deze locatie zijn nog aanvullende afspraken gemaakt: We pleiten er voor om tijdens PSZ-tijd de deuren van de groepsruimte open te zetten. Indien er op locatie 1 pedagogisch medewerker aanwezig is, dan komt er vanuit de Leilinde een medewerker onaangekondigd binnen lopen en noteert dit bezoek op een lijst. Er is een aandachtspunt betreft het buitenspelen en toiletbezoek. Als kinderen moeten plassen tijdens het buiten spelen kan het 4-ogenprincipe niet optimaal uitgevoerd worden. Er wordt voor gezorgd dat de kinderen voor het buiten spelen allemaal naar het toilet zijn geweest. Mikz staat voor kwaliteit en klantgerichtheid. Door op deze wijze samen met de pedagogisch medewerkers en de oudercommissie zorgvuldig naar onze locaties en werkwijze te kijken zorgen we voor veiligheid en geborgenheid voor alle kinderen. Activiteiten De kinderen krijgen een bij de leeftijd en ontwikkeling behorend aanbod. Er is aandacht voor zorg en opvoeding, de sfeer, gezelligheid, het vrije spel en activiteiten. Het aanbod sluit goed aan bij de behoefte van de kinderen. In de groep kunnen rustactiviteiten zoals eten, drinken en spelactiviteiten plaatsvinden. Andere activiteiten spelen zich ook daarbuiten af, zoals buitenspelen en grove motorische activiteiten. De peuterspeelzaalleidsters volgen de kinderen in hun spel en activiteiten. De veiligheid en het welbevinden staan hierbij voorop. Ook worden er uitstapjes gedaan in de buurt bijvoorbeeld naar de bibliotheek of de kinderboerderij. Samen met de ouders! Samenwerking en een goede communicatie met ouders vinden we belangrijk om kinderen dat te bieden wat ze nodig hebben. Allemaal spelen we een rol in de opvoeding van het kind. Daarom is het van belang dat we van elkaar weten hoe we denken over opvoeding en dat we elkaar respecteren. Wij gaan graag met ouders in gesprek: In de dagelijkse overdracht bij halen en brengen. Tijdens het 10-minutengesprek (na observatiemoment). Tijdens ouderavonden. Op aanvraag een individueel gesprek. Wij vinden het belangrijk dat ouders weten hoe het met hun kind gaat op de peuterspeelzaal en wat daar gebeurt.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Volgen en signaleren Bij Peuterspeelzaal de Bengelenbak wordt gewerkt met een peuter volgsysteem. Een peuter volgsysteem is een middel om inzicht te krijgen in het ontwikkelingsverloop van kinderen. Het systeem bestaat uit een observatieformulier dat door de mentor van een kind wordt ingevuld en uit vragen die spelenderwijs met een kind doorgenomen worden. Zo hebben we "elk kind in beeld". Het volledige peuter volgsysteem wordt ingevuld als een kind 3 jaar is en als een kind 3 jaar en tien maanden is. Wanneer na het invullen van het volledige peuter volgsysteem blijkt dat een kind moeite heeft met een bepaald ontwikkelingsgebied, bijvoorbeeld de taalontwikkeling en dan met name de actieve woordenschat (de betekenis van een woord begrijpen en kunnen benoemen of gebruiken), dan maakt de mentor een handelingsplan voor dit kind. In dit plan beschrijft zij welke activiteiten met dit kind gedaan worden om dit kind extra te ondersteunen/stimuleren. Daarna vult zij het peuter volgsysteem nogmaals in als dit kind 3 jaar en 5 maanden is zodat zij de ontwikkeling van dit kind nog beter kan volgen. Zo wordt zichtbaar hoe het kind reageert op de geboden ondersteuning en stimulering en wordt er getoetst of dit toereikend is. Zo nodig wordt het plan bijgesteld. Na het invullen van het peuter volgsysteem op 3 jarige leeftijd (en indien nodig nogmaals als het kind 3 jaar en 5 maanden is) worden ouders uitgenodigd voor een 10 - minuten gespreken waarin de inhoud van het peuter volgsysteem met hen wordt doorgenomen. Ouders krijgen voorafgaand aan het gesprek een kopie van de gegevens. Op alle basisscholen worden kinderen gevolgd in de ontwikkeling. Doordat ook in de peuterleeftijd het ontwikkelingsniveau van kinderen in beeld wordt gebracht kan de leerkracht van de basisschool zien of kinderen groeien in de ontwikkeling of dat ontwikkeling juist stagneert. Tevens vind er op deze manier een goede afstemming in de geboden en de te bieden ondersteuning plaats waardoor het kind zo nodig een nog beter op het kind afgestemd ondersteuningstraject aangeboden kan krijgen. Dit noemen we een doorgaande ontwikkelingslijn. Om deze doorgaande ontwikkelingslijn te waarborgen worden in de overdracht van kinderen die naar de basisschool gaan gegevens uit het peuter volgsysteem verwerkt. Ouders mogen de overdracht inzien voordat deze naar de basisschool gestuurd wordt. Het overdrachtsformulier wordt enkel naar de basisschool gestuurd voorzien van een handtekening van de ouders. Doelgroepkinderen worden warm overgedragen naar de basisschool. Dit betekent dat de pedagogisch medewerkers op de basisschool langs gaan om de overdracht mondeling toe te lichten. Hierbij kunnen medewerkers vertellen welke methode en manieren van aanpak er ingezet zijn en welk effect dit heeft gehad om zo de zorg voor het kind nog beter met de basisschool af te stemmen.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Omgaan met zorgsignalen Wanneer de pedagogisch medewerker merkt dat een kind extra ondersteuning nodig heeft, meer opvalt dan andere kinderen of extra aandacht nodig heeft wordt dit altijd tijdens de haal- en brengmomenten met de ouders besproken. Indien de zorgen toenemen dan plannen de pedagogisch medewerkers een extra 10 minuten gesprek met de ouders. Tweemaandelijks vind er een spreekuur tussen de wijkverpleegkundige van de GGD en de pedagogisch medewerkers plaats, Tijdens dit spreekuur dat plaats vind op de peuterspeelzaal kunnen medewerkers hun zorgen delen met de wijkverpleegkundige. Ook kunnen zij kinderen bespreken in het Zorgteam in de gemeente Heusden. In dit team worden op kleinschalig niveau casussen besproken met alle zorgpartners en betrokkenen rondom het kind en gezin (bijvoorbeeld politie, basisschool, jeugd- en jongerenwerk, consultatiebureau en kinderopvang). Ouders worden continu betrokken bij het proces en worden altijd tijdig geïnformeerd als er zorgen rondom hun kind met derden besproken worden. Ouders kunnen het kenbaar maken als zij willen dat hun kind anoniem besproken wordt. Informatie uitwisselen Peuterspeelzaalleidsters en ouders wisselen informatie uit tijdens het brengen en halen van het kind. Dit contact heeft naast het formele doel, uitwisselen van gegevens, natuurlijk ook een belangrijk informeel doel: ouders, peuterspeelzaalleidsters en kinderen moeten zich bij elkaar op hun gemak voelen, het moet ook gewoon vertrouwd en gezellig zijn. De ouders hebben recht op informatie over veranderingen en alles rondom het peuterspeelzaalwerk en de ontwikkeling van het kind. Wij houden de ouders regelmatig op de hoogte van allerlei organisatorisch nieuws en activiteiten. De informatie wordt op de verschillende manieren verstrekt: Periodiek Mikz brengt regelmatig een periodiek uit met daarin informatie over inhoudelijke of organisatorische zaken. Post Brieven worden per post verstuurd, wanneer de ouder dit niet via de mail wil ontvangen of hiervoor de gelegenheid niet heeft. De mail Via de mail wordt steeds meer met de ouders gecommuniceerd zoals bv meldingen van vakantiedagen van de kinderen, nieuwsbrieven en uitnodigingen voor ouderavonden. De website De website biedt mogelijkheden om zowel Mikz breed als per locatie actuele zaken te publiceren. Steeds meer krijgen de regiomanagers toegang tot dit specifieke gedeelte en kunnen zij de website actief in zetten als communicatiemiddel. Ouderavonden Peuterspeelzaal de Bengelenbak zal regelmatig een ouderavond organiseren, waarbij we met de ouders van gedachten willen wisselen over een relevant pedagogisch onderwerp. De aanwezige ouders worden in de gelegenheid gesteld te reageren op de inhoud van de avond. Verder kunnen er avonden georganiseerd worden door derden, te bedenken valt aan bijvoorbeeld Thebe thuiszorg of de GGD, met onderwerpen die relevant zijn voor onze doelgroep.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak De inhoudelijke uitvoering U heeft kunnen lezen hoe wij bij peuterspeelzaal de Bengelenbak praktisch te werk gaan. Om een mooie Mikz te krijgen maken wij een mooie koppeling met de inhoud. Het kind staat centaal. Wij gaan uit van de volgende 4 competenties; 1 sociaal-emotionele veiligheid 2 persoonlijke competentie 3 sociale competenties 4 waarden en normen
Mikz: een veilige plek om op te groeien Wij bieden kinderen een veilige basis, een “thuis” waar ze kunnen ontspannen en zichzelf mogen zijn. De peuterspeelzaalleidster heeft een warm contact met het kind en creëert een open sfeer, waardoor het kind vertrouwen in haar en in de andere kinderen krijgt. Wat we hiermee willen bereiken is: sociaal-emotionele veiligheid. Dit doen we door het opbouwen van vertrouwde relaties tussen ouders en peuterspeelzaalleidsters door middel van: Het intake gesprek De peuterspeelzaalleidster maakt kennis en legt daar de basis voor het vertrouwen van de ouder. Alle zaken die met de verzorging en begeleiding van het kind te maken hebben komen tijdens de intake aan de orde. Hoe wil het kind getroost worden, hoe reageert het kind op bepaalde situaties en is het kind ergens bang voor, is er sprake van medicijngebruik etc. De ouder krijgt uitleg over de gang van zaken in de groep. Er worden over en weer afspraken gemaakt. De peuterspeelzaalleidster die het intakegesprek voert zorgt ervoor dat haar collega’s van de inhoud op de hoogte worden gesteld. Afscheid Natuurlijk realiseren we ons dat het uit handen geven van kinderen een soms emotioneel en moeilijk moment is. Wij geven ouders en kinderen de ruimte om van elkaar afscheid te nemen, het hoe en wanneer kan per individu verschillen. Tijdens het verblijf van de kinderen vinden er meerdere momenten van afscheid en kennismaking plaats denk hierbij aan het vertrek van speelgenootjes of als de kinderen de leeftijd van 4 jaar bereiken de overstap naar de basisschool. Aan deze momenten wordt extra aandacht besteed. Het opbouwen van vertrouwde relaties tussen het kind en de peuterspeelzaalleidsters door middel van: Wennen in de groep De basis voor een vertrouwensrelatie tussen ouders, kind en peuterspeelzaalleidster wordt gevormd in de eerste periode. Wanneer een kind voor het eerst de peuterspeelzaal bezoekt, zal zorgvuldig het contact met het kind worden opgebouwd en daarmee het vertrouwen in de peuterspeelzaalleidster toenemen. Bij het afscheid nemen laten we, tot op zekere hoogte, het kind zelf bepalen op welke manier het afscheid neemt. Voorbeeld: een knuffel vasthouden of even de jas aanhouden. We zwaaien bij het weggaan de ouder uit. De ouder wordt gevraagd het proces van afscheid nemen niet onnodig te rekken. Duidelijkheid is belangrijk. Ook al is het soms moeilijk, het is van belang dat het kind weet dat de ouder vertrekt en dat dit niet onopgemerkt gebeurt. Een ouder die een verdrietig kind achterlaat wordt geadviseerd om later even te bellen om te horen hoe het gaat. De groep Naast de peuterspeelzaalleidsters spelen ook de groepsgenootjes een belangrijke rol. Het moet de gelegenheid krijgen een band met hen op te bouwen. Dit alles maakt dat het belangrijk is dat er continuïteit is in de groep; vertrouwde leiding en speelgenootjes.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Grenzen stellen We stellen grenzen in initiatieven van het kind wanneer: - een activiteit gevaarlijk is voor het kind, - het een activiteit is waarbij meer hulp van een peuterspeelzaalleidster nodig is dan er op dat moment geboden kan worden, - het kind 'doordraait' - de activiteit van het kind de bezigheden van een ander kind onmogelijk maakt. Duidelijkheid is van groot belang. Om het ongewenste gedrag te stoppen, is het belangrijk om op één lijn te zitten en consequent te handelen. Gedrag van een kind kan storend of gevaarlijk zijn voor de ander of voor het kind zelf. Het kan zijn dat het ene kind iets wel aankan terwijl dit niet voor een ander kind geld. Elk kind is anders, dit is ook afhankelijk van de leeftijd en de ontwikkeling van het kind. We respecteren de wil van het kind, maar dit betekent niet dat we er (direct) gehoor aan geven. Wanneer we gedrag of een activiteit moeten stoppen doen we dat zoveel mogelijk door de situatie uit te leggen. Doen kinderen gevaarlijke spelletjes dan verbieden we dat. Voorbeeld: Als kinderen stoelen op elkaar stapelen en er dan opklimmen, grijpen we in en verbieden we het met uitleg.
We leren het kind hoe ze veilig op en af de kinderstoel/bank klimmen, hoe ze veilig kunnen fietsen e.d. Het dagritme op de peuterspeelzaal. De peuter leert het verloop van de dag kennen door een vaste dagindeling. Het voeren van gesprekjes, voorlezen, boekjes bekijken en liedjes zingen behoren tot de dagelijkse bezigheden. Ook het fruit eten en drinken zijn de vaste structuurmomenten van de dag. Het aanbod van activiteiten is gericht op de ontwikkelingsgebieden van de kinderen en wordt aan de hand van thema’s uit de methode Piramide aangeboden. Wij stimuleren kinderen om aan een activiteit deel te nemen. De begeleiding van kinderen in hun verschillende leeftijdsfases vraagt niet alleen om een professionele en betrouwbare aanpak. Ook samenwerking met primaire ketenpartners is van essentieel belang. Een kind krijgt meer kansen om het optimale uit zijn eigen mogelijkheden te halen naarmate peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en onderwijs beter in staat zijn om samen adequaat in te spelen op de ontwikkelingsgang van het kind. Het kind is de spil in dat geheel. School De samenwerkende basisscholen van Scala hebben 2 VVE-coördinatoren aangesteld voor de gemeente Heusden. Samen met de pedagogische manager van de wijk Heusden/Oudheusden hebben de VVE-coördinatoren een samenwerkingsverband waarin de VVE-doorgaande leerlijn besproken wordt en daarbij worden activiteiten uitgezet die de samenwerking met scholen , welke vve methode mee samen werken, activiteiten uitzetten. Op het moment dat het kind naar school gaat, vindt er een overdracht plaats tussen de peuterspeelzaal en school. Op deze manier kan een doorgaande ontwikkeling van het kind inzichtelijk worden gemaakt. De thema's die gedurende het jaar aan bod gaan komen bij De Bengelenbak worden vastgelegd in een jaarplanning. Met school wordt bekeken welke thema's gezamenlijk kunnen worden uitgevoerd. We bereiden de kinderen voor op de overstap naar de basisschool. Naarmate kinderen ouder worden zijn de activiteiten meer gericht op het stimuleren van de cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling en ontwikkeling van zelfredzaamheid. In principe gaan wij dagelijks met de kinderen naar buiten, tenzij het weer dit beslist niet toelaat.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Plezier in eten en drinken Voeding en dieet Een vast dagritme wordt mede bepaald door de vaste tijden waarop we gezamenlijk fruit eten en/of drinken. Het gaat hierbij niet alleen om het eten en drinken maar ook om het contact met elkaar. We stimuleren een sfeer van gezellig samenzijn en een rustmoment op de dag. Snoepen De keuze om te (thuis) snoepen laten we aan de ouders, maar op de peuterspeelzaal kiezen we bewust voor gezond ‘snoep’, weinig zoet en zo min mogelijk kleurstoffen. Met feestdagen kunnen we een uitzondering maken. Voorbeeld: Tijdens de Sinterklaasperiode zullen we pepernoten, rozijnen en mandarijn aanbieden in plaats van schuimpjes, marsepein en suikergoed.
Hygiëne en veiligheidnormen Met betrekking tot de hygiëne handelen we volgens het protocol 'voeding en hygiëne'. Wij controleren de peuterspeelzaal op risico's voor veiligheid en gezondheid. Jaarlijks controleert de GGD; de rapportage hiervan ligt ter inzage op de peuterspeelzaal. Verder worden alle ruimtes dagelijks geventileerd en mag er binnen de peuterspeelzaal niet worden gerookt! Ziekte Een kind is ziek wanneer het in tegenstelling tot zijn/haar normale doen, niet kan deelnemen aan de dagelijkse gang van zaken in de groep. In de groep kan het niet de aandacht krijgen die het nodig heeft, zonder dat het ten koste gaat van de aandacht voor de andere kinderen in de groep. De richtlijnen van de GGD worden door de peuterspeelzaalleidsters gehanteerd bij het bepalen of een kind bij ziekte thuis dient te blijven. Wanneer het kind gedurende de dag op de peuterspeelzaal ziek wordt zal de ouder telefonisch ingelicht worden. In samenspraak met de ouder bepalen de peuterspeelzaalleidsters wat op dat moment in het belang van het kind en van de groep de beste oplossing is. Is het kind echt niet in orde dan wordt gevraagd om het op te halen. De peuterspeelzaal valt onder de infectiebestrijdingwet. Dit betekent dat we verplicht zijn om bepaalde besmettelijke ziektes zoals bijv. diarree, geelzucht en huidaandoeningen te melden bij de GGD. Is er sprake van een besmettelijke ziekte dan maken we dit altijd kenbaar via schriftelijke informatie hierover op de toegangsdeur. Indien nodig informeren we de ouders via een brief. Met betrekking tot ziekten zijn de door de GGD gestelde richtlijnen en aanbevelingen voor ons uitgangspunt van handelen. Het toedienen van medicijnen gebeurt alleen op doktersadvies, waarna het formulier 'ouderverklaring medicijnverstrekking' ingevuld en door de ouder ondertekend dient te worden. Zie voor meer informatie het protocol 'omgaan met zieke kinderen'. Ongeluk(jes) In de ontdekkingsdrang van het kind kan een ongelukje in een klein hoekje zitten. Wanneer het kind op de peuterspeelzaal een ongeval krijgt, zullen we afhankelijk van de ernst ervan, stappen ondernemen. Er bevindt zich een EHBO trommel waarvan de inhoud afgestemd is op de GGD voorschriften en een informatiewijzer met betrekking tot de meest voorkomende kinderziektes en EHBO instructies. Per kwartaal vindt er een inventarisatie plaats van de EHBO dozen en deze worden waar nodig aangevuld. Er is een GGD wijzer aanwezig die gebruikt kan worden als naslagwerk bij vragen die betrekking hebben op de gezondheid van kinderen, hun gedrag, de opvoeding of gezinssituatie. Inmiddels hebben verschillende peuterspeelzaalleidsters de cursus bedrijfshulpverlening gevolgd. Iedere peuterspeelzaalleidster volgt een cursus kinder-EHBO en jaarlijks volgt er een herhalingsles. Brandbeveiliging en brandoefening De peuterspeelzaal heeft een vergunning van de brandweer. Dit betekent dat aan alle brandveiligheidseisen van de brandweer is voldaan. Aanvullend op deze eisen bestaat er een calamiteitenplan waarin uitgebreide instructies vastgelegd zijn aangaande een brand- en ontruimingsplan. De peuterspeelzaalleidsters zijn hiervan op de hoogte. Inmiddels hebben verschillende peuterspeelzaalleidsters de cursus bedrijfshulpverlening gevolgd, jaarlijks volgen we 2 trainingen waarin we levensreddende handelingen, brandbestrijding en ontruiming oefenen. Jaarlijks wordt er een ontruimingsoefening gehouden.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Emotionele veiligheid Elk kind is goed zoals het is, mag zijn wie het is en krijgt bij ons de ruimte om zichzelf te uiten, ontdekken en onderzoeken naar eigen behoefte. Wij begeleiden het kind hierin, waarbij we ons bewust zijn van onze mimiek en lichaamstaal. Door emoties te benoemen kunnen kinderen leren deze te herkennen en ermee omgaan. Tijd, aandacht en begrip voor ieder kind vinden we belangrijke voorwaarden. Peuterspeelzaalleidsters hebben oog voor de ontwikkeling van het kind. Ze zorgen voor variatie in prikkels en weten de hoeveelheid prikkels te doseren. Voorbeeld: Een cd-speler kan een storende factor zijn bij een gesprek tussen peuterspeelzaalleidster en kind of kinderen onderling. We kiezen dus bewust voor muziek (klassieke en rustgevende muziek of peuterpop), waarbij we geluid afstemmen op de stemming en sfeer van het moment.
Observeren en overdracht Belangrijk is om te kijken naar het kind, welke signalen zendt het uit. We observeren volgens de methode die hoort bij de VVE methode Piramide. In het kader van VVE is het observeren uitgebreid met toetsen op ruimte, ordenen en taal. Dit doen we als de kinderen 3 jaar en 3 1/2 zijn en vlak voor hun vierde verjaardag. Aan de hand van deze toetsen wordt een overdracht gemaakt voor de basisschool. Deze overdracht gaat alleen naar de basisschool met (schriftelijke) toestemming van ouders.. Signaleren de peuterspeelzaalleidsters iets bij een kind waarbij ze vragen hebben dan wordt er onderling overleg gepleegd tijdens een kindbespreking. Ouders worden vervolgens benaderd waarbij we onze bevindingen zorgvuldig en eerlijk overbrengen in een tien minuten gesprek. Indien nodig wordt er een handelingsplan opgesteld.
Mikz: een plek om te spelen en ontdekken Kinderen hebben de natuurlijke neiging om al spelend de wereld om hen heen te ontdekken. In dat spel en in de omgang met volwassenen en kinderen om hen heen, ontwikkelen kinderen zich. Mikz helpt kinderen om hun persoonlijke competenties te ontwikkelen. Wij vinden het belangrijk om ieder kind als individu te zien en te aanvaarden zoals het is. Ieder kind is anders en ieder kind heeft een andere achtergrond. Wij respecteren deze achtergrond en accepteren hiermee het kind. Wij benaderen kinderen positief, welwillend en zorgzaam en moedigen het zoveel mogelijk aan in wat het onderneemt. Jonge kinderen hebben het nodig om bevestigd te worden in hun kunnen; dat geeft hen zelfvertrouwen. We laten kinderen eigen keuzes maken, conflicten zoveel mogelijk zelf oplossen waarbij de peuterspeelzaalleidsters een begeleidende rol heeft. We hebben met veel verschillende kinderen te maken, ieder met hun individuele behoeften. Wij vinden het belangrijk om naast de sociale vaardigheden ook de individuele ontwikkeling bij kinderen te stimuleren. Op de peuterspeelzaal beïnvloedt de peuterspeelzaalleidster de ontwikkeling positief door te zorgen voor een zodanige sfeer in de groep dat het kind zich op zijn gemak voelt. Rust, ruimte en bewegingsvrijheid zijn nodig om de nieuwsgierigheid en concentratie van het kind een kans te geven. Ieder kind heeft in een positieve sfeer de behoefte om zijn eigen vermogens te gebruiken en te vergroten. Het wil zaken en situaties onderzoeken en zich zo ontwikkelen tot een zelfstandig mens.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Lichaamsbesef Bij het ontdekken van het wie ben ik hoort ook het lichaamsbesef. Hoe ouder het kind wordt, hoe bewuster het zich zal gaan worden van het eigen lichaam. Wij vinden het belangrijk het kind de ruimte en het respect te geven hun lijf te mogen ontdekken. Verschonen Het verschonen en verzorgen zijn momenten waarbij je heel direct met het kind bezig bent. Er wordt geknuffeld en de dingen die je doet worden benoemd en het kind reageert hier op. Zindelijkheid Bij het zindelijk worden gaan we ook uit van het lichaamsbesef van het kind. Het kind wordt zindelijk wanneer het daar zelf aan toe is. Op de peuterspeelzaal raakt het kind geïnteresseerd in het toiletgebeuren, doordat ze andere kinderen naar de wc zien gaan. De voorbeeldfunctie van de andere kinderen speelt een grote rol. De peuterspeelzaalleidster zal het kind prijzen en belonen voor elke stap die het zet op weg naar het zindelijk zijn. We gebruiken nooit dwang, dit helpt niet of werkt zelfs averechts. Seksualiteit We vinden het belangrijk hoeken te creëren waar matten of kussens liggen waarop kinderen met elkaar kunnen stoeien, kroelen, knuffelen. Peuters krijgen op een gegeven moment veel belangstelling voor hun lichaam en gaan daarmee experimenteren. Ze spelen graag het geliefde 'doktertje'. Wanneer een kind het spel als niet prettig ervaart is dat een duidelijke grens voor zichzelf en de ander, welke onmiddellijk gerespecteerd dient te worden. We vinden het enerzijds belangrijk afstand te bewaren en respect te tonen voor hun behoefte aan intimiteit, anderzijds vinden we het belangrijk zeer goed overzicht te houden op de situatie. Taalstimulering Goed leren spreken begint met een goede ontwikkeling van de kaak, tong en mondspieren (mondmotoriek). We stimuleren op een speelse wijze het drinken uit een gewoon bekertje. Bij voorkeur zonder tuit. Het tijdig overstappen naar het drinken uit een gewone beker is erg belangrijk voor een goede ontwikkeling van de mondspieren. In overleg met de ouder zullen we het gebruik van de fopspeen langzaam ontwennen gedurende de dag, wanneer dit een belemmering is voor de ontwikkeling van het kind. Het kind leert om bij binnenkomst de speen in de eigen tas te stoppen. Het kind wordt daardoor niet belemmerd in het praten en taalontwikkeling. We besteden veel aandacht aan voorlezen nemen dagelijks ruimte voor de kinderen om ze hun verhalen en belevingen te laten vertellen. Het vertellen en luisteren naar elkaar bevordert de taalontwikkeling. Onze peuterspeelzaalleidsters zetten zich niet alleen in voor het welbevinden van kinderen, maar ook voor het aanleren van cognitieve en sociale vaardigheden. Dit zodat het kind een zo optimaal mogelijke start kan maken op de basisschool, sociale contacten leert opbouwen en zijn vrije tijd op zinvolle en plezierige wijze leert invullen. Mikz werkt aan de totale ontwikkeling van kinderen en legt daarvoor de basis in samenwerkingsverbanden. VVE: voor- en vroegschoolse educatie Binnen de Bengelenbak hebben we in het kader van VVE gekozen voor het programma Piramide. Piramide is een totaalprogramma. Dat betekent dat er aandacht is voor alle ontwikkelingsgebieden. Er wordt dus niet alleen op gelet of een kind goed leert praat of telt, maar ook of het prettig met anderen kan omgaan en plezier heeft in spelen. De Piramide-methode richt zich op de volgende acht ontwikkelingsgebieden: Ontwikkeling van de waarneming Persoonlijkheidsontwikkeling Sociaal-emotionele ontwikkeling Denkontwikkeling en ontwikkeling van rekenen Taalontwikkeling en ontwikkeling van lezen en schrijven Oriëntatie op ruimte en tijd en wereldverkenning Motorische ontwikkeling Kunstzinnige vorming
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Jonge kinderen leren heel veel door hun spel. Spel staat dan ook centraal in Piramide. De Piramideomgeving nodigt kinderen uit om te spelen. Kinderen willen niet alleen spelen. Ze willen ook zelf de wereld ontdekken en ze willen zelf nieuwe dingen leren. De peuterspeelzaalleidster zorgt voor een rijke leeromgeving, waar kinderen keuzes kunnen maken. De groep is 4 tot 6 weken bezig met een thema. Elk jaar komen deze onderwerpen terug. Er is keuze uit 13 thema's waaruit ieder jaar 9 thema's gekozen worden. Binnen Piramide wordt daarnaast een groot accent gelegd op terugkerende activiteiten in het dagelijkse aanbod en op het vorm geven aan ouderbetrokkenheid. Sommige kinderen hebben extra ondersteuning nodig, zij krijgen individuele hulp.. Er zijn een flink aantal routines waar zowel op de peuterspeelzaal als op de basisschool mee gewerkt wordt (themaboek, speelpop). Wij hopen dat dit voor de kinderen veel herkenning en een gevoel van vertrouwdheid teweeg brengt. Tijdens scholingsbijeenkomsten blijkt daarbij hoe waardevol het contact tussen alle pedagogisch medewerksters en leerkrachten is: we inspireren elkaar, leren van elkaar en het levert veel ideeën op voor het werken in de praktijk. Het spelmateriaal In de peuterspeelzaal is spelmateriaal, dat aansluit bij de verschillende ontwikkelingsfasen en ontwikkelingsgebieden aanwezig. Het speelgoed daagt de kinderen uit om samen te spelen of biedt juist de mogelijkheid om individueel te spelen. Het spel en activiteiten aanbod Ontwikkelingsgerichte activiteiten Alle kinderen krijgen een bij de leeftijd en ontwikkeling behorend aanbod en wordt vaak aan de hand van thema’s aangeboden. De activiteiten bevinden zich op verschillende plaatsen; zo kan de activiteit binnen of buiten plaatsvinden en met regelmaat sluit de peuterspeelzaal aan bij een activiteit van groep 1 en 2 van de omringende basisscholen. We hebben te maken met diverse spelvormen die steeds van toepassing zijn bij de verschillende ontwikkelingsgebieden van de kinderen. Bewegingsspel Dit is spel waarin kinderen zich uitleven d.m.v. bewegen. Dit kan zijn door te glijden, klimmen, springen, dansen. Dit gebeurt bij ons binnen maar ook buiten. Hierbij staat de (grof)motorische ontwikkeling centraal. Doen alsof spel Dit spel gebeurt veelal in de huishoek. Maar vaak gebeurt dit ook door heel de speelzaal heen op diverse plaatsen. De taal speelt hierbij vaak een belangrijke rol vooral als dagelijkse situaties worden nagespeeld. Ook de fantasie in dit spel heeft een belangrijke rol. De belangrijke ontwikkelingsgebieden hierbij zijn: taal – sociale – cognitieve en motorische. Spel met beleven en verwerken Dit is spel waarbij kinderen emotionele gebeurtenissen verwerken. Soms worden emotionele gebeurtenissen nagespeeld, waarin het kind niet zichzelf als rol neemt, maar de veroorzaker van de angst of emotie bijv. dokter of tandarts. Maar ook emoties zoals boosheid en verdriet kunnen zo worden uitgespeeld en verwerkt. Hierbij staat vooral de persoonlijke en emotionele ontwikkeling van de kinderen centraal. Spel met materialen Bij dit spel maken de kinderen gebruik van de ontwikkelingsmaterialen. Hierbij staat vooral de cognitieve ontwikkeling van de kinderen centraal evenals de fijn motorische- en creatieve ontwikkeling. Spel met regels Dit zijn vooral gezelschapspelletjes die wij gezamenlijk met de kinderen doen. Waarbij kinderen leren dat er ook regeltjes zijn die van buitenaf worden opgelegd, zoals wachten tot je aan de beurt bent. Ook leren de kinderen hierbij goed te luisteren en wordt er veel aan taal gedaan. De sociale, taal en cognitieve ontwikkeling staan hierbij centraal.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Kringspel Dit is een spel waarbij interactie met kinderen heel belangrijk is. Dit is het gerichte spel in het thema. Deze worden tijdens het maken van de thema programma’s afgesproken, zodat er bij iedere stap van het thema een spel is Iedere keer dat de kinderen bij ons komen krijgen de kinderen te maken met al deze vormen van spel. Om daadwerkelijk alle kinderen deze vormen van spel te laten beleven zullen wij daar de kinderen in stimuleren en begeleiden, Activiteiten en feesten Bij het aanbieden van activiteiten gaan we uit van de belevingswereld van het kind. Liever nog laten we alles wat we met de kinderen ondernemen voortkomen uit de inbreng van het kind, het kind als inspiratiebron. Er worden regelmatig feesten gevierd op de peuterspeelzaal. Samen feest vieren schept een band en geeft een gezellige sfeer. We proberen steeds een andere invulling te geven aan jaarlijks terugkerende feestdagen zoals Sinterklaas, Kerstmis en Carnaval. Van de verjaardag van het kind en het afscheidsfeest wordt een bijzondere dag gemaakt. Het jarige kind krijgt een feestmuts op en wordt in het zonnetje gezet. Elk kind krijgt een instrumentje en in een kring gezeten wordt de jarige toegezongen. De jarige deelt de traktatie rond. Het is belangrijk voor de sociale ontwikkeling van het kind dat er speciale aandacht wordt geschonken aan deze feestelijkheden. Ouders krijgen de mogelijkheid om bij deze feestelijke gebeurtenis aanwezig te zijn, al dient de ouder zich wel te realiseren dat de aanhankelijke peuter soms meer gelegenheid krijgt te genieten zonder de ouder in de buurt. Het feestritueel heeft een steeds terugkerend patroon en is daarom voor ieder kind een vertrouwd gebeuren. Mikz; een plek om samen te leven Peuterspeelzaalwerk is een sociaal gebeuren en voor kinderen een prima basis om aan hun sociale competenties te werken. De sociale ontwikkeling van kinderen is een belangrijk onderdeel van het groeien naar volwassen zijn. Daar helpen wij kinderen graag bij. Ieder mens komt in contact met anderen. Wij vinden het belangrijk dat kinderen zich prettig voelen in deze contacten en leren omgaan met diverse situaties, hoe moeilijk dit soms ook is. Kenmerkend voor kinderen is dat zij in toenemende mate zelfstandig deelnemen aan hun omgeving. Dit doen we door hen te leren deel te zijn van een groep. Samen zijn, samen spelen Doordat kinderen met elkaar in een groep opgroeien is er veel aandacht voor samen dingen doen; samen feestvieren, samen eten en drinken, samen spelen, samen opruimen etc. In de groep wordt zoveel mogelijk ruimte gelaten voor en rekening gehouden met ieder kind, zonder dat de andere kinderen daardoor in de verdrukking komen. Kinderen leren dan ook al vroeg, in zekere mate spelenderwijs, rekening te houden met elkaar. We zien, door de regelmatige omgang met elkaar, dat er relaties tussen kinderen ontstaan, waar ze veel plezier en houvast aan beleven. Uitgangspunten bij het opstellen van bepaalde groepsregels zijn: sociaal samenzijn, bescherming van het kind, elkaar helpen, elkaar geen pijn doen, elkaar troosten, rekening houden met elkaar. Keuzemogelijkheden Het kind is een individueel en sociaal wezen. Het heeft behoefte aan momenten van alleen zijn en aan momenten van samenzijn. Het kind wordt niet gedwongen om deel te nemen aan groeps- of individueel spel. De peuterspeelzaalleidster kan een kind wel aanmoedigen tot deelname en het daarbij ondersteunen. We kiezen voor open kasten, zodat het kind zelf het speelgoed kan pakken en zo zelf kan bepalen waar het mee wil spelen of wat het wil gaan ondernemen. We creëren hoekjes, zodat het kind daadwerkelijk en ongestoord tot spelen komt.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Zelfredzaamheid Het resultaat van spel en activiteiten is van secundair belang, de kennismaking met het materiaal en het gezellig (samen) bezig zijn staan voorop. Bij creativiteit gaan wij uit van de ontdekkingsdrang, de kennismaking met het materiaal, ervaring en beleving van het kind. De peuterspeelzaalleidsters zijn terughoudend met helpen, voordoen of ingrijpen. Zij zullen het kind ondersteunen door het te helpen het zelf te doen. Op deze manier groeit het zelfvertrouwen van het kind. We vragen het kind ook mee te helpen bij het opruimen van het speelgoed, elkaar te helpen met jassen aan- en uitdoen en ze zelf aan de kapstok te hangen. Als het kind aangeeft dat het zelfstandig naar het toilet kan dan wordt dit gestimuleerd. Voorbeeld: Het jonge kind kan bijv. zelf zijn schoentjes zoeken of het jasje aanwijzen.
Belonen en corrigeren Het is voor een kind belangrijk om te weten wat de grenzen zijn. Door het vriendelijk, duidelijk en consequent optreden van de peuterspeelzaalleidster leert het kind wat wel en niet kan. Bij de jonge peuter groeit het besef van wat goed en niet goed is. Dit proces is van belang om zelfstandig te worden. De peuter heeft daar de begeleiding van de peuterspeelzaalleidsters nodig. Het kind groeit naar een fase waarin het de regels naleeft, ook zonder de directe aanwezigheid van de peuterspeelzaalleidster. Overigens is dit een proces wat niet voltooid is wanneer het kind op vierjarige leeftijd de peuterspeelzaal verlaat. De peuterspeelzaalleidsters benaderen het kind op een positieve manier en prijzen het gewenste gedrag. We spreken liever van corrigeren dan van straffen. Corrigeren kan op verschillende manieren gebeuren. Een methode die succes heeft is het afleiden van het kind. Het kind wordt een aantal keren gewaarschuwd, persoonlijk en rustig toegesproken. De mimiek van het gezicht van de peuterspeelzaalleidster is een hulpmiddel bij het overbrengen van de boodschap. De peuterspeelzaalleidster keurt gedrag af wanneer het belang van andere kinderen in het gedrang komt. Daarbij wordt het gedrag van het kind afgekeurd, niet het kind! Mikz; een plek waar kinderen in contact komen met anderen In de omgang met kinderen binnen de peuterspeelzaal zijn we voortdurend bezig met het overbrengen van de waarden en normen. Met waarden bedoelen we dingen die we in de omgang met de kinderen belangrijk vinden. De norm is de gedragsregel die uit die waarde voortkomt. Dit doen we als volgt; Voorbeeldgedrag Wij vinden respect, betrokkenheid en begrip voor elkaar, belangrijke waarden. Voorbeeld zien doet volgen. Daarom is het belangrijk dat we ons als volwassenen ervan bewust zijn wat we doen, wat we zeggen en hoe we ons gedragen in bijzijn van het kind. Er zijn altijd minimaal twee peuterspeelzaalleidsters aanwezig. Dit betekent dat er altijd een sociale controle is tussen de peuterspeelzaalleidsters onderling. Kinderen zijn gevoelig en pakken verbale en non-verbale communicatie snel op. We leren het kind met respect om te gaan met materialen van hen zelf en dat van een ander. Voorbeeld: - niet gooien met blokken of auto's, want dan gaan ze stuk en je kunt een ander verwonden; - een pop is niet om mee te voetballen; - een bouwwerk van een ander kind stukmaken is niet grappig - boekjes zijn om te lezen en niet om de blz. uit te scheuren etc.
We zijn ons bewust van in de maatschappij bestaande rolpatronen, maar we proberen bewust deze rolpatronen te doorbreken, jongens mogen met poppen spelen, zowel jongens en meisjes helpen met het dekken van de tafel etc.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Groepsregels In de groep wordt zoveel mogelijk ruimte gelaten aan en rekening gehouden met ieder kind, zonder dat andere kinderen daardoor in de verdrukking komen. Uitgangspunten bij het opstellen van bepaalde groepsregels zijn: - Sociaal samenzijn - Leren elkaar niet te storen als een kind met iets bezig is - Bescherming van het kind tegen gevaarlijke situaties - Elkaar helpen - Elkaar geen pijn doen - Elkaar troosten - Rekening houden met elkaar - Leren zorgvuldig om te gaan met materialen en hun omgeving Oplossen van conflicten Peuterspeelzaalleidsters zijn terughoudend bij het ingrijpen in een conflict tussen groepsgenootjes zolang kinderen elkaar geen pijn doen of er onveilige situaties (kunnen) ontstaan. Heel vaak lost een conflict tussen kinderen zich juist snel op omdat er geen volwassene bij betrokken is. Lukt het de kinderen niet om de ruzie te beslechten, dan zal de peuterspeelzaalleidster een handje helpen. Dit kan door afspraken te maken met het kind als het bijvoorbeeld een krachtmeting betreft rond het gebruik van een stuk speelgoed: “eerst mag hij/zij op de fiets en dan mag jij”. De peuterspeelzaalleidster houdt rekening met de karakterverschillen van de kinderen. Een minder weerbaar kind zal aangemoedigd worden en een nadrukkelijk aanwezig kind wordt afgeremd. Zo zal ook eerst het kind wat verdriet heeft getroost worden, voordat we het voorval met de betrokken kinderen bespreken. Soms helpen waarschuwingen niet, blijft een kind ongevoelig voor opmerkingen of afspraken met de peuterspeelzaalleidster en gaat hij door met het ongewenste gedrag. Om het kind tot bezinning te brengen wordt gebruik gemaakt van een bekend middel; Even apart op een stoel zitten. Gedurende enkele minuten zal het kind op en stoel plaats moeten nemen welke iets is weggeschoven van de andere kinderen. Het kind wordt hierdoor even buiten het groepsgebeuren geplaatst en tot rust gebracht. Over het algemeen is dit een goede methode voor het kind om snel tot zichzelf te komen en weer over te gaan tot de orde van de dag. Culturele verschillen en identiteit Elk kind is welkom ongeacht kleur, achtergrond, eigen aard en aardigheden. Ieder kind heeft zijn eigen capaciteiten, intelligentie en temperament. Vanuit het oogpunt van de diversiteit aan kinderen en hun achtergrond streven we er bewust naar een groepsklimaat te creëren waarin het kind zich geaccepteerd voelt, waarin verschillen tussen kinderen geaccepteerd en gewaardeerd worden. Kinderen zijn niet met vooroordelen geboren. Maar kinderen zijn gevoelig en kunnen vooroordelen overnemen. We streven naar een bewustwording dat ieder wel eens een vooroordeel heeft, maar we letten in het bijzijn van het kind op onze uitspraken, op ons gedrag naar het kind en naar elkaar en veroordelen niet. Wanneer er sprake is van een kind met een handicap wordt er vanuit de peuterspeelzaal gekeken wat de mogelijkheden en de onmogelijkheden zijn om te komen tot verantwoord peuterspeelzaalwerk.
151001 KWM
Pedagogisch werkplan PSZ de Bengelenbak Tot slot Dit pedagogisch werkplan is geen statisch geheel maar een proces dat continu in beweging is. Nieuwe pedagogische ontwikkelingen in het peuterspeelzaalwerk worden door ons gevolgd en met het team besproken. De daaruit voortvloeiende ideeën en samenwerkingsverbanden kunnen in de praktijk worden uitgeprobeerd.
Mikz, sept 2015
151001 KWM
