Peace Village Hostel
[email protected]
Inhoudstafel I. II. III.
Inhoudstafel Instructies Routekaart - Stop 1: Toeristisch Infopunt Mesen - Stop 2: Derry House Cemetery No2 - Stop 3: Wijtschate - Stop 4: Instappunt Zuid, The Bluff - Stop 5: Hill 60 - Stop 6: Hedge Row Cemetery - Stop 7: Bedford House Cemetery - Stop 8: Voormezele Enclosure No3 - Stop 9: Bayernwald - Stop 10: Wijtschate - Stop 11: Pool of Peace - Stop 12: Nieuw-Zeelands Herdenkingspark - Stop 13: Iers Vredespark & Toren - Stop 14: St Niklaas Kerk Mesen
p. 1 p. 2 p. 4 p. 5 p. 8 p. 11 p. 15 p. 16 p. 18 p. 19 p. 23 p. 26 p. 28 p. 30 p. 32 p. 33 p. 34
1
I.
Instructies
Veilig fietsen: -
Het dragen van een helm en een fluojasje is verplicht.
-
Fiets steeds met maximum twee personen naast elkaar en gebruik, waar mogelijk, het fietspad. Let steeds op bij het oversteken van een openbare weg.
-
Als je je fiets achterlaat om een site te bezoeken, zorg dat die op slot is.
-
Het tempo wordt bepaald door de traagste fietser in de groep. Blijf altijd bij je groep en rij niet samen met andere groepjes. Je mag hen wel inhalen.
-
Geef bij vertrek per groepje een GSM-nummer op aan de leerkrachten zodat wij jullie ook kunnen bereiken.
-
Als je onderweg picknickt, laat dan zeker geen afval achter.
Wat te doen bij problemen? -
Bij een ernstig ongeval neem je steeds contact op met de hulpdiensten op het gratis nummer 100. Je licht de groepsleiders / leerkrachten in op het nummer (in te vullen):………….……………..
-
Bij problemen met de fiets contacteer je de mecanicien op het nummer:………………………… Vermeld zeker ook in welke straat of fietsknooppunt je je bevindt.
-
Je kan steeds contact opnemen met de Peace Village op het nummer 057 22 60 40. Het adres is Nieuwkerkestraat 9a in Mesen.
Wat te doen op de stops? In de fietsgids krijg je een routebeschrijving die je langs de knooppunten gidst. Bij elke stop, wordt er een opdracht voorzien. Deze kan je invullen op het antwoordenblad. Gelieven niet te schrijven in de fietsbundel. De score van elke groep wordt vergeleken op basis van correcte antwoorden en de snelheid waarin de groep het parcours aflegde. Kom je op een plaats waar al een andere groep bezig is, probeer dan de vragen in een andere volgorde toe doen.
Fiets verder
wandel naar de volgende opdracht
Start de tablet op
foto nemen met je smartphone of tablet
2
De route is ongeveer 32 km lang. De fietsroute volgt hoofdzakelijk de fietsknooppunten. Dit zijn de getallen in groene cirkels op de kaart. Deze worden ook aangegeven door groene bordjes langs de kant van de weg. Deze knooppunten moeten jullie volgen: 30 – 52 – 50 – 51 – 59 – 46 – 65 – 63 – 33 – 47 – (48) – 53 – 49 – 50 – 92 – 30 Voorbeeld foto hieronder: Hier heb je Knooppunt 3 bereikt. Rechtdoor volg je knooppuntroute 4. Links ga je naar knooppunt 15.
Op de kaart staan ook de stops en de toiletten aangegeven. Bij elke stop is er een opdracht voorzien, deze vul je in op de antwoordenbundel.
3
II. Routekaart
4
III. Route & Opdrachten Opdracht 1: De Eerste Wereldoorlog mag dan wel al 100 jaar geleden zijn, vandaag zijn de sporen nog duidelijk zichtbaar. Daarom noemen we het landschap ook de laatste ooggetuige van de Groote Oorlog. Onderweg kom je langs enkele voorbeelden hiervan. Noteer minstens vijf voorbeelden: Opdracht 2: Tel het aantal militaire begraafplaatsen die je onderweg passeert. Ze tellen enkel mee als je ze ofwel bezoekt of er langsrijdt of wandelt. Een begraafplaats een paar velden verder tel je dus niet mee. Fietsroute: Vertrek aan de Peace Village Hostel en rij naar knooppunt 30. Rij naar rechts richting het kruispunt. Slag linksaf richting de markt. Parkeer de fietsen aan de twee soldaten die de handen schudden.
Stop 1: Toeristisch Infopunt Mesen Opdracht 3: -
Welke historische gebeurtenis beelden de twee soldaten op de markt uit?
Ga het bezoekerscentrum binnen en kijk goed rond. Er zijn ook toiletten aanwezig in het bezoekerscentrum. Start de tablet op en bekijk het eerste filmpje: “Mijnenslag”. In dit filmpje krijg je het verhaal te horen van de Slag om Mesen die centraal staat in deze tocht. Probeer de vragen op te lossen. -
Geef minstens twee voorbeelden van materiaal dat met gebruikte om zo stil mogelijk te werken in de tunnels. 5
-
Wat is de naam van de graaf techniek die ze gebruiken? (zie ook tekening op volgend pagina)
Ga vervolgens in het bezoekerscentrum op zoek naar volgende antwoorden: -
Hoe laat werden de mijnen tot ontploffing gebracht en op welke datum? Wat is de link tussen Adolf Hitler en de kerk van Mesen?
Ga terug naar buiten en neem tenslotte een groepsfoto met de tablet met de Nieuw-Zeelandse soldaat aan de rand van de markt.
6
Fietsroute: Fiets verder naar nummer 52 en neem de eerste straat links op de markt (Ketelstraat).
Aan de T-splitsing ga je naar rechts in de in de Komenstraat en slag links af in de Gapaardstraat vlak voor het fabriekspand. Op het volgende kruispunt (knooppunt 52) kies je de Langebunderstraat en fiets je richting knooppunt 50.
Op het kruispunt tussen de Langebunderstraat en de Waterputstraat slag je rechts af in de Waterputstraat. Op het volgende kruispunt ga je rechtdoor in de Krommestraat. De weg slingert verder tot je plots aan de rechterkant de begraafplaats van Derry House Cemetery No2 ziet. Laat de fietsen buiten de begraafplaats achter.
7
Stop 2: Derry House Cemetery No2 Opdracht 4: Tekst: Commonwealth War Graves Commission (De Oorlogsgravendienst van het Gemenebest) Tussen 1914 en 1918 vochten honderdduizenden soldaten met moed en vastberadenheid om dit kleine hoekje van het Westelijke Front. Het verwoeste landschap van de slagvelden, waarmee de naam ‘Ieper’ vaak in het volksgeheugen verbonden wordt, is al lang verdwenen, maar tot op vandaag zijn er nog steeds talrijke herinneringen aan de onmetelijke impact die de Groote Oorlog op deze streek gehad heeft. De meeste imposante – en tegelijkertijd de meest ontroerende – van deze herinneringen zijn misschien de monumenten van het voormalige Britse rijk of Gemenebest. Hoewel de legers van de verschillende landen in de Frontboog gevochten hebben, is Ieper – bekend als ‘Ypres’ in de Engelssprekende wereld – vooral met de strijdkrachten van het Gemenebest geassocieerd. Deze strijdkrachten diende ononderbroken in Vlaanderen vanaf oktober 1914 tot de wapenstilstand en namen het grootste deel van de verdediging van de stad voor hun rekening. Toen de laatste granaten in oktober 1918 op Ieper vielen, had de frontboog al 185 000 slachtoffers van de Gemenebestlanden opgeëist. In 1919 was de Ieperse frontstreek een trieste en verlaten streek, dik gezaaid met honderden begraafplaatsen, veel meer dan er vandaag de dag nog kunnen gezien worden. De eerste slachtoffers van de oorlog werden, zoals gebruikelijk was, begraven op burgerlijke begraafplaatsen en kerkhoven. Heel wat begraafplaatsen ontstonden tijdens de oorlog bij verbandposten of hospitalen (hospitaal begraafplaatsen). Andere slagveldbegraafplaatsen waren dan weer het onmiddellijke gevolg aan een specifieke veldslag. Deze begraafplaatsen waren vaak niet meer dan een ruw perk van vertrappelde aarde, met een aantal onregelmatige rijen graven aangeduid door een paar stukken kapotgeschoten hout. Overal in de velden, langs de kanaaloevers of naast de wegen vond met kleine groepjes graven en ontelbare andere stoffelijke resten langen nog steeds onbegraven op de oude slagvelden. De burgerlijke bevolking wilde zo spoedig mogelijk naar hun stad terugkeren maar het was eerst nodig om aan de onaangename taak van het ‘ordenen’ van de doden te beginnen. De grote slagveldbegraafplaatsen werden meestal ter plaatse in stand gehouden, maar de soldaten in de veel kleinere perken werden in nieuw aangelegde verzamelbegraafplaatsen herbegraven. De houten kruisjes werden geleidelijk aan vervangen door de witte grafstenen uit portlandsteen.
8
Bij deze zoekactie werden de stoffelijke overschotten van duizenden soldaten ontdekt, soldaten die tijdens de hitte van de strijd moesten achtergelaten worden. Vele slachtoffers hadden meerdere jaren in het niemandsland gelegen met als gevolg dat alle tekens van identificatie verloren waren gegaan zijn. Deze onbekende soldaten – meer dan 40 000 – vertegenwoordigen een derde van alle slachtoffers die nu op de begraafplaatsen van de Ieperse Frontboog liggen. Hun grafzerken, met het opschrift ‘A SOLDIER OF THE GREAT WAR, KNOWN UNTO GOD’ (Een soldaat van de Groote Oorlog, bekend door God), zijn overal talrijk te vinden.
Vragen: Begraafplaatsen kwamen op verschillende wijzen tot staan. In de tekst is sprake van vier types begraafplaatsen. -
Om welke gaat het?
Elke begraafplaats heeft een register met de slachtoffers en een gastenboek, dat kan je terugvinden in het kluisje bij de ingang. -
Zoek op welke twee types begraafplaatsen in aanmerking komen voor Derry House No2 Cemetery?
-
Verklaar de naam van de begraafplaats.
9
Het feit dat deze begraafplaats het achtervoegsel “No2” kreeg, wijst er op dat er ooit meerdere begraafplaatsen waren rond deze boerderij met dezelfde naam. Nogmaals bewijs van de talloze kleinere begraafplaatsen die samengevoegd werden. In het tweede deel van de begraafplaats kan je nog een bunker terugvinden. Vul het overzichtje van het aantal gesneuvelden van het Britse Gemenebest in de Ieperboog aan en reken zo uit ongeveer hoeveel soldaten nog steeds niet gevonden werden:
Ongeveer overzicht gesneuvelden Brits Gemenebest in de regio Ieper Totaal aantal gesneuvelden van het Gemenebest in WO1 -
-
Aantal soldaten op militaire begraafplaatsen o
Aantal gekende soldaten op de begraafplaatsen
o
Aantal onbekende soldaten op de begraafplaatsen
Aantal vermiste soldaten buiten de begraafplaatsen Elk jaar worden in de Westhoek nog tal van lichamen gevonden. Start de tablet op en bekijk het derde filmpje: “Herbegraving Derry House No2”. Op 5 april 2016 werden hier 3 onbekende soldaten herbegraven. Elk jaar vinden nog gelijkaardige plechtigheden plaats.
Wat vinden jullie van deze herbegravingen? Welke gevoelens roept dit op bij jullie?
Fietsroute: Keer terug naar de Krommestraat en sla rechts af in de richting van Wijtschate, het drop in de verte. Aan de T-splitsing ga je naar links in de Houthemstraat. Steek de grote weg over (let op!) en rij verder richting de mark. Op de Markt van Wijtschate kan je knooppunt 50 vinden.
10
Stop 3: Markt Wijtschate Opdracht 5: De populaire tv-reeks “Eigen kweek” werd voor een groot stuk opgenomen in het dorp Wijtschate. Verschillende scenes werden gefilmd hier op de markt. Hieronder zie je enkele foto’s uit scenes. Probeer deze zo goed mogelijk na te spelen en neem telkens een zo exact mogelijke foto. Let hierbij op kleine attributen, de positie van de mensen en de gebouwen.
11
12
Vervolg je weg naar knooppunt 51 door de markt te verlaten via de Hospicestraat. Steek de weg terug over en rij altijd rechtdoor tot je aan het kruispunt met de Duivenstraat komt. Hier heb je het Knooppunt 51 bereikt.
Sla links af richting Knooppunt 59 op de Palingbeekstraat en vervolg je weg van daar naar knooppunt 46 op dezelfde straat. Ga rechtdoor via het fietspad door het golfterrein. Bij het bos stap je af en neem je de fiets aan de hand. Daal het pad af aan de linkerkant en steek even verder via de brug het kanaal over. Aan de overkant ga je naar rechts en wandel je de heuvel terug op, voorbij het restaurant. Laat de fietsen gesloten achter aan de fietsenstalling op de parking.
13
Heb je een toilet nodig? Wandel dan naar de andere hoek van de parking. Ga het wandelpad. Als je aan de grote open speelweide komt, zie je aan de rechterkant een zwarte blokhut met aan de achterkant toiletten.
WC
Wandel daarna terug naar de fietsenstalling en ga bij de cafetaria (het witte gebouw) naar rechts het pad op naar Instappunt Zuid.
Wandel verder naar het Instappunt / bezoekerscentrum.
14
Stop 4: Instappunt Zuid / The Bluff Opdracht 6: Druk twee keer op de knop Nederlands en bekijk de film die hier gespeeld wordt in het bezoekerscentrum. Hoe is de heuvel, die de Britten ‘The Bluff’ noemden, ontstaan? Na de film, steek je het pad over en wandel je over het houten vlonderpad door het kraterlandschap. Tussen juni 1915 en juni 1917 bleef de frontlijn hier min of meer op dezelfde plaats. De oude loopgraven worden vandaag aangeduid in het landschap met een rode of blauwe band. De rode band stelt de ………………………………………………….. (nationaliteit) loopgraven voor. De blauwe band stelt de …………………………………………………… (nationaliteit) loopgraven voor. Wandel op de brug naar het uitkijkpunt met de panoramische foto. De oude frontlijn wordt hier afgebeeld door de herdenkingsbomen en een haag. Wat is de naam van de uitstulping in de Duitse frontlijn die je in het landschap kan zien?
Fietsroute: Ga terug naar de fietsen en rij de lange oprijlaan (Palingbeekstraat) af, sla links af op de Komenseweg naar knooppunt 65. Slag hier rechts af in de Zwarteleenstraat tot aan de site van Hill 60 (richting knooppunt 85)
Laat de fietsen gesloten achter aan de parking bij het kraterlandschap van Hill 60.
15
Stop 5: Hill 60 / The Caterpillar Opdracht 7: Wandel over het vlonderpad door het kraterlandschap van Hill 60. De heuvel wisselede herhaaldelijk van bezetting maar toch behielden de Duitsers voor het grootste deel van de oorlog de overmacht. Ze bouwden de heuvel uit tot een onneembare stelling. Let op de betonnen schuilplaatsen en hoe dicht ze zich bij elkaar bevinden. Loop gerust eens rond op de site en beantwoord onderstaande vragen: -
Verklaar de naam Hill 60.
-
Hill 60 is een artificiële heuvel, aangelegd door de mens. Waar kwam de aarde vandaan? Aan het einde van het vlonderpad is er een uitzichtspunt op de stad Ieper. Er staan ook twee monumentjes. Start hier de tablet terug op en kijk naar het filmpje “Beneath Hill 60”. Deze film speelt zich zogezegd af in de tunnels die zich onder jullie bevinden. Bekijk het filmfragment en beantwoord volgende vragen. Hou rekening met de zon op het scherm, bekijk de film best in de schaduw.
-
Welk dier komt aan bod in dit filmpje? Waarvoor denk je dat ze het gebruiken?
-
Uit welk land kwamen de tunnelers die op 7 juni 1917 de mijn onder Hill 60 deden ontploffen? Tip, kijk op het monument aan de straatkant.
-
Een van de monumenten vertoont kogelinslagen. Wanneer denk je dat kan gebeurt zijn? Steek de brug over. Aan de linkerkant vindt je een panoramische foto van het oude slagveld. Let op de details op de foto. Na de brug slag je opnieuw links af en volg je het pad tot aan de tweede krater, de Caterpillar (de rups).
Bereken aan de hand van onderstaande gegevens en formule het volume van de krater. Gebruik de rekenmachine op je gsm of smartphone. Met andere woorden, als je de krater zou willen opvullen, hoeveel kubiek meter aarde zou je nodig hebben? Gebruik onderstaande formule en haal de gegevens uit het artikel.
16
𝑟𝑐 = straal krater d = diepte krater 1
Volume = 6 π d (3 𝑟𝑐² + d² )
Fietsroute: Wandel terug naar jullie fietsen en fiets terug van waar je komt, voorbij de spoorwegbrug tot knooppunt 65. Slag hier rechts af in de Komenseweg richting knooppunt 63. Hier sla je links af in de Verbrande Molenstraat en rij je de heuvel terug af. Aan de linkerkant fiets je langs een militaire begraafplaats. Fiets nog even verder tot je een nieuw onverhard pad aan de linkerkant ziet. Wandel hier met je fiets aan de hand op het pad rechtdoor tot je aan Hedge Row Trench Cemetery komt.
17
Stop 6: Hedge Row Cemetery Opdracht 8: Zoals je kan zien, staan de grafstenen op deze begraafplaats grotendeels in een cirkel. Wat is hier de reden voor?
Hoeveel Australische begraven?
soldaten
liggen
hier
Fietsroute: Keer terug naar jullie fiets en vervolg jullie weg verder op de Verbrande Molenstraat richting knooppunt 47. Vlak voor de bocht, kom je aan de rechterkant voorbij een wei met daarachter een gebouw van de sterrenwacht. Hier zijn publieke toiletten aanwezig.
<= WC
Vervolg de Verbande Molenstraat tot op het kruispunt met de Vaartstraat. Sla hier links af richting Knooppunt 47.
18
Bij het smalle kanaal sla je rechts af op het Bijlander fietspad (richting knooppunt 48) en rij je langs het water tot aan de grote weg (Rijselseweg). Steek de weg NIET over, volg knooppunt 48 niet verder. Blijf aan de rechterkant van de weg op het fietspad en fiets verder voorbij de tot je aan de grote militaire begraafplaats van Bedford House Cemetery komt.
Stop 7: Bedford House Cemetery Opdracht 9: Bedford House Cemetery ontstond tijdens de Eerste Wereldoorlog in het park van het kasteel Kerskenhove, later ook wel Rozendaal genoemd, eigendom van de familie de Stuer. Zoals talrijke andere kasteelparken en kastelen in het Ieperse was Rozendaal in gebruik als veldhospitaal en brigade-hoofdkwartier. Een tijdje liep de frontlijn hier zelfs door. Het kasteel kreeg door de Britse militairen van het Bedfordshire Regiment de nieuwe bijnaam "Bedford House”. Meer dan eens overigens bleef die nauwe band tussen het verdwenen kasteel en de begraafplaats nog bewaard in de huidige benamingen. De begraafplaatsen worden al sinds 1917 beheert door een organisatie die vandaag onder de naam “Commonwealth War Graves Commission” gekend is. Deze oorlogsgraven commissie van het Gemenebest werd al tijdens de oorlog gesticht en stond in de jaren na de oorlog in voor de aanleg en het onderhoud van de begraafplaats. Terwijl het kasteel dag na dag verder in puin werd geschoten, werden er bijna wekelijks nieuwe graven in het park aangelegd. Na de oorlog werd beslist om de reeds bestaande graven te integreren in de nieuwe grotere begraafplaats. Architect Von Berg besliste om in zijn ontwerp en architectuur te verwijzen naar het oude kasteel en park. Vandaag liggen er 5 144 soldaten begraven van meer dan 7 verschillende nationaliteiten. Neem een kijkje op de begraafplaats.
Kasteel Rozendal – Kerskenhove of Bedford House voor WO1 19
-
Welke elementen in het landschap zie je die mogelijks kunnen verwijzen naar het kasteel en het park?
Op de grafstenen van de gekende soldaten, vind je het embleem terug. Als het gaat om een soldaat van het toenmalige Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland, dan zie je het embleem van zijn eenheid terug. Als het gaat om een soldaat van een van de Britse kolonies (of dominions zoals de meeste genoemd werden), dan krijg je het embleem van het land te zien. Het embleem van het ‘Hampshire Regiment’, een soldaat van het toenmalige Verenigd Koningrijk van Groot-Brittannië en Ierland. Het embleem van ‘New Zealand’ verwijst naar het graf van een NieuwZeelandse soldaat. Op de begraafplaats liggen vandaag dus niet alleen Britse soldaten, maar ook soldaten van het voormalige Britse rijk of, zoals we het vandaag noemen, het Gemenebest. -
Hoeveel verschillende nationaliteiten van hedendaagse landen van vandaag herken je op de grafstenen? Neem van elke nationaliteit een foto met de tablet of je smartphone.
Op de begraafplaats vinden we ook enkele uitzonderlijke graven terug. Gebruik het onderstaande plannetje om hen terug te vinden. De begraafplaats is opgedeeld in meerdere ‘enclosures’ of stukken. Elk ‘plot’ of stukje van de begraafplaats krijgt een romeins cijfer dat je ook kan terugvinden op de laatste en eerste steen elke rij. Elke rij krijgt een letter. Neem telkens een foto van de grafsteen met de tablet.
1. Rupert Prince Hallowes VC MC – graf: Enclosure 4
Plot XIV
Rij B
Tweede Luitenant Rupert Prince Hallowes (5 May 1881 – 30 September 1915) ontving tijdens de Groote Oorlog twee hoge medailles voor moed, het “Military Cross” en de hoogst mogelijke Britse medaille, het “Victoria Cross”. Deze werden toegekend voor zijn acties tijdens de gevechten bij het Hooge (5 km hier vandaan) tussen 25 september en 1 oktober 1915.
20
“Victoria Cross toegekend wegens uitzonderlijke dapperheid en toewijding tijdens de gevechten aan het Hooge. Tweede Luitenant Hallows toonde tijdens deze slag uitzonderlijke dapperheid en onvermoeibare energie. Hij gaf een uitzonderlijk voorbeeld aan zijn mannen tijdens vier lange en uitputtende bombardementen. Meer dan eens sprong hij boven de loopgraaf, ongeacht het gevaar, om zijn mannen aan te moedigen. Hij verkende de Duitse posities en ging, toen de granaten op waren, een nieuwe voorraad halen tijdens een zwaar bombardement. Zelfs nadat hij dodelijk geraakt werd, bleef hij zijn mannen aanmoedigen.” — London Gazette", No. 29371, 16 november 1915 Rupert overleed op 30 september en werd hier begraven. Hij kreeg een speciale grafsteen met het Victoria Cross in plaats van een religieus symbool. Neem een foto van zijn graf.
2. Fred Torey – Graf: Enclosure 4
Plot I
Rij M
Wat is bijzonder aan deze grafsteen? Neem een foto met de tablet.
3. Frederick Turner – graf: Enclosure 4
Plot IV
Rij A
Soldaat (Private) Frederick Turner nam vrijwillige dienst bij 1/6th Northumberland Fusiliers in 1915. Op 11 september 1916 raakte hij gewond. Het volgende jaar vocht hij in de buurt van Arras (Frankrijk) toen hij plots als vermist werd opgegeven. Hij werd zes dagen later, zonder zijn uitrusting, gearresteerd. Een maand later wist hij uit de gevangenis te ontsnappen. Maar opnieuw werd hij betrapt, dit keer op een trein richting Calais en uiteindelijk Engeland. Toen de politie het rijtuig binnen ging, probeerde hij te vergeefs nog weg te lopen. Tijdens de krijgsraad, de militaire rechtbank, beweerde hij te leiden onder acute depressie. Hij was al 20 maanden, zonder verlof, aan het front. Hij werd schuldig gevonden aan lafheid en desertie en werd door zijn eigen vrienden geëxecuteerd op 23 oktober 1917. Frederick was toen 31 jaar. Net als heel wat soldaten, denken we ook dat Frederick leed aan posttraumatische stress of zoals het tijdens de oorlog genoemd werd: “shell shock”. Soldaten waren zo angstig van de zware en luide bombardementen, dat ze hun doen en laten niet meer onder controle hadden. Dit werd echter niet erkend door het Britse leger. De jongste soldaat die de kogel kreeg was pas 17 jaar. De ouders van Frederick lieten deze tekst toevoegen aan zijn grafsteen: Came to Jesus as I was
Weary, worn and sad
I found in him
A resting place
Lafheid en heldendaden liggen soms dicht bij elkaar. Praat even na over deze drie slachtoffers in jullie groepje. Wat is jullie mening rond deze militaire regels die van de ene soldaat een held en van de andere een lafaard maken?
21
22
Fietsroute: Fiets terug van waar je komt langs de Rijselseweg. Aan het kanaal, steek je straat over en rij je richting knooppunt 48. Voor je aan put 48 komt, sla je links af in de Kalleputstraat richting knooppunt 53. Fiets richting Voormezele. Aan de T-splitsing met de dorpskern, ga je eerst naar rechts (Voormezeledorp) tot aan de militaire begraafplaats Voormezele Enclosure No3. Laat de fietsen gesloten achter buiten de begraafplaats.
23
Stop 8: Voormezele Enclosure No3 Opdracht 10: Zoek een grafsteen van een willekeurige onbekende soldaat. Als gevolg van het beleidsprincipe dat de doden van het toenmalige Britse Imperium moesten begraven worden in de streek waar zij sneuvelden – in de landen waarvoor zij hun levens opofferden – vormden de begraafplaatsen en de monumenten van het Gemenebest een unieke getuigenis van de oorlog die hier in Vlaanderen uitgevochten werd. Alle gesneuvelden kregen dezelfde grafsteen en worden gelijk behandeld. Slechts één onbekende soldaat per land mocht naar huis terugkeren, “de onbekende soldaat”. Elk land heeft vandaag een groot monument voor hun onbekende soldaat. Hij symboliseert alle gesneuvelden en het heeft de familie een plek om te bezoeken. De onbekende soldaat die naar het Verenigd Koninkrijk werd teruggebracht, ligt begraven in Westminster Abbey in Londen. Hij werd begraven op 11 november 1920 in het bijzijn van de koning, tal van politici en honderden mensen die allemaal hoopten dat het hun zoon was. Eén van de moeders schreef die avond de volgende brief aan haar zoon. Lees deze voor aan de groep:
Dear Boy I am so happy I have found you at last. I am sure the authorities did all they could, but oh, I am so thankful that the long and bitter disappointment of opening official envelopes is ended. I am thankful that I shall never again have to read those cruel words….’Regret – No Trace’…..I have found you at last. Today I stood by your grave. It seemed such a little grave for your great heart. The King and all the mighty of the land were about us, but it was my arms you felt around you as you sank to sleep. When the bugles blew Reveille, I almost cried ‘Hush!’ for I had heard your drowsy sigh of content. Sleep well; it has been such a long and tiring day. You will be rested when morning breaks. Tonight, when it is very dark, when all the statues are asleep and the Abbey silent as the grave, I shall steal through the portal of the Mansion of the Dead, past the rows of famous warriors, and I will whisper to you words that no one else shall ever hear. And kiss you goodnight. 24
Zoek het graf van George Llewelyn Davies op. Gebruik hiervoor het register van de begraafplaats dat je aan de ingang kan vinden. Neem een foto van zijn graf. George werd geboren op 20 juli 1883. Hij was de oudste zoon van Arthur en Sylvia Llewelyn Davies. Met zijn vier jongere broers (waaronder Jack & Michael) vormden ze de inspiratie voor het toneelstuk van schrijver J.M. Barrie. Samen met hun kindermeisje Mary Hodgson, spraken de jongens regelmatig af met de schrijven in Kensington Gardens, Londen waar duchtig geravot werd. Barry vernoemde meerdere personages naar de broers, zo werd George Davies George Darling in het fantasieverhaal ……. .
Foto’s van George’s broer, Michael Davies Fietsroute: Fiets terug van waar je komt richting de dorpskern naar knooppunt 53. Ga op het rondpunt naar rechts en volg de weg als die naar rechts afdraait.
Aan de tweesplitsing op de Wijtschaatsestraat bij het kappelletje, ga je naar links en fiets je tot aan het bos. Laat de fietsen gesloten achter bij de fietsstalling en wandel naar de site van Bayernwald.
25
Haal de tickets uit je tas en scan ze aan de toegangspoort. Let op: ga één per één binnen in het draaihek. Sta in het hek als je het ticket scant. De tickets heb je niet meer nodig om buiten te raken.
Stop 9: Bayernwald Opdracht 11: In de hut kan je een maquette bekijken van de streek. Probeer te achterhalen waar jullie nu staan. Op de kaart kan je ook de kraters zien die op 7 juni 1917 ontstonden tijdens de ontploffing van de 19 ondergrondse mijnen. Enkele van de mijnen ontploften ook niet. Hoeveel zijn dat er in totaal?
Net zoals op de meeste plaatsen aan het front tussen Ieper en Mesen, bezetten de Duitsers ook hier de hoger gelegen grond. Juist voorbij het hoogste punt bouwen ze hun loopgraven om ze zo te verstoppen voor de Britse soldaten aan de voet van de heuvel. Wat zijn voor de Duitsers de voordelen van de hoger gelegen stellingen?
26
In 1916 merken de Duitse wachtposten achter de Britse loopgraven een blauwe kleur op. Het gaat om blauwe klei uit de diepe ondergrond. Het is het bewijs dat de Britten een tunnel aan het graven zijn. De Duitsers nemen meteen voorzorgsmaatregelen door een nieuwe constructie te bouwen. Om welke constructie gaat het en hoeveel zijn er vandaag nog te zien op deze site?
Om te voorkomen dat een explosie (obus, granaat, mortier, etc.) een groot deel van de loopgraaf kon vernielen, koos men er voor om de loopgraven te laten zigzaggen. Zo kon men zich om de hoek schuilhouden. Als de bombardementen te hevig werden, konden de soldaten ook nog elders schuilen. Om wat gaat het en hoeveel kan je er vandaag nog op de site zien?
Fietsroute:
Rij verder in de Voormezelestraat door het bos. Aan de T-splitsing ga je naar links op de Vierstraat richting de Markt van Wijtschate tot aan knooppunt 50.
27
Stop 10: Wijtschate Opdarcht 12: Hieronder kan je historische foto’s zien van Wijtschate voor, tijdens en na de oorlog. Alle foto’s werden genomen op en rond de markt. Probeer hedendaagse kopies te nemen van deze foto’s met je smartphone of tablet.
28
29
Fietsroute: Vervolg je weg in de Wulvergemstraat richting knooppunt 92. Aan het kruispunt met de Kruisstraat ga je naar rechts richting knooppunt 62. Op het hoogste punt van de weg kom je voorbij een andere krater met bos, de Pool of Peace. Laat de fietsen gesloten achter voor het hek. Ga niet verder tot aan knooppunt 62.
Stop 11: Pool of Peace Opdracht 13: Wandel de kasseien op tot aan het panoramabord. Als je met je rug naar de krater staat, zie je het heuvelachtige landschap. Met 80 meter boven de zeespiegel, bevinden we ons nu op een van de hoogste punten in de Westhoek. Van hieruit konden voor de oorlog 29 molens waargenomen worden. Zo ook de drie eeuwen oude Spanbroekmolen van molenaar August Deconinck die oorspronkelijk op deze plaats stond. Een broer van de molenaar, Henri Deconinck, woonde in de herherg 'In Spanbroekmolen' (in de volksmond ‘t Meulentje), gelegen waar nu de boerderij staat. Toen de oorlog uitbrak lag het materiaal gereed om de molen een grondige herstelling te laten ondergaan. Begin oktober begonnen de gevechten tussen de Duitse en Engelse legers. Op 7 oktober trok het 4de Duitse cavaleriekorps richting KasseI. De Spanbroekmolen draaide rustig door, hoewel enkele molens in de omtrek reeds in brand stonden. De Duitse verkenners verdachten Deconinck ervan, tekens te geven aan de vijand. De molenaar wist zich echter uit de situatie te praten. Vier dagen later liep het minder goed af, toen de Engelsen in de draaiende molen een uiting van spionage zagen. Ze dreigden de molenaar, zijn zoon Maurits en een knecht te executeren. De molen werd meteen stilgelegd en de familie wist ternauwernood te ontkomen naar Kemmel, achter de Engelse gevechtslinies. August en Maurits riskeerden het om enkele dagen later, tijdens een gevechtspauze, nog eens naar de molen terug te keren. Ze konden de pas aangekochte nieuwe molenstenen en nog wat materiaal onder de grond verstoppen, maar moesten toen op de vlucht slaan bij nieuwe beschietingen. Op 1 november 1914 brandde de Spanbroekmolen als een toorts. Na de oorlog kon enkel één stuk wiek worden teruggevonden. Net als op zo veel plaatsen in de streek, slaagden de Duitsers er in om deze hoogte te bezetten. Om hen van de heuvel te verdrijven, begonnen de Britse ‘tunneling companies’ op 1 januari met het graven van een 521,21 meter horizontale tunnel onder de heuvel. De tunnel begon ongeveer waar je vandaag het bosje centraal in het landschap ziet. De tunnel was in totaal 26,82 meter diep toen ze onder de top van de heuvel kwam. Op 7 juni om 3u12 ’s ochtends werd 45 000 ton springstof tot 30
ontploffing gebracht. De mijn ontplofte een beetje te laat, zodat de luchtverplaatsing ook voor slachtoffers zorgde onder de Ierse troepen die aanvielen. De krater lag er zo vredig bij, dat in 1931 aalmoezenier Tubby Clayton hem de ‘Pool of Peace’ noemde. Opdracht: Volgens de Stelling van Pythagoras is in een rechthoekige driehoek de som van de kwadraten van de lengtes van de rechthoekszijden gelijk aan het kwadraat van de lengte van de schuine zijde. Bereken nu, hoeveel de afstand bedraagt tussen het centrum van de krater en het begin van de tunnel. Vul de afstanden aan op onderstaande driehoek.
krater vandaag
Afstand krater tot aan tunnel: …………………………… Diepte tunnel: ………………..
Afstand tunnel:
……………………………
Begin tunnel
Fietsroute: Keer terug langs de zelfde weg tot je aan Knooppunt 92 komt. Fiets verder de heuvel af en volg de aanwijzingen naar knooppunt 30. Sla de Katteputstraat rechts in en neem de volgende rechts in de Kortestraat. Steek de Mesenstraat over naar de Nieuw-Zeelanderstraat. Klim de heuvel naar Mesen op. Boven op de heuvel, vlak voor de eerste huizen, kom je voorbij het Nieuw-Zeelandse Herdenkingspark. Laat de fietsen hier gesloten achter.
31
Stop 12:Nieuw-Zeelands Herdenkingspark Opdracht 13: Welkom in het Nieuw-Zeelands Herdenkingspark. Tijdens de Slag om Mesen was de Nieuw-Zeelandse Divisie verantwoordelijk voor de inname van Mesen. In het park kan je twee Duitse betonnen schuilplaatsen terugvinden alsook de herdenkingsobelisk. Neem zeker een kijkje in de bunkers. -
Wat was het symbool van de Nieuw-Zeelandse Divisie? Het is vandaag nog steeds een veel gebruikt symbool in Nieuw-Zeeland.
-
Ondertussen weten jullie al dat de Slag om Mesen op 7 juni 1917 begon. Maar op welke datum eindigde de slag?
Fietsroute: Ga het park uit en fiets verder aan de rechterkant voorbij de eerste huizen. Aan het volgende kruispunt sla je rechts af in de Armentierssteenweg.
Vlak voor je de heuvel terug affietst, kom je voorbij een grote ronde toren. Laten de fietsen hier op slot achter aan de poort.
32
Stop 13: Iers Vredespark & Toren Opdracht 14: Ierland is al eeuwen een ‘verdeeld’ land tussen het Ierse katholieke zuiden en het protestantse noorden. Ook tijdens WO1 speelde deze verdeeldheid een rol met de 16de Ierse en 36ste Noord-Ierse Divisie. Tijdens de Slag om Mesen vochten ze zij aan zij. Om dit te herdenken, werd dit park gebouwd. ‘The Island of Ireland Peace Park’ of het ‘Ierse vredespark’ wil een nationaal gedenkteken zijn waarbij alle Ieren herdacht worden die omkwamen tijdens de Eerste Wereldoorlog, en dit zonder onderscheid te maken tussen afkomst, religie of militaire eenheid. Het Iers Vredespark zit vol verwijzingen naar de geschiedenis. Probeer volgend kruiswoordraadsel in te vullen. Een spatie betekent een vakje vrijlaten.
33
Fietsroute: Ga het park uit en rij naar links terug van waar je komt op de Armentierssteenweg. Fiets verder richting Knooppunt 30. Blijf de weg volgen tot aan de kerk. Laat de fiets gesloten achter voor de kerk.
Stop 14: St Niklaas Kerk Mesen Opdracht 15: Voor de kerk staat een monumentje voor lans-korporaal Samuel Frickleton. -
Welke medaille werd hem toegekend?
Ga de kerk binnen en wandel naar het altaar. Ga de deur binnen aan de rechterkant en daal af naar de crypte. Hier ligt een gedenksteen voor de Gravin van Vlaanderen die in 1057 de abdij van Mesen stichtte. -
Wat was haar voornaam?
Keer terug naar boven en ga de deur aan de andere kant binnen en klim tot de toren naar boven. Let op van de steile trap. Wacht aan de kerkklokken op de rest. -
Hoeveel klokken hangen er in de kerktoren?
Ga met de leerkracht de houten trappen op en geniet van het uitzicht. Probeer na te gaan waar jullie vandaag gefietst hebben. Neem een foto van het uitzicht.
Fietsroute: Fiets verder naar de markt van Mesen. Fiets verder richting Knooppunt 30. Op de markt ga je naar links, voorbij het standbeeld van de twee soldaten die elkaar de hand schudden. Op het kruispunt sla je rechts af in de Gentstraat.
Aan het kruispunt ga je tenslotte naar links in de Nieuwkerkestraat tot aan de Peace Village Hostel. Breng het materiaal met de antwoorden terug naar de leerkrachten. 34
