Paul Baart, voorzitter NIVRA
Het verslagjaar 2000-2001 was een cruciaal jaar voor het accountantsberoep. De evaluatie van de wetgeving nadert zijn voltooiing, de internationale discussie over onafhankelijkheid is in volle gang, en ook rond onderwijs, forensische accountancy en verslaggevingsregels gebeurt het nodige. Voor het NIVRA blijft de eigen beleidsnota het vertrekpunt in de discussies. ‘We willen een brede beroepsorganisatie, onafhankelijkheidsregels die aansluiten bij de Europese regels, en we zijn voorstander van extern toezicht, maar zonder door te schieten.’
NIVRA-voorzitter Paul Baart kijkt
De centrale begrippen uit de
tevreden terug op het afgelopen
beleidsnota, kwaliteit en trans-
jaar. ‘Op allerlei fronten zijn we
parantie, waren in alle discussies
druk bezig geweest en is vooruit-
het vertrekpunt, vertelt Paul Baart.
gang geboekt.’
‘Die begrippen zijn nog steeds
Als eerste noemt hij de ‘verdere
relevant. In de discussie over de
uitwerking’ van de in mei 2000
wetgeving zijn later helaas ook
gepresenteerde beleidsnota
allerlei politieke elementen binnen-
Kwaliteit en Transparantie. ‘Vanuit
geslopen, maar de kern is voor
de interne werkgroepen die zich
ons nog altijd: kwaliteit. En daar-
daarmee bezig hebben gehouden
aan gekoppeld transparantie, van-
is een enorme betrokkenheid
wege de geloofwaardigheid. In de
getoond. Belangrijk is dat we de
complexe omgeving waarmee we
gedachtevorming rond de nota
te maken hebben, moeten we als
niet alleen tot het NIVRA zelf heb-
beroep en beroepsorganisatie
ben beperkt en ook hebben afge-
laten zien dat we de dingen die er
stemd met externe partijen. Er is
maatschappelijk toe doen goed
uitgebreid overlegd met toezicht-
voor elkaar hebben, en de kwa-
houders zoals de STE en De
liteit kunnen garanderen. Als dat
Nederlandsche Bank, en werkge-
in orde is, hoef je over de rest
versorganisaties zoals VNO-NCW
eigenlijk niet meer zoveel te dis-
en MKB Nederland. Die open
cussiëren. Laat mensen van buiten
opstelling en aandacht voor maat-
dus maar meekijken hoe we het
schappelijke belangen vinden we
aanpakken.’
erg belangrijk.’
1
Evaluatie
en herkenbare structuur komt
Een van de belangrijkste ‘lopende
voor de groep die daadwerkelijk
zaken’ was en is de evaluatie van
certificeert. Daar kun je dan bij-
de accountantswetgeving. De eer-
voorbeeld extern toezicht aan kop-
ste tastbare stap in dat proces was
pelen. Wat ons betreft hoort eigen
het verschijnen van het rapport
onderzoek door de externe toe-
van bureau Berenschot in het
zichthouder daar overigens niet
najaar van 2000.
bij. Het toezicht moet niet door-
Paul Baart: ‘Veel daarvan is in lijn
schieten en doublures met de
met onze eigen beleidsnota, dus
beroepsorganisatie moeten zoveel
in grote lijnen konden wij ons in
mogelijk worden vermeden.’
de conclusies goed vinden. Het
Ook op de opleiding wil het
rapport bevestigt dat het accoun-
NIVRA grip houden, met name op
tantsberoep in Nederland goed is
het tweede, postdoctorale deel.
georganiseerd. Ook als beroepsor-
Baart: ‘De beroepsorganisatie
ganisatie kregen we een mooi
moet daarnaast verantwoordelijk
cijfer. Met de conclusie van
blijven voor de praktijkstage en
Berenschot dat een scheiding tus-
voor de vaststelling van het
sen controle en advies niet nodig
beroepsprofiel. Dat is tenslotte de
is, zijn we het eens. Dat neemt
basis voor het opleidings- en exa-
niet weg dat wij vinden dat de
menprofiel. Handhaving van de
regelgeving op sommige terreinen
kwaliteit van de instroom in het
iets moet worden aangescherpt,
beroep is een van onze kerntaken
bijvoorbeeld op het punt van
en zal dat moeten blijven. Dit zal
onafhankelijkheid.’
verankerd moeten worden in het
Het conceptvoorstel dat het kabi-
toezicht op de postdoctorale oplei-
net de beroepsorganisaties in juni
ding.’
2001 voorlegde is volgens het NIVRA eveneens een goed uit-
Forensische accountants
gangspunt voor verder overleg. ‘Al
Een actueel voorbeeld van
hebben we daarbij wel duidelijke
accountants die doorgaans niet
kanttekeningen. Zo vinden wij dat
certificeren maar wier activiteiten
een beroepsorganisatie alle
wel van maatschappelijk belang
accountants met de certificerende
zijn, zijn de forensische accoun-
bevoegdheid moet omvatten, ook
tants. In de publiciteit is over dit
degenen die in de praktijk niet
relatief nieuwe specialisme nogal
certificeren. Het is een maatschap-
wat te doen geweest. Het NIVRA
pelijk belang om grip te houden
heeft daar op gereageerd door
op het gehele pluriforme beroep.
een werkgroep in het leven te roe-
Ook niet-certificerend accountants
pen, samengesteld uit leden van
doen namelijk dingen die maat-
het bestuur en vertegenwoordi-
schappelijk relevant zijn. Door een
gers van de functionele gespreks-
breed lidmaatschap bind je al die
groep van forensisch accountants
accountants aan de gedrags- en
FORAC.
beroepsregels en het tuchtrecht.
Baart: ‘Uit de uitspraken van de
Wel zijn wij er voorstander van
tuchtrechter blijkt dat de beroeps-
dat er binnen die brede, plurifor-
en gedragsregels adequaat zijn,
me beroepsorganisatie een aparte
ook voor forensisch accountants.
2001 Koninklijk NIVRA
2
‘KWALITEIT EN TRANSPARANTIE BLIJVEN ONS UITGANGSPUNT’
Maar gezien de opgedane erva-
begrippen kwaliteit en transparan-
ring en de discussies in en buiten
tie voor het NIVRA weer als uit-
het vak is het nodig ze op onder-
gangspunt. ‘Onafhankelijkheid is
delen wat specifieker te maken.
een fundamenteel onderdeel van
De werkgroep is al een eind opge-
kwaliteit, naast zaken als onder-
schoten met onder meer hoor en
wijs, een licentiestelsel, permanen-
wederhoor, de status en bewijs-
te educatie en collegiale toetsing’,
kracht van interviewverslagen, en
aldus Baart. Er is een breed
de rechten van betrokkenen. Op
samengestelde werkgroep mee
korte termijn zal de rapportage
bezig geweest en net als bij de
gereed kunnen zijn.’
beleidsnota hebben we ook de onafhankelijkheidsdiscussie afge-
Onafhankelijkheid
stemd met externe partijen. In de
Van internationaal karakter is de
externe klankbordgroep zitten ver-
discussie over de onafhankelijkheid
tegenwoordigers van financiële
van de certificerend accountant. In
toezichthouders, politiek en het
de Verenigde Staten heeft de
bedrijfsleven.’
beurstoezichthouder SEC nieuwe
Inmiddels ligt er over het onafhan-
regels geformuleerd over wat zich
kelijkheidsvraagstuk een concept-
wel en niet verdraagt met de wet-
meningsuiting van het NIVRA. Met
telijke controle, de Europese
het naar buiten brengen daarvan
Commissie komt binnenkort met
wacht het bestuur echter tot de
nieuwe aanbevelingen en van de
overheid een definitief standpunt
Nederlandse overheid wordt even-
heeft ingenomen in de evaluatie,
eens een standpunt verwacht.
waarin onafhankelijkheid even-
Ook in deze discussie fungeren de
eens een rol speelt.
Paul Baart
voorzitter NIVRA 3
‘Meer dan de helft van de registeraccountants werkt in het MKB.’
Paul Baart: ‘We willen als NIVRA
tantskantoren zelf veel is gedaan.
niet nu met een verhaal komen
‘Onder meer door het aanstellen
dat we later misschien weer moe-
van independence officers, die
ten aanpassen. Daarom wachten
zorgen dat iedereen binnen het
we op het standpunt van
kantoor de regels kent en ze ook
Economische Zaken. Wat ons
concreet toepast. Er is een nog
betreft is er voor de onafhankelijk-
grotere awareness bereikt op dit
heid geen wettelijke regeling
punt. Het is heel belangrijk dat we
nodig. We moeten de regels van
als beroep al zover zijn. Laat als
de Europese Commissie overne-
beroep maar zien hoe je die onaf-
men. De Europese Commissie
hankelijkheid waarborgt. Het
wijkt op bepaalde punten al af
NIVRA is niet blijven wachten op
van de regels van de SEC en
wat EZ gaat doen, en de kantoren
Nederland moet niet vervolgens
niet op waarmee het NIVRA komt.
nog eens van die Europese lijn
Dat is goed.’
gaan afwijken. Je kunt de Europese regels desgewenst best
Midden- en kleinbedrijf
breder toepassen, maar je moet
Een centraal aandachtsgebied in
geen regelgeving gaan stapelen.
het NIVRA-beleid is het midden- en
Dus wat ons betreft: geen wette-
kleinbedrijf (MKB). De functie als
lijk kader en geen additionele
wettelijk controleur blijft voor
eisen.’
registeraccountants als beroeps-
De NIVRA-voorzitter hecht er aan
groep weliswaar van groot
te benadrukken dat er aan de
gewicht (98 procent van de ver-
waarborging en verbetering van
plichte controles wordt nog altijd
de onafhankelijkheid behalve door
door een RA gedaan) maar daar-
het NIVRA ook door de accoun-
naast is de rol als adviseur voor
2001 Koninklijk NIVRA
4
het midden- en kleinbedrijf erg
organisatie is gevestigd. Maar er
De komende jaren staat er dus
belangrijk. Meer dan de helft van
zijn ook onderwerpen waarbij
nog voldoende op de agenda van
de registeraccountants werkt in
honderd procent zeggenschap
het NIVRA, ook als de evaluatie en
het MKB. ‘Ik schat zo’n 3.500 van
nodig is. Accountants moeten bij-
de aanpassing van de onafhanke-
de vijfduizend openbaar accoun-
voorbeeld zelf kunnen beslissen
lijkheidsregels zijn afgerond. ‘Naar
tants in de 830 RA-kantoren’, aldus
over alles wat met de controle-
wij hopen met een brede beroeps-
Baart. ‘Het MKB is erg belangrijk
praktijk te maken heeft. Er moet in
organisatie en met onafhankelijk-
voor RA’s, en de RA’s voor het MKB.
deze kwestie een verstandige
heidsregels die aansluiten bij de
Uit een onderzoek door bureau
oplossing mogelijk zijn. De realiteit
Europese regels’, herhaalt Baart.
Heliview blijkt dat van de bedrij-
is nu eenmaal dat het maatschap-
‘En met extern toezicht op de certi-
ven met twee tot tien werkne-
pelijk verkeer behoefte heeft aan
ficerende functie, maar zonder
mers, 48 procent gebruikmaakt
dienstverlening en zekerheidsver-
door te schieten.’
van de diensten van een RA. Bij
schaffing op een breder terrein. En
ondernemingen in de klasse van
er zijn geen voorbeelden van situ-
tien tot vijftig medewerkers is dat
aties waar interdisciplinaire samen-
zelfs al 69 procent. Als NIVRA
werking schadelijk is. Sterker, uit
ondersteunen we de dienstverle-
het beschikbare onderzoeksmateri-
ning in dat marktsegment actief,
aal blijkt juist dat het de kwaliteit
onder meer door het aanbieden
van de accountantscontrole ten
van praktijkhandreikingen voor
goede komt.’
accountants die in het MKB wer-
Een extra reden voor het toestaan
ken en met cursussen georgani-
van interdisciplinaire samenwer-
seerd door de VERA.’
king is volgens de NIVRA-voorzitter het feit dat zulke contacten het
Interdisciplinaire samenwerking
accountantsberoep aantrekkelijk
Een van de langer lopende dos-
beroep is dat uiterst belangrijk.’
siers betreft de mogelijkheden en
Concreet resultaat is er in het over-
onmogelijkheden van interdiscipli-
leg met de andere beroepsorgani-
naire samenwerking. Het NIVRA
saties nog niet geboekt. Baart: ‘De
praat daarover al geruime tijd met
gesprekken lopen. Zodra we iets
de beroepsorganisaties van
kunnen melden, brengen we dat
belastingadviseurs, advocaten en
naar buiten.’
houden. ‘Voor de instroom in het
notarissen. Vooral de samenwercaten is voor de laatste groep een
International Accounting Standards
heet hangijzer. Uitgangspunt van
Veel aandacht zal de komende
het NIVRA is dat zulke samenwer-
jaren uitgaan naar de invoering
king mogelijk moet zijn.
van de International Accounting
Paul Baart: ‘De essentiële toets is
Standards. Binnen de Europese
dat in zo’n situatie voor elke
Unie is die standaard in 2005 voor
betrokken beroepsgroep een
beursfondsen al verplicht.
ongestoorde beroepsuitoefening
‘Euronext overweegt zelfs om het
onverkort mogelijk blijft. Zolang
al per 2004 te laten ingaan’, aldus
dat is gewaarborgd, is er wat ons
Baart. ‘Het is dus al heel dichtbij.
betreft geen bezwaar. En dat hoeft
Als beroep zijn we bij de discussie
lang niet altijd te betekenen dat je
betrokken via de Raad voor de
als beroepsgroep de meerderheid
Jaarverslaggeving. Daarin hebben
van stemmen moet hebben. Een
zowel verschaffers, gebruikers als
extreem voorbeeld is een onder-
controleurs van jaarrekeningen zit-
werp als huisvesting: het maakt
ting, en die laatsten namens het
voor de beroepsuitoefening niets
NIVRA. Het is essentieel dat accoun-
uit als een ander bepaalt in welk
tants goed van de nieuwe verslag-
gebouw het hoofdkantoor van je
gevingsregels op de hoogte zijn.’
king tussen accountants en advo-
5
Verbetering van de communicatie is een speerpunt in het NIVRA-beleid. Het contact met leden, bijna-leden, arbeidsmarkt en buitenwereld moet intensiever, gerichter en eigentijdser. Die omslag is in volle gang, met zichtbaar resultaat: ‘Op de ledenvergadering ontmoeten we nu in plaats van afkeuring vooral instemming.’
Ab Mik, algemeen-directeur NIVRA
‘Een belangrijk uitgangspunt is om de in de beleidsnota voorgestelde kamerstructuur in de organisatie van de communicatie in te bouwen.’
2001 Koninklijk NIVRA
6
‘MET DE COMMUNICATIE HEBBEN WE FLINKE STAPPEN VOORUIT GEMAAKT’
Verbetering van de communicatie
najaar van 2000 via de site voor
staat al een paar jaar hoog op de
iedereen toegankelijk gemaakt.
prioriteitenlijst van het NIVRA.
Ook van onze reactie op het rap-
Directeur Ab Mik: ‘De dramatisch
port hebben we de leden meteen
verlopen ledenvergadering van
op de hoogte gesteld, schriftelijk
december 1998 maakte ons dui-
en in kringbijeenkomsten.’
delijk dat veel leden het gevoel hadden dat er in achterkamers
‘Kamers’ als vertrekpunt
dingen werden bedacht die pas in
Om de interne en externe commu-
het eindstadium nog even aan ze
nicatie verder te verbeteren en zo
werden voorgelegd. Het was dui-
goed mogelijk te laten aansluiten
delijk hard nodig om een grotere
op de behoefte van de leden, is
betrokkenheid te creëren. Zoals
begin 2001 in samenwerking met
voorzitter Paul Baart bij zijn aantre-
de bureaus Bennis Porter Novelli
den zei: de ramen moeten open.
en Heliview onderzocht welke
Naar de buitenwereld, maar ook
wensen en verwachtingen er
naar onze eigen leden. De leden
bestaan. Rondetafelgesprekken en
moesten actief worden betrokken
een schriftelijke enquête gaven
bij belangrijke zaken. Dat zijn we
een beeld van de noodzakelijke
gaan doen. Bij het opstellen van
veranderingen.
de beleidsnota Kwaliteit en
Een daarvan betreft de noodzaak
Transparantie in 1999 hebben we
om het imago van het accoun-
vooraf een klankbordgroep
tantsberoep te verbeteren. Mik:
gevormd, samengesteld uit de
‘Accountants hebben nog altijd
diverse ledengroepen. We hebben
het imago van grijs en stoffig.
regiobijeenkomsten gehouden,
Mensen weten onvoldoende wat
zijn het land in gegaan. Die lijn is
accountants doen. We moeten
het afgelopen jaar stevig voortge-
ons als beroep dus veel sterker in
zet en verbreed, vooral omdat we
de maatschappij profileren.’
zagen hoeveel goeds een betere
Een andere conclusie was dat de
communicatie oplevert.’
huidige communicatie te versnipperd is. In dat kader is besloten
Zoals?
om de communicatie nadrukkelij-
Ab Mik: ‘We hebben het vooral
ker te richten op de verschillende
gemerkt in de houding van de
groepen binnen het NIVRA. Een
leden tijdens de laatste ledenver-
belangrijk agendapunt is nu om
gaderingen. In plaats van de ster-
de in de beleidsnota voorgestelde
ke afkeuring die we daar wel eens
‘kamerstructuur’ ook daadwerkelijk
ontmoetten, was er nu vooral
in de organisatie van de communi-
instemming, ook voor de wijze
catie in te bouwen. ‘Door gericht
waarop het bestuur de leden heeft
en interactief te communiceren
betrokken bij discussies en gedach-
vergroot je de betrokkenheid.
tevorming. Bijvoorbeeld over de
Onder de doelgroepen vallen
standpunten ten aanzien van de
nadrukkelijk ook jongere leden en
evaluatie van de wetgeving. We
toekomstige leden, dus studenten.
betrekken de leden veel sneller bij
Het begint eigenlijk al bij scholie-
alles. Daarbij maken we ook
ren. Die vormen immers de toe-
gebruik van de website, die veel
komstige instroom in het beroep.’
gebruiksvriendelijker en actueler is geworden. Het rapport Berenschot hebben we bijvoorbeeld direct na verschijnen in het
7
Ledenvergadering Ook ‘het instrument ledenvergadering’ wordt nader onder de loep genomen, vertelt Mik. ‘Per keer komen daar nu gemiddeld niet meer dan 150 mensen, ofwel een procent van het totale ledenaantal. Je ziet er elk jaar grotendeels dezelfde beperkte groep insiders, terwijl het vaak bijeenkomsten zijn waar voor iedereen belangrijke besluiten worden genomen. Een puur zakelijke agenda is blijkbaar niet aantrekkelijk genoeg om veel leden op de been te krijgen. Er zal een creatieve slag moeten worden gemaakt om die veranderingen aantrekkelijker te maken. Gedacht wordt aan een combinatie met de Accountantsdag. Het aantal deelnemers hieraan jaarlijks zo’n 800 toont aan dat voor een interessant inhoudelijk programma belangstelling bestaat. Ook de laatste keer was de Accountantsdag weer een groot succes, mede door het actuele en aansprekende thema Van accountant tot e-accountant. Dit jaar hebben we daarop voortgeborduurd met ICT als impuls tot professioneel ondernemen. Dat zijn onderwerpen die leven.’
Kenniscentrum Een van de overige conclusies uit het communicatieonderzoek is dat het NIVRA de rol als belangenbehartiger in de richting van de politiek moet versterken. ‘Daarin zullen we duidelijker naar buiten gaan treden’, aldus Mik. ‘En verder moeten we onze positie als kenniscentrum verder uitbouwen. In dat kader hebben we dit jaar het ICT Knowledge Center opgericht. Accountants krijgen in hun opleiding weliswaar een deel ICT, maar dat blijkt in de praktijk toch ontoereikend te zijn en bovendien gaan de veranderingen op dat gebied erg snel. Door een gericht aanbod moet het NIVRA de leden in staat stellen bij te blijven op het vakgebied.’ Ab Mik
2001 Koninklijk NIVRA
algemeen-directeur NIVRA
8
Arbeidsmarktcampagne
geld uiteraard zorgvuldig uitge-
De arbeidsmarkt vormt een apart
ven. Daarom evalueren we de
hoofdstuk in het communicatie-
resultaten van jaar tot jaar. Ook
beleid. Twee jaar geleden startte
met de huidige campagne zullen
het NIVRA een gerichte arbeids-
we dat weer doen. Indien nodig
marktcampagne om de interesse
passen we richting van de cam-
in het accountantsberoep te
pagne aan.’
vergroten. Ab Mik: ‘We staan bij scholieren
De Accountant
eenvoudig niet op de longlist van
Een zeer zichtbare stap in de ver-
mogelijke beroepskeuzes.
nieuwing van het communicatie-
Accountants hebben bij die groep
beleid is de uiterlijke en inhoude-
niet zozeer een slecht imago,
lijke restyling van ‘de Accountant’.
maar géén imago. De deskun-
De nieuwsbrief VERA Actueel is in
digen verzekeren ons dat een glos-
‘de Accountant’ nieuwe stijl geïnte-
sy reclamecampagne om dat te
greerd.
verbeteren gelijk staat aan geld in
Ab Mik: ‘De opzet is om het blad
zee dumpen. Beter is om te probe-
leesbaarder te maken, met meer
ren in je arbeidsmarktcampagnes
aandacht voor actuele zaken en
aan te sluiten bij de belevingswe-
een duidelijker functie als platform
reld van jongeren. Dat hebben we
voor discussie. We willen de leden,
gedaan. Uitgangspunt is om
in hun bonte samenstelling, beter
jongeren op een aansprekende
met ‘de Accountant’ bereiken en
manier een kijkje te laten nemen
bij de organisatie betrekken.
in de financiële keuken van be-
Vaktechnische artikelen hebben
paalde populaire evenementen,
nog wel degelijk een plaats in het
en ze te laten zien welke rol de
blad, maar in kortere en toeganke-
accountant daarbij vervult. Het
lijker vorm. De uitgebreide versies
eerste jaar liepen scholieren mee
zijn voor geïnteresseerden op de
met het maken van een film. Voor
website te vinden. Tot nu toe zijn
de campagne van afgelopen jaar
de meeste reacties op de verande-
hebben we het gezocht in de
ringen erg positief.’
muziek, met een project rond de
Ook deze restyling past in het stre-
organisatie van de Bevrijdings-
ven om beter aan te sluiten bij de
festivals. Met die campagnes pro-
tijdgeest en bij de verschillende
beren we twee dingen te berei-
ledengroepen. Voor de vernieuw-
ken: allereerst een verbetering van
de ‘Accountant’ is een nieuwe
de bekendheid en het imago van
redactie gevormd, samengesteld
het beroep, en daarnaast het
uit alle categorieën leden. Naast
opbouwen van een bestand. Met
een functie als intern communica-
scholieren die reageren, kun je
tiemedium speelt ‘de Accountant’
vervolgens via mailings en voor-
ook een rol in de externe com-
lichtingsbrochures in contact
municatie.
blijven.’
Een transparanter, eigentijdser en
Het NIVRA besteedt aan arbeids-
meer interactieve communicatie
marktcommunicatie ongeveer een
met leden en buitenwereld, dat is
miljoen gulden per jaar, vertelt
het doel van het NIVRA-bestuur,
Mik. Een fors bedrag. Het bestuur
herhaalt Mik. ‘We zijn er nog niet
houdt de vinger daarom nauwge-
helemaal. Maar ik stel vast dat we
zet aan de pols. ‘Er is onder de
het afgelopen jaar een paar flinke
leden veel steun voor de uitgaven,
stappen in de goede richting heb-
want het is een erg belangrijk
ben gemaakt.’
onderwerp, maar we willen het
9
Ruud Vergoossen, adjunct-directeur NIVRA en hoofd afdeling Vaktechniek
‘ONDERSTEUNING KLEINERE KANTOREN IS BELANGRIJK AANDACHTSPUNT’
2001 Koninklijk NIVRA
10
Voor de afdeling Vaktechniek hebben drie onderwerpen op dit moment speciale aandacht: ICT, maatschappelijke verslaggeving en het middenen kleinbedrijf. Dat laatste zowel als ‘markt’ als in de zin van ‘de kleinere accountantskantoren’. Bij de ondersteuning van die categorie kantoren zijn de uitkomsten van de collegiale toetsing een belangrijk richtsnoer.
De vijftien mensen tellende afde-
ren’ als ‘het MKB als markt’ voor
ling Vaktechniek heeft vier hoofd-
accountants. Ter ondersteuning
taken: het ondersteunen van en
van kleinere accountantskantoren -
participeren in (vaktechnische)
met pakweg een tot drie RA’s -
commissies en internationale orga-
ontwikkelen we speciale tools, ver-
nen, het ondersteunen en begelei-
telt Vergoossen. ‘Daarbij werken
den van het College Collegiale
we nauw samen met de SRA, dat
Toetsing en het verzorgen van de
als samenwerkingsverband van
vaktechnische helpdesk. ‘De com-
‘grotere kleine kantoren’ al veel
missies zijn actief op het terrein
heeft gedaan op dit gebied.’
van de accountantscontrole, jaar-
Op welke terreinen liggen de
verslaggeving, ICT, overheidsac-
tools?
countancy, midden- en kleinbedrijf
‘Uit de collegiale toetsing is geble-
en financiële instellingen’, vertelt
ken dat met name de kleinere kan-
Ruud Vergoossen, adjunct-direc-
toren behoefte hebben aan onder-
teur van het NIVRA en hoofd van
steuning. Met de ontwikkelde
de afdeling Vaktechniek. ‘Zij hou-
tools willen wij ze helpen om de
den zich onder meer bezig met
vereiste kwaliteit te halen. Die
het voorbereiden van regelgeving,
tools kunnen bijvoorbeeld liggen
het vroegtijdig signaleren van
op het terrein van de dossiervor-
nieuwe ontwikkelingen en inzich-
ming, opdrachtacceptatie en conti-
ten, het verrichten van studies en
nuering van een relatie, de uren-
het onderhouden van contacten
verantwoording, het werkpro-
met toezichthoudende organen,
gramma bij een controle, van
brancheorganisaties en ministeries.
alles. In concreto kan het gaan om
Daarnaast vervullen de commissies
een checklist, een uiteenzetting
ook een belangrijke functie als
over wat er in een opdrachtbe-
informeel platform, waar beroeps-
vestiging hoort te staan, de regels
genoten ervaringen uitwisselen en
voor collegiaal overleg wanneer
problemen bespreken.’
een opdracht van een andere
Op dit moment hebben drie
accountant wordt overgenomen.
onderwerpen de speciale aan-
Allemaal heel praktische zaken,
dacht van Vaktechniek: het
waar kleine kantoren vaak niet aan
midden- en kleinbedrijf (MKB), het
toekomen.
ICT Knowledge Center en maatschappelijke verslaggeving.
Ondersteunende tools voor het MKB De aandacht voor het MKB betreft zowel ‘de kleine accountantskanto-
11
Accountantscontrole gaan bijvoor-
Bedrijfsopvolging en e-commerce
beeld impliciet uit van een bepaal-
Een tweede belangrijke publicatie
de kantooromvang en zijn eigen-
in de serie Praktijkhandreikingen
lijk niet toegespitst op de situatie in
gaat over bedrijfsopvolging.
kleine praktijken. Op dit moment
Gezien de vergrijzing in het MKB is
leggen we de laatste hand aan
dat een steeds actueler thema.
een Handboek Praktijkonder-
‘Heel veel bedrijven staan voor de
steuning, in feite een uitwerking
vraag hoe de opvolging wordt
van de eerder door ons uitge-
geregeld’, aldus Vergoossen. ‘En
brachte Gids Kwaliteitsbeheersing.
de accountant is voor kleinere
Bovendien hebben we een cursus
ondernemingen het eerste aan-
ontwikkeld die in VERA-verband
spreekpunt.’ Ook deze publicatie
zal worden gegeven.’
heeft weer het karakter van ‘een
De Richtlijnen voor de
diagnose-instrument’ ten behoeve
MKBalans
van de accountant om zijn cliënt
Ten behoeve van de dienstverle-
via een gerichte vragenlijst inzicht
ning aan cliënten in het MKB,
te verschaffen in de eigen situatie
publiceerde het NIVRA onder meer
en de te nemen acties.
MKBalans, een samen met het
Momenteel wordt hard gewerkt
ministerie van Economische Zaken
aan een Praktijkhandreiking over
ontwikkeld ‘diagnose-instrument’
e-commerce in het MKB, vervolgt
om immateriële bedrijfsaspecten
Vergoossen: ‘E-commerce zit nu
zichtbaar te kunnen maken. ‘Niet
weliswaar in een flinke dip, maar
om ze op de balans te krijgen’,
heeft toch wel de toekomst, zij het
licht Vergoossen toe. ‘Daarvoor
anders dan verwacht. In plaats
voldoet dit soort aspecten niet
van bestaande kanalen te vervan-
genoeg aan de betrouwbaarheids-
gen, vervult e-commerce een aan-
eisen, maar vooral om meer grip
vullende rol. De publicatie vertelt
op die elementen te krijgen, zowel
kleinere ondernemers wat ze er
ten behoeve van de onderneming
aan kunnen hebben en hoe ze
zelf als voor eventuele financiers.
het zelf kunnen toepassen. Al deze
Immateriële bezittingen zoals ken-
publicaties zijn erop gericht om de
nis, relaties met klanten, merkna-
kwaliteit van de beroepsuitoefe-
men, innovatievermogen en re-
ning van accountants in het MKB
search worden voor het reilen en
te bevorderen en te waarborgen.’
zeilen van bedrijven steeds belangrijker. In feite is MKBalans, die is
ICT Knowledge Center
gepubliceerd in de serie
Van bijzonder gewicht voor het
Praktijkhandreikingen, een gerich-
NIVRA is het onderwerp informa-
te vragenlijst die de cliënt zelf kan
tie- en communicatietechnologie.
invullen. Op de website van
Om de activiteiten op dit cruciale
Economische Zaken staat een
en bewegelijke terrein te bundelen
elektronische versie. Het bijzonde-
en te coördineren is afgelopen
re is dat daaraan ook een bench-
voorjaar het ICT Knowledge
mark-faciliteit is gekoppeld, met
Center opgericht, dat voorlopig
een database met een groot aan-
wordt bemand door één speciaal
tal ondernemingen. Een onderne-
daartoe aangetrokken medewer-
mer krijgt dan direct inzicht in zijn
ker. Op dit moment wordt nog
sterke en zwakke punten vergele-
gewerkt aan een strategisch plan
ken met andere bedrijven in zijn
en het inventariseren van de
sector.’
behoeften, maar in 2002 moet het
2001 Koninklijk NIVRA
12
centrum concreet gaan functione-
bijvoorbeeld met het Engelse insti-
betrekking tot onafhankelijkheid,
ren, zegt Vergoossen. ‘ICT is voor
tuut over mogelijke vormen van
onpartijdigheid en deskundigheid.
accountants in diverse opzichten
samenwerking. Het gaat er dan
Wat niet wegneemt dat accoun-
van belang. Allereerst kan het een
om na te gaan in hoeverre we
tants bij dit soort werk vaak speci-
ondersteuning zijn voor de
kunnen profiteren van elkaars ken-
fieke milieudeskundigheid zullen
accountantspraktijk, denk bijvoor-
nis en om te voorkomen dat ieder
moeten inhuren.’
beeld aan elektronische dossiers of
opnieuw het wiel gaat uitvinden.’
Europees onderzoek
audit automation waarbij ICT de
Om een breed en gefundeerd
ondersteunt. Er zal moeten wor-
Maatschappelijke verslaggeving
den nagedacht over de eisen
Een derde bijzonder aandachts-
van het huidige milieubeleid van
waaraan zulke instrumenten moe-
gebied, naast het MKB en ICT, is
ondernemingen, heeft het NIVRA
ten voldoen. Daarnaast hebben
maatschappelijke verslaggeving.
vorig jaar zelf het initiatief geno-
we als beroep te maken met assu-
Over de zogenaamde people pla-
men tot een internationaal onder-
rance-producten waarbij ICT het
net profit-benadering - de behoefte
zoek. In deze in het voorjaar van
object van onderzoek is, zoals
aan verslaggeving over meer dan
2001 gepubliceerde studie, geti-
WebTrust, het kwaliteits- en
alleen de financiële resultaten -
teld Prudently Protecting Profits?,
betrouwbaarheidszegel voor
wordt breed en wereldwijd over-
zijn het milieubeleid en de milieu-
e-commerce. Omdat het NIVRA
legd, onder meer in de internatio-
informatiesystemen van 187
een licentie heeft kunnen registe-
nale werkgroep Global Reporting
Europese topondernemingen
raccountants, die daartoe een spe-
Initiative. Het NIVRA ondersteunt
onder de loep genomen. ‘De con-
ciale cursus hebben gevolgd, dat
de activiteiten van deze werkgroep
clusie was dat ondernemingen
zegel afgeven. Dit soort assurance-
en bestudeert daarnaast hoe
bijna allemaal wel beleid hebben
producten zal in de toekomst toe-
bedrijven daadwerkelijk verant-
geformuleerd op dit punt, maar
nemen.’
woording kunnen afleggen over
dat de implementatie vaak te wen-
Een andere activiteit van het ICT
de milieu- en sociaal-ethische
sen overlaat’, vat Vergoossen de
Knowledge Center betreft het
aspecten van hun functioneren.
resultaten samen. ‘Slechts dertig
samen met de vaktechnische com-
Het NIVRA werkt in dat verband
procent heeft bijvoorbeeld een
missies nadenken over de invloed
aan een verbreding van de visie
consistent milieu-informatiesysteem
van ICT op het concrete werkter-
die eerder is neergelegd in de
doorgevoerd, terwijl je dat voor
rein van accountants, en daarmee
Milieubeleidsnotitie, vertelt
een betrouwbare rapportage wel
op de beroepsuitoefening zelf.
Vergoossen: ‘Dat de accountant bij
nodig hebt. Veel verklaringen bij
Ruud Vergoossen: ‘Een voorbeeld
maatschappelijke verslaggeving
milieuverslagen, die overigens met
van het soort nieuwe vragen
een rol speelt ligt voor de hand,
name door niet-accountants wor-
waarop een antwoord zal moeten
aangezien we al bij de onderne-
den afgegeven, lijken erg op die
komen, doet zich voor als een
ming zitten voor de financiële ver-
bij de financiële verslaggeving, ter-
bedrijf zijn jaarrekening op de
slaggeving. De rol van het NIVRA
wijl de kwaliteit van de milieuver-
website zet. Hoe zit het dan met
is om de eisen te formuleren waar-
slagen absoluut niet aan dezelfde
de accountantsverklaring?
aan een accountant in zo’n rol
eisen blijkt te voldoen. Dat is een
Hierover hebben we inmiddels
moet voldoen, en om het maat-
van de dingen die we beter willen
een Audit Alert uitgebracht. Ook
schappelijk verkeer duidelijk te
regelen.’
de vraag wat er aan ICT in de
maken waarom de accountant op
accountantsopleiding moet zitten
dit assurance-terrein inderdaad
is erg belangrijk. Gezien de snelle
een nuttige rol kan spelen. Anders
voortgang van de informatie- en
dan bij de controle van de finan-
communicatietechnologie, ont-
ciële verslaggeving heeft onze
komt geen accountant er aan om
beroepsgroep hier geen wettelijk
zicht te houden op die ontwikke-
monopolie, maar het voordeel van
lingen. We kijken daarbij hoe we
accountants is dat de buitenwe-
kunnen samenwerken met zuster-
reld weet dat een accountant
instituten in binnen- en buiten-
altijd is gebonden aan de gedrags-
land. Op dit moment praten we
en beroepsregels, zoals die met
uitvoering van controleopdrachten
beeld te krijgen van de kwaliteit
13
Wim Moleveld, voorzitter directie NIVRA-Nyenrode
Per 1 september 2001 is NIVRA-Nyenrode verzelfstandigd. Studenten zullen er weinig van merken, verwacht Wim Moleveld. Wel wordt het onderzoek ‘nadrukkelijker vormgegeven’. Dit alles in nauwe samenwerking met het NIVRA. ‘NIVRA-Nyenrode moet hét centrum worden van kennisontwikkeling op accountancygebied.’
Voor NIVRA-Nyenrode was 2000-
logische stap in die lijn. Door de
2001 een sleuteljaar. Sinds de
verzelfstandiging ontstaat meer
oprichting opereerde deze acoun-
ruimte om met de opleiding in te
tancy-opleiding onder de vleugels
spelen op maatschappelijke veran-
van het NIVRA, maar per 1 sep-
deringen en de veranderingen in
tember 2001 is de verzelfstandiging,
de onderwijswereld. Het weten-
waartoe al in 1997 werd besloten,
schapsterrein van accountancy-in-
een feit. Een maand later verruilde
brede-zin geeft ook ruimte aan de
het Bureau Onderwijs de Amster-
in 1997 ontwikkelde afstudeer-
damse NIVRA-burelen voor een
richting Controlling.’
onderkomen aan Universiteit Nyenrode in Breukelen.
Nauwe samenwerking
De loskoppeling van opleiding en
Vanuit NIVRA-perspectief past de
beroepsorganisatie past in de
verzelfstandiging van de opleiding
trend naar academisering die ook
in de bezinning op de kerntaken
in andere beroepsgerichte oplei-
die een paar jaar geleden is uitge-
dingen te zien is. ‘Limperg pleitte
voerd. Tot die kerntaken behoort
al voor een verwetenschappelij-
onder meer het verzorgen van de
king van de opleiding’, illustreert
opleiding tot registeraccountant,
Wim Moleveld, hoogleraar en
of het doen verzorgen daarvan.
voorzitter van de directie, het diep-
De verzelfstandiging betekent een
gewortelde karakter van die ont-
bewuste keuze voor dat laatste.
wikkeling. ‘Er bestaat een lang-
Maar dat wil allerminst zeggen dat
lopende en voortdurende discussie
de deuren vervolgens krampachtig
over de verhouding tussen praktijk
op slot worden gehouden. Verre
en theorie, tussen beroepsinstituut
van dat zelfs. Het NIVRA houdt
en opleidingsinstituten.
een wettelijke verantwoordelijk-
Academisering en professiona-
heid voor deze opleiding. In de vijf
lisering van de opleiding is een
leden tellende Raad van Toezicht
2001 Koninklijk NIVRA
14
van de opleiding bezet de
Theorie en praktijk
waarschijnlijk sprake zijn van ver-
beroepsorganisatie dan ook drie
In totaal telt NIVRA-Nyenrode nu
dere ‘verbreding’ van de oplei-
zetels zelf.
ruim drieduizend ingeschreven
ding, voegt hij er even later aan
Ook het Examenbureau RA speelt
studenten en jaarlijks beginnen
toe. ‘Met name vanuit de bedrijfs-
een belangrijke rol in het toezicht
ruim vijfhonderd nieuwe studen-
kundige kant zullen wat meer
op de kwaliteit van opleiding en
ten aan de opleiding. Het zijn aan-
accenten worden geplaatst, die
examens.
tallen waar menige studierichting
ontwikkeling was al gaande. De
‘Praktijk en theorie gaan samen,
een warm gevoel van zou krijgen.
input daarvoor zal vooral moeten
beroep en universiteit vormen een
Er is nog altijd een flinke belang-
komen van de docenten en de
samenhangend geheel’, betoogt
stelling voor deze opleiding en
studenten. Onze studenten zijn
Moleveld. ‘Zowel inhoudelijk als
daarom noemt Moleveld zichzelf
vrijwel zonder uitzondering in de
qua verstandhouding. Het is dus
‘iets minder pessimistisch’ over de
praktijk werkzaam en ook de
niet óf óf. Zolang we binnen het
arbeidsmarktkrapte voor accoun-
docenten bekleden allerlei functies
NIVRA zaten was die verstandhou-
tants en controllers dan veel ande-
in de praktijk, of hebben dat
ding vanzelfsprekend, nu is het
ren in het vak.
gedaan, zoals ikzelf. Je moet altijd
een issue geworden. Dat is het
Voor wat betreft de inhoud van de
voorkomen dat onderwijs en oplei-
enige verschil.’ Mede vanwege de
opleiding zal de nieuwe, zelfstan-
ding een eigen leven gaan leiden
blijvend hechte banden is de
dige status van NIVRA-Nyenrode
en gaan droogzwemmen. Dat zou
naam NIVRA-Nyenrode gewoon
niet veel verschil maken, verwacht
door de studenten ook niet gepikt
gehandhaafd. ‘Daarmee willen we
hij. ‘De veranderingen zijn vooral
worden, gezien hun praktijkachter-
duidelijk uitdrukking geven aan de
bestuurlijk. De gevolgen voor het
grond. De wisselwerking tussen
nauwe samenwerking met het
onderwijs zijn moeilijk aanwijsbaar.
praktijk en theorie is en blijft erg
NIVRA. Die wordt gewoon voort-
Als het goed is zullen de studen-
belangrijk.’
gezet.’
ten er niets van merken.’ Wel zal
‘De loskoppeling van opleiding en beroepsorganisatie past in de trend naar academisering die ook in andere beroepsgerichte opleidingen te zien is.’
15
Wim Moleveld
2001 Koninklijk NIVRA
16
voorzitter directie NIVRA-Nyenrode
Kenniscentrum
‘DE SAMENWERKING MET HET NIVRA ZAL UITERST HECHT BLIJVEN’
Gevraagd naar de belangrijkste
Assurance services en controlling
doelstellingen voor de komende
In welke richting zal het onder-
jaren, schetst Moleveld ambitieuze
zoek gaan?
vergezichten. ‘We willen uiteinde-
Moleveld: ‘We zoeken de verbre-
lijk toe naar een volwaardige
ding voor de auditing-kant vooral
accountancyschool, zoals je die in
in de richting van assurance ser-
de Angelsaksische wereld ook wel
vices. De nadruk moet liggen op
ziet. Met onderwijs, onderzoek en
accountancy in brede zin, op de
executive education. Het is de
betrouwbaarheidselementen van
bedoeling dat mensen die hier
informatie. Ook de opleiding
hebben gestudeerd niet geheel uit
beperkt zich al lang niet meer tot
zicht verdwijnen, maar na hun
financiële informatie. Het gaat eer-
afstuderen de relatie met NIVRA-
der om wat je zou kunnen noe-
Nyenrode blijven onderhouden.
men: informatie van economische
Voor Nyenrode zelf geldt: eens
aard. Governance, business risks
een Nyenrode-student, altijd een
en transparantie vormen de
Nyenrodiaan. Zo moet het bij
belangrijkste accenten binnen de
NIVRA-Nyenrode ook worden. Het
opleiding. Het onderzoek zal daar-
moet een instituut zijn waar je
bij aansluiten. Aan de controlling-
naartoe blijft gaan, het beeld moet
kant van de opleiding ligt het
blijven hangen dat NIVRA-
accent op management control. In
Nyenrode hét centrum is waar op
onze opvatting is dat te zien als
dit terrein de kennis wordt ontwik-
het instrument van de controller.’
keld. Natuurlijk doen accountants-
De relatie met het NIVRA zal zeer
opleidingen en controllersopleidin-
hecht blijven, voorspelt Moleveld,
gen aan andere universiteiten ook
ook wat betreft de onderzoeks-
aan kennisontwikkeling, maar zij
agenda. ‘Wij zouden ons eigen
opereren meestal vanuit een ande-
onderzoek en de onderwerpen
re hoek, de bedrijfskundige of
van doctoraalscripties auditing bij-
bedrijfseconomische. Onze aan-
voorbeeld graag willen richten op
vliegroute is precies omgekeerd.
de agenda die bij de beroepsorga-
Wij vertrekken vanuit de accoun-
nisatie bestaat, met name bij
tancy en kijken met dat oog naar
Vaktechniek. Ik twijfel er niet aan
bedrijfskundige en bedrijfsecono-
dat de nauwe en vruchtbare
mische aspecten.’
samenwerking wordt voortgezet.
Aansluitend bij de geschetste
Alle partijen streven daar uitdruk-
ambities, is een van de prioriteiten
kelijk naar. Het zou wel eens net
voor de nabije toekomst de ver-
zo kunnen gaan als bij flatgebou-
sterking van het wetenschappelijk
wen en losse woningen. In een
onderzoek. ‘Onderzoek moet de
flatgebouw wonen mensen heel
basis zijn voor de accountancy
dicht op elkaar maar kennen ze
zelf’, aldus Moleveld. ‘Sinds een
elkaar soms nauwelijks.
jaar zijn we druk bezig om dat uit
Daarentegen zie je in wijken met
te bouwen. Het onderzoek zal
los van elkaar staande woningen,
nadrukkelijker worden vormgege-
waar mensen fysiek dus verder uit-
ven, maar het is een kwestie van
een wonen, dat er vaak heel
de lange termijn. Alle hoogleraren
hechte buurtverenigingen worden
die bij de opleiding zijn aangeslo-
onderhouden.’
ten hebben in elk geval een expliciete onderzoeksverplichting.’
17
Gegevens Jaarverslag 2000/2001 Aantal leden, 31/08/2001
13.191
Samenstelling ledenbestand per 31 augustus 2001 AANTAL
KERNCIJFERS BEROEPSORGANISATIE
% TOTAAL ACTIEF
Openbaar accountant
4.521
40,4
Overheidsaccountant
1.279
11,4
Interne accountant Financieel management Onderwijs
559
5,0
4.767
42,6
60
0,5
AANTAL
Totaal actief
% TOTAAL ACTIEF
11.186
niet actief
84,8
2.005
15,2
Totaal
13.191
100,0
M
11.853
89,9
V
1.338
10,1
Buitenland
723
AANGEPASTE GEGEVENS OVER 1999/2000:
Samenstelling ledenbestand per 31 augustus 2000 AANTAL
% TOTAAL ACTIEF
Openbaar accountant
4.886
43,3
Overheidsaccountant
1.286
11,4
Interne accountant Financieel management Onderwijs
575
5,1
4.490
39,7
59
0,5
HERKOMST VAN DE INGESCHREVEN LEDEN 2000/2001 NIVRA-Nyenrode
40
Universiteit van Amsterdam
2
Erasmus Universiteit Rotterdam
7
Vrije Universiteit Amsterdam
7
Katholieke Universiteit Brabant
1
Totaal
2001 Koninklijk NIVRA
18
57 AANTAL KANTOREN
AANTAL RA’S
% RA’S
1 RA 2 RA’s 3/5 RA’s 6/10 RA’s 11/20 RA’s 21/50 RA’s 51/100 RA’s 101 of meer RA’s
560 132 101 26 14 8 2 5
560 264 373 211 201 218 126 2.308
13,1 6,2 8,8 5,0 4,7 5,1 3,0 54,2
Totaal
848
4.261
TOTALE STUDENTENPOPULATIE PER 1 SEPTEMBER 2000
KERNCIJFERS ONDERWIJS
OVERZICHT INSCHRIJVINGEN IN BOEKJAAR 2000
TOTALE POPULATIE NAAR WERKGEVER PER 1 SEPTEMBER 2000 Grote kantoren 1822 Middelgrote kantoren 325 Overige kantoren 448 Overheid 117 Bedrijfsleven 153 Banken 52 Anders/onbekend 55
TOTALE POPULATIE NAAR WERKGEVER PER 1 SEPTEMBER 2001 Grote kantoren 1885 Middelgrote kantoren 355 Overige kantoren 452 Overheid 126 Bedrijfsleven 136 Banken 52 Anders/onbekend 64
19
VERKORTE VERSIE JAARREKENING Algemene opmerkingen: De bedragen 2000/2001 luiden in duizenden guldens, vanaf 2001/2002 in duizenden euro's.
STAAT VAN BATEN EN LASTEN
2000/2001 Herziene begroting ƒ 1.000,-
2000/2001 Rekening
2001/2002 Begroting
ƒ 1.000,-
€ 1.000,-
2001/2002 Herziene begroting € 1.000,-
2002/2003 Begroting
€ 1.000,-
Orde Baten Direct toegerekende lasten
32.500 (19.995)
33.706 (20.076)
7.971 (4.220)
7.986 (4.089)
8.799 (4.488)
Interest/overige Bureaukosten
12.505 1.110 (14.315)
13.630 1.455 (14.375)
3.751 331 (4.463)
3.897 352 (4.576)
4.311 352 (4.808)
(700)
710
(381)
(327)
(145)
Beroepsorganisatie Baten Direct toegerekende lasten
14.200 (7.160)
14.129 (7.285)
6.542 (3.090)
6.341 (2.875)
7.136 (3.274)
Interest/overige Bureaukosten
7.040 660 (8.400)
6.844 655 (8.274)
3.452 299 (4.132)
3.466 318 (4.111)
3.862 318 (4.325)
(700)
(775)
(381)
(327)
(145)
15.150 (10.315)
16.022 (10.138)
4.835 380 (5.215)
5.884 740 (5.325)
0
1.299
3.150 (2.520)
3.555 (2.653)
1.429 (1.130)
1.645 (1.214)
1.663 (1.214)
630 70 (700)
902 60 (776)
299 32 (331)
431 34 (465)
449 34 (483)
0
186
0
0
0
14.315
14.375
4.463
4.576
4.808
(8.400) (5.215) (700)
(8.274) (5.325) (776)
(4.132) 0 (331)
(4.111) 0 (465)
(4.325) 0 (483)
0
0
0
0
Resultaat
Resultaat Onderwijs en Examens Baten Direct toegerekende lasten Interest/overige Bureaukosten Resultaat VERA Baten Direct toegerekende lasten Interest/overige Bureaukosten Resultaat Bureaukosten Doorberekend aan: Beroepsorganisatie Onderwijs en Examens VERA
0
Beroepsorganisatie In de begroting 2002/2003 is rekening gehouden met een meeropbrengst contributies ad 1.250 in verband met het voorstel tot een contributieverhoging van negen procent.
Onderwijs en Examens Het gunstiger resultaat in 2000/2001 is het gevolg van een beter resultaat op cursussen, verkoop lesmateriaal en examens (1.112) en een aandeel in het batig saldo van de controllersopleidingen (297). Per saldo 1.409 gunstiger. De organisatie en bureaukosten zijn 110 hoger, waardoor het resultaat per saldo 1.299 gunstiger is. In verband met de gerealiseerde verzelfstandiging van de NIVRA-Nyenrode-opleiding zijn de begrotingen 2001/2002 en 2002/2003 niet meer in de staat van baten en lasten van de Orde opgenomen.
Bureaukosten In de begrote bureaukosten 2001/2002 en 2002/2003 zijn de bureaukosten van Onderwijs en Examens niet meer meegenomen.
2001 Koninklijk NIVRA
20
