Patiëntenvoorlichting Afdelingsinformatie Verloskunde
U wordt opgenomen op de afdeling Gynaecologie & Verloskunde van het Zaans Medisch Centrum voor een bevalling onder leiding van de verloskundige of de gynaecoloog. Op de afdeling Gynaecologie & Verloskunde worden zowel gynaecologische patiënten als zwangeren en kraamvrouwen opgenomen. Wij proberen de gynaecologie en verloskunde zoveel mogelijk te scheiden. Hieronder vindt u een antwoord op de meest voorkomende praktische vragen over de gang van zaken op de polikliniek, op de afdeling en de verloskamers. Wij streven er in ons ziekenhuis naar patiënten een goede behandeling en verzorging te geven en hopen dat dit boekje hier een bijdrage aan levert. Eventuele suggesties voor verbetering van de behandeling en verzorging vernemen wij graag van u. Gynaecologen werkzaam op de afdeling gynaecologie/verloskunde Mevr. Dr. M.E. Alderliesten Mevr. Dr. N. Bayram Dhr. J.F.G.M. Brouns Mevr. A.F.P Mulder Mevr. M.B Verbruggen Mevr. B.F. Fong Dhr A. Hooker Klinisch verloskundigen werkzaam op de afdeling verloskunde Mevr. Josine Lageweg Mevr. Louisa Hoogmoed Verloskundigen die in het ziekenhuis werken, worden klinisch verloskundigen genoemd. Zij werken onder supervisie van de gynaecoloog in de verloskamer, de polikliniek, de zwangerenafdeling of de kraamafdeling. Daar begeleiden zij zwangerschappen en bevallingen met een verhoogd risico. De klinisch verloskundigen werken samen met de O&Gverpleegkundigen, de gynaecologen en arts-assistenten. Verpleegkundige leiding Jolene Hartnett, hoofdverpleegkundige Irene Loor, senior verpleegkundige Irma Stark-van Groeningen, senior verpleegkundige Corine Molenaar, senior verpleegkundige Rob Sol, staffunctionaris De artsen Op de afdelingen werken gynaecologen, zaalartsen en co-assistenten. Een zaalarts is de assistent van uw behandelend specialist. De zaalarts is een afgestudeerde arts die in voorbereiding op een vervolgopleiding in het ziekenhuis werkt. Tijdens de opname spreekt u de zaalarts dagelijks tijdens de artsenvisite. De behandelend specialist ziet u in het algemeen minder vaak. De zaalarts heeft wel dagelijks overleg met uw behandelend specialist over de voortgang van uw behandeling. Naast gynaecologen en zaalartsen zijn op de afdeling ook co-assistenten werkzaam. Dit zijn studenten die in opleiding zijn tot arts. Het verpleegkundige team De verpleegkundige leiding bestaat uit een hoofdverpleegkundige, drie seniorverpleegkundige en een staffunctionaris. Op de afdeling werken gespecialiseerde verpleegkundige op het gebied van de gynaecologie en verloskunde, algemeen verpleegkundige en stagiaires. U kunt de hoofd-of seniorverpleegkundige benaderen indien u vragen of opmerkingen heeft over de afdeling.
Juni 2014
Bezoektijden Uw partner mag doorlopend op bezoek komen. De vaste bezoektijden op de afdeling Gynaecologie en Verloskunde Van 10.30 – 11.15 Van 16.00 – 17.00 Van 19.00 – 20.00 Jonge kinderen die op bezoek komen moeten onder permanente toezicht gehouden worden Zorgt u ervoor dat het bezoek gespreid wordt 2 bezoekers per patiënt is gewenst. Dit is rustiger voor de patiënt maar ook voor de eventuele kamergenoten. Wilt u van de bezoektijden afwijken? Bespreek dit dan met de verpleegkundige die voor u zorgt. Informatieavonden Misschien heeft u tijdens uw zwangerschap vragen over uw bevalling in het ziekenhuis. Om u in de gelegenheid te stellen zich goed te laten informeren organiseert de afdeling Verloskunde informatieavonden voor aanstaande ouders. Kijk in de agenda op de startpagina van onze website, www.zaansmedischcentrum.nl, wanneer de eerst volgende informatieavond plaats vindt. U hoeft zich niet aan te melden en de toegang is gratis. De bijeenkomsten vinden plaats in het personeelsrestaurant. Volg de gele pijlen vanaf de receptie bij de hoofdingang. U bent van harte welkom. Het programma is als volgt: Ontvangst met koffie/thee, informatiemarkt Presentatie over bevallen in het Zaans Medisch Centrum en tijdens deze presentatie bent u in de gelegenheid om vragen te stellen aan een panel bestaande uit een gynaecoloog, verloskundige en verpleegkundige Pauze Aansluitend rondleiding op de verlosafdeling en verloskamers Sluiting Voorbereiding op het geven van borstvoeding Als ziekenhuis streven we ernaar om een borstvoedingsvriendelijk ziekenhuis te zijn. Dit betekent niet dat wij ouders willen beïnvloeden bij de keuze voor flesvoeding of borstvoeding. Borstvoedingsvriendelijk houdt voor ons in dat als ouders kiezen voor borstvoeding, wij ons maximaal willen inzetten om dit te doen slagen. Bij ons op de afdeling werken 2 lactatiekundigen die u graag begeleiden. Onze ervaring is dat hoe beter u zichzelf informeert over borstvoeding, hoe groter de kans is op welslagen. U kunt bijvoorbeeld een borstvoedingscursus volgen bij Evean thuiszorg, een steunpunt van La Lèche League of de Vereniging Borstvoeding Natuurlijk. Kijk ook eens op internet (http://www.borstvoeding.com ). Uw voorbereiding op de bevalling Wat neemt u mee naar het ziekenhuis als u gaat bevallen De zwangerenkaart (als u bij de verloskundige onder controle bent) Foto en/of filapparatuur ( denk om extra accu/batterijen) Kleding voor de baby ( minimaal 3 sets) Maxicosi Nachtkleding voor u en eventueel voor uw partner Toiletartikelen Steungevende (voedings) BH Iets om te lezen, om te ontspannen
Juni 2014
CD’s Frisdrank (koffie en thee krijgt u van de verpleegkundige) Extra versnaperingen (mars, snickers, sultana) Schone kleding voor als u naar huis gaat Badslippers en sloffen € 2,00 muntstuk als borg voor een rolstoel Kleingeld voor de parkeerautomaat U hoeft het volgende niet mee te nemen Kraampakket Luiers Wij geven u het dringend advies om geen waardevolle spullen mee te nemen. Bij vermissing of diefstal kan het ziekenhuis niet aansprakelijk worden gesteld. Gebruik van eigen medicijnen Het is gebruikelijk om medicijnen af te geven aan de verpleegkundige of mee te geven naar huis. De voorgeschreven medicijnen worden door de verpleegkundige aan u verstrekt op de door de arts afgesproken tijden. Dit is bedoeld om misverstanden over inname te voorkomen. Dit geldt niet voor patiënten die voor dagopname of kort verblijf zijn opgenomen. Meenemen van frisdrank, vruchtensap etc. Op de afdeling hebben we een patiëntenkoelkast. Hierin kunt u, indien u dit wenst, wat drankjes koud bewaren. We vragen u wel om uw naam en de datum duidelijk op de verpakking te vermelden. Tevens is er op de 1-persoonskamers een koelkast aanwezig waar u gebruik van kunt maken. In verband met infectiepreventie beleid mogen meegebrachte etenswaren maximaal 24 uur bewaard worden Folders Op de afdeling is verschillende informatie aanwezig. Ook kunt u informatie vinden op het intranet. U kunt foldermateriaal vinden over diverse aandoeningen en patiëntenverenigingen. Artsenvisite Dagelijks wordt er ‘s ochtends visite gelopen door de zaalarts. Deze is op de hoogte van uw behandeling en heeft regelmatig overleg met uw behandelend gynaecoloog. Indien u vragen heeft voor uw gynaecoloog of over uw behandeling kunt u dit met de zaalarts bespreken. Begeleiding van de zwangerschap door de gynaecoloog Een gynaecoloog begeleidt de zwangerschap als dit medisch noodzakelijk is. Het onderzoek van de gynaecoloog richt zich op de voortgang van uw zwangerschap. Zo wordt er gelet op de ligging, de groei en de hartslag van uw kind en uw bloeddruk wordt gemeten. De gynaecoloog kan ook aanvullend onderzoek laten uitvoeren, zoals urine onderzoek, een echoscopie en een cardiotocogram, ofwel CTG. Echoscopie De gynaecoloog kan een echoscopie aanvragen om de oorzaak van bijvoorbeeld bloedverlies of een achterstand in de groei van het kind op te sporen. Een echoscopie wordt ook uitgevoerd om de duur van de zwangerschap vast te stellen. Een echoscopie is een onderzoek waarbij met behulp van geluidsgolven naar de baarmoeder wordt gekeken. De teruggekaatste golven (echo’s) zijn zichtbaar op een beeldscherm zodat uw kindje te zien is. Bij een zwangerschap tot tien weken
Juni 2014
vindt het onderzoek vrijwel altijd via de vagina plaats. Bij een zwangerschap van meer dan tien weken meestal uitwendig, via de buik. Uiteraard mag uw partner bij het onderzoek aanwezig zijn. Cardiotocogram (CTG) Een CTG- apparaat registreert de toestand van het ongeboren kind. Het apparaat meet de snelheid van de hartslag van het kindje en de activiteit van de baarmoeder. Ook is te zien of het kindje actief en wakker is of dat het slaapt. De registratie vindt plaats met behulp van twee registratiekoppen. Deze registratiekoppen worden met een band rond de buik van de moeder op de plaats gehouden. Uit het patroon van de curve kan de gynaecoloog concluderen hoe de algehele conditie van het kindje is. Opname tijdens de zwangerschap Misschien moet u tijdens de zwangerschap in het ziekenhuis worden opgenomen. Soms is dit al van tevoren bekend, maar een ziekenhuisopname kan ook heel onverwachts komen. Bijvoorbeeld als de gynaecoloog tijdens het spreekuur vaststelt dat u een hoge bloeddruk heeft, of als er een achterstand is in de groei van uw baby. Een onverwachte ziekenhuisopname is natuurlijk niet plezierig, maar kan nodig zijn in het belang van uw gezondheid en de gezondheid van uw baby. Tijdens uw verblijf op de afdeling heeft u iedere ochtend contact met een zaalarts. De gynaecologen zijn eindverantwoordelijk. Zij hebben dagelijks overleg met de zaalartsen en de andere gynaecologen. De bevalling Wanneer gaat u naar het ziekenhuis Wanneer uw bevalling wordt begeleid door een verloskundige beslist deze wanneer u naar het ziekenhuis kunt gaan. Bij een bevalling onder leiding van de (assistent)gynaecoloog neemt u zelf telefonisch contact op met het ziekenhuis. Wanneer neemt u contact op met het ziekenhuis: Als u een uur lang weeën om de vijf minuten of vaker heeft. De bevalling kan dan begonnen zijn Als u vruchtwater denkt te verliezen. Dit is vocht uit de vagina, dat u niet kunt ophouden. Vaak ruikt het zoetig en zitten er vlokjes in. Let u op de kleur, want de verpleegkundige zal u hiernaar vragen Bij verlies van bloederig slijm. Dit noemen we “tekenen” Als u ergens over twijfelt of ongerust bent. Zeker bij vaginaal bloedverlies, koorts of onverklaarde pijn in de buik Als u de baby opvallend minder voelt bewegen dan gebruikelijk U belt het telefoonnummer van de verloskamers: (075) 650 77 22, dan krijgt u een verpleegkundige aan de telefoon. Via dit nummer is de verpleegkundige dag en nacht te bereiken. Aarzelt u niet om te bellen, ook al is het midden in de nacht. U hoeft nooit bang te zijn dat u voor niets belt. Aankomst in het ziekenhuis U gaat naar de hoofdingang. De auto van uw partner/begeleider kan even voor de hoofdingang neergezet worden om u uit te laten stappen. Het is niet toegestaan de auto blijvend bij de hoofdingang te parkeren. Indien u gebruik wilt maken van een rolstoel, zorg er dan voor dat u een € 2 muntstuk bij de hand heeft. Bij aankomst op de verloskamer meet de verpleegkundige uw bloeddruk en controleert zij de hartslag van de baby, eventueel met behulp van een CTGapparaat. Uw temperatuur wordt opgenomen en het vruchtwater bekeken. Verder vindt er observatie en controle van de weeën plaats.
Juni 2014
Wie zijn bij de bevalling aanwezig Bij de bevalling zijn aanwezig: de verloskundige of de (assistent)gynaecoloog die uw bevalling begeleidt. De dienstdoende gynaecoloog hoeft niet uw eigen gynaecoloog te zijn. Een verpleegkundige begeleidt en verzorgd u. Vaak zijn ook een co-assistent en een leerlingverpleegkundige aanwezig. Als u bevalt onder begeleiding van de verloskundige kan het voorkomen dat er geen verpleegkundige bij de bevalling aanwezig is. U kunt zelf kiezen wie van uw vrienden of familie bij de bevalling aanwezig is. Bedenk wel dat veel drukte onrustig voor u kan zijn. Houding tijdens de bevalling U bent vrij om te bevallen in een houding die u prettig vindt, liggend of zittend. We raden u aan om hier vooraf overleg over te plegen met uw verloskundige of gynaecoloog. Fotograferen Tijdens de bevalling of keizersnede mag er gefotografeerd worden, op het operatiekamercomplex gelden striktere richtlijnen (zo mogen daar geen overzichtsfoto’s gemaakt worden). Wij raden u aan ruim van tevoren de batterijen van uw fototoestel te controleren.
Juni 2014
Als de bevalling “anders” gaat Het inleiden van de bevalling Soms duurt de zwangerschap te lang voor de baby of voor u. Het is dan nodig om de bevalling in te leiden. Bij een inleiding krijgt u een medicijn dat weeën opwekt. De frequentie van de weeën en de hartslag van de baby worden voortdurend gecontroleerd met behulp van een CTG-apparaat. Hoe lang de bevalling duurt is niet te voorspellen. Bij een inleiding wordt de bevalling begeleid door een assistent gynaecoloog. Meestal start het inleiden om 06.30 uur. Kunstverlossing Het komt regelmatig voor dat hulp nodig is om de baby geboren te laten worden. Deze hulp is nodig als de bevalling zo lang duurt dat de gezondheid van de baby of de moeder gevaar loopt. Met behulp van de vacuümpomp of de keizersnede bespoedigt de gynaecoloog de geboorte van de baby. De keizersnede Soms is al van tevoren bekend dat de baby via een keizersnede geboren wordt. De beslissing voor een keizersnede kan u echter ook overvallen. Er gaat dan in korte tijd veel gebeuren. Voor de keizersnede wordt u overgeplaatst van de verloskamer of afdeling naar de operatiekamer. De ingreep wordt uitgevoerd onder plaatselijke verdoving. Dit betekent dat u een ruggenprik krijgt waardoor alleen het onderlichaam is verdoofd. Uw partner kan met u meegaan in de operatiekamer. Zo kunt u de geboorte van uw kind toch samen bewust meemaken. Indien uw partner niet in de gelegenheid is om mee te gaan kunt u er ook voor kiezen om iemand anders mee te nemen. Als de baby geboren is, beslist de (assistent)kinderarts, die ook bij de keizersnede aanwezig is, of de baby in de couveuse moet of met u mee kan gaan naar de afdeling verloskunde. U kunt uw kind even zien en aanraken. U blijft nog ongeveer een half uur op de operatiekamer, omdat de operatiewond nog moet worden gehecht. Als de keizersnede overdag plaatsvindt, komt u na de operatie nog op de uitslaapkamer. ‘s Avonds, ‘s nachts en in het weekeinde doet de afdeling Intensive Care dienst als uitslaapkamer. Als uw kind op de afdeling neonatologie ligt, gaat u zo snel mogelijk met uw bed langs de afdeling neonatologie om uw baby te zien en aan te raken. Na een keizersnede blijven patiënten over het algemeen een kleine week in het ziekenhuis. Na de bevalling Na de bevalling onderzoekt de verloskundige of de (assistent)gynaecoloog uw kind. De verpleegkundige helpt u bij het wassen of douchen. Uw kind wordt nog niet gewassen om het waardevolle huidsmeer niet direct te verwijderen. Als u borstvoeding gaat geven, helpt de verpleegkundige u met het aanleggen van de baby aan de borst. Rooming-in Rooming-in houdt in dat er voor de partner de mogelijkheid is om 24 uur per dag op de afdeling aanwezig te zijn. Zo kan de partner de vrouw ondersteunen met de verzorging van de baby gedurende de opname. In eerste instantie gaat dit om de levenspartner, maar er kunnen zich ook situaties voordoen dat dit praktisch niet haalbaar is omdat bijvoorbeeld de partner moet werken of voor andere kinderen uit het gezin moet zorgen. In dat geval kan er ook een andere persoon inroomen. Denk aan bijvoorbeeld moeder, vriendin of schoonzus. Het is wel de bedoeling dat dit één persoon is en niet een ‘team’ die elkaar aflost. Rooming-in gaat verder dan alleen bij partner te blijven slapen, bij rooming-in wordt verwacht dat u mee participeert in de zorg voor moeder en kind.
Juni 2014
Partner participatie Onder partner participatie wordt verstaan dat de partner met ondersteuning van de verpleegkundige mee helpt in de zorg voor moeder en kind. In het ziekenhuis is het vaak vooral de verpleegkundige die de moeder helpt bij de verzorging en ondersteuning in de verzorging voor uw kind. Door de partner actiever te betrekken bij de verzorging van moeder en kind, wordt de thuissituatie meer benaderd. In de periode na de geboorte van het kind is het belangrijk voor beide ouders om een band op te kunnen bouwen met het kindje. De ouders zijn ook beter voorbereid voor de periode na ontslag. Op elke éénpersoonskamer staat een informatieklapper met algemene informatie over de verzorging van uw kind. Bij opname ontvangt u een lijst waarop u bijhoudt wat uw kind heeft gedronken en hoeveel natte en vieze luiers u heeft verschoond. Naast de informatie die u op de kamer kunt vinden, wordt u natuurlijk begeleid door de verpleegkundige die op dat moment aanwezig is. Ontslagtijden vanaf Verloskamers Als u direct na de bevalling met ontslag mag, dan kan dit 24 uur per dag. In goed overleg met alle betrokkenen wordt een afspraak gemaakt wanneer u na de bevalling na huis mag. Dit is gemiddeld drie tot vier uur na de bevalling. Overplaatsing naar de afdeling Gynaecologie en Verloskunde Na de bevalling verhuist u naar de afdeling gynaecologie & verloskunde. Uw kind gaat uiteraard met u mee en verblijft in een bedje bij u op de kamer. Voeding voor uw kind U kunt borstvoeding of flesvoeding geven. In beide gevallen is het meestal mogelijk om op verzoek te voeden. De verpleegkundige ondersteunt en adviseert u graag bij het geven van de voeding. Ook zijn er 2 lctatiekundige op de afdeling aanwezig die u graag begeleiden bij de voeding. Als uw baby op de afdeling neonatologie ligt De afdeling neonatologie is op de begane grond van het ziekenhuis en dus op enige afstand van de afdeling gynaecologie - verloskunde, waar u verblijft. Om uw kind toch zoveel mogelijk te kunnen zien is op afdeling gynaecologie - verloskunde directe videoverbinding mogelijk met de afdeling neonatologie. Hierdoor kunt u via een tv-scherm op uw kamer naar uw kind kijken. Uiteraard kunt u uw kind regelmatig bezoeken. Indien u dit wilt kunt u ook borstvoeding geven. Hier zijn verschillende mogelijkheden voor, die afhangen van de gezondheidstoestand van uw kind. U kunt de mogelijkheden overleggen met de verpleegkundige die u hier graag over adviseert. Er is een apart boekje over de afdeling neonatologie. U kunt dit verkrijgen via de verpleegkundige. Het kan zijn dat u al naar huis mag, maar uw kind nog niet. Het aantal dagen dat u kunt blijven, is afhankelijk van uw verzekering en gaat in overleg met de afdeling. De kinderarts Als uw kind onder behandeling is van een kinderarts, kunt u een afspraak met de kinderarts maken via de afdeling neonatologie. Het ontslag De verloskundige of de gynaecoloog bespreekt met u wanneer u naar huis kunt gaan. Als er geen medische redenen zijn om te blijven, kunt u op ieder moment van de dag naar huis.
Juni 2014
Hulp thuis U moet zelf het kraamcentrum bellen als u weet wanneer u naar huis komt. U maakt met hen afspraken over het tijdstip waarop de kraamverzorgende komt. De verpleegkundige informeert de kraamverzorgende door middel van een overdrachtsformulier over bijzonderheden of eventuele problemen. Ook dient u contact opnemen met de verloskundige voor de controles thuis. Afspraken bij ontslag Voor u naar huis gaat krijgt u van de verpleegkundige de volgende informatie mee: Een afspraak voor het spreekuur van de (assistent)gynaecoloog Een brief voor de huisarts, de verloskundige en de kraamhulp Een afspraak voor het spreekuur van de kinderarts als uw kind onder behandeling van de kinderarts is geweest Algemene informatie voor uzelf en uw kind Kraamzorg Als u naar huis gaat, kunt u dezelfde dag nog enige uren hulp krijgen van kraamzorg. Dit is uiteraard alleen het geval als u deze zorg heeft aangevraagd. De Kraamzorg past de zorg zoveel mogelijk aan uw situatie aan. De kraamzorg biedt u deskundige hulp en u kunt hen vragen stellen over de verzorging van uw baby én over eventuele medische problemen. De kraamzorg adviseert u rond de veertiende week van de zwangerschap uw aanvraag voor thuiskraamzorg in te dienen. Telefoonnummers Algemeen nummer: voor melden bij bevalling dag en nacht bereikbaar Afdeling Gynaecologie & Verloskunde Verloskamers Polikliniek Gynaecologie/Verloskunde, tijdens kantooruren Hoofdverpleegkundige Lactatiekundige: Evean winkel Vereniging Borstvoeding Natuurlijk Borstvoeding La Lèche League Klachtenfunctionaris
(075) 650 29 11 (075) 650 25 19 (075) 650 77 22 (075) 650 12 25 (075) 650 23 36 (075) 650 79 26 (0900) 202 215 (0343) 57 66 26 (0111) 41 31 89 (075) 650 24 60
Juni 2014
