Pastoor Nevelstein en de parochie-evangelisatie Ed Arons promoot evangelisatie met HOOP-tour Open Kloosterdag wil inspireren

6

Jaargang 42 - juni 2015 juni2015

Pastoor Nevelstein en de parochie-evangelisatie Ed Arons promoot evangelisatie met HOOP-tour Open Kloosterdag wil inspireren

GEEF OM DE TOEKOMST Het Grootseminarie Rolduc blijft trouw werken aan de boodschap van de Rooms-Katholieke Kerk. Om deze boodschap uit te kunnen dragen zijn goed opgeleide priesters nodig. Met uw steun maakt de Paredis Stichting nu en in de toekomst de opleiding van priesters en diakens in Rolduc mogelijk.

Geef om de boodschap steun de Paredis Stichting Vorming van priesters, kandidaten voor het priesterschap en permanent diaconaat Correspondentieadres Hoogstraat 7, 5954 AA Beesel Telefoon: 077 - 4742012 E-mail: [email protected] Website: www.paredis.nl Bankrelatie ING: NL77INGB 0002818327 ABNAMRO: NL95ABNA0481960228 t.n.v.: Paredis Stichting De Paredis Stichting is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI).

BEZINNING OP HET WOORD een maandelijkse uitgave van het bisdom Roermond

1. inleidende teksten en bezinning op de liturgie van iedere dag 2. suggesties voor voorbeden bij de dagelijkse Eucharistieviering 3. praktische verwijzingen naar de bladzijden in liturgische boeken voor priesters, diakens en alle betrokken gelovigen 4. de maandelijkse intenties van de paus en een gebedsintentie voor roepingen De samenstelling gebeurt kostenloos door een team van priesters en diakens,die naamloos dit liturgisch apostolaat verrichten, helemaal in dienst van de Kerk. VOOR PRIESTERS, DIAKENS, ACOLYTHEN EN LECTOREN/TRICES VOOR RELIGIEUZEN EN GODGEWIJDEN VOOR MISSIONARISSEN EN GELOVIGEN IN HET BUITENLAND VOOR THUISZITTENDEN EN GEHANDICAPTEN VOOR ZIEKEN EN BEJAARDEN VOOR ALLE GELOVIGEN

OOK VOOR U?

Een abonnement op “BEZINNING OP HET WOORD”geeft niet alleen een dagelijkse verbondenheid met de hele Kerkgemeenschap, maar ook met het levende Woord van Christus. Het inmiddels alom bekende “blauwe boekje” van ± 1000 pagina’s per jaar is voor velen een welkome en onmisbare bron van inspiratie ter voorbereiding, viering en overweging van de dagelijkse liturgie van de Eucharistie. De abonnementsprijs per jaar (inclusief portokosten!) bedraagt: - particulieren Nederland/België € 18,50 - parochies en kloosters Nederland/België € 21,00 - overige Europese landen € 38,50 - buiten Europa € 48,50 Aanvragen van gratis proefnummer of bestellen van abonnement bij: Bisdom Roermond, Abonnementen-administratie “Bezinning op het Woord” Postbus 470, 6040 AL Roermond; tel. 0475-386860; fax 0475-386850 e-mail: [email protected]

inhoud De Sint Jan Evangelistparochie in Hoensbroek staat 13 juni in het teken van evangelisatie. Het is een van de parochies waar de HOOP-tour een dag lang virtueel haar tenten opslaat. Ondersteund door medewerkers aan de tour zullen parochiële vrijwilligers na een vormingssessie hun evangelisatietalenten tentoon spreiden. Wij vroegen scheidend pastoor Stef Nevelstein - hij is benoemd tot pastoordeken van Kerkrade - naar nut en noodzaak van een dergelijke evangelisatiedag. U leest het vanaf pagina 14 en u ziet hem op onze voorpagina in de kleine Sint Janskerk, die hij het ‘spirituele hart van Hoensbroek’ noemt

1

Medio mei werd een eerste internationale ontmoeting gehouden tussen Rabbijnen, Kardinalen en Bisschoppen op initiatief van de Neocatechumenale Weg. Deze nieuwe beweging organiseerde de bijeenkomst in het door hen gestichte huis Domus Galilaeae aan het meer van Tiberias. Aanleiding voor de ontmoeting was het 50-jarig jubileum van de Nostra Aetate verklaring - de verklaring van het Tweede Vaticaans Concilie over de verhouding van de Katholieke Kerk tot de niet-christelijke godsdiensten - en tevens ter herinnering aan het 70-jarig jubileum van het einde van de Shoah

20

Het heilig Hartfeest ontstond in Frankrijk waar de mystica zuster Margaretha-Maria Alacoque in Paray-le-Monial op 16 juni 1675 een visioen had, waarin haar verklaard werd dat voortaan op vrijdag na het octaaf van Sacramentsdag een feestdag ter ere van het Heilig Hart van Jezus moest worden ingesteld.Voor de verbreiding van deze devotie zette zij zich met heel haar wezen in. Het duurde bijna twee eeuwen maar de Heilig Hartverering werd in 1856 door Pius IX officieel goedgekeurd. De devotie nam een hoge vlucht en veel heilig Hartbeelden kregen een plaats in of bij een kerk. Zoals hier in Guttecoven.

32

Op 27 mei werd in Abdij Rolduc de Sociale Studiedag 2015 gehouden, georganiseerd door de Dienst Kerk & Samenleving van het bisdom Roermond. Bisschop De Korte was als hoofdgast uitgenodigd om te spreken over de pastorale brief ‘Hebben wij iets met elkaar?’. Ook werd de Dr. Poelsprijs uitgereikt aan de Stichting Wijkpastoraat Heerlen

10

11

Meer dan een jaar geleden startte de zogeheten HOOP-tour. HOOP staat hier nergens voor. Het is geen afkorting of iets anders intelligents. Het gaat puur om de betekenis van het woord ‘hoop’. Wel verstaan als christelijke deugd. Zoals de encyclopedie zegt: ‘de kans op de gewenste gebeurtenis wordt vergroot door persoonlijke inspanningen’. Abracadabra voor u? Dan vragen we Ed Arons een van de initiatiefnemers van de tour om verduidelijking

22

Bijna vijftig kloosters verspreid over heel Nederland zetten op zondag 14 juni 2015 hun deuren open. Dit is de zevende landelijke ‘open kloosterdag’. Met dit initiatief willen religieuzen laten zien dat religieus leven een eigentijdse levenskeuze is. Zij willen tonen hoe zij religieus leven in deze tijd vormgeven. Men hoopt op een inspirerende en respectvolle ontmoeting, waarin bezoekers en kloosterlingen op informele wijze met elkaar in contact kunnen komen. In ons bisdom nemen twaalf kloosters aan de dag deel

En verder En verder 4 Liturgische kalender 4 Kathedraalkalender 5 Kolom bisschop 6 Loewende Klokken 16 Kruisen en Kapellen in Limburg 18 Kerk en Samenleving 23 Grenzeloos 24 Carolushuis 25 Geloven in de praktijk 26 Kerkgeschiedenis 28 Fotoreportage 30 Agenda’s bisschoppen 31 Puzzel

JUNI 2015

DE SLEUTEL

3

LITURGISCHE KALENDER ZONDAG 7 JUNI 2015 TWEEDE ZONDAG NA PINKSTEREN. HOOGFEEST VAN HET H.SACRAMENT VAN HET LICHAAM EN BLOED VAN CHRISTUS. SACRAMENTSDAG wit eerste lezing : Ex.24,3-8 tussenzang : ps.116,12-13.15-18 tweede lezing : Hebr.9,11-15 evangelie : Mc.14,12-16.22-26 DONDERDAG 11 JUNI 2015 GEDACHTENIS VAN DE H.BARNABAS, APOSTEL rood eerste lezing : Hand.11,21b-26;13,1-3 tussenzang : ps.98,1-6 evangelie : Mt.10,7-13 VRIJDAG 12 JUNI 2015 HOOGFEEST VAN HET HEILIG HART VAN JEZUS wit eerste lezing : Hos.11,1.3-4.8c-9 tussenzang : Jes.12,2-6 tweede lezing : Ef.3,8-12.14-19 evangelie : Joh.19,31-37 ZATERDAG 13 JUNI 2015 GEDACHTENIS VAN DE H.ANTONIUS VAN PADUA, PRIESTER EN KERKLERAAR wit eerste lezing : 2 Kor.5,14-21 tussenzang : ps.103,1-4.8-9.11-12 evangelie : Mt.5,33-37 ZONDAG 14 JUNI 2015 ELFDE ZONDAG DOOR HET JAAR groen eerste lezing: Ez.17,22-24 tussenzang: ps.92,2-3.13-14.15-16 tweede lezing: 2 Kor.5,6-10 evangelie: Mc.4,26-34 ZONDAG 21 JUNI 2015 TWAALFDE ZONDAG DOOR HET JAAR groen eerste lezing : Job 38,1.8-11 tussenzang : ps.107,23-26.28-31 tweede lezing : 2 Kor.5,14-17 evangelie : Mc.4,35-41 WOENSDAG 24 JUNI 2015 HOOGFEEST VAN DE GEBOORTE VAN DE H.JOHANNES DE DOPER wit eerste lezing : Jes.49,1-6 tussenzang : ps.139,1-3.13-15 tweede lezing : Hand.13,22-26 evangelie : Lc.1,57-66.80 ZATERDAG 27 JUNI 2015 GEDACHTENIS VAN DE H.CYRILLUS VAN ALEXANDRIË, BISSCHOP EN KERKLERAAR wit eerste lezing : Gen.18,1 -15 tussenzang : Lc.1,46 -50.53 -55 evangelie : Mt.8,5 -17

4

DE SLEUTEL

JUNI 2015

ZONDAG 28 JUNI 2015 DERTIENDE ZONDAG DOOR HET JAAR groen eerste lezing : Wijsh.1,13-15;2,23-24 tussenzang : ps.30,2.4-6.11-12a.13b tweede lezing : 2Kor.8,7.9.13.15 evangelie : Mc.5,21-43 of 21-24.35b-43 MAANDAG 29 JUNI 2015 HOOGFEEST VAN DE HH.PETRUS EN PAULUS, APOSTELEN rood eerste lezing : Hand.12,1-11 tussenzang : ps.34,2-9 tweede lezing : 2 Tim.4,6-8.17-18 evangelie : Mt.16,13-19 VRIJDAG 3 JULI 2015 FEEST VAN DE H.TOMAS, APOSTEL rood eerste lezing : Ef.2,19-22 tussenzang    : ps.117,1.2 evangelie     : Joh.20,24-29   ZONDAG 5 JULI 2015 VEERTIENDE ZONDAG DOOR HET JAAR groen eerste lezing : Ez.2,2-5 tussenzang : ps.123,1-4 tweede lezing : 2 Kor.12,7-10 evangelie : Mc.6,1-6 DONDERDAG 9 JULI 2015 FEEST VAN DE HH.MARTELAREN VAN GORCUM rood eerste lezing : 2 Kor.4,7-25 tussenzang : ps.126,1-6 evangelie : Mt.10,17-22

Kathedraalkalender

H. Missen Zaterdags om 17.30 uur en zondags om 11.30 uur (echter niet op 7 juni). Openstelling kerk De kathedraal is dagelijks geopend van 14 tot 17 uur; met in de maanden juni tot en met augustus een expositie van de Maastrichtse beeldensnijder Jean Notten. Torenbeklimming De toren van de kathedraal kan tot en met oktober elke zaterdag om 14.30 uur en 15.30 uur worden beklommen. Entree: € 2,50. Tevens vinden in de komende weken in de SintChristoffelkathedraal te Roermond de volgende bijzondere vieringen of activiteiten plaats: Zondag 7 juni ca. 12 uur Intocht van de Sacramentsprocessie die na de H. Mis van 10.00 uur vanuit de Munsterkerk is vertrokken, met plechtig Tantum Ergo en Te Deum en zegen met het Allerheiligste (géén H. Mis om 11.30 uur). Donderdag 11 juni 18.00 uur Nightfever: evangelisatieviering in en

ZATERDAG 11 JULI 2015 FEEST VAN DE H.BENEDICTUS, ABT, PATROON VAN EUROPA wit eerste lezing : Spr.2,1-9 tussenzang : ps.34,2-4.6.9.12.14-15 evangelie : Mt.19,27-29

om de kathedraal (tot 21.00 uur)

ZONDAG 12 JULI 2015 VIJFTIENDE ZONDAG DOOR HET JAAR groen eerste lezing : Am.7,12-15 tussenzang : ps.85,9ab-10.11-12.13-14 tweede lezing : Ef.1,3-14 of 3-10 evangelie : Mc.6,7-13

zingen of spelen in de kathedraal kunnen daartoe

WOENSDAG 15 JULI 2015 GEDACHTENIS VAN DE H.BONAVENTURA, BISSCHOP EN KERKLERAAR wit eerste lezing : Ex.3,1-6.9-12 tussenzang : ps.103,1-4.6-7 evangelie : Mt.11,25-27

Donderdag 9 juli 18.00 uur Nightfever: evangelisatieviering in en om de kathedraal (tot 21.00 uur)

Zingen in de kathedraal? Koren en muziekgezelschappen die ook willen contact opnemen met [email protected] Rondleidingen op afspraak Parochiegroepen die graag een op de interesses van de groep gerichte rondleiding door de kathedraal zouden willen hebben, kunnen daartoe contact opnemen met [email protected] Website Kijk ook eens op www.kathedraal-roermond.nl

COLOFON De Sleutel Maandelijks magazine over geloof en leven. Uitgave Kerkelijke Stichting Verkondiging van het bisdom Roermond. Verschijnt 11 maal per jaar. Een (post)abonnement kost € 29,00 per jaar Redactie Frans van Galen (hoofdredacteur) Gijsbrecht Dieteren

CHOCOLADEZIJDE Denk eens na wat jouw chocoladezijde is. Er zijn momenten dat je je zo gunstig mogelijk aan anderen wilt presenteren. Als je wilt solliciteren voor een baan.

Redactiemedewerkers Drs. Ton Storcken sma (Missie) Drs. Hub Vossen (Kerk en Samenleving) Drs. Francis Keyers (Psychologie en Levensbeschouwing) Dr. Paul Hamans (Geschiedenis) Matheu Bemelmans (Kruisen en Kapellen in Limburg)

En al helemaal, wanneer je verliefd bent en wervend de beste indruk wilt maken. Je slooft je uit om je chocoladezijde te laten zien.

Redactieadres Neerstraat 49, 6041 KB Roermond; tel. 0475-386821; fax 0475-386847 e-mail: [email protected]

Maar we weten ook allemaal dat op de lange duur die chocoladezijde wegsmelt en er allerlei verborgen hobbels, haken en ogen bloot komen te liggen.

Vormgeving en druk Tonnaer, Kelpen-Oler Administratie/Abonnementen De Sleutel Postbus 470, 6040 AL Roermond tel. 0475-386860; fax 0475-386850 e-mail: [email protected] Foto’s Foto-archief bisdom Roermond Redactiemedewerkers De Sleutel Advertenties Borgerpark Media Vlodropperweg 62 Postbus 8027, 6060 AA Posterholt tel. 0475-711 362 e-mail: [email protected] www.borgerparkmedia.nl Een abonnement kan elk moment ingaan en wordt automatisch verlengd, tenzij vier weken voor het einde van een kalenderjaar wordt opgezegd. Ter voldoening van het abonnementsgeld wordt u automatisch een acceptgirokaart toegezonden. Adreswijzigingen gaarne vier weken van tevoren met vermelding van het oude en nieuwe adres of door middel van gewijzigde adresband. © IBR ISSN 0167-3610 Het bisdom Roermond is via het internet te bezoeken op het adres: www.bisdom-roermond.nl www.de-sleutel.nl

Onaangenaamheden en tekortkomingen in je karakter, misstappen en problemen uit je verleden. Kortom fouten en gebreken die op het eerste oog worden weggemoffeld. Het is te hopen, dat je onmiddellijke omgeving - man, vrouw, kinderen, ouders of vrienden als de laag van chocolade is weggesmolten, je kan begrijpen en vergeven. En veelal zal dat ook het geval zijn. Maar we weten drommels goed dat dat ook heel vaak niet het geval is. Hoeveel liefdes verbleken na enkele jaren? Zelfs zozeer dat je elkaar niet meer kunt verdragen? Hoeveel vriendschappen bekoelen? En hoeveel kinderen en ouders vervreemden zelfs van elkaar? Eén is er die mij nooit laat vallen! God zegt ons: Zelfs al zouden je vader en moeder je vergeten, ik vergeet je nooit. + Frans Wiertz bisschop van Roermond

+ Frans Wiertz, bisschop van Roermond

JUNI 2015

DE SLEUTEL

5

Loewende Klokken Bisdombedevaart Rome tijdens Heilig Jaar

Op bedevaart naar het hart van de wereldkerk… (foto bisdom Roermond)

Paus Franciscus heeft 2016 uitgeroepen tot een bijzonder Heilig Jaar. In het kader daarvan biedt het bisdom Roermond een diocesane bedevaart naar Rome aan.

Deze vindt plaats van 12 tot en met 17 november volgend jaar. De bedevaart vindt plaats in samenwerking met de Organisatie Limburgse Bedevaarten in Maastricht. De reis staat open voor alle geïnteresseerden. Binnenkort worden nog andere initiatieven bekend gemaakt die in het kader van het Heilig Jaar worden genomen. De paus heeft dit bijzondere Heilig Jaar in het teken van barmhartigheid geplaatst. Het Heilig Jaar wordt op 8 december door de paus in Rome geopend. Kijk voor informatie over de Romebedevaart op: www.bisdom-roermond.nl of www.bedevaarten.com

Een vernieuwde hemel bij Servaasprocessie Op 17 mei trok de Servaas- of Stadsprocessie in haar huidige vormgeving voor de 50e keer door Maastricht. Dat onder een vernieuwde hemel die bij deze gelegenheid werd gezegend door bisschop Frans Wiertz. In het parochieblad werd de processie met de vernieuwde hemel trots als volgt aangekondigd: “Hij straalt. Hij blinkt. Echt bladgoud zit er weer op. Het houten frame is weer stabiel. De antieke stoffen bekleding is gerestaureerd. Kortom: we hebben een nieuwe hemel! Bij de Servaasprocessie zult U hem kunnen bewonderen. Het vernieuwde baldakijn is een waardig onderkomen voor het Allerheiligste dat in de processie wordt meegedragen! ‘D’n hiemel’ van de St. Servaaskerk werd aangeschaft rond 1848 door de toenmalige pastoor-deken P.A. Van Baer, die Elisabeth Gruyters bijstond bij de oprichting van haar kloostercongregatie, thans gekend als de “Zusters onder de Bogen”. De overdadig barok uitgevoerde hemel kostte toentertijd het

Van Limburg Requiem Op 9 en 10 april jl. werd in de parochiekerk van Grubbenvorst het Van Limburg Requiem uitgevoerd. Blijkens berichten in de media hebben velen van de bezoekers genoten van het gebodene. Van het concert werden opnames gemaakt en zoals eerder werd aangekondigd wordt hiervan in beperkte oplage een cd uitgebracht. Diverse bezoekers hebben deze al besteld. Indien u dit nog niet heeft gedaan en eveneens - eventueel nogmaals - wilt genieten van deze prachtige uitvoering, kunt u deze CD à € 15,- per stuk (excl. € 3,- verzendkosten per cd) bestellen via: [email protected] of 06 42896705. U ontvangt dan ter bevestiging van uw bestelling een invulformulier dat u dan ingevuld terug kunt sturen.

6

DE SLEUTEL

JUNI 2015

Bisschop Wiertz zegent het vernieuwde baldakijn (foto Jean-Pierre Geusens)

formidabele bedrag van 1700 guldens en werd gemaakt in Antwerpen. Het baldakijn is inmiddels een in Nederland uniek kunstobject geworden. De Broederschap van St. Servaas nam het voortouw bij de restauratie van dit kostbare voorwerp dat zij jaarlijks dragen. De restauratie werd uitgevoerd door Restauratie Atelier Limburg.”

Loewende Klokken Geloofscursus Platform30plus Wat is geloven eigenlijk? Wie is God? Bestaat Hij wel zeker? Wat weten wij echt over Jezus? Wat houdt het geloof van de katholieke Kerk precies in? Wat is katholiek, wat niet? Het zijn vragen die samenhangen met ons leven. Kan het geloof echt mijn leven dragen? Ligt mijn leven echt in Gods hand? Of is dat maar een gedachte? Hoe kan ik bidden?

De website van het Platform30plus

Heb je altijd al meer over het geloof willen weten? Doe dan mee met een speciale

weekendcursus over het katholieke geloof. Deze cursus wordt gegeven aan de hand van de door paus Johannes Paulus II uitgegeven “Catechismus van de Katholieke Kerk”(CKK). Hij omvat 25 lessen verdeeld over vijf weekenden. Naast de lessen is er voldoende mogelijkheid tot gebed en onderling gesprek. Het is wel zinvol om aan alle weekenden deel te nemen. Deze cursus staat open voor eenieder die zich in het geloof van de katholieke Kerk wil verdiepen en wordt gegeven door pastoor M. Otto, Limbricht Plaats: Bezinningshuis “Regina Carmeli” te Sittard. Leeftijd: 25-50 jaar; anders even contact opnemen met pastoor M. Otto De totale kosten bedragen: € 80,-- per weekend (+ evt. 6,-voor beddengoed) De data zijn: 23 t/m 25 oktober 2015 - 8 t/m 10 januari 2016 19 t/m 21 februari 2016 - 1 t/m 3 april 2016 - 10 t/m 12 juni 2016 (van vrijdag 18.00 uur t/m zondag 16.00 uur). Opgave bij: Pastoor M. Otto, Past. Janssenstraat 16, 6141 AN Limbricht; tel. 046-4515595; mail: [email protected]

Expositie Charles en Karin Eyck Vanaf 28 juni vindt er tot 30 augustus een Dubbel Eyck-tentoonstelling plaats in Klooster Wittem en Museum Valkenburg.   In Kloosterbibliotheek Wittem is een unieke expositie opgezet met werken van Charles Eyck uit particuliere verzamelingen die normaal niet te bezichtigen zijn. Dat deze schilderijen in Wittem bijeen zijn gebracht, maakt deze expositie uniek en historisch. Aanleiding voor de expositie in Wittem vormen de schilderingen van Charles Eyck in de Kloosterkerk uit 1939. Meest opvallend zijn de gewelfschilderingen en muurschilderingen in de bogen. Ook de preekstoel is door Eyck beschilderd. In de expositie worden schilderijen getoond uit de periode vóór 1950 waarin hij op verschillende locaties werkte: Amsterdam, Rome, Frankrijk, Limburg en Curaçao. Het is een mix van landschappen, stads- en dorpsgezichten, portretten en religieus werk. In de vitrinekasten van de bibliotheek worden tekeningen geëxposeerd. De expositie geeft bezoekers inzicht in de veelzijdigheid en kunsthistorische betekenis van Charles Eyck (1897 – 1983) een van de bekendste Limburgse kunstenaars. In Museum Land van Valkenburg worden vooral werken getoond van Karin Eyck, die een zeer verdienstelijk portretschilder was. Zij maakte portretten van kinderen, van collega-kun-

stenaars en anderen. Ook schilderde ze frisse landschappen die aan haar eigen geboorteland Zweden herinneren. Daarnaast wordt in de museumzaal en als toegift de sfeer van het atelier van Charles Eyck in Ravensbos nagebootst met originele attributen en meubilair uit familiebezit. De expositie is Afbeelding van een schildering van Eycks zoon Ragnar bij een raam van het mogelijk door medewerking van de kleinkinderen huis in Ravensbos (foto Museum Land van Charles Eyck, die fo- van Valkenburg) to’s, tekeningen, attributen en schilderijen van de hand van hun grootmoeder ter beschikking hebben gesteld. Het is de eerste keer dat schilderijen van Karin Eyck in deze omvang worden getoond. Meer info over de exposities in Wittem en Valkenburg www. kloosterwittem.nl of via 043-4501741. Voor actuele informatie zie www.museumlandvanvalkenburg.nl of mail Paul de Jong, PR medewerker: [email protected].

JUNI 2015

DE SLEUTEL

7

Loewende Klokken

Hoge pauselijke onderscheiding voor Sjra Spee

Zijn echtgenote speldt de verraste Sjra Spee de versierselen op

Sjra Spee (77) uit Beesel heeft zaterdag 30 mei een hoge pauselijke onderscheiding gekregen. Hij is benoemd tot ridder in de orde van Sint Sylvester. Hij kreeg de onderscheiding voor zijn verdiensten op het vlak van Kerk

en maatschappij. Bisschop Wiertz van Roermond reikte hem de onderscheiding uit tijdens een ontmoetingsdag voor donateurs van de Paredis Stichting in Abdij Rolduc in Kerkrade. Mevrouw Spee speldde haar man de versierselen van de onderscheiding op. De orde van Sint Sylvester is vooral gecreëerd om leken te eren die actief zij in het apostolaat en de verkondiging. Gerardus (Sjra) Spee werd geboren op 19 mei 1938 in Beesel. Van 1982 tot 1998 was hij in dienst van het bisdom Roermond, onder meer als coordinator bouwza- Tijdens de ontmoetingsdag voor weldoeners ken en adjunct-eco- van de Paredis Stichting werd afscheid van acquisiteur Jos Klinkers genomen die met noom. Daarnaast was Spee van 1984 pensioen gaat (foto’s bisdom Roermond) tot 2002 raadslid in de gemeente Beesel en van 1996 tot 2002 tevens wethouder. Naast zijn bezoldigde loopbaan vervulde Spee verschillende onbezoldigde bestuursfuncties. Zo was hij onder meer bestuurslid van de Stichting Aardbevingsschade Cultureel Erfgoed, de Stichting Stadspark De Kartuis in Roermond en adviseur van het dekenaal bestuur van het dekenaat Thorn. Sinds 2002 is Spee voorzitter van de Paredis Stichting, een stichting die zorg draagt voor de financiering van de priester- en diakenopleiding Rolduc van het bisdom Roermond. In die functie is hij onvermoeibaar in het werven van fondsen en het begeleiden van begunstigers. Tijdens de ontmoetingsdag voor donateurs van de Paredis Stichting werd tevens afscheid genomen van Jos Klinkers die vele jaren als acquisiteur voor de stichting heeft gewerkt.

8

DE SLEUTEL

JUNI 2015

Tijdens de marathon wordt de Bijbel helemaal voorgelezen… (foto bisdom Roermond)

Voorleesmarathon Bijbel door religieuzen In de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek in Maastricht wordt deze zomer een Bijbelmarathon gehouden. Religieuzen van diverse ordes en congregaties lezen tussen 3 en 15 augustus in de kerk de volledige Bijbel voor. Belangstellenden zijn van harte welkom om te komen luisteren. De Bijbelmarathon is een activiteit van Limburgse religieuzen in het kader van het ‘Jaar van het Godgewijde Leven’. In de eerste twee weken van augustus zullen zo’n vijftig religieuzen in de doopkapel van de ‘Slevrouwebasiliek’ beurtelings stukken uit de Bijbel voorlezen. Het voorlezen gebeurt op weekdagen tussen 10 en 17 uur. Het is de bedoeling dat op het hoogfeest van Maria Tenhemelopneming (15 augustus) de Bijbel helemaal voorgelezen is. Die dag wordt de marathon officieel afgesloten

Nieuwe pauselijke nuntius Begin mei arriveerde de nieuwe pauselijk nuntius aartsbisschop Aldo Cavalli (68) in ons land als opvolger van Mgr. Dupuy. Mgr. Cavalli heeft in zijn meer dan dertigjarige carrière bij de diplomatieke dienst van het Vaticaan al heel wat standplaatsen gekend. Zo was hij werkzaam in Burundi, Angola en São Tomé en Principe, Angola, Chili, Colombia, Malta, Libië en nu dus Den Haag. Mgr. Cavalli spreekt behalve Italiaans, Engels, Frans, Portugees en Spaans. De pauselijk nuntius vertegenwoordigt de Heilige Stoel bij het Koninkrijk der Nederlanden en is de verbindende schakel tussen de paus en Romeinse Curie en de Rooms-Katholieke kerk in Nederland. Een van de taken van de nuntius is het voorbereiden van bisschopsbenoemingen.

Loewende Klokken Bisschop wijdde permanentdiaken Op zaterdag 25 april wijdde bisschop Frans Wiertz de 64-jarige Jan Sietzema uit Elsloo tot diaken. De nieuwe permanent diaken volgde de diakenopleiding van het bisdom Roermond en zal binnenkort zijn benoeming ontvangen om het diaconaat concreet uit te gaan oefenen.

Permanentdiakens zijn (getrouwde) mannen die de eerste van de drie kerkelijke wijdingen – diaken, priester, bisschop – ontvangen en op grond daarvan een aantal taken in de kerk mogen uitJan Sietzema (foto bisdom Roermond) voeren. Het bisdom Roermond telt momenteel zo’n 70 permanentdiakens. Zij worden opgeleid aan het Theologisch Instituut Rolduc en kunnen na hun diakenwijding een aanstelling in een parochiecluster krijgen. Permanentdiakens blijven na hun wijding meestal hun gewone beroep uitoefenen. In hun vrije tijd assisteren ze in de parochie met enkele liturgische taken (dopen, trouwen, uitvaarten, preken), maar hun belangrijkste taak ligt nog altijd op het sociale vlak: de zorg voor de mensen in de parochie, met name degenen die het om welke reden ook erg moeilijk hebben.

Bij de overhandiging van het evangelieboek (foto bisdom Roermond)

Meer weten over de diakenopleiding? Kijk op www.rolduc.nl button ‘Theologisch instituut’.

Korting voor parochies bij Passiespelen

Missieburo bisdom Roermond geeft 50.000 euro aan Nepal

De opvoeringen van de Passiespelen zijn sinds de opening op 10 mei in volle gang. Tot en met 13 september is de voorstelling ‘Lente in Gallilea’ elke weekeinde te zien. Parochies die met groepen vanaf 20 personen de Passiespelen willen bezoeken, kunnen 15% korting krijgen op entreekaartjes. Bij de kassa van de Passiespelen is hiervoor een speciaal formulier aan te vragen.

Het Missieburo Roermond heeft namens bisschop Frans Wiertz van Roermond 50.000 euro overgemaakt voor hulp aan het door aardbevingen getroffen gebied in Nepal. Het geld gaat via de Stichting Bisschoppelijke Vastenaktie in Den Haag naar de caritasorganisatie van het enige apostolisch-vicariaat (= bisdom in oprichting) in Nepal. Daar wordt het ter plekke voor concrete hulpverlening aangewend.

Het vijfjaarlijks evenement – ontstaan in 1931 – is uitgegroeid tot een theatergebeurtenis van internationale allure. Tijdens een drie uur durende openluchtvoorstelling worden de laatste dagen uit het leven van Jezus nagespeeld. De Vlaamse schrijver Patrick Lateur schreef deze keer de tekst vanuit het perspectief van de Emmaüsgangers. De regie is net als de vorige keer in handen van Cees Rullens. De muziek is van componist Nard Reijnders. Tussen 10 mei en 13 september wordt het spel elke zondag om 14.30 uur opgevoerd. Van 18 juli tot en met 8 augustus zijn er bovendien op zaterdagavond voorstellingen om 18.00 uur. Vraag voor de groepskorting het aanvraagformulier aan via [email protected]. Individuele kaarten zijn onder meer te koop via www.passiespelen.nl en via (077) 3263100, bij de kassa in en diverse verkooplocaties in Noord- en Zuid-Limburg.

“De beelden uit Nepal die we de afgelopen weken gezien hebben, zijn verschrikkelijk,” zegt directeur Frank Soeterik van het Missieburo van het bisdom Roermond. Met deze gift hopen we iets te kunnen bijdragen aan het lenigen van de nood. Ook hopen we dat ons voorbeeld een stimulans voor parochies is om ook via lokale acties een bijdrage te leveren.” De 50.000 euro van het bisdom komt uit de campagnes die uit Missieburo van het bisdom doorlopend voor dit soort projecten voert. Eventuele nieuwe giften kunnen worden overgemaakt op rekeningnummer NL38INGB0002010534 t.n.v. Stichting Bisschoppelijke Vastenaktie te Den Haag.

JUNI 2015

DE SLEUTEL

9

ACTUEEL

Bisschop De Korte tijdens Sociale Studiedag in Abdij Rolduc:

‘Katholiek sociaal denken als moreel kompas’ De Sociale Studiedag werd georganiseerd op initiatief van de Dienst Kerk & Samenleving van het bisdom Roermond. Bisschop De Korte was als hoofdgast uitgenodigd om te spreken over de pastorale brief ‘Hebben wij iets met elkaar?’ die hij vorig jaar als referent namens de Nederlandse bisschoppenconferentie publiceerde.

“Het katholiek sociaal denken kan ook in een seculiere cultuur een belangrijk moreel kompas voor een rechtvaardige samenleving zijn.” Dat zei bisschop Gerard de Korte van Groningen-Leeuwarden tijdens de Sociale Studiedag, die woensdag 27 mei in Abdij Rolduc in Kerkrade werd gehouden. Volgens hem ontberen veel andere ideologieën juist zo’n moreel richtsnoer, waardoor individualisme belangrijker wordt dan solidariteit. TEKST EN FOTO MATHEU BEMELMANS

10

DE SLEUTEL

JUNI 2015

Luis in de pels In zijn toespraak zette Mgr. De Korte de hoofdlijnen van het katholiek sociaal denken uiteen, dat gebaseerd is op menselijke waardigheid, personalisme (waarbij de mens gezien wordt als persoon in verbondenheid met anderen, in tegenstelling tot het individualisme dat alleen van het eigen ik uitgaat), solidariteit met mensen in moeilijke omstandigheden en aandacht voor het algemeen welzijn, dat boven het eigenbelang en deelbelangen gaat. Volgens Mgr. De Korte moet de Kerk zich realiseren dat haar rol in een ontkerstende samenleving kleiner is geworden, maar kunnen kerken en organisaties in het christelijke middenveld juist op het gebied van sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid op een creatieve manier aan het maatschappelijk debat blijven deelnemen. “In tegenstelling tot vroeger moet de Kerk misschien minder pasklare antwoorden geven, maar vooral vragen stellen,” aldus De Korte. Hij denkt daarbij vooral aan een rol voor de Kerk als “luis in de pels en als schild voor de zwakken”. Juist het katholiek sociaal denken kan volgens de bisschop ook vandaag de dag een moreel richtsnoer zijn voor heel praktische vragen rond sociale wetgeving en de zorgverlening. Volgens Mgr. De Korte heeft de Kerk daarmee ook een goed antwoord op het onbehagen dat veel mensen in de samenleving menen te

bespeuren en dat tot opvallende uitwassen kan leiden, zoals de opkomst van populistische partijen, angst voor religieus geweld, een doorgeschoten beloningscultuur in met name de financiële wereld en het voortdurend zoeken van zondebokken. De bisschop prees in dit verband de “revolutie van tederheid” van paus Franciscus, die vanuit het idee van barmhartigheid tegenwicht probeert te bieden.

Er voor mensen zijn… Na de inleiding van de bisschop gingen vertegenwoordigers van diverse maatschappelijke en diaconale projecten in Limburg met elkaar in gesprek. Een vertegenwoordiger van de Stichting Wijkpastoraat Heerlen benadrukte dat het vooral van belang is als kerk om er voor mensen te zijn, ongeacht de vraag of je praktisch veel voor ze kunt doen. In dat verband werd ook een project ‘Kom op de soep’ genoemd waarbij leden van vrouwengroepen mensen die eenzaam zijn uit hun isolement proberen te halen. Jongerenmedewerkster Ellen Custers van het project M25 benadrukte dat ook jongeren best wel voor projecten op het gebied van solidariteit te vinden zijn: “Ze zullen nooit van zichzelf zeggen dat ze diaconaal actief zijn, maar ze zijn het feitelijk wel.”

Winnaar Dr. Poelsprijs Tijdens de studiedag werd voor de tweede maal de Dr. Poelsprijs, ingesteld door het Limburgs Diaconaal Fonds, uitgereikt. De prijs is bedoeld om parochies en andere organisaties in Limburg te stimuleren om op lokaal niveau diaconale en sociale initiatieven te ontwikkelen. Winnaar dit maal was de Stichting Wijkpastoraat Heerlen voor het beste diaconale project. Meer info www.bisdom-roermond.nl

EVANGELISATIE

Ed Arons legt de bedoeling van HOOP-tour uit

‘Een impuls geven aan evangelisatie’ Meer dan een jaar geleden startte de zogeheten HOOPtour. HOOP staat hier nergens voor. Het is geen afkorting of iets anders intelligents. Het gaat puur om de betekenis van het woord ‘hoop’. Wel verstaan als christelijke deugd. Zoals de encyclopedie zegt: ‘de kans op de gewenste gebeurtenis wordt vergroot door persoonlijke inspanningen’. Abracadabra voor u? Dan vragen we Ed Arons een van de initiatiefnemers van de tour om verduidelijking.

TEKST FRANS VAN GALEN FOTO’S BISDOM ROERMOND/PLATFORM VOOR EVANGELISATIE/J. VERSTEEGEN

Weinigen zullen beter toegerust zijn om over evangelisatie te vertellen dan Arons. Een heel groot deel van zijn leven staat in dat teken. Zal ermee te maken hebben dat hij zelf ‘slachtoffer’ te noemen is. Als jonggehuwde emigreerde hij met zijn kersverse echtgenote naar Nieuw-Zeeland. Het geloof had in zijn leven geen plaats meer. Vanaf zijn puberjaren was hij er vervreemd van geraakt. Daar in zijn nieuwe ‘homeland’ kwam hij in contact met evangelische christenen, waardoor hij in gelovig opzicht ‘thuis’ kwam. De Geest werd vaardig over hem en zijn vrouw en zij (her) ontdekten wat het betekent om een persoonlijke band met Jezus te hebben. Al was het pionieren in Nieuw-Zeeland succesvol te noemen, na enkele jaren werd besloten tot remigratie. Vanaf die tijd – we spreken dan over de beginjaren zeventig van de vorige eeuw – hebben de Aronsen een groot gedeelte van hun tijd en inzet gewijd aan de evangelisatie.

Voorlichtend en uitvoerend… Niet vreemd dus dat bij oprichting van een Platform voor Evangelisatie de naam Ed Arons direct op de lijst van deelnemers stond. “De tijd was er rijp voor”, zegt hij over het ontstaan van dit initiatief. “Niet alleen maar zeker de nieuwe bewegingen zien evangelisatie als een van de speerpunten binnen het geheel van activiteiten die zij ontplooien. Ieder is daar op zijn eigen wijze mee bezig en dat is goed. Maar de krachten bundelen kan een meerwaarde bieden die de zaak van de evangelisatie alleen maar kan dienen. Vanuit die gedachte werd een viertal jaren geleden het Platform opgericht, waarbij Tim Schilling van het Centrum voor Parochiespiritua-

Ed Arons

liteit in Nijmegen, Harm Ruiter van het bisdom Den Bosch en ondergetekende de kerngroep gingen vormen. Organisaties die zich bezighouden met evangelisatie - en dat zijn er toch zo’n dertig in getal, variërend van nieuwe bewegingen tot oude(re) ordes en congregaties - werden uitgenodigd daarin te participeren. De respons was goed en er werd gebrainstormd hoe aan evangelisatie in deze tijd nieuwe impulsen te geven. In gezamenlijkheid kwamen we tot de conclusie dat het zwaartepunt moest komen te liggen op de parochiële evangelisatie. De rol van het Platform daarin zou zowel voorlichtend alsook uitvoerend zijn. Om de informatieve taak inhoudelijk gezicht te geven werd besloten een nieuwe website te bouwen waarin de evangelisatie in al haar facetten aan bod zou komen. Op www.rkevangelisatie.nl kan iedereen vinden wat we willen bieden en wat we concreet te bieden hebben. Ook verzorgden we de uitgave van een brochure ‘Routeplanner voor evangelisatie’ waarin 12 stappen worden beschrijven waardoor een parochie of geloofsgemeenschap dankzij evangeliserende activiteiten kan groeien. Concreet invulling daaraan gaven en geven we tijdens de zogeheten HOOPtour. Parochies die een evangelisatiedag

JUNI 2015

DE SLEUTEL

11

EVANGELISATIE wilden organiseren konden zich bij ons melden om - met onze ondersteuning – samen een zinvol programma voor een dergelijke dag op te stellen en tot uitvoering te brengen. Er zijn al negen van dergelijke dagen in diverse parochies door het hele land. Concrete resultaten van een dergelijke dag zijn moeilijk concreet aanwijsbaar, maar toch durf ik de stelling aan dat ze succesvol zijn. Alleen al omdat je toch merkt dat medewerkers in parochies bewust of nog bewuster worden van de noodzaak aan en mogelijkheden van evangelisatie. Ik ben ervan overtuigd dat dat zijn doorwerking zal hebben…”

Nehemia bouwde op… Een diepere achtergrond voor het evangelisatiewerk gaf Harm Ruiter volgens Arons. Hij greep daarvoor terug op een oud verhaal, maar het heeft een ongekende actualiteitswaarde. “Het is het verhaal van Nehemia”, zo richt Arons even de blik op de Bijbel. “Nehemia komt na de Babylonische ballingschap terug naar Jeruzalem, waar de levensnoodzakelijke ommuring in puin ligt. Hij gaat niet bij de pakken neerzitten, maar zorgt ervoor dat de muur ondanks hevige tegenwerking steen voor steen wordt opgebouwd. Dat is toch een motiverend verhaal, dat ook voor onze tijd een beeld geeft van de mogelijkheden om mee te helpen de kerk op te bouwen, maar dan met ‘levende stenen’.”

Vreugde en verbazing De ‘levende stenen’ – want dat zijn het toch – die in een parochie willen meewerken aan een evangelisatiedag hebben daarbij ondersteuning nog, heeft Arons uit eigen langjarige ervaring geleerd. “De dag verloopt via een vast stramien. In de ochtenduren bieden we eerst en vooral een stukje vorming aan de medewerkenden aan. Mensen zijn het vaak ontwend om over het geloof te praten, woorden te geven aan datgene wat wel degelijk aan geloof in hen leeft. Je moet ze daarin helpen om open van geest en open van hart uitnodigend en niet dwingend op mensen af te stappen. We willen een aanbod doen dat mensen tot nadenken kan stemmen. Niet meer en niet

12

DE SLEUTEL

JUNI 2015

De kerk kan een bron van licht worden…

minder. Al zijn de omstandigheden in de diverse parochies – er kunnen al grote verschillen bestaan tussen stads- en dorpsparochies - en in de diverse streken in ons land heel verschillend, dat is door de bank genomen toch ons Leidmotief. Wanneer de mensen na de vormingssessie daadwerkelijk op pad gaan, merk je dat ze het goed oppikken. De aanvankelijke aarzeling om te getuigen van het geloof zie je vaak omslaan in enthousiasme. Vooral als ze merken dat onverwacht veel mensen niet ongenegen zijn om op je uitnodiging in te gaan om bijvoorbeeld een kaarsje in de kerk op te steken. Aan het eind van een dag hoor ik zo vaak de reactie van medewerkers dat ze niet wisten dat het getuigenis geven zo gemakkelijk ging; dat het leggen van contacten helemaal niet zo moeilijk is als zij op voorhand dachten. Dat mensen eigenlijk wel openstaan voor de boodschap die wij brengen. Dan zie je vreugde en verbazing op de gezichten. Het varieert natuurlijk maar globaal gezien zijn het toch tussen de 400 en 600 mensen met wie op een dergelijke dag in gesprek wordt gegaan. Typisch genoeg vaak mensen van wie je het juist niet zou verwachten: de stoere getatoeëerde bink, het kortgerokte meisje, de allochtoon. Vaak zijn zij het juist, die het meest geinteresseerd zijn…”

te die we inbouwen, de eerbied die aan de dag wordt gelegd, dat maakt indruk. Sommigen blijven wel een kwartier of twintig minuten stil in een kerkbank zitten, schrijven op kaartjes intenties op. Het zijn kleine dingen, maar wat de zaaier over de akker uitstrooit is ook niet groot, maar het heeft een enorme potentie om te groeien onder de juiste omstandigheden. Zaaien, dat willen ook wij doen…”

Evangelisatie: het kan wel degelijk Om die omstandigheden te creëren reiken de evangelisatiewerkers waar mogelijk kaartjes uit met informatie over de website van de parochie en over de laagdrempelige alphacursus ‘Wie is Jezus?’. Arons zegt dat de HOOP-dag ook ‘intern’ een vervolg krijgt. “De ervaringen van deze dag worden natuurlijk geëvalueerd met het pastorale team en de medewerkenden van iedere parochie. Meestal een moment om samen te constateren: zei je wel, evangelisatie, het kan wel degelijk! In totaal houden we drie sessies

Zaaien… Het zijn niet alleen, of juist niet, zozeer de woorden die mensen raken. Arons: “Als je ze uitnodigt om in de kerk een gratis kaarsje aan te steken, komen ze in een omgeving terecht die vaak helemaal vreemd voor hen is. Wat het Allerheiligste is bijvoorbeeld, daar hebben ze geen notie van. Maar het meditatieve, de stil-

Een kaarsje opsteken is iets voor jong en oud…

waarin drie aparte aspecten aan de orde komen met het oog op de toekomstige evangelisatie in de parochie. Op de eerste plaats wordt met het pastorale team gekeken naar de mogelijkheden om de pastoraal aan te passen om echt evangeliserend te worden; de mogelijkheden worden onderzocht om vrijwilligers op te leiden voor huisbezoek waarbij het christelijk getuigenis niet wordt geschuwd; wordt besproken hoe in de diaconie duidelijk te maken is dat deze wordt bedreven vanuit het geloof, om daardoor iets van de liefde van God te laten doorschijnen. Het kan een hele omslag betekenen voor parochies om op deze manier te werk te gaan. Daarom laten we ze niet zwemmen, maar voor het traject na de evangelisatiedag bieden we vanuit het Platform voor Evangelisatie waar nodig hulp aan voor het vervolgtraject. Bijvoorbeeld bij het opzetten van een jongerengroep of het inrichten van een geloofscursus.”

Geen thermometer maar thermostaat zijn… Arons is zeker niet blind voor de problemen die kerk en geloof in onze dagen ontmoeten. In de eigen parochie ont-

Bij het Platform zijn betrokken: Bezinningshuis Regina Carmeli Begijnhofkapel Amsterdam - Bisdom Den Bosch - Broeders van St. Jan - Centrum voor Parochiespiritualiteit - Cursillo - Dienaressen van de Heer en de Maagd van Matara EvaVita-Bisdom Roermond -Focolarebeweging - Gemeenschap Emmanuel - Inspiratie Magazine - Johannesheerd - JongKatholiek - JP Leiden / JP2 Stichting - Katholiek Alpha Centrum - Katholieke Charismatische Vernieuwing - Kerk in Nood Kinderen bidden voor kinderen Kisi-Kids - Life Teen - Missiezusters van het Kostbaar Bloed - Radio Maria Nederland - Rock Solid RK - Samuel Advies - Sociëteit van Jezus - Stichting Interkerk Teenertime - Werkgroep Pastoraal Congres Nieuwe Bewegingen.

wikkelt zich bijvoorbeeld het proces waarbij vijf van de zes kerken waarschijnlijk gesloten zullen worden. Voor hem hebben deze kerksluitingen geen puur negatieve notie, maar een mogelijkheid, een kans om een vitale parochie op te bouwen met nog voorhanden zijnde financiën en de aanwezige menskracht. Hij ziet dat ook in groter verband: “Kijk, het lijkt in deze tijd wel alsof veel op kerkelijk en gelovig gebied kommer en kwel is. Maar de pioniersparochies – zo zou ik ze willen noemen die die in de voorbije maanden aan een evangelisatiedag meewerkten, laten zien dat het ook anders kan zijn. Of in ieder geval kan worden. Dat betekent wel een zoeken naar en gebruik maken van bewust gelovigen, van mensen die leven vanuit een persoonlijke band met Christus. Van naamchristenen – en volgens onderzoek zijn die, hoe sociaal gedreven zij ook mogen zijn, helaas in de meerderheid – moet je het niet hebben, maar wel van mensen die willen getuigen van de Geest die in hen leeft. Met hen kun je het geloof, kun je de Kerk opbouwen. Dan heb je als Kerk toekomst. We moeten hopen dat gelovige mensen gehoor geven aan de oproep van paus Franciscus zoals hij die neerlegde in Evangelii Gaudium, geschreven naar aanleiding van de bisschoppensynode over de nieuwe evangelisatie: dat alle individuele gelovigen geroepen zijn om mee te werken aan de nieuwe evangelisatie. Zoals hij het in de opening van de exhortatie stelt: ‘De vreugde van het evangelie vervult het hart en het hele leven van hen die Jezus ontmoeten. Zij die zich laten redden door Hem, worden bevrijd van de zonde, het verdriet, de in-

Sommigen blijven wel een kwartier verstild in de kerk zitten…

nerlijke leegte, het isolement. Met Jezus Christus wordt de vreugde altijd geboren en herboren. In deze exhortatie wil ik mij richten tot de Christengelovigen om hen uit te nodigen tot een nieuwe fase in de evangelisatie die door deze vreugde wordt gekenmerkt, en wegen wijzen voor de tocht van de Kerk in de komende jaren’. Als Platform van Evangelisatie willen wij in deze proberen om zo veel mogelijk parochianen te motiveren en te stimuleren. Zodat zij - om een beeld te gebruiken dat mij zelf erg aanspreekt – niet als een thermometer zijn die zich aanpast aan de temperatuur, maar als een thermostaat die het vuur aanwakkert…”

(De foto’s op deze pagina’s werden genomen tijdens de evangelisatiedagen die in het kader van de HOOP-tour in Leiden en Den Bosch werden gehouden)

De vreugde van het evangelie uitstralen, uitzingen…

JUNI 2015

DE SLEUTEL

13

UIT DE PAROCHIE

Pastoor Stef Nevelstein (52) begroet HOOP tour in zijn clusterparochie

‘Evangeliseren moet…! Iedere dag…’ De Sint Jan Evangelistparochie in Hoensbroek staat 13 juni in het teken van evangelisatie. Het is een van de parochies waar de HOOP-tour een dag lang virtueel haar tenten opslaat. Ondersteund door medewerkers aan de tour zullen parochiële vrijwilligers na een vormingssessie hun evangelisatietalenten tentoon spreiden. Wat pastoor Nevelstein ervan verwacht?

TEKST FRANS VAN GALEN FOTO BISDOM ROERMOND

14

DE SLEUTEL

JUNI 2015

Voor de scheidend pastoor - hij is onlangs benoemd tot pastoordeken van Kerkrade - ligt een tijd van inpakken en klussen in het verschiet. Maar de evangelisatieklus zal hij nog net meemaken. Wetend dat een dergelijke impuls aan het parochiële leven zeer wenselijk en welkom is. Want in de voorbije jaren is het kerkelijk landschap in Hoensbroek getalsmatig aardig verschraald. Kerksluitingen en financiële sores heeft hij meer dan genoeg op zijn bordje gehad. Niet dat hij een pessimistisch man is, integendeel. Dat komt waarschijnlijk ook omdat hij de ontwikkelingen in perspectief en context weet te plaatsen.

Omwentelingen “De problemen op kerkelijk en gelovig vlak zijn in West Europa bijna overal hetzelfde,”zegt hij daarover. “Als je in het grote geheel de mijnstreek even isoleert en nader bekijkt, dan zie je in 150 jaar ontzettend veel veranderen in deze regio vooral door de mijnbouw. Iedere ontwikkeling had zijn positieve maar zeker ook negatieve gevolgen. De grootste problemen ontstonden toen de mijnen in de jaren zestig van de vorige eeuw in tien jaar tijd de deuren gingen sluiten. Vrij plotseling hadden ineens 55.000 mensen geen werk meer. Dat bleek moeilijk op te vangen te zijn. Daarom is de streek al veertig jaar bezig om de gevolgen daarvan te verwerken omdat men moest wennen aan nieuwe werkelijkheden, aan een nieuwe identiteit. Al was het werk in de mijn vaak vies en zwaar, betekende het hard werken, het verleende een bepaalde trots. Het gaf de mensen een gevoel van saamhorigheid. Ja, het gaf de basis aan een zinvol bestaan. Na de sluiting kwam deze identiteit op een hellend vlak omdat de idee ging leven: niemand heeft ons nog nodig. Velen belandden vaak totaal onnodig in de WAO - wat resulteerde in spanningen in de gezin-

nen. Pa zat maar thuis te niksen, zonder perspectief of hoop voor de toekomst. Jongeren konden daarom geen respect meer opbrengen voor de oudere generatie. Niet weinigen die wel een andere baan vonden, voelden zich beschaamd over het geestdodende werk dat hen was bezorgd. Bovendien ging dit allemaal samen met de maatschappelijke revolutie die in de jaren zestig doorbrak. Mensen raakten hun vastigheden en zekerheden kwijt. Ook als het over geloof en Kerk ging. Zeker, de Kerk was de gelovigen in de decennia daarvoor met een grote mate van bevoogding tegemoet getreden, stuurde en controleerde te veel, maar tegelijkertijd - en dat wordt wel eens over het hoofd gezien - muntte zij uit in zorgverlening. Door bijvoorbeeld de bekende Dr. Poels en de hier in Hoensbroek van 1911 tot 1939 werkzame pastoor Röselaers. Wat hij bijvoorbeeld aan sociale woningbouw liet plegen, grenst aan het ongelooflijke. Alleen hier in Hoensbroek werden 2500 woningen voor mijnwerkers uit de grond gestampt die vooral werkzaam waren in de in 1911 officieel geopende Staatsmijn Emma! Voor heel wat mensen heeft hij ook werk geregeld. Dat zonder onderscheid te maken tussen katholieken en protestanten, zo hebben oude(re) parochianen mij verzekerd.”

Uitdagingen Niet alleen het beeld op sociaal en economisch gebied veranderde ingrijpend, ook het gelovige en kerkelijke leven ontkwam niet aan veranderingen. De problematiek als gevolg van de mijnsluitingen is daar tot op zekere hoogte mee de oorzaak van. Pastoor Nevelstein: “De tijden veranderen en - haast parallel aan de mijnsluitingen - begint een tijd van emancipatie voor iedereen. Een luxe waaraan mensen voor wie een geregeld en gestructureerd leven lange tijd

voorgegeven was, echt moesten wennen. De richtingwijzende ANWB bordjes waren als het ware ineens verdwenen en men moest de eigen weg maar zien te vinden. Een hele toer, waardoor ook velen van geloof en Kerk afdreven… Het christelijk zijn was in de tijd daarvoor net zo vanzelfsprekend als ademen of de tanden poetsen: het hoorde er gewoon bij. Over geloofswaarheden, over geloofsvragen, over geloofsbeleving bestond weinig discussie. Het was allemaal voorgegeven. Ineens werd die houding volstrekt anders. De zin van het leven, de zin van het geloof in en zelfs het bestaan van God, het werd allemaal in vraag gesteld. Het positieve gevoel van - zoals het kerklied zegt: ‘wij zijn samen onderweg’ - sloeg helemaal om. Gelovig zijn kreeg een negatieve lading. Nu kun je vanuit gelovige optiek negatief tegen deze ontwikkeling aankijken, maar je kunt ook kijken naar de mogelijkheden die ons geboden worden om het tij te keren. Dat heeft zeker mijn voorkeur. Het wil zeggen dat de gelovige mens van nu uitgedaagd wordt om antwoorden te geven op geloofs- en zingevingvragen; dat hij of zij bewust met zijn geloof bezig zal moeten zijn om de uitdagingen waarvoor wij ons gesteld weten aan te gaan. Ieder van ons zal zelf antwoord moeten kunnen geven op vragen als: wat betekent het geloof voor mij en wat doe ik er mee. Je kunt niet meer met de stroom meedrijven want die stroom stroomt niet meer. Je zult zelfs overtuigd tegen de stroom in moeten gaan. In woord en meer nog in daad laten zien dat de antwoorden op de vragen waarvoor het leven ons stelt, te vinden zijn bij Christus en Zijn evangelie. En in de Kerk want zij draagt ondanks al haar zwakheid, gekwetstheid en ontsporingen toch de Blijde Boodschap verder in de tijd. In de nederige hoop maar met het vaste vertrouwen dat zij niet alleen in haar werk staat want zoals de psalmtekst zegt: ‘Als de Heer het huis niet bouwt, is het zinloos dat bouwlieden werken’. Daarom moeten we met de genade meewerken…Als we evangeliseren, dan moeten we dat dan ook zonder veel pretenties doen, bewust als we moeten zijn van onze eigen ontoereikendheid. Wel vanuit een vast vertrouwen dat de Heer God het zijne

…aan ons doen en laten moeten anderen kunnen aflezen dat geloven de moeite waard is…

doet. Dat Hij ons werken onderstreept en ondersteunt en er vruchtbaarheid aan geeft, daar mogen wij op hopen en vertrouwen.”

Geloven is de moeite waard Daarmee komt pastoor Nevelstein terecht bij de kern van evangeliseren: “We hoeven niet te meten. Dat is niet de zin van evangelisatie. Evangelisatie is de aarde omdoen en zaaien. En natuurlijk kan een evangelisatiedag een impuls geven aan het parochiële leven. Maar het moet wel een vervolg krijgen. Evangelisatie is uiteindelijk niet alleen een kwestie van organisatie. Het is meer in het dagelijkse leven laten zien dat je zelf met hart en ziel bezig bent met je geloof. Dat kan al op een heel eenvoudige manier. Een kruisteken maken voor het eten bijvoorbeeld, dat is al een stukje evangelisatie omdat het laat doorschijnen dat het hoort bij jouw leven met God. Als het authentiek is, dan voelen mensen dat aan. Kan het iemand - al is het maar - een aanzet tot nadenken geven. Aan ons doen en laten moeten anderen kunnen aflezen dat geloven de moeite waard is. Door concreet de helpende hand te bieden als iemand onze hulp nodig heeft en er niet met een boog omheen te lopen. Zelfs als iemand ons onwelgevallig is, we moeite met hem of haar hebben. Daaruit moet een innerlijke bewogenheid spreken die duidelijk maakt, dat je in je naaste, in iedere naaste het beeld van God ziet. Het is een opgave, maar daarmee druk je wel

de voetstappen van Onze Lieve Heer die toch ook kwam niet om gediend te worden maar om te dienen…”. Evangeliseren doet iedereen met zijn eigen bekwaam- en onbekwaamheden. Maar het is onontbeerlijk dat het gedaan wordt, vindt pastoor Nevelstein. “In de parochies, in het bisdom moeten we de evangelisatie zo goed mogelijk faciliteren. Omdat je er nooit mee klaar bent. Je moet er permanent mee bezig zijn. Vooral door het dagelijkse leven als gelovige te leven. Als het geen hartzaak voor velen wordt, dan missen we de trein. Natuurlijk is een impulsdag zoals binnenkort in Hoensbroek ook een andere, maar goede mogelijkheid om de Blijde Boodschap onder de aandacht van velen te brengen. Op welke manier te evangeliseren, wat het kost, wat het oplevert, het zijn allemaal interessante vragen maar ten diepste totaal niet van belang. De vraag die wij ons als gelovigen moeten stellen is meer: wat mag het mij kosten, wat heb ik er voor over om mijn geloof met anderen te delen? Waar wij ons inzetten zal de Herrjott onze inspanningen zegenen…” De opening van de dag vindt plaats in de kleine Sint Jan ofwel zoals scheidend pastoor Nevelstein zegt ‘het spirituele hart van Hoensbroek’. Enkele stands, de KISI-kids, een film, presentaties, workshops worden of in de kerk of het naburige Broeklandcollege vormen onderdeel van het programma. Meer info: www.rkevangelisatie.nl

JUNI 2015

DE SLEUTEL

15

Kruisen, Kruisen, kapellen kapellen en en devoties devoties in in Limburg Limburg

Langs ’s Heeren Wegen: Bij Donatus onder de boom TEKST EN FOTO: STICHTING KRUISEN EN KAPELLEN IN LIMBURG/MATHEU BEMELMANS

16

DE SLEUTEL

JUNI 2015

Wie: Sint Donatus Wat: Kapel Waar: De Hees (bij Sevenum) Wanneer: 1926 Waarom: 30 juni is feestdag van de eerste martelaren van Rome, onder wie Donatus. Wat leren alle ouders aan hun kinderen over onweer? Niet onder een boom gaan staan! En waar staat in buurtschap De Hees – tussen Sevenum en Kronenberg – de kapel van de beschermheilige tegen het onweer? Juist. Onder een boom! Je moet maar durven. Dat is nog eens een fraai staaltje van zelfverzekerdheid. Nu moet gezegd zijn dat hier – voor zover bekend – al sinds 1926 geen blikseminslag meer heeft plaats gevonden. In dat jaar ontsnapte boer Frans Wijnen ternauwernood aan een onweer. Toen hij op zijn land aan het werk was, sloeg vlak naast hem de bliksem in. Wijnen bleef ongedeerd en om dat zo te houden, bouwde hij uit voorzorg in de buurt van zijn boerderij aan de Heesbeemden een kapelletje. Het eenvoudige bakstenen gebouwtje langs de kant van de weg werd toegewijd aan de heilige Donatus. Dat is niet toevallig, want hij is beschermheilige tegen hagel, donder, bliksem en onweer. De vraag is nog even welke Donatus hier vereerd wordt? Er zijn namelijk wel tien heiligen met deze naam, die soms ook met elkaar verwisseld worden. Afgaande op het beeldje in de kapel gaat het hier om Donatus van Münstereifel. Hij was een Romeins soldaat uit de tweede eeuw en behoort tot de zogeheten catacombeheiligen, de vroegste martelaren uit Rome. Zijn Duitse naam dankt hij aan een vrome actie uit 1652. Op 30 juni van dat jaar werden zijn relieken overgebracht van Rome naar Münstereifel. Tijdens de plechtige intocht sloeg de stromende regen in het Eifelstadje om in stralende zonneschijn. Voor de inwoners van Münstereifel een duidelijk bewijs dat Donatus onweer verdrijft en blikseminslagen weet te voorkomen. Overigens worden deze bijzondere meteorologische kwaliteiten ook wel eens toegeschreven aan Donatus van Arezzo, een bisschop uit de vierde eeuw. Maar dat berust op een van de vele verwisselingen met zijn naamgenoot uit de Eifel. Zoals het ook wel toeval zal zijn dat in Germaanse gebieden Donar (what’s in a name) bekend stond als de god van donder en bliksem. En wat vast geen toeval zal zijn, is dat Donatus ook de naam is van een kerkelijke verzekeringsmaatschappij. Maar onder de boom langs de zelfverzekerde Heesbeemd zullen ze die niet nodig hebben. Zo’n kapel bouwen kost even wat, maar het scheelt je járen premie betalen, moet boer Wijnen gedacht hebben. En het werkt blijkbaar even effectief, want de kapel staat er zo te zien na al die jaren ongeschonden bij. Zelfs onder een boom.

JUNI 2015

DE SLEUTEL

17

KERK EN SAMENLEVING

Budgetkringen Maastricht bieden nieuwe aanpak

‘Gelukkig met Genoeg’ Vanuit de Dienst Kerk en

jong en oud uitdrukkelijk

Regelmatig komen we berichten tegen in de krant en op radio/ tv, dat steeds meer mensen in Nederland kampen met schulden. In 2011 waren er in Nederland meer dan twee miljoen huishoudens die met betalingsachterstand worstelden. Dat is meer dan een kwart (26,7%) van de Nederlandse huishoudens. Uit onderzoek van het ministerie van Sociale Zaken blijkt dat bij meer dan 350 duizend huishoudens zelfs sprake is van problematische schulden. Deze enorme problematiek is inmiddels in alle gemeenten in Nederland duidelijk merkbaar. Op veel plaatsen in Nederland zijn in de afgelopen jaren, o.a. dankzij de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening (WGS) van 2012, nieuwe initiatieven ontstaan om mensen te ondersteunen. Daarbij gaat het deels om commerciële organisaties, maar voor het overgrote deel zijn het initiatieven die door vrijwilligers vanuit sociaal-maatschappelijke en kerkelijke organisaties opgezet zijn.

betrokken zijn bij de

Grote groep vrijwilligers

Samenleving en het Limburgs Diaconaal Fonds werd in aanloop naar de Sociale Studiedag 2013 gezocht naar initiatieven in onze provincie waaruit sociale samenhang spreekt. Het vroeg om een gerichte zoektocht, maar men kwam initiatieven op het spoor die laten zien dat

samenleving en zorg dragen voor vaak kwetsbare medemensen. In deze kolommen een voorbeeld uit Maastricht.

TEKST HUB VOSSEN FOTO’S BISDOM ROERMOND

18

DE SLEUTEL

JUNI 2015

In de WGS is bepaald dat iedere gemeente in Nederland een lokale verantwoordelijkheid heeft om integrale schuldhulpverlening aan te bieden. Daarbij gaat het om preventie, schuldhulpverlening en nazorg. Sociaal-maatschappelijke organisaties en kerken hebben zo in de afgelopen jaren hun verantwoordelijkheid opgepakt en wil-

len vanuit hun doelstelling en betrokkenheid bij kwetsbare mensen ook daadwerkelijk hulp bieden. Bijvoorbeeld mensen ondersteunen en begeleiden in het traject van hulpverlening door officiële instanties zoals de Kredietbank. Er zijn ook nieuwe initiatieven ontstaan op het terrein van thuisadministratie en vanuit het project SchuldHulpMaatje worden begeleiding en ondersteuning geboden door vrijwilligers in alle fasen van de schuldhulpverlening. Het zijn allemaal projecten die gedragen worden door een grote groep vrijwilligers. Actieve burgers die hun diensten en kennis graag ter beschikking stellen aan mensen die in onze samenleving te maken krijgen met een schuldenproblematiek. In Maastricht is zo, in samenwerking met een aantal bestaande organisaties en in instellingen, het project ‘Budgetkringen’ opgezet. De Budgetkringen willen uitdrukkelijk een nieuwe aanpak bieden om mensen uit de financiële problemen te helpen. Dit project wil iets toevoegen aan de bestaande projecten van schuldhulpverlening en armoedebestrijding. Maar zeker ook professionals en beleidsmakers inspireren om verder te kijken.

Doe-groep…

In een budgetkring leren mensen greep krijgen op hun budget en daarmee op hun leven. De kring focust zich op bewuster en zuiniger omgaan met geld, spullen, energie en het milieu. Het leerproces in de kringen is gericht op met elkaar en van elkaar leren. De budgetkring is gericht op een actief proces waarin geleerd wordt om goed met geld om te gaan, om zo uiteindelijk ook beter in je vel te zitten. Een budgetkring is uitdrukkelijk geen praat… deelnemers worden gestimuleerd om goed met geld om te groep, maar een doe-groep. gaan … Deelnemers worden zelf

aangesproken om in actie te komen, om eigen empowerment te ontwikkelen. In dat proces worden ze ondersteund door de begeleider en andere lotgenoten. Deelnemers kiezen steeds het thema waarmee ze op een bijeenkomst aan de slag willen gaan. Iedere bijeenkomst staat onder leiding van een getrainde kringbegeleider. Deze kringbegeleider is een vrijwilliger die professioneel getraind wordt gedurende een twee dagen durende cursus. Na deze training komen deze kringbegeleiders nog zo’n acht keer per jaar bij elkaar voor verder vorming en intervisie. Na afloop van de training krijgt iedere deelnemer een officieel certificaat uitgereikt.

tot actie. Het doel is de slachtofferrol te doorbreken, verantwoordelijkheid te nemen en oplossingen en verbeteringen te creëren. De positieve benadering van leven met minder is verrassend. Origineel is ook dat het armoedevraagstuk en milieuvraagstuk bij elkaar gebracht worden: goed voor je beurs en goed voor het milieu gaan samen. In Maastricht voert de stichting LIFT het project momenteel uit samen met Maastrichtse instellingen en ondernemingen, waaronder Trajekt, Centrum In de Roode Leeuw, de Voedselbank, de

sociale dienst, Centrum Vrouwenveld, Vluchtelingenwerk Nederland, Stichting Saldo In de Plus, Wooncorporatie Servatius, het Landhuis en Bij Bosshardt (Leger des Heils). De samenwerking varieert van cliënten doorverwijzen naar Budgetkringen, zelf kringen samenstellen, faciliteiten bieden voor bijeenkomsten, ondersteuning van vrijwilligers en actieve public relations. Daarmee worden de Budgetkringen geïntegreerd in de lokale gemeenschap en vormen zij een versterking van het bestaande aanbod. Meer info: www.budgetkring.nl

Proeftuin Dit nieuwe concept is in 2010 ontwikkeld vanuit een promotieonderzoek naar duurzaam leven aan de Universiteit van Maastricht van dr. Jeanine Schreurs. Zij heeft daarin de aanpak van de budgetkringen verder uitgewerkt. Vanuit haar proefschrift heeft zij vervolgens het programma ‘Gelukkig met Genoeg’ ontwikkeld als basis en programma voor de budgetkringen. Dit programma wordt verder ondersteund vanuit de Stichting LIFT. Vanuit die stichting wordt momenteel het effect van de budgetkringen verder wetenschappelijk onderzocht. Zo is de stichting geïnteresseerd in de werking van de drie pijlers van de duurzame leefstijl: geld, groen, gezondheid-welzijn. De budgetkringen zijn zo ook een proeftuin van consumptiegedragverandering die mogelijk belangrijke nieuwe inzichten kan opleveren. Budgetkringen zijn daarom niet alleen geschikt voor mensen met financiële problemen, maar ook voor mensen die willen sparen of milieuvriendelijker willen leven. De deelnemers worden gestimuleerd om goed met geld om te gaan en om de regie over hun leven in eigen hand te nemen. In de veelheid van organisaties die zich momenteel storten op de markt van schuldhulpverlening, is de aanpak van de Budgetkringen vernieuwend: deze aanpak brengt mensen met financiële problemen bij elkaar, maar zet ook aan

De website van de Budgetkringen in Maastricht

JUNI 2015

DE SLEUTEL

19

INTERRELIGIEUZE DIALOOG

Neocatechumenale Weg organiseerde internationale ontmoeting

Banden van broederlijkheid verstevigen Medio mei werd een eerste internationale ontmoeting gehouden tussen tussen Rabbijnen, Kardinalen en Bisschoppen op initiatief van de Neocatechumenale Weg. Zij organiseerden de bijeenkomst in hun huis Domus Galilaeae aan het meer van Tiberias. Dit ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de Nostra Aetate verklaring de verklaring van het Tweede Vaticaans Concilie

Zeven kardinalen, 20 bisschoppen en 120 rabbijnen afkomstig uit de hele wereld namen aan deze dagen van ontmoeting deel. Ook een Nederlandse delegatie was aanwezig bestaande uit Rabbijn Binyomin Jacobs (opperrabbijn van het Interprovinciaal Opperrabbinaat), Benoit Wesly (voorman Joodse gemeenschap Limburg), Rabbijn Awraham Soetendorp (Rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag) en Rabbijn David Brodman. Namens het bisdom Roermond, was Deken Theo Willemssen (voorzitter van het Resonansgroep Katholieke Kerk-Jodendom) bij de ontmoeting aanwezig. De ontmoeting werd geleid door het Internationale Team van de Neocatechumenale Weg: Kiko Argüello, Carmen Hernández en P. Mario Pezzi, samen met de directeur van de Domus Galilaeae P. Rino Rossi. Het ging om een initiatief zonder precedent, dat aangemoedigd is door de Heilige Stoel. Paus Franciscus liet in een speciaal bericht weten deze gebeurtenis te zien als een gelegenheid

om de broederlijkheid tussen de twee religies te verstevigen. Daarin stelde hij onder meer: “Ik groet u allen die deelnemen aan deze ontmoeting en ik verzeker u van mijn spirituele nabijheid. Ik hoop dat uw ontmoeting een gelegenheid zal zijn om de banden van broederlijkheid die jullie delen te verstevigen en jullie inzet te verdiepen om de roep van de onschuldigen door middel van de muziek te doen kennen. Met u verbonden, bid ik tot de Heer dat Hij naar de roep van de onschuldigen luistert en dat Hij de pijn heelt van allen die lijden. Ik bid dat de harten geopend zullen zijn voor de aanroeping van de onschuldigen van de hele wereld. Met deze gevoelens, zegen ik u allen als belofte van vrede en kracht”.

Symphonie ‘het lijden van de onschuldigen’ Waar de paus het over muziek heeft, verwijst hij naar de Symfonie “Het lijden van de Onschuldigen”, die tijdens de bijeenkomst werd uitgevoerd door

over de verhouding van de Katholieke Kerk tot de nietchristelijke godsdiensten en als herinnering aan het 70-jarig jubileum van het einde van de Shoah.

TEKST EN FOTO’S MASSIMO PALONI

20

DE SLEUTEL

JUNI 2015

Groepsfoto van de Nederlandse en Duitse delegatie aan de bijeenkomst in Israël

een orkest en koor bestaande uit muzikanten van de Neocatechumenale Weg, als teken van liefde en verzoening met het Joodse volk voor het lijden van de Shoah. De Neocatechumenale Weg had dit symfonisch oeuvre al gepresenteerd bij verschillende gelegenheden. In 2012 te Boston, vervolgens in het prestigieus Lincoln Center van New York, waar 3000 Joden en tientallen Rabbijnen aanwezig waren. In datzelfde jaar werd de symfonie ook uitgevoerd in het Bechar Gerard theater te Jeruzalem. In juni 2013 is het stuk uitgevoerd in Auschwitz voor de ingang van de “poort des doods”, waarbij 15.000 personen aanwezig waren. Deze ontmoeting in Israël was dan ook een concreet gevolg van het feit dat veel Joden zeer geraakt zijn door de symfonie en door de boodschap die deze compositie overbrengt. Zij hebben meerdere malen aangegeven diepe emoties te hebben gevoeld bij het beluisteren van deze muziek, die ook herinnert aan de slachtoffers van de Shoah. Gedurende de vier dagen hebben de deelnemers verder gesproken over enkele gemeenschappelijke uitdagingen: de heilsmissie van het Joodse volk en van de Katholieke Kerk in de wereld van vandaag, de overgave van het geloof aan de volgende generaties, het contrast tussen de joods-christelijke antropologie en de antropologie gebaseerd op de ontkenning van God, het opnieuw verschijnen van het antisemitisme en de fundamentalistische xenofobie.

Slotverklaring Rabbijnen Op de laatste dag van de bijeenkomst hebben de Rabbijnen een eigen slotverklaring opgesteld waarin zij onder meer spreken van een ‘historische bijeenkomst’. Ook omdat nog nooit in het Jodendom zoveel Rabbijnen van verschillende stromingen: orthodox, conservatief, hervormd, reconstructionist, etc. bijeen waren. Enkele citaten uit deze verklaring: “Wij waren onder de indruk over de

wijze waarop in de Neocatechumenale Weg het geloof wordt overgedragen aan de kinderen, gezinnen weer worden opgebouwd en de gelovigen komen tot een kennis van de Schrift en de wortels van het christendom en dat ten gevolge hiervan een groot respect en liefde voor het Joodse volk is ontstaan”. “Een symfonische huldebetuiging en gebed, gecomponeerd door Kiko Argüello, dat herinnert aan de tragedie van de Shoah, heeft ons geholpen om te concentreren op het lijden van de onschuldigen, dat heden ten dage nog steeds ook voortgaat bij christenen in enkele Afrikaanse landen en in het Midden-Oosten”. “Wij hebben onze gezamenlijke inzet geuit voor de aanwezigheid van God in de wereld en onze gemeenschappelijke wens om in tikkum olam te engageren, in het helen van de wereld voor de gehele mensheid, door ook toenemende zorg te tonen voor het lijden van de armen, een groter respect voor de schepping en het verstevigen van het gezin.” “Door over de Nostra Aetate en over de enorme verandering die deze heeft voortgebracht te reflecteren, zijn vele kansen en uitdagingen gemarkeerd”. “Er is een zeer grote verandering in vooroordelen en verdeeldheid uit het verleden ontstaan, wat een nieuwe relatie tussen Jodendom en Christendom voorziet”.

alomtegenwoordige onbaatzuchtige liefde voor dit volk Israël welke tijdens de hele ontmoeting voelbaar was. In de verhouding tussen de Katholieke kerk en het Joodse volk is een nieuwe weg ingeslagen. Die zegenrijk voor de hele wereld zal zijn.” Ook de heer Wesly uitte zijn positieve gevoelens: “Ik wil u allen van harte dankzeggen voor de mogelijkheid die u mij heeft geboden deze historische bijeenkomst op een zo historische plaats te mogen meemaken.”

De aanwezige kardinalen: - Kard. George Pell, Prefect van het Secretariaat voor de Economie van de Heilige Stoel - Kard. Stanislaw Rylko, Voorzitter van de Pauselijke Raad voor de Leken - Kard. Telesphore Placidus Toppo, Aartsbisschop van Ranchi (India) - Kard. Christoph Schönborn, Aartsbisschop van Wenen (Oostenrijk) - Kard. Josef Cordes, Emeritus President van de Pauselijke Raad Cor Unum - Kard. Andrew Yeom Soo-jung, Aartsbisschop van Seoul (Zuid Korea) - Kard. Paolo Romeo, Aartsbisschop van Palermo (Italië) - Ook talrijke itinerante catechisten en priesters van de Neocatechumenale Weg waren aanwezig, met een totaal van 400 personen.

De Rabbijnen spraken over de broederschap die men beleefd heeft met de Kardinalen en Bisschoppen en ze bedankten de Neocatechumenale Weg bedankt om instrument te zijn geweest van een echt wonder. Ook vanuit de Nederlandse delegatie waren lovende woorden te horen. Zo toonde Rabbijn Jacobs in een reactie zijn enthousiasme: “Door deze ontmoeting is onze vriendschap bevestigd en sterk gegroeid.” Rabbijn Soetendorp zei: “Ik ben diep geraakt door de

Rabbijn Soetendorp in gesprek met kardinaal Schönborn

JUNI 2015

DE SLEUTEL

21

RELIGIEUZEN

Twaalf Limburgse kloosters nemen deel aan Open Kloosterdag

De diversiteit van het religieuze leven Bijna vijftig kloosters verspreid over heel Nederland zetten op zondag 14 juni 2015 hun deuren open. Dit is de zevende landelijke ‘open kloosterdag’. Voorgaande edities vonden plaats in achtereenvolgens 2000, 2003, 2006, 2008, 2012 en

Met dit initiatief willen religieuzen laten zien dat religieus leven een eigentijdse levenskeuze is. Zij willen tonen hoe zij religieus leven in deze tijd vormgeven. Men hoopt op een inspirerende en respectvolle ontmoeting, waarin bezoekers en kloosterlingen op informele wijze met elkaar in contact kunnen komen. Met de Open Kloosterdag sluit de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR) aan op het wereldwijde Jaar van het Religieuze Leven, dat door Paus Franciscus is geopend. De gezamenlijke religieuzen beschouwen dit ‘Jaar’, dat op 21 november 2014 van start is gegaan, als een kans om de aandacht te vestigen op de diversiteit van het religieuze leven in Nederland. Tijdens de Open Kloosterdag zal speciale aandacht uitgaan naar de spirituele traditie van de deelnemende kloostergemeenschappen. Wat heeft de spirituele voorgangers (v/m) destijds bewogen? Wat beweegt degenen die in de voetsporen van die voorgangers getreden zijn nu? Religieuzen willen blijven getuigen van hun intense geraaktheid door God en door mensen.

2014.

Op www.openkloosterdag.nl staat een overzicht van het programma-aanbod in de verschillende kloosters. Om teleurstellingen te voorkomen dienen bezoekers zich tevoren te informeren over het programma in het klooster dat men wenst te bezoeken. In sommige gevallen is aanmelding verplicht. Algemene informatie is te vinden op www.knr.nl en www.religieuzen.nl

Diverse kloosters organiseren regelmatig open dagen en sommige kloosters beschikken over een gastenverblijf. Daar kunnen gasten nader kennis maken met het kloosterleven en op verhaal komen. Een aantal gemeenschappen biedt programma’s rond geloofsbezinning, spiritualiteit, mystiek en levensvragen. Op de digitale agenda van de website www.knr. nl staat een selectie van de programmagegevens vermeld. Ook de (maandelijkse) digitale nieuwsbrief Bewogenheid attendeert op activiteiten in en rond kloosters. Wie geïnteresseerd is kan zich abonneren op deze (gratis) nieuwsbrief door te mailen naar communicatie@knr. nl. De ordes en congregaties die in Limburg deelnemen aan de Open Kloosterdag zijn: - de paters Montfortanen in Genhout; - de paters van de Heilige Geest in Gennep; - de Kleine Zusters van de Heilige Joseph in Heerlen; - de paters Benedictijnen in MamelisVaals; - de Zusters van de Voorzienigheid in Maastricht; - de paters Camillianen in Roermond; - de zusters Dominicanessen in Sittard; - de zusters Dienaressen van de Heilige Geest in Steyl en Wahlwiller; - de Liefdezusters van het Kostbaar Bloed op de Windraak (Sittard); - de paters Redemptoristen in Wittem en de zusters Redemptoristinnen in Partij

BRON EN FOTO KNR

Een van de uitnodigingen voor de Open Kloosterdag 2015…

22

DE SLEUTEL

JUNI 2015

Pelgrimstocht als voorbereiding op Kroningsfeesten Tongeren Grote gebeurtenissen werpen hun schaduwen ver vooruit. Dat geldt zeker voor een gebeurtenis als de Kroningsfeesten in het Belgisch-Limburgse Tongeren. Net als de twee Heiligdomsvaarten in het bisdom Roermond vinden de Kroningsfeesten eens in de zeven jaar plaats. De eerstvolgende keer is in juli 2016. Ter voorbereiding daarop werd op 30 mei van dit jaar al een wandeltocht vanuit diverse windrichtingen naar Tongeren gehouden. ‘Pelgrimeren naar de oorzaak van onze blijdschap’ luidde het thema van de wandeling. Op de vierde zaterdag van mei kwamen er pelgrims te voet vanuit As, Genk, Alden Biesen, Bilzen, Wellen, Kortessem, Vliermaal, Sint-Truiden, Helshoven, Voeren via Maastricht en Bassenge naar Tongeren gelopen. Het ging om wandelroutes tussen de vijf en vijftig kilometer met onderweg ook enkele stiltemomenten. De dag werd afgesloten met een gezamenlijke pelgrimsmis in de OnzeLieve-Vrouwebasiliek in Tongeren. Volgend jaar is de wandeling niet in mei, maar in september als afsluiting van de Kroningsfeesten. Meer info over de Kroningsfeesten: www. kroningsfeesten.be

Kevelaer informeert paus Franciscus over naderend 375-jarig jubileum Nog een grote gebeurtenis die zijn schaduw vooruit werpt: in 2017 viert Kevelaer zijn 375-jarig bestaan als bedevaartsoord. Op PinksterzaterRolf Lohmann, rector van het heiligdom, dag van dat jaar biedt paus Franciscus informatie over zal het Mariastadje Kevelaer aan. volledig in het teken van het jubileum staan. Een werkgroep is inmiddels bezig om allerlei jubileumactiviteiten te bedenken. In dat kader bezocht een delegatie van het bedevaartsoord en de stad Kevelaer onlangs Rome. Bij die gelegenheid overhandigden ze aan paus Franciscus een brief van bisschop Genn van Münster, waartoe Kevelaer behoort, over de komende feestelijkheden in Kevelaer. Overigens is Kevelaer nauw met Limburg verbonden, want toen Hendrick Busman in 1642 van Maria de opdracht kreeg om een kapel te bouwen, behoorde Kevelaer tot het bisdom Roermond. Vijf jaar later werd tijdens de speciaal voor deze gelegenheid bij elkaar geroepen synode van Venlo de bedevaartstatus van Kevelaer officieel erkend.

TEKST MATHEU BEMELMANS

Grenzeloos 200e Geboortedag Clara Fey herdacht

Het bisdom Aken heeft in april de 200e geboortedag van Clara Fey herdacht. Zij werd in 1815 in Aken geboren en stichtte daar in 1844 de congregatie van de Zusters van het Arme Kind Jezus. Vanwege de strenge antireligieuze wetten (Kulturkampf) in het Pruisen van die tijd, moest de congregatie in 1872 het land verlaten. Clara Fey streek toen met haar zuster neer in het grensdorp Simpelveld. Daar overleed ze op 8 mei 1894. In september 2012 hebben de zusters na 134 jaar Simpelveld weer verlaten en zijn ze terugverhuisd naar Aken. Ook het lichaam van Clara Fey is in Aken herbegraven. Bij die gelegenheid is het zaligverklaringsproces van de ordestichteres overgedragen aan het Akense bisdom. De Duitse hulpbisschop Johannes Bündgens vierde medio april samen met de huidige zusters de 200e geboortedag van Clara Fey.

50 jaar campingmis in Schwalmtal In een natuurgebied langs de Hariksee tussen Niederkrüchten en Schwalmtal – vlak over de Duitse grens bij Roermond – wordt al 50 jaar een campingmis gehouden. Van mei tot en met september is er elke zaterdagmiddag om 17.00 uur een openluchtmis. De viering werd een halve eeuw geleden in het leven geroepen om de kampeerders van de omliggende campings in het natuurgebied Schwalm-Hariksee, waar het riviertje de Swalm opeens zo breed als een meer wordt, de gelegenheid te bieden een eucharistieviering bij te wonen. Inmiddels zijn het niet alleen toeristen die de wekelijkse missen in de zomer bezoeken, maar ook veel bewoners uit de omliggende dorpen. Op 30 mei heeft bisschop Heinrich Mussinghoff van Aken het jubileum van de campingmissen met een – uiteraard – openluchtmis gevierd.

Het team van de ‘groene kathedraal’ aan de Hariksee (foto: Eva Scheuss/KirchenZeitung Aachen)

JUNI 2015

DE SLEUTEL

23

Kom en Zie

Auteur  :  Leo Tanner Prijs:       € 20,00 = Handleiding & CD-rom Bestelnr. 3495 Prijs:       € 15,00 = Werkboek Bestelnr. 3496 Het WeG-project biedt een methode van initiatie en volwassenencatechese volgens de inspiratie van Klemens Armbruster. De reeks ‘Kom en Zie’ is bedoeld om kennis te maken met het christelijk geloof en het - misschien voor het eerst - persoonlijk te ontdekken: levend en verrassend en dus bedoeld voor randkerkelijken en nieuwe mensen. Ze bestaat uit acht groepsbijeenkomsten en tussentijdse verwerkingsopdrachten. Bij de bijeenkomsten horen een werkboek en een handleiding voor begeleiders.

Veerkracht

Survival anno 21ste eeuw? Auteur  :  Johan van der Vloet Prijs:       € 5,00 Bestelnr. 3494 Prijs vanaf 10 stuks: € 4,00 Veerkracht – survival voor de 21ste eeuw? Dat is de intrigerende titel van ons hagelnieuwe magazine. Je komt de term veerkracht overal tegen: in het bedrijfsleven, de psychologie en de politiek. Toch klinkt hij wat dubbelzinnig in de oren. Wat is veerkracht eigenlijk? Waartoe moet ze dienen? Is veerkracht het nieuwe toverwoord dat ons alle veranderingen kritiekloos moet doen slikken? Dat onze ‘rek’ altijd maar vergroot in een maatschappij waarin flexibiliteit, onzekerheidstolerantie en aanpassingsvermogen de sleutelwoorden zijn? Of is veerkracht net wat ons vitaler maakt en met meer zin doet leven? Die link tussen zingeving en veerkracht vormt de focus van het magazine. Zo biedt het een unieke invalshoek in het huidige debat over veerkracht. Experts Dirk de Wachter, Stefan Vanistendael en Herman Westerink kijken vanuit dit zingevingsperspectief naar veerkracht. Ilse Cornu en Johan Van der Vloet interviewen Frankrijks beroemdste psychiater Boris Cyrulnik, de ‘paus’ van de veerkracht. Hun verhalen worden gelardeerd met getuigenissen van veldwerkers. Allemaal zoeken ze hoe spiritualiteit en religie als bronnen van verbinding en veerkracht kunnen fungeren.

Het Katholieke Geloof in het klein Prijs:       € 3,75 Bestelnr. 3482 Auteur: H. Schilder, pr

De mini-catechismus Het katholieke geloof in het klein is een belangrijke aanwinst voor het geloofsonderricht. Niet alleen omdat ze klein van formaat is, maar ook omdat ze het geloof duidelijk en beknopt weergeeft. De mini-catechismus bestaat uit vier delen, namelijk 1] de geloofsbelijdenis, 2] de viering van het Christusmysterie, 3] het Leven in Christus en 4] het christelijk gebed. Deze indeling komt overeen met die in de grote catechismus, de CKK , en in de samenvatting daarvan, het compendium. Als toegift is achterin het boek een aantal katholieke gebeden opgenomen, onder andere Anima Christi ofwel Ziel van Christus en verder een uitleg van het rozenkransgebed en van het sacrament van de biecht. De eigenlijke inhoud van ‘Het katholieke geloof in het klein’ bestaat uit vragen en antwoorden. Ieder van deze bijna 600 vragen heeft een nummer dat overeen komt met het nummer in het compendium. De samenstellers van Het katholieke geloof in het klein hadden als doel, zo maakt het voorwoord duidelijk, om jongeren en ouderen die geïnteresseerd zijn in het geloof, een praktisch handvat te geven.

Het mysterie van Jezus in het Johannes Evangelie Prijs:         € 26,00 Bestelnr.   3493 Auteur: Jean Vanier

Dit commentaar op het Johannesevangelie is het resultaat van jarenlange reflectie, studie en gebed van Jean Vanier in de gemeenschap van De Ark. Van meet af aan was de stichter van de Ark gemeenschap gefascineerd door het mysterie van Jezus zoals Hij verscheen in het Evangelie volgens Johannes. Een televisieprogramma over het evangelie van Johannes dat Jean Vanier verzorgde voor de Canadese televisie, gaf hem de kans het evangelie te presenteren vanuit de achtergrond van het leven in de Ark gemeenschap en met het oog op de noden van de wereld van vandaag. Dit commentaar is erop gericht de lezer te brengen tot geloof in en vertrouwen op Jezus, zodat hij het ware leven kan vinden door Zijn Naam. “Ik heb dit boek geschreven als een soort meditatief proza, om de lezer te helpen zich te laten fascineren door het mysterie van Jezus”. – Jean Vanier

In verband met de zomervakantie is het Carolushuis gesloten van 12 juni t/m 5 juli 2015. Centraal adres:

24

DE SLEUTEL

JUNI 2015

Swalmerstraat 100, 6041 CZ Roermond T: 0475-386825 F: 0475-386806 E: [email protected] Website: www.carolushuis.nl Vermeld bij bestellingen svp het juiste bestelnummer.

GELOOF IN DE PRAKTIJK

Tik-Tak-Tik-Tak

Maar nu hebben de hoge heren, zoals ze het uitdrukt, op het hoofdkantoor bedacht dat het tijd is voor het grote woord: Re-or-ga-ni-sa-tie. Dat betekent onder meer dat er mensen ontslagen zullen worden en dat iedereen die een positie zoals die van Carla wil bekleden ook zij dus - een soort examen moet afleggen en zich aan een assessment moet onderwerpen. Carla moet als het ware op haar eigen functie, die ze al jarenlang tot ieders tevredenheid vervult, gaan solliciteren.

Soms wordt iemands leven op verbijsterende wijze bepaald door schijnbaar kleine, banale gebeurtenissen in de kindertijd. Een kind pikt eigen signalen op in zijn gezin of in de klas, terwijl volwassenen zich daar vaak nauwelijks rekenschap van geven. Vooral vernederingen en beledigingen kunnen het zelfvertrouwen van een kind de grond in boren en kunnen nog ver in de volwassenheid nazinderen, zonder dat iemand dat beseft. Carla werkt al meer dan 31 jaar bij de bank. Ze is er begonnen aan de balie, direct na de middelbare school. Carla kon goed leren, maar haar vader had verder studeren niet zinvol gevonden voor een meisje. Bij de bank kon ze gelukkig cursussen en trainingen volgen en haar functies groeiden mee met haar capaciteiten. De laatste elf jaar had ze een leidinggevende functie binnen haar filiaal. Tot ieders tevredenheid. Carla krijgt jaar in jaar uit goede beoordelingen en uit functioneringsgesprekken komt ze altijd positief tevoorschijn. Ze was elf jaar geleden de eerste vrouw in het filiaal die het tot haar functie geschopt had, hoewel ze sommige dingen heel anders deed dan haar mannelijke collega’s.

Het eerste deel van dat examen is heel slecht verlopen. Carla is tegenover de commissie van mannen die haar gingen beoordelen compleet geblokkeerd. Ze had zich daar gevoeld als een dom schoolmeisje en had het idee gekregen dat ze kansloos was. Een paar dagen later belde ze me voor een afspraak om samen uit te zoeken waarom ze zich zo klein voelde en hoe ze dit de volgende keer zou kunnen voorkomen. Ik vermoedde dat er onverwerkte herinneringen onder Carla’s verhaal schuilden en koos voor een aanpak middels de traumatherapie EMDR. Nadat Carla een zogenoemde negatieve cognitie bij zichzelf had ontdekt, namelijk ‘ik ben kansloos’ en nadat ze gemerkt had dat er negatieve emoties, namelijk angst en woede, bij die cognitie hoorden, zijn we begonnen met de fameuze tikjes, want zo werkt het bij EMDR. Carla zet een koptelefoon op en beluistert dan in stereo het volgende inspirerende deuntje: tik-tak-tik-tak-tik-taktik-tak. Onderwijl is het mijn taak haar door het proces te begeleiden door het stellen van de juiste vragen. De tikjes brengen haar intussen op een diepere laag van het geheugen.

Er komen heel wat beelden en herinneringen aan de oppervlakte die aantonen hoeveel vooroordelen Carla heeft moeten overwinnen. Haar moeder die zich eens laat ontvallen dat ze nooit een man krijgt als ze wil studeren, een chef uit haar beginjaren die eens terloops opmerkt dat het jammer is dat Carla vrouw is, maar vooral: een wiskundeleraar die graag grapjes maakt met het enige meisje in zijn klas en haar plaagt dat vrouwen het uiteindelijk toch altijd afleggen tegenover mannen. Het lijkt zo onschuldig. De confrontatie met de examencommissie heeft de oude herinneringen getriggerd en heeft de oude cognitie geactiveerd: ik ben kansloos. Carla staat er zelf verbaasd van hoeveel obstakels ze heeft moeten overwinnen om te komen waar ze is. We besteden vijf sessies aan het tik-takken en gaandeweg daalt de emotionele lading achter de herinneringen. Uiteindelijk maakt Carla zich nieuwe cognities eigen: ‘ik kan het aan’ en ‘ik kan kiezen’. Ze bereidt zich goed voor op het tweede deel van het examen en ze slaagt met glans. Eindelijk bevrijd van de herinneringen waarmee ze onbewust altijd in gevecht is geweest. Eindelijk in het rustige besef dat ze waardevol is, precies zo zoals ze door haar Schepper geschapen is. Psychologische praktijk Christofoor Oude Rijksweg Noord 5, Susteren. Tel. 06-47559670 [email protected] www.christofoor-praktijk.nl

JUNI 2015

DE SLEUTEL

25

KERKGESCHIEDENIS

Mgr. Moors, het Bisdom Roermond en het Pastoraal Concilie V

De Centrale Commissie Mgr. De Vet kondigde drie fasen aan waarin het Pastoraal Concilie zou kunnen verlopen: Een ‘voorbereidingsperiode’ waarin de gegevens worden verzameld en die op de eerste zondag van de advent (27 november 1966) zou beginnen; ‘verwerking van de verzamelde gegevens’ door commissies en instanties; de ‘voorbereiding van een pastoraal directorium’ “als een soort leidinggevende samenvatting van het kerkelijke beleid dat uit het beraad en de adviezen gegroeid is” (KA 21(1966)497). In de jaren 1966 tot 1970 werden de ontwerprapporten samengesteld, die tijdens de algemene vergaderingen van het Pastoraal Concilie besproken zouden worden. TEKST DR. PAUL HAMANS FOTO ARCHIEF

26

DE SLEUTEL

JUNI 2015

Na discussie in de algemene vergadering van het Pastoraal Concilie en na het aanpassing van de ontwerpen, zouden dit de richtlijnen moeten worden voor de vernieuwing van de kerk. In feite is geen enkel van de ontwerprapporten verder gekomen dan de status van ontwerp. Bij gelegenheid van deze persconferentie op 16 maart 1966 werden de namen van de leden van de ‘Centrale Commissie’ gepresenteerd die onder voorzitterschap stond van kardinaal Alfrink. Deze centrale commissie zou leiding geven aan de voorbereiding van het Pastoraal Concilie. In een vergadering van de centrale commissie met 40 adviseurs werd op 9 mei 1966 een programmacommissie opgericht. Deze commissie formuleerde op 4 juli 1966 vier groepen zogenaamde ‘conciliethemata’, dat wil zeggen vakgebieden of aspecten in kerk en maatschappij waarover in het Pastoraal Concilie gesproken zou gaan worden: “Geloven en geloofsleven in de wereld van nu; de pastorale verantwoordelijkheid van en voor de geloofsgemeenschap, christelijke levensvormen; de vorming en verantwoordelijkheid van de christen in gezin en maatschappij; de verantwoordelijkheid van de christen als staatsburger en als wereldburger met een opdracht tot vrede” (Snabel, in: Riskante kerk 80).

Voorbereidingen Op 15 maart 1966 werd een eerste vergadering gehouden in het kader van de voorbereiding van het Pastoraal Concilie. De leiding wilde zich niet laten beperken door de juridische kaders die een provinciaal concilie stelde. Het overleg dat in de kerk in Nederland werd voorbereid, kreeg een bijzonder accent doordat in het Pastoraal Concilie “het denken en doen van de gelovigen als werkelijke uiting en beleving van Kerkzijn (…) als zodanig een eigen betekenis”

zou kunnen krijgen. Daarom deelde mgr. De Vet in een persconferentie op 16 maart 1966 mee: “Men heeft van stonde af aan de typisch kerkelijk-juridische term ‘provinciaal concilie’ willen helpen vertalen en gezocht naar aanduidingen als nationaal of nederlands concilie. Gezien het bijzondere karakter van dit belangrijke gebeuren in de kerk in Nederland en de bijzondere wijze waarop dit concilie gestalte krijgt, zullen wij voortaan nog slechts spreken van ‘Pastoraal Concilie van de Nederlandse Kerkprovincie’. De term ‘concilie’ heeft derhalve betrekking op het gezamenlijk beraad van alle gelovigen van de gehele nederlandse kerkprovincie, een beraad dat zich zal gaan voltrekken in gebed, studie en gesprek. Dit beraad wil van pastorale aard zijn, dat wil zeggen, het zal zich bewegen op het terrein van de zelfverwerkelijking van het volk van God volgens de opdracht van het evangelie en de noden van de tijd”. De deelname aan het concilie zou op drie wijzen plaats kunnen vinden: “Samen met anderen of individueel uitdrukking geven aan de gedachten, gevoelens en wensen die in de mensen leven, of waarvan men meent dat zij in anderen leven. Dit kan gebeuren in gespreksgroepen en in discussie of in brieven welke aan de conciliepostbussen kunnen worden toegestuurd; de studie met betrekking tot onderwerpen die ook in de discussiegroepen worden besproken in het kader van concilie-commissies; de leiding van concilie-activiteiten door de bisschoppen, de centrale commissie, de concilieraad, de diocesane pastorale centra en allen die leiding geven aan commissies. Het pastoraal concilie richt zich op de “allereerste plaats tot alle katholieken”, het is echter ook “van harte bereid de andere gelovigen en de niet-gelovigen in ons land in zijn beraad en zijn uitwerking te betrekken. (…) Zonder hen kun-

pastoraal concilie

van de nederlandse kerkprovincie

nen wij nooit werkelijk en ten volle weergeven, wat onder de mensen leeft”. “Het pastoraal concilie wil dan ook in ware oecumenische gezindheid en eerlijke erkenning van de menselijke vrijheid de deelneming van niet-katholieke christenen en niet-christenen in de gespreksgroepen en in de studiecommissies zoveel mogelijk bevorderen, overtuigd, dat het samen spreken, het samen zijn oproept tot eenheid en gemeenschap, en vertrouwend, dat dit bijdraagt tot de eenheid van de kerken”.

Eindverantwoordelijk Doelbewust wilde men het Pastoraal Concilie buiten de kaders van het kerkelijk recht houden. Daardoor was men meer vrij in het gestalte geven aan het proces waarvoor men had gekozen. Tegelijk wilden de leiders voorkomen dat de resultaten als vrijblijvend beschouwd zouden worden. Daarom werden de bisschoppen reeds voor het begin van het Pastoraal Concilie gebonden aan de resultaten van het pastorale overleg. In een rapport over juridische accenten van het Pastoraal Concilie leest men: “Van de zijde van de canonisten (deskundigen op het vlak van de canones, het kerkelijk recht) wordt dan ook geadviseerd om het te beginnen beraad te laten uitmonden in adviezen en richtlijnen voor bisschoppen, die zich als vertegenwoordigers van de kerk van Nederland binden ten aanzien van de vormgeving van hun toekomstig beleid. Van groot belang hierbij is de onderlinge samenwerking van de bisschoppen. Wanneer het echter adviezen betreft welke zonder de tussenkomst van Rome niet zonder meer kunnen worden aanvaard, dan moeten de bisschoppen ervoor zorgen, dat de zienswijze van de romeinse bestuursinstanties op een duidelijke wijze voor de gelovigen wordt geformuleerd” (zie voor bovenstaande aanhalingen: PCNK I 16-19). De uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het pastoraal concilie lag bij het episcopaat. Hoewel er vele commissies

en groepen aan het werk togen, bleven de bisschoppen degene die eindverantwoordelijk waren. In feite werd de inhoud van het Pastoraal Concilie in hoge mate bepaald door de leden van de commissies die de ontwerprapporten samenstelden. Daarbij werd het door het PINK en andere opinievormers voorgesteld alsof de gelovigen zouden vaststellen wat in Nederland het katholieke geloof zou gaan behelzen. Als de bisschoppen hierbij bemerkingen maakten, werd hun verweten dat zij de vrijheid van de gelovigen niet ten volle erkenden. Voor het Pastoraal Concilie werd een grootschalige organisatie opgetuigd. Deze werd gevormd door vijf organen: ‘Centrale Commissie’ (zeven leden), het ‘Algemene conciliesecretariaat’ (met vijf onderafdelingen), de ‘Concilieraad’ (elf leden), de ‘Plenaire Vergadering’ (150 leden) en de ‘Studiecommissie’ (250 deelnemers in zestien commissies). De ‘centrale commissie’, die boven reeds werd genoemd, werd het uitvoerende orgaan van het Pastoraal Concilie. De cen-

trale commissie kreeg als taken: het zoveel mogelijk gelovigen betrekken bij het Pastoraal Concilie; het uitnodigen en benoemen van concilie-adviseurs en het instellen van studiecommissies op voorstel van de concilieraad; het voorleggen van de in de plenaire vergadering goedgekeurde documenten aan het episcopaat; het vaststellen aan wie studies voorgelegd zouden worden die in of buiten commissies waren ontstaan; het oprichten van organen ten dienste van een goed functioneren van het Pastoraal Concilie en het houden van toezicht op deze instellingen. Het ‘algemene conciliesecretariaat’ werd door de centrale commissie aangesteld. De beide bureaus van het PINK en van ‘Actie voor God’ in Heemstede gingen als algemeen secretariaat fungeren. Dit secretariaat stond onder de dagelijkse leiding van mgr. L. Rooyackers en pater W. Goddijn. Het secretariaat werd bemand door: mej. H. Keverkamp; drs. G. Toussaint en H. Divendal. Het secretariaat kreeg de gehele feitelijk organisatie van het Pastoraal Concilie toegeschoven. “Het conciliesecretariaat verricht secretariaatswerkzaamheden voor alle concilie-organen” (PCNK I 132). De ‘concilieraad’ ging uiteindelijk elf leden tellen. Van hen werden er acht gekozen uit de deskundigen in de studiecommissies en de ‘Werkgroep van de (maatschappelijke) organisaties en verenigingen’, twee uit de ‘Werkgroep Postbussen’ en één uit de ‘Werkgroep Gespreksgroepen’. De concilieraad stelde de studiecommissies samen en beoordeelde de rapporten die deze commissies samenstelden. Verder adviseerde zij de centrale commissie en haar leden leidden de plenaire vergadering. (wordt vervolgd)

JUNI 2015

DE SLEUTEL

27

FOTOREPORTAGE

Kiek oet… Hoensbroek De benaming kleine Sint Jan impliceert dat er ook een grote Sint Jan is. Dat klopt. Daarbij is de ‘grote’ is weer nieuwer dan de ‘kleine’. Die wordt blijkbaar in het midden van de 12e eeuw in het Hoensbroekse landschap neergezet, waarschijnlijk ter vervanging van een ouder kerkgebouwtje. Van enige uitbreiding is in de eeuwen nadien wel sprake geweest, maar echt groot is de kerk nooit geworden. Groot was wel het verval dat rond 1900 geconstateerd werd. Jarenlang slecht onderhoud leidde daartoe. Restauratie leidde tot verbetering. Nog een tweetal restauraties waren nodig – de laatste in 1990 – om het kerkje haar huidige waardige aanzien te geven. Tot 1906 was zij parochiekerk totdat de nieuw gebouwde Grote Sint Jan deze taak in het uit de kluiten gegroeide dorp kreeg toebedeeld. Toch is de kleine Sint Jan sinds enige tijd weer ‘opgewaardeerd’ al is het om een minder vrolijke reden. Dankzij het teruglopende kerkbezoek worden de liturgische vieringen – op een zondagse viering van de Hoogmis na - in de kleine Sint Jan gehouden omdat de Grote daarvoor te groot is… De kleine Sint Jan werd in de voorbije maanden nog onder handen genomen in die zin dat de klokken – één uit 1414 en de tweede uit 1840 – en het uurwerk werden gerenoveerd. Al jaren waren de klokken nog nauwelijks te luiden en liep het uurwerk niet meer op tijd. Dankzij de giften van parochianen en subsidies van onder andere de provincie en de gemeente heeft de renovatie plaats kunnen vinden. De 16e eeuwse kruisribgewelven zijn voorzien van schilderingen met blad- en bloemranken en de wapens van de familie Hoen en Van Daver. Op de triomfboog bevindt zich een middeleeuwse schildering met een voorstelling van het laatste oordeel. Tot de inventaris behoren verder onder andere een kruis met een 15e eeuwse gepolychromeerde corpus en een 15e eeuwse Anna-te-Drieen. De glas-in-loodramen zijn vervaardigd door J. Vonk en stammen uit 1957.

TEKST FRANS VAN GALEN FOTO’S BISDOM ROERMOND

28

DE SLEUTEL

JUNI 2015

JUNI 2015

DE SLEUTEL

29

agenda

Agenda bisschop Frans Wiertz Maandag 1 juni 14.00 uur Vergadering Commissio Mixta te Den Bosch Dinsdag 2 juni 10.30 uur Vergadering Bisschoppelijke Commissie voor Communicatie en Media te Utrecht 16.00 uur Opening beeldententoonstelling van Jean Notten in St. Christoffelkathedraal te Roermond Woensdag 3 juni t/m Maandag 8 juni Deelname aan jaarlijkse Lourdesbedevaart Dinsdag 9 juni Vergadering Bisschoppenconferentie te Utrecht Woensdag 10 juni 14.30 uur Vergadering staf Kairos 19.00 uur Vormselviering in parochie H. Antonius van Padua te Bleijerheide-Kerkrade Donderdag 11 juni 18.00 uur Deelname aan Night Fever in St. Christoffelkathedraal te Roermond

Maandag 15 juni Focolare bijeenkomst in Nieuwkuijk Dinsdag 16 juni 11.00 uur Eucharistieviering in abdijkerk te Rolduc met dames Kleine Kring Woensdag 17 juni 13.00 uur Vergadering Permanente Raad te Utrecht Donderdag 18 juni 14.30 uur Dekensvergadering Maandag 22 juni 12.30 uur Ontvangst bisschop Elavanal van het Indiase bisdom Kalyan 14.30 uur Vespers en gezamenlijke vergadering Kathedraal Kapittel en Raad Economische Aangelegenheden Woensdag 24 juni Huisbezoeken aan priesters en diakens Vrijdag 26 juni 19.00 uur Vormselviering in parochie H. Antonius van Padua te Blerick

Vrijdag 12 juni 19.00 uur Vormselviering in parochie H. Lambertus te Kerkrade

Zaterdag 27 juni 9.15 uur Eucharistieviering Abdijkerk te Rolduc b.g.v. sluiting studiejaar grootseminarie

Zondag 14 juni 11.30 uur Plechtige Hoogmis in St. Christoffelkathedraal te Roermond

Zondag 28 juni 11.00 uur Vormselviering in parochie HH. Johannes de Doper in Eygelshoven

Dinsdag 30 juni 10.30 uur Vergadering Bisschoppelijke Commissie voor Communicatie en Media met bestuur KRO te Hilversum Donderdag 2 juli 10.30 uur Ontvangst religieuze uit Kenia 14.30 uur Vespers en vergadering Priesterraad Zaterdag 4 juli 19.00 uur Pontificale Hoogmis in parochiekerk H. Laurentius te Maasniel b.g.v. Oud Limburgs Schuttersfeest Zondag 5 juli 13.30 uur Bijwonen Oud Limburgs Schuttersfeest te Maasniel Maandag 6 juli 10.30 uur Vergadering Paredis stichting Dinsdag 7 juli Huisbezoeken aan priesters en diakens

Agenda hulpbisschop Everard de Jong Zondag 7 juni 09.30 uur Eucharistieviering in H. Augustinuskerk te Geleen. Middag Deelname aan landelijk katholiek jongerenfestival te Nieuwkuijk. Maandag 8 juni 19.00 uur Privatissima filosofie Universiteit Tilburg in kader Thomas More Academie Dinsdag 9 juni Nederlandse Bisschoppenconferentie te Utrecht. Vrijdag 12 juni 15.30 uur Bezoek aan jeugdkoor en -groep te Nieuwenhagerheide. Zaterdag 13 mei Limburgse Misdienaarsdag te Houthem-Sint Gerlach. Zondag 14 juni 11.00 uur Vormselviering in H. Martinuskerk te Gennep.

30

De Sleutel

juni 2015

Maandag 15 juni Deelname aan bijeenkomst van Focolarebeweging te Nieuwkuijk.

20.00 uur Bespreking antwoorden vragenlijst bisschoppensynode over het gezin met echtparen te Roermond.

Donderdag 18 juni 14.30 uur Dekenvergadering te Roermond.

Vrijdag 26 juni 19.00 uur Eucharistieviering in O.L.V.-basiliek te Maastricht b.g.v. 40e sterfdag H. Jozefmaria Escriva.

Zaterdag 20 juni 11.15 uur Processie en eucharistieviering in HH. Dionysius en Odiliakerk te Sweikhuizen b.g.v. jaarlijkse bedevaart voor blinden en slechtzienden.

Donderdag 2 juli 14.30 uur Vergadering Priesterraad te Roermond.

Zondag 21 juni 09.30 uur Eucharistieviering in H. Nicolaaskerk te Guttecoven met aansluitend processie b.g.v. het 50-jarig bestaansfeest van de parochie.

Zondag 5 juli 09.30 uur Eucharistieviering te Kranenbrug (D) b.g.v. Kreuzwallfahrt van Nederlandse en Duitse schutterijen, broederschappen en gilden.

14.30 uur Bijwonen voorstelling van Passiespelen te Tegelen.

Middag Bezoek aan Oud Limburgs Schuttersfeest te Maasniel (Roermond).

Maandag 22 juni 10.00 uur Deelname studiedag navorming jonggewijde priesters

Maandag 6 juli 13.30 uur Vergadering met afdelingshoofden Diocesane Pastorale Dienst.

14.30 uur Vergadering Kathedraal Kapittel en Raad voor Economische Aangelegenheden. Donderdag 25 juni 10.30 uur Deelname aan ‘book launch’ van Tilburg University te Utrecht.

Donderdag 9 tot en met Zaterdag 18 juli Retraite

Puzzel We hebben voor deze puzzel gebruik gemaakt van woorden uit het eerste boek Samuël, de hoofdstukken 11 t/m 15. Als u ze wegstreept in het diagram, dan blijven er enkele letters over die de oplossing van de puzzel vormen. Wie de woordenbrij ontraadselt en het geluk heeft als winnaar uit de bus te komen, wacht de gebruikelijke prijs.

ACHITUB AJJALON AMALEKIETEN AMMONIET ASTARTEN BENJAMIN BEZEK DONDEREN EENSGEZIND GEZALFDE GEZICHTSVELD

GRANAATAPPELBOOM HONINGRAAT HYENADAL JABES JERUBBAÄL JISWI JONATAN JUDEEËRS KONINGSCHAP LEGERAANVOERDER LUIDKEELS

MIKMAS MOAB NACHAS NER PINECHAS PLOEGSCHAAR RECHTEROOG RESPIJT SIKKEL SISERA SMAAD

SMID SPELONKEN STRIJDWAGENS UITKIJKPOSTEN VOETVOLK WAGENSTRIJDERS WAPENDRAGER WEEKLAGEN WEGGEVAAGD ZANDKORRELS

De oplossing kan vóór 28 juni gestuurd worden naar: Puzzelredactie De Sleutel, Postbus 980, 6040 AZ Roermond of [email protected]. Onder de goede inzendingen wordt de DVD ‘Sprekend monument – heden en verleden van de Sint Christoffelkathedraal’ verloot. De laatste puzzelopdracht kende als oplossing “Passiespelen willen verbazen verwonderen verdiepen”. Onder de goede inzendingen trok onze ‘notaris’ A. Gillissen uit Heel als winnaar. Proficiat!

JUNI 2015

DE SLEUTEL

31

BLIJF BIJ MIJ, HEER Blijf bij mij, Heer, dan zal ik beginnen te stralen zoals u straalt, zo te stralen dat ik een licht zal zijn voor anderen. Laat mij U dus prijzen op de wijze waar U het meest van houdt, door te schijnen op degenen rondom mij. Laat mij U verkondigen zonder te verkondigen, niet door woorden maar door mijn voorbeeld, door de aangrijpende kracht, de hartelijke invloed van wat ik doe, de duidelijke volheid van de liefde die mijn hart voor U draagt. Amen. (Kardinaal John Henry Newman)