VSV’s op koers 83% van de VSV’s heeft een gezamenlijke visie opgesteld, waarbij moeder en kind centraal staan. Dat blijkt uit een inventarisatie die het CPZ samen met ActiZ heeft laten doen. Centrale vraagstelling in deze inventarisatie was: Wat is de stand van zaken in februari 2014 t.a.v. de samenstelling en de werkwijze van de verloskundige samenwerkingsverbanden (VSV) in Nederland en in hoeverre zijn de VSV’s op weg naar geïntegreerde geboortezorg?
Om meer zicht te krijgen op de samenwerking binnen de huidige VSV’s hebben ActiZ en CPZ in januari 2014 een digitale enquete verstuurd aan 89 VSV’s. 64 VSV’s hebben de enquete volledig ingevuldDe enquete is ontwikkeld op basis van de CPZ-checklist voor VSV’s en het document ‘Niveaus van samenwerking1’. Dit is een instrument waarmee VSV’s kunnen toetsen in hoeverre men voldoet aan de 9 belangrijke aspecten ten aanzien van samenwerking in de geboortezorg. Het is tot stand gekomen ter verbetering van de samenwerking in de geboortezorgketen. . Dit artikel geeft een beeld van de resultaten van de enquete. Geconcludeerd kan worden dat veel VSV’s grote waarde hechten aan samenwerken en een soepel proces van ketensamenwerking nastreven. Enkele struikelblokken waar VSV’s tegenaan lopen zijn de onduidelijkheid over het geboortedossier, geboorteplan, casemanagement en de (integrale) bekostiging. Door het ontbreken van eenduidige taak- of begripsbeschrijvingen of landelijk ontwikkelde kaders blijft implementatie van deze stuurgroep-aanbevelingen uit. Het CPZ zal in de 2e helft van 2014 bekijken hoe het veld hierin beter ondersteund kan worden. Participatie van cliënten laat nog te wensen over. Dit geldt ook voor de eenduidige voorlichting aan (aanstaande) zwangeren en hun partners.
Samenstelling VSV In alle 66 VSV’s maken gynaecologen en eerstelijns verloskundigen deel uit van het samenwerkingsverband. Ook de klinisch verloskundigen (93%) en kinderartsen (81%) zijn goed vertegenwoordigd. Een opvallend resultaat is dat ook de kraamzorg in 81% van de VSV’s structureel deel uitmaakt van het samenwerkingsverband. Beroepsgroepen die veelal op incidentele basis zijn aangesloten bij het VSV zijn de anesthesiologen (43%), ambulancezorg (26%), echoscopisten (24%) en O&G verpleegkundigen (24%). Clientvertegenwoordigers zijn opvallend weinig vertegenwoordigd (vast 2% en incidenteel 7%).
Doelstellingen Veelgenoemde doelstellingen van VSV’s zijn: 1. Verbetering van de samenwerking College Perinatale Zorg (2013). ‘Niveaus van samenwerking’. Geraadpleegd in november 2013 van http://www.goedgeboren.nl/netwerk/Multimedia/Get/2326 1
1
2. 3. 4. 5.
Gemeenschappelijke protocollen ontwikkelen Afstemming organisatie & kwaliteit van de geboortezorg Het invoeren van de resultaten van de perinatale audit Het implementeren van parallelle acties voor acute zorg
Positief is dat er een grote overeenstemming blijkt te bestaan tussen de gestelde en gerealiseerde doelen, waaruit geconcludeerd kan worden dat doelstellingen planmatig en effectief worden opgepakt en uitgevoerd.
Ondersteuning Een ruime meerderheid (59%) geeft aan beleidsmatig en/of secretarieel ondersteund te worden door een ROS, ziekenhuis of andere organisatie. 22% van de VSV’s geeft aan hier behoefte aan te hebben. (zie hiervoor ook de knelpunten)
Gezamenlijk cliëntendossier 61/64 % van de VSV’s (61%) heeft nog geen gezamenlijk cliëntendossier binnen de regio. 17% van de VSV’s beschikt wel over gezamenlijke gegevens. Dit is in de vorm van een digitaal dossier (7%), digitale berichten (6%) of een gezamenlijk papieren dossier (4%).
Multidisciplinaire bij- en nascholing Het overgrote deel van 78% van de VSV’s doet aan multidisciplinaire bij- en nascholing. Voorbeelden van dergelijke trainingen zijn: MOET training, refereeravonden, reanimatie pasgeborene, audits PAN, SBAR communicatie, Medsim, NLS, BLS, GROW, training ontwikkeling beleidsplan voor VSV-bestuur, calamiteiten training, KAST training, Locomotive. Niet gevraagd is of het hier om lijnoverstijgende trainingen gaat. Voorlichting aan cliënten Bij 59% van de VSV’s is er nog geen sprake van eenduidige, op elkaar afgestemde voorlichting aan (aanstaande) zwangeren en partners.
Gezamenlijk opgesteld geboorteplan 52%/De helft van de VSV’s maakt geen gebruik van een gezamenlijk opgesteld geboorteplan, 28/27% van de VSV’s doet dit wel bij iedere partus. Bij 22 % van de VSV’s hebben de 1e en 2e lijn ieder een eigen geboorteplan, wordt er alleen een geboorteplan opgesteld bij besproken zwangeren of is een gezamenlijk geboorte-bevalplan nog in ontwikkeling.
Knelpunten De twee meest genoemde knelpunten zijn onduidelijkheid over de (integrale) bekostiging 72% en een gebrek aan ondersteuning van het VSV 56%.
2
Succesfactoren en mijlpalen Op deze open vraag zijn de volgende antwoorden genoemd: -
van in oprichting tot viering van 25 jaar bestaan VSV al 10 jaar een goede samenwerking met gezamenlijk opgestelde protocollen en parallelle acties gezamenlijke visie met gekozen bestuur ontschotting, ontwikkeling integrale zorg en tarief grote opkomst hetgeen leidt tot deskundigheidsbevordering oprichting Geboortecentrum – Kraamhotel - Geboortehuis, gezamenlijke intake, bepreken van alle zwangeren’ casuïstiek bespreking perinatale audit, Stage van gynaecologen in de eerste lijn Per praktijk een vaste gynaecoloog Ketendossier, gezamenlijk EPD, zorgmail vertrouwen, passie, respect, gelijkwaardigheid, goede afspraken, cliënt centraal, laagdrempelige risicoselectie, gezamenlijke website, casus via website, gezamenlijke voorlichtingsavond, integrale bekostiging,
3
Bijlage 1 – Enquête VSV’s Deze enquête is samengesteld vanuit de CPZ checklist en het document ‘niveaus van samenwerking binnen een VSV’. 1. Algemene gegevens VSV? □ Naam VSV: □ Naam invuller: □ e-mailadres VSV: □ telefoonnummer VSV:…….. 2. Met welke frequentie overlegt het VSV? □ 4 x per maand □ 2 x per maand □ 1 x per maand □ 1x per twee maanden □ Anders, namelijk…… 3. Heeft uw VSV een gezamenlijke visie waarbij moeder en kind centraal staan uitgewerkt? □ Ja □ Nee 4. Wat zijn de doelen van het VSV? Afspraken maken over de kwaliteit van de geboortezorg Casuïstiek bespreking Afstemming over de organisatie van de geboortezorg Voorkomen van zorgverlenersdelay Bespreken van (alle) zwangeren uit het adherentiegebied van het VSV Invoeren van verbetering zoals geformuleerd in de Perinatale Audit Het verbeteren van de samenwerking Gemeenschappelijke protocollen ontwikkelen Implementatie van protocollen Deskundigheidsbevordering Implementeren van parallelle actie voor acute zorg situaties Anders, namelijk …………. 5. Welke doelen zijn inmiddels gerealiseerd in uw VSV? Afspraken maken over de kwaliteit van de geboortezorg Casuïstiek bespreking Afstemming over de organisatie van de geboortezorg Voorkomen van zorgverlenersdelay Bespreken van (alle) zwangeren uit het adherentiegebied van het VSV Invoeren van verbetering zoals geformuleerd in de Perinatale Audit 4
Het verbeteren van de samenwerking Gemeenschappelijke protocollen ontwikkelen Implementatie van protocollen Deskundigheidsbevordering Implementeren van parallelle actie voor acute zorg situaties Anders, namelijk …………. 6. Welke beroepsgroepen zijn vast aangesloten bij uw VSV? □ Gynaecologen □ Verloskundigen eerste lijn □ Klinisch verloskundigen □ Kraamzorg □ O&G verpleegkundigen □ Huisartsen (verloskundig actief) □ Kinderartsen □ Echoscopisten □ Ambulancezorg □ Jeugdgezondheidszorg □ Anesthesiologen □ Zorgmanager □ Cliëntenraad/vertegenwoordiging cliënt □ Overige, …. 7. Welke beroepsgroepen zijn incidenteel aangesloten bij uw VSV? □ Klinisch verloskundigen □ Kraamzorg □ Huisartsen □ Kinderartsen □ Echoscopisten □ O&G verpleegkundigen □ Ambulancezorg □ Jeugdgezondheidszorg □ Anesthesiologen □ Zorgmanager □ Cliëntenraad/vertegenwoordiging cliënt □ Overige, …. 8. Wordt het VSV secretarieel en/of beleidsmatig ondersteund door een ROS, het ziekenhuis of een andere organisatie? □ Ja, door….. □ Nee □ Nee, er is wel behoefte aan nl……………….. 9. Maakt u binnen uw regio gebruik van een gezamenlijk cliëntendossier? □ Ja, een papieren dossier □ Ja, een digitaal dossier 5
□ Ja, middels digitale berichten, □ Nee □ Anders, ………………………………………………………………………………. 10. Is er binnen het VSV sprake van multidisciplinaire bij- en nascholing? □ Nee □ Ja, over de volgende onderwerpen: …….. met de volgende disciplines: …. 11. Hoe wordt het geven van voorlichting aan cliënten geregeld binnen uw VSV? □ Iedere discipline regelt haar eigen voorlichting. □ Het geven van voorlichting is onderling afgestemd en wordt door iedereen uitgedragen. 12. Maakt uw VSV gebruik van een gezamenlijk opgesteld geboorteplan? □ Ja □ Nee □ Anders, …. 13. Op welke wijze vindt besluitvorming plaats binnen het VSV? o Meerderheid van stemmen o Consensus o Bepaalde partijen hebben meer stemgewicht dan anderen (svp toelichten onder anders) o Dit is niet formeel geregeld o Anders, namelijk 14. Wat zijn binnen uw VSV de succesfactoren en/of mijlpalen? …………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. 15. Welke knelpunten komt uw VSV tegen? (bijvoorbeeld t.a.v. onderstaande onderwerpen) □ Ondersteuning, nl ………………….. □ Beleidsontwikkeling, nl……………… □ Gezamenlijk opstellen multidisciplinaire protocollen, nl ……………………… □ Parallelle acties, nl …………………………………………………………………. □ Perinatale auditbesprekingen, nl …………………………………………………. □ Casemanager, nl …………………………………………………………………… □ Gezamenlijke intake, nl ……………………………………………………………. □ Onduidelijkheid over bekostiging en toekomstige tarieven, nl………………… □ Anders, ……………….. 16. Maakt u gebruik van www.goedgeboren.nl? □ Ja, namelijk rubriek(en) …… □ Nee, want…….. .
6
Bijlage 2 – Tabellen Welke beroepsgroepen zijn vast aangesloten in uw VSV. Meerdere antwoorden mogelijk.
Welke doelgroepen zijn incidenteel aangesloten in uw VSV? Meerdere antwoorden zijn mogelijk .
7
Wat zijn de doelen van uw VSV? Meerdere antwoorden zijn mogelijk.
Welke doelen zijn inmiddels gerealiseerd in uw VSV? Meerdere antwoorden zijn mogelijk.
8
oranje = gerealiseerd en blauw = doel
Wordt uw VSV secretarieel en/of beleidsmatig ondersteund door een ROS, het ziekenhuis of een andere organisatie?
Maakt u binnen uw regio gebruik van een gezamenlijk clientendossier?
9
Maakt uw VSV gebruik van een gezamenlijk opgesteld geboorteplan?
Knelpunten Anders Onduidelijkheid over bekostiging en toekomstige tarieven Gezamenlijke intake Casemanager Perinatale auditbesprekingen Parallelle acties Gezamenlijk opstellen multidisciplinaire protocollen Beleidsontwikkeling Ondersteuning 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Juni 2014
10
