Participatie en Communicatie in deelgemeente Prins Alexander. Investeren door en in bewoners

Participatie en Communicatie in deelgemeente Prins Alexander Investeren door en in bewoners

mei 2011

participatie en communicatie in deelgemeente Prins Alexander -investeren door en in bewoners-

Inleiding Wij maken werk van het betrekken en volwaardig mee laten doen van bewoners, bedrijven en instellingen bij het ontwikkelen van de deelgemeente (zie bestuurprogramma: burgernabij bestuur, gebiedsgericht werken). Deelgemeente Prins Alexander wil dé Rotterdamse deelgemeente zijn waar bewoners, organisaties en ondernemers actief zijn en investeren in hun wijk en daarmee in het contact met hun medebewoners. Dit kan variëren van de herinrichting van de straat, het versterken van sociale contacten en de leefbaarheid tot het meebepalen van de toekomst van de eigen wijk. Maar ook een eigen bewonersinitiatief en zelfbeheer in de wijk behoren tot de mogelijkheden. Kortom, de deelgemeente vraagt, verwacht en faciliteert de inbreng van bewoners bij hun wijk. Ieder voorstel tot actie in de wijk zet daarom aan tot nadenken over het participatie- en communicatieproces. Participatie en communicatie groeien in de praktijk van alledag uit tot de ‘huisstijl’ van de deelgemeente. Omdat goede communicatie (informeren, luisteren, doorvragen en samenvatten) de basis is voor geslaagde participatie, wordt in deze notitie, als er over participatie wordt gesproken, ook de bijbehorende communicatie bedoeld. Deze notitie is gebaseerd op al eerder vastgesteld beleid (2004, 2007) en zet in op de ontwikkeling van de uitvoering daarvan.

Ontwikkeling participatie & communicatie binnen de deelgemeente In 2007 stelde de toenmalige deelraad vast dat bewust geïntensiveerd moest worden in participatie en communicatie over burgernabij bestuur en de ontwikkeling van het gebiedsgericht werken Het participatiebeleid van 2003 en het communicatiebeleid van 2004 dienden hierbij als belangrijke basis. De doelen van toen: beter bereikbaar, meer zichtbaar, naar buiten gericht functioneren en pro actief optreden zijn ook nu nog van toepassing. Zij zijn van belang voor ons streven bewoners meer verantwoordelijkheid te geven. Dit bereiken we onder meer door te investeren in netwerken op wijkniveau, het toekennen van het belang aan bewonersinitiatieven en het nadrukkelijk ontwikkelen van gebiedsgericht werken. Op basis van die wens tot intensivering en het grotere belang zien bestuur en ambtelijke organisatie nu mogelijkheden om bewoners eerder en met meer continuïteit te betrekken bij diverse ontwikkelingen c.q. processen in de dagelijkse praktijk. Het is niet volledig nieuw. Wijkteams hebben al ervaring opgedaan. Er zijn dan ook al goede voorbeelden en geleerde lessen binnen Prins Alexander die duiden hoe waardevol en effectief het betrekken van actieve bewoners van begin af aan kan zijn. In plaats van het schrijven van een theoretisch kader willen we die actieve op participatiegerichte werkwijze in deze notitie beschrijven. Op deze wijze inspireren en faciliteren we bewoners en wijkteams om die interactie de komende jaren met elkaar te zoeken.

2


Werkconferentie Participatie en Communicatie

“Bewoners die initiatieven nemen voelen zich gehoord en serieus genomen als er vertrouwen blijkt. Dat motiveert enorm!”

Een eerdere versie van deze notitie vormde de grondslag van een werkconferentie over participatie en communicatie op 11 mei jl. Deelnemers waren actieve bewoners, medewerkers van maatschappelijke organisaties, gemeentelijke diensten, leden van onze wijkteams en dagelijks bestuurders.

De centrale vraag was: “Welke voorwaarden acht u persoonlijk essentieel bij het betrekken van en het nemen van verantwoordelijkheden door bewoners bij (1) de aanpak van wijzigingen in de leefomgeving of (2) de aanpak van sociale vraagstukken en (3) het beheer van de buitenruimte. De deelnemers bogen zich in drie werkgroepen over deze vraag. Al snel werd duidelijk dat participatie en communicatie ook al meerwaarde hebben in het geven van vorm en inhoud aan interactief werken. Het belangrijkste advies uit de werkgroepen was eigenlijk: Laat ook bewoners en andere betrokkenen meedenken en meewerken aan het steeds verbeteren van participatie en “Bij participatie is de voorwaarde dat communicatie in Prins Alexander. de bewoners ook kunnen bepalen welk vraagstuk wordt beetgepakt om het even: of het voortkomt uit interesse of uit ontevredenheid.”

De gedachtewisseling in de drie werkgroepen spitste zich toe op de (rand)voorwaarden voor en de uitvoeringsbeginselen van participatie en communicatie. Over het ‘waarom’ van participatie en communicatie was geen discussie. De deelnemers waren vooral geïnteresseerd in het ‘wat’ en ‘hoe’ van participatie. De kernwoorden waren ‘duidelijkheid’, ‘openheid’ en ‘vertrouwen’. Hieronder volgen samenvattingen van de belangrijkste uitspraken per workshop. (De cursiefjes in deze notitie zijn uitspraken van deelnemers aan de werkconferentie.) in Werkgroep: Gebiedsontwikkeling • Wees open, eerlijk, durf je kwetsbaar op te stellen en durf het vertrouwen te geven aan (de inbreng van) de deelnemers. • Wees duidelijk over doelen zodat verwachtingen niet worden beschaamd. Ga hier zorgvuldig mee om: daarmee werk je aan vertrouwen. Vertrouwen verkrijgen en houden is waar het om draait. Workshop: Beheer buitenruimte • Geef duidelijkheid over het doel van participatie, bijvoorbeeld raadplegen of meebeslissen. Dit leidt tot vertrouwen en voorkomt frustratie. • Ideeën, uitwisseling, delen van kennis, samenwerking en meerwaarde als onderdelen van participatie kunnen o.a. leiden tot motivatie en vertrouwen van bewoners.

“Binnen duidelijke grenzen kun je zaken aan direct betrokkenen in handen geven.”

3


Workshop: Sociale vraagstukken • Essentieel voor participatie is dat bewoners zich verantwoordelijk voelen en zich willen verbinden met het vraagstuk. Herkenbaarheid van het vraagstuk is daarom een belangrijke voorwaarde. • Een goede voorbereiding: kaders stellen, duidelijkheid over de resultaten is essentieel. • Bewoners hebben voldoende tijd en ruimte nodig om plannen te ontwikkelen en uit te voeren. Veel van wat er naar voren werd gebracht sloeg dus op de (rand)voorwaarden en uitvoeringsbeginselen. Het ging in de werkconferentie er vooral over dat het ‘doen’ van participatie en communicatie zo goed mogelijk kan gebeuren. De uitkomst komt neer op aanwijzingen voor het samenstellen van de ‘gereedschapkist’.

”Eerlijkheid en openheid leiden tot initiatiefrijke bewoners die zelf een prettige woon- en leefomgeving organiseren.”

4


Aan de slag De wijkteams hanteren de volgende uitgangspunten in het dagelijks werk: • de deelgemeente informeert en betrekt de bewoners en andere partijen zo vroeg als mogelijk bij zaken die hen betreffen; • in het contact met de bewoners en andere partijen is de basishouding luisteren, doorvragen en samenvatten; • bij het aanpakken van vraagstukken is het gewenste resultaat duidelijk en gedeeld, de oplossingsrichting wordt gezamenlijk met bewoners en andere partners gedefinieerd, flexibel; • de deelgemeente faciliteert bewoners en partners en is niet primair gericht op het overnemen (van verantwoordelijkheden). De vorm en werkwijze waarin de bewoners en partners betrokken zijn, verschillen van vraagstuk tot vraagstuk. De instrumenten die het wijkteam tot zijn beschikking heeft of heeft ontwikkeld, zijn even divers. Evenwel, alle zijn gericht op het verstevigen van een duurzame relatie met een betrokken bewoner en wijkpartner.

“De ervaring is dat participatietrajecten het meest succesvol zijn als ze klein beginnen en vervolgens langzaam uitgroeien. Met het uitgroeien van de projecten komen vaak ook de kwaliteiten van bewoners aan de oppervlakte. We moeten de kwaliteiten van bewoners beter benutten.”

5


Zeggenschap op wijk- of buurtniveau Voor veel inwoners van Prins Alexander is de zeggenschap over de dagelijkse woon- en leefomgeving belangrijk. Het schaalniveau van wijk en buurt is het niveau waarop mensen zeggenschap en verantwoordelijkheid willen en kunnen dragen. Inbreng van bewoners en samenwerking met uiteenlopende partijen is dan ook heel belangrijk. Daarom krijgt het gebiedsgericht werken een sterk “Bewoners weten niet altijd wat er te halen en te brengen valt, wat er gebeurt. accent. Immers, gebiedsgericht Inspirerende projecten breeduit werken neemt de leefsituatie van communiceren, spreekt aan en bewoners, hun rol en de vraagstukken stimuleert bewoners om zelf ook te die daarbij spelen als uitgangspunt. participeren.” Een aantal inspirerende voorbeelden tot nu toe: Interactief Inrichtingsplan (IIP) Sinds jaar en dag wordt in Rotterdam door op technische (Gemeentewerken) en ruimtelijke input (dS&V). Werken met de de (deel)gemeente met de diensten gewerkt aan het opstellen en uitvoeren van IIP-methode betekent aanvullende inbreng (raadplegen) vanuit bewoners en gebruikers inrichtingsplannen voor de buitenruimte. Inrichtingsplannen voor nieuwbouw en voorafgaand aan de vastgestelde “Procesbeschrijving IP–procedure” van bestaande gebieden die vanwege technische en functionele gronden of welke dS&V van april 2007. Het leidt tot een werkwijze met transparantie voor inhoud en reden dan ook aanpassing vereisen. Op grond van deze aspecten wordt mede planning van deelgemeentelijke fysieke opdrachten met enige potentie in beleving bepaald of ingrepen zich beperken tot onderhoud of dat ook de inrichting van van bewoners/ondernemers. Deze IIP aanpak is succesvol gebleken bij de herruimten wordt aangepakt. De methode IIP richt zich tot de ingrepen waarin wijzigingen inrichting Tattistraat: eerst met belanghebbenden om tafel, goed terugkoppelen in de ruimte vorm wordt gegeven. De en daarna de planontwikkeling. bestaande Rotterdamse IP-procedure betreft een plan van aanpak voor het opstellen van inrichtingsplannen, gebaseerd ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Herstratingsproject extra parkeerplekken gecreëerd. Ook wordt ervoor gezorgd dat duidelijker wordt waar Bij een herstratingsproject aan de invalide parkeerplekken zijn t.o.v. de IJmeer/Schildmeer zijn de plannen tijdens 'gewone' parkeerplekken. Ook hier blijkt de een informatiebijeenkomst aan bewoners meerwaarde van het betrekken van toegelicht. N.a.v. de bewonersinbreng is het bewoners. plan aangepast. Er zijn bomen gekapt en

6


SpeelOKE Om de speelplekken een nieuwe kwaliteitsimpuls te geven is een aanpak ontwikkeld onder de noemer “SpeelOKÉ”. Het doel van deze aanpak is te komen tot minder maar meer hoogwaardige speelplekken (met een hogere speelwaarde en geschikt voor meer leeftijden). Alle bewoners hebben een nieuwsbrief ontvangen over deze aanpak. Vervolgens zijn omwonenden van speelplekken uitgenodigd om mee te

denken over de nieuwe invulling van de speelplekken. Kinderen hebben geholpen met het uitzoeken van speeltoestellen. Het communicatie- en participatietraject rond SpeelOKÉ heeft geleid tot grote betrokkenheid van bewoners. Dit leverde een duidelijke meerwaarde op voor het gerealiseerde resultaat. “Ideeën, uitwisseling, delen van kennis, samenwerking als meerwaarde van participatie kunnen o.a. leiden tot vertrouwen en motivatie van bewoners.”

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bosplantsoen aan Lage Landsepad eerste effect van de werkwijze is het repareren van een tekort geschoten Over hoe het soms ook mis kan gaan. Een communicatie, ten tweede het ingrijpend herstel van een bosplantsoen verwezenlijken van draagvlak voor het werd niet gecommuniceerd met de aangepaste ontwerp en afstemming van bewoners, met veel onbegrip als gevolg. Het werkzaamheden voor eigen rekening van wijkteam nodigt de bewonersgroep uit en bewoners in een aantal aanliggende privébespreekt de teleurstelling en frustratie met tuinen. Hieruit kan geconcludeerd worden de bewoners. Op grond van dit gesprek is dat door bewoners vroegtijdig te met bewoners en betrokken dienst een raadplegen en een dergelijk proces vervolgtraject afgesproken. Dit heeft geleid gestructureerd in te zetten, de succesfactor tot een aanzienlijke bijstelling van de wijze (meer draagvlak) vergroot wordt. waarop het groen nader is ingericht. Het -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Badplaats Nesselande gemeentelijke diensten over hun bevindingen en hun adviezen voor de In de Badplaats is door bewoners en toekomst. De opkomst van 100 bewoners was professionals samen een proces bedacht en uitgevoerd voor het behouden van een succesvol. Een goede afstemming van het goede sfeer op het strand en in de (communicatie) proces en de uit te voeren badplaats. maatregelen versterken het samen optrekken van bewoners met de gemeente Na verschillende klachten van bewoners in de aanpak van beleefde overlast en leidt over overlast rond het strand en het winkelcentrum is gestart met een tot een beter resultaat, waarin bewoners van passief klagen over de inzet van de bewonersavond van direct omwonenden en professionals. Opbrengst van deze avond deelgemeente uitgenodigd werden tot een was het raadplegen en genereren van actief verantwoordelijkheid nemende rol. ideeën van de bewoners en de

7


Aanpak aanhangwagens in Oosterflank

afstemming met de bewoners heeft het wijkteam het initiatief genomen om als In Oosterflank komen in een bepaalde buurt maatregel niet te starten met regelgeving, geregeld klachten binnen over op maar met de inzet van buurtbemiddeling. parkeerplaatsen staande aanhangwagens. Dit moet ertoe leiden, dat bewoners elkaar Dit kan aanleiding zijn om een verzoek tot aan kunnen spreken op gedrag en dat de een gebiedsaanwijzing in te dienen om irritatie vermindert. vervolgens te handhaven. Het wijkteam Succesfactor: door het gesprek aan te gaan heeft, voordat deze actie is ingezet, contact en een interactieve werkwijze te hanteren gezocht met de bewoners. Nu bleek dat de bereik je meer. Dit sluit niet uit, dat op een klachten vooral voortkwamen uit irritatie later moment alsnog een verzoek tot over het gedrag van een medebewoner. Na gebiedsaanwijzing overwogen wordt. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------oplossing van het probleem te komen. Parkeren Nessevesting Het voorstel is door het wijkteam en de De parkeersituatie in Nessevesting in de portefeuillehouder aan de bewoners uit de wijk Nesselande riep veel vragen en verschillende hofjes voorgelegd. Per hofje opmerkingen op. De aanleg van de hofjes en werd in overleg met de bewoners gekozen tuinen in Nessevesting in combinatie met voor een aanpassing van het voorstel. gedrag van bewoners was de voornaamste Hierdoor is per hofje een maatwerk oorzaak van de overlast. Bewoners oplossing ontstaan, waar het overgrote deel parkeerden in het hofje en niet in hun van de bewoners zich in kon vinden. Het tuinen. open en transparante overleg met Met professionals is overlegd op welke wijze bewoners over dit ingewikkelde parkeerde overlast kon worden tegengegaan en de vraagstuk leverde een maatwerkoplossing die de professionals zelf niet hadden illegale parkeersituatie kon worden gelegaliseerd. Het wijkteam heeft met die bedacht. informatie een voorstel gemaakt om tot een

”Bewoners kunnen hun eigen deskundigheid gebruiken als er open vragen zijn. Dit kan zijn gericht op ervaring en kennis.”

8


Bewoners nemen zelf het initiatief Bewoners zijn in de afgelopen periode gestimuleerd om zelf initiatief te nemen in het realiseren van verbeteringen in hun wijk en woonomgeving. In alle vormen wordt daar gebruik van gemaakt. Daarin is dan het uitgangspunt dat de deelgemeente faciliteert, maar niet overneemt. De bewoner blijft zelf aan het stuur in de uitvoering van het initiatief. Terugplanten van bomen Het benutten van kennis van bewoners is waardevol. Door een oplettende bewoner van de Paul van Ostaijenstraat (die reageert op de informatie over het kappen van bomen) is uiteindelijk gekozen voor het terugplanten van een andere boom, die

beter past bij de bestaande ondergrond. In de afstemming van ideeën met GW was deze informatie niet boven tafel gekomen en zou een verkeerde keuze gemaakt zijn. Vroeger informeren en betrekken van bewoners heeft een meerwaarde voor het uiteindelijke resultaat.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------alternatieve invulling (stadslandbouw) Wollefoppengroen & Co mogelijkheden tot realisatie met zich De bewonersgroep uit de wijk Zevenkamp meebrengt. Voorts zijn er financiële die zich zeer enthousiast inzet voor een middelen in het vooruitzicht gesteld, zodat goede inrichting, goed beheer en juist de impasse wordt doorbroken en het proces gebruik van het Wollefoppenpark. tot realisatie een impuls krijgt; de De bewonersgroep heeft een plan gemaakt mogelijkheid tot het aanhaken van voor het manifestatieterrein (uitlopen van medefinanciers wordt er door vergroot. het Wollefoppenpark). Dit plan is ontstaan Het doel van de invulling van het door een grote inzet en participatie van manifestatieveld is dat bewoners er ook bewoners. De realisatie van het plan in de gebruik van gaan maken, bijvoorbeeld door huidige vorm is echter niet haalbaar, daar de koop van een stukje grond of verkoop van groenten/fruit. de kosten de deelgemeentelijke inzet te boven gaan en er in de huidige vorm geen Een goed voorbeeld van minder overheid, zicht is op financiering. meer samenleving. De deelgemeente heeft de bewonersgroep gefaciliteerd door te bezien of een -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------het initiatief genomen en hebben Wijkidee Fats Wallerhof handtekeningen verzameld bij de overige Bewoners rond dit plein hebben in bewoners. De aanleg vindt plaats door GW. gezamenlijkheid een nieuwe inrichting voor De bewoners zijn nadien zelf verantwoorhet plein bedacht en gekozen. In plaats van delijk voor het onderhoud van dit groen. een verwaarloosde jeu de boules baan Samen het proces ontwerpen leidt tot komen er lage groenstruiken en worden er andere oplossingen, waarbij bewoners voor de kinderen speelse elementen op de verantwoordelijkheid nemen voor het tegels aangebracht. Twee bewoners hebben beheer.

9


Zelfbeheer en sociale (wijk)netwerken Als bewoners verantwoordelijkheid willen en kunnen dragen, moeten we hun die verantwoordelijkheid ook geven. De bewoner heeft dan vooral een beheers- en zorgrol. Via zijn sociale netwerk wordt het duurzaam verankerd. De rol van de deelgemeente is die vooral van het creëren van (rand)voorwaarden. Herinrichting speelplek Buffelstraat

en de klankbordgroep een nieuwe inrichting voor de speeltuin gekozen. Vervolgens is de Tijdens de jaarlijkse iWAP-bijeenkomst opdracht gegeven vanuit het Wijkidee en heeft het wijkteam actief naar vrijwilligers hebben bewoners in het kader van gezocht om mee te denken over de nieuwe zelfredzaamheid zelf de bestaande inrichting van een speeltuin aan de inrichting op onderdelen gesloopt. Tot slot Buffelstraat. De klankbordgroep heeft in zijn er volgbare afspraken gemaakt over de twee bijeenkomsten meegedacht over de planning en uitvoering en over het invulling en daarbij is helder sleutelbeheer van de speeltoestellen. gecommuniceerd over het beschikbare Achterliggende gedachte: draagvlak creëren budget. Op basis van boekwerken van voor de nieuwe invulling van de speelplek Gemeentewerken is samen met het en de bewoners (mede-)verantwoordelijk wijkteam, Gemeentewerken, SWO, Sonor maken voor hun eigen speelplek. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Mobiele bladkorven deponeren. Bewoners zijn vooraf gevraagd locaties aan te geven. De korven Op diverse plekken in de deelgemeente zijn zijn goed gebruikt door actieve bewoners. in het najaar mobiele bladkorven geplaatst Bewoners nemen zelf verantwoordelijkheid waar bewoners bladafval in kunnen voor het beheer van hun leefomgeving. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Een van de eerste dingen die men geregeld Ontwikkeling visie Bazelbuurt heeft, is het oprichten van een buurtDe Bazelbuurt is een van de oudste buurten vereniging. Dit gebeurde in het 4e kwartaal van de deelgemeente Prins Alexander. De van 2010. Inmiddels heeft deze vereniging infrastructuur is enigszins gedateerd. Dit ruim 60 belangstellende leden. In het kader van de saamhorigheidsversterking heeft de geldt ook voor het woningaanbod in de wijk. Er is zowel een aanbod aan huur- als aan deelgemeente onlangs een aantal borden koopwoningen. Er wonen zowel oudere aangeboden met de tekst Welkom in de alleenstaande als startende gezinnen. Bazelbuurt. De bewoners zijn erg In ieder geval wonen zij er vol tevredenheid. enthousiast over de steun en medewerking Een aantal bewoners heeft het initiatief die men krijgt van de deelgemeente om de genomen om met de deelgemeente te gaan "visie" te ontwikkelen. De deelgemeente praten over de ideeën die zij hebben over waardeert het heel erg dat bewoners het de ontwikkelingen, die de wijk moet initiatief genomen hebben om het overleg ondergaan om over 20 jaar nog steeds een met de deelgemeente te starten. Dit is pas wijk met een uitstekend woon- en echt samenwerken. leefmilieu te zijn.

10


Verzoek om een zebra bij een lagere school Er komt een verzoek binnen tot de aanleg van een zebrapad bij een lagere school. Dit zou tot een veiliger situatie moeten leiden bij de school. Portefeuillehouder en wijkteam zijn van mening, dat de onveiligheid vooral te maken heeft met het rijgedrag van een aantal ouders. De initiatiefgroep van ouders is het hiermee eens. De initiatiefgroep heeft er toen voor

gekozen om acties te organiseren gericht op dit rijgedrag. Men is ouders gaan ‘belonen’, die op een juiste en veilige wijze hun kind met de auto brengen. De portefeuillehouder en het wijkteam hebben dit initiatief ondersteund door hieraan mee te doen.

”Zie actieve bewoners als partij, dus overleg (nieuwe) plannen tijdig met hen. Zie ze als aanspreekpunt en schakel in het sociale buurtnetwerk.”

11


Verankering/borging Om deze dagelijkse praktijk te verankeren in de werkwijzen en –processen van de deelgemeente, om het tot huisstijl te maken, zetten we een aantal acties in. Digitale communicatie & participatie In het Bestuursprogramma 2010 – 2014 hebben we aangegeven dat de deelgemeentelijke website een meer prominente rol moet gaan vervullen in de participatie en communicatie met en tussen onze bewoners en ondernemers. De huidige website is naar onze mening te veel aanbodgericht en te zeer gericht op het verstrekken van informatie. Wij willen nu juist de ruime mogelijkheden die digitale platfora en social media bieden om actief te communiceren met bewoners c.a., ten volle benutten. In dat kader werken we op dit moment aan het vormgeven van een volledig nieuwe website, die op 1 april 2011 beschikbaar is. Het perspectief van de burger en ondernemer is leidend bij het ontwerpen van deze site. Niet wat wij als deelgemeente c.q. overheid te bieden hebben is van belang, maar juist datgene wat de bewoners en ondernemers van ons verwachten. De nadruk van de site zal dan ook liggen op de processen: Gebiedsgericht Werken, Dienstverlening en Participatie & Communicatie. Overigens zoeken wij bij het ontwikkelen van de site de participatie en communicatie van onze bewoners. De mogelijkheden daarvoor zijn gelet op de korte tijdspanne tot de opleverdatum overigens beperkt, maar dit maken we goed bij de ontwikkeling van de 2e fase. Het ontwikkelen van een nieuwe website en een nieuw intranet (intern gebruik) vormen de 1ste fase van de digitale communicatie. In de 2e fase richten we ons op het vormgeven van een zgn. ‘community-site’, waarbij we een platform leveren voor onze bewoners om onderling en uiteraard met ons te communiceren. De 2e fase verwachten wij op 1 januari 2012 te kunnen afronden. Van groot belang bij de keuze voor de uiteindelijke leverancier van de deelgemeentelijke website is ook de gebruiksvriendelijkheid van de site. We willen bereiken dat onze medewerkers adequaat kunnen omgaan met het up to date houden van de inhoud op de site. Gereedschapskist Om participatie- en communicatietrajecten ‘handen en voeten’ te geven en te zorgen voor inspiratie hebben we een gereedschapskist met handige hulpmiddelen en inspirerende voorbeelden. De gereedschapskist vult zich al aardig: Participatieladder Om verschillende vormen van participatie en de daarbij horende zeggenschap en verantwoordelijkheden te duiden, wordt wel het beeld van een participatieladder gebruikt. De verschillende ‘treden’ geven niveaus van participatie aan, waarbij het niet zo is dat het ene niveau beter is dan het ander, het gaat erom een passend niveau te kiezen op basis van de belangen, behoeften en beweegredenen van de betrokkenen (dat zijn naast de deelgemeente de bewoners, maatschappelijke organisaties, bedrijven en andere overheden.

12


De zeggenschap sluit aan bij de manier waarop de deelgemeente verschillende burgers(schapstijlen) kan betrekken: de informatieve, interactieve en/of initiërende burger. Dat vraagt aan de andere kant ook een bewuste rol met bijbehorende taken en verantwoordelijkheden én spelregels voor de participatie van de deelgemeente (deelraad, dagelijks bestuur én ambtelijke organisatie).

zeggenschap

verantwoordelijkheid

zelfbeheer meebeslissen coproduceren adviseren raadplegen informeren

formeel vertegenwoordigerschap opzetten permanente en actieve dialoog organiseren overleg informatiekanalen hebben/onderhouden informatie zenden informatie ontvangen en verwerken

Processtappen bij een participatie en communicatietraject Op hoofdlijnen doorlopen we bij het ontwerpen van een proces voor een participatie- en/of communicatietraject de volgende stappen: • afweging: interactief werken ja of nee? Hier is de vraag wat de opgave of het probleem is, of er sprake is van ervaringen of deskundigheid van betrokken die een meerwaarde hebben voor het project en of er voldoende tijd, geld en energie zijn om een goede participatie op te zetten. • wat is er aan kaders en invloed? Wat staat er vast, wat zijn vertrekpunten? Welke rol en invloed willen we als deelgemeente, welke (beleefde) ruimte voor beïnvloeding door burgers en organisaties is er? • hoe gaan we het uitvoeren? 1. krachtenveld- of actorenanalyse maken Wie zijn er betrokken, wat zijn hun belangen en motivatie? 2. niveau van participatie (ladder) bepalen 3. actoren/doelgroepen (rekening houdend met burgerschapsstijlen) met kernboodschappen bepalen 4. procesontwerp (met startdocument) met werkstappen 5. inzet van participatiemiddelen bepalen 6. planning van de uitvoering van: • het project • de participatie • de besluitvorming 7. hoe zorgen we voor de terugkoppeling van de ‘oogst’ van de participatie en voor de verantwoording van de keuzen in de besluitvorming?

13


Stoplichtmodel een hulpmiddel bij het maken van de afweging wél of geen interactief proces. Checklist voor het vormgeven van een interactief proces of een evaluatie. Werkvormen bijvoorbeeld een uitgewerkte procedurebeschrijving voor een IIP Opleiding We leren van het doen. Dit ondersteunen we door het verzorgen van een aantal workshops / bijeenkomsten voor medewerkers van de deelgemeente, bewoners, strategische partners, diensten en instellingen. De workshops voor onze medewerkers richten zich op het bekend worden met de instrumenten uit de gereedschapskist. Omdat participatie en communicatie ook vorm en inhoud krijgen door hoe bewoners, strategische partners, diensten en instellingen ermee omgaan, wordt hier aandacht aan geschonken in (een) bijeenkomst(en) die speciaal gericht is(zijn) op deze doelgroepen. Bestuursstijl We richten ons actief tot de bewoners en ondernemers. We wachten niet achter ons bureau op een telefoontje of een klacht om vervolgens actie te ondernemen. We gaan de wijken in om kennis te vergaren, om opvattingen te vernemen: luisteren, doorvragen en samenvatten. Daadkrachtig handelen, daar houden we van. Om tot goede resultaten te kunnen komen vinden we het belangrijk om aan het begin van processen met zowel interne als externe partners te sparren.

14


LITERATUUR In de publicatiereeks over burgerparticipatie van het ministerie van BZK, • •

De raad en burgerparticipatie. Handvatten, theorie en praktijkvoorbeelden voor gemeenteraden en raadsleden (2010) Noties voor participatienota’s. Een verkennende analyse naar lokale participatiedocumenten in 31 Nederlandse gemeenten (2010)

Over de relatie burger en overheid • •

De lastige burger. Dienstverlening in een tijd van ontbrekend burgerschap (2009) Imrat Verhoeven en Marcel Ham (red.). Brave burgers gezocht. De grenzen van de activerende overheid (2010)

Over de derde generatie burgerparticipatie • • •

Ministerie van BZK, Help! Een burgerinitiatief (2007) Ministerie van BZK, Help een burgerinitiatief! (2010) Twynstra en Gudde, Derde generatie burgerparticipatie, hoe doe je dat? (2008)

Best practices • • • •

Enschede, Kookschrift. Praktische recepten voor burgerparticipatie Alkmaar, Participatiebeleid gemeente Alkmaar Hengelo, handleiding interactief werken Amersfoort, Participatie en inspraak in Amersfoort

Wetenschap • •

Nicis Institute, Wanneer werkt participatie? Een ontwikkelingsmodel voor inspraak en interactie (2006) Tympaan Instittut, Burgerparticipatie: theorie en praktijk (2010)

15

Participatie en Communicatie in deelgemeente Prins Alexander. Investeren door en in bewoners

Recommend Documents