BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Algemene inleiding dd Papyrus en Japans papier door Wilma dd Papier, geschiedenis en fabricage
door Bert
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Algemene inleiding
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Papyrus en Japans papier door Wilma
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier dd Papier
21 april 2013
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Papier kort historisch overzicht
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd 100 na Chr. T’sai Lun
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd 800 na Chr. Arabieren brachten het papier naar N. Afrika dd Grondstoffen: hennep en linnen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Omstreeks 1200 komt de ‘witte kunst’ naar Europa (Spanje [Xativa] en met name Frankrijk en Italië) dd 1390 eerste papiermolen in Duitsland dd 1586 eerste papiermolen in Nederland (Dordrecht)
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Door de uitvinding van de drukkunst met losse letters stijgt de vraag naar papier
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Door de uitvinding van de drukkunst met losse letters stijgt de vraag naar papier dd 1799 Robert (Fr) bouwt de eerste papiermachine
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Grondstof was nog steeds: lompen, voornamelijk katoen, linnen en hennep
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd 1870 Fr. Gottlob Keller (CH) ontdekt dat cellulose door middel van chemisch (kook)proces kan worden vrijgemaakt
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Algemene fabricageproces: ❦❦ Papierfabricage ❦❦ Eigenschappen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Papierfabricage ❦❦ Papiergrondstoffen ❦❦ Stofvoorbereiding ❦❦ Fabricage (Papiermachine) ❦❦ Afwerking
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Grondstoffen ❦❦ Vezels ❦❦ Hulpstoffen ❦❦ Water ---------------❦❦ Coating (gestreken papier)
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Vezels ❦❦ Grassoorten ❧❧ Suikerriet ❧❧ Bamboe ❧❧ Esparto
❦❦ Katoen/Vlas/Jute ----------------------------------- 6% ❦❦ Hout ----------------------------------- 94%
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Hout
❧❧ Cellulose (55-75%) ❧❧ Lignine (20-30%) ❧❧ Oplosbare stoffen en zouten (5-10%)
dd Soorten:
❧❧ Naaldhout (vezel = dik en lang) ❧❧ Loofhout (vezel =dun en kort)
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Houthoudend papier wordt gemaakt van: HOUT
dd Houtvrij papier wordt gemaakt van: HOUT
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Houthoudend papier ❦❦ Hout vermalen ❦❦ Lignine blijft
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Houthoudend papier ❦❦ Voordelen dd Geen chemicaliën dd Bleken zonder chloor dd Hoog rendement
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Houthoudend papier ❦❦ Nadelen dd Hoog energieverbruik (mechanisch) dd Beperkte sterkte dd Lage witheid dd Snelle vergeling
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Houtvrij papier ❦❦ Kookproces ❦❦ verwijdering lignine (95%) ❦❦ Verwijdering restant door bleking
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Houtvrij papier ❦❦ Voordelen dd Goede vezelkwaliteit dd Sterke vezels dd Goede houdbaarheid dd Hoge witheid dd Minder vergeling
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Houtvrij papier ❦❦ Nadelen dd Klein rendement dd Bleken met chloor dd Lagere opaciteit
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Papierpulp ❦❦ Mechanische pulp
❧❧ Mechanisch ❧❧ Thermo-mechanisch ❧❧ Chemisch thermo-mechanisch
❦❦ Chemische pulp ❧❧ Sulfaat proces ❧❧ Sulfiet proces
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Papierpulp ❦❦ Mechanische pulp vet malen (fibrileren)
droog malen (knippen)
Beweegbaar mes vezel
Beweegbaar mes
Vast mes
Beweegbaar mes vezel
vezel Vast mes
Beweegbaar mes
Vast mes
Vast mes
vezel
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Papierpulp ❦❦ Chemische pulp ❧❧ Sulfaat proces ❧❧ Sulfiet proces
❦❦ Houtsnippers worden gekookt in chemische middelen die de lignine afbreekt en zo de vezel ontsluit.
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Papierpulp ❦❦ Bleken
❧❧ Chloor ❧❧ Zuurstof (verrijkt) ❧❧ Waterstofperoxide
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Grondstofvoorbereiding Beweegbaar
Beweegbaar
mes
mes
vezel
vezel
❦❦ Refining ❦❦ Vulstoffen ❦❦ Kleurstoffen ❦❦ Bindmiddelen
Vast
Vast mes
Beweegbaar mes
mes
Beweegbaar mes
vezel
Vast Vast mes
mes
vezel
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Tussenstand ❦❦ Houtslijp of cellulose ❦❦ Sulfaat of sulfiet gekookt ❦❦ Bleekproces ❦❦ Hulpstoffen
❧❧ Vulstoffen ❧❧ Toevoegingen ❧❧ Bindmiddelen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Pulpmengsel (99% water) ❦❦ Op zeefdoek ❦❦ Tot 18 mm dik ❦❦ 80% vocht
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Perspartij ❦❦ Viltdoek ❦❦ Verdere droging en structuurbestendiging ❦❦ Aan het einde 50% vocht
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Droging ❦❦ Door verdamping ❦❦ Met behulp van met stoom verhitte walsen ❦❦ Aan het einde 5% vocht
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Droging ❦❦ Door verdamping ❦❦ Met behulp van met stoom verhitte walsen ❦❦ Aan het einde 5% vocht
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Aan het einde 5% vocht
❧❧ Belangrijk in verband met de verdere verwerking. ❧❧ Deze zal in de meeste gevallen geschieden in een omgeving met een relatieve vochtigheid van 50%. ❧❧ Verandering heeft grote gevolgen voor de vorm en het gedrag van papier ❧❧ Steeds goed verpakken is de boodschap.
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Eventueel machine veredeling ❧❧ Strijklaag aanbrengen ❧❧ Kalanderen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Eventueel machine veredeling ❧❧ Strijklaag aanbrengen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Eventueel machine veredeling ❧❧ Strijklaag aanbrengen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Eventueel machine veredeling ❧❧ Strijklaag aanbrengen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Eventueel machine veredeling ❧❧ Strijklaag aanbrengen ❧❧ Kalanderen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Nabewerken (kalanderen)
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Nabewerken (optie) ❦❦ Omrollen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Nabewerken (optie) ❦❦ Omrollen ❦❦ Snijden
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Fabricageproces ❦❦ Nabewerken (optie) ❦❦ Omrollen ❦❦ Snijden ❦❦ Verpakken
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Witheid
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Opaciteit
❧❧ Opacus (=schaduw) ❧❧ Mate van ONdoorschijnendheid ❧❧ Uitgedrukt in %
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Opaciteit
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Glans (glad = glans Þ)
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Glans (ruw = glans à)
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Gladheid
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Gladheid heeft invloed op:
❧❧ Drukresultaat ❧❧ Invoerproblemen (glasplaateffect)
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Gladheid heeft invloed op: ❧❧ ❧❧ ❧❧ ❧❧ ❧❧
Drukresultaat Invoerproblemen (glasplaateffect) Deformatie (kleefneiging) Veredeling: vernisbaarheid/lamineerbaarheid Inktschuurvastheid
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Opdikking
❧❧ Diktegetal bij 100 grs papier ❧❧ Dienend als factor bij andere gramgewichten ❧❧ Dikte van een stapel vellen berekenen en afstelling van de drukpers bepalen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Eigenschappen ❦❦ Opdikking Bijvoorbeeld gesatineerd papier 1) 150 grs gesatineerd machine gestreken papier heeft een dikte van 107µm Opdikking (Bulk) = 0,71 2) 135 grs mat gestreken papier heeft heeft een dikte van 114 µm Opdikking (Bulk) = 0,84
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Overige eigenschappen
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Overige eigenschappen ❦❦ Looprichting
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Overige eigenschappen ❦❦ Vochtigheid
❧❧ Omgevingsvochtigheid 50% (RV) ❧❧ Komt overeen met 5% vocht in papier ❧❧ Evenwicht tussen papier en omgeving
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Overige eigenschappen ❦❦ Vochtigheid
❧❧ Bij verstoring: Hogere omgevingsvochtigheid: Randgolving 50%
80% 80%
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Overige eigenschappen ❦❦ Vochtigheid
❧❧ Bij verstoring: Lagere omgevingsvochtigheid: Randverkorting 50%
30% 30%
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Overige eigenschappen ❦❦ Droging ❦❦ Bepaald door: ❧❧ ❧❧ ❧❧ ❧❧
Structuur Interne verlijming Strijklaag Oppervlakte
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Overige eigenschappen ❦❦ Stijfheid ❧❧ ❧❧ ❧❧ ❧❧
Gevoelsmatige eigenschap Verband tussen hulpstoffen en stijfheid Geen norm Geen meetinstrumentarium
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Papier <--> Digitaal?
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
dd Papier is geduldig en dat kan je van digitale media niet zeggen...!
BOEKBINDERIJ
PAPYRUS
Papier -
21 april 2013
Dank voor jullie aandacht! ••••••••••••
