Panklare oplossingen voor estate planning bij Nederbelgen Maurice de Clercq 18 april 2011
Inhoudsopgave • • • • • •
Inleiding Roerend vermogen Onroerend vermogen Man en vrouw Vragen Conclusie
Inleiding • Voor iemand met Nederlandse nationaliteit is de schenk- en erfbelasting nog 10 jaar na emigratie van toepassing • Indien buitenland heft treedt, Nederland terug: indien buitenland te weinig heft, heft Nederland bij • Oplossing na emigratie, nationaliteit wijzigen
Inleiding • België (Vlaanderen) heft successierecht tegen maximaal 27%. Roerende en onroerende goederen gaan apart in de heffing • Over handgiften van roerende goederen, heft België niet. Indien schenker binnen drie jaar overlijdt na schenking wordt het geschonken bedrag bij de nalatenschap geteld en in de successieheffing betrokken
Inleiding • In België kun je schenking laten registreren tegen 3% registratierecht • In dat geval wordt de schenking bij overlijden binnen drie jaar niet bij de nalatenschap geteld en in de heffing betrokken.
Inleiding • Schenken leidt tot belastingbesparing en tot verschuiving inkomstenbelasting • Indien schenker geen inkomstenbelasting betaalt en begiftigde dit wel moet gaan betalen, leidt schenking tot een jaarlijks nadeel
Inleiding • Voorbeeld: 1 mio belegd in kapitaliserende sicav’s wordt door vader geschonken aan in Nederland wonende zoon. Vanaf schenking ontstaat plicht om in Box 3 belasting te betalen in Nederland
Inleiding • Rekenvoorbeeld: € 1.000.000, successieplanning € 270.000 max. voordeel • € 1.000.000, jaarlijkse heffing € 12.000 over de beleggingen • Na 22,5 is er break-even tussen successieplanning en inkomstenbelastingbesparing
Inleiding Bij schenken gaat het vermogen over van de schenker naar de begiftigde. De schenker is het vermogen kwijt • Na schenking komen de inkomsten uit het vermogen toe aan de begiftigde ⇒ De schenker moet nog inkomsten hebben om van te leven
Inleiding • Na de schenking komt de zeggenschap over het vermogen toe aan de begiftigde ⇒ Er zijn methodes om eigendom en zeggenschap te scheiden: – Belgische maatschap op aandelen – Certificering van vermogen middels een stichting administratiekantoor – Bewind – Al deze oplossingen zijn fiscaal transparant
Inleiding Belgische maatschap op aandelen Ma Pa
K1
K2
30%
30%
5%
K3 30%
5%
Maatschap op aandelen
Vader en moeder Levenslang bestuurder
K1
K2
K3
33,3%
33,3%
33,3%
Stichting Administratiekantoor
Vermogen of vennootschap ed
Vader en moeder Levenslang bestuurder
Inleiding Bewind: • Leidt tot afgescheiden vermogen • Bewindvoerder beheer- en beschikkingsbevoegd • Na vijf jaar kan begiftigde naar de rechtbank gaan en vragen of bewind over vermogen opgeheven kan worden, omdat hij zelf goed voor vermogen kan zorgen
Inleiding • Indien begiftigde eerder overlijdt dan de schenker leidt de belastingbesparing tot een fiscaal nadeel – Terugkeer vermogen (droit de retour) – Fidei commis naar kleinkinderen of broer/zus
Inleiding •
Voorkomen dat geld naar schoonfamilie weglekt: –
Priveclausule: geschonkene mag niet in gemeenschap vallen, of voor verrekening in aanmerking komen A. Goed administreren B. Geschonkene is later moeilijk mee te plannen (uitsluiten, verrekenen bij overlijden) C. Attentie indien begiftigde achterblijft zonder nalating kinderen gaat alles naar enig erfgenaam ⇒ fidei commis naar broer/zus
Schenken roerend vermogen • Schenken onder opschortende voorwaarde • Schenken onder voorbehoud vruchtgebruik • Bedingen lijfrente bij een stichting particulier fonds • Schenken onder last van een lijfrente
Schenken onder opschortende voorwaarde • Casus: vader schenkt € 1 mio aan de zoon onder de voorwaarde dat de zoon op zijn vijftigste getrouwd is en twee kinderen heeft. • Voor Belgische wet is deze schenking perfect. Kan bij handgift, maar dan moet vader nog 3 jaar leven. Indien 3% registratierecht betaald wordt, dan staat het vader vrij te overlijden.
Schenken onder opschortende voorwaarde • Opschortende voorwaarde mag niet afhankelijk zijn van het leven van vader, omdat anders fiscaal geacht wordt van vader te zijn verkregen en bijgevolg belast met successierecht. • In Nederland wordt de schenking geacht pas fiscaal perfect te zijn wanneer de voorwaarde is vervuld. Tot dat moment doet zich geen box 3 heffing voor.
Schenken onder opschortende voorwaarde
• Indien vader op moment vervullen opschortende voorwaarde in Nederland zou wonen, zou de schenking alsnog in Nederland belast zijn voor de schenk- en erfbelasting
Schenken onder voorbehoud vruchtgebruik • Casus: Vader schenkt € 1mio aan de zoon onder het voorbehoud van vruchtgebruik. De zoon verkrijgt het bloot eigendom. Het vruchtgebruik vervalt bij het overlijden van vader. Op dat moment wordt de zoon de eigenaar • Vader behoudt het vruchtgebruik voor. Dat wil zeggen zolang hij leeft mag hij genieten van de inkomsten van die € 1 mio. Hij kan ook beheer voorbehouden
Schenken onder voorbehoud vruchtgebruik • Indien vader 3% registratierechten betaalt over het volledige bedrag (zijnde € 1 mio) is bij overlijden vader geen successierecht verschuldigd over de waardeaangroei van bloot naar vol eigendom bij de zoon
Schenken onder voorbehoud vruchtgebruik • Indien vader op moment overlijden in Nederland woont, is de volledige € 1 mio (of wat resteert) belast in Nederland met erfbelasting • Vader betaalt in België personenbelasting over de inkomsten, die (als de bankrekening in België wordt aangehouden) bij wijze van inhouding roerende voorheffing door de bank wordt afgedragen
Schenken onder voorbehoud vruchtgebruik
• De zoon betaalt in Nederland over de waarde van de bloot eigendom Box 3 heffing. Waarde bloot eigendom is waarde vol eigendom minus waarde vruchtgebruik. Waarde vruchtgebruik is afhankelijk leeftijd vader.
Leeftijd vader
Vruchtgebruik
Bloot eigendom zoon
Bedingen lijfrente bij een stichting particulier fonds • Casus: Vader stort een koopsom bij een stichting particulier fonds en bedingt hier tegenover een levenslang recht op lijfrenteuitkeringen. Als vader overlijdt, vervalt voor de stichting de lijfrenteverplichting en maakt deze sterftewinst. Vader heeft als houder van de oprichtingsrechten de zoon als begunstigde van de stichting aangewezen. De zoon ontvangt de sterftewinst als schenking van de stichting
Vader
Zoon Recht op lijfrenteuitkeringen
Storting koopsom Bezittingen -/- lijfrenteverplichting Lijf †⇒ bezitting = winst
Begunstigde
Lijfrente SPF • Een stichting particulier fonds is een parkeerplaats van vermogen op Curaçao. Een dergelijke stichting is niet onderworpen aan belastingen. Een dergelijke stichting kan onbelast uitkeringen aan een particulier doen. Dergelijke uitkeringen zijn in beginsel niet belast in het land van de ontvanger.
Lijfrente SPF • Een dergelijke lijfrenteuitkering is in België forfaitair belast. Het rendement is forfaitair 3% van € 1 mio en dit wordt belast tegen 15%. Per saldo bedraagt de heffing € 4.500. De lijfrenteuitkering zal ongeveer € 65.000 bedragen. Afhankelijk leeftijd vader.
Lijfrente SPF • De in Nederland wonende zoon hoeft pas belasting in Box 3 te betalen over de bezittingen als vader is overleden • De sterftewinst in de stichting particulier fonds is onbelast. De schenking aan de begunstigde van de stichting particulier fonds is op Curaçao onbelast • Indien op het moment overlijden vader in Nederland woont, worden de bezittingen van de stichting particulier fonds in de erfbelasting betrokken
Schenken onder last van een lijfrente • Casus: Vader schenkt aan zoon € 1 mio onder de last hem levenslang een lijfrente uit te keren. Ter nakoming van de lijfrenteverplichting aan de vader verpandt de zoon de som van € 1 mio aan de vader
Schenking onder last Zoon
Vader
Lijfrenteverplichting
Schenken onder last van een lijfrente • Een lijfrenteuitkering die afkomstig is van een andere natuurlijk persoon is in België onbelast. De belastingheffing vindt plaats bij degene die het geld op zijn rekening heeft staan • De zoon in Nederland heeft het geld op zijn rekening staan. Echter hij wordt in Box 3 belast op basis bezittingen -/- schulden. Omdat de bezittingen nagenoeg even groot zijn als de lijfrenteverplichting vindt geen belastingheffing plaats. Voorzover er bronbelasting is ingehouden, kan deze worden verrekend worden met de door zoon verschuldigde inkomstenbelasting
Schenken onder last van een lijfrente • Indien vader binnen drie jaar overlijdt hoeft niets bij de nalatenschap geteld te worden omdat hij per saldo niets aan de zoon geschonken heeft. De last was even groot als de schenking • Als vader in België overlijdt, valt de lijfrenteverplichting vrij. Hetgeen resteert van de koopsom is geheel onbelast voor de zoon
Schenken onder last van een lijfrente • Als vader in Nederland overlijdt, wordt de koopsom van de lijfrente minus de som van de reeds gedane lijfrenteuitkeringen in de erfbelasting betrokken.
Schenken onroerend vermogen • Onverdeeld eigendom Belgisch onroerend goed • Vererven Nederlands onroerend goed • Verkoop Nederlands onroerend goed met schenking bloot eigendom schuldigerkende koopsom aan zoon • Schenken bloot eigendom Nederlands beleggings onroerend goed • De eigen woning van het in Nederland wonend kind
Schenken onroerend vermogen Onverdeeld eigendom Belgisch onroerend goed Casus: Vader koopt een eigen woning en/of een tweede woning in België. Bij de aankoop wordt meteen de zoon voor 1% gerechtigd in de (tweede) woning. De overige 99% komt aan vader toe
Schenken onroerend vermogen • Omdat de zoon bij aanvang mede-eigenaar is geworden van de (tweede) woning kan vader gebruik maken van de regeling om uit onverdeeldheid te komen • Tegen 1% belastingheffing deelt vader zijn 99% aan zijn zoon toe. De zoon wordt op deze wijze 100% eigenaar en hoeft geen 10% registratierechten bij koop of 27% successierechten bij vererving over vaders gedeelte af te rekenen.
Vererven Nederlandse onroerend goed • Casus: Vader heeft een in Nederland gelegen onroerend goed waard € 1 mio. Dit onroerend goed is verhuurd voor € 80.000. De zoon erft het onroerend bij het overlijden van vader. • Per 1 januari 2010 heeft Nederland het recht van overgang afgeschaft. Indien iemand meer dan 10 jaar uit Nederland weg is heft Nederland niet meer ( binnen die periode wordt nog wel erfbelasting geheven)
Vererven Nederlandse onroerend goed • Omdat Nederland niet heft zal België de volledige waarde van het in Nederland gelegen onroerend goed in de heffing betrekken tegen max. 27%. Een kostenpost van € 270.000 • België hoeft geen aftrek ter voorkoming van dubbele belasting te geven over het in het buitenland gelegen onroerend goed. Onroerend goed normaliter alleen belast in land van ligging, met eventueel progressievoorbehoud voor woonland
Verkoop Nederlands onroerend goed met schenking bloot eigendom schuldigerkende koopsom aan zoon.
Casus: Vader verkoopt het hiervoor bedoelde pand voor € 1mio aan de zoon. De zoon blijft de koopsom schuldig. Vervolgens schenkt vader de bloot eigendom van de lening van de zoon
• De verkoop van het pand kost 6% overdrachtsbelasting, zijnde € 60.000. De schenking van de vordering met voorbehoud vruchtgebruik kost 3% registratierechten zijnde € 30.000. • De zoon ontvangt de huurinkomsten. Met deze huurinkomsten betaalt hij de rente die hij verschuldigd is op de lening aan zijn vader. Als vader overlijdt vervalt voor hem deze rentelast omdat hij dan volledig eigenaar is van de vordering. Hij had al de blooteigendom.
• De vader moet over de renteinkomsten 15% belasting betalen. Als vader overlijdt in België is er geen successierecht verschuldigd over de vererving van de vordering. Bij schenking van het bloot eigendom is er 3% registratierecht betaald over de gehele vordering, daardoor vrijval vruchtgebruik onbelast • De zoon betaalt in Nederland belasting over de waarde van het pand minus de vruchtgebruikwaarde van de schuld. Heffing vindt plaats in box 3.
Schenken bloot eigendom Nederlands beleggings onroerend goed Casus: Vader schenkt het bloot eigendom van het hiervoor bedoelde pand aan de zoon. Vader behoudt zich van levenlang recht van vruchtgebruik voor.
• De vader ontvangt tot zijn dood de huurinkomsten. Hij kan zich ook het beheer voorbehouden. Op het moment van het overlijden van vader wordt de zoon volledig eigenaar • Vader wordt bij leven in Nederland in box 3 in de heffing betrokken voor de vruchtgebruik waarde van het onroerend goed. In België telt de huur mee ter bepaling van de progressie (progressievoorbehoud)
• Bij de schenking van het onroerend goed is alleen 6% overdrachtsbelasting verschuldigd over de bloot eigendomwaarde van de woning, stel € 400.000, dus in totaal € 24.000. Op grond van een aanschrijving uit 1925 kwalificeert deze overdrachtstbelasting als registratierechten in België. Het buitenland mag heffen over aldaar gelegen onroerend goed. Bij gevolg is dat bij het overlijden van vader in België geen successierecht verschuldigd over de aangroei van vol naar blooteigendom
• De zoon wordt in Nederland in de heffing betrokken voor de bloot eigendomwaarde van het onroerend goed. • Indien vader in Nederland overlijdt, wordt de volledige waarde van het onroerend goed in de erfbelasting betrokken
• De eigen woning van het in Nederland wonend kind. Casus: De zoon wil een eigen woning. Vader wil de woning betalen. De zoon wil van de hypotheekrenteaftrek genieten
• • • •
De zoon koop de woning De vader financieert de woning rentedragend De zoon trekt de rente af van zijn inkomen De vader schenkt de bloot eigendom van de vordering op zijn zoon aan zijn zoon. De vader behoudt het vruchtgebruik. De zoon behoort rente te blijven betalen en kan deze aftrekken. • Zoon geeft bloot eigendomwaarde vordering in box 3 aan
• De vader betaalt 15% personenbelasting over de renteinkomsten • Bij overlijden van vader heeft de zoon geen eigen woningschuld meer. Deze vrijval is onbelast indien vader bij overlijden in België woonde
Man en vrouw
• Uitsluiting van iedere gemeenschap • Gemeenschap van goederen
Uitsluiting van ieder gemeenschap
• Casus: man en vrouw zijn gehuwd in uitsluiting van ieder gemeenschap. De man heeft alles, de vrouw heeft niets
Uitsluiting van ieder gemeenschap • De man gaat eerder dood dan de vrouw • Een finaal verrekenbeding is in België aanvaard. Dit houdt in dat indien het huwelijk door overlijden wordt ontbonden er kort voor het overlijden gemeenschap van goederen ontstaat. Het beding vermeldt ook dat ingeval het huwelijk wordt ontbonden door echtscheiding er geen gemeenschap van goederen ontstaat.
Uitsluiting van ieder gemeenschap • De vrouw hoeft over de helft van het vermogen niet af te rekenen • Als de vrouw eerder overlijdt dan de man, moet de man over zijn verdiende helft wel afrekenen • Een optimaal resultaat bereik je pas op het laatste moment.
Gemeenschap van goederen
Casus: Man en vrouw zijn gehuwd in gemeenschap van goederen. De man hoort dat hij niet lang meer te leven heeft. Een sterfhuisclausule biedt een oplossing
Gemeenschap van goederen • De sterfhuisclausule houdt in dat men in het huwelijkscontract van de verdeling kan afwijken en meer dan de helft kan toekennen aan de langstlevende echtgenoot (beding van ongelijke verdeling) • De sterfhuisclausule extremis houdt in dat in het huwelijkscontract wordt bepaald dat het gemeenschappelijk vermogen volledig toebedeeld wordt aan één van beide, bij naam genoemde echtgenoten – dus niet de langstlevende – en ongeacht hoe de huwelijksgemeenschap wordt ontbonden
Gemeenschap van goederen
• Hof van cassatie heeft beslist dat een dergelijke verkrijging onbelast is • Het optimale resultaat behaal je pas op het laatste moment.
Gemeenschap van goederen Finale casus • Een man heeft € 10 mio. De vrouw heeft niets • Zij wijzigen hun huwelijkstelsel naar gemeenschap van goederen • De man neemt vervolgens in het huwelijkscontract een sterfhuisclausule op, waarbij alles van hem in de gemeenschap naar de vrouw gaat • De man overlijdt. Door deze twee stappen bespaart de vrouw € 2,7 mio belastingen
Vragen?
Conclusie
De wereld is vol mogelijkheden
ESJ Accountants & Belastingadviseurs
