Pagina 4 Kijkje in elkaars keuken. DEN HAAG - Staatssecretaris Jack de Vries heeft de Kamer schriftelijk gemeld met verontrusting

Nummer 35 I 16 oktober 2008 I Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 4 Kijkje in elkaars keuken

Pagina 3 Deltawerken rondom Deh Rawod

Pagina 5 Lessen uit Vietnam in de praktijk

De Vries presenteert vervolgplan Werving en Behoud

Pagina 6 ‘Ervaren wat je eigenlijk niet wilt meemaken’

Vrijstellingsregeling voor vaders van jonge kinderen. Foto: Archief Defensiekrant

DEN HAAG - De belang­rijkste maatregel om personeel te behouden, is het realiseren van rust in de organisatie. De Beleidsbrief Wereldwijd Dienstbaar uit 2007 geldt daarbij als fundament voor deze kabinetsperiode, en de Verkenningen naar de toekomst van Defensie als mogelijkheid om de weg naar verdere zekerheid meer inhoud te geven en uit te bouwen. Het personeel moet na alle reorganisaties weer kunnen rekenen op stabiliteit en vertrouwen in de organisatie. Dat schrijft staatssecretaris Jack de Vries over de invulling van het Actieplan Werving en Behoud in een brief aan de Kamer. Het behoud van personeel is van het grootste belang om het negatieve saldo van in- en uitstroom ongedaan te maken en vervolgens met werving en een open personeelssysteem de structurele vulling

te verbeteren, stelt de bewindsman. “Onze ambitie is volledige vulling.” Lees verder op pagina 2

Minister bezoekt mariniers in Tsjaad GOZ BEIDA - Minister Eimert van Middelkoop heeft de eerste helft van deze week een bezoek gebracht aan de Nederlandse militairen in Tsjaad. De bewindsman werd eerst per c-130 Hercules van de Koninklijke Luchtmacht vanuit de hoofdstad N’Djamena overgevlogen naar Goz Beida, waar een versterkt peloton van het Korps Mariniers is ingedeeld bij een Iers bataljon. Van Middelkoop, vergezeld van onder anderen de plaatsvervangend commandant Zeestrijdkrachten, schout-bij-nacht Willem Nagtegaal, en de hoofddirecteur Algemene Beleidszaken, Lo Castelijn, werd verwelkomd door de commandant van het bataljon, luitenant-kolonel Brenan en de Nederlandse contingentscommandant majoor Tjarco Leungen. Na een briefing ging de delegatie langs bij het Djaba vluchtelingenkamp en een observatiepost die zowel de kampen als Goz Beida overziet.●

Naleving beveiligingsregels schiet tekort

Majoor Leungen schetst de situatie rond Goz Beida voor de bewindsman. Foto: Ruud Mol - AVDD

DEN HAAG - Staatssecretaris Jack de Vries heeft de Kamer schriftelijk gemeld met verontrusting kennis te hebben genomen van de uitzending op 12 oktober van het sbs-programma Undercover, en het artikel daarover in het Algemeen Dagblad, waarbij verslaggever Alberto Stegeman zich als onbevoegde toegang tot luchtmacht- en landmachtbases verschafte. De bewindsman liet verder weten dat het op sommige locaties schort aan de naleving van de beveiligingsregels bij Defensie.

Stegeman bracht een nacht door op militair terrein, kwam in de buurt van f-16’s en reed onbevoegd in een legervoertuig. Op grond van deze beelden heeft Defensie onmiddellijk aangifte gedaan bij de Koninklijke Mare-

chaussee. De Beveiligingsautoriteit van het ministerie kreeg bovendien opdracht een onderzoek in te stellen naar hetgeen in de uitzending naar voren kwam.

Lees verder op pagina 2

Hr.Ms. De Ruyter naar Somalië DEN HAAG - Nederland stuurt het fregat Hr.Ms. De Ruyter naar Somalië om transporten van het World Food Programme

Druk weekeinde voor EOCKL DEN HAAG - Het Explosieven Opruimingscommando (eockl) heeft afgelopen zondag één van de meest enerverende weekeinden in zijn bestaan beleefd. Op liefst drie locaties tegelijk (Woubrugge, Rotterdam, Hengelo) waren specialisten in touw met het onschadelijk maken van vliegtuigbommen uit de Tweede Wereldoorlog. In de eerste twee plaatsen werden woonwijken tijdelijk ontruimd en de bewoners elders opgevangen. In Hengelo keek het eockl vanaf de zijlijn toe. De megaoperatie verliep succesvol; alle ‘onruststokers’ legden het loodje. Foto: Michiel Nauta. Lees verder op pagina 6 De twee vijfhonderdponders van Woubrugge. Foto: Michiel Nauta.

(wfp) te beschermen tegen piraterij. Het schip zal tot medio december in het gebied actief zijn. Dat heeft het kabinet vorige week besloten. Met deze maatregel geeft ons land gehoor aan oproepen van vn secretaris-generaal Ban Ki-moon en het wfp. In de eerste zes maanden van dit jaar steeg het aantal mensen in Somalië dat afhankelijk is van humanitaire hulp tot bijna 3,25 miljoen. Ruim 80 procent van het voedsel wordt over zee vervoerd en rederijen verlenen alleen hun medewerking wanneer het wfp een maritiem escorte garandeert. Zonder begeleiding van oorlogsschepen lopen humanitaire transporten naar Somalië het gevaar aangevallen en gekaapt te worden door piraten. Het Canadese fregat dat hier momenteel mee belast is, beëindigt zijn missie rond 23 oktober. Dan neemt Hr.Ms. De Ruyter het escorteren over. Van eind maart tot eind juni 2008 vervulde Hr.Ms. Evertsen die taak.●

16 oktober I Pagina 2

Vervolgplan Werving en Behoud Vervolg van pagina 1

DEN HAAG - Op dit moment zijn er bij Defensie ruim 7.000 vacatures. De gemiddelde vulling in 2008 is defensiebreed 92 procent. Daarbij komt dat in 2009 een groot aantal militairen met leeftijdsontslag gaat en een aantal oude bbt-contracten afloopt. Daardoor kan de negatieve trend zich nog voortzetten. Volgens De Vries overwegen vooral jonge militairen, veelal dertigplussers met een gezin, om weg te gaan. Terwijl Defensie hen dus juist wil behouden. Dat mensen aan een overstap denken, komt, zegt de staatssecretaris, naast onzekerheid over de toekomt, door de uitzenddruk, ergernis over een gebrek aan reservedelen, et cetera. Als ze Defensie de rug toekeren, legt dat een zwaardere druk op de ‘blijvers’, een gegeven dat echter op aandacht van De Vries kan rekenen. Waar mogelijk zullen de inspanningen van de operationele commando’s (opco’s) erop gericht zijn aflopende contracten te verlengen, aldus De Vries. “Het gaat om een ‘en-en’ situatie, waarbij het voorkomen van uitstroom van personeel op de eerste plaats komt. Of het verlengen van contracten van mensen die met leeftijdsontslag gaan een vergrijzing in de hand werkt? Ach, wat is oud? Ik wil een signaal afgeven dat Defensie plaats heeft voor oudere medewerkers van boven de dertig jaar. Een organisatie moet in zijn personeelsbestand immers differentiëren en voor maatwerk zorgen. De krijgsmacht heeft niet alleen behoefte aan personeel voor de zwaardere gevechtsfuncties.” De Vries meent dat de maatregelen aantonen dat Defensie zijn medewerkers waardeert en graag

wil behouden. Zo zal in 2009 de vrijstellingsregeling voor vaders van jonge kinderen worden ingesteld. “De aangekondigde verhoogde aandacht voor de schaarse categorieën (technici, artsen en verpleegkundig personeel), waaronder het voeren van loopbaangesprekken, is in volle gang. In de onderhandelingen over

de arbeidsvoorwaarden zal de waardering voor het uitzendverleden worden meegenomen, in financiële of andere zin. Daarbij weegt het geldelijke argument niet het zwaarst. We willen ook in dit opzicht maatwerk leveren, bijvoorbeeld door een beloning voor mensen die vaker uitgezonden zijn en voor personeel in de

categorieën met schaarste. Een bindingspremie van gemiddeld maximaal dertig procent van het bruto jaarloon behoort eveneens tot de mogelijkheden. Hoe dan ook, de balans tussen werk en privé krijgt de komende jaren veel aandacht, naast de maatregelen in het kader van fps, Staal en in het kader van de reparatie van de operationele gereedheid. Niet al deze maatregelen zullen echter onmiddellijk merkbare effecten op de werkvloer hebben,” aldus De Vries. 1000 euro

De eerste positieve gevolgen van het Actieplan Werving en

Informatiepunt PX-10 geopend DEN HAAG - Defensie heeft maandag 13 oktober een informatiepunt geopend voor vragen over het wapenreinigingsmiddel px-10. Dat is al sinds de jaren ‘70 in gebruik en bevatte zeker tot in de jaren ’80 benzeen, een kankerverwekkende stof die in verband wordt gebracht met het ontstaan van leukemie. Defensie wil graag meer weten over de exacte samenstelling van px-10, die niet altijd gelijk was, over het gebruik bij de onderdelen en over de effecten voor de gezondheid. Het informatiepunt is bedoeld voor (oud)defensiemedewerkers die voor 1995 in dienst waren. Voor hen bestaat de kans dat zij bij werkzaamheden met dit middel in aanraking zijn gekomen. Uiteraard kunnen ook eventuele nabestaanden of vertegenwoordigers van (oud)militairen terecht bij het informatiepunt, bereikbaar op werkdagen van 09.00 tot 16.00 uur, tel. 070 - 414 31 50. (Oud)Defensiemedewerkers die met px-10 hebben gewerkt, kunnen zich er tevens laten registreren. Meer informatie via Intranet: cdc-direct: http://cdcdirect.mindef.nl/portaal/Thema_paginas/Thema_PX-10/Themapagina_PX-10.aspx. Op deze pagina staat ook een informatie-en registratieformulier (download). Foto: Peter Wiezoreck●

Marine gereed voor NRF DEN HELDER - De Koninklijke Marine heeft haar bijdrage voor de nato Response Force (nrf) 12 operationeel gereed. Nadat al eerder de maritieme brigadestaf zijn testfase succesvol afrondde, verklaarde de maritieme commandant van de navo-macht op 10 oktober het geheel van staf, schepen en marinierseenheden volledig inzetbaar. Gedurende één week verbleef een navo evaluatieteam aan boord van Hr.Ms. Johan de Witt om de Koninklijke Marine te beoordelen in de grote oefening Joint Warrior, die gehouden wordt in de wateren ten westen van Schotland. Aan deze editie van Joint Warrior doen meer dan vierduizend militairen mee van marine, land- en luchtmacht uit vijf navo-landen. Door de positieve score staat de Koninklijke Marine van 5 januari tot eind juni van volgend jaar garant voor een grote bijdrage aan het maritieme deel van de snel inzetbare interventiemacht van de navo.●

Behoud zijn zichtbaar, aldus De Vries. Het negatieve saldo van in- en uitstroom bedroeg de eerste acht maanden van dit jaar 958 tegen 1121 in 2007. “De negatieve trend lijkt gekeerd, maar blijvende aandacht voor het personeel overal in de organisatie blijft een vereiste.” De wervingsinspanningen zijn het afgelopen half jaar sterk geïntensiveerd. Het keurings- en selectieproces is kritisch tegen het licht gehouden en waar mogelijk al aangepast. De uitbreiding van het aantal parttime wervers ligt op schema. De Vries: “De invoering van een wervingsbonus van 1000 euro netto zal naar verwachting een stimulans zijn voor onze 68.000 ambassadeurs om zich actief in te zetten voor het vullen van de organisatie. Samenwerkingsverbanden met instanties zoals het cwi, maar ook met roc’s, hebben nu al positieve effecten op de belangstelling voor een baan bij Defensie. Het totale aantal belangstellenden in de eerste helft van 2008 bedroeg al zeventig procent van het aantal in 2007. Op dit moment kan nog niet worden vastgesteld of dat zal leiden tot een verhoogd aantal sollicitanten en, uiteindelijk, een hogere instroom in de opleidingen.” De verwachting is dat op jaarbasis enkele honderden nieuwe werknemers bij Defensie kunnen intreden, denkt de bewindsman. “Het personeel moet wel uitleg krijgen dat deze horizontale instroom geen effecten heeft op loopbaanperspectieven, maar juist de werkdruk verlicht. Ook kunnen reservisten vaker worden ingezet als er door uitzendingen gaten vallen in de organisatie. Om de ruimere inzet mogelijk te maken, zullen met de huidige reservisten gesprekken worden gevoerd en afspraken worden gemaakt. Mannelijke militairen met kinderen onder de één jaar kunnen vrijstelling aanvragen van deelneming aan militaire missies. De verwachting is dat er ongeveer 860 op jaarbasis gebruik van kunnen maken. Hoewel dit een groot beslag legt op de operationele inzetbaarheid, ben ik bereid om, na overleg met de Centrales van Overheidspersoneel, een dergelijke regeling in te voeren. Het gaat dan niet om een automatisch recht op vrijstelling, maar om een aanvraag van de militair.” Volgens De Vries trekt de geschetste aanpak geen zwaardere wissel op anderen. “Zoals ik al aangaf, ligt het in mijn bedoe-

Beveiliging militaire terreinen aangescherpt Vervolg van pagina 1 DEN HAAG - De bewaking en beveiliging van militaire objec-

nummer

De krant van 9 oktober is verschenen onder nummer 33. Dit had echter 34 moeten zijn. Dat nummer ontbreekt nu dus in de reeks.●

ten kent een gelaagd stelstel, bestaande uit vier categorieën. Hoe groter het belang van het object, des te zwaarder de eisen waaraan de bewaking en beveiliging moeten voldoen. De Vries: “Voor deze opzet is gekozen omdat het ondoenlijk is, gezien het grote aantal militaire objecten en terreinen en de omvang van veel daarvan, alle objecten en terreinen volledig te bewaken en te beveiligen.” Onder de zwaarste beveili-

gingseisen in categorie 1 en 2 vallen belangrijke zenuwcentra als het Defensie Operatiecentrum en verder onder meer wapenkamers en wapensystemen. Tot categorie 3 behoren werk- en opslagplaatsen van niet-vitale goederen, kantoor- en legeringsgebouwen. Categorie 4 ten slotte omvat objecten als kantines, sportgebouwen en oefenterreinen die niet in gebruik zijn. De Vries: “Zowel in Woensdrecht als in Havelte is boven-

staand systeem niet sluitend geweest, mede doordat de kern van de bewaking en beveiliging van Defensie wordt gevormd door de mens. Iedere militair of burgermedewerker is een schakel in de beveiligingsketen.” De Vries liet tevens weten dat vooruitlopend op de uitzending al maatregelen zijn genomen om de beveiliging aan de poort te verbeteren.●

ling mensen te behouden.” Wanneer de militair te kennen geeft dat hij niet gedurende het eerste levensjaar maar op een later moment wil worden vrijgesteld, zal een vouchersysteem worden gehanteerd, kondigt de bewindsman aan. Dit geldt ook als vanwege operationele verplichtingen geen vrijstelling in het eerste jaar mogelijk is. De mannelijke militair met gezinsuitbreiding in het vooruitzicht, kan kiezen voor vrijstelling van uitzending tot het kind één jaar is of voor één jaar vrijstelling tot het kind vijf jaar wordt. Met deze periode tot de leeftijd van vijf jaar, wordt aangesloten bij het beleid voor vrouwelijke militairen en tevens het beslag op de operationele inzetbaarheid gespreid. Forse slag

De eerste effecten van het Actieplan Werving en Behoud worden in 2009 merkbaar, denkt De Vries. Dan moet het negatieve saldo van in- en uitstroom weggewerkt zijn. Hij spreekt de hoop uit dat de economische ontwikkelingen Defensie helpen. “We passen ons continu aan de veranderende omstandigheden aan. Hoe dan ook proberen we met dit pakket een forse slag vooruit te maken. Defensie is een fantastisch bedrijf waar je je onder meer prima kunt ontwikkelen en een opleiding volgen. Bovendien lever je een bijdrage aan een veilige wereld. Er bestaan weinig werkgevers die dat kunnen bieden.”● De gehele brief staat op intranet.

Apachezaak verdaagd naar maart 2009 ARNHEM - De rechtszaak tegen de twee helikoptervliegers die met hun Apache tegen hoogspanningskabels in de Bommelerwaard botsten, is verdaagd naar maart 2009. In deze strafzaak worden twee experts en een getuige ingeschakeld die door het Openbaar Ministerie zijn aangedragen. Daarnaast komt ook een deskundige aan bod die de verdediging naar voren heeft gebracht. Zij worden niet persoonlijk gehoord, maar dienen hun visie op schrift te stellen. De deskundigen moeten de militaire kamer van de rechtbank in Arnhem opheldering geven over de vraag of het ongeluk te vermijden was geweest. Ook willen de rechters weten of in dat geval de vliegers iets te verwijten valt en of er mogelijk iets schort aan de protocollen en trainingen die ze vooraf krijgen. Het helikopterongeluk op 12 december 2007 veroorzaakte een dagenlange stroomstoring met een grote economische schade in de Tieler- en Bommelerwaard.●

16 oktober I Pagina 3

Bescherming van quala’s en grond.

De familieoudste krijgt geld om zelf arbeiders en aannemers te vinden om de gabians te plaatsen.

Bevolking probeert tij te keren

Deltawerken rondom Deh Rawod DEH RAWOD - Elk jaar kampen bewoners van de regio Deh Rawod in de Afghaanse provincie Uruzgan met overstromingen van de Teri Rud en de Helmand. Samen met de bevolking probeert het districtbestuur van alles om de kracht van deze rivieren te breken. Het Provinciaal Reconstructie Team biedt daarbij een helpende hand. TEKST: ELNT RENÉ BOUWHUIS FOTO’S: ARCHIEF PRT

Bij de militairen van Missieteam 3 op Camp Hadrian stromen de aanvragen weer binnen. De lokale bevolking wil oeverbescherming. Het regenseizoen komt eraan en vooral de Teri Rud, die op de kaart een horizontale blauwe lijn trekt vanaf Khas Uruzgan via Tarin Kowt naar Deh Rawod, loopt kans buiten haar oevers te treden. De regenrivier, die in de zomer droogstaat, wordt in die periode gevuld met hemelwater dat vanaf de bergen zijn route naar beneden zoekt. Vaak de weg van de minste weerstand, met als gevolg: oevers die afkalven of landbouwgrond en quala’s (ommuurde Afghaanse huizen) die onder water komen of zelfs instorten. In het voorjaar geldt verder naar het westen een soortgelijk verhaal. Haaks op de Teri Rud stroomt daar de Helmand. Deze smeltwaterrivier leidt grote hoeveelheden gesmolten sneeuw vanuit de bergen naar het zuiden. Lokaal bestuur

Voordat de bewoners bij het Provinciaal Reconstructie Team aankloppen, is er in de regio al een heel traject afgerond. “Voorheen kwamen alle families di-

rect bij ons op het kamp langs om hun aanvraag in te dienen”, legt majoor Tony uit. Hij stuurt Missieteam 3 aan, en is met zijn mensen verantwoordelijk voor de prtprojecten in Deh Rawod. “Wij willen niet alleen de rivierbedding, maar ook het bestuur in de regio versterken. De projecten zijn een middel daarvoor. De aanvragen lopen daarom eerst via de bestuurlijke lijnen in de regio.” Een gezinshoofd dat bijvoorbeeld zijn land wil beschermen tegen erosie brengt zelf het probleem in kaart en gaat met een aanvraagformulier naar de malek, het dorpshoofd. Die bekijkt of het plan overeenstemt met de wensen van meerdere families, en of de aangrenzende gebieden er nadeel of profijt van hebben. Met die uitkomsten dient hij een aanvraag in bij het districthoofd van Deh Rawod, Said Osman. Hij bespreekt het in een shura met de belangrijkste tribale leiders. Ook in die vergadering bekijkt men of de plannen onderling conflicteren of zich juist lenen voor hulp aan meerdere dorpen in één keer. Uiteindelijk keurt het districthoofd een plan goed en vertelt hij de malek dat deze bij het prt op

Camp Hadrian langs kan voor de technische aspecten. “Het was overigens de districtchef zelf die voorstelde ook de dorpshoofden en tribale leiders in de besluitvorming te betrekken”, weet Tony, die iedere week de shura in Deh Rawod bijwoont. Zinkstukken

“Na het bespreken van de technische details komen we vaak uit op gabians als oplossing. Deze zinkstukken, bestaande uit ijzeren netten met stenen erin, breken de kracht van het water. De netten laten we door lokale aannemers maken en afleveren. Bij kleine projecten vertellen we de mensen zelf hoe de gabians te bouwen. Dit gaat volgens het cash-for-work programma, dat financieel ondersteund wordt door Ontwikkelingssamenwerking. De familieoudste die de aanvraag indient, krijgt dan geld om zelf (lokale) arbeiders en aannemers te vinden. De aannemers mogen net als in Nederland offertes uitbrengen. We beginnen met een kleine vooruitbetaling, controleren het werk en geven dan pas de rest van het geld.” Omdat de gabians vergankelijk zijn, leert het prt de Afghanen om ze te beplanten. Door er struiken en bomen met krachtige wortels doorheen te laten groeien, blijft er een stevige natuurlijke bescherming als het zinkstuk het begeeft. Naast de oeverbescherming, komen er aanvragen binnen voor irrigatiekanalen. “Grond en water zijn het belangrijkste bezit in de regio”, legt Tony uit. “Zonder kun je hier niet. Doordat

er alleen in de herfst en winter toevoer van water is, heb je de rest van het jaar een droogteprobleem. Daarbij ligt de oostelijke oever van de Helmand te hoog om het water uit die rivier te gebruiken. Dat zorgt ervoor dat de mensen in Deh Rawod afhankelijk zijn van de Teri Rud.” Ook dit probeerden de Afghanen voorheen op lokaal niveau op te lossen of individueel via het prt. Dat deed soms meer kwaad dan goed. Van projecten voor sommige families werden dan andere de dupe waardoor er onderling conflicten ontstonden. Dat gebeurt nog steeds als men via vertakkingen of dammen zonder voorafgaand overleg water van de rivier aftapt. Waterbesparing

Om de waterproblemen op langere termijn op te lossen, komt er een integraal plan voor heel Uruzgan. De Nederlandse ambassade wil daarmee de hele waterhuishouding onder de loep nemen, inclusief verbeteringsvoorstellen. Te denken valt aan: het terugdringen van waterverliezen door bijvoorbeeld verdamping tegen te gaan; het vergroten van het wateraanbod door dammen in zijarmen, spaarbekkens en irrigatiekanalen; het verkleinen van de vraag door optimalisatie van irrigatiemiddelen en betere verdeling van water; door illegale aftap te voorkomen, foute dammen te verwijderen en afspraken te maken tussen regio’s. Met de uitkomsten van het plan kunnen op elkaar afgestemde projecten van start gaan. Tony: “Uiteindelijk moet dit ook het waterprobleem in Deh Rawod verkleinen.”●

Maatregelen verkennings­ peloton TFU TARIN KOWT - Nadat het om vaststelde dat de militairen van het verkenningspeloton van de Task Force Uruzgan zich niet aan strafbare feiten hadden bezondigd, heeft de commandant tfu aansluitend een eigen onderzoek gehouden om te bepalen of er sprake kon zijn geweest van verwijtbaar gedrag. Daaruit blijkt dat in enkele gevallen inadequaat en ongepast gehandeld is. Tegen de pelotonsleiding en een aantal onderofficieren zijn daarom maatregelen genomen. Twee kaderleden hebben door hun acties het vertrouwen dusdanig geschaad dat ze niet meer in staat worden geacht hun leidinggevende taken uit te voeren. Zij worden van hun functie ontheven en naar Nederland gestuurd. Een aantal kaderleden blijft in het gebied werkzaam, maar kan wel disciplinaire maatregelen tegemoet zien. De overige kaderleden en alle manschappen van het peloton valt niets te verwijten. De vertrouwensrelatie met de compagniesleiding heeft schade opgelopen, daarom worden de eenheden van het peloton bij een andere compagnie binnen de battle group ingezet.●

DienstenCentrum Externe Bemiddeling

Bij hoog water breken de gabians de kracht van de rivier.

AMERSFOORT - Er is officieel een DienstenCentrum Externe Bemiddeling Defensiepersoneel. (dc ebd). Hoofddirecteur Personeel luitenantgeneraal Hans Leijh opende het 10 oktober op de Bernhardkazerne in Amersfoort via de ondertekening van een intentieverklaring met mr. drs. Elco Brinkman als vertegenwoordiger van vnoncw. Hiermee bekrachtigden Defensie en het bedrijfsleven het belang van samenwerking op het gebied van arbeidsmobiliteit.

De organisatie acht het van belang mensen die uitstromen goed te ondersteunen. Zij zijn namelijk ambassadeurs van Defensie. Als ‘springplank naar de toekomst’ wil het ministerie de uitstraling als aantrekkelijke werkgever versterken. dc ebd vormt de laatste schakel in het in-, door- en uitstroombeleid van Defensie, ofwel het loopbaanlint.●

16 oktober I Pagina 4

Links: De ­ge­nezeriken ver­zorgen de ogenschijnlijk afschuwelijke verwondingen van een LOTUSslachtoffer.

TEKST: EVERT BROUWER FOTO’S: AVDD

Rechts: De koks van Paresto maken er wat van tijdens ‘Rhino Heroic’.

Paresto en andere eenheden oefenen met 17 Painfbat

Kijkje in elkaars keuken OBERLAUSITZ - Het ruikt goed in de eetzaal op oefenterrein Oberlausitz in het uiterste oosten van Duitsland. Een grote club koks van Paresto is met 13 Gemechaniseerde Brigade uit Oirschot meegereisd om de kennis van het aloude koken op de Mobiele Veldkeuken op peil te brengen. Hoewel 17 Pantserinfanteriebataljon het zwaarst wordt getest, oefenen in de kantlijn van ’Rhino Heroic’ tal van eenheden voor zichzelf of tot ondersteuning van de fuseliers. “We kijken letterlijk in elkaars keuken”, meent adjudant Peter Massop van Paresto. En zo loopt er dus blauw tussen het groen in Oberlausitz, daar de koks allen een luchtmachtpak dragen. Ze komen van Soesterberg, Links: Een aggregaat in de reparatie.

De reservemotor voor een YPR wordt in gereedheid gebracht voor plaatsing.

De kapotte radiotor kan eruit.

Leeuwarden, De Peel, Gilze-Rijen of Eindhoven. “Het is heel goed om zo eens bij elkaar te zijn”, vindt Massop, die vlak voor vertrek de veteranendagen op Soesterberg heeft ‘gedraaid’. “Voorheen kende je iedereen. Bij Paresto zijn we elkaar een beetje uit het oog verloren. Hiermee kweek je homogeniteit in de groep en kunnen we er in twee weken het beste uithalen. (glunderend) Wij werken ook nog best veel met de mobiele veldkeuken. Die hebben we altijd achter de hand voor als de moderne techniek ons in de steek laat.” Opleiden te velde heet dat. Om direct goed van start te gaan, was de eerste week ook een instructeur van het otc Logistiek mee naar Duitsland gereisd. “We zijn begonnen met het bereiden van snacks en gaan nu steeds een stapje verder.” Dat geldt eveneens voor de aanpassing aan de landmacht. “We gaan met de complete club iedere morgen met gepoetste schoenen en baret op het hoofd naar ons

Een ‘gewonde’ bereikt de veldpost.

werk. Ook hebben we de taal leren spreken. Ik wist echt niet wat de afkorting dlw (dagelijkse logistieke wensen) betekent.” Massop en zijn ploeg verzorgen niet alleen de normale maaltijden voor zo’n 900 man, maar er dient ook hallal te worden gekookt. “Er is tevens een militair die meedoet aan de Ramadan. Daarvoor voeren we speciaal voor zonsopgang en na zonsondergang eten op. We laten niemand in de steek, weten hoe belangrijk voedsel tijdens een oefening kan zijn. Met wat we diepgevroren uit Nederland krijgen aangeleverd, valt veel te maken. Je kunt het kookproces voor het vlees aanpassen om het mals aan te bieden en met een goed gebruik van het kruidenpakket en liefde voor het vak, lukt het wel. We krijgen van alle kanten complimenten.” Massop en zijn team van vijftien denken niet alleen aan militairen. Het overgebleven eten gaat naar de voedselbank van de Stichting Charitas in Weisswasser. Geen moeite is te veel. “Dat geldt voor alle collega’s hier in de keuken.

Uniek is dat van de vier veldkeukens alle vijf de branders continu hebben gewerkt. Nu staat een van de jongens te sleutelen om alles aan het werk te houden.” Pomp

13 Herstelpeloton van kapitein Steven Kattenberg sleutelt er ook driftig op los. De lege loods is binnen vijf minuten gevuld met twee ypr’en, waarvan er een met een kapotte radiator kampt en bij de tweede werkt de hydraulische pomp van de achterklep niet meer. Een kolfje naar de hand van korporaal-1 Koen van Gerwen. De oud-Scaniamonteur denkt vier uur werk te hebben aan de voertuigen, hoewel hij eigenlijk geen dienst heeft. “Vieze handjes stonden niet op het programma”, roept hij lachend. De toekomstige staf tfu-6, waarvan het gros wordt geleverd door 13 Mechbrig, aangevuld met militairen van luchtmacht, marine en marechaussee, plus burgers van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking, heeft ook

Testen van de verbindingen te velde.

de eerste oefening gedraaid in Duitsland. “We wilden rustig aan het werk kunnen, elkaar leren kennen”, geeft commandant 13 Mechbrig brigadegeneraal Tom Middendorp aan. “Konden hier mooi aanhaken, zonder dat iedereen steeds wordt gestoord door telefoontjes. Omdat het een internationale staf wordt nu andere landen zich bij de Australiërs en ons voegen, dienen we Engels als voertaal te gaan beschouwen. Dat vraagt nogal wat, doordat ook alle stukken vertaald moeten worden.” Het levert niet zoveel stress op dat de veldpost van 13 gnk-compagnie in actie moet komen. Als kolonel Harold Jacobs, plaatsvervangend commandant 13 Mechbrig, zich bij commandant tweede luitenant Jolanda Versteeg meldt, roept ze meteen dat er geen werk is. Een collega sleutelt aan een aggregaat en dat is het dan. Ze weet echter niet dat er twee lotus-gewonden in aantocht zijn, op wie arts kapitein Chris de Hoogh al zijn kennis moet loslaten. Verder blijft het rustig, behalve dat juist een genezerik bij het ‘knikken en knakken’ (sporten) zijn kniebanden beschadigt. “Zo is iedereen hier goed aan het werk”, constateert generaal Middendorp, “waarbij alle eenheden prima zijn geoefend.”●

Amerikanen brengen lessen uit Vietnamoorlog in praktijk

16 oktober I Pagina 5

Bruinwatermarine wegens succes geprolongeerd Een Monitor voerde een 40 mm kanon en .50 in een toren op het voordek, een 81 mm mortier en twee M-60 7,62 mitrailleurs in de midscheeps en één 20 mm kanon, twee .50 en vier 7,62 mitrailleurs op het achterdek. Sommige hadden een krachtige vlammenwerper en heetten Zippo.

TEKST: WIEBREN TABAK

De Mekongdelta was de belangrijkste regio van (toen nog) ZuidVietnam. Hier werd niet alleen de meeste rijst verbouwd, ook woonde meer dan de helft van de bevolking er. Met zijn bijna vijfduizend kilometer aan waterwegen vormde het bovendien een doorvoergebied voor voorraden, waarvan ook de hoofdstad Saigon afhankelijk was. Het Zuid-Vietnamese leger durfde zich er niet te wagen, en de Vietcong** (vc) had zich er stevig genesteld, met uitgebreide bunkercomplexen. Die situatie kon niet zo blijven, wilde men de communisten in ZuidVietnam verslaan. En dus richtten de Amerikanen in 1965 een rivierpatrouillemacht (rpf) op, met een veelheid aan bijzondere schepen: meestal omgebouwde landingsvaartuigen (lcm’s) of kant en klare civiele producten. Begin 1966 begon de rpf met operatie Game Warden teneinde de communistische dreiging tegen de binnenvaart naar Saigon af te wenden. Rivierpatrouilleboten (rpb) startten gecoördineerde acties om de vijand terug te drijven. Bij de mondingen van de Mekong lukte dat, stroomopwaarts niet. Ondanks dat ze uitgebreid patrouilleerden over de eindeloze waterwegen, was het aantal van 140 rpb’s simpelweg te gering om dit gebied af te dekken. Toch waren de resultaten bemoedigend. In 1967 vernietigde de rpf tweeduizend vijandelijke boten en werden 1300 guerrilla’s gedood, gewond of gevangengenomen, tegen 39 gesneuvelden aan eigen kant. Tijdens Game Warden harkten ook speciaal ontworpen mijnenvegers (Assault Support Boats) de rivieren bij Saigon aan. Rung Sat, een ge­tijdemangrovemoeras in het zuidoosten aan het begin van de waterweg die naar de stad leidde, bleef een luis in de pels. In

De Assault Support Boat werd als enige speciaal voor de ‘Riverines’ gebouwd, maar was onder meer vanwege zijn lage vrijboord niet populair. Bewapend met één 20 mm kanon, één 81 mm mortier, twee .50 mitrailleurs en een stel granaatwerpers.

maart 1966 waren de Amerikanen dit vc-bolwerk binnengevallen en hadden er diverse vijandelijke bases verwoest, maar nadat ze hun hielen lichtten, keerde de Vietcong even vrolijk weer terug. Er moest dus iets gebeuren. Unieke combinatie

Om de Mekongdelta onder controle te krijgen, richtten de Amerikanen in 1967 de mobiele riviermacht (Mobile Riverine Force - mrf) op, een unieke combinatie van marine en leger. De marine leverde River Assault Squadrons 9, 11, 13 en 15, de landmacht droeg bij met de 2de Brigade van de 9de Infanteriedivisie. In de loop der tijd kwam daar ook nog de 3de Brigade bij. Voor het mrf-hoofdkwartier Dong Tam werd een deel van de Song Ham Luong bij My Tho uitgediept. Daarnaast legde de marine nog een drijvende basis aan. Op termijn zouden aan het allegaartje aan vaartuigen ook nog drijvende pontons worden toegevoegd, met daarop 105 mm geschut of mortieren om een grote aanval te ondersteunen, en verder beschikte de mrf over een eigen squadron met aanvalshelikopters. Een imposant, maar tevens kwetsbaar geheel. Want de dichtbegroeide oevers van de rivieren boden de vc talloze mogelijkheden voor hinderlagen en dat gold ook voor de door dijken omgeven rijstvelden. Die dijken waren vaak in bunkercomplexen veranderd waardoor de Amerikaanse infanteristen in een kruisvuur belandden. Vanwege het mijnengevaar op de paden waadden ze vaak tot aan het middel door het

water, waarin zich slangen, teken en boobytraps bevonden. Een eenheid kon dan ook maar maximaal drie dagen in het veld doorbrengen. In juni en juli 1967 voerde de mrf grote operaties uit, waarin ze driehonderd guerrilla’s doodde. Ook hield ze huis in Rung Sat. De Vietcong heerste echter nog steeds over het merendeel van het gebied en liet in september een konvooi ten zuidwesten van Saigon in een hinderlaag lopen, waarbij tachtig Amerikanen sneuvelden en de helft van de schepen beschadigd raakte. In december overvielen ze een ander konvooi op het Ruongkanaal. Veertig boten werden geraakt, maar de Amerikanen duwden door en zetten Vietnamese mariniers op de flanken van de vijand aan land. Die bestormden de bunkers en liepen de vc onder de voet. Over het geheel genomen bleef 1967 echter redelijk rustig, doordat de communisten hun krachten spaarden voor het Tet-offensief*** van 30 januari 1968. Tet-offensief

Hoewel de communisten een wapenstilstand hadden afgesproken, voerden ze in de morgen van 30 januari aanvallen uit in het operatiegebied van het Amerikaanse Iste en IIde Legerkorps. Dat deed nog niet echt een belletje rinkelen, maar het offensief dat in de vroege uren van 31 januari losbarstte, bracht alle noodklokken aan het luiden. Eerst boekte de vijand ook in de Mekongdelta grote successen, maar door haar mobiliteit kon de mrf als brandweer optreden. Nadat My Tho in felle straatgevechten was heroverd, doofde ze Patrouille van een boot van Riverine Squadron 2 op het Irakese Qadisiyah meer bij de Haditha Dam. Foto: Paul Seeber, U.S. Navy

DEN HAAG - Een van de grootste succesverhalen uit de oorlog in Vietnam, vanuit Amerikaans perspectief bekeken, vormde de strijd in de Mekongdelta, het moerassige rivierengebied ten zuiden van Saigon*. Was de Vietcong hier in 1965 nog heer en meester, nadat de vs zich er met een voor dat doel opgerichte ‘bruinwatermarine’ mee begon te bemoeien, werden de bordjes gaandeweg verhangen. Zodanig dat de communisten de controle uiteindelijk bijna totaal kwijtraakten. Geen wonder dus, dat de Amerikanen hun Riverine Force in 2006 nieuw leven inbliezen om hetzelfde kunststukje uit te halen op de Iraakse rivieren Eufraat en Tigris.

De bewapening van de Command and Communications Boat kwam in grote trekken overeen met die van de monitor. Hij had alleen aanvullende radar- en verbindingsapparatuur.

de ene brandhaard na de andere. Ook werden onderdelen van de mrf naar Hue gestuurd om te helpen de Parfumrivier open te houden en de Noord-Vietnamezen uit stad te verdrijven. Hoewel het Tetoffensief voor de communisten een politieke zege werd, doordat in de vs de publieke opinie omdraaide, was het tegelijk een zware militaire nederlaag. Het NoordVietnamese leger slaagde er nergens in zijn posities te handhaven en leed grote verliezen; de Vietcong was praktisch leeggebloed. Deze aderlating maakte de weg vrij voor de mrf, die de vc begon terug te drijven tot bijna aan de uitvalsbases in Cambodja. De Amerikaanse opperbevelhebber generaal Willam Westmoreland wilde het overwicht na de overwinning in het Tet-offensief uitbuiten en dat vertaalde zich voor de Mekongdelta in operatie Sealords, een acroniem voor Southeast Asia Lake, Ocean, River and Delta

Strategy. De 9de Infanteriedivisie maakte zich in juni 1969 los van de mrf, om meer armslag te hebben, en de riviermacht kreeg nu een hoofdzakelijk maritiem karakter, waarbij men naar behoefte grondtroepen kon inschakelen. Een nieuwe strategie zorgde voor minimale eigen verliezen. De rpb’s werden vergezeld van zwaarbewapende monitors en het gros van de patrouilles bevatte Armoured Troop Carriers met genoeg infanterie aan boord om Vietcong aanvallen te pareren. Bovendien hingen er gevechtshelikopters in de lucht, klaar om toe te slaan. Zo ‘schoven’ de Sealords steeds verder naar het zuiden en westen’ op en toen in april 1970 de Amerikanen en Zuid-Vietnamezen Cambodja binnenvielen, verloor de vc ook haar greep op de bovenloop van de Mekong. Een jaar later droegen de vs in het kader van de Vietnamisering de riviermacht over aan de Zuid-Vietnamezen. Tot de val van Saigon in april 1975

Voor de voort ploeterende infanterie vormde de Mekongdelta een ware bezoeking.

Een Armoured Troop Carrier kon veertig infanteristen vervoeren en was bewapend met een duo 20 mm kanonnen, twee .50 en twee 7.62 mm mitrailleurs.

zou de delta nauwelijks meer problemen geven. Blijvertjes

Bij de invasie van Irak waren de Amerikanen veel lessen uit de Vietnamoorlog al weer vergeten, maar deze was blijven hangen. En toen bleek dat de Iraakse opstandelingen en Al Khaida terroristen gebruik maakten van de Tigris, Eufraat en andere waterwegen besloten ze de ‘bruinwatermarine’ te reanimeren. In 2006 kondigde de marine aan dat ze het jaar daarop drie riverine smaldelen in Irak ging inzetten. Die zijn al weer even bezig en te oordelen naar de marinetop moeten ze tot de blijvertjes worden gerekend. Zo klinkt de echo van Vietnam toch nog tot op de dag van vandaag door.● * Ho Chi Minh stad ** Communistische guerrilla’s *** Vietnamees Nieuwjaar

16 oktober I Pagina 6

De container (van hout gemaakt) ziet er heel echt uit.

Orkater brengt Kamp Holland op de planken

’Ervaren wat je eigenlijk niet wilt meemaken’

AMSTERDAM - Het is een komen en gaan van bekende of minder aansprekende acteurs op een wat desolaat ogend bedrijvenpark in Amsterdam. Theatergezelschap Orkater (orkest en theater) repeteert ‘Kamp Holland’ naar een idee van Geert Lageveen en Leopold Witte. Twee weken verbleven de acteurs in Uruzgan om aan den lijve te ondervinden hoe het leven eraan wtoegaat. Ze schreven er dagelijks een weblog over, in de Volkskrant, dat in boekvorm rond de première, 6 november in Haarlem, wordt gepresenteerd door oud-minister en Orkater-bestuurlid Hans van Mierlo.

Leopold Witte (links) en Geert Lageveen brachten twee weken in Uruzgan door voor het schrijven van ‘Kamp Holland’.

TEKST: EVERT BROUWER Nationale Reserve en politie gingen tijdens de evacuatie in Woubrugge gezamenlijk langs de deuren. Foto: Michiel Nauta.

Bomruiming EOCKL Vervolg van pagina 1 DEN HAAG - In Woubrugge ging het om de ontmanteling, in een weiland, van twee vliegtuigbommen van elk vijfhonderd pond. Deze hadden zich aan boord bevonden van een Britse de Havilland Mosquito jachtbommenwerper die in juli 1944 in de nabijheid van de Zuid-Hollandse gemeente neerstortte. Ruimers van de luchtmacht haalden de ontstekingen uit de eerder dit jaar gestabiliseerde en veiliggestelde projectielen. Bij de evacuatie van de omgeving die aan de ruiming voorafging, kreeg de politie van de regio Hollands Midden assistentie van 87 militairen van 20 Bataljon van het Korps Nationale Reserve (Natres). Ze hielpen daarnaast het verkeer te regelen, bemanden wegafzettingen en patrouilleerden in de geëvacueerde woonwijken. Met militaire precisie werd er van huis tot huis en van kelder tot zolder gecontroleerd. Kapitein Marcel Janssen, plaatsvervangend compagniescommandant van de Alfacompagnie van 20 Natresbataljon uit Den Haag, ontving veel positieve reacties. “Het was een schoolvoorbeeld van samenwerking tussen politie en militairen in de Veiligheidsregio Hollands Midden.” “Daardoor was de evacuatie bijna een uur eerder afgerond dan gepland”, vult majoor Willem Buiting, veiligheidsofficier in de Regio Hollands Midden van de landmacht, aan. Ook in Rotterdam demonteerde het eockl een

Britse vliegtuigbom. De ‘blindganger’ van vijfhonderd pond lag aan de Proveniersstraat en had zodoende de bijnaam ‘Proveniersbom’ gekregen. De ruiming kan worden bijgeschreven in het rijtje met opmerkelijke oorlogsvondsten in de Maasstad, zoals in 1988 de Bellebom en in 2007 een exemplaar bij de Kralingse Plas. In Hengelo keek het eockl toe hoe een civiel bergingsbedrijf in de buurt van het station, waar veel niet geëxplodeerde exemplaren liggen, naar oorlogsbommen speurde. Uiteindelijk werden er slechts scherven gevonden. De zoektocht in Hengelo stond voor afgelopen weekeinde geagendeerd, omdat het treinverkeer toch stillag door werkzaamheden aan het spoor.● Het Explosieven Opruimingscommando was en is deze maand ook in Zwolle en Eindhoven actief. In de Overijsselse hoofdstad stuitte een bedrijf onlangs bij de brug over de IJssel op twee Britse vijfhonderdponders. Op zondag 5 oktober maakte het eockl ze in een drie uur durende operatie onschadelijk. Daarbij lag alle verkeer rond Zwolle stil. In Eindhoven, op voormalig defensieterrein waar de nieuwe wijk Meerhoven verrijst, gaat het om drie vliegtuigbommen uit woii, twee Amerikaanse duizendponders en één Britse vijfhonderdponder. Niet uitgesloten wordt dat er nog meer liggen. Zodra daarover zekerheid bestaat, beslist de gemeente over de ruiming ervan.●

Kamp Holland vormt geen maatschappijkritische blik op het militaire leven, maar een kijkje in het leven van de militairver-van-huis. “Het is dagelijks nieuws, iedereen spreekt erover, maar wie doen het werk nu eigenlijk? Dat wilden we uitbeelden”, geeft Lageveen als reden voor het idee. Het begon eigenlijk met een familielid in Schotland dat bij de uitvoering van het succesvolle stuk Black Watch over Schotse militairen in Irak was geweest. Dat bood de inspiratie. “Ons idee werd snel omarmd en de theaters bleken ook geïnteresseerd. Daarop gingen we met militairen die in Afghanistan hadden gezeten en hun achterban praten.” Lageveen en Witte realiseerden zich tegelijk dat je eigenlijk zelf in Uruzgan moet zijn geweest om erover te kunnen schrijven. “We dachten toch dat Defensie een verzoek van ons om naar Kamp Holland te gaan, zou afwijzen, dus dienden we een aanvraag in”, vertelt Lageveen met een brede lach om de lippen. “De toestemming was echter snel binnen en toen moesten we wel. Dat was eigenlijk het spanVoor de repetitie wordt er daadwerkelijk met ijzer gesmeten.

nendste moment van de hele periode.” Spijt hebben de beide acteurs daar totaal niet van. Ze ervoeren dat de belevingswereld van militairen en toneelspelers niet eens zoveel uiteen ligt. “Een acteur kijkt uit naar een première, een militair wil na zijn opleiding ook actie”, legt Leopold Witte uit. “In die twee weken dat wij er waren, was het eerst al spannend om naar Uruzgan te reizen en op Kamp Holland te zijn. Na een paar dagen wil je echter ook de poort uit, terwijl je weet dat daar veel meer gevaar dreigt. Je wilt dus ervaren wat je eigenlijk niet wilt meemaken.” openheid

Zowel Witte als Lageveen roemt de openheid van en bij Defensie. “Er is ons geen strobreed in de weg gelegd, ook niet bij het schrijven van het stuk”, zegt Witte. “Toen de militairen van Task Force Uruzgan doorkregen dat we geen journalisten zijn, kwamen ze helemaal los. We hebben heel indringende gesprekken gehad. Werden ook overal uitgenodigd, waarbij meespeelde dat ik bekendheid geniet door de serie ‘Gooise Vrouwen’ (als Evert Lodewijkx). Met een aantal van de

jongens mailen we nog steeds.” Leopold Witte en vooral Geert Lageveen hebben zich ook nog eens bekwaamd in het taalgebruik van de militair. “Het hart van ons stuk vormt de battle group, waarbij de Echo de poort uitgaat en van alles beleeft”, lepelt Lageveen op. “In de kantlijn spelen familie en politici een rol. We hadden het geluk mee te reizen met de Vaste Commissie voor Defensie in de Tweede Kamer. Dat is echt een bron van inspiratie geweest”, merkt hij met een wat ironische ondertoon op. “Het is dus geen zwaar stuk, er zit veel humor in”, vult Witte aan. Beiden hopen dat ze niet alleen de vaste bezoekers van Orkater weten te trekken, maar ook dat ze onder Defensiemedewerkers een nieuwe groep toeschouwers kunnen aanboren. “Het gaat allemaal wel over de inzet van de landmacht in Uruzgan, maar militairen hoeven niet bang te zijn dat ze ’s avonds ook nog eens naar hun werk moeten gaan zitten kijken, hoewel er regelmatig een moment van herkenning zal zijn”, vindt Witte. ‘Kamp Holland’, onder regie van Gijs de Lange, kent drie ervaren acteurs met Lageveen, Witte en Kees Boot. Verder zijn er audities gedaan door studenten aan de Toneelschool (Amsterdam) en Toneelacademie (Maastricht). Daaruit kwamen onder anderen Jelle de Jong (De Kameleon-2) en Pepijn Schoneveld naar voren. De muziek wordt verzorgd door susies haarlok.● Defensiemedewerkers, militairen en bur­gers, kunnen op vertoon van hun smartcard voor een gereduceerde prijs naar de voorstellingen van ‘Kamp Holland’. De aanbieding verschilt per theater.●

16 oktober I Pagina 7

Dekaatjes

Geregeld verlaten mensen Defensie omdat het gras bij de buren groener lijkt. Dat wil nog wel eens tegenvallen. Drie van hen

heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@mindef. nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden.

vertellen hun verhaal. Deze week als laatste:

Herintreder bij de luchtmacht sergeantmajoor Ben Aarens

‘Ik heb drie helse jaren gehad’ WOENSDRECHT - Waar was hij in vredesnaam aan begonnen? Dat dacht Ben Aarens begin 2003 nadat hij als sergeant 1 bij de luchtmachtbrandweer was opgestapt en een baan accepteerde in de wereld der civiele spuitgasten. “Elke ochtend opnieuw ging ik met een baksteen in mijn maag naar mijn werk. Ik lag er zelfs nachten wakker van.” TEKST: MONIQUE VAN RIJEN-BOS

Sinds 1983 zat hij bij de KLu, eerst als luchtmachtbeveiliger, toen bij de verbindingen en sedert 1988 bij de brandweer. Op de vliegbasis Volkel werkte hij in ploegendienst en dat beviel prima.“Daarbij kwam dat ik in Ravenstein woonde. Ideaal, je stapt op de fiets en bent dan zo thuis.” De luchtmacht had echter andere plannen met Aarens. “Helaas wel. Ik moest per 1 januari 2003 instructeur worden bij het brandweeropleidingscentrum op de vliegbasis Woensdrecht. Van mijn collega’s zag niemand die functie zitten, ik ook niet. Het plaatje dat me werd voorgehouden, oogde sowieso niet erg leuk. Na drie jaar zou ik terug naar Volkel moeten voor een baan in het management. Oké, ik geef toe dat er carrièreperspectief in zat, maar ik had er helemaal geen trek in. Ik wilde het naar

mijn zin hebben. En dat was in de ploegendienst op Volkel.” Dreigen met ontslag hielp niet. Aarens wikte, de luchtmacht beschikte. “Ik vond het een rotstreek dat juist ik weg moest. Nu ik had gezegd dan maar op te zullen stappen, moest ik dat ook waarmaken. Al stond ik daar niet voor de volle honderd procent achter.” Sapstengel

Het toeval wilde dat in die onzekere tijden de brandweerkorpsen van Ravenstein en Oss bij elkaar werden gevoegd. Er diende zich een functie aan voor Aarens. “Wat ze me boden, zag er best aardig uit. Ik toonde interesse en werd meteen aangenomen als ambtenaar Rampenbestrijding.” Op papier een interessante baan, maar in de praktijk liep het voor de oud-luchtmachtman uit op een desillusie. Hij droeg goede suggesties aan, maar die werden in eerste instantie altijd weggewimpeld.

“Ik zag het schijnbaar allemaal verkeerd.” Niet veel later, en de nodige frustraties rijker, bleek het dan toch een goed idee. Niet alleen dit stond Aarens al direct tegen, ook de beloofde extra opleidingen bleven uit vanwege geldgebrek. Hij moest zijn kennis maar in de praktijk opdoen. “Ik heb drie helse jaren gehad.” Toch wist Aarens orde in de chaos te scheppen, structuur aan te brengen in het negentienkoppige korps en zich de wereld van de rampenbestrijding redelijk eigen te maken. Waardering kreeg hij echter niet, dus besloot hij te solliciteren. Majoor Eric de Laat, commandant van de brandweeropleidingen in Woensdrecht en een bekende uit de goede oude luchtmachttijd, liet hij weten het totaal niet naar zijn zin te hebben in Oss. Echter, tijden veranderden. Zowel de commandant als de ondercommandant ging weg. “Met de komst van een nieuwe leider kreeg ik alsnog de gewenste opleidingen en mijn vak werd eindelijk interessant. Ik sprak met allerlei autoriteiten binnen de gemeente, de provincie, de regionale brandweer en bij bedrijven over het ‘Besluit Rampen Zware Ongevallen’. Dit is een voorschrift voor het veiligheidsregime bij

WONINGEN

Sergeant-majoor Ben Aarens: “Ik reed die maandag de poort binnen en het voelde of ik er de vrijdag ervoor voor het laatst was geweest.” Foto: Gerben Vvan Es-AVDD

instanties waar na een calamiteit de gevolgen voor de omgeving groot kunnen zijn. Ik legde uit hoe men in zo’n geval zou moeten handelen of hoe een dergelijke ramp te voorkomen viel. “Dan zag je die mensen op belangrijke posten wel kijken met een blik van: wat moeten we met die sapstengel?”. Door zijn deskundigheid zag hij die houding echter snel veranderen. Aarens kreeg aanzien en had het na drie jaar eindelijk een beetje naar zijn zin. Maar toen kwam er in april 2006 een telefoontje van De Laat. “Of ik nog belangstelling had om bij de luchtmacht terug te keren. Dat leverde wel een klein schokje op. Die mogelijkheid had ik uitgesloten. Ik schrok, maar was ook blij. Kreeg gelijk weer even dat oude-jongens-krentenbroodgevoel.” De inmiddels 43-jarige Aarens besloot die herkan-

sing met beide handen aan te grijpen. Op 2 oktober 2006 keerde hij als sergeant-majoor terug bij de luchtmachtbrandweer, maar wel op de vliegbasis Woensdrecht. “Ik reed die maandag de poort binnen en het voelde of ik er de vrijdag ervoor voor het laatst was geweest. Ja, ik kwam echt weer thuis.” Spijt ooit te zijn vertrokken, koestert hij niet. “Ik heb weliswaar een klote tijd gehad, maar wel veel opgestoken. Geleerd nog meer te zien dat de luchtmacht echt geen gekke werkgever is, maar een waar je veel kameraadschap treft.” Afgelopen februari ging Aarens zelfs voor vier maanden als brandweerman naar Tarin Kowt. “Heerlijk. Dat is ook wel weer mooi om mee te maken, zo’n uitzending. Ik was blij weer thuis te zijn, maar had dit niet willen missen.” ●

IN HET KORT Divalifeest (Hindoe) militairen

Nieuwe Defensieattaché voor zuidelijk Afrika

MAPUTO - Kapitein luitenant-ter-zee Bruno Gerrits is sinds vorige maand defensieattaché in Zuid-Afrika, Botswana, Zambia en Mozambique. Hij nam de functie over van luitenant-kolonel Michael C. Meijburg. Die schonk bij zijn vertrek in Mozambique H 5000 aan het Peacekeeping Communications Skills Project van de British Council. Het project is een belangrijk initiatief, omdat veel Mozambikaanse militairen van huis uit Portugees spreken en de Engelse taal niet of zeer beperkt machtig zijn. Meijburg: "Daardoor worden ze twee keer benadeeld. In internationale vredesoperaties is het lastig voor ze om samen te werken met andere landen en om te communiceren met de lokale bevolking. Bovendien bieden veel naties, waaronder ons land, cursussen aan om de capaciteiten op het gebied van vredesoperaties te versterken. Maar die zijn wel bijna altijd in het Engels." Foto: Fred Hoogervorst●

DEN HAAG - De Dienst Hindoe Geestelijke Verzorging organiseert het Divalifeest voor de (Hindoe) militairen dit jaar op 27 oktober. Het thema: de rol van een alleenstaande ouder (moeder) bij Divali en de bijdrage hiervan bij de verdere ontwikkeling van het individu. Belangstellenden zijn van 12.30 tot 16.30 uur welkom op de Frederikkazerne (gebouw 147). Elk volk heeft zijn eigen inspirerende feesten, in te delen in de categorieën: religieuze, nationale en seizoensfeesten. Divali bevat alle drie de elementen en wordt door alle hindoes, waar ook ter wereld gevierd. Aanmeldingen bij mw. Goerdajal C.R: per tel.: 070 - 316 67 91, e-mail:cr.goerdajal@ mindef.nl of fax: 070 - 316 67 91.●

Bibliotheekproducten

DEN HAAG - Het Dienstencentrum Documentaire Informatie (dcdi) van ivent, heeft centrale contracten afgesloten met drie leveranciers voor 'bibliotheekproducten'. Er kan sinds 1 oktober niet meer elders besteld worden. Infotrading BV te Zoeterwoude, Dag-, week- en Opiniebladen is één van de leveranciers. Swets te Lisse: Vakbladen, Losbladigen en Periodieken en Selexyz te Houten: Boeken, cd’s en dvd’s zijn de beide andere. dcdi streeft ernaar tenminste boeken en (digitale) informatiedragers per 1 januari 2009 te bestellen via ebf (Elektronisch Bestellen & Factureren). Later wordt bekeken of ook de overige producten op die manier verkrijgbaar zijn. Doel van de centrale contracten en bestellen via EBF is een efficiëntere verwerving van bibliotheekproducten. Voor meer informatie: cdc/ivent/dcdi/Documentatiebeheer: Peter de Zeeuw: e-mail: Zeeuw, PJ, de, cdc/ivent/dcdi/nadetbipa,

tel.*06 - 546 87 49 / 070 - 316 87 49 of Ed Spoorendonk: e-mail: Spoorendonk, eht, cdc/ivent/dcdi/db tel.*06 - 546 87 75 / 070 - 316 87 75.●

Informatiedag voor reservisten

APELDOORN - 1 Civil Military Cooperation (cimic) Bataljon in Apeldoorn houdt vrijdag 31 oktober zijn jaarlijkse informatiedag voor reserveofficieren met een specifieke deskundigheid, de zogeheten Functioneel Specialisten. ‘Zenuwcentrum’ is het Officierscasino bij de vliegbasis Soesterberg, begin 09.00 uur. Sprekers zijn onder anderen de inspecteur Reservepersoneel, tevens plaatsvervangend Commandant Landstrijdkrachten generaal-majoor Marcel van den Broek, en staatssecretaris Jack de Vries. Belangstelling? Neem contact op met kapitein Jack de Kleine van het bureau rsd van 1 cimic Bataljon, tel. 055 - 357 10 86 of 06 - 514 631 83. Email [email protected]●

MCAM-rit

EIBERGEN - Luitenant-kolonel A. Backhuijs (kMar) en P. de Veer (dmo) hebben onlangs het defensiekampioenschap Kaartlezen gewonnen. Het duo incasseerde 482 strafpunten, 31 minder dan de combinatie kapitein F. Vermeij en eerste luitenant van Reeuwijk van het Korps Nationale Reserve die als tweede finishte. Het team van de majoors (klu) K. Raggers en P. de Boer pakte met 588 strafpunten brons. De wedstrijd, georganiseerd door de Militaire Commissie voor Automobielwedstrijden (mcam), werd gehouden in de omgeving van Kamp Holterhoek bij Eibergen in de Achterhoek. (zie www. mcam.info).●

Te koop: Amersfoort, Zielhorts, Kopervlinder 4, eengezinswoning. Ind.: keuken, toilet, uitgeb. woonkmr, open haard, merbau vloer. Carport, tuin. 1e verd.: 2 slpkmrs, badkmr. 2e verd.: slpkmr, wasmachinekmr, zolderruimte, vliering. Dakkapel. Nabij ns, a1/a28, scholen, winkels. Vr.pr.: H 272.500,- k.k. Info: 06 - 502 631 10. Te koop: Den Ham (Overijssel), Kosterskamp 54. In landelijk Twente vrijstaand woonhuis met slp- en badgelegenh. op bgg. Op verd.: 3 slpkmrs. Garage met verd. Rondom tuin. Inh. 600 m³ perceelopp.711 m² Vr.pr. H 349.500,- k.k. Inf.: 06 – 295 034 64 of www.makelaarskantoorbakker.nl Te koop: Den Helder, Proeftuinweg 13, erkerwoning met aanbouw, garage en tuin op zo. V.v. 3 slpkmrs, badkmr en luxe keuken. Kavel 292 m². Op 3 km van strand en zee in Oud Julianadorp. Zie: www.scbakker.nl Te koop: Roosendaal Meeuwberg 11, vrijstaand geschakeld herenhuis met garage. Bjr 2000. In gewilde wijk Weihoek. Inh.445 m³³ op 237m². Ind. woonkmr, open keuken, 3 slkms, badkmr, dakterras, tuin op z., carport. Vr.pr. H 359.000,- k.k. Zie: www.remax.nl, tel. 0165 - 52 02 95 of privé 06 - 535 975 79. Te koop: Tilburg, Reeshof, Nistelrodestraat 42, vrijstaande geschakelde woning. Nabij Vlb Gilze-Rijen. Vr.pr. H 385.000,k.k. Inf.: makelaar 013 - 572 06 72 of zie www.funda.nl Te huur: Den Haag, 3-kmrappartement, fraai gemeubileerd en van alle benodigdheden voorzien, in cultureel centrum, rijksmonument, geheel grenov. Huur: H 1500,- p.m. all-in. Tel 06 - 499 424 67. Te huur gevraagd: Zelfstandige woonruimte voor zes maanden of langer in de omg. van Haarlem voor alleenstaande werken­de vrouw. Niet rokend, geen kinderen. Max. huur H 500,- excl. p.m. Tel.: na 19.00 uur 06 - 247 236 52. Gezocht: Voor onze dochter, student Media en Cultuur aan de uva zoeken wij met spoed woonruimte in de omg. van Amsterdam. Inschrijving bij gemeente A’dam moet mogelijk zijn. Neen a.u.b. contact op via 06 - 579 334 12 of mail hgn. [email protected]

DIVERSEN MND De Stichting Multicultureel Netwerk Defensie viert op 30 oktober haar 5-jarig bestaan. Dat wordt gevierd in Diergaarde Blijdorp te Rotterdam. De bijeenkomst start om 13.00 uur met een interessant programma en er is tijd om te ‘netwerken’. Aanmelden via: [email protected]. Het Korps Nationale Reserve houdt op 14 november het jaarlijkse Korpsdiner voor alle onderofficieren en oudonderofficieren. Dit zal plaatsvinden in de eetzaal van het isk te Harskamp. De ontvangst vanaf 19.00 uur in ‘Het Trefpunt’, gebouw 127. Vanaf 17:00 uur is het Natresmuseum te bezoeken. Opgave voor 15 oktober bij: Staf 30 Natres Bat. Inl.: 06 - 224 990 45.

RECREATIE Te huur: Texel, luxe 6-pers. bungalow langs de duinen. V.v. alle luxe en vrije toegang binnen-/buitenbad. Nog vrij div. wkn kerst en voorjaarsvak. Inl.: 06 - 167 920 00 na 18.00 uur of zie: [email protected] Te huur: Aruba, vlakbij Eagle Beach. Van zat. 3 jan. tot zat. 10 jan. 2009. Apartement Casa del Mar (2 slpkmrs, 2 badkmrs, grote keuken) Geschikt voor max. 6 personen. Zie: www. casadelmar-aruba.com. Interesse? Mail: [email protected]

REÜNIE Hr. Ms. Overijssel D 815 houdt een reünie voor de bemanning uit de periode 68/60 in de West op 05-02-2009 in de Kumpulan, Bronbeek te Arnhem. Precies 40 jaar na terugkeer in Nederland. Inf. en inschrijven bij Henk Crooijmans: [email protected], Ad Tange: [email protected] of Gerrit Ilbrink: [email protected] Meteo Vlb Leeuwarden bestaat volgend jaar 60 jaar. Dat is een goede reden voor een reünie. Deze staat gepland op 8 mei 2009. Geïnteresseerden worden gevraagd contact op te nemen met Aoo A. Hoving 058 - 234 60 56 of via e-mail: [email protected] Veteranenreünie voor rotatie t1 Alfa Bravo en staf. Ik ben Stephan Hoonakker en ben uitgezonden geweest in 92/93. Ik wil graag met een paar andere veteranen een reunie regelen. Maar nu willen wij wel graag weten of er iemand zin in heeft. Tel.: 06 - 361 496 07 of transportbatT1.hyves.nl●

16 oktober I Pagina 8

VIJF VRAGEN AAN...

Colofon

Jan van Vliet, projectleider Berging Vliegtuigwrak van de gemeente Jacobswoude bij Woubrugge in Zuid-Holland. Daar maakte het Explosieven Opruimingscommando (eockl) afgelopen zondag twee eerder dit jaar gevonden vliegtuigbommen uit de Tweede Wereldoorlog onschadelijk. Een deel van de omgeving moest daarvoor worden geëvacueerd. De gemeente Woubrugge verkeerde de hele zomer in de greep van de vliegtuigbommen. Hoe was dat? “Alles bij elkaar een inspannende actie, die in maart startte met detectiewerkzaamheden waaruit bleek dat het om de bewuste bommen ging. Overigens was dit uit historisch onderzoek ook al naar voren gekomen. Begin mei besteedden we het werk aan, met als ‘deadline’ 12 oktober. Soms was het heel spannend, vooral toen het eockl de bommen ‘benaderde’. Tijdens het onschadelijk maken van de projectielen moesten de bewoners van de omgeving hun huis uit. Om hoeveel mensen ging het? “Zevenhonderd, ofwel één zesde van de dorpspopulatie. De mensen kwamen uit 320 woningen. Ze verlieten hun huizen ’s ochtends vroeg om bijvoorbeeld bij vrienden onderdak te vinden. Anderen gingen op herfstvakantie of meldde zich in opvangcentra. Circa 120 man politie en Nationale Reserve hielpen bij de evacuatie. Om half vier ’s middags werd het sein ‘veilig’ gegeven en kon iedereen weer naar huis.” Hoe is de ontruimingsoperatie verlopen?

De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink (070 - 318 83 35) Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77)

“Snel en voortvarend. Dat kwam onder meer door de uitstekende briefings en informatieavonden van het eockl. De mensen raakten bijna enthousiast, ha ha.” In hoeverre heeft Woubrugge tijdens de ruiming van de vliegtuigbommen in de rats gezeten? “Niet, en dat kwam doordat het eockl ons precies uitgelegde hoe het zou gaan. Bovendien was er een sterke beschermingsconstructie. Er kon bijna niks misgaan, al weet je dat natuurlijk nooit zeker.” Hoe kijkt u terug op de operatie, in het bijzonder de samenwerking met het eockl? “Het was geweldig. Ik heb een goede indruk van het eockl gekregen. Ze wisten precies wat ze deden en hoe met de gemeente en de bevolking te communiceren. Alles klopte.” Foto: Gemeente Jacobswoude.●

Herinneringsmedaille kleine missies NIEUWEGEIN - Tweehonderd militairen van de Koninklijke Marine, Landmacht, Luchtmacht en Marechaussee hebben vrijdag 10 oktober de herinneringsmedailles voor vredesoperaties in Nieuwegein ontvangen. Ze kregen die voor hun deelname aan bijzondere en kleine militaire missies in Afrika, Azië en op de Balkan. Generaal-majoor Lex Oostendorp reikte de medailles uit. Bij de plechtigheid draaide het om missies waar militairen individueel of in kleiner groepsverband zijn ingezet, zoals eufor/ipu (Integrated Police Unit), Hoofdkwartier isaf en nato Training Mission Iraq. Vinden ze in samenwerking

LEZEN & GAMEN

Lofzang op het verzet DEN HAAG - Met ‘De Ondergrondse’ van oud-verzetsman Coen van Tricht, heeft uitgeverij Aspekt een beeld naar buiten gebracht van de Landelijke Organisatie voor onderduikers (lo) en de Knokploegen, beter bekend als kp. Oud-marechaussee Van Tricht kwam tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet terecht tegen de Duitse overmacht, eerst bij een knokploeg, later bij de Binnenlandse Strijdkrachten (bs). Hij schetst de oppositie tegen de Duitsers, waar de Nederlanders de bezetting eerst gelaten over zich lieten heenkomen. Van het begin met de Leidse professor Cleveringa, naar onderduiken tot overvallen en aanslagen. Dat Aspekt het boek als ‘monografie’ typeert, is trouwens goed gekozen. Van Tricht onderbouwt zijn visie met tal van voorbeelden uit eigen ervaring, maar ook met verhalen uit de overlevering. En daar gaat het wel eens mis, want als er bijvoorbeeld wordt gerept over ‘een boer in Limburg’, komt dat niet al te overtuigend over. Ook tekent hij een hier en daar wat al te heroïsch beeld dat Nederland uiteindelijk massaal in opstand kwam en dat de liquidaties van (mogelijke) verraders altijd na zeer zorgvuldig beraad werden uitgevoerd. Met ambtenaren (en schrijver Willem Frederik Hermans) heeft Van Tricht niet veel op. Hij

weet daarnaast haarfijn uit te leggen dat de Duitsers de nauwkeurigheid niet hebben uitgevonden. Het Persoonsbewijs - ook het woord daarvoor is uitgedacht door een Nederlandse ambtenaar en door de strenge registratie hadden de Duitsers geen enkele moeite joden en niet-joden te scheiden. De ministeries boden alle medewerking. Zijn woede daarover heeft Van Tricht - die later ging werken voor Duitse uitgeverijen - nog steeds niet gekoeld. Met een tirade van vijf bladzijden op de ambtenarij en de politiek en over het leed dat oud-verzetsstrijders wordt aangedaan doordat zij geen gehoor vinden bij hun vraag om hulp, besluit hij zijn monografie. Zoiets ontkracht het boek, dat juist de jongeren zou moeten aanspreken. Boeiende vertellers met de ervaring van Van Tricht zijn immers zo langzamerhand dun gezaaid. ‘De Ondergrondse’ is een paperback, kost 19,95 euro en valt te bestellen onder isbn 978-90-5911662-7 Tekst: Evert Brouwer●

met een ander ministerie plaats, zoals Buitenlandse Zaken of Ontwikkelingsamenwerking, dan behoren ze tot een zogeheten Security Sector Reform (ssr). Gezien

het veelal bijzondere karakter van dergelijke missies is daarvoor een specifieke gesp ontworpen. Vrijdag werden de eerste exemplaren opgespeld.●

Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Spui 32, 2511 BS Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B

Adjudant Toine van Vliet krijgt een SSR-gesp uitgereikt voor zijn tijd in Bosnië. Foto: Peter Wiezoreck

Vredesprijs voor Cammaert DEN HAAG (ANP) - Generaalmajoor der mariniers b.d. Patrick Cammaert is onderscheiden met de CarnegieWateler Vredesprijs. De Carnegie-Stichting, eigenaar van het Vredespaleis in Den Haag, heeft aangekondigd dat hij op 13 november een oorkonde en H 35.000 ontvangt. Cammaert leidde diverse vnvredesmissies en gaf de afgelopen jaren leiding aan de vn-vredesmacht in het oosten van de Democratische Republiek Congo. De Vredesprijs wordt elke twee jaar uitgereikt aan een persoon of instelling die zich volgens de stichting ‘op een opvallende wijze in woord, geschrift of houding heeft ingezet voor de internationale vrede’. Javier Solana kreeg de prijs in 2006, Theo van Boven in 2004 en de vn-vluchtelingenorganisatie unhcr in 2002.●

DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 11 t/m 19 oktober: Week van de geschiedenis in het Marechausseemuseum, Buren 17 oktober: Verhalen uit Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea in Museum Bronbeek, Arnhem 19 oktober: Verhalen uit Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea in Museum Bronbeek, Arnhem 19 oktober: Herdenking Strafkamp Dampit In

Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36)

Museum Bronbeek, Arnhem 19 t/m 26 oktober: Nationale Modelbouw Manifestatie in het Militaire Luchtvaartmuseum, Soesterberg 26 oktober: ‘Wonen tussen trofeeën’. Het koloniaal Militair Invalidenhuis Bronbeek 1863-1915, Arnhem 28 oktober: Concert Marinierskapel, Zoetermeer 28 oktober: On the Air Memorial Concert in het World Forum Theater, Den Haag 29 en 30 oktober: Relatieconcerten ‘Tour de Limburg’, Roermond en Weert



30 oktober: ‘Going Dutch 2008’ met het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Hoogerheide 31 oktober: Benefietconcert Marinierskapel, Castricum 31 oktober: Concert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht ‘Bereden Wapens’ in Beurs van Berlage, Amsterdam

Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar ¤ 13,61. Voor het buitenland ¤ 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www. aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808