Verslag van de vergadering nr. 2010-6 van het raadgevend comité van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen van 29 september 2010 FAVV Gil Houins (Voorzitter), Herman Diricks, Jean-Marie Dochy, Véronique Berthot, Geert De Poorter, Jean-Philippe Maudoux, Sofie Ceunen, Aline Deworme en Yasmine Ghafir
Dierick Katelijne, lid van het wetenschappelijk comité Chris Boyen en Ann Trybou (verslaggeefsters)
Leden van het raadgevend comité: EL PL Ardies Luc/Véronique Bert
EL PL
1 Lauryssen Sigrid/Maertens Gwendoline
Brouckaert Véronique/Bosmans Roger
1
Broucke Sonja/Van Daele Daniël
0
Machiels Katia/Vermeulen Zeger
Closset M-F/Marot Jean
1 v
0 Mendez Murielle
0
1 Mijten Erik/Van Keerberghen Georges
1
Cools Romain/Peeters Dirk
1
Nijs Katrien/Van Moeseke Wim
Debergh Renaat/De Wijngaert Lambert
1
Ogiers Luc/ Bastin Valérie/Nutelet Guy
De Craene Ann/Appeltans Philippe
1
Poriau Pierre/Orban Stéphane
1
De Haes Jan/De Bauw Luc
v
Ramakers Clarisse/Deplae Arnaud
0
Dejaegher Yvan/Hoeven Erik
1
Remy Robert/Scarniet Isabelle
v
Denys Elke/Laenens Leen/Henrotte Bénédicte de Roubaix Jérôme/Lokietek S./M-Th. Faidherbe
1
Deswarte Joeri/Verhaeghe Alain
1
Smagghe Thierry/Leroux Frans
Dumez Linn/Jan Turf
v
Vandamme Hendrik/Willems Hubert
1
Hallaert Johan/Sermeus Maud
1
Vandecavey Brigitte/ Segers Dina
1
Jaeken Peter/Van den Bossche Philippe
1
Jonckheere Caroline/ Van Der Haegen Vincent
0
Ladouce René/De Bruyn Alain
v
Schelfhout Kathleen/Loncke Peter 1 Semaille Marie-Laurence/Masure Alain
Vandenbosch Michel/De Greef Ann 0 Vandevelde Renaat / Vandercammen Marc Vanhaevre Ingrid/Deville Anaïs
Laquiére Isabelle/Benoît Horion
1 Verbust Willy/Pottier Jean-Luc Welvaert Isabel/Serwas Roland
1
Aanwezig
0
Afwezig
v
Page 1 of 23
Afwezig met kennisgeving
v
v 1 0
v 1 1
v
v
v v 1 V
1
Dagorde 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Goedkeuring van de dagorde Actualiteit Activiteitenverslag FAVV 2009: eventuele opmerkingen van de leden Tendensen Controleprogramma 2011 Realisatie controleplan 2010 Kalender van de aangekondigde controleacties in de distributie Rapport Opvolgingscomité Financiering/Financieel verslag FAVV 2009 Financiering: heffingen 2010/stand van zaken & Voorstel van programmawet
9.
Varia
financiering
Punt 1. Goedkeuring van de dagorde 1. Volgende punten worden aan de dagorde toegevoegd: • punt 9, c) auditfrequentie distributie van 4 jaar naar 3 jaar op vraag Véronique Bert (UNIZO); • punt 9, d) aflevering van oorsprongcertificaten door het FAVV • punt 9, e) gelijkschakeling normen voor slagerijen van groep I op vraag van Willy Verbust (Landsbond); • punt 9, f) International Symposium “Measuring Food Safety and comparing self checking systems”. 2. De dagorde wordt goedgekeurd. 3. De Voorzitter dankt Veronique Bert die als plaatsvervangend lid zal zetelen in het Auditcomité van het Agentschap.
Punt 2. Actualiteit 2.1. Vlees van gekloonde dieren 4.
Deze zomer schreef de Britse krant The Guardian op haar website dat vlees van een stier die geboren werd uit een in de Verenigde Staten gekloonde koe, via GrootBrittannië in België beland was. De Voorzitter stelt duidelijk dat het in casu een karkas betrof van een afstammeling van dat gekloonde dier. Het FAVV reageerde hierop en heeft gesteld dat in België geen vlees van gekloonde dieren wordt verkocht. De verkoop van vlees van gekloonde dieren is overigens verboden behalve met EG-toelating als Novel food. Deze problematiek werd vertaald in een RASFF. Pierre Naassens heeft geïnformeerd waarom de betrokken RASFF werd verspreid met vermelde inhoud. Er bestond geen enkele reden om dit incident als RASFF te beschouwen. Dit heeft enkel voor verwarring gezorgd. Dit soort van vlees wordt volgens een beslissing van de Europese Commissie als 'conventioneel vlees' beschouwd. Er gelden dan ook geen bijzondere maatregelen voor.
Page 2 of 23
Volgens de FSA (Groot-Brittannië) hebben de Britse autoriteiten DG Sanco op de hoogte gebracht en het is de dienst van de RASFF-berichten van de Commissie die de raad gaven om dit bericht via de RASFF ter informatie te verspreiden. Momenteel worden er verschillende debatten gevoerd op het niveau van de Europees Parlement over de problematiek van vlees van afstammelingen in de 1ste, 2de en 3de generatie van gekloonde dieren en hoe dergelijk vlees moet worden beschouwd. Het blijft buiten kijf, benadrukt de Voorzitter, dat DG SANCO haar rol zeker niet naar behoren heeft gespeeld en dat de zaak de Belgische media onnodig heeft gealarmeerd.
2.2. Voedselvergiftigingen in jeugdkampen 5. Naar aanleiding van een aantal voedselvergiftigingen die zich deze zomer hebben voorgedaan in jeugdkampen wordt hierna een woord uitleg verschaft van hoe zo’n operatie in zijn werk gaat vanaf het moment van de vaststelling en hoe de opvolging gebeurt. 6. De Voorzitter verwelkomt Dr. Katelijne Dierick, lid van het wetenschappelijk comité van het FAVV en verbonden aan het WIV als specialist – diensthoofd, overdraagbare en besmettelijke ziekten/NRL Voedselvergiftigingen. 7. Dr. Katelijne Dierick legt uit dat alles in feite begon in 2003 met de uitbraak van B. cereus in Kinrooi. Deze voedselvergiftiging heeft de aanzet gevormd voor het verzamelen van gegevens/ data waaruit een specialisatie is gegroeid. 8. Het KB van 22 mei 2005 houdende maatregelen voor de bewaking van en de bescherming tegen bepaalde zoönoses en zoönoseverwekkers vormt het wettelijk kader waarbinnen wordt gewerkt. 9. Hoe wordt te werk gegaan in geval van een voedselvergifitiging? Gegevens over voedselvergiftigingen komen via verschillende kanalen bij het WIV terecht: -
klachten ingediend bij het meldpunt van het FAVV: bij lichte klachten zal de persoon in kwestie een klacht indienen bij het meldpunt van het FAVV. Het Agentschap gaat samen met de Gezondheidsinspectie ter plaatse. Het Agentschap neemt stalen van het verdachte voedsel en de Gezondheidsinspectie van een van de Gemeenschappen neemt humane stalen (faeces);
-
bij ergere klachten wordt een huisarts geconsulteerd: er is maar sprake van een voedselvergiftiging indien meer dan 2 personen erdoor getroffen zijn. Ook in voorkomend geval wordt het FAVV verwittigd en gaat ter plaatse samen met de Gezondheidsinspectie. Er worden stalen genomen en verstuurd naar het WIV. Het WIV stuurt haar analyserapporten door aan het FAVV voor de voeding en aan de gezondheidsinspectie voor de humane stalen,
-
bij ernstige klachten volgt een ziekenhuisopname en komen de gegevens naar het WIV via een netwerk van peillaboratoria.
10. Op het vlak van voedselveiligheid werkt er een gans netwerk samen. De gezondheidsinspectie (menselijke gezondheid) is gemeenschapsmaterie, terwijl het bewaken van de voedselveiligheid tot de federale materie behoortÎFAVV. 11. Erik Mijten verwijst naar een voedselvergiftiging opgelopen van de zomer na het eten van een maaltijd op een vliegtuig. Rekening houdend met het vermelde waar figureert hij dan in de statistische gegevens? Als hij klacht indient via het meldpunt kan er gevolg aan gegeven worden. In geval dat slechts één persoon een voedselvergiftiging oploopt is het geen collectieve voedselvergiftiging en wordt er gesproken van een klacht. De PCE van
Page 3 of 23
Brussel zal nagaan of de klacht gegrond is. Deze worden gerapporteerd aan de EU enkel als het om meer dan 2 personen gaat. Dit geval zal zeker niet in de statistische gegevens zijn opgenomen, gezien dit niet werd gemeld. Het is duidelijk dat in de statistieken het werkelijk aantal gevallen onderschat is. 12. Er werd een web-applicatie ontwikkeld voor real-time communicatie (zie slide 4, 5 & 6) in geval van VTI. In België hebben een 20-tal personen toegang tot deze tool, zowel van FAVV, gezondheidsinspectie als de referentielaboratoria. De rapporten kunnen op een eenvoudige manier geconsulteerd worden. 13. Normaal doen er zich gemiddeld een 100-tal VTI voor per jaar. Voor de periode van januari tot augustus 2010 werden 41 uitbraken gerapporteerd . In totaal werden meer dan 2900 personen eraan blootgesteld waarvan: ≥999 personen ziek werden; 101 gehospitaliseerd; 1 bejaarde overleden aan het norovirus. 14. Hierbij wordt benadrukt dat niet elke zieke zich meldt en dat het cijfer wellicht onderschat is. 15. Vervolgens wordt de laboratoriumchronologie van een levensmiddelenanalyse bij een voedselvergiftiging toegelicht: -
Stap 1: het NRL VTI wordt verwittigd per telefoon (door het FAVV of de gezondheidsinspectie): overleg: plaats, omvang, symptomen, het FAVV gaat ter plaatse. Vaststelling van de symptomen is erg belangrijk omdat er meestal niet voldoende restmaterie aanwezig is waarvan stalen kunnen worden genomen. Indien weinig staal aanwezig is wordt gekeken naar de symptomen. Bvb. alleen braken na 12u tot 24u, bij toxines tussen de 2u en 6u, bij salmonella tussen de 12u en 24u. Het norovirus is het meest voorkomende virus;
-
Stap 2: kort telefonisch verslag van de bevindingen ter plaatse en mededeling van het aantal en aard van de genomen stalen: overleg over de parameter-matrix combinaties. De voedingsbodems worden reeds klaargezet in het betrokken labo;
-
Stap 3: de stalen komen toe: de hoeveelheid en toestand van de stalen wordt geëvalueerd (vers, bedorven, ….ander lot, grondstoffen). De parameter matrixcombinaties worden bijgesteld;
- Stap 4: de eigenlijke analyses worden ingezet. Indien er te weinig staal is worden de meest waarschijnlijke parameter-matrix combinaties geanalyseerd; -
Stap 5: de eerste resultaten worden aan het FAVV meegedeeld. De bevestigingstesten worden ingezet;
-
Stap 6: Resultaten van de bevestigingstesten. Het oorzakelijk agens en levensmiddel zijn gekend;
-
Stap 7: Tussentijdse rapportering aan FAVV;
-
Stap 8: Moleculaire bevestiging: bvb. is het gen aanwezig dat verantwoordelijk is voor de symptomen? Welk type toxine is het? Komt dit overeen met wat werd aangetroffen in de humane stalen? Bvb. BBQ in Brasschaat - 22 mensen gehospitaliseerd na het eten van voedsel omdat zij een stafylococcenvergiftiging hadden opgelopen te wijten aan een besmetting die door de traiteur was overgebracht op de voeding;
-
Stap 9: Moleculaire bevestiging: Zijn de profielen van de humane en voedingsisolaten gelijk? Bvb. in het geval van La Louvière was B. cereus, gevonden in de spaghetti en faeces, de oorzaak van VTI;
Page 4 of 23
-
Stap 10: eindrapportering.
Volgende casussen worden ter illustratie toegelicht (voor meer detail zie slides): Casus 1 Dilsen-stokkem: VKSJ Vichte - 30/160 zieken (zo 18/07/2010) Casus 2 Kampenhout: chirokamp - 60/133 zieken - 31 hospitalisaties 16. Dr. Katelijne Dierick bedankt gans de ploeg van medewerkers van het WIV voor hun inzet tijdens de zomerperiode 2010. 17. De Voorzitter beaamt dat het aantal gekende VTI zeker sterk onderschat is. Veel mensen die dergelijke symptomen vertonen, maken geen melding ervan bij het FAVV of gaan gewoon niet naar de dokter. De pers merkt vaak gevallen van VTI op en is gewoonlijk weinig geduldig om de resultaten af te wachten. Maar analyseresultaten moeten worden afgewacht. En er kan niet altijd een antwoord worden gegeven want er zijn gevallen waar de oorzaak ongekend blijft (bvb. omdat er te weinig restmaterie voorhanden was enz.). 18. Sigrid Lauryssen vraagt of er naast het norovirus, dat het meest voorkomt, nog andere virussen zijn die frequent gevonden worden als ziekteverwekker? 19. Dr. Katelijne Dierick is van oordeel dat er zich in 2010 een enorme stijging van het aantal besmettingen met norovirus heeft voorgedaan. Mogelijks is dit te wijten aan het ontstaan van een nieuw type. Dit heeft voor gevolg dat er zich in het eerste jaar veel meer zieken voordoen omdat er nog geen weerstand is ontwikkeld tegen het nieuwe virus. Alle virussen worden gesequeneerd (genoom sequencen). Ze zitten opgeslagen in de Noro virussen databank. Wat een vergelijking van virussen mogelijk maakt. Er zijn inderdaad ook minder courante virussen zoals het sapovirus. 20. Op de vraag van Erik Mijten of het norovirus een humane oorsprong heeft, antwoordt Dr. Katelijne Dierick bevestigend. Voor alle gevallen in België was dit het geval. Het norovirus is een erg besmettelijk virus, is een humaan type en wordt van mens op mens overgedragen. Deze worden aangetroffen tijdens de monitoring van tweekleppige weekdieren, bij diepvriesframbozen uit Oost-Europa (overdracht door besmette plukkers). 21. De Voorzitter dankt Dr. Katelijne Dierick voor deze omstandige, interessante uiteenzetting over VTI.
Punt 3. Activiteitenverslag FAVV 2009: eventuele opmerkingen van de leden 22. Het beknopte activiteitenverslag:“Feiten en cijfers 2009 – De vinger aan de pols van de voedselketen” staat reeds van deze zomer op het internet. De volledige uitgebreide versie van het activiteitenverslag FAVV 2009 volgt tegen eind september, deelt de Voorzitter mee. De leden van het RC kunnen een papieren versie bekomen op vraag. De Voorzitter uit zijn bezorgdheid gezien het merendeel van de resultaten van de horeca en distributie niet verbeterd zijn ondanks de geleverde inspanningen. Horeca Vlaanderen heeft een brief geschreven omdat zij niet te spreken zijn over het interview dat de gedelegeerd bestuurder gaf aan de televisiezender Eén van de VRT, waarbij hij dreigde om alle resultaten van de uitgevoerde controles op het internet te plaatsen (toepassing van de verordening 882/2004 - controle Food & Feed). Dit procedé wordt nochtans reeds
Page 5 of 23
toegepast in Nederland en Denemarken. Zelfs New York laat de resultaten van de laatste inspectie afficheren teneinde de toestand te saneren. 23. Ondertussen heeft er in augustus ll. een overleg plaatsgevonden met Horeca Vlaanderen waarop werd voorgesteld om de administratieve boete van 50 % of 100% te laten vallen op voorwaarde dat de betrokken operatoren een cursus (= met certificaat ) hebben gevolgd bij het FAVV (voorlichtingscel) of via hun federatie (inhoud gevalideerd door het FAVV). Volgens de Commissarissen van de administratieve boetes is dit juridisch mogelijk. Op die manier wil de Voorzitter bijdragen om het sanitaire aspect in de horecasector te verbeteren. Het ligt zeker niet in de bedoeling om de horecasector te stigmatiseren. Maar de resultaten spreken voor zich, 50% van de horecasector is niet in orde en behaalt een slechte score. De Voorzitter benadrukt dat deze maatregel niet geldt voor alle sectoren enkel voor de horecasector in problemen. 24. In de komende weken zal overleg worden gepleegd tussen het Agentschap (DG Controle, DG Controlebeleid, juridische dienst, G. Houins) en horeca om het vermelde in detail te bespreken.
Punt 4. Tendensen Controleprogramma 2011 25. Herman Diricks licht toe dat het in de bedoeling ligt om een algemeen overzicht te geven van de tendensen van het Controleprogramma 2011 en de verschilpunten met het vorige van 2010. Voorliggend controleprogramma 2011 werd: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾
uitgewerkt en geëncodeerd door de experten van de DG Controlebeleid; volgens de methodologie en daartoe ontwikkelde applicaties (programma Alfa); rekening houdende met het advies van het Wetcom (quotering risico’s 2009) en de aanbevelingen van het FVO; rekening houdende met vroegere beschikbare resultaten van controles (cf. jaarverslag 2009); in overleg tussen de FOD Volksgezondheid en de referentielaboratoria; de toekomstige wijzigingsvoorstellen dienen via de CCER (Coördinatiecel Controleprogramma & Externe Rapportering) te gaan waar ze eventueel worden aangenomen.
In de huidige PP-presentatie kon onmogelijk alles in detail worden opgenomen, vragen voor meer detail kunnen worden gesteld in de sectormeetings met de DG Controlebeleid. Het Multi Annual National Control Plan (MANCP) zal eveneens aan het RC worden voorgesteld. 26. Jean-Philippe Maudoux verduidelijkt dat het de bedoeling is een algemeen overzicht weer te geven van de tendenzen van het controleprogramma 2011, evenals van de verschillen t.o.v. 2010. Verschillende documenten met details van het programma werden op voorhand aan de leden van het RC toegestuurd. de PP-presentatie; het volledig programma gesorteerd per monsternemer; het programma FAVV/ FAGG volgens de parameters; het programma FAVV/ FAGG volgens de matrices. 27. Twee verordeningen bepalen de verantwoordelijkheden inzake de voedselketen, nl. : • de verordening (EG) nr. 178/2002 (art. 17), waarin vastgelegd is dat de primaire verantwoordelijkheid bij de operatoren ligt;
Page 6 of 23
• de verordening (EG) nr. °882/2004 (art. 3 en 41) tot vastlegging van de organisatie van de officiële controle en meer in het bijzonder de verplichting om een geïntegreerd meerjarig nationaal controleprogramma op te stellen op basis van risico's. 28. De officiële controles moeten regelmatig worden georganiseerd met een gepaste frequentie en met name rekening houdend met de risico's, de antecedenten en de betrouwbaarheid van de autocontrole. 29. Het programma werd opgesteld en gecodeerd door de DG Controlebeleid volgens de gecertificeerde procedure ISO 9001:2008. 30. In zijn totaliteit omvat het "Analyseprogramma 2011" zo'n 1.156.671 analyses (t.o.v. 2010 : -7,2% = -90.410 analyses). Dit is een bruto getal dat meer in detail kan worden geëvalueerd samen met de experten van de DG Controlebeleid tijdens de sectorvergaderingen. Ten opzichte van 2010, stelt men het volgende vast : - er is weinig verandering wat de controles van de toeleveringen aan de landbouw betreft (diervoeder, meststoffen, bestrijdingsmiddelen); - een lichte verhoging van de plantaardige monsternemingen (fytosanitair : Ralstonia en Clavibacter op kweekaardappelpootgoed,...); - een daling wat de monsternemingen op dieren betreft gelinkt aan het nieuw sanitair beleid (bvb. Aujeszky : aanpassing van het aantal varkensbedrijven, Brucellose/Leucose: versoepeling van het bewakingsprogramma (advies WetCom 2009/26), BSE (herziening op basis van de gegevens 2009,…). Met betrekking tot het aantal analyses, vormen de tests voor dierenziektes nog steeds het belangrijkste deel van het programma; - meer tests op levensmiddelen. Deze aanpassing heeft betrekking op microbiologische analyses, chemische contaminanten en kwaliteitsparameters en zijn voornamelijk het resultaat van de aanbevelingen van de FVO, van adviezen van het WetCom en van het toezicht op de autocontrolemaatregelen in de slachthuizen. - een vermindering bij de non-food (voornamelijk gelinkt aan de aanpassing van de analyses voor Globodera in de kwekerijen voor plantaardig sierteeltmateriaal). 31. Op alle analyses valt een deel (1/3) meer specifiek onder de prerogatieven van het FAVV, ofwel 382.771 analyses die worden toevertrouwd : aan de dierenartsen met opdracht (DMO); aan de controleurs van het FAVV; aan de controleurs van het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (delegatie aan het FAGG dat controles uitvoert in de apotheken). Voor de overige analyses (2/3), ofwel 773.900 analyses, wordt beroep gedaan op derden (dierenartsen, Arsia/DGZ, CODA, enz.). 32. Over het algemeen wordt het aantal OSE-tests uitgevoerd door DMO's op monsters genomen in het slachthuis (230.055 analyses), aangepast volgens de slachtstatistieken 2009. Het analyseprogramma 2011 van het FAVV/FAGG omvat 152.716 analyses (+8,5%). Wat het aantal betreft, heeft een belangrijk deel van de analyses betrekking op de microbiologische kwaliteit van de levensmiddelen, op het opsporen van hormonen, residuen (beschermingsmiddelen en geneesmiddelen) en allergenen, evenals op het opsporen van chemische contaminanten (zware metalen, mycotoxines, koolwaterstoffen,…) en op het toezicht op de kwaliteit van de producten. 33. Het analyseprogramma 2011 van het FAVV/FAGG kan worden samengevat volgens de volgende groepen parameters (aantal 2011 en evolutie t.o.v. 2010) :
Page 7 of 23
• • • •
micro-organismen 64.169 (+25,3%) Hormonen : 32.644 (-5,1%) Zware metalen : 5.832 (-1,4%) Koolwaterstoffen (aromatische koolwaterstoffen, PCB’s, dioxines,…) : 7.362 (+2,7%) • Geneesmiddelen : 14.859 (-1,4%) • Residuen van bestrijdingsmiddelen : 5.965 (+1,5%) • Mycotoxines : 3.214 (+4,8%) • Fycotoxines (mariene biotoxines ASP, DSP, PSP) : 273 (0,0%) • Parasieten : 2.505 (-28,2%) • Histamines: 145 (0,0%) • Additieven (feed, food) : 2.865 (+17,9%) • Allergenen : 227 (+92,4%) • Denaturatie van dierlijke bijproducten : 207 (-33,4%) • Migratie : 1.259 (+32,6%) • Genotypering : 454 (-22,4%) • Radioactiviteit : 1.212 (0,0%) • Bestraling : 168 (0,0%) • Kwaliteitsparameters : 5.680 (+27,7%) • GGO's : 457 (+22,2 %) • Varia : 3.285 (+0,1%).
Bij de markante evoluties t.o.v. 2010, bemerkt men bijvoorbeeld de stijging van het aantal analyses op residuen van bestrijdingsmiddelen in bepaalde producten (nl. bij citrusvruchten, stengelgroenten (prei,…), thee,…, een daling en aanpassing van de matrices voor hormonentests en het opsporen van residuen van geneesmiddelen (de productie- en slachtstatistieken in aanmerking genomen), evenals de stijging van microbiologische analyses (zowel wat de hygiëne-indicatoren betreft als voor de pathogene kiemen,...). 34. In de rondgedeelde documenten worden er vier voorbeelden gegeven om de synthesemogelijkheden van de analyses te schetsen : •
de analyses op levensmiddelen;
•
mycotoxines in de voedselketen ;
•
salmonella in de voedselketen (zie detail hieronder);
•
PCB/dioxines in de melkkolom.
35. Opsporen van salmonella in de voedselketen (-10,3%): -
analyses op diervoeding zijn lichtjes gestegen (+ 4%). analyses op dierlijk weefsel( bloed, faeces, vacht,…), stof, swabs zijn verminderd met 11,7%, en voornamelijk in primaire productie ( gevogelte, varkens vermindering met 12%); analyses van voedingsmiddelen zijn gestegen.
36. Controles op PCB’s en dioxines afkomstig uit het milieu in de melkfilière: er werden 1822 controles uitgevoerd op o.a. melk, eieren en eiproducten, karkassen in de slachthuizen, vlees, vis uit piscicultuur enz. 37. Meer detail m.b.t. een aantal cijfers: ¾ van producten ( gemiddelde genomen zijn 97,7 % van de geanalyseerde producten conform); ¾ opsporing residu’s en contaminanten: - residu’s van pesticiden (granen, fruit, groenten) : op 1814 monsternemingen zijn 94% van de stalen conform ( zelfde niveau als in 2008);
Page 8 of 23
-
overschrijding van de MRL ( in o.a. kruiden uit Oeganda en Thailand, mandarijnen uit Argentinië, ….); voor wat opsporing van milieugerelateerde dioxines en PCB betreft werden 1822 analyses uitgevoerd op o.a. melk en melkproducten, eieren en eiproducten, karkassen in het slachthuis, vlees, vis van aquacultuur, visserijproducten, verschillende voedingsmiddelen: 1 runderkarkas heeft de limiet overschreden;
38. Bij controles van producten werd vastgesteld dat: -
zout in brood (in 13,7% van de monsters is het zoutgehalte te hoog);
39. Aan de leden van het RC wordt gevraagd hun eerste bemerkingen over de inhoud van het programma te geven : • Belgapom/Vegebe heeft vragen omtrent de vermindering van de tests Globodera in de primaire sector, gezien er meer oppervlakte met aanplanting is. De verlaging heeft betrekking op het pootgoed (andere dan aardappelen) uitgeplant in volle grond in de kwekerijen. Het aantal analyses (1/Ha/jaar vóór er wordt geteeld) wordt aangepast op basis van een betere kennis van de aangeplante oppervlakte; • Fevia vraagt over welke schakel men het heeft bij het overzicht «analyses van levensmiddelen in 2011 (=79.369 analyses). In casu gaat het om analyses uitgevoerd in DIS en TRANS, antwoordt Jean-Philippe Maudoux. Johan Hallaert vraagt een voorstelling van de verdeling van die analyses over de sectoren TRA en DIS. Herman Diricks benadrukt dat vermelde meegedeelde informatie reeds meer detail bevat. Maar men kan onmogelijk voor iedere schakel te detaillistisch te werk gaan. Enkel de tendensen worden meegegeven specifieke vragen zullen aan bod komen in de sectoriële overlegvergaderingen. Hij vraagt om op voorhand de criteria aan te duiden die meer in detail moeten worden toegelicht; • Tegenstrijdige tendens tussen het percentage van de non-conformiteiten in de inspecties en het percentage van de analyses (Fedis). M.a.w. de resultaten van het analyseprogramma en inspectieprogramma zouden moeten worden bekeken. Wat zijn de conclusies op het vlak van de Business to consumer (B to C)? Deze vraag zal eveneens aan bod komen in de sectoriële vergadering. Jean-Marie Dochy benadrukt dat de situatie in de distributie niet vergelijkbaar is met de resultaten van de inspecties. M.a.w. er bestaat geen link tussen de inspecties en de monsternemingen. 83% van de resultaten zijn gunstig of gunstig met opmerkingen. Maar de meerderheid van de monsters worden niet genomen in het segment B to C. In een restaurant kan de hygiënische situatie soms zeer slecht zijn en toch worden er in casu weinig monsters genomen van de voeding op het bord. Bij inspecties worden de autocontrolesystemen onder de loep genomen. Het systeem is veel genuanceerder dan wat sommige percentages laten veronderstellen; • Test-aankoop vraagt eveneens verduidelijking bij het verhoogd aantal analyses van levensmiddelen. Op grond van welke basis is dit gebeurd? Op basis van het marktaandeel of op basis van meldingen? Sigrid Lauryssen verheugt zich over de toename van de controle op allergenen. Maar in vele gevallen probeert men zich in te dekken door op het etiket te vermelden bvb. dit product kan sporen bevatten van …. De Voorzitter beaamt dat er teveel overtredingen bestaan i.v.m. allergenen en dat het toezicht hierop moet worden opgevoerd. De bemonstering gebeurt volgens een rationele aanpak op basis van gevaar en matrix, stelt Herman Diricks bijkomend. Er worden specifieke programma’s ontwikkeld gericht op probleemdomeinen i.f.v. de feedback van op het terrein bvb. in het kader
Page 9 of 23
van microbiële contaminatie. Indien Test-aankoop meer detail wenst wordt gevraagd dit voor te leggen het sectorieel overleg. De Voorzitter vervolgt dat deze problematiek moet worden bekeken samen met de resultaten van de analyses die door de sectoren worden uitgevoerd in het kader van ACS om een globaal beeld te bekomen (bvb. sector zuivelproducten of diervoeders of planten); • De FWA verwijst naar de "monsternemingen bij dieren", meer bepaald naar de monitoring van brucellose en leucose, waarvoor het aantal analyses verminderd is. In het verleden werd een systematische controle uitgevoerd, die controle richt zich nu op analyses m.b.t. abortussen. Marie-Laurence Semaille houdt eraan te benadrukken dat het betrouwbaarheidsniveau behouden werd. Het was dus mogelijk om de controlekosten aanzienlijk te verlagen waarbij het niveau van de controles doeltreffend bleef. Met betrekking tot het overleg met de sector, vraagt zij meer info over de analyseresultaten van ingevoerde producten (food en feed). Dit is een zeer gevoelig onderwerp in de landbouwsector, zoals o.a. de evolutie van de monsternemingen in de GIP van Antwerpen. Het aantal microbiologische analyses werd verhoogd. De Voorzitter haalt aan dat het in de bedoeling ligt om een artikel te schrijven over “controle bij invoer”. • VBT refereert naar een vraag van Ecolo tot verhoging van de controles op residuen van bestrijdingsmiddelen. Zal dit ook effectief gebeuren? Neen, gezien het aantal monsters reeds hoog is. Dit is een zuiver politieke vraag, antwoordt de Voorzitter, daar het advies van het wetenschappelijk comité hieromtrent duidelijk is: residuen van pesticiden vormen in België geen bedreiging voor de volksgezondheid. Het FAVV heeft trouwens ook een klacht ontvangen van Greenpeace waarbij wordt gesteld dat de door het Agentschap getroffen maatregelen t.a.v. lijnzaad niet verregaand genoeg zijn. 40. Alle meer specifieke vragen kunnen worden behandeld in de trimestriële sectorvergaderingen met de DG Controlebeleid. Evt. andere bemerkingen kunnen worden toegestuurd aan Chris Boyen.
Punt 5. Realisatie controleplan 2010 41. Jean-Marie Dochy geeft een toelichting bij de stand van zaken van de controleactiviteiten voor het eerste semester van 2010 ( periode januari tot juni 2010). 42. In 2010 is de informaticatool Foodnet niet gewijzigd. Daarnaast kan worden gewezen op:
het globaal gestegen aantal missies;
één missie houdt een verplaatsing in waarbij verschillende checklists (= inspecties) kunnen worden ingevuld en monsternemingen kunnen worden uitgevoerd;
stijging van het aantal hercontroles als resultante van een PV waarbij een hercontrole op kantoor of ter plaatse volgt;
new: verdeling van de resultaten van de controles over de sectoren DIS/TRA/PRI/GIP.
43. Uit een vergelijking van het aantal missies en controles voor de jaren 2008, 2009 en 2010 (periodes van januari tot juni) is gebleken dat het aantal missies en inspecties
Page 10 of 23
toegenomen zijn. Voor 2010 werden er tot begin juni 2010, 56955 missies en 142771 controles uitgevoerd. Dit komt neer op een gemiddeld aantal inspecties per missie van 2,51 (= bedrijfsbezoek). M.a.w. op dit vlak is het percentage status quo met 2009. 44. Achtereenvolgens worden volgende gegevens overlopen: • de verdeling van het aantal controles per checklists/monsternemingen/andere - zonder checklists);
soort
(inspecties
met
• de verdeling van aantal controles per motief en per soort: -
verhoging van het aantal controles met 12% in uitvoering van het controleplan;
-
stijging van het aantal hercontroles met 17%;
-
verdubbeling van het aantal controles n.a.v. klachten op 2j;
-
drastische daling van het RASFF – de stijging in 2009 was vnl. te wijten aan het dioxine-incident Iers varkensvlees;
-
verhoging van het aantal verplichte meldingen ten gevolge van de infectueuze anemie bij paarden;
• het totaal aantal monsternemingen in de 1ste trimester komt neer op 27297. Het ritme van de monsternemingen dat een PCE moet volgen is vastgelegd. De planning van de controles volgt uit het controleprogramma. Uit de vergelijkende staafdiagram blijkt dat het objectief voor de eerste semester van 2010 werd bereikt; • het aantal checklists (CL) per sector: voor distributie een stijging met 17,5% – een stijging voor de primaire sector met 24% en voor transformatie een status quo; • het aantal checklists per scope: voor infrastructuur, inrichting en hygiëne een toename met 24,99% - een lichte verhoging voor traceerbaarheid (identificatie en registratie inbegrepen) - verhoging voor meldingsplicht met 12,48% en een stijging voor dierenwelzijn met 23,24% ; • nieuw: uitsplitsing van het aantal CL’s per scope voor de controlesectoren DIS, TRA &PRI; • vergelijking van de controleresultaten 2009 en 2010: er zijn geen grote verschuivingen vast te stellen - zie ook eindconclusie; • maatregelen per controlesoort/maatregelsoort/maatregeltype: er wordt een onderscheid gemaakt per type maatregel zijnde documenten (brief, PV) en maatregelen (tijdelijk beslag, waarschuwing,..). Naar aanleiding van uitgevoerde inspecties werden 445 waarschuwingen uitgeschreven en 96 PV uitgeschreven; • evolutie aantal opdrachten met PV inbreuk: Van de 56934 missies werd er in 3,63% van de gevallen geverbaliseerd, wat een stijging betekent van + 0,64%. Wat de evolutie betreft tussen de gewesten is er nog altijd een verschil wat Brussel betreft (veel PV's); • aantal afgegeven certificaten: een stijging met 11,5% in 2010 t.o.v. 2009 waar een daling op te merken viel; • evolutie van de personeelsbezetting: 93,29% bezetting van het personeelsplan van de DG Controle, ofwel een stijging van het aantal FTE met 1,6%. 45. Eerste conclusie eerste semester 2010: stijging van het aantal missies met 16%; stabilisatie van het gemiddeld aantal controles per missie;
Page 11 of 23
een stijging van het aantal FTE met 1,6% ; stijging aantal hercontroles met 32% ; Stijging van het aantal klachten met 33%; stijging van het aantal certificaten met 11,5%; controleplan monsternemingen voor 100% uitgevoerd; stijging aantal monsternemingen met 6% ; stijging aantal inspecties met 18%. 46. Reacties van de leden van het RC: 47. Uit het overzicht blijkt dat het aantal missies, controles en CL’s toegenomen zijn. Dit stemt helemaal overeen met de perceptie van de gecontroleerde landbouwers, haalt Erik Mijten aan. Het staat hier zwart op wit dat de controledruk is toegenomen. 48. Jean-Marie Dochy antwoordt dat het controleplan is gebaseerd op het controleprogramma. Inderdaad tussen 2009 en 2010 zijn de controles gestegen door toepassing van CL’s. De sector PRIM is veel ruimer dan landbouw; slachthuizen, eierverpakkingscentra, enz. maken hiervan eveneens deel uit. 49. De Voorzitter is van oordeel dat het controleritme per subsector van PRIM kan worden meegedeeld. Hij stelt voor om na te gaan of deze controles overeenkomen met het Business Plan en om daarover de nodige feedback te geven. 50. In deze context mag de “coconditionalité” van de regio’s niet worden vergeten op het vlak van controles van o.a. pesticiden, medicamentenregister, fytosanitair paspoort, antwoordt Jean-Marie Dochy. Normaal gezien zou iedereen in 1 x per jaar moeten gecontroleerd worden. Voor het eerste semester van 2010 is het controleplan voor 100% uitgevoerd. Niettegenstaande er bij de DG Controle 60 van de 710 betrekkingen nog niet zijn ingevuld. Hij benadrukt trouwens dat de sectoren nog een gans eind verwijderd zijn van de te bereiken 50% aan ACS, dat aan de basis ligt van het personeelsplan. Voor wat het controleritme in de praktijk betreft wordt bvb. : -
een beenhouwerij één maal om de 2 j gecontroleerd en niet elk jaar;
-
een restaurant (+ gemeenschapkeukens en kinderdagverblijven) 1 maal om de vier jaar in plaats van om de 3 jaar.
Het controleritme van het Business plan is dus zeker nog niet bereikt. Maar de FAVVcontrolediensten werken hoe langer hoe meer efficiënt. 51. Johan Hallaert informeert naar de daling van het controleritme voor operatoren die over een ACS beschikken. Hoe ver staat het daarmee? 52. Erik Mijten is van oordeel dat wie in het controlecircuit zit er gewoon blijft inzitten ongeacht het feit of die operator al dan niet over een ACS-systeem beschikt. De landbouwers met gecertificeerd autocontrolesysteem worden evenveel gecontroleerd. 53. De Voorzitter vraagt om voor de groep van gecertificeerde boeren na te gaan of het controleritme ongewijzigd is gebleven. Het is een perceptie die de landbouwers hebben en er moet bij de 7500 gecertificeerde boerderijen worden nagegaan of dit effectief zo is. 54. Jean-Marie Dochy haalt het voorbeeld aan van de vleessector waar er 8 controles per jaar plaatsvinden. In sommige gevallen bestaan er weinig producenten van een bepaald type van product bvb. in België zijn er weinig yoghurtproducenten. Dit betekent dat het
Page 12 of 23
aantal verplichte en opgelegde monsternemingen bij hen zal worden genomen. Hierdoor kan verkeerdelijk de indruk worden gewekt dat zij meer worden gecontroleerd. 55. Willy Verbust sluit zich aan bij Erik Mijten. Sommige gecertificeerde beenhouwers hebben inderdaad ook de indruk dat ze ondanks ACS evenveel worden gecontroleerd. Maar langs de andere kant zijn er slagers die nog steeds geen controle hebben gehad. 56. Jean-Marie Dochy antwoordt dat het business plan vermeldt dat alle slagers 1 keer per jaar moeten worden gecontroleerd met een audit om de 2j. Tegen eind 2010 moeten alle beenhouwers gecontroleerd zijn. De Landsbond geeft een signaal dat sommige operatoren nog niet bezocht werden. Dit kan inderdaad te wijten zijn aan het feit sommige operatoren nog niet gekend zijn in BOOD.
Punt 6. Kalender van de aangekondigde controleacties in de distributie 57.
Hierna volgt een overzicht van de reeds uitgevoerde en aangekondigde controleacties in de distributie:
Periode
2009
2010
2011
PCE
Stad
5/10/2009
OVL
Sint-Niklaas
19-23/10/2009
WBR
Wavre
16/11/2009
BRU
Saint-Josse-Ten-Noode
18/11/2009
LIM
Bilzen
23-27/11/2009
HEN
Ath
18/01/2010
ANT
Lier
22-26/02/2010
NAM
Andenne
15/03/2010
VBR
Diest
19-24/04/2010
LUX
Bastogne
3/05/2010
WVL
Middelkerke
14/06/2010
LUIK
Luik
20/09/2010
OVL
Dendermonde
25/10/2010
WBR
Louvain-la-Neuve
November 2010
BRU
Molenbeek-St-Jean
17/11/2010
LIM
Houthalen-Helchteren
Februari 2011
ANT
Geel
idem
HEN
La Louvière
Maart 2010
NAM
Namen centrum
idem
VBR
Halle
April 2011
WVL
Menen
Mei 2011
LUX
Marche-en-Famenne
Page 13 of 23
Mei-Juni 2011
OVL
Deinze
Juni 2011
LUIK
Verviers
58. Willy Verbust verwijst naar een schrijven aan alle DIS-operatoren van Dendermonde waarin werd vermeld dat 50% zal worden gecontroleerd. Terwijl hij van oordeel was dat 100% van de operatoren in DIS zouden worden gecontroleerd. 59. Inderdaad initieel werden bij de eerste controleacties 100% van de operatoren gecontroleerd, antwoordt de Voorzitter. Maar de verordening 882/2004 - controle Food & Feed bepaalt dat grootschalige controles niet op voorhand mogen worden aangekondigd. Controles moeten worden gepland zonder waarschuwing. De bedoeling van dergelijke acties is om operatoren aan te zetten om inspanningen te leveren en om zo veel mogelijk mensen te bereiken voor de voorafgaande opleidingssessies. Er bestaat geen verplichting om daarbij alle operatoren te controleren. 60. Willy Verbust is voorstander van het initiële principe controle van 100% van de DISoperatoren. Op basis van welke regel wordt uitgemaakt wie zal worden gecontroleerd? De betrokken PCE maakt het plan op voor de aangekondigde acties en diegenen die in dit kader niet worden gecontroleerd, worden later individueel gecontroleerd. 61. De Voorzitter merkt op dat er statistisch nagenoeg geen verschil bestaat tussen de resultaten bij aangekondigde en niet aangekondigde controleacties. Wat kan duiden op een probleem. In voorkomend geval moet men rekenen op de goodwill van de betrokken operatoren om een inspanning te leveren ofwel heeft men te maken met geen goed begrip van het gebeuren.
Punt 7. Rapport Opvolgingscomité Financiering/Financieel verslag FAVV 2009 62.
De Voorzitter verleent het woord aan Sofie Ceunen die een toelichting geeft bij het rapport van het Opvolgingscomité en het financieel verslag FAVV 2009 (zie PP).
63. Volgende personen maakten deel uit van de vergadering van het opvolgingscomité: voor het Raadgevend Comité : - Philippe De Brauwer – FEVIA - Gérard de Laminne de Bex – FEDIS - Georges Van Keerberghen – Boerenbond verontschuldigd : - Pierre Poriau – HO.RE.CA Wallonie voor het FAVV : - Véronique Berthot - Paulette Looze - Frans Tamsyn - Sofie Ceunen
64.
Op deze vergadering werden: de jaarrekeningen van 2009 goedgekeurd; ondertussen werd een nieuwe revisor “ ViasDFK” aangeduid. Hij heeft de jaarrekeningen aan een grondige doorlichting onderworpen en als volgt geadviseerd: -
provisie op de niet-geïnde bedragen 2009 (25%)
Page 14 of 23
-
uitzonderlijke provisie voor de niet-geïnde bedragen van 2008 (50%)
-
uitzonderlijke provisie voor de niet-geïnde bedragen van voor boekjaar 2008 (100%, m.a.w. er wordt rekening gehouden met het feit dat deze bedragen wellicht niet meer kunnen worden geïnd)
2009 is het eerste jaar dat de uitzonderlijke provisie geboekt is. De impact zal kleiner zijn vanaf 2010. de overgedragen winst boekjaar 2009 bedraagt = 15 755 970,79 EUR. Hieronder een overzicht van de evolutie tekort/overschot van de boekjaren 2003 tot 2009 (in EUR):
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
14 007 688
-5 051 785
-25 015 890
-8 337 299
839 471
21 343 139
15 755 971
volgende opmerkingen werden geformuleerd door de sectoren: •
vraag om het resultaat aan te wenden voor de verhoging van de bonus. De impact van dergelijke oefening op het resultaat is eerder beperkt en komt neer op 0,7 mio EUR indien bonus verhoogd wordt tot 60%;
•
ligt politiek moeilijk (regering in lopende zaken).
65. De Voorzitter benadrukt met klem dat het FAVV voor dit dossier het nodige heeft gedaan met de steun van minister Laruelle. Een ontwerp ligt bij de Minister. Gezien de regering in lopende zaken is zal de beslissing moeten worden genomen door de volgende regering/minister. 66. Johan Hallaert verwijst naar blz. 74 van het business plan waar staat vermeld: “dat de bijkomende inkomsten (gehaald uit de progressieve verhoging malus) bij voorkeur zullen worden gebruikt voor de verhoging van de bonus van de gecertificeerde operatoren.” M.a.w. de bonus moet niet beperkt worden tot de 60%. 67. Uit bijgaand overzicht van de evolutie van de inningen blijkt dat het percentage van de onbetaalde heffingen per jaar afneemt:
Page 15 of 23
Percentage onbetaald heffingen 40,00% 35,00%
35,60%
30,00% 25,00% 20,00%
18,06%
15,00%
9,39%
10,00%
8,50%
5,00%
7,56%
0,00% 2006
2006 + 2007
2006 + 2007 + 2008
68.
Begrotingsvoorstellen 2011
69.
Voorstellen na technische bilaterale:
2006 + 2007 + 2008 + 2009
2006 + 2007 + 2008 + 2009 + 2010 (op 20/09/2010)
ontvangsten = 174 554 666 EUR uitgaven = 169 404 084 EUR resultaat = 5 150 582 EUR 70.
Wellicht zal 2011 worden gestart met voorlopige kredieten omdat de begroting niet tijdig zal zijn goedgekeurd.
71.
Tot slot wordt gewezen op de wet van 22 mei 2003 houdende organisatie van de begroting en de comptabiliteit van de Belgische Staat. Deze trad vanaf 2009 in werking voor de FOD’s en impliceert een systeem van dubbel boekhouden, functiescheiding, inventaris enz. Dit systeem is vanaf 2012 van toepassing op instellingen van openbaar nut (ION’s). Het FAVV past deze wetgeving reeds toe.
Punt 8. Financiering 8.1. Heffingen 2010: stand van zaken 72. Aline Deworme geeft een toelichting bij de resultaten van de mailing heffingen campagne 2010. Hieruit blijkt dat op 76.623 verzonden formulieren, 56.290 operatoren hebben geantwoord (= 73,46%). Dit betekent dat 20.333 operatoren nog niet hebben gereageerd op onze vraag tot aangifte. 73. M.b.t. de facturaties per tarief in functie van het aantal tewerkgestelde werknemers (horeca) wordt opgemerkt dat van de 44.079 gefactureerde operatoren horeca er 5.993
Page 16 of 23
enkel geregistreerd zijn, 123 operatoren een bonus zullen ontvangen, 36.828 operatoren bekomen malus verkregen en 1.135 operatoren zijn nieuw binnengekomen operatoren (forfait). 74. Voor wat betreft de heffingencampagne 2010 (gefactureerd op 21/09/2010) merkt zij op dat het FAVV voor een bedrag van 23.618.119 euro netto gefactureerd heeft, op een voorziene begroting van 20.577.584 euro, zijnde 123.784 verzonden facturen (88,6% van de vestigingseenheden). 75. Uit het overzicht van de toepassing malus (+ 60%) en van de bonus (-50%) blijkt dat op een netto gefactureerd bedrag van 23.618.119 euro een globale malus (+60%) van 7.998.197 euro werd gefactureerd en een globale bonus (-50%) van -1.339.375 euro. 76. Voor alle sectoren blijkt uit het overzicht dat 123.784 VE werden gefactureerd. Daarvan zijn 108.797 VE onderworpen aan een bonus/malussysteem en 14.987 VE zijn alleen geregistreerd of nieuwe VE. Op 101.420 VE wordt de malus van + 60% toegepast en 7.377 VE genieten van de bonus van – 50%. 77. Uit de vergelijking van de bonusresultaten voor de campagne 2010 met prognoses blijkt dat de prognoses van de primaire sector met een bonus van -279.289 euro en de transformatie met -770.556 euro de hoogste scores behalen. 78. Planning campagne 2010 Februari: o
verzending aangiften naar Horecasector.
Maart - april: o
verzending aangiften naar andere sectoren (behalve primaire productie);
o
rappels stilzwijgende operatoren (rappels voor aangiften) naar Horecasector;
o
facturen ;
o
rappels onbetaalde facturen (rappels voor facturen);
Mei – juni : primaire sector + facturen (alle sectoren) + rappels; Juli – december: o
verzending aangiften naar andere sectoren;
o
regularisaties;
o
rappels stilzwijgende operatoren (rappels voor aangiften);
o
facturen;
o
rappels onbetaalde facturen (rappels voor facturen).
79. Marie-Laurence Semaille vraagt verduidelijking bij dia 7. Aline Deworme legt uit dat volgens de “prognoses business plan” uitgedrukt in percentage van VE per PC blijkt dat 40% van de PRI de bonus zouden moeten behalen. In realiteit behaalden momenteel 16,84% VE de bonus voor een bedrag van -279.289€. De certificering van de ACS evolueert dus veel trager dan in het businessplan voorzien is. 80. Véronique Berthot informeert dat het nieuw ontwerp van model van aangifteformulier 2011 zal worden toegestuurd aan de leden van RC zodat zij haar hun evt. opmerkingen kunnen bezorgen.
8.2.NADERE OMSCHRIJVING VAN HET BEGRIP DIENSTVERLENER Page 17 of 23
81. Véronique Berthot geeft een toelichting bij de definitie van: dienstverlener; operator maar geen dienstverlener; wie noch onder de bepaling van operator noch onder deze van dienstverlener valt. 82. DIENSTVERLENER 83. In het geval dat de operator: •
als zelfstandige werkt; •
•
zijn activiteit uitsluitend in een vestigingseenheid van een andere operator uitoefent;
zelf geen vestigingseenheid heeft op het adres waar hij zijn activiteit uitoefent
84. Dan beantwoordt hij aan de definitie van «dienstverlener». Hij betaalt het minimumbedrag (0 EFT) of het forfaitair bedrag (indien de activiteit enkel een registratie vereist) voorzien in het KB heffingen van de sector waarin hij werkzaam is, zonder bonus zonder malus. 85. De activiteit «dienstverlener» zal toegevoegd worden in de activiteitenboom. Voorbeelden: -
een gepensioneerde slager die zijn zelfstandige activiteit behoudt als bijberoep maar werkt bij een andere slager;
-
een barman die uitsluitend werkt in een café van een andere operator;
-
een zelfstandige uitsnijder die dieren uitsnijdt in het slachthuis of op de boerderij.
86. OPERATOR MAAR GEEN DIENSTVERLENER 87. In het geval dat de operator: •
als zelfstandige werkt;
•
zijn activiteit volledig of gedeeltelijk in zijn eigen vestigingseenheid uitoefent.
88.
Hij dient voor zijn vestiging een toelating of erkenning aan te vragen, indien zijn activiteit dit vereist.
89.
Hij betaalt het bedrag voorzien in het KB heffingen en dient zijn ACS te laten valideren voor het verkrijgen van een bonus. Voorbeeld: • Een operator die gerechten klaarmaakt in zijn vestigingeenheid vooraleer deze te verwarmen bij de particulier.
90. GEEN OPERATOR GEEN DIENSTVERLENER 91. In het geval dat de operator: • Zijn activiteit uitsluitend bij de eindconsument uitoefent en bij de eindconsument toekomt «met lege handen», meer bepaald zonder levensmiddelen. 92. Hij dient niet geregistreerd te zijn bij het FAVV en dient dus ook geen heffing te betalen. Voorbeeld: Een persoon die gaat koken bij een particulier zonder levensmiddelen mee te nemen.
Page 18 of 23
93. In het geval dat meerdere operatoren dezelfde activiteit uitoefenen op hetzelfde adres met elk hun VE. In dat geval dienen zij allemaal hun activiteit te declareren, maar dient enkel de “exploitant” de toelating of erkenning aan te vragen. De anderen werken onder de toelating of erkenning van de eerste. De validatie-audit is dus, voor zover hij is aangevraagd, geldig voor alle operatoren actief in deze inrichting. 94. Volgens Pierre Poriau schept deze definitie geen volledige klaarheid. Bij slide 2 vraagt hij om het voorbeeld van de barman te schrappen in de definitie van dienstverlener (B to B) (cf. problematiek van schijnzelfstandigen). Voor wat betreft, de operator die zijn activiteiten (al dan niet) exclusief bij de eindconsument uitoefent en bij hem aankomt "met lege handen" en zonder eetwaren (slide 4), is Horeca Wallonie de mening toegedaan dat hij moet worden geregistreerd en een heffing betalen (0 FTE of op zijn minst forfaitair). Horeca Wallonie stelt eveneens vast dat dergelijke situaties van "kok aan huis" zich om verscheidene redenen uitbreidt en wenst dat dit vanaf nu zou worden gereglementeerd. Volgens Horeca Wallonie gaat het om bijzondere gevallen van dienstverleners B to C. "Is noch operator, noch dienstverlener,…" : de enige situatie waarop Horeca Wallonie de aandacht vestigt is deze van personen die bij particulieren gaan koken in het kader van dienstencheques. Ter info, dit debat werd gevoerd in de paritaire commissie van de hotels (CP 302) en deze situaties werden niet opgenomen in het toepassingsveld van de CP's, door de sociale partners. 95.
De Voorzitter haalt het voorbeeld aan van een restaurateur die met eigen personeel werkt en met anderen (personen die als zelfstandige werken en zelf geen VE hebben) deze laatsten zijn dienstverleners. Deze dienstverleners betalen het forfaitair bedrag cf. KB heffingen. Diegenen die in het kader van dienstencheques werken worden niet opgenomen in de Kruispuntbank. Hij deelt de mening niet van P. Poriau voor de koks aan huis, anders kunnen vrienden ook gaan bijdragen...
96. Véronique Berthot sluit zich daarbij aan en stelt dat een persoon die bij een particulier kookt zonder levensmiddelen geen VE heeft bij hem thuis. Hij gaat niet bij een andere operator werken. Deze personen worden normaal niet geregistreerd in de Kruispuntbank en die kent ons systeem bijgevolg niet. 97. Pierre Poriau wijst op studenten die niets anders doen dan gaan koken bij particulieren thuis. 98. Herman Diricks voegt hieraan toe dat het FAVV enkel de operatoren kent die binnen haar bevoegdheidsdomein vallen, deze operatoren worden gefactureerd. Huishoudelijke hulp valt daarbuiten. 99. De Voorzitter stelt voor om dit geval voor te leggen aan de juridische dienst. Het antwoord wordt opgenomen in het verslag. 100. Standpunt Juridische dienst: "Om verplicht te zijn om zich te laten registreren bij het Agentschap als dienstverlener, moet de persoon aan de definitie van operator voldoen, d.w.z. volgens art. 2, 7° van de wet van 9/12/2004 betreffende de financiering van het Agentschap: de natuurlijke persoon, niet-werknemer, (…), die al dan niet met winstoogmerk actief is, in enig stadium van de productie, verwerking en distributie van een product. Deze definitie is eveneens terug te vinden in art. 1, 5° van het KB Erkenningen van januari 2006, waarbij eveneens de term activiteit als volgt wordt gedefinieerd : "de invoer, de primaire productie of fabricage van een product tot en met de verpakking ervan, het stockeren, het vervoer, de verkoop, de distributie of levering ervan aan de eindconsument….". Bijgevolg, door samenvoeging van deze twee noties, operator en activiteit, kan de persoon die exclusief zijn activiteit bij de eindconsument uitoefent en bij hem "met lege handen" of eventueel nog met zijn mes aankomt maar zonder levensmiddelen, niet als
Page 19 of 23
operator worden beschouwd, gezien hij een activiteit uitoefent die niet door de reglementering van het Agentschap wordt geregeld. Deze persoon geeft (al dan niet lucratief) enkel zijn knowhow door over een product aan de particulier. Welnu, de notie operator uitbreiden tot dit type van personen zou dan laten veronderstellen dat de controles kunnen worden uitgebreid tot alle particulieren van het Koninkrijk maar in dit verband dient verwezen naar de verplichtingen bepaald in het KB controle van 22 februari 2001, en meer in het bijzonder het art. 3, § 2, 2de lid, waarin wordt gesteld dat bezoeken tijdens de uren overdag slechts kunnen worden afgelegd mits toelating van de rechter van de politierechtbank. In ieder geval het komt niet aan het Agentschap toe om controles bij particulieren uit te voeren. Het Agentschap daarentegen doet verdere inspanningen opdat de operatoren die moeten geregistreerd zijn, dit dan ook zijn."
8.3. Voorstel van programmawet financiering 101. Dit punt wordt verschoven naar een volgende vergadering.
Punt 9. Varia 9.a. Nieuw format omzendbrieven 102. Herman Diricks geeft een korte toelichting bij het nieuwe gestructureerde format van de omzendbrieven aan de hand van een paar voorbeelddocumenten. Het ligt in de bedoeling om het format eerst aan het RC voor te stellen vooraleer ze op het internet worden geplaatst. 103. Dit format sluit beter aan bij de intern gedefinieerde procedures en geeft een betere houvast voor de gebruikers. Het doelpubliek van de omzendbrief wordt duidelijker omschreven.
9.b. Grootkeukens in bedrijven 104. Het Agentschap heeft, bedrijven die over een grootkeuken beschikken, tijdelijk vrijgesteld van de validatie van het ACS van hun restaurant in het kader van de toekenning van een bonus. Dus momenteel, moeten deze bedrijven die over een restaurant beschikken voor hun personeel hun ACS-systeem niet laten auditeren om van een verminderde heffing te kunnen genieten op voorwaarde dat al hun andere activiteiten (hun "core business”) gedekt zijn door een gevalideerd systeem, stelt Herman Diricks. 105. Er werd bepaald dat deze gunst tijdelijk zou worden toegekend om de bedrijven niet te penaliseren die hun autocontrolesysteem voor hun hoofdactiviteiten hadden laten valideren, maar niet voor hun restaurant. Deze beslissing werd van kracht voor de heffingen 2009 (situatie 2008). 106. Een einddatum voor de toepassing ervan werd echter niet formeel vastgesteld. Om de bedrijven en de OCI’s niet voor een voldongen feit te plaatsen, is het nuttig hen op de hoogte te brengen van de datum waarop dit voordeel eindigt. 107. Deze overgangsmaatregel neemt een einde op datum van 1 januari 2012. M.a.w. vanaf die datum moet een bedrijf gecertificeerd zijn voor al haar processen, bedrijfsrestaurant inbegrepen (smiley mogelijk).
Page 20 of 23
9.c. Auditfrequentie 108. Op vraag van Veronique Bert (Unizo) wordt nadere uitleg verschaft bij de maatregel m.b.t. de auditfrequentie die voor de volledige distributie wordt gebracht op 3 jaar i.pl. op 4 j . Voor de audits uitgevoerd voor deze datum blijft de geldigheidsduur behouden op 4j. Unizo benadrukt dat de overgang van 4j naar 3j van de geldigheidsduur van de audits voor de bedrijven een bijkomende kost betekent en de planning in de war zal sturen binnen de ketens die 25% van hun inrichtingen aan een audit willen onderwerpen. Voor de kleinere bedrijven is het zeker kantje boord. Unizo ondervindt veel ongenoegen op dit vlak. Gezien de geldigheidsduur van een audit wordt ingekort hoopt zij tevens dat er iets positiefs tegenover staat op het vlak van de bonus. 109. Herman Diricks haalt aan dat de overgang van 4 j naar 3j is bedoeld om binnen DIS een uniforme geldigheidsduur te bewerkstelligen. Deze wijziging is er gekomen op vraag van de OCI’s. Zij beschouwen een geldigheidsduur van 4j als te lang om een correcte werking van het systeem te garanderen. De validaties uitgevoerd voor 01/01/2012 zullen dus de laatste geldigheidscyclussen van 4j verkrijgen. Wat de 2de opmerking betreft merkt hij op dat de bonus zal stijgen in de mate dat daartoe een mogelijkheid bestaat maar met 0,7 mio euro (die zullen worden bekomen door verhoging van de malus naar 60%) zijn de mogelijkheden eerder beperkt. 110. Een goede reden om audits bij de leden te bespoedigen. Indien het nu gebeurt kunnen zij nog genieten van de geldigheidsduur van 4j, benadrukt de Voorzitter. 111. Joeri Deswarte benadrukt dat Fedis niet positief stond tegenover de overgang van 4j naar 3j voor de geldigheidsduur van de audits in de sector. Hij vraagt om aandachtig te blijven voor de kost van een dergelijke operatie. Voor sommige winkeliers (naargelang de grootte) is het financieel nadelig. Fedis is niet gekant tegen uniformisering op zich gezien verschillende gidsen op de sector van toepassing zijn. Tot stelt hij dat de distributie dikwijls het verwijt krijgt te horen achterop te hinken terwijl 20%-25% van haar winkelpunten gecertificeerd zijn. 112. Romain Cools stelt dat de problematiek van de intensieve audits voor KMO’s nog altijd zeer acuut is. Kleine aardappelhandelaars voeren om financiële redenen een jaarlijkse audit niet uit. 113. De Voorzitter stelt hiertegenover dat duizenden landbouwers wel gecertificeerd zijn, maar de heer Cools is de mening toegedaan dat deze situatie grondig verschillend is.
9.d. Oorsprongscertificaten 114. Het ministerieel besluit van 22 juli 2010 tot wijziging van het ministerieel besluit van 26 maart 2001 verleent de nodige machtiging aan de organismen belast met de afgifte van oorsprongsattesten en bindende oorsprongsinlichtingen en bepaalt hun bevoegdheid, waardoor elke uitzondering op de oorsprongscertificatie door de kamers van koophandel uitgesloten wordt. Gevolggevend aan vermeld besluit zal het FAVV geen oorsprongscertificaten meer afleveren. 115. Er wordt de operatoren bijgevolg gevraagd om zich te richten tot de kamers van koophandel om dergelijke certificaten te bekomen. Er dient hierbij vermeld te worden dat deze certificaten ook online bekomen kunnen worden via de website: https://www.digichambers.be/.
9.e. Vraag van de Landsbond der Beenhouwers
Page 21 of 23
116. Op vraag van de Landsbond der beenhouwers om de normen voor versoepelingen in slagerijen van groep I gelijk te schakelen met deze van de grootdistributie werd de harmonisatie in het vooruitzicht gesteld door het FAVV. 117. Het gaat hier om 2 normen die moeten worden aangepast benadrukt Willy Verbust: a) de bedrijfsoppervlakte moet kleiner zijn dan 400 m² In de slagerij van een zelfstandige slager wordt de bedrijfsoppervlakte berekend op de totaliteit inbegrepen het sanitair gedeelte, de omkleedruimte, de eetruimte, de stockeerruimte voor inpakpapier, materieel zoals BBQ enz. Finaal kan bedrijfsoppervlakte ook worden gedefinieerd als de oppervlakte waar het (de) bedrijfsvoertuig (en) is geplaatst enz. De Landsbond stelt voor om als bedrijfsoppervlakte te benoemen; de plaats van verkoop, bewaring, bewerking en verwerking van levensmiddelen en dierlijke bijproducten. b) het werken met maximum 5 voltijds equivalenten De Landsbond vindt dat het aanpassen tot 10 werknemers een redelijke vraag is en trouwens, de maatregel werd in een vergadering met Minister Laruelle toegezegd. Het maken van een impactstudie om rekening te houden met de Europese eisen is irrelevant, het toekennen van de gevraagde aanpassingen mag niet afhangen van het aantal exploitanten die van deze maatregel zouden kunnen genieten. 118. Op dergelijke vragen kan op twee manieren worden gereageerd stelt de Voorzitter: o ofwel wordt op een diplomatische manier geantwoord dat de regering momenteel in lopende zaken is waardoor deze KB’s momenteel niet meer kunnen worden genomen; o ofwel wordt geduid op het feit dat vermelde maatregelen sinds 2005 van toepassing zijn. Ze werden vooraf grondig besproken met de sector DIS en meer bepaald de vertegenwoordigers van de beenhouwers. Het ging reeds over een compromis; o het FAVV blijft voor de Landsbond wel de 1ste gesprekspartner in dit verband. 119. Indien de wetgeving inzake versoepelingen evolueert zal het voor de ganse DIS sector gelden en niet enkel voor de beenhouwers. In de praktijk heeft de Voorzitter geen probleem met de 1ste vraag. In voorkomend geval wordt gerefereerd naar een verklarend document van de FOD Economie voor wat de interpretatie van 400m2 betreft. Deze definities worden gehanteerd. 120. Voor wat de 2de vraag betreft, het werken met maximum 5 of 10 EFT, heeft alles te maken met de geloofwaardigheid van het systeem. Is dit aanvaardbaar voor Europa dat bvb. 95% van de inrichtingen onder toepassing van de versoepelingsmaatregelen zullen vallen, onderstreept de Voorzitter. Een dergelijk voorstel impliceert de wijziging van het besluit. Dit is zeker een aangelegenheid die door de volgende regering moet worden genomen na een grondige bespreking (sectoroverleg) waarop ook de consumentenverenigingen zullen worden uitgenodigd.
9.f. International Symposium “Measuring Food Safety and comparing self checking systems 121. Het International Symposium “Measuring Food Safety and comparing self checking systems” gaat door op 17 november 2010 in de Square- Brussels Meeting Centre, Kunstberg, 1000 Brussel vanaf 9u. 122. Het ganse programma staat op de FAVV-site. Geïnteresseerden kunnen zich registreren via onderstaande link:
Page 22 of 23
http://www.favv-afsca.fgov.be/selfcheckingsystems/registration.
******************** De volgende vergadering van het RC gaat door op woensdag 27 oktober 2010 om 9u30.
*******************
Page 23 of 23
