pag 16 Duurzame energiesector moet in 2020 verdrievoudigd zijn

1

pag

4

Even voorstellen

pag

Zeven marathonlopers over hun kilometers voor het goede doel

6

Beleggingsvisie Stijging bedrijfsovernames biedt kansen voor beleggers

pag

12

Marjoleine de Boorder De advocate over sponsoring, werkstress en risico’s nemen

pag

16

Jaargang 2

Energie

Om een voorstelling te maken van de enorme hoeveelheid energie die we nodig hebben, stellen we ons eerst het

energiegebruik per Nederlander per dag voor: 9,5 liter aardolie, 7 kuub aardgas en 2 kilo kolen. Vermenig-

56%

van de familiebedrijven heeft geen procedures vastgesteld voor het verwerven van de aandelen van onbekwame of overleden aandeelhouders. (Bron: PwC)

3

het bijmengen van biobrandstoffen in benzine en diesel. In 2020 moet Nederland op 14 procent zitten (zie kader pagina 2). ‘De verduurzaming van de elektriciteitsvoorziening naar ongeveer 35 procent is cruciaal voor het halen van deze duurzame energiedoelen,’ zegt Harry Droog, tot voor kort voorzitter van het Platform Duurzame Elektriciteitsvoorziening. ➔

Lees verder op pagina 2

jaar kan een fiscaal verlies in de BV over 2011 worden teruggewenteld (lees: worden verrekend met een eventuele winst over het jaar 2008).

55.694 euro

20% Snelle stijging gebruik duurzame energie 15%

5% 0%

2009

Direct vastgoed na afwaarderingen aantrekkelijk Het ABN AMRO MeesPierson Real Estate Growth Fund geeft nieuwe certificaten uit. Het vastgoedteam van ABN AMRO MeesPierson is van mening dat de direct-vastgoedmarkt na de forse afwaarderingen van de afgelopen drie jaar momenteel interessante kansen biedt in bepaalde segmenten. Dat is reden om nieuwe certificaten

uit te geven van het ABN AMRO MeesPierson Real Estate Growth Fund. Met de emissie kunnen nu tegen aantrekkelijke waarderingen nieuwe objecten worden aangekocht. De bank is sinds 2003 actief op de direct-vastgoedmarkt en beschikt

over een ervaren vastgoedteam met een goed netwerk in de markt. Activiteiten bestaan uit het kopen en verkopen van vastgoed na een grondig due diligence traject en het verzorgen van fondsmanagement. Het team doet actief onderzoek naar de markten waarin wordt belegd. Hierbij wordt ook gebruik gemaakt van eigen en externe expertise op het

2020 gebied van vastgoed. Tevens kent het fonds een ervaren Raad van Commissarissen, die toezicht houdt op de gang van zaken. Het ABN AMRO MeesPierson Real Estate Growth Fund belegt in een gespreide portefeuille van logistiek en bedrijfsmatig vastgoed zoals opslagloodsen en bedrijfsruimten en heeft als doel een stabiel dividend uit te keren. Door de gunstige logistieke ligging en de belangrijke transportfunctie van Nederland in Europa, is de verwachting dat de vraag naar vastgoed voor de op- en overslag van goederen en producten blijft bestaan en verder toeneemt. Nederland profiteert van de groeiende

bron: CBS - rapport Hernieuwbare energie in Nederland 2009.

10%

2000

6

CijferScan

Duurzame energiesector moet in 2020 verdrievoudigd zijn vuldig deze getallen met 17 miljoen om te weten wat we dagelijks nodig hebben om de Nederlandse economie te laten draaien. Dan is direct duidelijk hoe moeilijk het is om deze fossiele brandstoffen te vervangen door duurzame bronnen. Vandaag nemen die slechts 4 procent van de Nederlandse energievoorziening voor hun rekening, voornamelijk door middel van windturbines, het meestoken van biomassa in elektriciteitscentrales en

Ondernemend de wereld verbeteren

no

Financial Focus is een uitgave van ABN AMRO MeesPierson. www.abnamromeespierson.nl

Windturbines en andere duurzame energiebronnen beginnen langzaam olie, gas en kolen te vervangen. In 2020 moet 14 procent van de Nederlandse energievoorziening duurzaam zijn. Wat zijn daarnaast de belangrijkste trends in de energiesector en welke beleggingskansen bieden die?

Impact investing

is het grensbedrag van het belastbaar inkomen in box 1 waarboven 52% inkomstenbelasting is verschuldigd.

1,05 is het percentage van het eigenwoningforfait voorzover de WOZwaarde van het eigen hoofdverblijf meer bedraagt dan 1.020.000 euro.

wereldhandel en de groei van de Duitse economie. Direct vastgoed heeft een lage correlatie met (vastgoed)aandelen en biedt naast een stabiel dividendrendement diversificatie in de vermogensportefeuille. Daar staat tegenover dat de liquiditeit beperkt is. Dat is ook de reden dat deze producten niet passen binnen de risicoprofielen en tevens buiten het reguliere beleggingsbeleid vallen.

Meer over dit fonds op pagina 5 Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

2

Op papier De DGA kan een levenstestament opstellen, waardoor het voortbestaan van de onderneming niet aan de rechter wordt overgelaten (bron: Gordon Doull, ABN AMRO MeesPierson)

ESTATE PLANNING

Energie

(vervolg pag. 1)

➔ Die duurzame elektriciteit zal volgens

Droog moeten komen van grote windparken op zee en door massaal biomassa mee te stoken in kolencentrales.

Energie als belegging Gordon Doull

Levenstestament houdt onderneming op koers bij wegvallen ondernemer Een onderneming kan in problemen raken als de ondernemer wat overkomt. Een levenstestament zorgt dat zakelijke en privézaken kunnen worden geregeld. In de afgelopen edities van Financial Focus zijn verschillende facetten van het levenstestament aan de orde gekomen. Wat nog onderbelicht is gebleven, is het nut van het levenstestament voor de ondernemer. Stel: een aandeelhouder/bestuurder van een BV (DGA) heeft door hard werken een mooie onderneming weten op te bouwen. Zoals bij elke onderneming is tevreden achteroverleunen niet aan de orde. De DGA realiseerde zich al eerder dat hij naast ondernemer ook aandeelhouder is. Daarom heeft hij samen met zijn partner een goede regeling getroffen voor de financiële gevolgen van zijn overlijden. Alles lijkt nu goed geregeld. Maar wat als hij door een ernstig verkeersongeluk in coma

Verstandig

Zonder nadere regeling zal de rechter in dat geval een bewindvoerder benoemen. Deze kan dan namens de DGA handelen. Maar wie zou dat moeten zijn? De partner heeft zich mogelijk nooit met de onderneming bemoeid. De zakenpartner dan misschien? Maar behartigt hij dan ook de belangen van de partner van de ondernemer voldoende? Kan de DGA ook zelf iets regelen voor deze situatie? Zodat het voortbestaan van de onderneming niet aan de rechter overgelaten hoeft te worden? Ja, dat kan met het levenstestament. Kern is dat een volmacht wordt verstrekt aan één of meerdere personen. De eenvoudigste

De toekomst

Naast duurzame energie gaat aardgas een steeds belangrijkere rol spelen, zegt Cyril Widdershoven, olie- en gasexpert bij TNO (zie kader). Aardgas wordt het belangrijkste substituut voor aardolie, zegt ook Jens Zimmerman, equity analist in de olie- en gassector bij ABN AMRO. Behalve dat er wereldwijd meer gas winbaar

zaam dus goedkoper dan fossiel en dan komt de omslag van fossiel naar duurzaam in een versnelling. Bij windturbines zal de kostprijs van elektriciteit dit decennium onder de kostprijs van kolenstroom duiken, zegt Droog. Elektriciteit uit zonnepanelen heeft nog een lange weg te gaan naar de kostprijs van kolenstroom, maar bereikt binnen een paar jaar grid parity, jargon voor de situatie waarin elektriciteit van een zonnepaneel op het dak even duur is als elektriciteit uit het stopcontact. ‘In Zuid-Europa is dat al zo ver en dat zie je nu naar het noorden trekken,’ zegt Droog. Om die reden zullen er volgens hem ook in Nederland steeds

In Zuid-Europa is elektriciteit uit zonne-energie inmiddels rendabel

vorm is het verstrekken van een algehele volmacht aan bijvoorbeeld de partner. Hierdoor kan deze de rechten van de DGA als aandeelhouder nu ook uitoefenen. Tenzij de statuten van de BV dit niet toestaan. De partner heeft hiermee volledig grip op uw onderneming. Maar het is de vraag of dit de bedoeling is en of het verstandig is.

Evenwicht

De DGA zou kunnen overwegen om de aandeelhoudersvolmacht te beperken tot bepaalde beslissingen. Door daarnaast ook een bestuurdersvolmacht af te geven zou de DGA iemand met verstand van ondernemen namens hem als bestuurder van de onderneming kunnen laten optreden. Ook deze vol-

Waarborg voor evenwicht tussen de zakelijke en privébelangen raakt? Wie neemt dan alle belangrijke beslissingen? En praktischer: wie betaalt de rekeningen van de BV? De DGA kan als enige beschikken over de bankrekeningen van de BV. En een nieuwe bestuurder kan niet benoemd worden. De DGA is namelijk enig aandeelhouder. Er dreigt een (groot) financieel risico.

Wie wil beleggen in windturbines, is aangewezen op buitenlandse beursgenoteerde bedrijven zoals windturbinefabrikant Vestas in Denemarken en Siemens in Duitsland. Het Oostenrijkse Andritz bouwt biobrandstoffenfabrieken en zou daarom kunnen profiteren van de vraag naar biomassa in de vorm van kolen voor kolencentrales, die elektriciteitsbedrijven nodig hebben om hun duurzame doelen te halen.

fossiele diesel te concurreren, alleen met elkaar. Het Finse bedrijf Neste Oil, genoteerd aan de Nordic Exchange in Helsinki, bouwt raffinaderijen voor duurzame diesel uit palmolie in Finland, Singapore en op de Maasvlakte.

macht dient binnen de regels van de statuten te vallen en kan naar wens beperkt worden. Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan de beperking tot bepaalde taken, een bepaalde tijd of na akkoord van een derde. Door deze beide volmachten goed op elkaar af te stemmen, blijft het evenwicht tussen de zakelijke en privébelangen zoveel mogelijk gewaarborgd. Ondernemen betekent goed omgaan met kansen en bedreigingen. De dreiging dat de onderneming stuurloos raakt als de ondernemer niet meer in staat is om te handelen, kan voor een belangrijk deel voorkomen worden. Naam: Gordon Doull Functie: Specialist Estate Planning/ Ondernemer & Onderneming Expertise: Fiscaal-juridische advisering vermogende particulieren op het gebied van bedrijfsoverdracht, huwen, overlijden en schenken [email protected]

Nederland kent nog geen beursgenoteerde duurzame energiebedrijven. De aangekondigde beursgang van EWT, de windturbinefabrikant van investeerder Henk Keilman, ging niet door. Wel zijn er veel startende duurzame energiebedrijven, waar durfinvesteerders geld in stoppen, bijvoorbeeld Tocardo in Zijdewind, een start-up die getijdenturbines ontwikkelt, en Foxcoal in Groningen, dat een technologie heeft ontwikkeld om afval in kolen om te zetten. Beleggen in een mix van aandelen in buitenlandse duurzame energiebe-

is door nieuwe technologie, is vloeibaar gas goed transporteerbaar per schip, zegt hij. Voorbeelden van bedrijven die actief zijn in de winning van schaliegas (zie kader), zijn Chesapeake, Devon en Range Resources in de VS. ‘Verder zijn BG Group uit het Verenigd Koninkrijk en Woodside Petroleum uit Australië goed in vloeibaar gas (Liquefied Natural Gas of LNG). Vergeet ook Shell niet, dat een technologie heeft om gas grootschalig om te zetten in diesel (Gas to Liquids of GTL) en de technologie en transportmogelijkheden (LNG-

Aardgas zal het belangrijkste substituut voor aardolie worden drijven is mogelijk door middel van themafondsen, bijvoorbeeld SAM Smart Energy Fund. Wie wil inzetten op één nieuwe technologie kan bijvoorbeeld kiezen voor windenergieof zonne-energie certificaten, die een mandje met aandelen van wereldwijd actieve windturbine- of zonnepanelenfabrikanten vertegenwoordigen. Naast windturbines en biomassa, moet het verplicht bijmengen van biobrandstoffen Nederland naar de 14 procent duurzaam brengen. In Nederland moet in 2020 10 procent van alle verkochte transportbrandstoffen bestaan uit biobrandstof, waardoor deze markt vanzelf ontstaat. Bedrijven die dure duurzame diesel produceren hoeven niet met

schepen) voor vloeibaar gas in huis heeft. Landen als Japan zouden wel eens kunnen overschakelen van nucleair naar gas.’

Technologie

Subsidies voor duurzame energie, die het kostprijsverschil tussen duurzame en fossiele bronnen overbruggen, worden in het komende decennium steeds lager. Het kostprijsverschil wordt namelijk kleiner. Duurzame energie is immers gebaseerd op technologie die goedkoper wordt. De eerste cd-speler kostte een paar duizend gulden, terwijl je er nu één voor een paar tientjes koopt. Fossiele brandstoffen worden schaarser en duurder. Vroeg of laat wordt duur-

meer zonnepanelen op daken verschijnen. Voor kleine windturbines ziet hij geen toekomst. ‘Een miniwindturbine op een huis is meer een hobby dan een serieuze bijdrage aan een duurzame energievoorziening.’

Aardgas en duurzame energie De twee belangrijkste energietrends voor dit decennium zijn de opkomst van duurzame of hernieuwbare (renewable) energie en aardgas. Duurzame energie moet in Nederland groeien van 4 tot 14 procent van de totale energievoorziening. Nederland heeft getekend voor deze mandatory directive, een verplichte Europese richtlijn. Landen die de afgesproken percentages niet halen in 2020, kunnen door de Europese Commissie voor het Europese Hof in Luxemburg worden gedaagd. Aardgas zal om vier redenen groeien: het heeft ten eerste een groen imago. Ten tweede komt het uit relatief rustige regio’s, bijvoorbeeld Rusland. Bovendien komt er meer gas beschikbaar, omdat gas uit gesteente (schaliegas) winbaar is geworden door de komst van nieuwe technologie. Ten slotte kunnen gascentrales goed samenwerken met fluctuerende duurzame bronnen, zoals windturbines. Een gascentrale is sneller aan en uit te schakelen dan een kolencentrale, vergelijk het maar met een gasbarbecue en een kolenbarbecue.

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

3

Extra voordeel lijfrentepolis

Kijken en kopen 73.574 bezoekers uit 55 landen bezochten de kunstbeurs TEFAF in maart van dit jaar

Bank heeft de primeur: lijfrente-uitkeringen in aftrek bij partner met laagste inkomen

Lijfrentepolis

Kantoren

Oud regime-polis biedt hedendaags voordeel

Kantoren ABN AMRO MeesPierson. Voor adressen en contactgegevens: www.abnamromeespierson.nl

ABN AMRO MeesPierson heeft de primeur van een aantrekkelijke regeling rond de uitkeringen uit een oud regime-lijfrentepolis. Aan de mogelijkheden van de zogeheten oud regime lijfrentepolis werd eerder in dit blad aandacht besteed. Samengevat: het is mogelijk deze zonder fiscale sancties te schenken aan een ander. Ook kunnen de lijfrenteuitkeringen die uit het expiratiekapitaal voortvloeien aan iedereen worden geschonken. Is het de wens de lijfrenteuitkeringen zelf te houden, dan zijn de uitkeringen meestal belast bij de echtgenoot of echtgenote met het hoogst belastbare inkomen in box 1. Het is echter mogelijk om de lijfrenteuitkeringen toch te laten belasten bij de partner met het laagst belastbare inkomen in box 1. De fiscaal specialisten van ABN AMRO MeesPierson legden deze mogelijkheid voor aan de Belastingdienst, die hiermee akkoord is gegaan.

Fiscaal voordeel

Om het doel te bereiken moet onder andere vóór expiratiedatum de begunstiging van de lijfrentepolis worden gewijzigd. Stel dat de man de polis heeft afgesloten, de lijfrentepre-

mie fiscaal heeft afgetrokken en dat hij toen en nu een hoger belastingtarief betaalt in box 1 dan zijn echtgenote. Hij kan nu vóór expiratiedatum van de polis zijn echtgenote (geheel of gedeeltelijk) als begunstigde van het lijfrente-expiratiekapitaal benoemen. Bij expiratie heeft de echtgenote daarmee recht op (een deel van) het lijfrentekapitaal. Als de echtgenoten in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, hoeft er geen schenkbelasting te worden betaald. Vervolgens koopt de echtgenote een nieuw regime (bancaire) lijfrente aan. De uitkeringen die hier in de toekomst uit voortvloeien zijn vervolgens bij de echtgenote tegen een lager belastingtarief belast. De flexibiliteit van het oud regime gaat hierbij wel verloren. Houd er daarnaast rekening mee dat bij de aanwezigheid van huwelijkse voorwaarden er (vaak) wel schenkbelasting moet worden betaald. Desondanks kan door de besparing bovengenoemde mogelijkheid toch interessant zijn.

Groningen

Leeuwarden

Alkmaar

Haarlem

Amsterdam Enschede Apeldoorn

Bussum Wassenaar

Zeist

Arnhem

Den Haag Rotterdam

Nijmegen

Den Bosch Breda Goes Eindhoven

Maastricht

Alkmaar Bagijnenstraat 2, 1811 KA Amsterdam Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP Jachthavenweg 112, 1081 KJ Apeldoorn Hofstraat 161, 7311 KT Arnhem Velperweg 101-B, 6824 HH Breda Chasséveld 1, 4811 DH Bussum Brediusweg 31, 1401 AB Den Bosch Kardinaal van Rossumplein, 5211 RV Den Haag Kneuterdijk 8, 2514 EN Eindhoven Vestdijk 18, 5611 CC Enschede Stationsplein 8, 7511 JD Goes Grote Markt 21, 4461 AH Groningen Emmaplein 6, 9700 AC Haarlem Houtplein 47, 2012 DE Leeuwarden Willemskade 27, 8911 AX Maastricht Sint Lambertuslaan 8, 6212 AT Nijmegen Arksteestraat 2, 6511 MZ Rotterdam Parklaan 11, 3016 BA Wassenaar Lange Kerkdam 1, 2242 BN Zeist Utrechtseweg 46, 3704 HD

TERUGBLIK TEFAF

Introductie kunsttour voor klanten op TEFAF Het aanbod op de recent gehouden kunstbeurs TEFAF was weer overweldigend. ABN AMRO MeesPiersonklanten konden rekenen op hulp van de experts bij het bekijken van de getoonde werken. Twee kunstcuratoren namen klanten mee langs de meest bijzondere stukken van de beurs. 31.000 vierkante meter beursvloer, 260 exposanten en vele duizenden kunstwerken. Wie The European Fine Art Fair (TEFAF) in Maastricht wel eens heeft bezocht, weet dat het ondoenlijk is om alles te zien in één of twee dagen. Het maken van een selectie uit het aanbod is echter niet gemakkelijk. ABN AMRO MeesPierson bood klanten tijdens de kunstbeurs in maart de mogelijkheid om de beurs te bezoeken met een kunstspecialist. Om klanten te helpen waren twee

de klanten. Elke route was uniek en voerde langs de meest bijzondere stukken binnen het interessegebied van de deelnemende klanten. Bijzonder was ook dat per rondleiding maar vijf personen konden deelnemen. Klanten kregen daardoor gelegenheid veel vragen te stellen aan de curatoren. Trijzelaar legt uit dat door het kleinschalige karakter bovendien bijzondere contacten ontstonden tijdens de tour. ‘Klanten spraken onderling over hun kunstcollectie. Door de klei-

curatoren worden geadviseerd bij het aankoopproces. Wieg: ‘Niet zelden doen mensen op de TEFAF een impulsaankoop omdat ze verliefd worden op een kunstwerk. Wij konden hun informatie geven over de achtergrond en de kwaliteit van het aangeboden werk en over andere werken van de kunstenaar.’ Met die expertise deden klanten hun voordeel. Soms letterlijk, want door de aanwijzingen van Trijzelaar wist een kunstliefhebber zo te onderhandelen dat

‘Niet zelden doen mensen op de TEFAF een impulsaankoop omdat ze verliefd worden op een kunstwerk’ ervaren kunstcuratoren op de stand aanwezig die op verzoek met klanten over de beurs liepen. Kunstcuratoren Kati Wieg en Ingrid Trijzelaar – die beiden hun sporen in de kunstwereld hebben verdiend – begeleidden enige tientallen klanten over de beursvloer. Dit initiatief werd zeer enthousiast ontvangen. Per dag namen zo’n veertig klanten deel aan de tour, uitvalsbasis was de stand van ABN AMRO MeesPierson. Degenen die liever op eigen houtje op de beurs rondliepen,

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

kregen van de curatoren een plattegrond mee, met daarop een route aangegeven met de meest interessante kunstwerken, afgestemd op hun interesse en smaak. Zo konden klanten in korte tijd langs de meest indrukwekkende moderne kunst of Oude Meesters wandelen.

Niet alleen kijken

Speciaal aan de door de bank georganiseerde tours is dat deze exclusief waren afgestemd op de wensen van

ne omvang van het groepje geïnteresseerden waren diverse kunsthandelaren bovendien bereid uitgebreid te vertellen over de getoonde werken. We merkten dat dit bij klanten de schroom wegnam om vragen te stellen.’ Gedurende de tour wezen Wieg en Trijzelaar de deelnemers op de meest bijzondere stukken en werden die binnen de kunstgeschiedenis in perspectief geplaatst. Het bleef niet alleen bij kijken naar kunst. Verschillende klanten konden door de

hij het kunstwerk voor een betere prijs kon kopen. Het succes van de rondleidingen maakt dat de bank overweegt het initiatief te herhalen bij de TEFAF in 2012. In de tussentijd kunnen klanten die geïnteresseerd zijn in kunst diverse werken uit de ABN AMROkunstcollectie bekijken in hun private bankingkantoor.

4

Oorspronkelijk 48 kilometer Griekse soldaat Phidippides liep in 490 v.Chr. de eerste marathon tussen de steden Athene en Marathon

Even voorstellen

1

Naam: Christiaan Schakel (29) Beroep: Ambtenaar op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

7 marathonlopers voor een goed doel

2

Gelopen: ABN AMRO Rotterdam Marathon, 10 april 2011

Christiaan liep dit jaar voor de derde keer op rij de ABN AMRO Rotterdam Marathon. Hij liep ruim 1.800 euro bij elkaar voor het Ronald McDonald Kinderfonds, om iets terug te doen nadat zijn nichtje (3) vorig jaar ernstig ziek werd.

Naam: Ferry van der Kaars (69) Beroep: Ondernemer met adviesbedrijf in ISO-managementsystemen

3

Gelopen: Leiden Marathon (voor de vijfde keer), op 15 mei 2011

Ferry van der Kaars liep al verschillende malen de Leiden Marathon en de Damtot-Damloop in Amsterdam voor de Nederlandse Hartstichting. Lang speelde hij fanatiek volleybal, maar tegenwoordig loopt hij lange afstanden om fit te blijven.

1

2 Naam: Martin Baptist (39) Beroep: Marien Ecoloog bij IMARES, Wageningen UR

Gelopen: New York City Marathon, 7 november 2010

Martin liep voor het eerst een marathon en deed dit als ‘survivor’ voor Kinderen Kankervrij (KiKa). Op 13-jarige leeftijd werd bij hem kanker geconstateerd. Door KiKa werd hij gevraagd de marathon van New York te lopen voor www.runforkika.nl.

6

Naam: Stephanie Amiek Krakers Naam: van Rappard (25) Leeftijd: 38 Beroep: Studente Bouwkunde aan de In TUChina Delft sinds: 2005

Naam: Ria Buiten (56) Beroep: Productiemedewerker in een aardappelverwerkend bedrijf

Gelopen: o.a. ABN AMRO Rotterdam Marathon, maar ook tal van ultralopen

Ria Buiten is een zogenaamde ‘ultraloopster’. Dit houdt in dat ze alle afstanden loopt die langer zijn dan een marathon. Zo liep ze bijvoorbeeld in 64 dagen van Zuid-Italië naar de Noordkaap in Noorwegen voor haar stichting Ria’s Run.

7

E-mail: Gelopen: New York City Marathon, [email protected] november 2010

Stephanie liep niet alleen de New York City Marathon, maar organiseerde ook dat 31 studenten en jonge starters de marathon liepen voor Human Rights Watch. Samen haalden ze maar liefst 60.000 euro op voor een NGO die zich inzet tegen schendingen van mensenrechten.

Naam: Rupert van Till (43) Beroep: Salesmanager bij een textielbedrijf

Ferry van der Kaars ‘Ik had een vriend die last kreeg van hart- en vaatziekten. Sinds 2006 is hij er niet meer. Als ik loop, denk ik aan hem. Je moet jezelf ook gelukkig prijzen dat je in goede gezondheid bent. De Leiden Marathon ligt me erg goed en heeft de gezelligheid van de Leidse stad. De mensen langs de kant identificeren zich met jou en komen soms zelfs naast je lopen. Je voelt je er op handen gedragen.’

3

Ilse Nederveen ‘Met tachtig collega’s van het Oogziekenhuis Rotterdam hebben we geld ingezameld voor het Mechi Eye Care Center, een oogziekenhuis in Nepal. We hebben goede contacten met veel oogziekenhuizen in een groot aantal landen en dit is een mooie manier om zo’n ziekenhuis te ondersteunen. Het was leuk. Al die mensen op de Erasmusbrug! Maar het was ook zwaar. Het was relatief warm en na 30 kilometer ben ik de man met de hamer wel tegengekomen.’

Gelopen: New York City Marathon, 2 november 2008

Rupert heeft sinds ‘NYC’ de smaak van het hardlopen helemaal te pakken. Jaarlijks loopt hij nu een evenement. Binnenkort gaat hij voor het Liliane Fonds in Zwitserland lopen, in de Jungfrau Marathon die bekend staat om de vele hoogtemeters.

Gelopen: ABN AMRO Rotterdam Marathon, 10 april 2011

Ilse liep al vijf jaar verschillende tien kilometerlopen en halve marathons, maar nog nooit eerder een volledige marathon. Met een groep van tachtig collega’s van het Oogziekenhuis Rotterdam liep ze voor Eye Care Foundation.

Christiaan Schakel ‘In november werd bij mijn nichtje een hersentumor geconstateerd. Zij, mijn broer en schoonzus brachten daardoor veel tijd door in het ziekenhuis. Dit is mijn manier om wat terug te doen voor het Ronald McDonald Kinderfonds. De marathon is goed gegaan en ik heb een bijzonder vlakke race kunnen lopen met een mooie tijd. Mijn nichtje, dat nu opkrabbelt maar nog een lange weg te gaan heeft, was aanwezig om mij aan te moedigen.’

5

4

Naam: Ilse Nederveen (26) Beroep: Bedrijfseconomisch beleidsadviseur Het Oogziekenhuis Rotterdam

4

Martin Baptist ‘Toen ik 13 jaar oud was heb ik chemotherapie gehad en verschillende operaties. Nu zit ik zogezegd in het “circuit”: ik word jaarlijks gecontroleerd en zo ben ik in aanraking gekomen met het initiatief van het AMC om de marathon van

New York te gaan lopen voor KiKa. De sfeer in New York is geweldig, dat uitzinnige Amerikaanse publiek blijft je maar aanmoedigen. Zoals ze je op 1st Avenue vooruit schreeuwen, zes rijen dik, is ongelooflijk.’

5

Ria Buiten ‘In 1995 liep ik mijn eerste ultraloop, een wedstrijd rond Texel. Daarna heb ik overal gelopen. Mijn zoon heeft leukemie, dus zet ik me in voor onderzoek naar de behandeling daarvan. In totaal heb ik 30.000 euro ingezameld voor mijn stichting Ria’s Run. De Transeurope Foot Race heb ik in 2009 gelopen van Bari naar de Noordkaap. Een echte uitdaging om zoiets te doen en je ziet ook nog eens wat van de wereld!’

6

Stephanie van Rappard ‘Ik wilde altijd al graag eens een marathon lopen en nadat ik in 2009 de New York City Marathon had bijgewoond, wist ik het zeker. Ik heb het toen met een groep van 31 studenten van de TU Delft, VU, UvA en jonge entrepreneurs op touw gezet, een behoorlijke onderneming. Human Rights Watch ken ik als de meest betrouwbare NGO, omdat het geen subsidies van overheden ontvangt en giften direct naar onderzoek gaan.’

7

Rupert van Till ‘Er is geen betere manier om de aandacht op een goed doel te vestigen dan met een marathon. Ik ben een redelijke Bourgondiër en ook een roker, dus verwachten mensen niet één, twee, drie dat je een marathon zal volbrengen. De New York City Marathon was mijn eerste marathon en het belangrijkste voor mij was om heelhuids de finish te bereiken. Het was een fantastische belevenis en over mijn tijd van 4 uur en 38 minuten was ik ook best tevreden.’

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

5

Twee onder één kap

Kleine lettertjes In mediterrane gebieden is de huis­ verzekering vaak al bij aankoop via de verkopende makelaar afgesloten. Een nieuwe polis met Nederlandse voorwaarden is aan te raden

Het totaalrendement op vastgoed bestaat uit direct rendement uit huurinkomsten en de waardeontwikkeling op termijn

Beleggen

Verzekeren

Direct vastgoed in perspectief Na jaren van afwaarderingen laat de vastgoedmarkt in bepaalde segmenten voorzichtig herstel zien. Een belegging in direct vastgoed kan nu interessant zijn. ABN AMRO MeesPierson ziet dat de direct-vastgoedmarkt na de forse afwaarderingen van de afgelopen drie jaar stabiliseert en hier en daar herstelt. De vastgoedbeleggingsmarkt heeft in 2010 weer een toename laten zien: het totale Nederlandse investeringsvolume is met 29 procent gestegen tot bijna 6 miljard euro en komt daarmee uit op het niveau van 2008. In dat jaar halveerde de investeringen ten opzichte van het topjaar 2007. Nederland profiteert momenteel van het aantrekken van de wereldhandel en vooral van de sterke groei in Duitsland. Onder invloed van de wereld-

beschikt over een zeer ervaren Raad van Commissarissen. Deze RvC houdt toezicht op de gang van zaken en adviseert het fonds bij de uitvoering van de strategie. Het fonds is getoetst door de Stichting Transparantie Vastgoedfondsen. Het ABN AMRO MeesPierson Real Estate Growth Fund streeft naar een jaarlijks uit te keren dividendrendement van circa 7 procent. In zijn vierjarige bestaan heeft het fonds altijd conform prognose uitgekeerd en in 2010 zelfs boven verwachting. (De waarde van de belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resul-

te komen. Na een besloten aankoopperiode voor bestaande certificaathouders staat het fonds open voor nieuwe toetreders. De minimumdeelname bestaat uit 10 participaties tegen de per 31 mei 2011 vast te stellen intrinsieke waarde. (De intrinsieke waarde per 31 december 2010 bedroeg 6.656 euro.)

Beperkte liquiditeit

Direct vastgoed heeft een lage correlatie met aandelen en biedt diversificatie in een vermogensportefeuille. Wel moet rekening worden gehouden met de beperkte verhandelbaarheid van direct-vastgoedproducten. Het ABN AMRO MeesPierson Real Estate Growth Fund is daarop geen uitzondering. Het fonds biedt in principe éénmaal per jaar de mogelijkheid aan beleggers om hun certificaten

Het totale Nederlandse investeringsvolume in vastgoed is in 2010 met 29% gestegen tot 6 miljard euro

Geert Offergelt

Gespecialiseerde verzekering bewijst zijn nut ook voor tweede woning Het is zaak ook de tweede woning goed te verzekeren. De keuze voor een gespecialiseerde verzekeraar betekent dat alle registers opengaan. Bij een schade weet je pas wat je aan een verzekering hebt, wordt vaak gezegd. Een klant kreeg enige tijd geleden te maken met een forse schade in zijn buitenlandse vakantiewoning. Zowel de Nederlandse woning en inboedel als zijn villa in Italië zijn verzekerd via een polis van Hiscox, een verzekeraar die zich uitsluitend richt op vermogende particulieren. Uit de toegestuurde foto’s bleek dat in de kelder een warmwaterboiler zwart was uitgeslagen: de hele kelderruimte zat onder de roetaanslag. De eerste inschatting was dat de schade verholpen zou zijn met vervanging van de boiler en wat schoonmaakwerk.

Onbewoonbaar

Het toeval wilde dat de zoon van de klant met zijn gezin twee dagen later

bepaalden de maximale schadelast voorlopig op 300.000 euro. Hiscox liet vervolgens een ploeg van een gespecialiseerd Nederlands schoonmaakbedrijf overkomen. Voor de zoon werd een lokale makelaar ingeschakeld, die een villa met zwembad regelde voor de resterende twee vakantieweken.

Dagelijks contact

Vanuit Nederland hielden de schadeexperts dagelijks contact met de conciërge om de voortgang te bewaken. De Perzische tapijten en gordijnen werden overgebracht naar een bedrijf met ervaring met dit soort opdrachten. De schilderijen werden naar een restaurateur gebracht. De schoonmaakploeg moest alle apparatuur uit de kelderruimte verwijderen, omdat de muren door de hitte ernstig aangetast

Bij schade weet je pas wat je aan een verzekering hebt

wijde kredietcrisis was de waardeontwikkeling van vastgoed de afgelopen jaren negatief en dit heeft geleid tot behoorlijke waarde- en prijsdalingen. Nu er weer signalen van stabilisatie zijn en het aantal spelers in de markt gereduceerd is door financiële problemen, zijn er aantrekkelijke objecten te verwerven door financieel sterke partijen.

Groeidoelstelling

Het ABN AMRO MeesPierson Real Estate Growth Fund speelt hierop in met beleggingen in logistiek en bedrijfsmatig vastgoed. Het fonds is begin 2007 naar de markt gebracht en heeft een groeidoelstelling, maar door de marktomstandigheden zijn er sinds 2008 geen acquisities gedaan. Het fonds heeft momenteel een omvang van circa 90 miljoen euro en

Goed gespreide portefeuille met focus op stabiel dividendrendement taten bieden geen garantie voor de toekomst.) Om de groeidoelstelling te verwezenlijken en het dividendrendement de komende jaren te kunnen bestendigen, is uitbreiding van de portefeuille gewenst. Het fonds zal hierbij vooral kijken naar nieuwe objecten met lange huurcontracten. De huidige markt biedt aantrekkelijke aankoopmogelijkheden na de afwaarderingen van de afgelopen jaren. Reden voor het fonds om nu met een emissie

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

tegen de dan geldende intrinsieke waarde aan het fonds aan te bieden. Aan- en verkoop geschieden door het bij elkaar brengen van vraag en aanbod: er moet dus wel een verkoper of koper zijn. Het fonds kent in principe een resterende looptijd van vijf jaar. Omdat de liquiditeit beperkt is, vallen deze beleggingen buiten de risicoprofielen en buiten het beleggingsbeleid. De private banker kan bepalen of het product aansluit bij het beleggingsprofiel van de klant.

bij de woning arriveerde om daar drie weken vakantie te vieren. Toen pas bleek dat het hele interieur op alle verdiepingen bedekt was met een dikke zwarte olieachtige substantie. De waterboiler was voorzien geweest van een kunststof isolatiemantel, die was gaan smeulen, zonder vlam te vatten. Omdat de kelderruimte aangesloten was op het aircosysteem, had de enorme hoeveelheid ‘olieroet’ zich door het hele huis verspreid. Overal hing een sterke brandlucht. Het ging hier om een aanzienlijke schade en het huis was volstrekt onbewoonbaar geworden. Voor de zoon en zijn gezin werd onmiddellijk een luxe hotel geboekt op kosten van de verzekeraar. Hiscox vloog vanuit Nederland twee schade-experts naar Italië, die daar twee dagen na het ontdekken van de schade arriveerden. Zij inspecteerden het pand, stelden de schadeoorzaak vast (kortsluiting) en maakten een plan van aanpak voor de renovatie. Zij

bleken. Nadat de ploeg alle tegelwerk had weggekapt, reinigde zij de ruimte uitvoerig, betegelde deze opnieuw en plaatste de apparatuur terug. De verzekeraar schakelde een koerier in om de nieuwe warmwaterboiler bij de fabriek op te halen, zodat deze op tijd geïnstalleerd kon worden. Toen de klant het pand voor het eerst weer betrad, rook het naar groene zeep. Binnenkort vliegt de schade-expert naar Italië om samen met de eigenaar de renovatie te evalueren. De kleding die uiteindelijk toch niet schoon geworden is en de gordijnen die na reiniging gekrompen zijn, worden alsnog vergoed. Naam: Geert Offergelt Functie: Hoofd Private Insurance ABN AMRO MeesPierson Expertise: Verzekeringen voor vermogende particulieren [email protected]

6

Verticale integratie Bedrijven willen vaker via overnames de toevoer van grondstoffen veilig stellen. Zie pagina 8

Beleggingsvisie Macro-economie Uiteenlopende rentestanden reflecteren monetaire divergentie % 12 Naam: Ben Steinebach Functie: Hoofd Beleggingsstrategie Expertise: Macro-economie en regio/sectorallocatie [email protected]

10 8 6 4 2 0

VS

Japan

Eur ozone

China

India

Br a zilië

De geldmarktrente, die sterk wordt beïnvloed door centrale banken, loopt internationaal zeer sterk uiteen. China, India en Brazilië bijvoorbeeld hebben al een aantal keren hun rente verhoogd. In de eurozone is een eerste stapje genomen en in de Verenigde Staten en Japan lijkt de eerste verhoging nog ver weg. Dit is één van de divergenties die op het ogenblik erg groot zijn en voor instabiliteit en volatiliteit op de financiële markten kunnen zorgen.

Inkoopmanagersindex in de industrie 65

Groeiende tegenstellingen bedreigen economische opmars Het economisch klimaat is gunstig, maar verhult tegelijkertijd groeiende onderlinge verschillen. Dat zorgt ervoor dat de risico’s op financiële markten geleidelijk toenemen.

60

50 45 40

2 011

2 010

2005

2006

30

2009

35

2008

VS Eurozone China

2 0 07

index

55

Prijsverloop van een vat Brentolie uit de Noordzee 130 120 110

USD 100 per 90 vat 80 70 60 2 010

apr

jul

ok t

2 011

apr

Door de ontwikkelingen in Noord-Afrika en – in mindere mate – Japan is de olieprijs fors gestegen. In de eerste week van mei vond een sterke daling plaats door twijfel aan de kracht van de wereldeconomie. In ons basisscenario verwachten we een hernieuwde stijging tot USD 130 per vat, waarna een daling tot USD 95 optreedt. In ongunstiger scenario’s waarin een grotere verstoring van productie en verscheping naar afnemers plaatsvindt, zal de olieprijs behoorlijk verder stijgen en de groei van de wereldeconomie aanzienlijk beperken. In het ongunstigste geval zal een recessie optreden.

Aandelenmarkten vertonen gestage stijging m.u.v. Japan 130

Optimisme is onhoudbaar

Naast de bedreiging die voortvloeit uit de toenemende scheefgroei zijn er meer factoren die voor een omslag kunnen zorgen op de financiële markten. De gunstige ontwikkeling van de wereldeconomie en van vertrouwens-

indicatoren heeft ertoe geleid dat de economische verwachtingen zijn opgelopen tot een niveau dat onhoudbaar hoog is. Dit betekent niet dat er spoedig een recessie zal optreden, maar uiteindelijk lijkt een neerwaartse bijstelling onvermijdelijk en financiële markten worden over het algemeen nerveus van tegenvallers. Daarnaast vormt de olieprijs een onzekere factor. Deze prijs wordt onder meer beïnvloed door de ontwikkelingen in NoordAfrika en het Midden-Oosten, maar ook door het onvoorspelbare verloop van de kernramp in het Japanse Fukushima. De Europese schuldencrisis lijkt minder acuut dan vorig jaar, maar een oplossing is vooralsnog niet gevonden. De problemen kunnen opnieuw oplaaien als de extra rente die

De Europese schuldencrisis kan opnieuw oplaaien Griekenland, Ierland en Portugal moeten betalen op hun schuld een daadwerkelijke sanering van overheidsfinanciën en herstructurering van hun economie in de weg staat. In dit licht is de voortgang die deze landen maken bij het snijden in de overheidsfinanciën bemoedigend. Alleen Portugal, dat tot de parlementsverkiezingen in juni in een impasse zit, vormt een vraagteken.

Economie afkoelen

In de meeste opkomende landen blijft het economisch beeld uitzonderlijk

wat af te remmen) en het instellen van restricties op de kapitaalinvoer. De effectiviteit van de maatregelen laat zich lastig in kaart brengen. De Chinese economie is bijvoorbeeld in het eerste kwartaal met 9,7% gegroeid. In het voorgaande kwartaal was dat nog 9,8%, maar de inflatie is opgelopen van 4,9% tot 5,4%. Deze cijfers wijzen niet bepaald op een afkoelende economie, maar het zou heel goed kunnen dat groei en inflatie zonder de maatregelen van de Chinese centrale bank nog veel hoger waren uitgekomen.

110

Vooruitzichten economische groei (in %)

100 90



80

Eurozone

70

jul 10

40

jul 0 9

50

jul 0 8

60

jul 07

S&P-500 Eurotop-100 Nikkei-225 AEX

jul 0 6

index: 2 januari 2006 = 100

120

De mondiale economie groeit krachtig, maar het gunstige klimaat wordt bedreigd door een aantal risico’s. Op verschillende niveaus tekenen onderlinge tegenstellingen zich steeds sterker af en dat voedt de angst voor scheefgroei. Dat geldt voor het verschil in economisch groeitempo tussen opkomende landen aan de ene kant en het Westen en Japan aan de andere kant. Ook op sectorniveau lopen de ontwikkelingen sterk uiteen. De industriële sector groeit veel sterker dan de dienstensector. En ten slotte zijn er grote verschillen tussen de keuzes die centrale banken maken in opkomende markten, Europa en de Verenigde Staten. In de meeste opkomende landen is het beleid er al enige tijd op gericht om de oververhitting van hun economie te verminderen. In de eurozone heeft de Europese Centrale Bank in april een eerste renteverhoging doorgevoerd. Binnen deze regio zijn overheden bovendien hard bezig om de financiën weer op orde te krijgen. In de Verenigde Staten daarentegen blijft het beleid aan alle kanten zeer stimulerend en de verwachting is dat daar voorlopig geen verandering in komt. Hoewel daar tot dusverre nog niet veel van valt te merken, kan het langdurig voortbestaan van dit soort divergenties volgens ABN AMRO MeesPierson leiden tot instabiliteit en tot onrust op de financiële markten.

positief. De belangrijkste groeimotor is de toenemende particuliere consumptie door een groter wordende koopkrachtige middenklasse. Hierdoor krijgt de economische opmars een houdbaarder karakter dan wanneer de groei afhankelijk is van externe factoren zoals de goederenuitvoer naar andere landen. De huidige groei gaat gepaard met een oplopende inflatie. Dat wordt deels veroorzaakt door sterkere loonstijgingen en deels door oplopende energie- en voedingsprijzen. Omdat voeding een veel groter aandeel heeft in het huishoudbudget dan in ontwikkelde landen, werken de stijgende voedingsprijzen in opkomende landen sterker door in de totale inflatie. Om te voorkomen dat de inflatie te ver oploopt, hebben centrale banken in de meeste van deze landen maatregelen genomen om de economie af te koelen. Voorbeelden van dergelijke maatregelen zijn renteverhogingen, verhoging van de reservevereisten van het bankwezen (om de kredietverlening

Inflatievooruitzichten (in %) Eurozone

2010 1,6

2011p 2,6

2012p 1,8

1,6

2,9

2,1

2010 1,7

2011p 1,6

2012p 1,9

Verenigde Staten

2,9

2,7

3,5

Verenigde Staten

Japan

4,0

0,5

2,5

Japan

-0,7

0,2

0,6

4,0

4,5

3,5

11,9

7,0

5,0

5,0

6,0

5,5

China

10,3

9,4

9,2

China

India

8,7

8,5

8,4

India

Brazilië

7,7

4,5

5,0

Brazilië

p=prognose

p=prognose Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

7

Olie uit de pas

Scheefgroei

De prijs van Europese Brent-olie is dit jaar (+28%) sneller gestegen dan Amerikaanse WTI-olie (+19%) als gevolg van de opstanden in Noord-Afrika en het Midden-Oosten

Toenemende verschillen in groei, monetair beleid en op sectorniveau bedreigen gunstig beleggingsklimaat (bron: ABN AMRO MeesPierson)

Beleggingsvisie Allocatie

e

n

wo g

wo g de r

r wogen

S t er k o n

ove

de r

er k

r wogen

S t er k o n

n

St

e

doorgetrokken en dat is aanleiding voor een onderwogen belang in vastgoedbeleggingen binnen deze regio. Voor Azië wordt de neutrale opinie gehandhaafd. Enerzijds is de markt sterk geraakt door de Japanse ramp, anderzijds ogen de waarderingen aantrekkelijk en blijven de vooruitzichten in grote delen van de regio gunstig. Voor de Verenigde Staten geldt een overwogen belang door de relatief hoge bezettingsgraden, sterke balansen en lage rente.

N eu t r a a l

AANDELEN

OBLIGATIES

r wogen

e

e

r wogen

wo g

de r

S t er k o n

ove

ove

LIQUIDITEITEN

er k

er k

wo g

St

Energie ▲ Energie ▲Neutraal N eu t r a a l Basismaterialen ▲ Basismaterialen ▲ n= Industrie Industrie n = Duurzame = Duurzame = consumptiegoederen consumptiegoederen Niet-duurzame = Niet-duurzame = consumptiegoederen consumptiegoederen Gezondheidszorg ▼ Gezondheidszorg ▼ Financiële instellingen = Financiële instellingen = Informatietechnologie ▲ Informatietechnologie ▲ Het bovenstaande overzicht is een weergave van de huidige aanbevolen tactische allocatie voor de verschillende beleggingscategorieën. Telecom = Telecom = Deze allocatie is gebaseerd op een neutraal risicoprofiel. Bron: ABN AMRO MeesPierson Nutsbedrijven ▼ Nutsbedrijven ▼

St

De rendementen op de obligatiemarkten zijn de afgelopen maanden verder gestegen. Die trend zet waarschijnlijk door op de markt voor staatsobligaties als gevolg van de mogelijk oplopende inflatie en de kans op afzwakkende groeiverwachtingen. De vooralsnog gunstige vooruitzichten en de sterke balansen van ondernemingen wijzen op een relatief goed klimaat voor bedrijfsobligaties. Voor dit segment en voor hoog renderende

N eu t r a a l

ove

Ondanks toenemende onzekerheid door de ramp in Japan, opstanden in Noord-Afrika en de Europese schuldencrisis hebben de aandelenmarkten

Obligaties

De internationale vastgoedmarkten vertoonden dit jaar tot dusverre een gemengd beeld en voor de sector als geheel hanteert ABN AMRO MeesPierson een onderwogen advies. De Verenigde

er k

Aandelen

in de meeste regio’s een groter dan verwachte veerkracht getoond. Dit komt door het positieve macroscenario en de winstgroei van bedrijven, die ondanks bovengenoemde factoren nog steeds sterk is. De waarderingen op de meeste aandelenmarkten zijn bovendien aantrekkelijk in vergelijking met andere beleggingscategorieën. ABN AMRO MeesPierson is comfortabel bij de in maart ingenomen neutrale houding voor aandelen in zijn totaliteit. Op sectorniveau wordt een beperkte verandering aangeraden. Het overwogen advies voor duurzame consumptiegoederen is verlaagd tot neutraal, terwijl de sector basismaterialen is verhoogd van neutraal naar overwogen.

St

De onrust in Noord-Afrika en het Midden-Oosten heeft de prijs van een vat Brent-olie sinds eind 2010 met ruim een derde opgedreven tot bijna 130 dollar per vat. Omdat olie een belangrijke kostenpost vormt voor veel bedrijfstakken en voor consumenten, dreigt die prijsstijging een rem te zetten op de economische groei. ABN AMRO heeft drie scenario’s opgesteld voor de verdere ontwikkeling van de olieprijs, die variëren van het uitblijven van verdere escalaties (waarschijnlijkheid 60%), een beperkte uitbreiding van de opstanden zonder dat grote olieproducenten worden bereikt (35%) tot een revolutie die overslaat naar SaoediArabië (5%). In het basisscenario kan de olieprijs fractioneel verder oplopen om daarna weer terug te vallen tot circa 95 dollar. In het ongunstigste scenario zal de olieprijs oplopen tot 160 à 170 dollar per vat en langer hoog blijven, omdat de wegvallende productie door grote olieproducenten niet gecompenseerd kan worden.

Alternatieven

Staten bleven de best renderende regio op basis van een laag blijvende rente. In Japan is de situatie na de tsunami en de daarop volgende kernramp nog onduidelijk, maar in de getroffen regio zeker niet positief. In Europa blijft het beeld gemengd met een redelijke ontwikkeling in noordelijke landen en onzekerheid in de perifere regio’s. Omdat de ECB eerder dan andere centrale banken in westerse landen heeft gereageerd op de oplopende inflatie. Dit beleid wordt waarschijnlijk

de r

Een verdere stijging van de olieprijs vormt de grootste bedreiging voor de vooralsnog gunstige vooruitzichten voor de wereldeconomie en de financiële markten.

obligaties hanteert ABN AMRO MeesPierson een overweging, terwijl staatsobligaties onderwogen worden. Voor obligatiebeleggingen als geheel geldt momenteel eveneens een onderwogen belang.

S t er k o n

Olie als belangrijkste risico

ALTERNATIEVEN

Beleggingsvisie INzoomen Vastrentend Energie

▲

Staatsobligaties Bedrijfsobligaties (hoge kwaliteit) Convertible obligaties

Basismaterialen ▲ Industrie = Duurzame = consumptiegoederen Niet-duurzame consumptiegoederen Gezondheidszorg Financiële instellingen Informatietechnologie Telecom Nutsbedrijven

▼ ▲ =

High Yield ▲ obligaties Schuld van = opkomende landen

= ▼ = ▲ = ▼

Staatsobligaties Bedrijfsobligaties (hoge kwaliteit) Convertible obligaties

▼ ▲ =

High Yield ▲ obligaties Schuld van = opkomende landen ▼ Onderwogen ▲ Overwogen = Neutraal

Zoeken naar balans tussen risico en rendement In onze regioallocatie is de afgelopen anderhalve maand geen wijziging aangebracht. ABN AMRO MeesPierson houdt vast aan een overwogen positie in opkomende markten, met een accent op opkomend Azië en LatijnsAmerika. De economische groei in deze regio’s is veel hoger dan in de meer volwassen markten. Bovendien worden opkomende landen niet geplaagd door hoge en gestegen overUitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

Staatsobligaties Bedrijfsobligaties (hoge kwaliteit) Convertible obligaties High Yield obligaties

▼ ▲ =

▲

Regionale Schuld vanspreiding=aandelen opkomende landen Regio Trend

Noord-Amerika

= =

Japan

▼

Opkomende landen

▲

Europa (incl. Nederland)

heidsschulden en is ook de financiële positie van het bedrijfsleven uitstekend. Voor Japan werd voor de ramp al een onderwogen belang aangeraden met▼het oog op de zeer zwakke binOnderwogen nenlandse vraag en als uitvloeisel van Overwogen de ▲ sterke yen de exportpositie verslechtert. De productie-uitval die = Neutraal sinds medio maart is opgetreden, rechtvaardigt het handhaven van deze onderweging. Ook in de neutrale we-

ging voor de Verenigde Staten en Europa komt geen verandering.

SECTORVISIE

De sterk gestegen grondstofkosten en de invloed van de ramp in Japan zijn voor ABN AMRO MeesPierson aanleiding om het belang in de sector luxegoederen en diensten te verlagen ten gunste van basisgrondstoffen. De eerste sector ondervindt hinder van

bezuinigingsmaatregelen door overheden, die het beschikbaar inkomen van consumenten onder druk zetten. Bovendien is voor veel producenten van luxegoederen en diensten de toevoer van onderdelen verstoord door de ramp in Japan en lijden deze bedrijven onder de gestegen olieprijs. De sector basismaterialen kan juist profijt trekken van de opgelopen olieprijs. Hoe langer de grondstofprijzen op een hoog niveau blijven, hoe groter de kans op opwaartse bijstellingen van de win▼ Onderwogen sten in deze laatste sector. Bovendien Overwogen van basismatekunnen▲producenten rialen profiteren = Neutraalvan een aantal grote infrastructurele projecten in verschillende landen, zoals een huizenprogramma in China, de wederopbouw in Japan en stimuleringsprogramma’s in Katar en Saoedi-Arabië.

VASTRENTEND

In het obligatiesegment worden per saldo geen wijzigingen doorgevoerd. ABN AMRO MeesPierson houdt vast aan een sterk onderwogen positie in overheidsobligaties. Na de verkoop van convertibele obligaties en obligaties van opkomende landen, die zes weken geleden werd aangeraden, wordt de sterke overweging in bedrijfsobligaties van hoge kwaliteit en high yield gehandhaafd. Het is verstandig om de duration (zie Vaktaal, pagina 9) te verlagen door de nadruk te leggen op leningen met een relatief korte looptijd. De koers van deze obligaties komt in de regel minder onder druk te staan dan die van leningen met een langere looptijd als de rente stijgt.

bron: ABN AMRO MeesPierson

Sectoren

8

Kostenbeperking Grote industriële bedrijven zijn genoodzaakt maatregelen te nemen om oplopende kosten in de hand te houden (bron: Edith Thouin, ABN AMRO MeesPierson)

ONDERNEMINGEN

Overnamedruk Bedrijfsovernames 2011 Q1

‘verticale integratie’. Het beheersen van de kosten in de productieketen wordt daarmee belangrijker dan de gespecialiseerde fabricage van het eindproduct.

spoorwegmaatschappij

Een mooi voorbeeld van een bedrijf dat deze filosofie al sinds jaar en dag aanhangt is het Duitse BASF. Dit grootste chemiebedrijf ter wereld streeft naar een zo groot mogelijke beheersing van de toeleveringsketen voor de eigen productie – inclusief eigen olie – en gasvoorzieningen. Het bedrijf hield ook vast aan deze strategie in tijden dat de concurrenten het beter vonden om de ‘commodity’activiteiten af te stoten met het oog op de lage winstmarges. Veel verder in het verleden was autofabrikant Henry Ford de eerste pionier op het gebied van verticale integratie. Ford vond het voorraadbeheer van onderdelen en materialen te duur en te onzeker. Hij wilde controle en nam de hele productieketen in eigen beheer. De autoproducent beschikte in de jaren twintig daardoor over staal- en kolenmijnen, bosbouw- en rubberplantages, glasfabrieken en zelfs een spoorwegmaatschappij voor het vervoer. Dankzij deze strategie verwierf Ford Motors een bijna monopolistische positie. Anno 2011 volgen ondernemingen dit voorbeeld. Het eerste herstel in overnames is dan ook nog maar het begin, zo is de verwachting. De combinatie van strategische overwe-

Overnames 2010 ■ 19% ■ 16% ■ 12% ■ 17% ■ 8%

Financiële instellingen 18% Energie 15% Communicatie 15%

■ 8% ■ 7% ■ 9% ■ 3% ■ 1%

Consumentengoederen (niet cyclisch) 12% Consumentengoederen (cyclisch) 10% Basismaterialen 9% Nutsbedrijven 8% Industrie 10% Technologie 2% Overige 1%

Auteur: Edith Thouin, ABN AMRO MeesPierson

De winst van beursgenoteerde bedrijven is dankzij een aantrekkende economie en bezuinigingen die tijdens de crisis zijn doorgevoerd in 2010 snel gestegen. Een gunstig macro-economisch klimaat wijst, net als meevallende eerstekwartaalcijfers, op een verdere toename van de winsten in het lopende jaar. Hierdoor stijgt de kaspositie, maar dat kapitaal levert als gevolg van de lage rente nauwelijks rendement op voor ondernemingen. De druk op het bedrijfsleven om na een pauze van twee jaar weer te gaan investeren neemt toe. Het aantal overnames liet in 2010 dan ook een herstel zien. De totale waarde van alle transacties steeg volgens dataleverancier Bloomberg met 26% tot 2,21 biljoen dollar. Overnames zijn de meest effectieve manier voor bedrijven om marktaandeel te vergroten. Daarbij ligt de focus op opkomende economieën, waar zowel de investeringsbereidheid als de consumentenvraag nog steeds toe lijkt te nemen. Een groot aantal ondernemingen – van producenten van gespecialiseerde voedingsmiddelen tot verkopers van luxegoederen – haakt in op de goede voor­uitzichten voor deze regio’s. Westerse bedrijven leunen daarbij deels op overnames, in plaats van het zelf starten van een bedrijfsonderdeel in de regio. Een andere veelgebruikte methode is het investeren in een vergroting van de productiecapaciteit in opkomende landen. Hiervoor wordt vaak samengewerkt met lokale partners. Een goed

voorbeeld is de fabriek voor kunststofonderdelen voor de auto-industrie die het Nederlandse DSM bouwt in samenwerking met het Chinese Sinochem.

Grondstofstrategie

Niet alleen het uitbouwen van de positie in opkomende markten stimuleert overnames. Een andere strategische reden is het veiligstellen van de beschikbaarheid van grondstoffen Grondstofprijzen zijn door een stijgende vraag flink opgelopen. Zowel agrarische basisproducten, (edel)metalen als energiebronnen worden schaarser, grotendeels als gevolg van de groei van het aantal steeds koopkrachtiger consumenten in de opkomende economieën. Dat geldt niet alleen voor olie en goud, maar ook voor bijvoorbeeld koper en tarwe. De prijzen daarvan liggen 50% hoger dan een jaar geleden. Niet in de laatste plaats door de ambitie van de nieuwe, kapitaalkrachtige wereldmacht China om zich in de toekomst van grondstoftoeleveringen te verzekeren. In het afgelopen decennium zijn de verhoudingen op de grondstofmarkten enorm verschoven. Bijvoorbeeld de olieprijs, die eind jaren negentig nog rond de 15 dollar per vat schommelde, is in deze periode met circa 600% gestegen. Dergelijke radicale prijsverschuivingen zijn ook zichtbaar in andere segmenten, zoals pigmenten voor verf, synthetisch rubber, plastic en kunststoffen.

Grote industriële bedrijven zien zich genoodzaakt maatregelen te nemen om de oplopende kosten in de hand te houden. Het opkopen van grondstofleveranciers of leveranciers van halffabrikaten is de meest zekere manier om greep te houden op het productieproces en om de kosten beheersbaar te houden. Beleggers kunnen hiervan profiteren door te beleggen in overnamekandidaten (zie onderstaand kader).

Trendomslag

De druk op de prijzen zorgt ervoor dat ondernemingen verder kijken dan het eigen productieproces. Ze nemen de hele productieketen onder de loep, op zoek naar besparingen. Hoewel het moeilijk is voor een industrieel bedrijf om het hele productieproces tot bijvoorbeeld de mijnbouwactiviteiten aan toe te beheersen, is het in deze fase van de economische cyclus wel degelijk een optie om ook de pro-

Door druk op de prijzen kijken ondernemingen verder dan het eigen productieproces ductie van tussenproducten zoals verpakkingen, onderdelen en IT zelf te doen. Deze verbreding van de activiteiten vormt een interessante trendomslag, aangezien het bedrijfsleven de afgelopen jaren juist veel aandacht heeft besteed aan het versterken van de kernactiviteiten. In plaats van verregaande specialisatie en het ‘outsourcen’ van allerlei activiteiten door de grote multinationals, zijn de toverwoorden voor een betere concurrentiepositie anno nu juist ‘insourcen’ en

gingen met grote kasposities en hoge grondstofprijzen wijst erop dat de overnameactiviteit verder zal toenemen. In het vierde kwartaal van 2010 en in de eerste drie maanden van 2011 nam de omvang van de overnamemarkt met 20% tot 30% toe ten opzichte van een jaar eerder. Kapitaal is er genoeg, de tijd begint echter krap te worden om de meest interessante bedrijven in de productieketen over te nemen.

Aantrekkelijke overnamekandidaten De nieuwe fusie- en overnamecyclus die naar verwachting op gang komt, biedt beleggers interessante kansen. Dit door te beleggen in aandelen van ondernemingen die aantrekkelijk kunnen zijn voor grote, kapitaalkrachtige ondernemingen. Het researchteam van ABN AMRO heeft een selectie gemaakt.

Onderneming land Actelion Zwitserland Apache VS Beiersdorf Duitsland CSM Nederland Gilead Sciences VS Mead Johnson Nutrition VS Mosaic VS Qiagen Nederland Repsol Spanje Starbucks VS Symrise Duitsland

sector Aantrekkelijk voor overname Biotechnologie Nieuwe productoplossingen Energiesector Olie- en gasleverancier Persoonlijke verzorging Sterk merk Voedingsmiddelen Halffabrikaten Biotechnologie Kennis, groeipotentieel in opkomende markten Voedingsmiddelen Potentieel in snelgroeiende landen Kunstmest & agro-chemie Diversificatie Biotechnologie Kennis Energiesector Sterke aanwezigheid in Latijns-Amerika Restaurants Uitgebreid netwerk Geurstoffen Halffabrikaten Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

Bron: ABN AMRO MeesPierson

Grondstofschaarste en een groeiende kaspositie van bedrijven zorgen voor een toename van de overname­ activiteiten. Daarbij ligt de nadruk op verticale integratie, waarbij in de hele productketen naar overname­ kandidaten wordt gezocht.

9

Betere spreiding

Professioneel beleggen

In de laatste week van april stroomde 1,23 miljard dollar naar Emerging Market-fondsen

De uitgebreide informatievoorziening en handelsmogelijkheden maken TradeBox onmisbaar voor beleggers

(bron: EPFR Global)

OPKOMENDE MARKTEN

VAKTAAL

Fondsselectie in Emerging Markets AA Advisors stelt het selectieproces van Emerging Market-fondsen af op meer factoren dan alleen het historisch rendement. Ervaring leert dat een fondsselectie die alleen gebaseerd is op prestaties uit het verleden uiteindelijk niet leidt tot een optimale keuze. Het is in de eerste plaats van belang nauwkeurig te analyseren hoe deze prestaties zijn behaald en op basis daarvan te beoordelen of ook in de toekomst goede prestaties verwacht mogen worden. Daarbij kijkt AA Advisors niet alleen naar objectieve maatstaven, maar vooral ook naar de doelen van de belegger. Met name bij de selectie van een Emerging Market-fonds is dat een doorslaggevende factor.

Lokaal of internationaal

Een belangrijke keuze is dan of een belegger op de kansen in opkomende markten wil inspelen via sterk groeiende lokale bedrijven genoteerd aan een lokale beurs, of dat de voorkeur wordt gegeven aan multinationals. Die halen een groot deel van hun omzet uit Emerging Markets, maar hebben een beursnotering in Europa of de Verenigde Staten. Aan elke aanpak kleven voor- en nadelen. In het

Rendementsopbouw

Geeft de belegger de voorkeur aan sterk groeiende lokale bedrijven of aan multinationals? laatste geval belegt de fondsmanager voornamelijk in grotere gevestigde namen en heeft hij minder last van corporate governance-perikelen die in sommige Emerging Markets voor niet onaanzienlijke risico’s zorgen. Aan de andere kant biedt die aanpak weinig kans om de nieuwe Chinese

Microsoft al in het beginstadium in portefeuille te hebben. Bovendien zijn vreemde valuta dan een minder belangrijke factor. Deze kunnen behoorlijk volatiel zijn, maar tegelijkertijd ook een mooie bron van rendement vormen voor de beheerder die er juist goed op weet in te spelen.

Meer nog dan in ontwikkelde markten wordt het rendement beheerst door macro-economische ontwikkelingen en door het marktsentiment. Dit betekent dat het effect van een zeer goede aandelenselectie volledig teniet wordt gedaan als een fondsportefeuille ongelukkig verdeeld is over de verschillende landen in de regio. Beheerders van Emerging Marketfondsen zijn dus gebaat bij een sterke macro-economische inslag. In de analyse van een fonds brengt AA Advisors gedetailleerd in beeld hoe verschillende factoren zoals aandelen- en landenkeuze bijdragen aan het totaalrendement. Om de prestaties in perspectief te plaatsen wordt dat rendement afgezet tegen de relevante index, waarbij niet uit het oog wordt verloren hoe die index is samengesteld. Vooral in Emerging Markets komt het voor dat een handjevol aandelen een groot deel van een beursindex uitmaakt. Bij de Braziliaanse Bovespa maken bijvoorbeeld Petrobras en Vale ongeveer een derde van de index uit, terwijl Brazilië maar liefst 70% van de MSCI Latin America-index vormt. In deze regio is het dus een voordeel als een beleggingsfonds een grotere spreiding mag hebben en niet zulke grote posities in individuele aandelen inneemt – met als gevolg dat er forse verschillen in rendement kunnen bestaan tussen het fonds en de index.

Assetallocatie Vermogensverdeling van een beleggingsportefeuille over beleggingscategorieën zoals aandelen, obligaties liquiditeiten en alternatieve beleggingen. De ideale vermogensverdeling (risicoprofiel) geeft de optimale risicorendementverhouding voor een belegger weer.

Duration De naar kasstromen gewogen looptijd van een obligatie(portefeuille). Duration is een maatstaf voor de rentegevoeligheid van een obligatie(porte­ feuille).

Converteerbare obligatie Een obligatie die onder bepaalde voorwaarden kan worden ingeruild voor aandelen in de onderneming die de obligatie uitgaf.

ECB

Obligaties van bedrijven met een relatief lage rating. Zoals de naam al zegt kennen deze obligaties vanwege het hoge risico een verhoudingsgewijs hoge yield (rendement). Ook wel junk bonds genoemd.

Koers-winstverhouding De factor die het aantal malen aangeeft dat de netto jaarwinst in de beurskoers van een aandeel is begrepen. Dit is onder meer een vergelijkingsmaatstaf voor de prijs van aandelen van uiteenlopende onder­nemingen.

Voor een belegger is het van groot belang om inzicht te hebben in de portefeuille, op de hoogte te blijven van veranderingen op financiële markten en toegang te krijgen tot achtergrondinformatie over bedrijven.

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

Verzamelnaam voor beleggingen zoals vastgoed, hedge funds en private equity, waarvan de waardeontwikkeling en rendementsverwachting beïnvloed worden door andere factoren zoals aandelen en obligaties. Deze beleggingen kunnen hierdoor onder bepaalde marktomstandigheden het risico van een totale portefeuille verminderen of de kans op extra rendement laten stijgen.

High yield-obligaties

TradeBox geeft richting aan beleggen aan de hand van financiële kengetallen zoals de koers-winstverhouding, het dividendrendement en bedrijfscijfers over de voorgaande vijf jaar. In de profielschets zijn snel de kernactiviteiten van de onderneming te vinden. Vooral voor minder bekende ondernemingen is dit een overzichtelijke manier om te beoordelen of een aandeel in de portefeuille past. TradeBox helpt bij het uitzetten van de juiste beleggingskoers en kan een zelf ingesteld signaal geven als er bijgestuurd moet worden. Het is mogelijk om een alert in te stellen, zodat er een sms of e-mail wordt verzonden zodra een bepaald koersniveau bereikt wordt of als bijvoorbeeld het volume sterk toeneemt. Dit interactieve karakter is een van de eigenschappen die TradeBox tot een onmisbaar hulpmiddel voor beleggers maakt. Uiteraard komt het nieuws ook real time streaming binnen.

Alternatieve beleggingsinstrumenten

Europese Centrale Bank, financieel orgaan van de Europese Unie die de waarde van de euro bewaakt.

HANDELSPLATFORM

TradeBox is het online informatie- en handelsplatform voor zowel echt actieve beleggers als voor de minder actieve handelaar die de ontwikkelingen op de beurs van enige afstand volgt. Dit brede karakter komt onder meer terug in de mogelijkheid om op basis van real time-koersen onder andere grafieken te maken over periodes die variëren van één beursdag tot tien jaar. Op basis van diezelfde koersgegevens kan een overzicht gemaakt worden van de grootste stijgers en dalers op de beurs – of in de eigen portefeuille. Dat betekent overigens niet dat alles om cijfers draait, want TradeBox is tevens een bron voor opinies van de IAC en van gemiddelde analistenschattingen over een bedrijf. Naast deze fundamentele gegevens biedt TradeBox toegang tot technische analyse van Investtech. Bovendien krijgen beleggers de mogelijkheid om zelf analyses te maken

Specialistische begrippen uit beleggingsartikelen laten zich aan de hand van onderstaande begrippenlijst verklaren.

Neutrale weging Het belang van een beleggingscategorie in de portefeuille wanneer er geen uitgesproken positieve of negatieve visie op de vooruitzichten bestaat.

Overwegen en onderwegen Ten opzichte van de neutrale weging kan meer of minder belegd worden in een beleggingscategorie, regio of sector. Dit wordt overwogen respectievelijk onderwogen belang in die categorie, regio of sector genoemd.

Vastrentende waarden

Meer over TradeBox Aanvullende informatie over TradeBox is te vinden op de productinformatiepagina abnamro.nl/tradebox. Ook zijn er op www.abnamro.tv webseminars beschikbaar met uitleg over het gebruik van TradeBox en de toepassing van de fundamentele en technische analyse. Voor telefonische ondersteuning van het TradeBox team: 0900-9215 (lokaal tarief).

Verhandelbare schuldbewijzen (obligaties) die gedurende de gehele looptijd een vast bedrag aan rente uitkeren aan de houder ervan, en die op de vervaldatum de gehele hoofdsom terugbetalen.

10

Kijk voor meer fundamentele opinies op abnamro.nl/ beleggen

TKH Group

Advies: Kopen ▲

Opiniewijzigingen Wk. Datum Koers Onderneming Komt van Gaat naar Regio

Koersverloop Akzo Nobel

€

mei 11

mei 10

mei 09

mei 08

mei 07

mei 06

70 65 60 55 50 45 40 35 30 25

chemie maakten indruk, terwijl de activiteiten op het vlak van decoratieve verven achterbleven in termen van omzetgroei en margeontwikkeling. Het management heeft de kosten in de hand en volgt een duidelijke strategie die vooral gericht is op groei in opkomende markten. Bij de cijferpresentatie werd bekend dat inmiddels 39% van de omzet van Akzo Nobel in deze regio’s gerealiseerd wordt. Momenteel richt het bedrijf zich daarom op een herpositionering van merken in de competitieve Amerikaanse markt. Hoewel Akzo Nobel wereldwijd marktleider is in coatings, heeft het aandeel op de beurs een lagere waardering dan andere Europese fabrikanten van speciale chemicaliën. Door deze lage waardering en het aantrekkelijke groeiprofiel krijgt het aandeel van ABN A MRO MeesPierson een koopadvies en een plaats op de aanbevolen lijst. Analist: Edith Thouin

Freeport-McMoRan Copper & Gold Advies: Kopen ▲ aanbevolen lijst Freeport-McMoRan is een mijnbouwbedrijf dat zich richt op koperwinning, maar de onderneming delft ook goud en het mineraal molybdeen. Het concern heeft mijnbouwbelangen in Chili en Indonesië. Het bedrijf profiteert van de hoge

grondstofprijzen en heeft recentelijk de winstverwachtingen voor 2011 opwaarts bijgesteld. De vraag naar grondstoffen wordt mede gedreven door de sterke economische groei in opkomende markten. Ook de goudprijs blijft nieuwe hoogtes bereiken. Freeport is echter niet volledig afhan-

Koersverloop Freeport – McMoRan

$ 70 60 50 40 30 20

mei 11

mei 10

mei 09

mei 08

mei 07

mei 06

10

kelijk van een verdere stijging van grondstofprijzen voor goede resultaten. Ook bij een stabilisering van de huidige prijsniveaus is de winstmarge van het bedrijf erg aantrekkelijk. Freeport heeft namelijk een relatief laag kostenprofiel, onder andere dankzij het bezit van een grote bovengrondse kopermijn in Indonesië. Ook heeft het bedrijf een sterke balans waarmee het de leidende marktpositie kan versterken. Desondanks wordt het aandeel lager gewaardeerd dan binnen de sector gebruikelijk is. ABN AMRO MeesPierson verwacht dat grondstofprijzen op de langere termijn op een relatief hoog niveau zullen blijven, alhoewel op korte termijn flinke prijsfluctuaties kunnen voorkomen. Dit vooruitzicht wordt onvoldoende weerspiegeld in de huidige koers en daarom verdient Freeport een koopadvies, een plaats op de aanbevolen lijst en een koersdoel van 63,50 dollar. Analist: Thomas Helfer

Kopen Kopen/RL Houden Kopen Kopen Houden Houden Kopen Houden Kopen Houden Kopen Houden Kopen Houden Verkopen Houden Kopen Houden Verkopen Kopen Houden Kopen Houden Kopen Houden Houden Kopen Kopen Kopen/RL Kopen Kopen/RL Kopen Houden Kopen Kopen/RL Houden Kopen Kopen Houden Geen opinie Kopen Kopen/RL Houden Kopen Houden Houden Geen opinie Houden Kopen Kopen/RL Kopen Houden Kopen Kopen Geen opinie Verkopen Geen opinie Houden Geen opinie Kopen Houden Kopen Kopen/RL Kopen Houden Kopen/RL Houden Kopen Geen opinie Verkopen Geen opinie Houden Kopen Houden Kopen Kopen Houden

VS VS Azië Europa Europa Europa Azië Azië Azië Azië Azië Azië VS VS VS VS Europa Azië Azië Azië Europa Azië Europa Azië VS Azië Europa Azië Azië Azië Europa Europa Europa VS Europa Azië Europa Europa Azië

Advies: Houden =

Heineken

Heineken is na Anheuser-Busch Inbev en SABMiller de grootste bierbrouwer in de wereld en de onderneming heeft een betere internationale spreiding dan deze concurrenten. Desondanks komt circa 68% van de totale omzet van 16 miljard euro in 2010 uit Europa. In het eerste kwartaal van dit jaar presteerde Heineken beter dan de markt had verwacht. Het management gaf echter aan dat de sterke groei van het operationele resultaat van meer dan 20% geen indicatie mag zijn voor heel 2011. Dat geldt ook voor de sterke volumegroei van 5,5%, die deels werd veroorzaakt door een gunstig uitvallende vergelijking met dezelfde periode in 2010. Hoewel de

verwachting van Heineken dat inputprijzen dit jaar met 2 tot 3% stijgen niet hoog lijkt, moet die toename in principe aan de consument worden doorberekend. Daarom zal Heineken waarschijnlijk de prijzen in Centraal en Oost-Europa verhogen. Branchegenoot Carlsberg heeft dat in Rusland al gedaan. In West-Europa zullen de prijzen naar verwachting echter slechts beperkt kunnen stijgen. Het aandeel is nog altijd goedkoper dan sectorgenoten, maar in de ogen van ABN AMRO MeesPierson is dit een reflectie van de wat lagere groeivooruitzichten. Dat mondt uit in een houden-advies. Analist: Margareta Jonker

Koersverloop Heineken

€ 50 45 40 35 30 25 20

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

De analisten hebben geen persoonlijk belang in de genoemde aandelen. Nadere toelichting staat vermeld in de disclaimer op pagina 15.

sparingen en door prijsstijgingen. De marge lag dan ook iets lager dan een jaar eerder. Toch steeg ook het operationeel resultaat voor afschrijvingen en amortisatie met 10% tot 437 miljoen euro. Vooral de resultaten bij speciaal-

Agrium Amgen Bank of China Belgacom Beter Bed BG Group China Building China Donxiang China Shenhua China Shipping Dongfeng Motor Doosan Heavy Industries EMC Ford Freeport-McMoRan Gilead Heineken I&C Bank of China Jiangxi Copper Keppel Corp Lanxess Li & Fung Logitech M1 Noble Corp Ping An Reckitt Benckiser Seven & I Sharp Singapore Press Solvay Syngenta Tesco Thermo Fisher TNT Tokyo Electric United Internet Wavin Woori Finance

mei 11

Akzo Nobel heeft een beter dan verwacht eerste kwartaal achter de rug. De omzet steeg met 16% tot 3,8 miljard euro. De grondstofkosten stegen met 15% en die toename kon niet volledig gecompenseerd worden door kostenbe-

USD 90,85 USD 56 HKD 4,26 EUR 27,4 EUR 20,7 GBP 1545 HKD 29 HKD 2,55 HKD 36,7 HKD 3,3 HKD 13,42 KRW 596000 USD 28 USD 15,6 USD 55,65 USD 42 EUR 40,2 HKD 6,46 HKD 26,3 SPD 12,64 EUR 54,5 HKD 39 CHF 13,5 SPD 2,37 USD 44,6 HKD 82,3 GBP 3240 JPY 2112 JYP 764 SGD 3,99 EUR 84,3 CHF 290 GBP 371 USD 55,3 EUR 16,5 JPY 596 EUR 12,4 EUR 10,7 KRW 14350

mei 10

Akzo Nobel Advies: Kopen ▲ aanbevolen lijst

19-04-11 21-04-11 25-03-11 31-03-11 30-03-11 15-03-11 06-04-11 24-03-11 11-04-11 20-04-11 12-04-11 18-03-11 20-04-11 05-04-11 21-03-11 06-04-11 20-04-11 31-03-11 18-04-11 06-04-11 04-04-11 28-03-11 04-04-11 19-04-11 25-03-11 30-03-11 05-04-11 08-04-11 21-03-11 18-04-11 05-04-11 19-04-11 23-03-11 05-04-11 08-04-11 29-03-11 25-03-11 30-03-11 28-03-11

mei 09

mei 11

mei 10

mei 09

mei 08

mei 07

mei 06

Analist: Sybren Brouwer

16 17 12 13 13 11 14 12 15 16 15 11 16 14 12 14 16 13 16 14 14 13 14 16 12 13 14 14 12 16 14 16 12 14 14 13 12 13 13

mei 08

Koersverloop TKH

€ 25 23 21 19 17 15 13 11 9 7 5

23% is toegenomen tot 893,5 miljoen euro. Die toename was te danken aan een verbetering in alle segmenten en nieuwe innovaties waren goed voor 21% van de concernomzet. De winst voor rente, belasting en amortisatie steeg van 28,5 miljoen euro tot 73,4 miljoen. Zonder zich aan een concrete voorspelling voor 2011 te wagen, meldde TKH dat winst en omzet zullen groeien dankzij verbeterende marktomstandigheden in de segmenten waarin het bedrijf opereert. ABN AMRO MeesPierson verwacht dat het winstherstel voor de onderneming nog maar net begonnen is en de komende jaren krachtig doorzet. Dat komt onvoldoende tot uitdrukking in de koers, aangezien de koerswinstverhouding voor 2012 11 bedraagt. Voor TKH geldt daarom een koopadvies.

mei 07

nieuwe en innovatieve activiteiten. Daardoor wist TKH een sterke omzet- en winstgroei te realiseren. De onderneming heeft een sterk 2010 achter de rug, met een omzet die met

mei 06

TKH Group heeft een sterke marktpositie als toeleverancier van de telecommunicatiesector, de bouwnijverheid en de industrie. Het bedrijf heeft zich de laatste jaren geconcentreerd op

11

Accijns

Kijk voor meer fondsinformatie op www.financialfocus.nl

In 2010 heeft het verbruik van motorbrandstoffen, drank en tabak € 11,1 miljard aan accijnzen opgeleverd in Nederland (bron: CBS)

Muzinich Short Duration High Yield EUR-hedged

Hoogrenderende obligaties heid van B of BB volgens kredietbeoordelaar Moody’s. Het valutarisico wordt hierbij volledig afgedekt naar de euro. Muzinich Short Duration High Yield kan interessant zijn voor beleggers die willen profiteren van de renteopslag op high yield obligaties en daarbij het risico op koersverliezen als gevolg van stijgende rentes zo beperkt mogelijk willen houden. Omdat het fonds minder dan twaalf maanden geleden is gelanceerd, is de koershistorie te kort om een representatieve grafiek af te beelden. Analist: Florian Grefeuille

Inspelen op renteveranderingen Robeco Lux-o-Rente belegt wereldwijd in staatsobligaties uitgegeven door de Verenigde Staten, Europese landen en Japan. Het fonds wordt beheerd volgens een kwantitatief rentemodel. Op basis van de voorspellingen van dit model wordt de rentegevoeligheid van de portefeuille aangepast. Het model let daarbij onder meer op veranderingen in grondstofprijzen, aandelenkoersen en trends in de rentemarkten. De voorspellingen kunnen wekelijks worden aangepast. Hiermee probeert beheerder Kommer van Trigt te profiteren van de rentebewegingen van staatsobligaties. In de praktijk kan de gemiddelde gewogen looptijd, de zogenaamde duration, van Robeco Lux-o-Rente fluctueren tussen één en tien jaar. Het fonds kan zich daarmee beter beschermen tegen koersverliezen die voortvloeien uit rentestijgingen dan traditionele obligatiefondsen, die hun rentegevoeligheid minder kunnen verlagen. Uiteraard is het succes afhankelijk van de juistheid van de voorspellingen van het kwantitatieve rentemodel. In

2008 wist het fonds dankzij deze strategie te profiteren van de sterke koersstijgingen van staatsobligaties en Robeco Lux-o-Rente behaalde toen een rendement van ruim 16%. Een jaar later had het fonds moeite om in te spelen op de rentebewegingen en kwam het rendement op -2,5%. In 2010 behaalde het fonds een rendement van +3,7%. Het valutarisico van het fonds wordt volledig afgedekt naar de euro. Analist: Florian Grefeuille

Robeco Lux-o-Rente

ISIN-code: LU0084302339 Benchmark: Barclays Global Aggregate EUR-hedged Fondsmanager: Kommer van Trigt

13 0 12 5

Benchmark

12 0 115 110 10 5 10 0 95 apr 11

apr 10

apr 09

apr 06

Schroder ISF Emerging Europe

apr 08

90

Totaal rendement: 1 jaar: -% 3 jaar: -% 5 jaar: -%

apr 07

ISIN-code: IE00B5BHGW80 Benchmark: Barclays Pan Euro High Yield Fondsmanager: David Bowen

Index: 28 apr. 2006 = 100

Muzinich is een internationale vermogensbeheerder met meer dan 7 miljard dollar onder beheer. De onderneming is sinds 1990 gespecialiseerd in obligatiebeleggingen en richt zich op markten zoals high yield, investment grade, bankleningen en op specifieke long/short creditstrategieën. De beleggingen worden beheerd vanuit de kantoren in New York en Londen. Muzinich Short Duration High Yield is een jong fonds dat voornamelijk belegt in obligaties met een korte looptijd of een variabele coupon, waardoor het renterisico beperkt is. High yield kenmerkt zich door een relatief hoog rendement, dat het gevolg is van de lager dan gemiddelde kredietwaardigheid van de instellingen die deze leningen uitgeven. Om te voorkomen dat problemen bij één partij een grote negatieve invloed hebben op het totaalrendement, wordt de portefeuille gespreid over 70 tot 100 verschillende obligaties. De selectie van leningen verloopt in vier fases. In eerste instantie wordt gecontroleerd of een obligatie voldoet aan de beleggingsrichtlijnen van Muzinich. Vervolgens wordt een schifting gemaakt op basis van de relatieve waardering. In de derde fase beoordelen analisten de uitgevende instellingen via een kwalitatieve en kwantitatieve diepteanalyse van bedrijfsprofielen en bepalende sectorfactoren. Hierbij wordt onder meer gekeken naar management, vermogensbescherming, operationele kansen en risico’s. In een financiële scan brengen analisten onder meer omzetgroei, winstmarge en de liquiditeitsontwikkeling in kaart. Tijdens de laatste stap ligt de nadruk op een uitvoerige bestudering van convenanten en juridische aspecten. De fondsbeheerder belegt voornamelijk in leningen van Amerikaanse bedrijven met goede vooruitzichten voor de lange termijn en een kredietwaardig-

Robeco Lux-o-Rente

Totaal rendement: 1 jaar: 2,6% 3 jaar: 16,0% 5 jaar: 21,4%

Saint-Honoré Europe Synergie

Rusland als favoriet

Profiteren van fusies en overnames

Schroder ISF Emerging Europe belegt in beursgenoteerde aandelen in de opkomende landen van Europa. Het universum wordt gedomineerd door Rusland, dat momenteel 61% van de index (MSCI EM Europe) vormt. De andere landen zijn Polen (17%), Turkije (14%), Hongarije (4%) en Tsjechië (4%). Beheerders Allan Conway en Tom Wilson bepalen eerst welke landen hun voorkeur hebben op basis van de lokale waarderingen, verwachte winstgroei, economische vooruitzichten en renteniveaus. Vervolgens selecteren zij per land de meest aantrekkelijke aandelen. Bedrijfsbezoeken maken een vast onderdeel uit van het proces. De uiteindelijke portefeuille bestaat uit 30 tot 50 aandelen. Schroder is positief gestemd voor Rusland. De economische groei in 2010 viel weliswaar tegen, maar momenteel profiteert het land van de hoge olieprijs. De kredietaanvragen nemen toe, de bankensector is gezonder geworden en de beurs is aantrekkelijk gewaardeerd. Voor Turkije pakt de hoge olieprijs juist negatief uit. Er ontstaat

Saint-Honoré Europe Synergie belegt in beursgenoteerde Europese ondernemingen waarbij sprake is van een fusie of overname, een herstructurering of een reorganisatie. Beheerders Philippe Lecoq en Olivier Huet bepalen aan de hand van de economische cyclus of de tijd rijp is voor fusies en overnames of juist voor herstructureringen. Een periode van versnellende economische groei is bevorderlijk voor fusies en overnames, terwijl bij een vertragende economische groei bedrijven juist herstructureren om hun kosten en schulden te verlagen. Deze stijl geeft het fonds een uniek karakter. Momenteel achten Lecoq en Huet de tijd rijp voor fusies en overnames en beleggen zij ongeveer 80% van de portefeuille in potentiële overnamekandidaten. Het duo selecteert potentiële overnamekandidaten vooral op basis van hun jarenlange ervaring en hun kennis van de structuren en verhoudingen binnen bedrijfstakken. Bij herstructureringen maken zij een uitgebreide analyse van ondernemingen en beoordelen het

een opwaartse druk op de inflatie en de economische groei dreigt te worden afgeremd. Dit is grotendeels in de aandelenkoersen verwerkt, net als in Hongarije. Voor Polen zijn Conway en Wilson echter ronduit negatief. De overheidsfinanciën zijn voorlopig niet op orde, waardoor de privatiseringen aanhouden en een aanhoudend aanbod van aandelenemissies ontstaat. Analist: Sophie Chauveau

110

Benchmark

10 0 90 80 70 60

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

Indien uw belangstelling gewekt is door de beschrijving van deze fondsen, raden wij u aan de brochure of het prospectus van deze fondsen te lezen, alvorens u besluit in deze fondsen te beleggen. Hierin treft u relevante informatie aan over onder meer de werking, de risico’s, de kosten en de verhandelbaarheid van deze fondsen.

jan 11

jan 10

jan 09

50 jan 08

Index: 1 dec. 2006 = 100

Totaal rendement: 1 jaar: 10,8% 3 jaar: 4,8% 5 jaar: 5,5%

ISIN-code: FR0010849810 Benchmark: MSCI Europe NR Index Fondsmanagers: Philippe Lecoq en Olivier Huet

12 0

dec 06

apr 11

apr 10

apr 09

apr 08

apr 07

Analist: Flavie Bouyssou

Saint-Honoré Europe Synergie ISIN-code: LU0106817157 Benchmark: MSCI EM Europe NR Index Fondsmanagers: Allan Conway en Tom Wilson

Benchmark

apr 06

Index: 28 apr. 2006 = 100

Schroder ISF Emerging Europe 13 0 12 0 110 10 0 90 80 70 60 50 40 30

herstelpotentieel in het licht van de nieuwe strategie of het nieuwe management. Hier richten zij zich vooral op het bepalen van het juiste instapmoment. Het fonds heeft momenteel posities in 38 ondernemingen, waarvan Beiersdorf, Invensys, Repsol, Philips en Intercontinental Hotels de belangrijkste zijn.

Totaal rendement: 1 jaar: 17,6% 3 jaar: -% 5 jaar: -%

12

Eind goed, al goed? 34% van alle huwelijken eindigt in echtscheiding. Vaak met grote financiële gevolgen

INTERVIEW Marjoleine de Boorder (1965) is oprichter en partner van De Boorder Schoots Advocaten. Het kantoor is gespecialiseerd in familierecht en echtscheidingen. Zakelijk neemt De Boorder veel risico, omdat ze op zichzelf en haar collega’s vertrouwt. ‘Hoe ik me op risico’s voorbereid? Door goed ondernemerschap.’

Tegen een stootje

‘Wat me aanspreekt in de advocatuur is het precieze uitzoekwerk. Advocatuur op een groot kantoor is bovendien een soort verlengde studententijd. Je deelt een bepaalde humor en spitsvondigheid. Ze verzinnen altijd wel een uitje of een borrel. Bij het kantoor in Arnhem waar ik mijn carrière begon, liep iedereen altijd bulderend van het lachen door de gangen. Tegelijkertijd werd er keihard gewerkt en moet je wel tegen een stootje kunnen. Ik heb mijn man op dat kantoor leren kennen. Wij waren stiekem een setje.’

Avontuur

‘Ons kantoor ben ik in 2002 met Mirjam (Schoots, red.) begonnen. Zij was een vriendin van me en werkte net als ik bij Boekel de Nerée. Op een gegeven moment stonden we voor de keuze: gaan we voor de maatschap bij Boekel, waar we elkaar beconcurreren, of beginnen we voor onszelf? Om de beurt kregen we kinderen, dus de focus was er toen niet echt. Als je kinderen hebt, kom je niet om acht of negen uur thuis. Maar het werd wel vaak zeven uur. Dat was niet leuk voor de kinderen. Bovendien was het altijd onbevredigend – op kantoor en thuis. Daardoor kon ik geen topprestaties leveren. Wij vullen elkaar goed aan en besloten uiteindelijk dus toch voor het avontuur te gaan.’

met ieder een eigen advocaat en je mag niet procederen. Bijzonder is ook dat er een coach aanwezig is, die alleen let op de emoties. Ik heb in dit kader ook een vereniging opgericht, waarbij niet alleen familierechtadvocaten zijn aangesloten, maar ook financieel adviseurs en coaches. Een echtscheiding kent enorm veel financiële aspecten. Vooral ook als een van beide echtelieden ondernemer is. Hoe moet de onderneming gewaardeerd worden? Moeten de opgepotte winsten worden meegenomen? We vragen één financieel onafhankelijke deskundige voor beide partijen op te treden. Het is een heel mooi teammodel.’

‘Het leven is te leuk om al te serieus te nemen’

Risico nemen

‘Ik houd ervan om nieuwe dingen te ontplooien en vind het leuk om risico te nemen met mijn bedrijfsvoering. Dat komt ook omdat ik mezelf en mijn partners vertrouw. Als je voorop blijft lopen, kan er niets gebeuren. “Jullie zijn hip”, horen wij vaak van jonge advocaten. Ik zou willen zeggen dat ik ben voorbereid op risico’s door goed ondernemerschap. Flink letten op de debiteuren, niet te hoge kredieten nemen en kosten en omzet op één lijn laten lopen. Ik bankier al mijn hele leven bij ABN AMRO. Het is ook de bank die ons een lening wilde verstrekken bij de start van ons kantoor. Mijn man en ik bankieren bij ABN AMRO MeesPierson. Daar zijn we heel tevreden over.’

Sponsoring, geen charity

‘Een tijd hebben we met kantoor War Child gesteund. Momenteel sponsoren mijn man en ik het Rijksmuseum, het Concertgebouw en het Scheepvaartmuseum. Ik vind dat wij de doelgroep zijn om dat op te pakken. Als je het kan missen, waarom niet? Maar ik noem dat geen charity. Je krijgt er zelf ook veel voor terug. Serviceclubs kosten mij nu te veel tijd. Ik zit in een levensfase waarin heel veel tijd en aandacht naar mijn gezin gaan. Mijn man is werkzaam in de transactiepraktijk (advocaten betrokken bij fusies en overnames, red). Daar kun je niet op rekenen. Zolang hij dit doet, kan hij zijn agenda niet indelen.’

Een beetje relaxed

‘Ons motto is altijd geweest: de kwaliteit van een groot kantoor in een kleine setting. Dat kan ook, omdat wij een nichekantoor zijn en ons concentreren op één ding. We wilden het eigenlijk eerst heel rustig aan doen. Maar dat hebben we niet gedaan. We zijn knetterhard gaan werken. Nog harder dan bij Boekel. En dat heeft geresulteerd in een snelle groei. Op een gegeven moment waren we met zeventien advocaten. Mijn rol is heel divers. Ik doe ook promotionele zaken en laat mezelf zien op recepties. Dat doe ik ook wel met mijn echtgenoot, die tot voor kort managing partner was bij Baker & McKenzie (advocatenkantoor, red.). Je moet in deze positie wel een beetje relaxed zijn. Voor mij is het leven toch te leuk om al te serieus te nemen en problemen te zien. Zijn er wel problemen, dan los je ze op als ze op je afkomen. Als je er zo in staat, kun je veel meer aan.’

Het Gooi

‘Familierecht is altijd een beetje een ondergeschoven kindje geweest in de

Hulp thuis

‘Een echtscheiding kent enorm veel financiële aspecten. Vooral als een van beide echtelieden ondernemer is’ advocatuur. Het werd niet heel serieus genomen. Ik heb het steeds anders gezien. Als je hard werkt, kan het commercieel interessant zijn. We heb-

ben geen vaste klanten: mensen gaan meestal maar één keer scheiden. Maar we hebben wel vaste relaties, grotere advocatenkantoren en accountants-

kantoren, die hun cliënten doorverwijzen naar ons. Zij vonden het belangrijk dat wij in Amsterdam zitten. Dat is een van de redenen dat wij ook een Amsterdamse vestiging zijn gestart. Overigens is de clientèle daar heel anders. Hier in het Gooi zijn veel meer traditionele gezinnen: de man zorgt voor het geld en de vrouw vooral voor de kinderen. In Amsterdam zijn cliënten vaker ongetrouwde tweeverdieners.’

Collaborative divorce

‘Een nieuwe vorm van scheiden waar we ons op focussen is collaborative divorce. Het is de bedoeling dat beide partijen aan tafel een regeling treffen

‘Toen we kinderen kregen, moest een van ons een stap terug doen. Dat was ik. Dat vond ik ook wel prettig, want ik zat soms met buikpijn op kantoor. Ik vond het vreselijk als ik wist dat de kinderen uit school waren en ik nog moest blijven zitten. Nu werk ik van negen tot zes. En als ik thuis ben, ben ik ook thuis. Dat geldt ook voor mijn man. We zijn beiden nooit gestresst, we nemen de werkdruk niet mee naar huis. Thuis nemen we de tijd voor de familie en doen we leuke dingen. We hebben een dame fulltime voor de opvang van de kinderen. Zij corrigeert onze kinderen en sust ruzies op school. Zij stuurt ook de huishoudelijke hulp aan. Ik vind dat mensen te weinig bereid zijn geld uit te geven aan hulp in huis. Ook toen we allebei medewerker waren bij een kantoor gaven we daar al veel geld aan uit. Alleen de was doe ik zelf, want daar ben ik zuinig op. Maar strijken doe ik dan weer niet.’

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

13

Ondernemersrisico

Fiscaal voorwerk Voor bepaalde fiscale regelingen rond bedrijfsoverdracht moet de structuur van de onderneming enige jaren van tevoren zijn aangepast

In januari van dit jaar is 20% minder faillissementen uitgesproken dan in dezelfde maand in 2010

(bron: Peter Pleijsant, ABN AMRO MeesPierson)

Ondernemersscan

Inzicht in kansen en risico’s Bij ondernemers ontbreekt vaak de tijd en de kennis om alle kansen en risico’s te overzien. Met de Ondernemersscan helpt de bank hen bij het in kaart brengen hiervan. Voor ondernemers die druk zijn met het aansturen van het bedrijf is het vaak lastig om de kansen en risico’s op financieel gebied volledig te overzien. Zeker omdat de zakelijke en privéfinanciën bij veel van hen in elkaar overlopen. Met de Onder­ nemersscan helpt ABN AMRO MeesPierson ondernemers de risico’s in kaart te brengen. Ook wordt zo snel

Onderneming, Vermogen en Privé. Door de vragen met de private banker te bespreken wordt duidelijk waar kansen en risico’s zich bevinden. Zo komen kwesties naar voren waarover de ondernemer vaak nog niet heeft nagedacht, weet Peter Pleijsant, specialist Vermogensstructurering van Kenniscentrum Ondernemer & Onder­ neming ABN AMRO MeesPierson.

‘De grootste risico’s kunnen vaak worden beperkt door de onderneming onder te brengen in een BV’ duidelijk welke acties nodig zijn om financieel en fiscaal voordeel in de toekomst te behalen. De Ondernemersscan bestaat uit een serie vragen die ingaan op de situatie van de ondernemer. Deze hebben betrekking op drie hoofdthema’s:

‘Neem de twee compagnons die een goedlopend bedrijf leiden, maar niets geregeld bleken te hebben voor opvolging als een van hen zou overlijden. De zoon van een van hen was bovendien ongeschikt om het bedrijf te leiden, daar waren ze het over eens.

Om pijnlijke discussies voor de achterblijvende partner te voorkomen hebben ze nu de opvolging geregeld.’ Pleijsant legt uit dat daarbij gebruik is gemaakt van de mogelijkheid om binnen de aandelenstructuur een splitsing aan te brengen tussen het eigendom van de onderneming en de zeggenschap erover.

Overdracht

Binnen de Ondernemersscan wordt ook de structuur van de onderneming onder de loep genomen. Die structuur is onder andere van belang bij bedrijfsoverdracht in de toekomst. Een interessant onderwerp, ook voor ondernemers die dit nog niet op korte termijn overwegen, benadrukt Pleijsant. ‘Om optimaal gebruik te kunnen maken van bepaalde fiscale regelingen rond bedrijfsoverdracht kan een herstructurering noodzakelijk zijn.’ De specialist Vermogensstructurering geeft aan dat bij de herstructurering ook wordt gekeken naar de positie van het vastgoed in de onderneming. ‘Het kan afhankelijk van de omstandigheden, fiscaal voordeel opleveren wanneer het vastgoed tot het ondernemingsvermogen behoort in plaats van tot het beleggingsvermogen van de onderneming.’

Ondernemer en gezin

Binnen de Ondernemersscan is er ook veel aandacht voor de risico’s rond de onderneming die de ondernemer en zijn gezin kunnen raken. Zo is het niet de bedoeling dat de ondernemer en zijn gezin in privé te maken krijgen met schuldeisers na een faillissement van de onderneming. Pleijsant legt uit dat de grootste risico’s vaak kunnen worden beperkt door de onderneming onder te brengen in een BV. ‘Het kan ook zinvol zijn om te kijken naar hoe iemand is getrouwd, op huwelijkse voorwaarden of in gemeenschap van goederen en of daar iets in gewijzigd moet worden. Ook kan er een splitsing worden aangebracht tussen het ondernemingsvermogen en het overige vermogen.’

Naam: Peter Pleijsant Functie: Specialist Vermogens­ structurering Kennis­ centrum Ondernemer & Onderneming Expertise: DGA, bedrijfsoverdracht en vastgoed [email protected]

Naast het faillissementsrisico maken ook de gevolgen van echtscheiding of overlijden en de wijze waarop de ondernemer pensioen wenst op te bouwen onderdeel uit van de Ondernemersscan.

Prikkelende vragen voor ondernemers • Hoe kan mijn bedrijf groeien? • Hoe financier ik mijn woning? • Hoe wordt de onderneming voorbereid op bedrijfsoverdracht? • Is het nodig om mijn pensioen aan te vullen? • Wanneer kan ik stoppen met werken?

Vele vragen vormen de basis van de Ondernemersscan. Samen met de private banker bepaalt de ondernemer welke onderwerpen van toepassing zijn. De antwoorden op de vragen helpen de ondernemer de risico’s en kansen te inventariseren. Hierbij kunnen ook de fiscalist en de accountant van de ondernemer een rol spelen.

U HEEFT MEERDERE ROLLEN. UW VERMOGEN DUS OOK. U vervult steeds meer rollen, zowel zakelijk als privé. Deze zijn allemaal van invloed op hoe u met uw vermogen omgaat. De ondernemer in u neemt andere beslissingen dan de ouder. Het is dan ook fijn om een private bank te hebben die op een persoonlijke manier naar uw zaken kijkt. En die u zakelijk bijstaat in situaties die u persoonlijk raken. Zo kijken we bij bedrijfsoverdracht niet alleen naar uw toekomst, maar ook naar die van uw kinderen. Bel 0800-024 07 30 om kennis te maken met uw private banker. Vermogensadvies voor iedereen die u bent. Dat is private banking anno nu.

210009345 1111 Ondern-boardroom 267x150_V2.indd 1

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

17-05-11 12:23

14

Verdelen van vermogen Juridisch advies bij het wijzigen van de huwelijkse voorwaarden is nuttig (bron: Tjarko Denekamp ABN AMRO MeesPierson)

vermogensbeheer

Generation Next Academy helpt bij voorbereiding vermogensoverdracht Erven van een aanzienlijk vermogen brengt veel verantwoordelijkheid met zich mee. Niet voor niets willen veel vermogende particulieren hun volwassen kinderen daarop voorbereiden. ABN AMRO MeesPierson kan daarbij helpen. Een klant overweegt grote bedragen aan zijn volwassen kinderen te schenken. Hij wil hen echter eerst wegwijs maken in de wereld van beleggen en vraagt de bank te helpen bij het ontwikkelen van kennis over beleggen door zijn twee dochters. Zij krijgen ieder een eigen beleggingsportefeuille. Een beleggingsadviseur helpt hen bij het opbouwen van de portefeuille en onderhoudt de contacten met de kinderen. De klant zal over één of twee jaar een definitieve beslissing

nemen over de wijze waarop hij gaat schenken. Het is een voorbeeld van een manier om kinderen te leren omgaan met vermogen. ABN AMRO MeesPierson weet als geen ander dat erven van een aanzienlijk vermogen van grote invloed kan zijn op het leven van een kind. Het opleidingsprogramma van de Generation Next Academy biedt de volgende generatie de mogelijkheid om zich hierop voor te bereiden. Al drie jaar lang is het workshopprogramma van de GNA

Erven van vermogen kan het leven van een kind beïnvloeden

binnen de financiële wereld het meest uitgebreide workshopprogramma op het gebied van vermogensoverdracht. Ieder jaar worden landelijk meer dan twintig workshops georganiseerd waar zo’n 750 volwassen kinderen van klanten van ABN AMRO MeesPierson aan deelnemen.

Emoties

Over vermogensoverdracht binnen de familie is relatief weinig informatie beschikbaar. Dat bedrijfsopvolging van een familiebedrijf complex is, veel persoonlijke belangen en verantwoordelijkheid met zich meebrengt, is in de financiële wereld inmiddels al lang onderkend. De meeste banken bieden hiervoor uitgebreide workshopprogramma’s aan die ingaan op zowel de financiële als

emotionele aspecten. Dat het erven van een familievermogen minstens zo complex is en ook de nodige vraagstukken met zich meebrengt krijgt veel minder aandacht. Aan deze vraagstukken wordt uitgebreid aandacht besteed bij de Generation Next Academy en door de private bankers. Die laatsten hebben in eerste instantie meestal alleen contact met de ouders die het vermogen willen overdragen. Die overdracht kan onder andere plaatsvinden door de kinderen te helpen bij de aankoop van een woning. Hierdoor komt een woning in een hogere prijsklasse binnen bereik van het kind. Een private banker wijst dan niet alleen op de mogelijkheden, maar bespreekt ook het gevaar van zogeheten overkreditering. Op termijn moet het immers wel mogelijk zijn dat het kind de woonlasten zelf opbrengt. Ook is het de vraag of het verstandig is voor de zoon of dochter om op jonge leeftijd al een groot huis te bezitten. Tijdens diverse workshops van de Generation Next Academy komen deze

Naam: Britta Boelrijk Functie: Segment Marketeer U en uw familie, Generation Next Academy Expertise: Marketing [email protected]

kwesties aan de orde. Deelname aan het workshopprogramma kan er daardoor aan bijdragen dat er binnen families gemakkelijker wordt gesproken over het vermogen. Het is de ervaring dat deelnemers aan de workshops meer weten over vermogen en daardoor door hun ouders makkelijker worden betrokken bij het beheer ervan. Aanmelden Generation Next Academy De Generation Next Academy is bedoeld voor kinderen - van 25 tot 40 jaar – van private banking klanten. Doel van de workshops is hen vertrouwd te maken met de verschillende facetten van het beheren van een aanzienlijk vermogen. Uitgebreide informatie is te vinden op abnamro.nl/generationnextacademy

FISCAAL

Verdeling van financiën tijdens het huwelijk kan voor problemen zorgen De verdeling van het inkomen volgens de huwelijkse voorwaarden kan een bron van ellende zijn. Recente rechtspraak leert dat er ook valkuilen zijn bij het oplossen van dit probleem. Het komt geregeld voor dat echtgenoten in hun huwelijkse voorwaarden hebben afgesproken dat het zogenoemde ‘overgespaard inkomen’ moet worden verdeeld. Het gaat dan om het geld dat overblijft nadat alle kosten van het huishouden zijn betaald. De bedoeling is dat beide echtgenoten door deze verdeling profiteren van de eventuele welstand tijdens het huwelijk. Een mooie gedachte, maar een dergelijk beding blijkt geregeld een bron van ellende te zijn als het aankomt op de uitvoering ervan.

Lastige vragen

Bijna niemand voert een dergelijk beding namelijk daadwerkelijk uit. Hoe kan dan achteraf worden vast-

gesteld welk deel van het vermogen is opgebouwd uit overgespaard inkomen? En wat valt er eigenlijk onder de term inkomen? Is hiervan geen definitie gegeven, dan moet dit ruim worden uitgelegd. De niet uitgekeerde winst van de BV valt er dan mogelijk ook onder. Maar het is lastig om harde conclusies te trekken. De afspraken die op papier zijn vastgelegd gelden, maar ook wat partijen over en weer van de afspraken hadden mogen verwachten. Lastige vragen, die bovendien vaak op tafel komen in de situatie van echtscheiding. In het meest extreme geval zijn de echtgenoten zonder vermogen in het huwelijk gestapt, is het vermogen geheel gevormd door de arbeidsinspanningen en is het verrekenbeding

nooit uitgevoerd. Het vermogen moet dan 50/50 worden verrekend.

Echtscheiding

In een recente casus van de Rechtbank Breda onderkende een echtpaar deze problematiek en wilde men dit tijdens het huwelijk oplossen. De echtgenoten maakten een vaststellingsovereenkomst om de verrekening die achterwege was gebleven alsnog te doen. In het betreffende geval werd vastgesteld dat de vrouw geen recht had op een verrekenvordering. Het vermogen zat nog in de BV van de man en dat is toch geen

inkomen? Ook werden de huwelijkse voorwaarden aangepast, waardoor de verrekening in de toekomst werd beperkt. De situatie veranderde toen er na twee jaar sprake was van een echtscheiding. Toen de gemaakte afspraken nog eens werden bekeken bleken deze (bewust dan wel onbewust, dat is onduidelijk) in het nadeel van de vrouw uit te pakken. Het vermogen in de BV was substantieel en onterecht achterwege gelaten. Dit maakte de vaststellingsovereenkomst vernietigbaar. De wijziging van de huwelijkse voorwaarden bleek (on-

De bedoeling is dat beide echtgenoten profiteren van de welstand tijdens het huwelijk

Naam: Tjarko Denekamp Functie: Specialist Estate Planning Expertise: Fiscaal-juridische advisering vermogende particulieren op het gebied van huwen, overlijden en schenken [email protected]

gemerkt) de aanspraken van de vrouw te beperken. Dit is dwaling, waardoor de huwelijkse voorwaarden vernietigbaar zijn. Beide afspraken konden dus de prullenbak in. Achteraf bezien had de vrouw eigenlijk zelf juridisch advies moeten inwinnen bij het wijzigen van de huwelijkse voorwaarden en het opstellen van de vaststellingsovereenkomst. Maar ja, wie doet dat als het huwelijk nog goed is? Toch had dat mogelijk veel problemen kunnen voorkomen.

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

15

Fondsoverzicht terug

Mogelijkheden van lijfrenten

(bron: Bastiaan Braams, ABN AMRO MeesPierson)

(bron: Masha Bril, ABN AMRO MeesPierson)

Het is soms mogelijk lijfrente uitkeringen te schenken. Bijvoorbeeld aan de kinderen

Op veler verzoek is de lijst van beleggingsfondsen weer opgenomen

5 vragen aan

Online

Leren van reacties van klanten De dialoog met de klant is belangrijk. ‘Je wilt weten wat je aan de dienstverlening kunt verbeteren,’ zegt Directeur Marketing Bastiaan Braams. Vijf vragen over écht luisteren naar de klant.

1

Hoe blijf je als private bank in dialoog met relaties zodat je de dienstverlening kan verbeteren? ‘Je wilt weten wat klanten van de dienstverlening vinden en wat je daaraan kunt verbeteren. Daarvoor moet je goed naar de klant luisteren. Daarom houden we twee keer per jaar een klanttevredenheidsonderzoek. Ook organiseren we regelmatig klantenpanels waarin we de klanten vragen naar hun mening over onze dienstverlening, of juist een specifiek onderwerp zoals Financial Focus bespreken. Door het marktsentiment is het zeker in deze tijd essentieel om goed naar de klant te luisteren. Bovendien bevindt ABN AMRO MeesPierson zich midden in het integratieproces van de twee banken. Dat zorgt voor diverse veranderingen, en het is belangrijk om te weten hoe klanten dit ervaren.’

2

Hoe benaderen klanten de bank met klachten en suggesties? ‘Klanten kunnen ons op uit-

eenlopende manieren bereiken. De meeste reacties krijgen de private bankers en beleggingsadviseurs. Zij hebben direct contact met de klant.

Naam: Bastiaan Braams Functie: Directeur Marketing Expertise: Marketing; communicatie [email protected]

van klanten vanaf dit nummer weer in Financial Focus meegenomen. Het overzicht is op internet beschikbaar, maar we begrepen uit reacties dat klanten het toch graag op papier ontvangen. Een ander voorbeeld is dat we uit gesprekken met ondernemers die recent hun onderneming hebben verkocht, weten dat zij na een hectische tijd wat rust willen inbouwen. Ze willen tijd nemen om zich te bezinnen op de volgende fase. Die

‘We begrepen uit reacties dat klanten het fondsenoverzicht graag op papier ontvangen’ De reacties worden centraal verzameld. Het is belangrijk om hier op een structurele manier mee om te gaan. Een reactie – op welke manier de bank die dan ook ontvangt – kan de aanleiding zijn om onze dienstverlening aan te passen.’

3

Kun je daar een voorbeeld van noemen? ‘De lijst van beleggingsfondsen die worden gevolgd door ons researchteam wordt op verzoek

wens is reden geweest om de Ondernemers Oriëntatierekening te ontwikkelen. Een spaarrekening die het mogelijk maakt een rustperiode in te bouwen tegen een aantrekkelijke rente. Via een vermogenstructureerder gaan we eerst en vooral de toekomstplannen met de ondernemer bespreken, alvorens bijvoorbeeld te gaan beleggen. We kunnen deze klanten nu echter beter bedienen, dat is op lange termijn in hun voordeel.’

4

Welke rol spelen social media als Twitter in de dialoog met de klant? ‘Ons webcare-team volgt de discussies op Twitter (dienst voor het delen van korte berichten, red.) die over de bank gaan. Zo wordt het snel gesignaleerd als er berichten over de bank worden verstuurd, bijvoorbeeld wanneer zaken niet goed lopen. Ook kunnen mensen ons direct via Twitter bereiken. Bijvoorbeeld over storing in een betaalautomaat of een verloren bankpas. We hebben nog geen directe reacties ontvangen van private banking- klanten. Voor de bank is het prettig om te zien dat deze klanten Twitter niet nodig hebben om ons direct te bereiken. Ze weten op zo’n moment hun private banker te vinden.’

5

Gaat ABN AMRO MeesPierson naast het directe contact meer online met klanten communiceren? ‘Wij organiseren steeds vaker online seminars voor klanten. Mensen kunnen dan direct hun vraag aan bijvoorbeeld een estate planning-expert van de bank voorleggen. Deze zogeheten webseminars worden ’s avonds gehouden en zijn een succes, gemiddeld nemen 400 mensen deel. Een flink aantal daarvan maakt ook gebruik van de mogelijkheid een vraag voor te leggen. Voor ons een mooi moment om te horen wat de klant bezighoudt. Daar gaan we dan ook zeker mee door.’

Webseminar Lijfrentes Veel Nederlanders hebben vermogen voor hun oudedagsvoorziening opgebouwd in lijfrentepolissen. De mogelijkheden van deze polissen zijn vaak echter niet duidelijk. Reden voor de bank om een webseminar over dit onderwerp te organiseren. Lijfrenten zijn er in alle soorten en maten. Ieder met eigen voorwaarden. Tijdens het webseminar schept specialist toekomstvoorzieningen Masha Bril van ABN AMRO MeesPierson duidelijkheid over de diverse polissen en de mogelijkheden daarmee. Ook lijfrentebankspaarproducten komen daarbij aan bod. Het webseminar wordt gehouden op maandagavond 30 mei om 20.00 uur. Het live seminar is vanachter de computer te volgen. Daarbij is het mogelijk direct vragen aan Masha te stellen. Ook voorafgaand aan het seminar kunnen via de private banker vragen worden voorgelegd.

Onderwerpen

Tijdens het webseminar zal worden ingegaan op de uiteenlopende aspecten van lijfrenten. Welke mogelijkheden bieden de diverse polissen (oud regime, Brede Herwaardering, IB2001 en IB2006)? Hoe om te gaan met kleine polissen? Wat zijn de mogelijkheden van de polissen waarvan (een deel van) de premie fiscaal niet is afgetrokken en hoeveel erfbelasting moet worden betaald bij overlijden? Ook gaat Masha in op het wijzigen van de begunstiging van de oud regime-polis richting de partner, waarbij na expiratie de partner een bankspaarproduct aankoopt. Aanmelden voor het webseminar kan via abnamro.tv/live. Hier is het webseminar ook achteraf beschikbaar.

Colofon & Disclaimer Financial Focus Een uitgave van ABN AMRO MeesPierson nummer 6, mei 2011 Voor vragen of suggesties kunt u contact opnemen met uw private banker of ABN AMRO MeesPierson Redactie Financial Focus (AF 1540) Postbus 283, 1000 EA Amsterdam [email protected]

Over ABN AMRO MeesPierson ABN AMRO MeesPierson is een handelsnaam van ABN AMRO Bank N.V. ABN AMRO Bank N.V. is gevestigd aan de Gustav Mahlerlaan 10 (1082 PP) te Amsterdam (Nederland). Het internetadres van ABN AMRO MeesPierson is www.abnamromeespierson.nl.

Redactie: Britta Boelrijk, Bastiaan Braams, Agnies Lobbezoo, Michiel Pekelharing, Peter Rikhof, Hans Peter Roel, Cleo Scheerboom, Ben Steinebach, Jeroen Vegt, Emile Verbeek, Arie Vermeulen, Liesbeth Wijnands, Gitte Wouters, Sandra Zwart, Madieke Zwetsloot

ABN AMRO Bank N.V. heeft een bankvergunning van De Nederlandsche Bank N.V. en is opgenomenin het register van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onder nummer 12000004. ABN AMRO Bank N.V. kan optreden als: - aanbieder van betaal-, spaar- en krediet-producten; - bemiddelaar en adviseur van betaal-, spaar-, krediet- en verzekeringsproducten; - beleggingsonderneming voor alle beleggingsdiensten, beleggingsactiviteiten en nevendiensten.

Vormgeving: Sven van Pel Beeld: ANP, Hollandse Hoogte, IQ Images, Adrie Mouthaan, Frank Ruiter, Shutterstock, Tyn O. Veen Prepress: GPB Media, Leiderdorp

Informatie over de klachtenregeling van ABN AMRO Bank N.V. en de geschilleninstantie waarbij ABN AMRO Bank N.V. is aangesloten kunt u vinden op www.abnamro.nl/klachtenregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024 (€ 0,10 per minuut). Op ABN AMRO Bank N.V. zijn het beleggers-compensatiestelsel en het depositogarantie-stelsel van toepassing. Meer informatiedaarover kunt u vinden op: www.abnamro.nl/garantieregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024.

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl

ABN AMRO Bank N.V. is ingeschreven in het Handelsregister K.v.K. Amsterdam onder nummer 34334259. Het BTW-identificatienummer van ABN AMRO Bank N.V. is NL820646660B01. Algemene Disclaimer De in dit document aangeboden informatie is opgesteld door ABN AMRO Bank N.V. en is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd worden als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het aankopen of verhandelen van financiële instrumenten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO Bank N.V. aangeboden financiële instrumenten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO Bank N.V. kunt u vinden in de Voorwaarden Effectendienstverlening ABN AMRO N.V. en het Informatieblad Effectendienstverlening ABN AMRO Bank N.V. die verkrijgbaar zijn via www.abnamro.nl/beleggen. Hoewel ABN AMRO Bank N.V. tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO Bank N.V. expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO Bank N.V. aanvaardt geen aanspra-kelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden

gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO Bank N.V. is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO Bank N.V. en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op eni-gerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. ABN AMRO Bank N.V. , of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo’s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te ver­menigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO Bank N.V. of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik. US Person Disclaimer ABN AMRO Bank N.V. (“ABN AMRO”) is geen geregistreerde verzekerings- of bankinstelling zoals bedoeld in de federale wetgeving en de wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Het is ABN AMRO Bank N.V. daarom niet toegestaan financiële diensten en/of producten, waaronder diensten en/of producten op het gebied van betalingsverkeer (waaronder het accepteren of het aanbieden tot het doen van stortingen), leningen, verzekeringen, hypotheken of creditcards aan te bieden aan Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in

de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. ABN AMRO Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de effectendienstverlening van ABN AMRO Bank N.V. inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven producten en diensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Ver-enigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen. Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven diensten en/of producten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO Bank N.V. op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven diensten en/of producten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO Bank N.V. is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van diensten en/of producten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen.

16

Impact investing Blijven ondernemen, maar dan met een maatschappelijke betekenis.

(bron: Hein van der Loo, ABN AMRO MeesPierson)

Ontwikkelingshulp hun bedrijf willen blijven ondernemen, maar dan met een maatschappelijke betekenis. De ondernemende geest leeft zo voort in de bestemming van het geld.’

Financieel rendement én een betere wereld Impact investing is een ondernemende aanpak om op verschillende gebieden de wereld te verbeteren. Volgens de pleitbezorgers levert het meer op dan gewone schenking. Een gesprek met entrepreneurs Frank van Beuningen en Margaret McGovern en directeur Instituten & Charitas Banking bij ABN AMRO MeesPierson, Hein van der Loo. Wat houdt impact investing in? Hein van der Loo: ‘Investeren in bedrijven die bijdragen aan een oplossing voor maatschappelijke vraagstukken of milieuproblemen en tegelijkertijd financieel rendement opleveren.’ Frank van Beuningen: ‘Het mooie van deze constructie is dat je met dezelfde euro meer kunt bereiken dan met een pure schenking. Je krijgt je investering terug en kunt het geld weer opnieuw inzetten. Ook voor de ontvangende partijen voegt impact investing waarde toe. Het brengt hen in contact met investeerders, zet aan tot meer zelfstandigheid en vergroot hun zelfbewustzijn.’

Volstaat doneren niet langer? Van Beuningen: ‘Ontwikkelingshulp en liefdadigheid zullen altijd een belangrijke rol blijven spelen. Impact investing is een mooie aanvulling.’ Margaret McGovern: ‘Het is wel een markt met potentie. Sommige prognoses gaan uit van een groei tot 500 miljard dollar in de komende tien jaar. Impact investing is risking away, in plaats van giving away.’ Van der Loo: ‘Dat moeten impact investors zich wel realiseren: de risico’s zijn groter dan gemiddeld. Het gaat veelal om bedrijven die nog in de beginfase verkeren en nog geen bewezen track record hebben.’

Richt impact investing zich uitsluitend op bedrijven in ontwikkelingslanden? Van Beuningen: ‘Dat hoeft niet. Het draait om investeringen in ontwikkelingen met een relatief grote impact. Dat kan ook in Europa en de VS.’ McGovern: ‘Een mooi voorbeeld is Specialist People, een Deens bedrijf dat mensen met een autistische stoornis inzet als IT-consultant en verwacht één miljoen mensen met deze

Op welke manier kan impact investing vorm krijgen? Van der Loo: ‘Via directe beleggingen of via een beleggingsfonds dat investeert in impactvolle projecten. De tweede optie biedt meer risicospreiding, maar minder persoonlijke betrokkenheid.’ McGovern: ‘Rechtstreekse beleggingen blijven belangrijk. Sommige projecten zijn voor beleggingsfondsen te riskant, terwijl ze wel veel maatschappelijke impact kunnen hebben.’ Van Beuningen: ‘Die bedrijven hebben behoefte aan beleggers die deze potentie zien en met dat eerste geldbedrag over de brug durven te komen. Vertrouwen is een heel belangrijk woord bij impact investing. Het gaat erom dat je samen de wereld wilt verbeteren vanuit een gezamenlijk vertrouwen in de toekomst.’ Van der Loo: ‘Conscious capital wordt steeds belangrijker. Je kunt geld aan je kinderen schenken, maar het ook investeren in hun toekomst en een betere wereld.’

Van links naar rechts: Hein van der Loo, Margaret McGovern en Frank van Beuningen

kaanse platteland vervangen en dragen zo bij aan een betere luchtkwaliteit en lagere kosten voor de eindgebruiker; de zon is immers gratis.’ Van Beuningen: ‘Er is een groot spectrum aan investeringsmogelijkheden. Dat maakt het extra interessant: je kunt beleggen in zaken die je het meest aan het hart gaan, zoals water, landbouw, onderwijs of gezondheidszorg. Daarnaast kun je je

‘Vertrouwen is heel erg belangrijk bij impact investing’

Wie is wie? Frank van Beuningen is oprichter van de Put Your Money Where Your Mouth Is Community (PYMWYMIC), die kapitaal en social entrepeneurs bij elkaar brengt en beleggers adviseert over impact investing. Hij heeft zijn sporen als ondernemer verdiend als directeur van Gaastra Sails. Margaret McGovern is mede-oprichter van SOCAP/Europe en partner bij PYMWYMIC. Hein van der Loo is Directeur Instituten & Charitas Banking bij ABN AMRO MeesPierson.

Van Beuningen:

stoornis aan werk te kunnen helpen. Een andere aansprekende onderneming is SolarNow, een Nederlandse producent van verlichting op zonneenergie. Deze lampen moeten traditionele petroleumlampen op het Afri-

Socap/Europe

expertise inzetten. Veel impact investors zijn persoonlijk betrokken bij de projecten waarin zij beleggen.’ Van der Loo: ‘Dat spreekt ondernemers bijzonder aan. Veel mensen die vermogen hebben opgebouwd met

Van 30 mei tot en met 1 juni vindt in Amsterdam het eerste Europese congres van Social Capital Markets (SOCAP) plaats. Doel is sociaal ondernemers en beleggers met elkaar in contact te brengen. ABN AMRO MeesPierson is hoofdsponsor van dit evenement. Meer informatie over SOCAP/Europe en het congres: http://europe.socialcapitalmarkets.net

Vrijwilligerswerk

Handen uit de mouwen voor maatschappelijke projecten ABN AMRO Foundation stimuleert vrijwilligerswerk van medewerkers. ABN AMRO Bank wil een belangrijke rol spelen op het terrein van duurzame ontwikkeling en maatschappelijke betrokkenheid. Hierin speelt de ABN AMRO Foundation,

een stichting die maatschappelijke projecten ondersteunt, een belangrijke rol. Deze stichting is ontstaan uit het samengaan van het maatschappelijke programma van ABN AMRO en Stichting Fortis Foundation Nederland. De bank stimuleert op deze manier onder andere vrijwilligersactiviteiten van de medewerkers. Zij kunnen bo-

vendien een bijdrage vragen voor specifieke projecten waarbij hun team of afdeling betrokken is. Voorbeelden zijn het geven van een gastles ‘omgaan met geld’ op een basisschool, workshops internetbankieren voor senioren, het coachen van VMBO-leerlingen bij hun beroepskeuze, leeshulp e.a. Verder organiseert de ABN AMRO Foundation elk jaar een aantal grotere en kleinere landelijke evenementen waarin collega’s hun maatschappelijke betrokkenheid kunnen laten zien.

Lokaal

Bij veel projecten gaat het om lokale initiatieven binnen het dorp of de stad

van een ABN AMRO-kantoor. Zo bezochten de medewerkers van het ABN AMRO MeesPierson-kantoor Zeist in maart Huize Valckenbosch in die plaats. Huize Valckenbosch is

een verzorgingstehuis op antroposofische grondslag. Aandacht en respect voor de ander en zorgvuldige bejegening zijn kernwaarden van het tehuis. Het balkon van het huis werd door de medewerkers van ABN AMRO MeesPierson leeggeruimd en voorzien van plantenbakken met bloemen. Het verzorgingstehuis kreeg namens de ABN AMRO Foundation een cheque van 700 euro aangeboden, die de bewoners kunnen besteden aan een ecologisch verantwoorde duurzame tuinset. De gift en werkzaamheden werden in dankbaarheid aanvaard.

Uitgave 21-05-2011 www.abnamromeespierson.nl