Pag 04 : Wat als wij de verkeerde koers opgaan? Pag 08 : Chileense toren Pag 12 : Design September

ak

Maak het verschil met SmartZone tot

261

-24 E-punten!

• Intelligente vochten CO2-gestuurde afvoer van vervuilde lucht • Ventileren waar de bewoner zich bevindt dankzij het revolutionaire SmartZone-principe

●● Pag 04 : Wat als wij de verkeerde koers opgaan? ●● Pag 08 : Chileense toren ●● Pag 12 : Design September

architectenkrant

EVO I I

www.renson.be

maandelijks - 17de jaargang - juni/juli 2012 - P505193 - afgiftekantoor Brussel X - ISSN 1374-5352 - verschijnt niet in juli. Verantwoordelijke uitgever: P.C. Maters, Jules Lahayestraat 82, 1090 Brussel - www.architectenkrant.be

architectenkrant_NDL_0312_100x100.indd 1

15/03/12 08:49

Special : Duurzaam bouwen: naar een technologische weerspannigheid… ‘Een innovatie, dat is een geslaagde weerspannigheid’

internationaal

Part(s) in Display - @Material Connextion - New York 04-11-2009

Algoritmische ontwikkeling

ArchX

brengt structuur!

OPEN

SAMENWERKING

manage your office

ArchiCAD.be

NH

lll

Fornes verdedigt een rigoureuze en ‘pragmatische’ benadering van architectorale experimenten door prototypes - die digitaal op schaal 1:1 zijn ontworpen en vervaardigd te vergroten. Elk project is voor hem een nieuwe werkfase, een kans om de grenzen van de digitale productie en de resistentie van materialen

www.archx.eu

Sp

Marc Fornes staat model voor de jonge generatie architecten die experimenteren met het potentieel van de digitale tool. Hij werkt met een technische en epistemologische mutatie ontstaan door het gebruik van computergesteunde ontwerp- en fabricatietechnologie tools (CADCAM). In zijn laboratorium THEVERYMANY™ gebruikt hij het algoritmeschrift voor de ontwikkeling van ‘expliciete en gecodeerde protocollen’ die op informatica gebaseerde opvallende architectuurvormen genereren.

De habitat legt een analytisch kader bloot dat een continuüm schetst over de meest intieme relatie die we met de wereld hebben tot aan vergaande politieke vraagstukken. Het dictaat van ‘duurzame ontwikkeling’ dat van meer dan twintig jaar geleden dateert, ontpopt zich als één van de doelstellingen binnen de internationale gemeenschap. Maar de grote diversiteit aan duurzaamheidconcepten vergemakkelijkt niet de praktische interpretatiefase van de politieke normen met betrekking tot de collectieve doelstellingen die onderdeel zijn van het economisch globaliseringproces en de actuele politiek. Zoals elke maatschappelijk vorm, dient het concept van ‘duurzame ontwikkeling’ specifieke belangen, maar het presenteert zichzelf als een op een consensus berustend belang. Het heeft zich als zo vanzelfsprekend in de tijdgeest genesteld, zoals een bereikt resultaat waarvan men het ontstaan vergeet. “We blijven geconfronteerd met een asymptotische inflatie van domheid en middelmatigheid. De overregulering is meer verwant aan technologisch consumentisme dan aan de verdediging van het ophanden-zijn van een kortetermijngeheugen”, verklaart Rudy Ricciotti. “Het vraagstuk van duurzame ontwikkeling is een enorme discussie, verheven tot de orde van het goed geweten tegen de achtergrond van politieke dwaasheid”, vervolgt hij. Rudy Ricciotti, trouw aan zijn actief engagement, stelt degenen aan de kaak die van duurzame ontwikkeling een nieuwe handel maken en wijst met de vinger naar de nieuwe in het groen geklede priesters, die nieuwe ‘sluwe vossen van de tempel’. “Rudy Ricciotti (...) hekelt profiteurs van allerlei slag, de angstige vaak medeplichtige zwijgers, zekere bureaucraten, de bluffende lafheid van degenen die ecologische redeneringen op het ritme van de grote kassa’s van het ondernemingsklimaat inzetten”, gaat Edouard François verder. “Wanneer architecten door de crisis in de bouw en, bijgevolg, de schaarste aan opdrachten, het zwijgen wordt opgelegd en om maar niet te spreken van een zekere volgzaamheid, roept Rudy Ricciotti zoals gewoonlijk luid en duidelijk, dan pleit hij voor meer loyaliteit, voor een noodzakelijke schoonmaak van het esthetisch panorama opdat men zich eindelijk kan richten op een reflectie en toespitst handelen op de essentie: een intelligente architectuur wordt vanzelfsprekend ‘met’ het milieu gedaan, zij is in de eerste plaats tastbaar en ten dienste van de mens”, concludeert hij.

06-10 Kubus_adv45x35mm.indd 5

09-06-10 13:54

✖

l l l - die plotseling spectaculaire vormen

laten ontstaan op een complexe geometrie - steeds verder te verleggen; een non-conforme architectuur die hij ‘in de werkelijke wereld’ wenst te introduceren. Marc Fornes heeft onder andere voor Zaha Hadid Architects gewerkt aan het project voor een mediatheek in Pau, ook werkte hij nauw samen met François Roche. Marc Fornes overbrugt de grenzen tussen design, moderne kunst en architectuur in zijn Factory van een nieuw genre. In de Verenigde Staten hebben of zullen verschillende van zijn projecten de staat van virtueel prototype of model verlaten om te worden uitgevoerd: Plasti (K) Paviljoen van de universiteit van Washington in St. Louis, Gate Wave in Redondo Beach en Tree House in Miami. Hij wordt niet ingedeeld in het vakje van duurzame architectuur, maar is zijn tijd vooruit door

“

Gevoelsmatige relatie met zijn omgeving

de ene keer met nanotechnologische onderzoekers, dan weer met visionaire kunstenaars te werken. Ze bouwen nauwelijks, maar denken veel na, ze bedenken hybridenwoningen die rekening houden met onze complexe nomadische levensstijl, tussen zowel het privé- als gemeenschappelijke leven, de intieme en sociale sfeer: membranen, architecturale schillen die de affecten van hun bewoners reflecteren, enz. De concepten die Marc Fornes ontwikkelt zijn eveneens een extensie van de verbeelding. De veelheid van mogelijke fysiekmorfologische indelingen op basis van wiskundige

“

formuleringen biedt een variatie aan woonindelingen, zoals individuele transfers die de relatie die iemand met zichzelf heeft verwoorden naar de andere. Er zijn geen hoeken in deze megastructuren van wit aluminium, ontworpen en vervaardigd uit 3D modeling software in zijn studio in Brooklyn. Zonder begin of einde lijken ze op koraalriffen waarbinnen men kan bewegen en waarvan de tientallen zuignappoten zoeken naar steun op de grond, tegen de muur, aan het plafond. Het doel van zijn onderzoeken? Ontsnappen aan de rechte en tweedi-

mensionale lijnen die, volgens hem, nog steeds de hedendaagse architectuur beheersen. Hoe dan? Door het ontwerpen van modellen van morfologische veranderingen die hun eigen potentieel van nieuwe combinaties integreren, door het presenteren van ‘een esthetica voor een onwaarschijnlijke toekomst’. Het paviljoen NonLin/Lin is een prototype dat een aantal architectorale experimenten voorstelt op basis van het onderzoek naar de vorm (ontwikkeling van de oppervlakte), de beschrijving van de vorm (compositie van de niet-lineaire elementen), de modellering van informatie (het opnieuw samenstellen van data), de generatieve hiërarchie (verdeelde netwerken) en de digitale realisatie (de logistiek rond de productie). Het project wordt niet beschouwd als een essentieel deel van een grote structuur of gebouw. Het wordt niet

beschouwd als een kunstinstallatie en is evenmin bestemd om door onderwijsinstellingen opgenomen te worden. Het werd ontworpen om ruimtelijke ervaring te bevorderen: men kan erop zitten, eraan hangen, het oversteken, het beklimmen. Deze prototypische structuur is gebaseerd op onderzoek naar transformaties: van de ene toestand in de andere. Het project is ontworpen als gevolg van een zeer expliciet onderzoek van het ontwerp en de bouw vanaf de elementen van een coherente omgeving. De structuur vormt een excentriek universum waar vertrouwde elementen verschijnen, zoals openingen, diepte van de ruimte, grenzen, enz. Dit visueel kader geeft de kijkers de mogelijkheid om hun ongeloof te overwinnen, terwijl culturele verwijzingen of analogieën van de natuur (koralen, bloemen) aan het project worden toegekend.

NA-ISOLATIE MUREN, YELLO BY ISOVER

Blaas uw woning de toekomst in

Yello-by-ISOVER is een isolatieoplossing waarbij glaswol wordt ingeblazen in de spouw tussen binnen- en buitenmuur. De ingreep is zeer beperkt, de kosten zijn minimaal en het resultaat is onmiddellijk voelbaar. Uw wooncomfort neemt toe en uw energieverbruik is een pak lager. Bovendien betekent spouwisolatie een duurzame meerwaarde voor uw woning bij verkoop of verhuur ! Yello-by-ISOVER wordt enkel geplaatst door gespecialiseerde plaatsers. Zo garandeert ISOVER een perfecte kwaliteit en het beste rendement.

BEZOEK ISOVER HAL 5 N° 201

Meer weten ? Surf naar www.yellobyisover.be of www.isover.be

NonLin/Lin Pavilion

Zoekertjes

Architectenkrant

De kleur van BIM is groen met EcoDesigner

maandblad uitsluitend bestemd

Plaats een zoekertje via www. architectenkrant.be

Adv inblazen YELLO 105X145.indd 1 voor de professionelen in de architectuur www.architectenkrant.be Jules Lahayestraat 82, 1090 Brussel

Maar NonLin/Lin Paviljoen is niets anders dan een bouwexperiment in een specifieke culturele en economische context. Marc Fornes heeft veel workshops geleid en is recensent op verzoek van de Architectural Association, de Royal College of Art, het Pratt Institute, de universiteit van Columbia en de universiteit van Pennsylvania. Hij blijft zijn onderzoek en zijn blog in New York ontwikkelen. Zijn werk wordt wereldwijd tentoongesteld in tal van musea en galeries, waaronder in Londen, Berlijn, Frankfurt, Calgary, Lyon, New York, Los Angeles en Peking. Hij is de bedenker en uitgever van ‘Scriptedbypurpose’, de eerste tentoonstelling die zich uitsluitend richt op het scriptproces in het ontwerp. Hij was commissaris van de Europese afdeling van de Architectuur Biënnale in Beijing. ✖

TE HUUR : bureelruimte 108 m² op gelijkvloers. AAA ligging op toegangsweg naar Leuven. In directe omgeving van UZ Gasthuisberg en IMEC. Alle nodige voorzieningen aanwezig,instapklaar. EPC waarde 169. Contact : 0498/64.34.90 of per E-mail [email protected]

Tel. 02 772 40 47 - Fax : 02 771 98 01

25/01/12 09:06

[email protected] Redactie [email protected] (hoofdredacteur): + 32 (0)476 74 96 53 [email protected] Publication Manager / Advertenties Bea Buyse: Tel. + 32 (0)477 77 93 68 [email protected]

JAMAER ARCHITECTEN (Hasselt) zoekt een stagiair (bij voorkeur 1j. stage voltooid) voor versterking team. Kennis Autocad is noodzakelijk. Sollicitaties sturen naar [email protected]

Totaal bereik : 13.700 exemplaren. Artikels, foto’s en tekeningen in het redactioneel gedeelte van de Architectenkrant bevatten geen publiciteit; producten en bedrijven worden hier uitsluitend vermeld ter informatie van de lezers. Artikels met informatie van eerder publicitaire aard worden opgenomen met de vermelding “productinfo, publireportage,…”. Alleen de auteurs zijn verantwoordelijk

CMYK

voor de artikels, foto’s, illustraties en standpunten die

Met dank aan Dit nummer 261 van Architectenkrant wordt u

ECODESIGNER LOGOS GREEN PANTONE: P364C GREEN CMYK: C65 M0 Y100 K42

in de Architectenkrant verschijnen. Verantwoordelijke uitgever: Philippe C. Maters Jules Lahayestraat 82, 1090 Brussel

aangeboden in samen­­­­werking

[email protected]

met de volgende bedrijven:

Maatschappelijke zetel:

CIA, DERBIGUM, FERMACELL, GYPROC, HOUTINFOBOIS, ISOVER, KNAUF, KUBUS, KUBUS, OVAM, POLYREY, PRIMAGAZ, RENSON, SAINT-GOBAIN, STO, XATRAX

Jules Lahayestraat 82, 1090 Brussel

new ATON Publishing sprl,

www.kubusinfo.be

BE 0830.222.307 B&W

Copyright

B&W

2012 - new ATON Publishing sprl. Alle rechten voorbehouden, die van vertaling inbegrepen. Paraît également en français.

06-12 Kubus_advEcoD_v4.indd 1

14-06-12 12:54

F. Hundertwasser, drie voorbeelden van ‘your window right’, Wenen, Oostenrijk, 1972.

F. Hundertwasser, Die Fünf Häute des Menschen, Inkt op papier, 296 mm x 210 mm, 1997. Tekening gemaakt voor de cover van het boek Pierre RESTANY, Hundertwasser, le peintre-roi aux cinq peaux : le pouvoir de l'art, Keulen, Taschen, 1998.

internationaal

Wat als wij de verkeerde koers opgaan? Sp

In ons nummer 251 van augustus/september 2011 hebben we uitgebreide fragmenten opgenomen uit het artikel ‘Petit parcours dans l’Histoire’ dat in nummer 23 verscheen van Constructif, een tijdschrift uitgegeven door La Fédération Française du Bâtiment. Naar aanleiding van deze publicatie, diept Romain Remaud, promovendus met specialisatie ‘Geschiedenis van de milieuarchitectuur’, zijn beschouwingen uit en komt weer terug op de noodzaak om binnen de architectuur verder te gaan dan eenvoudige ecologische kwesties.

Onder de grote technologische revoluties die de geschiedenis van de architectuur opluisterden, hebben de laatste ongetwijfeld betrekking op het succes van cementbeton en gewapend beton op de bouwplaatsen. Louis Joseph Vicat (omstreeks 1840) en later François Hennebique (omstreeks 1880) zetten de materialen en technieken die de duurzame architectuur - zowel op constructief als op formeel gebied radicaal hebben veranderd - duidelijk op een rijtje. Het beton beperkt de wanddikte, maar verleent onder andere aan gesloten hoeken weer een aantrekkelijkheid en de toepassing ervan in de bouwkunde geeft ongekende vormen aan bruggen zoals men dat kan ziet bij de Mativa brug door Hennebique gebouwd vlakbij het park van Boverie tijdens de Wereldtentoonstelling van Luik in 1905. Maar het einde van de 19e eeuw wordt vooral gekenmerkt door de verwoestende branden zoals die van Chicago in 1871 of die van Boston het jaar daarop en in 1887 veroorzaakt de brand in de Parijse Opera

Comique tenminste 85 doden. Hennebique heeft goed rekening gehouden met dit probleem en combineert de naam van zijn jonge bouwbedrijf in gewapend beton met de leus ‘geen rampzalige branden meer’. In de 19e eeuw werd de strijd tegen het vuur dus gedeeltelijk overwonnen en de problematiek inherent aan die tijd werd aangepakt door het gebruik van gewapend beton dat onmiddellijk leidde tot nieuwe architectorale vormen. Aan het eind van de 20e eeuw doemden nieuwe problemen op en geen enkele oprechte architect kan vandaag de dag nog bouwen zonder rekening te houden met het milieubeleid en met de in de jaren ’80 door het asbestschandaal opgeworpen kwestie van de niet-schadelijkheid in de bouw. Hoewel nog steeds veel problemen optreden, zoals in het geval van de vlamvertragers en met name de polygebromeerde difenylether1 , waaronder in het kielzog van de massale publieke opinie alle be-

langhebbenden in de sector aangespoord werden waakzaam te zijn, zelfs wanneer de wetgevers nog steeds achter de moeilijke vragen rennen die door de meest alerte aanhangers van de milieuarchitectuur ter tafel zijn gebracht. Voor het overige wordt de strijd eerder gewonnen via de onderschreven resonantie tussen ecologie en economie en alleen ondersteund door een oprecht begrip van de milieuproblematiek. Men beseft immers dat terwijl de samenleving tot aan de overmaat betrokken is, het individu nog steeds moeite heeft om zich betrokken te voelen. Maar hoe zit het met het milieu bij de bouwactiviteiten?

die eerder een economische prestatie oproepen dan een reële ecologische voorkeur.

Halverwege blijven steken?

Rudy Ricciotti bevestigt met zijn boek H.Q.E., een geestig pamflet dat weliswaar in sommige opzichten op kritiek stuit, dat “hoofdzakelijk industriële- en energielobbyisten het verrijkende karakter van dit nieuwe ideologische mechanisme hebben begrepen [...]. Ze weten flinke pressie te leggen op de wijze waarop [de reglementering] het overschot aan voorzieningen voor warmteuitrustingen verder zal bevorderen [...]; het meer lucht blazen in de leidingen om er meer uit te zuigen is een revolutionair en idyllisch project geworden”.2

“Verminder mijn consumptie” roept de klant, die hiermee op beleefde wijze “verminder mijn uitgaven” bedoelt. Het is dus een symptomatische constatering als men volstaat met het praten over lage energie gebouwen en hoge energie-efficiëntie, termen

Men zou kunnen aannemen dat enkel het resultaat van belang is, zolang het maar feitelijk is dat het behalen van geloofwaardige doelstellingen, in de zin van het beperken van de consumptie, van vitaal belang is. Toch is het jammer om de ecolo-

gische bouwactiviteiten terug te brengen tot het eenvoudige beheer van energie en niet-schadelijkheid van de binnenomgeving, kortom tot nieuwe technische oplossingen waaraan de conceptie is onderworpen, wat ondanks alles, min of meer van alle tijden is. Het ‘revolutionaire en idyllische project’ dat Ricciotti op ironische wijze voorstelt zou toch levensvatbaarheid moeten hebben, maar het heeft tot op heden slechts een speculatief zeepbeleffect op het hier en daar bespaarde equivalent aan een ton olie opgeleverd. We zijn dus bezig iets prachtig te bewerkstelligen met de koers recht vooruit in de bocht, want als de technische revolutie met de komst van het beton de architecten heeft bewogen om nieuwe vormen te bedenken, worden met het verschijnen van de ecologische noodzaak technische antwoorden geboden die samengevat kunnen worden als een wedloop op het ‘overschot aan warmtevoorzieningen’. Meer turbofan mechanische ventilatie, beter energiemanagement, meer condensatieketels en driedubbele beglazing; maar er is geen algemene bezinning over de structuur en de vorm waarmee het immers mogelijk is om gelijkwaardige prestatieniveaus te behalen. Wat had men tegen Hennebique kunnen zeggen die zich tevreden stelde met het overbruggen van de omleiding door het bouwen van Le Pont des Trous van gewapend beton in Doornik?

De vergelijking met de komst van het beton is niet zo vergezocht als dat zij op het eerste gezicht lijkt. Deze omwenteling werd mede veroorzaakt door de noodzaak om oplossingen voor technische problemen te vinden als gevolg van economische en sociale kwesties en vooral als gevolg van het industrialiseringsproces. De architecten die zich vervolgens meester maken van dit materiaal om nieuwe creatieve en constructieve processen uit te vinden, transformeren dus in slechts 20 jaar een technische innovatie in een onwrikbare architecturale revolutie. De geschiedenis van de milieuarchitectuur is voor een groot deel aan deze twee decennia voorbijgestreefd, zij heeft slechts de technische aspecten uitgedragen en is vooral vergeten de onvermijdelijkheid van een veranderend tijdperk aan de kaak te stellen. Een kwestie van terminologie? De term ecologie betekent oorspronkelijk een ‘onderdeel van de natuurwetenschappen dat de relatie van het dier met zijn omgeving bestudeerd’3. Het terugbrengen van deze term tot het beheer van de consumptie of het dossier invoeren van technische oplossingen om een meetbaar doel te bereiken heeft dus weinig zin en komt neer op partij kiezen voor het geheel. Toch horen we tegenwoordig de brede zin van de betekenis ‘de studie van

de noodzakelijke voorwaarden voor een harmonieuze ontwikkeling van levende wezens: maatregelen om het voortbestaan van de bestaande soorten te verzekeren, het elimineren van factoren die het ecologisch evenwicht bedreigen, enz.’ 4. De term die vaak vanwege de brede mediabetekenis door velen te pas en te onpas wordt gehanteerd, heeft dus eerder betrekking op de biologie en de klimatologische opwarming dan de feitelijke wetenschap van de habitat in de zin van Oïkos (woonvorm waarbij wederkerigheid en gelijkheid centraal staat). Daarom gaat naar onze mening de voorkeur uit naar de term milieuarchitectuur waarbij het milieu inhoudt ‘dat wat aan alle kanten wordt omgeven’5, maar vooral ‘alle chemische, fysische, biologische en maatschappelijke factoren die, binnen een bepaald tijdsbestek levende wezens en menselijke activiteiten beïnvloeden’6 waarbij met de notie ‘beïnvloedende maatschappelijke factoren’ bijzonder rekening dient te worden gehouden. Deze architectuur zal dan oprecht en over het geheel genomen ‘revolutionair en idyllisch’ zijn. Eén van de vele voorbeelden Friedensreich Hundertwasser had het goed begrepen. Hoewel zijn onderzoek naar droogtoiletten en ‘phytoépuration’ (waterzuivering door middel van planten) dat hij in 1975 begon

tegenwoordig veel minder lachwekkend is, wordt aan zijn theorieën in 1997 opgenomen onder het thema ‘The 5 Skins’ nauwelijks nog aandacht geschonken. Dit idee dat in 1967 gestalte kreeg tijdens de campagne ‘Nacktrede für das auf das Anrecht auf die dritte Haut’ in Galerie Hartmann in München, speelt - in combinatie met dat van ‘het recht op het raam’ ontwikkeld in het in1972 gepubliceerd manifest ‘your window right - your tree duty’ - een grote rol in de hele carrière van Hundertwasser en hij laat realisaties ontstaan die, wat men er ook van denken mag, van een verbluffende originaliteit zijn. Voor Hundertwasser is het gebouw, dat bij hem onder dezelfde noemer valt als kleding, één van de ‘huiden’ van de mens, of hij zich nu binnen of buiten bevindt. De bewoner moet bijvoorbeeld in staat zijn om het uiterlijk een persoonlijke noot te geven, net zoals bij het kiezen van zijn overhemd7. Dat levert een interessant begrip op over wat een van de aspecten van de opleving van de architectuur zou kunnen vormen, die van de poreusheid van de muur. Een muur is vanzelfsprekend water- en luchtdicht. Maar er is ook een opening in gemaakt, vooral om de bewoners in staat te stellen rechtstreeks met de omgeving van het gebouw te communiceren om te kunnen zien wat hen omringt. Maar het is uiteraard

De tweede uitgave van de norm NBN D51-006

onmogelijk - vanwege de privacybescherming van de bewoners - om aan voorbijgangers zichtbaar te maken wat er binnenin het gebouw gebeurt. De voorbijganger vindt zichzelf oog in oog met een muur waartegen hij botst zoals een bij tegen een ruit. Maar als de bewoner de omtrek van zijn raam kwalificeert door het te versieren, geeft hij de voorbijganger de mogelijkheid het te onderscheiden, vanaf de straat en vanaf de binnenkant van het gebouw om het te identificeren als een karakteristieke woning van zijn medemens door diens handeling om er een persoonlijke noot aan te geven. Hij haalt hiermee de door de muur gevormde barrière tussen de binnen- en buitenkant weg waardoor de relatie met het gebouw radicaal verandert. Dit is een van de aspecten, in deze of in een andere vorm, waardoor de mens een ‘gevoelsmatige relatie met zijn omgeving kan creëren’8. Het gebouw vormt dan ook een omgeving voor de gebruiker die het zo weinig mogelijk wenst te vervuilen en het is geplaatst in een verwarmde omgeving. Er zijn echter ook nietsomatische effecten op de mens en het zijn juist deze effecten waarbij de architect een belangrijke rol speelt - verder nog dan die van een technicus - in een samenleving die al een koers is opgegaan en die op zoek is naar een originele en menselijke architectuur. Door zijn scheppende kracht kan alleen de architect de

noodzakelijke evolutie transformeren in een milieuarchitectuur via een revolutionair en idyllisch project. Hiervoor dient men het gebouw volledig in beschouwing te nemen, vanaf het ontwerp tot aan de sloop ervan, via de constructie en zijn bezetting, zonder daarbij ooit te vergeten dat, door zijn vorm, het gebouw ook een landschap vormt dat invloed heeft op de buitenkant. ✖ Bekende endocriene ontregelaars die men trof in veel bouwmaterialen en in grote doses in het vet van wilde dieren op zowel het land als in de zee. De PentaBDE en de DecaBDE werden in 2004 in de EU verboden, de DecaBDE bevindt zich echter nog steeds in een wetenschappelijke evaluatiefase. 2 RICCIOTTI Rudy, H.Q.E., Parijs, Transbordeurs, 2007. Pagina 10 3 Dictionnaire de l'Académie française, 9e editie, Parijs, A. Fayard: nationale druk., editie 2001. 4 Dictionnaire de l'Académie française, 9e editie, Parijs, A. Fayard: nationale druk., editie 2001. 5 Dictionnaire de l'Académie française, 9e editie, Parijs, A. Fayard: nationale druk., editie 2001. 6 Dictionnaire de l'Académie française, 9e editie, Parijs, A. Fayard: nationale druk., editie 2001. 7 In het manifest ‘Your window right - your tree duty’, dat in 1972 in Düsseldorf werd uitgegeven ter gelegenheid van de televisieuitzending ‘Wünsch dir was’, moedigt F. Hundertwasser de bewoner aan om zelf alle delen van de gevel die hij vanaf zijn venster kan aanraken, te versieren. 8 REMAUD Romain, ‘Psychologie urbaine : chantiers interdits au public et conception environnementale’ (Stedelijke psychologie: bouwplaatsen verboden voor het publiek en milieuontwerp), 09/12/2009, www.lemoniteur.fr, http://romainremaud.free.fr . 1

VOOrtaan OOk PrOPaangaS Propaangas: veilig, innovatief en milieuvriendelijk

A

beneden het MaaIVeld

ls architect of ingenieur speelt u een cruciale rol in Lage footprint de implementatie van innovatieve technieken die de uitgave van de norm NBN woning D51-006 staat op stapel. Hierdoor wordt het in de toekomst alleen duurzaamheid en De detweede energiezuinigheid van een Niet te onderschatten pluspunt is de niet milieuvriendelijkheid. Proom propaangasbinneninstallaties tot aardgasinstallaties, maar ook omschakelen of een gebouw naar eeneenvoudiger hoger niveau tillen. Een hele opgave om te bouwen paangas heeft een opmerkelijk lagere footprint dan stookolie, van stookolie naar propaan zal een stuk vlotter verlopen. gezien het groot aantal vernieuwingen in de bouwsector. want stoot 19% minder CO2 uit en geeft bij de verbranding Gelukkig staat u hiervoor niet alleen. Als energieleveranveel minder fijnstof, roet en rook vrij. Interessant om weten is cier blijft Primagaz voortdurend openzoek gaan naarvaak nieuwe Bovendien moet de propaangas leiding benedenperfect Na een lekkagemelding mag de mag Propaangas aardgas worden dat combineerbaar is met zonnepanelen, maaiveld uit één stuk bestaan. neetklep zich niet automatisch herom in bestaande aanverwante techniekengebruikt en producten, die insituaties combinatiehet met zonneboilers en andere alternatieve energiebronnen. openen wanneer de detector geen gas de energiebron, bijvoorbeeld stookolie, De gasleiding is uitgevoerd in stalen propaangas de weg openen naar een lagere footprint van ons buizen met gelaste verbindingen. meer registreert. De veiligheidsklep te vervangen. In heel veel woningen gebouwenpatrimonium.bevindt de te vervangen ketel zich in Belangrijk is ook dat de klant niet hoeft te investeren in een Het mag ook om koperen buizen gaan, kan uitsluitend, na controle door een gastank. Primagaz biedt tanks aan op huurbasis die zowel verbonden met hardsoldeerverbindindeskundige, handmatig worden de kelder. In de eerste uitgave van de Primagaz is als propaanleverancier actiefmocht in heel België engen, of om eenboven-als buis uit één stuk ontgrendeld. De gaslekdetector moet worden. norm NBN D51-006 propaangas ondergronds in de tuin geplaatst kunnen periodiek gecontroabsoluut nietGroep onder het maakt deel uit van de SVH Energy diemaaiveld in 27 landenuitgegloeid actief koper. HetBovendien spreektmoet voor zichbovendien dat in het gevalworden van een ondergrondse de muurdoorgang van de leiding naar leerd op zijn werking. Kortom, het is worden geplaatst. Dit gas immers is in het aanbieden van milieuvriendelijke enishernieuwbare tank het risico op bodemverontreiniging miniem is in vergelijde toestellen onder het maaiveld belangrijk dat de kwaliteitsvolle gasdan lucht, zodat bij een energieoplossingen. De zwaarder focus van Primagaz ligt op energieadking met stookolie. lekdetector aan de gepaste normering gasdicht zijn aan beide kanten. eventueel gaslek het gas zich zou vies waarbij propaan wordt aangeboden met voldoet. De detector is verbonden met ophopen in de kelder, in metcombinatie een zonne-energie, gaswarmtepompen en WKK-toepassingen. De en propaanketel nucontroleconsole ook onder het in demaaiveld, woonzone dus in de gevaarlijke situatie tot gevolg. De gaslekdetector betrouwbaremageen die de status vanplaatsen de veiligheid duidelijk tweede uitgaveen van deze norm die biedtgeencontroleconsole De klanten zijn vooral particulieren bedrijven kelder geplaatst worden mits het van een detectieweergeeft. Met behulp van duidelijke een technisch verantwoorde veilige In deals kelder moet een gekeurde aansluiting op aardgas hebben of die stookolieen niet wensen systeem. alarm- en foutmeldingen zal deze oplossing die een propaantoestel in de gasdetector staan, die vlak bij de verwarmingsbrandstof. kelder, en dus onder het maaiveld, bodem gemonteerd is. De gaslekdetec- de bewoners waarschuwen. Veiligheid voortaan toch mogelijk maakt. Hoog rendement, lage kostprijs Er mag zich slechts Uiteraard mag de veiligheid één hierbij toestel niet uit het oog worden Slechts één toestel en leidingen uit één dat stukvrijkomt bij de raffinage van Propaangas is een restproduct verloren. Primagaz werkt enkelruimte samen met installateurs die per toegankelijke De norm is duidelijk: er mag Het zich mag dan al aardolie en het ontginnen van aardgasvelden. hun vak voor 100% kennen en strikt alle richtlijnen opvolgen. onder het maaiveld bevinden. één toestel per toegankelijke een kleine speler zijn tenslechts opzichte van bijvoorbeeld stookSinds 2010 is trouwens de nieuwe norm NBN D051-006 in ruimte onder het maaiveld bevinden. olie, het kan toch een aantal niet teom onderschatten troeven voege getreden. schrijft voor dat de leiding van de tank Dat kan gaan een verbruikstoestel tor stuurt een magneetklep (normaalDeze t-stuk voor druktest voorleggen waar noch de eindklant u als voorschrijver moet binnenkomen kastjevan tegen de muur met een of een gasmeternoch voor propaangas. Bij gesloten) aan die, binnen of buiten het via Aaneen de uitgang de eerstetrapspropaanPropaan heeft menistrouwens meestal gebouw, het maaiveld wordt drukregelaar moet een T-stuk gemononverschillig voor kan blijven. multifunctioneel. U bovengemeenschappelijke tweedetrapsdrukregelaar die de druk geen gasmeter. Wie vroeger toch geplaatst op denaar leiding naar hetomzet naar teerdde worden. Het T-stuk lage maaktdruk het (37mbar) kan het gebruiken als hoofdof bijverwarming, omzijn te koken binnen gebruikelijke propaangasinstallatie van een onder het maaiveld. gemakkelijk om de binneninstallatie te en voor het sanitaire warm water. Het rendement van eenverbruikstoestel HRvoor de huishoudtoestellen en de ketel. Dankzij de gezagasmeter wilde voorzien om zijn Mocht er zich een gaslek voordoen, onderwerpen aan een dichtheids- en propaancondensatieketel is 4%tehoger dan diezelfde ketel menlijkenaar inspanningen van deHet wetgever, Primagaz verbruik controleren, moest die soortdan wordt de gastoevoer het drukproef. T-stuk wordt afgeslotenen zijn op stookolie. De aankoop vanhet een dergelijke ketel erkende installateurs is propaangas eenGaat veilige energiebron. boven maaiveld plaatsen. Metlevert al verbruikstoestel automatisch afgemet een metalen stop. het om de nieuwe norm er ookDaarbij een ‘ondermagneetklep. Het ook onderhoudsvriendelijk een uitbreiding, dan moet dit een besparing op van ongeveer 2.500iseuro. komtsloten nog door dieDie bovendien is.T-stuk Een propaanketel grondse’ oplossing mogelijk. Absoluut sturings- en controlesysteem van de stroomafwaarts en in de nabijheid van dat sinds maart 2012 in Vlaanderen een premie van 150 euro vereist slechts een onderhoud om de twee jaar (en in Wallonië niet toegelaten is een installatie in de gaslekdetector en de elektromagnetide verbinding tussen het nieuwe en wordt uitgereikt aan wiekelder een nieuwe propaaninstallatie plaatst. om de drie jaar). die bestaat uit verschillende sche gasklep moeten volledig onafhan- bestaande gedeelte van de installatie toestellen met aftakkingen.

primagaz.indd 1

02 | december 2010

kelijk werken van het verbruikstoestel.

worden voorzien.

GAS-GAZ

Huis Gasdetectie Kelder

Gas

om alle opgestelde ve samen te kunnen voed voordeel dat de instal om later eventueel aa worden op het aardga Bij omschakeling naar alleen de regelaar in h vervangen worden do teller en ook de verbru zelf moeten nog omge bijvoorbeeld door het de spuitstukken.

Bovengrondse tank GAS-GAZ

Propaan

Propaan

Ondergrondse tank

Aardingspaal

T-stuk

Dienstkraan

Isoleerstuk

Sectioneerkraan (1/4 draai)

Tweedetrapsdrukregelaar vast of instelbaar Lage druk

Tank voorontspanner Drukbegrenzer

Stopkraan (1/4 draai) Elektroventiel met handbediende ontgrendeling (n.g.) Metalen gasflexibel

Omscha van pro naar aard voortaan eenvou

Controlepaneel v.d. gasdetectie Gasdetector voor propaangas

GAS-GAZ

Beschermkastje voor gas

Gasleiding

diameter en weers hoge temperaturen

Ideaal in afwachting van aardgas Aansluitschema voor een nieuwe propaangasinstallatie. Propaangas is een ideale oplossing voor woningen die nog niet

zo dicht mogelijk en zelfs het liefst 1 gemeenschappelijke tweedekunnen aansluiten op het aardgasnetwerk. Als de installatie tegen de gevel. De tweedetrapstrapsdrukregelaar

geplaatst wordt volgensmet de nieuwe norm, is het bijvoorafgegaan de overdrukregelaar wordt Bij een propaangasinstallatie schakeling enkel nodig om de sproeikoppen van de gasketel door een sectioneerkraan. Dat te meerdere verbruikstoestellen, wordt betekent een belangrijk pluspunt op er slechts één enkele gemeenschapvervangen. het vlak van veiligheid omdat het gas pelijke tweedetrapsdrukregelaar met een veel lagere druk de woning gebruikt in plaats van een tweedeMeer info? binnenkomt. Het debiet van deze trapsdrukregelaar voor ieder toestel. Surf naar www.primagaz.be of bel naar 0800/92.850 gemeenschappelijke tweedetrapsDeze drukregelaar wordt buiten het drukregelaar moet bepaald worden gebouw in een kastje geplaatst,

Niettegenstaande het propaangas moeten d gen binnen in het gebo berekend alsof het om installatie gaat. De dia binnenleidingen moete dat het maximale druk 1 mbar niet overschred de gemeenschappelijk drukregelaar en elk va toestellen. Ook moete van de installatie besta hoge temperaturen. D

6/06/12 16:21

wedstrijd

THE BLUE HOUSE/

De plaat die prima tegen een stootje kan

FERMACELL kan wel een tikkie hebben. En dat kunnen we niet van alle gipsplaten zeggen...! FERMACELL Gipsvezelplaten zijn niet alleen stootvast, maar ook geluidswerend, brandwerend, extreem belastbaar en vochtbestendig. Dat maakt ze tot de ideale afbouwplaat voor zowel nieuwbouw als renovatie. In iedere denkbare situatie.

Kijk op www.hetidealeplaatje.be

Het ideale plaatje is stootvast

Sp

Striptekenaar François Schuiten en architect bOb van Reeth zitten samen de jury voor. THE BLUE HOUSE/ is een initiatief van de Stichting voor Toekomstige Generatie. Bob van Reeth over de prijs:

Waarom heeft u het covoorzitterschap voor THE BLUE HOUSE/ aanvaard? Omdat ik het initiatief tot de wedstrijd waardeer. Het belangrijkste inzicht van de afgelopen eeuw is dat gebouwen het milieu geweld aan doen; Nieuwe gebouwen moeten eeuwen meegaan.

Plakt u dan geen leeftijd op een gebouw? De stedenbouwkundige footprint is eeuwig; het casco en de huid van een gebouw moeten 400 jaar meegaan. De installaties maximaal 30 jaar, de indeling van een gebouw 15. Voor de afwerking geldt 5 jaar.

Wat is voor u een duurzaam gebouw? Een gebouw dat kan veranderen en zich aanpast aan onvoorspelbare gebeurtenissen. Dat vertaalt zich in het gebruik van materialen, de structuur, de hoogte van gebouwen. Al deze facetten moeten gemaakt zijn voor zeer lange duur.

Heeft een duurzaam gebouw een betaalbaar prijskaartje voor particulieren?

Sp

Betaalbaar zeker, maar niet goedkoper. Goedkoper betekent vaak dat het dan minder goed gebouwd is. En dat legt een hypotheek op de duurzaamheid.

Kent u een voorbeeldgebouw? Steden staan vol met gebouwen, die anders worden gebruikt dan waarvoor ze ooit bedacht zijn. De culturele duurzaamheid van de architectuur ligt mij zeer na aan het hart. Ik zeg al 30 jaar dat de architect intelligente ruïnes moet bouwen. Neem deel aan THE BLUE HOUSE/ en win 5.000 euro & heel wat mooie publiciteit. Meer inlichtingen op www.bluehouseprize.be. Inschrijven kan tot 4 september. De prijsuitreiking vindt plaats eind november in Brussel. ✖

Gas is milieuvriendelijker… Van alle fossiele brandstoffen is aardgas het meest milieuvriendelijk. In België vertegenwoordigt aardgas bijna 25% van het voornaamste energieverbruik en dit verbruik zal in de komende jaren, vooral dankzij de ecologische voordelen, alleen maar toenemen.

Aardgas is de schoonste fossiele brandstof en stoot bij verbranding 25% minder CO2 uit waardoor de uitstoot van broeikasgassen wordt verlaagd. Bij de verbranding van aardgas ontstaat er geen roetvorming, er wordt weinig stikstof geproduceerd en het veroorzaakt dus geen zure regen. Het gebruik van aardgas verbetert zodoende de kwaliteit van de lucht

in de steden. Geen enkele conventionele transporttechniek kan met het ondergrondse transport via pijplijnen concurreren, of dat nu op het niveau van de bezette ruimte, de veiligheid, de energie-efficiëntie of het milieuimpact is. Van alle transporttechnieken levert het transport via pijpleidingen de laagste reële kosten voor de samenleving.

Aardgas kan eenvoudig worden gecombineerd met hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-energie. Een zonneboiler kan bijvoorbeeld de behoeften aan warm water per gezin tot de helft dekken. Voor het resterende 50% is aardgas dus de ideale aanvulling. Het energieverbruik is lager dankzij zuinige verwarmingsketels met een hoogrendement die een HR+ en HR TOP besparing opleveren. ✖

Op wie rekent u voor een duurzaam gebouwd Vlaanderen? Voor welke bouwproducten bestaan al gesloten materiaalkringlopen? Aan welke voorwaarden moeten gerecycleerde granulaten voldoen om opnieuw ingezet te kunnen worden in de materiaalkringloop? Wat is de impact van een gebouwelement in de loop van zijn hele levenscyclus?

Het milieuverantwoorde beheer van materialen is de belangrijkste missie van de OVAM. Milieuverantwoord materiaalbeheer in de bouw heeft zowel te maken met duurzaam materiaalgebruik als met duurzaam wonen. Bouwen en wonen zijn essentiële menselijke activiteiten met een grote impact op het milieu. We staan voor de uitdaging ons grondstoffengebruik verder te rationaliseren, ook in de bouwsector. Alleen kijken naar het afvalbeheer op het einde van de materiaalketen volstaat niet langer. We moeten de efficiëntie van de hele keten verbeteren. De OVAM heeft met het uitvoeringsplan ‘Milieuverantwoord materiaalgebruik en afvalbeheer in de bouw’ een duidelijke stap gezet van een klassiek afvalbeheer naar een verruimend materialenbeleid.

Volg ons op www.ovam.be/selectiefslopen en

www.ovam.be/bouwmaterialen

en www.ovam.be/bouwmaterialenmethodiek

© arch. Dethier

NIEUW!

Gratis rekensoftware voor de dimensionering van draagvloeren, platte en hellende daken in houtstructuur Volgens de laatste Europese normen (Eurocode 5)

©WTCB

www.houtinfobois.be Costanera Center, Chili - Alemparte & Barreda Architects

internationaal

Chileense toren Sp VOORDELEN ● ● ● ●

Snelle berekening via onze website Ruime keuzemogelijkheden Gebruiksvriendelijk Mogelijkheid om de details van de resultaten na te kijken

Ga naar onze website www.houtinfobois.be

_

Menu : Tools Tab : Rekensoftware st e re ot yp e.b e

_

Koningsstraat 163 - B 1210 Brussel Tel. +32 2 219 27 43 - Fax +32 2 219 51 39 E-mail [email protected] - Website www.houtinfobois.be

Het Costanera Center, een vastgoedcomplex gelegen in de gemeente Providencia in Santiago (Chili), had om economische redenen zijn 22-verdiepingen tellende toren tijdens de bouw verlaagd. Toch lijkt het erop dat de oorspronkelijk geplande bouw doorgaat, waardoor het gebouw met een hoogte van 300 meter het hoogste van Zuid-Amerika zal zijn.

Naar verwachting zal een totaaloppervlakte van 720.000m² ontstaan. Het bijzondere van dit vastgoedcomplex is dat men streeft naar de LEED Gold certificering. De beoogde strategieën voor deze certificering zijn van verschillende orden: een groen dak, het gebruik van een metalen structuur in gerecycled staal, de energie van het kanaal in de buurt wordt benut als natuurlijk klimaatsysteem en er is tevens een complex gepland voor de terugwinning van regenwater en het opnieuw voeden van het kanaal. Tijdens de bouwwerkzaamheden zal het milieuaspect in de gaten worden gehouden, vooral met betrekking tot de gasuitstoot, de geluidshinder en de recycling van afval. Torre Costanera is ontworpen door de Argentijnse architect César Pelli

“

Een metalen structuur in gerecycled staal

en is thans toevertrouwd aan het architectenbureau Alemparte & Barreda Architects. César Pelli is bekend voor het ontwerp van talrijke hoge gebouwen. Zijn beroemdste wolkenkrabbers zijn de Petronas Towers in Kuala Lumpur (Maleisië) met een hoogte van 450 meter, 88 verdiepingen, 76 liften met een hoge snelheid en 20 roltrappen. Pelli vindt dat wolkenkrabbers een belangrijke rol spelen in de stadsstructuur: “Naar mijn mening hebben wolkenkrabbers, zoals vroeger de kathedraalto-

“

rens, een functie voor het bepalen van het stadsilhouet.”

Andere belangrijke werken die hij realiseerde zijn onder meer de bouw van de JFK International Airport in New York, de Amerikaanse ambassade in Tokio (Japan) en het World Financial Center in het centrum van Manhattan (New York). Hij was tussen 1977 en 1984 eveneens decaan van de Faculteit voor Architectuur van de prestigieuze Yale Universiteit.  ✖

materialen

Productinfo

Uniek 3 mmwaterdichtingssysteem met Derbibrite®NT krijgt Technische Goedkeuring Derbigum, de Belgische specialist in waterdichtings- en energiebesparende dakbedekkingsmaterialen, blijft zijn pioniersrol waarmaken want het heeft voor zijn dakafdichtingssysteem met Derbibrite NT een Technische Goedkeuring ATG van het BUtgb ontvangen.

Verbeelding krijgt vorm Gyproc biedt U de oplossingen

Dankzij een doorgedreven research en verfijning van zijn Derbibrite NT, en bijhorende producten, is Derbigum er nu in geslaagd een Technische Goedkeuring met Certificatie van de Belgische Unie voor de technische goedkeuring in de bouw (afgekort Butgb) te ontvangen voor een dakdichtingssysteem met een waterdichtingsmembraan van 3 mm.

Derbibrite NT is een wit reflecterend bitumineus membraan uit het gamma Derbigum-producten. Dankzij “Nieuwe Technologiën” - vandaar de benaming “NT” - bezit het uitzonderlijke eigenschappen. Zo heeft het dankzij de exclusieve acrylaatcoating zeer hoge waarden voor reflectiviteit (81%) en emissiviteit (81%). Dit wil zeggen dat Derbibrite NT 81% van de zonnestralen weerkaatst én dat het bovendien 81% van de opgenomen warmte terug afgeeft aan de lucht in plaats van het door te geven aan de onderliggende ruimtes. De nieuw ontvangen ATG beschrijft zeer duidelijk de toegelaten plaatsingsmethodes voor Derbibrite NT: gelijmd met Derbibond® kan de plaatsing zowel eenlaags als tweelaags gebeuren. In dit geval worden dan enkel de overlappingen gevlamlast. Volledig gevlamlast mag de plaatsing enkel tweelaags gebeuren.

SILVER

SILVER

Uw gids in duurzame en innovatieve afbouwsystemen SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM NV Divisie GYPROC Sint-Jansweg 9 - Haven 1602 - B9130 KALLO Tel.: +32 (0)3 360 22 11 - Fax: +32 (0)3 360 23 80 www.gyproc.be - [email protected]

lll

De ATG kan gedownload worden vanop de website www.derbigum.be Corporate_Gyproc_C2C_NL.indd 1

5/06/12 08:25

materialen

Productinfo

Houtbouw: energiebesparing en betere milieuprestaties Warm en natuurlijk … zijn zowat de meest gebruikte omschrijvingen van hout. En terecht! De intrinsieke kwaliteiten van hout maken het tot een uitgelezen materiaal in de huidige trend van energie- en milieubewust bouwen. Hout is één van de weinige materialen dat bij gebruik quasi identiek is aan zijn oorspronkelijke toestand, zoals door de natuur gemaakt ! Dankzij de lage grijze energie – d.i. de totale hoeveelheid energie nodig voor een materiaal, van productie tot recyclage met inbegrip van verwerking, transport , ... - is hout een uitzonderlijk materiaal in milieucontext. Het vertragen van de klimaatopwarming, de afname van de reserves fossiele brandstoffen en de stijgende elektriciteisprijzen zijn redenen om het energieverbruik zoveel mogelijk te beperken.

Dit is een uitgelezen kans om de troeven van hout uit te spelen en te benutten ! Meer info : www.houtinfobois.be

FERMACELL Greenline reinigt de lucht Veel mensen kunnen opgelucht ademhalen. Met FERMACELL Greenline, de gipsvezelplaat die schadelijke stoffen absorbeert en duurzaam bindt, wordt de lucht en daarmee het binnenmilieu aanzienlijk verbeterd. De luchtkwaliteit in bijvoorbeeld woonkamers, klaslokalen, kantoren en patiëntenkamers is vaak slecht. De oorzaak is te vinden in de gebruikte bouwmaterialen, vloerbedekking, meubelen, apparatuur en isolatiematerialen, die allemaal schadelijke stoffen kunnen uitstoten. De door het Duitse Eco Institut geteste en bevestigde natuurlijke reinigingskracht van Greenline werkt langdurig, ook onder afwerkingslagen. Het is een nieuwe dimensie in gezond bouwen. Er zijn Greenline Gipsvezelplaten voor

wanden en plafonds en Greenline Vloerelementen. Bovendien zijn er Greenline lijmen voor platen en vloerelementen.

Energiezuinig renoveren kan je leren op www.renovatie2020.be Op zondag 20 mei 2012 vindt opnieuw de Vlaamse Renovatiedag plaats. Voor kandidaat-verbouwers het uitgelezen moment om op één zondagnamiddag verschillende renovatieprojecten te gaan bekijken en er unieke ideeën op te doen voor hun eigen project. Hoe creëer je met een eenvoudige ingreep een schat aan ruimte? Hoe laat je meer licht binnen? Hoe zorg je ervoor dat je aftandse rijwoning een geslaagde make over krijgt? Maar renoveren is meer dan louter esthetisch transformeren. Een renovatie is pas echt geslaagd als je te-

gelijkertijd ook de energieprestaties van je woning hebt opgekrikt. De website www.renovatie2020.be leert verbouwers (in spe) hoe dat moet. De website www.renovatie2020.be gidst renoveerders doorheen elk van de 4 stappen die leiden naar een energiezuinigere woning: 1. de isolatie van het dak en/of de zoldervloer, 2. de vervanging van enkele beglazing door hoogrendementsglas, 3. het plaatsen van een condensatieketel of een warmtepomp, 4. andere energiebesparende maatregelen: muurisolatie en vervanging van elektrische verwarming. Wie op www.renovatie2020.be één (of méér) van deze 4 stappen aanklikt, krijgt op een heel overzichtelijke en praktische manier uitleg over wat de overheid voor een welbepaalde situatie adviseert, welke oplossingen voorhanden zijn om aan deze richtlijn te voldoen, waar documentatie kan worden aangevraagd, waar verdelers en plaatsers te vinden zijn, van welke steunmaatregelen kan worden genoten, en wat de geschatte kost en terugverdientijd zijn. Bovendien worden tal van referenties getoond en kan de surfer getuigenissen lezen van verbouwers die de energiebesparende stap in kwestie reeds hebben gezet.

ATAB lanceert witte luchtzuiverende ECO dakbaan ATAB geeft een actuele invulling aan zijn cultuur van integrale duurzaamheid en wijst de weg naar een verdere inperking van de ecologische voetafdruk in de bouwsector. De doelstelling van ATAB is om energiezuinige en ecologisch verantwoorde dakproducten en –systemen te ontwikkelen zodat de partners de steeds toenemende performantie-eisen aan gebouwen qua e n e rgi e z u i n i g heid, groene inkadering ed. op een economische manier kunnen invullen. Binnen zijn uitgebreid ecologisch productengamma ontwikkelde ATAB een nieuw en baanbrekend concept in de dakafdichting “polygum Carrara”. Polygum Carrara is een wit reflecterend ECO bitumen dakmembraan dat schadelijke luchtzuiverend werkt. De witte reflecterende Carrara afwerking van de toplaag reduceert de temperatuur met 30°C wat de levensduur van het dak aanzienlijk verlengt.

HPL-PaneLen in de kern gekLeurd

We create for you.

Monochrom vormt dankzij zijn verleidelijk en hoogstaand karakter een unieke collectie voor premium meubilair en exclusieve designinterieurs. Zeer sterk HPL-paneel van 1,2 mm, geschikt voor intensief gebruik. Een groot aantal creaties met diep zwart of zuiver wit worden mogelijk met 5 oppervlakteafwerkingen: Alliage (geborsteld metaal), Roche (rots), Brillant (glans), Epimat (effect van gezandstraald hout) en FA (satijn). Ecogecertificeerd PEFC HPL-paneel.

bLack ArchitektenkrantNL.indd 1

www.polyrey.com

WHite 12/06/12 08:51

lll

EcoDesigner 80% van de beslissingen die invloed hebben op het energieverbruik van een gebouw worden in de ontwerpfase door de architect genomen. Tot op heden waren er geen hulpmiddelen voor eenvoudige analyses in die belangrijke fase. Kubus presenteert de nieuwe 'EcoDesigner': een in het BIMproces geïntegreerd hulpmiddel voor architecten. Met EcoDesigner krijgen architecten al in een vroeg stadium inzicht in energie- en CO2 vraagstukken. Dit in tegenstelling tot het moeten vertrouwen op berekeningen van derden wanneer beslissingen onomkeerbaar zijn. EcoDesigner zet een nieuwe norm in duurzaam ontwerpen. Eenvoudige Workflow EcoDesigner vereist weinig extra specifieke deskundigheid of inspanningen. De stappen: • De architect ontwerpt het gebouwmodel in ArchiCAD. • EcoDesigner voert hiervan een analyse uit. Het ontwerp wordt in kleuren weergegeven die staan voor verschillende constructies zowel in 2D als 3D. • Model review: controle van wat EcoDesigner gecategoriseerd heeft, uiteraard handmatig bij te stellen. • Isolatiewaarden en zones worden automatisch uit het model gehaald. • Informatie kan worden toegevoegd, zoals: • locatie en functie • schaduw • installaties • zonwering • EcoDesigner evalueert alle informatie en presenteert een energieevaluatierapport. De resultaten worden numeriek en grafisch weergegeven. Hierop staat naast projectinformatie o.a.: • Gemiddelde isolatiewaarde van gebouwdelen • Energieverbruik naar type (verwarming, koeling, verlichting en algemeen energieverbruik) per jaar en per m2 • Energieverbruik naar bron (gas, olie, enz.) per jaar en per m2 • CO2 Footprint (jaarlijkse uitstoot van kooldioxide) • Maandelijkse energiebalans • Energiekosten per jaar en per m2 • Het resultaat kan worden bewaard als pdf, Excel of passief huis berekening. Meer info op www.kubusinfo.be

Gezonde groene filosofie Al lang voor het woord ‘duurzaamheid’ over ieders lippen ging, was Gyproc al begaan met het welzijn van haar klanten, medewerkers en het milieu. “Vanzelfsprekend streven we naar volledig recycleerbare producten maar we gaan nog een heel stuk verder,” beweert Marketing Manager, Herman Van der Schoepen. “Met ons Gyproc Infinito beeldmerk geven we vorm aan een strategie die zich buigt over alle aspecten van duurzaamheid en die ook vervat zit in de ‘cradle-tocradle’-filosofie. We trachten als bedrijf ten volle onze maatschappelijke verantwoordelijkheid op te nemen en waar enigszins mogelijk mee te werken aan een betere toekomst voor iedereen.” Gyproc zet zich in voor de lokale gemeenschap in Kallo, maar steunde ook recent, samen met andere Saint-Gobain bedrijven, een bouwproject ten voordele van ‘buurtwerk ’t Lampeke’ te Leuven, beter bekend als Fabota. De betrokkenheid van onze eigen medewerkers in deze thema’s maakt hen ook stuk voor stuk ambassadeurs van onze duurzame filosofie. Gyproc van 1957 tot nu In 1957 zag Gyproc in België het levenslicht door een joint venture tussen de Belgische Eternit-groep en het Engelse British PlasterBoard. De eerste operationele fabriek voor de productie van gipsplaten stond in Wijnegem. Onder de naam Gyproc Benelux kende de producent een gestage groei. In 2000 werd een nieuwe fabriek ingehuldigd te Kallo, in de Antwerpse haven. In 2003 kwam het bedrijf volledig in handen van British PlasterBoard dat op haar beurt in 2006 werd overgenomen door Saint-Gobain, de grootste bouwmaterialengroep ter wereld en bij ons vooral bekend als glasfabrikant. Dankzij de sterke naambekendheid bleef het merk Gyproc door de jaren heen steeds behouden. Cradle-to-cradle Zilver Certificaat In 2011 ontving Gyproc zijn eerste cradle-to-cradle Zilver Certificaat voor de standaard Gyproc A plaat van 12,5 mm dik. “Een dergelijk onafhankelijk erkend certificaat bewijst ons streven naar een doorgedreven milieuefficiënte aanpak en strookt perfect met onze doorgedreven recyclagestrategie,” verzekert Herman Van der Schoepen. “De certificering geeft bovendien een duidelijk signaal aan de bouwwereld en vormt een belangrijke erkenning voor ons als duurzaam bedrijf dat staat voor een doordacht gebruik van gezonde materialen binnen een gesloten kringloop. Recent behaalde onze Kallo plant het ISO 14001 certi-

ficaat, een waarborg om de milieurisico's van onze bedrijfsvoering op een efficiënte manier te beheersen . Compleet assortiment Wie denkt dat Gyproc alleen de overbekende grijze en groene gipskartonplaten maakt, mag dringend zijn mening herzien. Het assortiment is ronduit overweldigend. “We beschikUN Building ken over een breed scala aan plaattyCopenhagen - Denmark pes in allerlei diktes, breedtes, lengtes en eigenschappen,” aldus marketingmanager Herman Van de Schoepen. “Vanzelfsprekend voorziet ons assortiment ook in alle profielen en toebehoren om de Gyproc platen en systemen optimaal toe te passen. Onze accessoires zijn echt een begrip in de markt en vooral bekend onder de merknamen Metal Stud®, PlaGyp®, Joint Filler, Joint Finisher, ProMix Premium, ProLock enzovoort. Wat de gipsplaten betreft, maken we een onderscheid tussen de standaardplaten en de zogenaamde ‘performance boards’ of platen met een toegevoegde waarde. We zetten heel sterk in op innovatie. De luchtBASIC zuiverende ACTIV air-platen zijn ons meest recente paradepaardje. Ze neutraliseren de onzuivere vluchtige orVoor meer info over DERBIPURE® : www.derbigum.be ganische componenten, zoals formaldehyde uit de binnenlucht. En onze performante Soundblock platen en aangepaste SoundBlock profielen zorgen in combinatie met minerale wol voor een sterk verbeterd akoestisch comfort, terwijl de bekende eenvoudige constructiewijze behouden blijft.” Ter ondersteuning van onze klanten 2012-03-06 Journal de l'architecte 2 langues 105x145+cadre.indd 1 beschikken we in Kallo over een professioneel en door de VDAB erkend opleidingscenter waar de vakman terecht kan voor diverse opleidingen in droge afbouwtechnieken.

Uniek in de wereld !

Plantaardig membraan met Cradle-to-Cradle-certificaat

Doorgedreven recyclage Gyproc investeerde in Kallo samen met het Canadese New West Gypsum Recycling in een proces om gebruikte gipsplaten volledig te kunnen recycleren. Enerzijds wordt de recyclageinstallatie gevoed door het eigen beperkte productieafval van Gyproc en anderzijds door het snijafval van grote werven of het gesorteerd gipsafval dat binnenkomt via diverse sorteerbedrijven of containerparken. Bij NWGR wordt het karton procesmatig gescheiden van de gipsfracties. De kartonsnippers gaan terug richting de kartonindustrie waar ze als basisgrondstof voor kartonproductie aangewend worden. Het gerecycleerde gips hergebruiken wij voor de productie van nieuwe gipsplaten. Momenteel maakt gerecycleerd gips ±10% uit van wat we in totaal verwerken. Over enkele jaren willen we dat aandeel optrekken naar 25%.” ✖

Emmers waar u op kan rekenen. Bij Sto bent u zeker dat u producten van top-kwaliteit ontvangt. Dankzij het team voor onderzoek en ontwikkeling bestaande uit meer dan 100 deskundigen, loopt elke Sto-emmer over van vindingrijkheid en innovatie. www.sto.be

6/03/12 14:55

nationaal

design

Gemonitorde woningen

Design September

Sp Het project is onderdeel van het wijkcontract Aumale-Wayer in de

Design September is de jaarlijkse afspraak voor alle designliefhebbers en omvat meer dan 100 culturele en commerciële evenementen in Brussel. De stad wordt zo, gedurende een hele maand, de plaats voor ontmoetingen met verschillende Belgische maar ook internationale designers. Voor haar zesde editie belicht het festival de verschillende toepassingen van design en multidisciplinaire relaties: meubilair, architectuur, het object, maar ook in het bijzonder dit jaar grafische vormgeving en textiel… Een grote diversiteit aan kwalitatieve evenementen, aangeboden door tal van verenigingen en onafhankelijke organisaties, verrijken het culturele luik van Design September; tentoonstellingen, lezingen, een designmarkt, Pecha

Kucha, bezoek aan ateliers van Brussele designers, … Een andere bijzonderheid aan deze editie is de deelname van opkomende ontwerpers. Gedurende de hele maand hebben de deelnemende emblematische design-winkels, pop-up stores en flagship stores een speciale inrichting rond een merk, en/of een designer en zijn nieuwe producten. Limited editions, prototypes en luxe producten maken deel uit van het aanbod van Design September 2012. www.designseptember.be

Aumale-Wayer, Anderlecht - Délices Architectes

✖

gemeente Anderlecht: de stadsvernieuwingsdienst van Anderlecht heeft twee hoekpercelen toegewezen voor de bouw van twee flatgebouwen voor meergezinswoningen. Het project beoogt een krachtig signaal af te geven, net zoals de inrichting van het Vander Bruggen plein met dezelfde logica.

De twee projecten, dit alsook het project van Sebastopol, werden bestudeerd door hetzelfde architectenbureau, Délices Architectes, en beide genieten hierdoor van dezelfde architecturale aanpak en aandacht voor de milieukwaliteit. Dit project wordt een constructie in houtstructuur van vier passiefwoningen, waaronder een behuizing aangepast aan personen met een verminderde mobiliteit op de begane grond en bereikbaar via een schuine oprit. Elke woning beschikt over een groot terras op het zuiden-

Drie systemen, Eén doel 1

2

3

DIAMOND BOARD Hard als diamant

SOUNDSHIELD Het geluidsschild

SILENT BOARD De absolute rust

westen waarvan de toegang via een beveiligde ruimte aan de buitenkant is.

Resultaat: een gereduceerd warmteverbruik tot 15kWh/m² per jaar (het Brusselse gemiddelde is 106).

De bouwmaterialen en afwerkingen zijn milieuvriendelijk en geselecteerd om het grootste deel van het gebouw te isoleren: FSC-hout, cellulose, houtvezel, linoleum, enz. Om de te verwarmen oppervlakte zoveel mogelijk te beperken, besloten de ontwerpers de hoofdtrap, de portalen, de opslagruimten, alsook de toegangen tot de terrassen buiten de behuizing te laten.

De luchtverversing wordt geregeld via een mechanisch ventilatiesysteem. 12m² zonnepanelen voeden de boiler en een bewakingssysteem op afstand zorgt voor de controle van de belangrijkste parameters. Het systeem voor de terugwinning van het regenwater eveneens gemonitord - wordt aangewend voor de gemeenschappelijke ruimtes en de toiletten van elk appartement. ✖

A K O E S T I S C H E WA N D E N SOUNDPROTECTION SYSTEMS

Geluid en lawaai zijn niet meer weg te cijferen uit onze leefwereld. Dagelijks worden wij met dit toenemend fenomeen geconfronteerd wat niet enkel leidt tot veel ergernis, maar bovendien ook schadelijk is voor de gezondheid. Met de SoundProtection Systems van Knauf kunt u op een vrij eenvoudige wijze een leef- en werkomgeving creëren waar het akoestisch comfort alom tegenwoordig is. En daarvoor zijn de lichte scheidingswanden met gipsplaten, metalen profielen en glaswol bijzonder nuttig om een afdoend scherm op te trekken tegen latente, storende geluiden. Vraag nù via [email protected] naar het naslagwerk Akoestische wanden – SoundProtection Systems met alle geluidsisolatieniveaus van de verschillende wandtypes.

www.soundprotectionsystems.be

1374_12-ann SPS journal archi 145x257.indd 1

21/03/12 16:22