Hartfalenpolikliniek algemene informatie
PATIËNTENINFORMATIE
Inleiding Uw cardioloog heeft bij u de diagnose hartfalen gesteld en u verwezen naar het hartfalenspreekuur. In deze brochure vindt u: -
enige algemene informatie over hartfalen; informatie over het hartfalenspreekuur; enkele leefregels; een pagina waarop u dagelijks uw gewicht kunt invullen; een pagina voor het opschrijven van uw medicijnen; een pagina voor informatie over de bloeddruk en hartslag; een pagina waarop u uw eigen vragen kunt noteren.
Wilt u bij elk bezoek aan de hartfalenpolikliniek dit logboekje, uw ziekenhuispasje en uw medicijnen meenemen!
Hartfalen Het hart is te beschouwen als een sterke spier die het bloed door het hele lichaam pompt. Het bloed voorziet spieren en organen van zuurstof en via het bloed wordt overtollig vocht uit de weefsels weggepompt. Hartfalen betekent dat de pompkracht van het hart zwakker is dan normaal. Het hart heeft moeite om al het bloed goed weg te pompen. Het gevolg is een opeenhoping van vocht in de longen en weefsels en minder zuurstofrijk bloed in het lichaam. De meest voorkomende oorzaken voor hartfalen zijn een beschadigde hartspier, een lekkage of vernauwing van de hartkleppen, een hoge bloeddruk of een hartspierziekte. • klachten bij hartfalen Wanneer (een van) de volgende klachten optreden, kan sprake zijn van (verergering van) hartfalen: a. toename van kortademigheid bij - inspanning of bij platliggen (u hebt als u in bed ligt meer kussens nodig dan anders); - hoesten. b. vocht vasthouden. Dit uit zich onder andere in: - gewichtstoename; - dikke enkels, voeten en benen. Schoenen gaan knellen; - een vol gevoel hebben; - een opgezette buik, waardoor kleren opeens strakker gaan zitten; - u moet ‘s nachts vaker plassen dan overdag; - uw gewicht blijft gelijk bij een verminderde eetlust; - moeheid, lusteloosheid, zwakte; - duizeligheid; - misselijkheid, verminderde eetlust; - grauwe kleur van de huid, blauwe lippen en nagels; - hartkloppingen; - verminderd concentratievermogen, verwardheid, onrust.
Hartfalenspreekuur Het hartfalenspreekuur wordt verzorgd door een verpleegkundige, die gespecialiseerd is in begeleiden van mensen met hartfalen. De hartfalenverpleegkundige geeft u praktische informatie en leefregels, die u in uw dagelijks leven kunnen ondersteunen.
Wanneer u een afspraak heeft met de hartfalenverpleegkundige zal zij ook uw bloeddruk en pols opnemen en noteren in deze brochure. In nauwe samenwerking met uw behandelend cardioloog zal de hartfalenverpleegkundige u zo optimaal mogelijk instellen op uw medicatie. Tijdens het hartfalenspreekuur is er ruimschoots gelegenheid eventuele vragen, die u heeft en die mogelijk samenhangen met het hartfalen, aan de hartfalenverpleegkundige voor te leggen. • bij klachten contact opnemen Zodra een van de volgende symptomen optreden, neemt u dan contact op met de hartfalenverpleegkundige van het ziekenhuis of met uw huisarts: -
toename van de kortademigheid; niet meer plat kunnen liggen door de kortademigheid; gewichtstoename van 2 kg in 2 á 3 dagen; prikkelhoest; opgezette buik, vol gevoel; opgezette enkels/ benen, terwijl u dit daarvoor niet had; toename van de vermoeidheid; duizeligheid, als er iets aan de medicatie is gewijzigd.
Leefregels Met hartfalen leren leven zal enige tijd en aanpassing vergen. U moet rekening houden met onder andere: -
verminderde fysieke mogelijkheden; levenslang moeten slikken van medicijnen; niet meer alles mogen eten en drinken; kortademigheid.
De volgende leefregels en tips kunnen u helpen een zo optimaal mogelijk leven te leiden: • gebruik van medicatie Medicijnen kunnen een grote invloed uitoefenen op de kwaliteit van uw leven. Het is daarom van groot belang dat u uw medicijnen altijd en volgens voorschrift inneemt.
Stopt u nooit zonder overleg met de hartfalenverpleegkundige of uw huisarts met de medicijnen en verandert u zelf niets aan de hoeveelheid. Mocht u veel last hebben van bijwerkingen van nieuwe medicijnen, bespreekt u dit dan altijd met de hartfalenverpleegkundige of de huisarts. • dagelijks wegen Door u dagelijks op hetzelfde tijdstip te wegen, kunt u in de gaten houden of u vocht vasthoudt. Het beste moment om u te wegen is ‘s morgens na het opstaan. Gaat u wel eerst even naar toilet. Uw gewicht kunt u noteren achter in deze brochure. Als uw gewicht in 2-3 dagen 2 kg( of meer) toeneemt, terwijl u normaal eet, kan dit erop wijzen dat uw lichaam vocht vasthoudt. Zodra u dit signaleert, neemt u dan contact op met de hartfalenverpleegkundige of met uw huisarts. • wees zuinig met zout Zout bevat natrium en natrium houdt vocht vast. Een teveel aan vocht belast het hart. Beperkt u daarom zoveel mogelijk het gebruik van zout. Voegt u nergens extra zout aan toe. Producten die veel zout bevatten, zijn bijvoorbeeld maggi, ketjap, sambal, zoute haring en snacks, maar ook kant en klaar producten zoals sauzen, soepen en salades. Probeert u het gebruik hiervan daarom zoveel mogelijk te beperken. De volgende tips kunnen u helpen om te gaan met het gebruik van zout: - bouw het gebruik van zout langzaam af, dan went u er makkelijker aan; - gebruik kruiden om het eten op smaak te brengen; - diepvriesgroenten bevatten meestal geen zout in tegenstelling tot groenten uit blik of pot; - een uitje of een teentje knoflook toevoegen geeft extra smaak aan een gerecht; - vleeswaren die weinig zout bevatten zijn o.a. rosbief, fricandeau, kipfilet en kalkoenfilet; - Tafeltje-dek-je of andere maaltijdvoorzieningen bereiden ook zoutarme maaltijden. Als u hier gebruik van zou willen maken, moet u dit zelf doorgeven.
• vochtbeperking Neemt u dagelijks niet meer dan 2 liter vocht. Bij hartfalen functioneert de hartpomp niet goed en is er te weinig reserve pompkracht. Teveel vocht is dan ook belastend voor het hart. Onder vocht vallen de volgende producten: dranken (koffie, thee, sappen, melk, enz.), soep, pap, vla, appelmoes, yoghurt, ijs en ander toetjes. Onderstaande tips kunnen u helpen om te gaan met uw dagelijkse vochtinname: -
houd met behulp van een maatbeker bij hoeveel u drinkt; neem medicatie in met een lepel vla; gebruik kleine kopjes of glazen; smeerbaar beleg zoals leverpastei,smeerkaas, jam en roerei zorgt voor een minder droge broodmaaltijd; - gebruik de dranken óf heel koud óf heel heet, zo doet u er langer mee; - uw mond wordt vochtiger door te zuigen op zuurtjes of op een ijsblokje, ook kauwgom helpt. Door transpireren ten gevolge van koorts of bij warm weer, diaree of overgeven, verliest u extra vocht. U kunt op zo’n dag dan 150-300 ml meer drinken. Overlegt u zonodig met de hartfalenverpleegkundige of met uw huisarts. • Overige leefregels Tenslotte nog een aantal algemene leefregels: - neem na elke maaltijd een half uurtje rust. Het hart moet extra inspanning leveren voor de spijsvertering. Door rust te nemen, bijvoorbeeld door na het ontbijt even de krant te lezen, krijgt het hart de kans zich te herstellen; - stop met roken (als u dat al niet gedaan hebt); - zorg dat u overgewicht kwijtraakt; - beperk alcohol tot 1-2 glazen per dag; - vermijd zoveel mogelijk stress; - vertraag uw tempo van de dagelijkse activiteiten; - zorg voor dagelijkse lichaamsbeweging en verspreid inspanningen over de dag (bijvoorbeeld: liever 3x 5 minuten dan 1x15 minuten); - haal ieder jaar een griepprik.
Vragen Wij hopen dat de informatie in deze brochure en daarin vermelde leefregels en tips, u kunnen helpen bij het realiseren van een zo’n optimaal mogelijk leefklimaat. Mocht u naar aanleiding van deze brochure vragen hebben, stelt u deze dan gerust aan de hartfalenverpleegkundige, telefoon 0596 - 644 436.
Medicatielijst Datum
Medicatie
Dosering
Tijden
Stop datum
Weeglijst Datum
Gewicht
Datum
Gewicht
Datum
Gewicht
Bijzonderheden
Datum
Gewicht
Bloeddruk en polsslag Datum
Bloeddruk
Pols
Uitvoerder
Vragenlijst Hebt u vragen aan de hartfalenverpleegkundige en/of cardioloog. Zijn er dingen waar we het over moeten hebben of zijn er tussen de controles op de hartfalenpolikliniek bijzonderheden geweest. Noteert u dit hieronder, zodat u het tijdens een bezoek aan uw cardioloog of de hartfalenverpleegkundige naar voren kan brengen.
Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht Jachtlaan 50 - 9934 JD Delfzijl Postbus 30.000 - 9930 RA Delfzijl Telefoon 0596 - 644 444 E-mail:
[email protected] Web: www.ozg.eu
(06.08-046) OZG, locatie Delfzicht
