t Phe es t emn : aL a ca t oh e nt n fi eet greeb enu r te ni !e
Cyberpesten, weet jij het?
Welkom en introductie
Weet jij het
Weten jullie het
Afsluiting
Het leveren van een bijdrage aan de bewustwording, kennis en vaardigheden van onderwijs professionals aangaande cyberpesten…
Definitie Cyberpesten Cyberpesten kan worden omschreven als pesten met behulp van digitale media als het internet of de smartphone. Net zoals bij pesten gaat het hier om het bewust toebrengen van emotionele schade door een of meerdere kinderen. Bronnen: Miller en Hufstedler, 2009 en Dooley, Pyzalski en Cross, 2009.
Schelden Online pesten Hacken Uitschelden Discriminerende grappen maken Uitdagen via computer Iemand onzeker maken Iemand tegen zijn zin toevoegen aan een social media account Boze smileys sturen Iemand voor schut zetten Iemand uitlachen die dat niet leuk vindt Domme of gemene poppetjes posten Iemand bang maken Anoniem reageren Iemand op het uiterlijk beoordelen Iemand bedreigen Slachtoffer Afkortingen gebruiken via WhatsApp, Facebook, Instagram, Twitter of SnapChat Gore taal Foto’s posten Alleen zijn Vreselijke ziektes Ontstaat door ruzie op school Verveling Stoerheid Afwijkende kleding Kwaad Terugpesten Angst Je anders voordoen dan je bent Ruzie Niet goed in sport …
Anouk & Erik
cyberpesten
sociale veiligheid basisscholen pabo curriculum
Praktijkgericht onderzoek
Literatuurstudie, interviews en vragenlijsten
12 pabostudenten, 12 scholen
406 kinderen
23 leerkrachten
Kern: beleving sociale veiligheid / pesten / cyberpesten van de leraar ten opzichte van die van de kinderen
3
Weet jij het?
3
Discussieronden Centrale vragen Keer 12 minuten
36
Weet jij
of jouw school een anti-pest programma gebruikt? • Noteer op de Post-It naast het antwoord op de vraag ook jouw naam en de naam van je school en groep • Plak de Post-It daarna op het centrale bord
1
Weet jij
of jouw school een anti-pest programma gebruikt? • Bespreek in ieder geval – – – – – –
Ja: welk programma? Nee: waarom niet? Gebruik: sporadisch of structureel? Ervaringen: positief en / of negatief? Toekomst: wat staat er te gebeuren? Et cetera…
7
Over anti–pest programma’s
achtergrondinformatie naar aanleiding van (wetenschappelijk) onderzoek
ACTUEEL • • • • • • • •
Lancering ‘Plan van aanpak tegen pesten’ (D&D, 2013) Sturing op verplicht gebruik goedgekeurde anti-pestprogramma’s (2014) Onderzoek 61 programma’s (PO/VO), 13 veelbelovend (2014) Teveel weerstand tegen de verplichting (medio 2014) PO- en VO-raad spingen bij ‘Actieplan Sociale veiligheid’ (2014) Aanvullend onderzoek naar 10 programma’s (2015-2017) Wet Sociale veiligheid, per 1 augustus 2015 van kracht KiVa bewezen effectief (2015)
Sociale veiligheid beleid – veiligheidsplan en pestprotocol – aanspreekpunt - volgsysteem
4
AANDACHT AAN CYBERPESTEN VOLGENS
Leerkrachten
50%
44%
Kinderen
In het primair onderwijs geeft 92% van de leiding van de scholen aan dat er een pestprotocol op school aanwezig is… 57% van de scholen aan te beschikken over een expliciet veiligheidsbeleid…
Bron: ITS (2014). Sociale veiligheid in en rond scholen
GEBRUIK ANTI-PESTPROGRAMMA
33%
In het primair onderwijs geeft 86% van de leerkrachten aan pesten onder de aandacht te brengen tijdens de lessen…
Bron: ITS (2014). Sociale veiligheid in en rond scholen
Over anti–pest programma’s aanvullende achtergrondinformatie
Weet jij
of er in jouw groep sprake is van cyberpesten? • Noteer op de Post-It naast het antwoord op de vraag ook jouw naam en de naam van je school en groep • Plak de Post-It daarna op het centrale bord
1
Weet jij
of er in jouw groep sprake is van cyberpesten? • Bespreek in ieder geval – Waar ben je als leerkracht verantwoordelijk voor? – Wat zijn de overeenkomsten / verschillen tussen pesten en cyberpesten? – Wanneer grijp je in als leerkracht?
7
Over cyberpesten
achtergrondinformatie naar aanleiding van (wetenschappelijk) onderzoek Emotionele schade
Cyberpesten kan worden omschreven als pesten met behulp van digitale media als het internet of de smartphone. Net zoals bij pesten gaat het hier om het bewust toebrengen van emotionele schade door een of meerdere kinderen. Bronnen: Miller en Hufstedler, 2009 en Dooley, Pyzalski en Cross, 2009.
4
PESTEN EN CYBERPESTEN: SPECIFIEKE KENMERKEN
VOORBEELDEN EN VORMEN VAN CYBERPESTEN
Versturen van leugens Gemene opmerkingen plaatsen Hacken en valse naam Belachelijk maken Stalken Uitlokken / uitdagen
SOCIAL MEDIA ONLINE VIA SMARTPHONE Social media spelen een belangrijke rol in het leven van kinderen. Jongeren vooral met hun smartphone online… Bronnen: CBS, 2014 en Kraft et al, 2009 en Mishna, 2009).
WhatsApp met stip op nummer 1 Momenteel is WhatsApp met afstand het meest gebruikte sociale medium onder jongeren; ze geven aan onder geen beding zonder te kunnen! De groepsapp is hot en wordt overal gebruikt; op school, op de sportclub en ook in het gezin. Handig? Jazeker! Helaas kleven er niet alleen voordelen aan het gebruik van WhatsApp. Ter illustratie voor de geïnteresseerden een actueel voorbeeld van ‘hoe het mis kan gaan’. Het begint met een eenvoudig A, B, C’tje… Bronnen: Twinq Onderzoek, 2014 en Kennisnet Monitor Jeugd & Media, 2015.
OORSPRONG CYBERPESTEN
% 75
ANGST OM HET TE VERTELLEN
% 80
REDENEN OM HET NIET TE VERTELLEN • Angst voor vergelding van cyber-bully (30%) • Het is het probleem van de leerling en niet van de school (29%) • De leraar kan toch niks doen om het te stoppen(27%) • Misschien komen hun vriendjes dan in de problemen(26%) • Misschien verbieden hun ouders dan de toegang tot internet(24%) • Andere kinderen zien hen dan misschien als verklikker(20%). Bron: Cassidy, Brown en Jackson, 2012.
98% 100% 90%
70%
80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Pesten
Cyberpesten
Over cyberpesten aanvullende achtergrondinformatie
Weet jij
wat je als leerkracht kunt doen? • Noteer op de Post-It naast het antwoord op de vraag ook jouw naam en de naam van je school en groep • Plak de Post-It daarna op het centrale bord
1
Weet jij
wat je als leerkracht kunt doen? • Bespreek in ieder geval – Wat je zou doen wanneer jij geconfronteerd zou worden met het voorbeeld uit de casus*? – Wat voor actie(s) je hebt ondernomen toen je hoorde dat een kind uit jouw groep was gecyberpest?
7
Cyberpesten:wat te doen
achtergrondinformatie naar aanleiding van (wetenschappelijk) onderzoek
OVERZICHT MET ADVIEZEN • • • • • • • • • • • •
Praat erover met ouders, leraren en anderen die je vertrouwt Blokkeer degene die je de vervelende berichten stuurt Verzamel bewijzen Negeer het gepest Deel geen persoonlijke gegevens Gebruik een “nickname” Pest niet terug Wees een vriend geen bystander Geef jezelf niet de schuld Kom voor jezelf op Stimuleer je vrienden die pesten te stoppen Denk na over wat je post, appt en doorstuurt
Bron: Jacobs, Goossens, Vollink en Deheu, 2013.
4
TIPS VOOR LEERKRACHTEN Afspraken maken op organisatieniveau Investeren in vertrouwensrelatie met de kinderen Preventief aandacht besteden aan cyberpesten Vergoot je eigen mediawijsheid (digitale kloof?) Focus op de groep
DE BESTE STRAF VOLGENS DE KENNERS Het afpakken mobiele apparaten en het afsluiten van social media zou volgens cyberpesters zelf het meest effectief zijn. Bron: Kraft et al, 2009.
Cyberpesten: wat te doen aanvullende achtergrondinformatie
Weet jij
wat je ons kunt en wilt meegeven? • Noteer op de Post-It naast het antwoord op de vraag ook jouw naam en de naam van je school en groep • Plak de Post-It daarna op het centrale bord
5
Afsluiting • Korte terugblik / samenvatting • Uitwisseling e-mailadressen (gedeelde OneDrive map) – Anouk van Belle (
[email protected]) – Erik van den Brink (
[email protected])
5
