Overzicht vragen en klachten gesteld aan de Logo’s 2011
Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Toezicht Volksgezondheid 28-11-2012 1
Inhoud 1.
Inleiding ........................................................................................................................................... 3
2.
Vragen en klachten van burgers ...................................................................................................... 4
3.
2.1.
Algemeen overzicht ................................................................................................................. 4
2.2.
Conclusie ............................................................................................................................... 12
Vragen en klachten van preventieorganisaties ............................................................................. 13 3.1.
Algemeen overzicht ............................................................................................................... 13
3.2.
Conclusie ............................................................................................................................... 20
4.
Algemene conclusie vragen en klachten ....................................................................................... 21
5.
Binnenmilieucases: ........................................................................................................................ 22
2
1. Inleiding Het binnenmilieubesluit verplicht de afdeling Toezicht Volksgezondheid om jaarlijks een geanonimiseerd overzichtsverslag te maken over de aanvragen tot onderzoek en de verrichte onderzoeken en analyses aangaande woningen en publiek toegankelijke gebouwen in Vlaanderen. De Logo’s worden verplicht om jaarlijks een rapport over de aanvragen tot onderzoeken te bezorgen aan de afdeling Toezicht Volksgezondheid. Daarnaast wordt eveneens gevraagd om een overzicht te geven van alle vragen en klachten die worden ontvangen omtrent het binnenmilieu en het buitenmilieu. Sinds 2011 gebeurt de rapportage van deze beide gegevens in CIRRO. CIRRO is een ICT-systeem dat toelaat de werking van de Logo’s en betrokkenen te ondersteunen, op te volgen, te evalueren en aan te sturen. Het platform stimuleert niet alleen de gegevensuitwisseling tussen Logo’s onderling, maar ook tussen Logo’s, partnerorganisaties en de Vlaamse overheid. CIRRO staat voor Communicatie, Interactie, Resultaatsgerichtheid, Registratie, Ondersteuning. Voor de vragen en klachten wordt een excel-tabel ter beschikking gesteld die éénmaal per jaar in het systeem moet worden opgeladen. Voor de binnenmilieuonderzoeken die gebeuren in het kader van het binnenmilieubesluit en die worden aangevraagd via een gemotiveerde aanvraag, kunnen gegevens worden ingediend in CIRRO. Dit gebeurt steeds bij afronding van het onderzoek. Dit rapport bundelt alle gegevens die werden ter beschikking gesteld in CIRRO. Naast inhoudelijke conclusies kunnen we eveneens besluiten trekken uit de manier van gegevensregistratie en eventuele voorstellen formuleren voor technische verbeteringen.
3
2. 2.1.
Vragen en klachten van burgers Algemeen overzicht
In 2011 zijn er bij de medisch milieukundigen van de Logo’s in totaal 347 verschillende vragen en klachten van burgers binnengekomen. Er werd in de registratie geen onderscheid gemaakt of het gaat over een vraag of een klacht omdat het dikwijls gaat over een combinatie van beide. 44 % van de vragen en klachten handelen over het buitenmilieu en 56 % over het binnenmilieu (figuur 1).
Overzicht binnenmilieu - buitenmilieu
Buitenmilieu 154 44%
Binnenmilieu 193 56%
Figuur 1: Overzicht van de verhouding tussen vragen en klachten over buiten- of binnenmilieu.
In de registratie wordt gevraagd om het (hoofd)onderwerp van de vraag of klacht in te delen in één van de drie hoofdcategorieën die gehanteerd worden binnen de milieugezondheidszorg nl. biologische, fysische of chemische factoren. We zien dat er geen groot verschil blijkt te zijn tussen de verschillende hoofdcategorieën (figuur 2). Vragen en klachten over chemische factoren komen iets meer voor dan deze over fysische factoren. De biologische factoren bevinden zich tussen beide categorieën.
4
Overzicht factoren
Fysische factor 95 28%
Biologische factor 119 34%
Chemische factor 133 38%
Figuur 2: Overzicht van de verdeling van alle vragen en klachten afkomstig van burgers tussen de verschillende hoofdcategorieën.
Wanneer we de vragen en klachten rond binnen- en buitenmilieu apart nemen, zien we dat de opsplitsing naargelang de hoofdcategorie gevoelig anders ligt (figuur 3 en 4).
Buitenmilieu
Binnenmilieu
Fysische factor 59 31%
Chemische factor 30 15%
Biologische factor 15 10% Fysische factor 74 48%
Biologische factor 104 54%
Figuur 3: Overzicht van de verdeling van de vragen en klachten omtrent binnenmilieu afkomstig van burgers tussen de verschillende hoofdcategorieën.
Chemische factor 65 42%
Figuur 4: Overzicht van de verdeling van de vragen en klachten omtrent buitenmilieu afkomstig van burgers tussen de verschillende hoofdcategorieën.
5
Burgers hebben vooral vragen of klachten over biologische factoren als het over het binnenmilieu gaat. Voor het buitenmilieu gaan de vragen eerder over fysische en chemische factoren.
In de registratietool wordt een vaste set van mogelijke onderwerpen aangereikt waaruit kan gekozen worden: • Aldehyden • Andere: dit is de categorie die gekozen moet worden als het onderwerp van de vraag of klacht niet opgesomd wordt in de standaardlijst. • Asbest • BTEX: Benzeen – Tolueen – Ethyleen – Xyleen • CO: koolstofmonoxide • CO2: koolstofdioxide • Dioxines/PCB • Elektromagnetische straling • Fijn stof • Fogging • Geluidshinder • Geurhinder • Hinder andere • Isocyanatien • Lichthinder • NOx: Stikstofoxiden • Ongedierte • Radon • Temperatuur • Ventilatie • Verf • Vocht en schimmel • VOS andere: andere vluchtige organische stoffen • Water • Woonhygiëne • Zware metalen De tien meest aangeduide onderwerpen staan hieronder afgebeeld (figuur 5). Vragen en klachten over vocht en schimmel komen het meeste voor, gevolgd door vragen en klachten over elektromagnetische straling en zware metalen. De top 3 neemt iets meer dan de helft van de behandelde onderwerpen in binnen de top 10.
6
Onderwerp - top 10 (binnen- en buitenmilieu) Geluidshinder 10 Fijn stof 12
Woonhygiëne 8
Vocht en schimmel 79
Andere 28 Ongedierte 29 Asbest 32
Zware metalen 36
Elektromagnetisc he straling 42
Geurhinder 34 Figuur 5: Overzicht van de top 10 van de onderwerpen van alle vragen en klachten.
Wanneer deze cijfers worden opgedeeld in vragen en klachten voor het binnenmilieu en het buitenmilieu zien we logischerwijs ook een verschuiving in de meest behandelde onderwerpen (figuur 6 en 7).
Woonhygiëne 7
CO 5
Binnenmilieu - top 10 Zware metalen 5
Ventilatie 7 Elektromagnetisc he straling 8 Asbest 9 Vocht en schimmel 79
Andere 16
Ongedierte 16 Geurhinder 19 Figuur 6: Overzicht van de top 10 van de onderwerpen van de vragen en klachten over het binnenmilieu.
7
Bij vragen en klachten over het binnenmilieu gaat het in 46% van de gevallen over vocht en schimmel. Geurhinder en ongedierte volgen met respectievelijk 11% en 9%. Voor vragen en klachten over buitenmilieu zien we dat elektromagnetische straling (22%), zware metalen (20%) en asbest (15%) de top 3 uitmaken.
Dioxines/PCB 3
Hinder andere 2
Buitenmilieu - top 10 VOS andere 2
Geluidshinder 7 Fijn stof 10
Elektromagnetische straling 34
Andere 12 Ongedierte 13
Zware metalen 31
Geurhinder 15 Asbest 23
Figuur 7: Overzicht van de top 10 van de onderwerpen van de vragen en klachten over het binnenmilieu.
Er kan op verschillende manieren worden gereageerd op een vraag of een klacht. In veel gevallen wordt informatie gegeven. Dit kan bestaan uit algemene achtergrondinformatie die wordt doorgegeven, een verwijzing naar websites met meer informatie, het opsturen of verwijzen naar brochures of folders,… Daarnaast kan er ook een advies worden gegeven. Hierin wordt eveneens informatie gegeven, maar deze is concreet afgestemd op de vraag of klacht. Er wordt rekening gehouden met de eigenheid van de situatie en er kunnen gerichte maatregelen of voorstellen tot remediëring worden voorgesteld. Tenslotte kan de klager of vraagsteller worden doorverwezen naar een andere instantie die bevoegd is voor het behandelen van de problematiek of die meer kennis heeft over het onderwerp. Dikwijls gaat het over een combinatie van verschillende reacties. Uit de cijfers blijkt dat er in hoofdzaak informatie gegeven wordt aan de burger (Figuur 8). In tweede instantie wordt er doorgestuurd. In een minderheid van de gevallen worden ook adviezen geschreven.
8
Advies geschreven, informatie gegeven en doorgestuurd aan: 21
Overzicht genomen acties Advies geschreven 16
Informatie gegeven en doorgestuurd aan: 82
Advies geschreven en doorgestuurd aan: 22
Advies geschreven en informatiegegeve n 36
Informatie gegeven 129
Doorgestuurd aan: 41
Figuur 8: Overzicht van de genomen acties voor alle vragen en klachten.
Wanneer we deze informatie dieper bekijken (tabel 1) dan zien we dat er weinig verschillen zijn in de behandeling van vragen en klachten naargelang het over het binnenmilieu gaat of over het buitenmilieu. Als we ook de hoofdcategorieën in beschouwing nemen, zijn de verschillen eveneens minimaal. Voor het binnenmilieu zien we dat er vooral info wordt gegeven. Voor biologische en chemische factoren zal erin tweede instantie in verhouding meer info worden gegeven samen met een doorverwijzing. Voor de fysische factoren zal er in tweede orde ook advies gegeven worden in combinatie met informatieverstrekking. In het buitenmilieu zien we dan eerder dat rond vragen en klachten over biologische factoren geen louter advies wordt gegeven of advies in combinatie met informatie. Bij vragen en klachten over fysische factoren in het buitenmilieu wordt vooral info gegeven, dikwijls in combinatie met een doorverwijzing naar andere actoren.
9
Tabel 1: Overzicht van de genomen acties opgesplitst voor de aard van het milieu en voor de hoofdcategorieën.
Totaal Advies 6 Info 73 Doorsturen 30 Advies + 24 info Advies + 10 doorsturen Info + 43 doorsturen Advies + 7 info + doorsturen Totaal 193
Binnenmilieu Biologisch Chemisch Fysisch Totaal 4 2 0 10 37 23 13 56 19 7 4 11 11 7 6 12
Buitenmilieu Biologisch Chemisch Fysisch 0 6 4 6 31 19 2 8 1 0 6 6
4
5
1
12
1
3
8
27
12
4
39
4
16
19
2
3
2
14
2
4
8
104
59
30
154
15
74
65
In de registratiegegevens wordt eveneens gevraagd naar welke instanties wordt doorverwezen. Er werden standaard 4 categorieën vastgelegd in de registratietabel, nl. Toezicht Volksgezondheid, lokale milieuactor, lokale gezondheidsactor en andere (woonactoren, federale overheden, juridische actoren,…). Uit de analyse van de gegevens (figuur 9) blijkt dat in 67% van de gevallen de vraag of de klacht wordt doorgestuurd aan “andere”. Uit de registratietool is het niet uit te maken over welke intermediairs het gaat. Omdat het hier gaat over tweederde van de doorverwijzingen, is het raadzaam om dit stukje in de registratietool verder te expliciteren om een beter zicht te krijgen over de actoren die worden gecontacteerd. Dit zou kunnen opgenomen worden in de registratie van 2013. In 22% van de gevallen wordt doorverwezen naar de lokale milieuactoren. In 5% van de gevallen wordt doorverwezen naar de lokale gezondheidsactor. Toezicht Volksgezondheid wordt in 5% van de gevallen gevraagd om de vraag of klacht verder te behandelen.
10
Overzicht doorgestuurd aan Toezicht Volksgezondheid 9
Lokale milieuactor 36 Lokale gezondheidsactor 9
Andere 112
Figuur 9: Overzicht van de intermediairs waarnaar wordt doorverwezen voor alle vragen en klachten van burgers.
Wanneer we deze gegevens dieper bekijken zien we wel een aantal verschillen (tabel 2). Vragen en klachten omtrent het binnenmilieu worden meer doorverwezen naar anderen in vergelijking met vragen en klachten omtrent het buitenmilieu waarbij meer naar de lokale milieuactor zal verwezen worden. In het kader van vragen en klachten over biologische factoren wordt nooit doorverwezen naar Toezicht Volksgezondheid. Het aanpassen van de registratietool kan meer duidelijkheid verschaffen over de aard van de actoren waarnaar verwezen wordt Tabel 2: Overzicht van de doorverwijzingen opgesplitst voor de aard van het milieu en voor de hoofdcategorieën.
Toezicht Volksgezondheid Lokale milieu-actor Lokale gezondheidsactor Andere Totaal
Totaal 5
Binnenmilieu Biologisch Chemisch 0 3
Fysisch 2
Totaal 4
Buitenmilieu Biologisch Chemisch 0 4
Fysisch 0
7
3
4
0
29
3
16
10
6
3
3
0
3
2
0
1
72 90
46 52
17 27
9 11
40 76
4 9
11 31
25 36
Wanneer we per Logo bekijken welk het meest voorkomende onderwerp is voor vragen en klachten van burgers, merken we dat er bij zes Logo’s vocht en schimmel bovenaan de lijst staan. Geografisch gezien kan men zeggen dat deze vragen vooral voorkomen in de Logo’s op de as Brussel – Mechelen – Antwerpen en de as Gent – Brugge. De reden hiervan is moeilijk te achterhalen, maar mogelijk heeft dit te maken met de aanwezigheid van grote steden of drukker bevolkte gebieden. De regio’s waar problemen zijn met zware metalen komen ook mooi naar voren. 11
Figuur 10: Overzicht van de top onderwerpen per Logo
2.2.
Conclusie
Algemeen kunnen we stellen dat burgers eerder vragen of klachten hebben over het binnenmilieu dan over het buitenmilieu. Vragen en klachten over vocht en schimmel houden de burgers het meeste bezig. Daarnaast zijn elektromagnetische straling en zware metalen eveneens onderwerpen die de burgers beroeren. Bij verdere verwerking van de gegevens voor vocht en schimmel blijkt dat er in 37 % van de gevallen informatie wordt gegeven, in 27% wordt informatie gegeven met een doorverwijzing en in 14% wordt er louter doorgestuurd. Er wordt hoofdzakelijk (92%) naar ‘andere’ doorverwezen. Wanneer beleidsinitiatieven omtrent binnenmilieu worden opgezet is het belangrijk om te overwegen of er omtrent vocht en schimmel initiatieven naar burgers kunnen genomen worden. Voor elektromagnetische straling (buitenmilieu) wordt er vooral informatie gegeven en doorgestuurd (29%), informatie gegeven (20%) en advies geschreven en doorgestuurd (15%). De doorverwijzingen gebeuren ook hier naar ‘andere’ (95%). Hieruit blijkt duidelijk dat burgers zich zorgen maken omtrent elektromagnetische straling, ook al is het effect op de gezondheid eerder klein. Een mogelijke reden is de complexiteit van het onderwerp en de dikwijls tegenstrijdige boodschappen die verschijnen in de media. Bij beleidsinitiatieven omtrent straling (gewestelijke bevoegdheid) is het belangrijk om deze ongerustheid mee te nemen. De vragen en klachten over zware metalen zijn hoofdzakelijk terug te vinden in de regio’s waar projecten lopen rond de vervuiling door zware metalen. Door de betrokkenheid van de Logo’s bij deze projecten, dikwijls als aanspreekpunt voor vragen, scoort dit onderwerp logischerwijs ook hoog. 12
3. 3.1.
Vragen en klachten van preventieorganisaties Algemeen overzicht
Preventieorganisaties zijn andere verenigingen, organisaties, of plaatselijke of regionale afdelingen ervan, dan partnerorganisaties met een werking binnen het werkgebied van een Logo, die een meerwaarde kunnen bieden aan de uitvoering van het preventieve gezondheidsbeleid in dat werkgebied. Het gaat hier in de praktijk onder andere over gemeentelijke overheden, CLB’s, huisartsen,… In totaal zijn er 207 vragen en klachten van preventieorganisaties binnengekomen bij de MMK’s van de Logo’s. 47 % van de vragen en klachten handelt over het buitenmilieu, 53 % over het binnenmilieu (figuur 11).
Overzicht binnenmilieu - buitenmilieu
Buitenmilieu 97 47%
Binnenmilieu 110 53%
Figuur 11: Overzicht van de verhouding tussen vragen en klachten over binnen- of buitenmilieu.
13
De meeste vragen en klachten die gesteld worden handelen over chemische factoren (43%). Biologische factoren volgen met 31% en tenslotte gaat het in 26% van de gevallen over fysische factoren (figuur 12).
Overzicht factoren
Biologische factor 65 31%
Fysische factor 53 26%
Chemische factor 89 43%
Figuur 12: Overzicht van de verdeling van alle vragen en klachten afkomstig van preventieorganisaties tussen de verschillende hoofdcategorieën.
Wanneer we een opsplitsing maken tussen vragen en klachten uit het binnenmilieu en uit het buitenmilieu (figuur 13 en 14) zien we dat de accenten anders liggen. Voor het binnenmilieu zijn er vooral vragen en klachten over biologische en chemische factoren. Bij het buitenmilieu liggen de accenten vooral op de chemische en fysische factoren.
Binnenmilieu
Buitenmilieu Biologische factor 17 18%
Chemische factor 43 39%
Biologische factor 48 44%
Chemische factor 46 47%
Fysische factor 19 17%
Figuur 13: Overzicht van de verdeling van de vragen en klachten omtrent binnenmilieu afkomstig van burgers tussen de verschillende hoofdcategorieën.
Fysische factor 34 35%
Figuur 14: Overzicht van de verdeling van de vragen en klachten omtrent buitenmilieu afkomstig van burgers tussen de verschillende hoofdcategorieën.
14
De 3 belangrijkste onderwerpen waarover vragen en klachten werden gesteld door preventieorganisaties zijn “andere”, ongedierte en vocht en schimmel (figuur 15). Deze onderwerpen zijn goed voor iets meer dan de helft van de top 10 van onderwerpen. De categorie ‘andere’ bestaat uit de onderwerpen die niet binnen de standaardlijst zijn weergegeven. Het is dus een verzameling van allerhande onderwerpen die heel uiteenlopend kunnen zijn. Zo zijn hier vragen of klachten terug te vinden over: - Sigarettenrook van buren - Kankerclusters - Het opstellen van een mobiliteitsplan - Gebruik van autobanden in scholen - Scabiës in een school - Chemtrails - Kwaliteit luchtzuiveringstoestellen - Groenten en overstromingen - …
Onderwerp - top 10
Zware metalen 7
Geluidshinder 7 CO 7
Ventilatie 9
Andere 41 Asbest 13
Geurhinder 18
Ongedierte 30
Vocht en schimmel 23
Elektromagnetische straling 21
Figuur 15: Overzicht van de top 10 van de onderwerpen van alle vragen en klachten.
Wanneer alleen gekeken wordt naar vragen en klachten over binnenmilieu dan zijn de drie belangrijkste onderwerpen vocht en schimmel (22%), ‘andere’ (17%) en ongedierte (16%) (figuur 16). Elektromagnetische straling komt niet voor in de top 10.
15
Water CO2 4 2 4% 2% Asbest 4 CO 4% 6 6%
Binnenmilieu - top 10
VOS andere 2 2%
Vocht en schimmel 23
Woonhygiëne 6 6% Ventilatie 9 9% Geurhinder 12 12%
Andere 17 17% Ongedierte 16 16%
Figuur 16: Overzicht van de top 10 van de onderwerpen van de vragen en klachten over het binnenmilieu.
Voor vragen en klachten in verband met het buitenmilieu zijn ‘andere’ (25%), elektromagnetische straling (21%) en ongedierte (15%) de drie belangrijkste onderwerpen (figuur 17). Fijn stof 3
Buitenmilieu - top 10 Dioxines/PCB 3
Hinder andere 3 Geurhinder 6 Andere 24
Geluidshinder 6
Zware metalen 7
Elektromagnetische straling 20
Asbest 9 Ongedierte 14
Figuur 17: Overzicht van de top 10 van de onderwerpen van de vragen en klachten over het buitenmilieu.
16
Voor de helft van alle vragen en klachten werd de nodige informatie gegeven aan de vraagsteller (figuur 18). Nog eens in een kwart van de gevallen werd informatie verschaft in combinatie met een advies of een doorverwijzing. Advies geschreven, informatie gegeven en doorgestuurd aan: 7
Overzicht genomen acties Advies geschreven 15
Informatie gegeven en doorgestuurd aan: 35
Advies geschreven en doorgestuurd aan: 6
Informatie gegeven 101
Advies geschreven en informatiegegeven 25
Doorgestuurd aan: 12
Figuur 18:Overzicht van de genomen acties voor alle vragen en klachten.
Bij opsplitsing van deze gegevens naargelang binnen- of buitenmilieu en rekening houdend met de hoofdcategorieën in de milieugezondheidszorg zien we weinig verschillen (tabel 3). Tabel 3: Overzicht van de genomen acties opgesplitst voor de aard van het milieu en voor de hoofdcategorieën.
Totaal Advies 4 Info 56 Doorsturen 7 Advies + 15 info Advies + 4 doorsturen Info + 18 doorsturen Advies + 3 info + doorsturen Totaal 107
Binnenmilieu Biologisch Chemisch Fysisch Totaal 2 2 0 11 25 19 12 45 3 2 2 5 7 7 1 10
Buitenmilieu Biologisch Chemisch Fysisch 2 6 3 9 19 17 1 4 0 1 5 4
2
2
0
2
1
1
0
7
8
3
17
3
6
8
2
0
1
4
0
4
0
48
40
19
94
17
45
32
17
Wanneer doorverwezen wordt naar andere instantie om de vragen of klachten verder te behandelen dan gebeurt dit in hoofdzaak naar ‘andere’ (figuur 19). Welke deze anderen zijn, is niet gekend. Daarnaast wordt, in volgorde van belangrijkheid, naar Toezicht Volksgezondheid, lokale milieuactoren en lokale gezondheidsactoren verwezen.
Overzicht doorgestuurd aan
Toezicht Volksgezondheid 16 Andere 34
Lokale milieuactor 7
Lokale gezondheidsactor 3 Figuur 19: Overzicht van de intermediairs waarnaar wordt doorverwezen voor alle vragen en klachten van preventieorganisaties.
Als we de doorverwijzingen bekijken naargelang het binnen- of het buitenmilieu en naargelang de hoofdcategorieën, zien we dat enkel in geval van chemische factoren in het buitenmilieu niet naar ‘andere’ wordt verwezen, maar naar Toezicht Volksgezondheid. Tabel 4: Overzicht van de doorverwijzingen opgesplitst voor de aard van het milieu en voor de hoofdcategorieën.
Toezicht Volksgezondheid Lokale milieuactor Lokale gezondheidsactor Andere Totaal
Totaal 6
Binnenmilieu Biologisch Chemisch 2 2
Fysisch 2
Totaal 10
Buitenmilieu Biologisch Chemisch 0 9
Fysisch 1
1
1
0
0
6
1
4
1
3
2
1
0
0
0
0
0
22 32
9 14
9 12
4 6
12 28
4 5
2 15
6 8
In de registratietool wordt eveneens gevraagd vanuit welk type preventieorganisatie de vraag of klacht wordt gesteld. Hieruit blijkt dat vooral vanuit de milieuactoren vragen en klachten komen (figuur 20). Bij opsplitsing tussen binnen- en buitenmilieu zien we dat de vragen en klachten vanuit een andere hoek komen. Voor het binnenmilieu komen de vragen en klachten vooral vanuit andere preventieorganisaties. Voor het buitenmilieu is dit eerder vanuit de milieuactoren. Vragen of klachten over chemische factoren in het binnenmilieu komen eerder vanuit de gezondheidsactoren. 18
Ontvangen van
Andere 58
Gezondheidsactor
51
Milieuactor 93
Figuur 20: Overzicht van de actoren die een vraag stellen of een klacht melden aan het Logo.
Tabel 5: Overzicht van de actoren die een vraag stellen of klacht melden aan het Logo, opgesplitst naargelang de aard van het milieu en naargelang de hoofdcategorieën.
Gezondheidsactor Milieuactor Andere Totaal
Totaal 34 28 44 106
Binnenmilieu Biologisch Chemisch 16 16 11 21 48
Fysisch 2
Totaal 17
8 9 19
65 14 96
9 14 39
Buitenmilieu Biologisch Chemisch 2 12 12 3 17
30 3 45
Fysisch 3 23 8 34
De geografische spreiding van de top-onderwerpen bij de Logo’s levert geen specifieke tendensen op aangezien het meest voorkomende onderwerp ‘andere’ is. Eén opvallende constatatie is het ontbreken van vragen of klachten gedurende het jaar 2011 in één Logo. Uit navraag blijkt dat er geen enkele vraag aan het Logo werd gesteld door een preventieorganisatie.
19
Figuur 21: Overzicht van de top onderwerpen per Logo
3.2.
Conclusie
Het verschil tussen vragen en klachten van preventieorganisaties betreffende binnenmilieu en buitenmilieu is niet zo groot. Er worden vooral vragen gesteld of klachten gemeld omtrent chemische factoren. Problemen met fysische factoren komen vooral voor in het buitenmilieu, biologische factoren in het binnenmilieu. Indien de categorie ‘andere’ niet wordt meegerekend zijn er vooral vragen en klachten over vocht en schimmel, ongedierte en elektromagnetische straling. De categorie ‘andere’ is een verzameling van allerhande onderwerpen. Ook voor deze onderwerpen kan overwogen worden om rekening te houden bij het uitstippelen van eventuele beleidsinitiatieven gericht op preventieorganisaties.
20
4.
Algemeen besluit vragen en klachten -
-
-
-
-
De lijst van onderwerpen kan best worden herzien. Enerzijds werd een aantal onderwerpen niet of nauwelijks gekozen. Anderzijds scoort de categorie “andere” vrij hoog in de top 10 van de meest voorkomende onderwerpen, waardoor een aantal specifieke onderwerpen onderbelicht worden. Het is aan te bevelen om dit mee te nemen in de registratietool voor 2013. ToVo zal dit voorzien in de nieuwe registratietabellen. Vragen en klachten rond vocht en schimmel komen vaak voor, zowel bij burgers als bij preventieorganisaties. Gezien de potentiële gezondheidsschade die veroorzaakt kan worden door vocht en schimmel is het aan te bevelen om dit onderwerp mee te nemen bij de uittekening van de langetermijnvisie en de milieugezondheidskundige doelstellingen. Dit rapport wordt bezorgd aan de werkgroep binnenmilieu van ToVo. Ook elektromagnetische straling scoort hoog in de top 10 van de meest gestelde vragen of klachten. De complexiteit van het onderwerp en de tegenstrijdige berichten in bijvoorbeeld de media hebben hier waarschijnlijk een invloed op. In 2011 werd een draaiboek rond straling ontwikkeld voor lokale besturen. Mogelijk heeft dit een invloed op het aantal vragen en klachten in 2012. Toch blijft het belangrijk om in het beleid (leefmilieu en/of volksgezondheid) de nodige aandacht te schenken rond deze topic. Deze bevinding zal besproken worden op het overleg met de dienst Milieu & Gezondheid van LNE. Uit de gegevens blijkt dat preventieorganisaties nog veel vragen hebben omtrent ongedierte. Kakkerlakken en vliegen scoren hier het hoogst. De medisch milieukundigen van de Logo’s beschikken echter over draaiboeken over beide plaagdieren die de lokale besturen kan ondersteunen bij de aanpak van een plaag. Dit wordt best besproken op de themagroep gezondheid en milieu om te evalueren of hier nog noden zijn. Om een beter zicht te krijgen op het doorverwijzingsgedrag is het aan te bevelen om dit item verder te specificeren in de registratietool. ToVo zal dit voorzien in de nieuwe registratietabellen.
21
5.
Binnenmilieucases:
Het besluit van de Vlaamse Regering van 11 juni 2004 houdende maatregelen tot bestrijding van de gezondheidsrisico’s door verontreiniging van het binnenmilieu bepaalt dat aanvragen tot een woningonderzoek kunnen ingediend worden bij de Logo’s. Dit kan enkel door deze personen die in de wetgeving worden vernoemd. Meer bepaald gaat het over gemeentebesturen, O.C.M.W.’s, gemeentelijke huisvestingsambtenaren, gewestelijke ambtenaren, Vlaamse ambtenaren die bevoegd zijn voor het milieu, artsen, verpleegkundigen, maatschappelijke werkers en beheerders of gebruikers van publiek toegankelijke gebouwen. De aanvraag gebeurt door middel van het formulier ‘gemotiveerde aanvraag’ en wordt begeleid door een schriftelijke toestemming van de bewoner. De aanvragen voor dergelijke onderzoeken worden geregistreerd in CIRRO. Hierbij moeten een beperkt aantal details worden ingevuld. Afhankelijk van de genomen actie, moet er meer informatie worden opgelijst. In totaal werden er 60 gemotiveerde aanvragen ontvangen door de Vlaamse Logo’s. 27 van deze aanvragen handelen over één gezondheidsklacht, 33 omvatten een combinatie van gezondheidsklachten. De meest voorkomende gezondheidsklachten hebben betrekking tot de luchtwegen en hoofdpijn. Onder de categorie “andere” vinden we nog uiteenlopende gezondheidsklachten met als meest voorkomende ongerustheid.
Gerapporteerde gezondheidsklachten
vermoeidheid 11
allergie 5 andere 22
luchtwegen 35
huidirritatie 9
hoofdpijn 18 irritiatie slijmvliezen 4
oogirritatie 3
22
duizeligheid 4
Op de gemotiveerde aanvraag wordt in de meerderheid van de gevallen informatie of advies gegeven of een combinatie van beiden. In een aantal gevallen wordt er doorverwezen naar andere diensten. In 10% van de gevallen (6) wordt er overgegaan tot een effectief woningonderzoek met metingen. In één van deze gevallen heeft de bewoner geweigerd om metingen te laten uitvoeren. Volgende metingen werden uitgevoerd: - Schimmel (2) - Antimoon (1) - Elektromagnetische straling (1) - BTEX en andere vluchtige organische componenten (1)
Ondernomen acties metingen en info metingen en advies verschaft gegevens 1 1 doorverwezen en info metingen verschaft en advies 3 gegevens info verschaft 1 en advies gegeven 5 doorverwezen en info verschaft 4
metingen en info verschaft en advies gegeven 1
doorverwezen 7
doorverwezen en advies gegeven 2 info verschaft 16 advies gegeven 17
Het is niet makkelijk om een oorzakelijk verband te leggen tussen de gezondheidsklachten en de gemeten stoffen. In vier van de vijf gevallen is er een vermoedelijk link, in het vijfde geval is de link tussen gezondheidsklacht en de gemeten stoffen onbekend. De meest voorkomende oorzaak binnen deze vijf gevallen zijn vochtproblemen, gevolgd door woninginrichting, renovatiewerken en een hoogspanningslijn. Na het uitvoeren van de metingen werden adviezen geschreven. Eén advies werd verstuurd naar de aanvrager, 2 adviezen werden zowel naar de aanvrager als naar de bewoner gestuurd, één advies werd enkel naar de bewoner gestuurd en tenslotte werd één advies verstuurd naar de bewoner en het gemeentebestuur. Wanneer er werd doorverwezen naar andere diensten werd in de meeste gevallen verwezen naar een lokale milieuactor of naar de huisvestingsdienst/ -ambtenaar.
23
Doorverwezen aan Sociale huurmaatschappij 1
Toezicht Volksgezondheid 1 Gezondheidsactor 1
OCMW 1
Onbekend 2
Huisvestingsdienst /-ambtenaar 3
Milieuactor 6
Woonkantoor Juridische actor 1 1
24
