Over positief opvoeden Groot worden doen ze vanzelf, luisteren niet altijd

Over positief opvoeden ‘Groot worden doen ze vanzelf, luisteren niet altijd’

Jolien Laridaen

Brainstorm ‘opvoeden’ • Kinderen? • Ouderperspectief of professioneel perspectief? • Vragen/verwachtingen? • Huisregels

Jolien Laridaen

Thema’s  Wat is leeftijdsadequaat gedrag?  Opvoeden  Positief omgaan met kinderen  Specifiek • Bijten • Vechten • Liegen • Stille kinderen • Te(?) flinke kinderen Jolien Laridaen

Akkoord / niet akkoord?  Een kind van vijf moet zijn speelgoed zelf kunnen opruimen

 Onze baby (4m) huilt vaak. We krijgen het advies hem te laten huilen. Kan je zo’n baby al verwennen?  Kinderen moeten spontaan kunnen luisteren. Er moet niet altijd een beurtrolsysteem of beloningssysteem zijn  Een pedagogische tik moet kunnen  Een kind van drie moet alleen kunnen spelen

 Mijn kind eet moeilijk. Moet ik hem aan tafel laten zitten tot hij alles op heeft? Jolien Laridaen

Ontwikkelingsstadia: babytijd  Mijlpalen: lachen, zwaaien, zitten, grijpen…  Tast, geur, smaak!  Leren: via gewenning en conditionering • Voorbeelden?  Ik = wereld o Geen besef van het bestaan van andere mensen  Hechting!  Wisselwerking tussen baby en ouder!

Moet je een baby laten huilen? Vanaf 6 maand kan een leerproces ontstaan: ‘als ik ween, gebeurt er iets prettigs’.  kort gaan kijken Jolien Laridaen

Babytijd: positief opvoeden tips  Praat veel met de baby. Je stem heeft een rustgevend effect  Reageer op geluiden van de baby • Geluiden nadoen, woorden toevoegen  Kijk in boekjes, lees voor uit boekjes  Zing en gebruik muziek  Veel knuffelen en vasthouden  Speel met je baby als hij/zij alert is  Leid baby af als hij/zij onveilige plaatsen opzoekt  Non-verbaal gedrag http://www.youtube.com/watch?v=apzXGEbZht0 (still face experiment)  Neem tijd voor jezelf Jolien Laridaen

Ontwikkelingsstadia: peutertijd  “Terrible two”  De wijde wereld in  “Nee!”  “Ik ben boos!”: de ‘peuterpuberteit’ • begrip nodig waar frustratie heerst  “De hele wereld draait rond mij!”  Gewetensontwikkeling: nog geen schuldgevoel ontwikkeld ‘Een goede band tussen een volwassene en  Zindelijkheid het kind zorgt ervoor dat het kind ‘stout’ mag  Agressie

zijn zonder het risico te lopen om hun liefde te verliezen’

Peutertijd: positief opvoeden  Stimuleer je kind tot doe-alsof-spel  Eenvoudige liedjes / rijmpjes  Laat kind exploreren tijdens wandeling / fietstocht…

Jolien Laridaen

Ontwikkelingsstadia: kleutertijd  Energie!  Fantasie ↔ realiteit • (fantasie)spel, tekenen, sprookjes  Egocentrisme  Zelfredzaamheid ↗: ook competitie  Sociaal • Meer interesse leeftijdgenootjes • Spel: parallelspel → samenspel • Verschil jongens – meisjes o Imitatie zelfde geslacht  Gewetensontwikkeling ↗  Taakrijpheid / werkrijpheid  Nieuwe gevoelens: jaloezie en rivaliteit, vriendschap, intens meevoelen, angsten, trots, teleurstelling, schuldgevoelens

Kleutertijd: positief opvoeden  Boekjes blijven lezen  Laat het kind helpen met kleine, eenvoudige taakjes • Voorbeeld?  Moedig aan om met andere kinderen te spelen  Help je kind doorheen de verschillende stapjes om een probleem op te lossen als hij/zij ergens overstuur over is  Geef een aantal eenvoudige keuzes • Voorbeeld? • Wat dragen? – welke snack? – waarmee spelen?

Jolien Laridaen

Ontwikkelingsstadia: lagere schoolkind  Schoolrijpheid? • Meer werken, minder spelen • Huiswerk  Duidelijke grens realiteit – fantasie  Rolnemingsgedrag: kan rekening houden met perspectief ander  Steeds liever optrekken met leeftijdgenootjes • Echt samenspel  Verschil jongens / meisjes  “ik ben op jou”  Hobby’s • Opbouwen zelfvertrouwen

Lagere schoolkind: positief opvoeden  Heb oog voor zijn / haar verwezenlijkingen  Geef je kind eenvoudige taken in het huishouden • Voorbeeld?  Praat met je kind over school, vrienden en de zaken in de toekomst waar je kind zin in heeft  Help je kind eigen (haalbare) doelen te stellen – zo wordt hij / zij minder afhankelijk van goedkeuring of belonen  Help je kind om geduld te leren hebben (vb. beurt nemen, eerst huiswerk en dan spelen)  Doe leuke dingen: samen lezen, gezelschapsspel, ga erop uit  Wees betrokken bij school

Jolien Laridaen

Ontwikkelingsstadia: puber op komst Zelfstandigheid ↗ Andere volwassenen buiten gezin Ouders: almachtig en alwetend? / ouderlijke moraal Groepvorming • Competitie • Sociale omgangsvormen (conflicten…) • Populair zijn • Groepsdruk  Bewustwording lichaam  Nieuwe gevoelens: competentie, loyaliteit, plichtsbesef, spijt…    

Puber op komst: positief opvoeden  Praat met je kind over mogelijk risicovol gedrag bij vrienden die onder druk kunnen zetten (roken, gevaarlijke fysieke spelletjes…)  Belang van verantwoordelijkheidsgevoel • Betrek in het huishouden: voorbeelden? • Praat over besteden en sparen van geld  Maak duidelijke afspraken, ook wat je verwacht als ze alleen zijn • Geef de redenen voor regels  “je mag trots zijn op jezelf” > “ik ben trots op jou”  Praat over de veranderingen die gepaard gaan met puberteit

Jolien Laridaen

Ontwikkelingsstadia: pubers  Pubers, een geval apart

Ontwikkelingsstadia: pubers  Tienerbrein

Jolien Laridaen

Thema’s  Wat is leeftijdsadequaat gedrag?

 Opvoeden  Positief omgaan met kinderen  Specifiek

Jolien Laridaen

Opvoeden: handboek? - Waarom heb ik met mijn kind zoveel moeite? - Doe ik het wel goed?

 Hoe leren kinderen gedrag aan of af?  De wet van het effect  Noden van kinderen • Basisklimaat • Positieve begeleidershouding

Jolien Laridaen

Hoe leren kinderen gedrag aan of af?  Door imitatie en model-leren  Door informatie: vraag, antwoord en herhaling  Door ervaringen: gevolgen van hun gedrag  wet van het effect

Jolien Laridaen

Opvoeden: handboek?  Hoe leren kinderen gedrag aan of af?

 De wet van het effect  Noden van kinderen • Basisklimaat • Positieve begeleidershouding

Jolien Laridaen

De wet van het effect  Als gedrag een positief gevolg heeft, is de kans zeer groot dat dit gedrag meer zal voorkomen  Als gedrag een negatief of onaangenaam gevolg heeft, is de kans groot dat dit gedrag minder zal voorkomen

 Nadeel: Negatief gedrag (driftbuien, agressie, zeurderig gedrag, stelen, klagen over buikpijn, …) heeft vaak positieve gevolgen.

Jolien Laridaen

Wet van het effect  Robbe (5) zeurt bij het boodschappen doen zijn moeder de oren van het hoofd om een snoepje. Mama wil zich vooral concentreren op de boodschappen en wil niets liever dan dat Robbe rustig naast het boodschappenwagentje loopt. ‘Nee Robbe, je mag geen snoepje’, zegt ze beslist. Robbe trekt een pruillip, begint expres tegen het boodschappenkarretje aan te lopen en herhaalt zijn verlangen naar een snoepje. ‘Nee Robbe, nu geen snoepje, en loop gewoon alsjeblieft!’ reageert zijn moeder. Robbe huilt nu harder en roept luid om een snoepje. Zijn moeder krijgt het vreselijk op haar heupen: ‘Nee, je krijgt geen snoepje!’ Maar Robbe geeft zich niet gewonnen, haalt van woede een pak beschuit uit het karretje en gooit het op de grond. Uiteindelijk gaat mama overstag. ‘Beloof je dat je je zult gedragen als je een snoepje krijgt?’ Robbe knikt overtuigend, zijn moeder geeft hem het felbegeerde snoepje, en op miraculeuze wijze verandert Robbe in een engel.

Jolien Laridaen

De wet van het effect: voorbeeld In het grootwarenhuis… kind vraagt snoep

moeder weigert -

kind zaagt om snoep

moeder weigert -

kind huilt om snoep

moeder weigert -

kind gooit zich op de grond (driftbui)

moeder geeft toe+

kind wordt rustig

Oefening  Telkens moeder tegen Lisa zegt dat ze niet mag buiten spelen, begint ze te huilen en te roepen. Moeder legt haar telkens uit dat het nu niet kan omdat het regent, of omdat we zo gaan eten, of omdat ze ziek is… Toch stopt Lisa niet met huilen en roepen. Wat zou moeder moeten doen om Lisa af te leren van te huilen en te roepen ? • Haar vragen waarom buiten spelen zo belangrijk is voor haar. • Zeggen dat een ouder dat mag beslissen en dat ze dan maar moet luisteren. • Opnieuw uitleggen waarom ze deze keer niet buiten mag. • Negeren.

Jolien Laridaen

De wet van het effect  Eigen voorbeelden? • Wat leert uw kind? • Wat leert u?

 http://www.youtube.com/watch?v=KtiJAexxSPo

Opvoeden: handboek?  Hoe leren kinderen gedrag aan of af?  De wet van het effect

 Noden van kinderen • Basisklimaat • Opdrachten, regels, afspraken…

Jolien Laridaen

Nog wakker? 8–2=6 7 + 3 = 10 5–2=3 3+5=7 9-4=5

Positief klimaat!

Noden van kinderen: basisklimaat  Onvoorwaardelijke warme houding van interesse en openheid  Modelgedrag: hun grootste voorbeeld, ook in fouten maken  Sensitief responsieve houding: o Oog voor hun beleving, vanuit hun welbevinden en betrokkenheid o Autonomie verlenen o Stimulerend tussenkomen

 Autoritatief opvoeden; steunen-sturen-stimuleren  Geen strijd voeren, niet zeggen, maar doen

Jolien Laridaen

Noden van kinderen: basisklimaat Structuur zorgt voor duidelijkheid, voorspelbaarheid en veiligheid  Positieve concrete afspraken, regels, opdrachten  in tijd en ruimte  Duidelijke grenzen aanbieden  Routines en rituelen helpen  Visuele of auditieve ondersteuning  Consequent zijn als persoon

Jolien Laridaen

Duidelijke opdracht: oefening  “Jefke, wil jij je jas eens aan de kapstok hangen aub?”    

1 opdracht per keer Opdrachten in plaats van vragen Hou het kort Complimenten

Jolien Laridaen

Opdrachten geven  Mijn kinderen luisteren niet. Als ik vraag om iets te doen, negeren ze me gewoon, of zuchten en geven alleen maar commentaar. Gewoon doen wat ik vraag, is blijkbaar heel moeilijk.  Leerproces? • Je leert je kinderen alleen nog luisteren als er geroepen wordt • Leer je kinderen luisteren door minder te vragen  Advies vanuit de groep?  Voordeel van vaste taken / afspraken • Duidelijkheid, voorspelbaarheid > spontaniteit  Kinderen mogen wel een mening hebben (zuchten, boos gezicht), maar ze moeten het wel doen • Laat maar al, ik zal het zelf wel doen

Jolien Laridaen

Opruimen?!  Vanaf welke leeftijd? • Kleuterleeftijd (4 à 5 jaar): samen opruimen • 6 à 7 jaar: speelgoed opruimen o Dat is stom, want morgen gebruik ik het opnieuw • 8 à 9 jaar: kledij in wasmand o Als ze niet doen, laten liggen • Pubers: eigen verantwoordelijkheid o Basisregels (vb. geen viezigheid op grond, kleren één keer per week van de grond…)

 Maak afspraken + consequenties stellen  Hoe hoog moet lat liggen? Jolien Laridaen

Huiswerk?  Probleemsituaties?  Schema opstellen  Situatie in kaart brengen: realistisch

 Stress bovenop de stress  Schoolmoe? • Normale ontwikkeling (pubers) • Monitoren: consequenties stellen • Andere kanalen (CLB, school, tante, oma…) Jolien Laridaen

Thema’s  Wat is leeftijdsadequaat gedrag?  Opvoeden

 Positief omgaan met kinderen • Aanmoedigen positief gedrag • Verminderen storend gedrag  Specifiek

Jolien Laridaen

Gouden raad van tante Kaat Speel elke dag een kwartiertje met je kind!

Jolien Laridaen

Positief omgaan met kinderen Aanmoedigen van positief gedrag  Betrokkenheid  Positief aandacht geven  Belonen  Problemen oplossen Verminderen storend gedrag  Toezicht houden  Grenzen stellen  Negeren  Apart zetten  Straffen Jolien Laridaen

Positief aandacht geven  Voorbeelden? • Wat zijn jullie lief aan het spelen! • Je hebt je bordje al bijna leeg. Wat goed van je. • Oooh, ben ik aan het dromen of ben je vanzelf je speelgoed aan het opruimen? • Wat heb je dat speelgoed keurig opgeruimd. • Je hebt je tanden flink gepoetst, maar ik zou het fijn vinden als je het net zo snel doet als je zus. • Wat lief dat je de tv zachter zet wanneer ik aan het telefoneren ben.

Jolien Laridaen

Positief aandacht geven  Aanmoedigen     

Wet van het effect Aandacht voor de leuke dingen die uw kind doet Aaien, knipoog, belangstelling OF materiële beloning? Zelfvertrouwen ↗ Benadruk de vervelende dingen niet

Jolien Laridaen

Belonen  Ervaringen? • Hoe • Waarvoor? • Op welke manier? • Welke beloning? • Zelf als kind?

Als je flink bent, krijg je een snoepje.

 Nieuw gedrag aanleren  Gedrag vaker doen voorkomen

Het moet niet, maar het mag.

 Beloning + complimentje  Spontane beloning – geplande beloning Jolien Laridaen

Belonen  



Ideeën? Privileges • Bij vriendje spelen / uitnodigen • Gaan zwemmen • Speeltuin • Tv- programma / film kiezen • Verrassingsdoos • Gaan fietsen • Extra ‘leestijd’ in bed Oudertijd • Extra verhaaltje • 10 minuten spelen / ravotten met mama/papa • Een fietstocht / wandeling met mama/papa • Wat langer opblijven in het weekend • Meegaan naar de winkel • Pannenkoeken / taart / cupcakes bakken

Jolien Laridaen

Belonen  Voeding • Dessert mogen kiezen • Extra snoepje • Popcorn maken • Pizza/frietjes met gezin eten • Ijsje • Fruitsla met slagroom  Wat geld kost • Film huren • Naar cinema • Strip • Speelgoed(je) / spel • Gaan zwemmen naar subtropisch zwembad • Pretpark Jolien Laridaen

Belonen: bedenkingen?  “Belonen, heb ik al geprobeerd en dat werkt niet bij mijn kind.”  “Een kind moet toch niet voor alles beloond worden.”  “Al die cadeautjes, dat kost mij een fortuin”  “Beloningen zorgen voor extra discussie en stout gedrag”

Jolien Laridaen

Beloningssysteem  Wat werkt wel / wat werkt niet?  Kies gedrag die je vaker wil zien: realistisch en haalbaar • Niet wat je niet wil zien • Voorbeelden?  Splits het gedrag op: stap per stap (sticker, smiley, puntje…) • Stickers?  Bepaal criterium om dagelijks (jonge kinderen) of na enkele dagen (oudere kinderen) beloning te krijgen  Beloning / ‘leuke lijst’ Jolien Laridaen

Beloningssysteem

Jolien Laridaen

Dag 1

Dag 2

Dag 3

Dag 4

Aan tafel komen zitten Mouwtjes omhoog Flink op stoel blijven zitten Netje eten met bestek Bordje leeg eten Flink op stoel blijven zitten Eventjes spelen Drinken Jolien Laridaen

Leuke lijst

Jolien Laridaen

Beloningssysteem  Bespreek dagelijks, liefst onmiddellijk  Leg uit aan je kind, op voorhand  Pas het toe

 Hou belonen en straffen strikt gescheiden!  Stuur bij indien kind de prestatie niet kan halen

 Indien je kind gedurende een zekere periode het steeds haalt, kan je moeilijker criterium kiezen Jolien Laridaen

Beloningssysteem

Jolien Laridaen

Te onthouden  Noteer welk gedrag je wil veranderen met behulp van een beloningssysteem  Werk een beloningssysteem uit • Leg uit aan je kind waarom • Maak samen met je kind een beloninglijst op • Leg uit hoe het beloningssysteem werkt • Probeer het beloningssysteem uit  Ondertussen ook • Duidelijke opdrachten aan je kind geven • Minimum vijf aanmoedigingen per dag Jolien Laridaen

Positief omgaan met kinderen Aanmoedigen van positief gedrag  Betrokkenheid  Positief aandacht geven  Belonen  Problemen oplossen

Verminderen storend gedrag  Toezicht houden  Grenzen stellen  Negeren  Apart zetten  Straffen Jolien Laridaen

Grenzen stellen  “Nee” + uitleggen waarom  Mama, mag ik buiten spelen? • Neen, want we gaan zo eten.    

Zeg duidelijk wat uw kind niet mag Vertel erbij waarom het niet mag. Nee is echt nee. Zeg niet te vaak nee / uitleg -> 2x is genoeg

 Alternatief aanbieden • Voorbeelden? • Buiten met voetbal of binnen met zachte bal Jolien Laridaen

Negeren  Negeren… • Nadat u gezegd hebt wat uw kind (niet) mag en waarom niet. • Mam, mag ik nog een koekje? • Nee, je hebt er al drie gehad. • Toe mam, toe nou • … (geen reactie)  Hoe volhouden? • Iets anders doen: krant lezen, kamer uitlopen • ! Als uw kind iets gevaarlijks doet: wel reageren (altijd)

Jolien Laridaen

Probleemsituatie  Mijn zevenjarige dochter blijft steeds hetzelfde vragen. Ook al heb ik al beloofd dat ze straks een ijsje krijgt, toch blijft ze de hele weg zeuren. Ze houdt dit uren vol. Mijn partner en ik worden er gek van en hebben soms helemaal geen zin meer om het haar nog te geven. Hoe kunnen we dit vermijden?  Advies vanuit de groep?  Negeren  Opdracht eraan verbinden ‘Nu stop je met zeuren om dat ijsje. Papa en ik vinden het vervelend als ze erover blijft zeuren. Vraag je het nu nog één keer, kan krijg je het niet.’ • Oogcontact: wees concreet en specifiek • Consequent toepassen Jolien Laridaen

Apart zetten  Ervaringen uit groep?  Wanneer? • Driftbui • Verbieden en negeren werkt niet meer • Zichzelf pijn doen • Anderen pijn doen • Iets stuk maken

Jolien Laridaen

Probleemsituatie  Als een jong kind iets gedaan heeft dat niet kan of woedend is, moet je hem even afzonderen door hem in de gang of in zijn kamer te zetten. Maar bij mijn zoontje pakt dat niet: hij komt gewoon terug naar binnen en blijft roepen. Wat dan? • Getalenteerd kind dat ouder(s) doorheeft • Als kind in hoek moet staan, dan is dat zo (autoriteit) • Volhouden!

Jolien Laridaen

Apart zetten  Wat? • Korte pauze in elke vorm van aandacht • Stopt het gedrag op het moment zelf, niet in de toekomst • Is enkel ‘tool’ om probleemgedrag aan te pakken, terwijl je werkt aan vervangend ‘gewenst’ gedrag

 Een aantal minuten op een ongezellige plaats • Ideeën?

 Zeg er altijd bij waarom u dit doet (maar niet in discussie gaan, niet nodeloos herhalen) • Als jij je broertje niet rustig kunt laten tekenen, dan ga je maar even naar de gang

 Benader uw kind positief als u het weer terughaalt • Is het weer over? • Gaan we weer vriendjes zijn?

 Niet te vaak, anders werkt het niet meer. Jolien Laridaen

Apart zitten: tips 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Niet te vaak Kort Onmiddellijk Kind isoleren Rustig uitvoeren Niet dreigen Compliment als uitgevoerd Laten volgen door onderbroken taak



Bedenkingen? Vragen?

Jolien Laridaen

Straffen     

Als verbieden, negeren, apart zetten niet meer helpen Iets leuks wegnemen Voorbeelden? Leg duidelijk uit waarom u straft en doe het direct. Overdrijf de straf niet.

 Dreigen heeft geen zin. Voorbeelden?  Niet te vaak straffen.  Het blijft vooral belangrijk veel aandacht te geven aan alle leuke en goede dingen die uw kind ook doet.

Jolien Laridaen

Oefening  Michael (9 jaar) wil zijn speelgoed nooit opruimen. Vader zegt dat hij niet mee mag gaan zwemmen, voor hij heeft opgeruimd. Als de broers klaar staan om te vertrekken, begint Michael te roepen en te tieren. Hij zegt dat hij het direct zal doen als ze terugkomen, want hij wil toch mee gaan zwemmen. Wat moet vader nu doen ? • Michael negeren en met de andere jongens gaan zwemmen. • Hem mee laten zwemmen en hem daarna het speelgoed laten opruimen. • Hem kalmeren en helpen opruimen. • Met hem praten over waarom hij niet wil opruimen.

Jolien Laridaen

Thema’s  Wat is leeftijdsadequaat gedrag?  Opvoeden  Positief omgaan met kinderen

 Specifiek • Bijten • Vechten • Liegen • Stille kinderen • Te(?) flinke kinderen Jolien Laridaen

Bijten  Baby • Experimenteergedrag • Reactie omgeving (schrikken, “au”, “mag niet”)  Peuter • Bang, gefrustreerd, aandacht • Life-event • Zelfbeheersing ↘ • Communicatieve vaardigheden ↘

 Normaal peutergedrag, maar wel begrenzen!

Jolien Laridaen

Bijten  Kleuter • Redenen voor bijtgedrag?     

Problemen met taal, communicatie Snel overprikkeld (gevoelig aan lawaai, drukte…) Leerproces Nood aan actief spel Oververmoeid

Jolien Laridaen

Bijten: aanpak  Oorzaak? Patroon? • Gevoel van onmacht? Angst of verdriet?  Erken het kind in zijn gevoel, maar keur het gedrag af  Alternatieven aanreiken • Op kussen slaan, afkoelen op rustige plaats…  Leer woorden aan om grens te stellen • ‘neen’ / ‘stop’ / ‘dat is van mij’  Straffen én gedragsalternatief aanbieden • Cave: teveel of te hard straffen → angst / stress ↗  Nood aan extra hulp? • Kind > 4 jaar • Én als bijten, slaan toeneemt in plaats van afneemt Jolien Laridaen

Vechten  Toestaan of ingrijpen?  Ingrijpen kan nodig zijn • Jonge kinderen • Risico op kwetsuur • Kinderen laten onderhandelen  Leerproces?

Jolien Laridaen

Liegen  Ik weet dat mijn dochter liegt, maar ze blijft dat bij hoog en laag ontkennen. Wanneer de argumenten overduidelijk zijn en ze niet meer kan ontkennen, reageert ze boos en verontwaardigd. Hoe krijg ik haar zover dat ze eerlijk wordt?  Reageren of niet?

Jolien Laridaen

Liegen  Ontwikkelingsleeftijd! • Vanaf 6 jaar kan een kind bewust liegen (cfr. Onderscheid fantasie en realiteit) • Waarom liegen? o Schaamte, aandacht, consequenties vermijden…

 Ingrijpen als • Schade bij een ander • Eigenbelang, egocentrisme • Sociale implicaties • Kind niet meer kunnen vertrouwen

Jolien Laridaen

Liegen: aanpak  Wat is het motief? • Verzet: confrontatie • Angst: spreek erover  Communicatie • Jonge kinderen • Spreek het kind erop aan (ook bij vermoeden) • Apprecieer de eerlijkheid, vooraleer je op inhoud ingaat • Geef je standpunt over liegen, maar geef ook kind de kans om zijn visie te geven  Gevolgen • Bij straf, vertel dat liegen niet kan, negeer protest  Te streng?  Sta zelf model, bespreek eigen gewetenskwesties Jolien Laridaen

Liegen  Ik weet dat mijn dochter liegt, maar ze blijft dat bij hoog en laag ontkennen. Wanneer de argumenten overduidelijk zijn en ze niet meer kan ontkennen, reageert ze boos en verontwaardigd. Hoe krijg ik haar zover dat ze eerlijk wordt? • Maakt deel uit van normaal opgroeien. • Het is niet waar. Punt. • Consequenties

Jolien Laridaen

Stille kinderen  Verschillende soorten • Toeschouwers o Kunnen toch genieten o Reageren normaal op lk en andere kinderen o Wenperiode • Kinderen met zorgen o Thuissituatie o Geen ruimte voor agressie, boosheid o School • Geen aanwijsbare reden o Verder uitzoeken  Hulp zoeken Jolien Laridaen

(té?) flinke kinderen  Kan, durft een kind ook zijn negatieve emoties tonen? • Hoe gaat een kind om met een opmerking? • Ontlading thuis?  Niet mogen/kunnen uiten van angst, verdriet…  Buikpijn, hoofdpijn  Faalangst  Hoogbegaafd? • Model staan, emoties benoemen  OF: Nood aan continue bevestiging? • Negeren

Jolien Laridaen

(té) flinke kinderen  We hebben een lieve en enthousiaste dochter van acht jaar, maar soms wil ze zo lief, plezant en schattig zijn dat het bijna ergerlijk wordt. Hoe gaan we hiermee om?  Negeren • Nood om ook niet gezien te worden • Wat met aanmoedigen?!  Latere leeftijd: verleiden, om de vinger winden… ongepast gedrag • Het woordje ‘te’ is er altijd teveel aan

Jolien Laridaen

Varia  Hoe ga ik het best om met een verschil in opvoeding? Ons kindje is ook vaak bij de grootouders en er is een verschil in discipline.  Adviezen uit de groep?  Kinderen kunnen omgaan met verschillende regels en/of verschillende opvoedingsstijlen (cfr. co-ouderschap) • Belang van communicatie: spreek verwachtingen uit • Tracht inhoudelijk op dezelfde lijn te staan (vb. fruit eten is belangrijk), de mate van ‘streng zijn’ mag verschillen • Hoe ouder het kind, hoe flexibeler ze met verschillen omgaan  Communiceer wanneer anderen over een ‘grens’ gaan (niet in bijzijn van kinderen)  Erkenning geven aan kind dat verschil er is, maar consequent blijven omtrent eigen regels Jolien Laridaen

Varia  Hoe pakken we het best het door elkaar praten van onze dochters aan? Als mijn man en ik aan het praten zijn komen ze er altijd tussen, ze kunnen niet wachten tot iemand is uitgepraat omdat ze het dan vergeten. Dit is zeer vermoeiend.  Adviezen uit de groep?

 Wet van het effect  Negeren  Opdracht geven, consequentie stellen

Jolien Laridaen

You are not alone…

Jolien Laridaen

Jolien Laridaen

Jolien Laridaen

Jolien Laridaen

Bedankt voor uw aandacht!  Jolien Laridaen  0474/40.63.90  [email protected]

Raas Van Gaverestraat 67a 9000 Gent Tel. +32 (9) 232 47 36 Fax +32 (9) 232 47 50 www.vcok.be

Jolien Laridaen