ov i dioztf-
BEDRIJFSECONOMISCH
RAMEN
Betekenis en toepassing van de bedrijfseconomische raming in alle fasen van het bouwproces, (o.a. ter voorbereiding op het gebruik van een geautomatiseerd ramingssysteem) toegespitst op de GWW-sector bij Rijkswaterstaat Directie NoordBrabant.
Directoraat Generaal Rijkswaterstaat Directie Noord-Brabant IVAS-Kosten management
's-Hertogenbosch, 25 februari 1999 Sjaak van Noorloos
i I
I
BA153 NB
^ INHOUD
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
INHOUD:
Voorwoord Inleiding hfdst. Het begrip bedrijfseconomie
1
Waarom bedrijfseconomische onderbouwing?
2
Functies raming van kosten in alle fasen
3
Indeling in diverse fasen van het bouwproces
4
Hoe bedrijfseconomisch ramen in de (voor-)planfase(n)
5
Hoe bedrijfseconomisch ramen in de besteksfase
6
Rol van de werkplanning in de besteksfase
7
Indeling raming van kosten in de besteksfase
8
Nacalculatie in de besteksfase
9
Veredelingsproces: van gegevens tot informatie
10
Informatie en middelen
11
Literatuur Bijlagen: Formulier met gebruiksaanwijzing t.b.v. handmatige nacalculatie Formulier met voorbeeld van handmatige berekening directe kosten Voorbeelden van nacalculatie en raming: handmatig Schema indeling raming in diverse fasen van het bouwproces.
RWS Dir. N.Br. IVAS: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
I
si
INHOUD
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) Schema indeling raming van kosten in de besteksfase Wensen van Bestuurskern (brief van H K d.d. 16 juli 1998; kenmerk UI 98/6013)
RWS Dir. N.Br. IVAS: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de
Planfase
INLEIDING
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
INLEIDING De politiek heeft een groeiende behoefte aan inzicht in de juiste kosten van projecten. Bedrijfseconomische ramingen zijn daartoe een noodzakelijk middel. Zij zijn bovendien mede bepalend voor de kwaliteit van het gehele project en vormen daar ook een wezenlijk onderdeel van. Rijkswaterstaat heeft de wens geuit om het kostenbewustzijn te vergroten. Zij heeft behoefte aan goed onderbouwde kostengegevens. Deze kostengegevens vormen een onmisbaar onderdeel van een goede bedrijfsvoering. Deze gegevens kunnen de onzekerheden bij het maken van keuzen voor een deel weg nemen. De gevolgen van niet onderbouwde kostengegevens zijn moeilijk te overzien.
In het kader van het strategieproject "Koers R.W.S. 200+ " van Rijkswaterstaat werd de kwaliteit van ramingen een punt van discussie. In het volgende strategieproject "R.W.S.Nieuwe Stijl" werd de kwaliteit van ramingen opnieuw een speerpunt van het huidige en het toekomstige beleid. Deze kwaliteit is (vaak in een zeer vroeg stadium) een bepalende factor in het politieke- en bestuurlijke debat t.b.v. prioriteitstelling. Daarom heeft de directieraad van de Hoofddirectie in 1991 besloten om een onderzoek naar deze complexe materie te laten verrichten. Dit resulteerde in het rapport "Raamwerk voor ramingen". Het rapport geeft suggesties aan om te komen tot een betere beheersing van ramingen.
Naar aanleiding van het bovenstaande besloot de Directeur-generaal van Rijkswaterstaat in 1992 tot het van start gaan van het "Project Ramingen Infrastructuur" (P.R.L). Het doel van dit project was: "Rijkswaterstaat moet meer realistische ramingen maken". Dit rapport doet suggesties om te komen tot een betere beheersing van ramingen.
Deze projectorganisatie werd per directie aangevuld met een tweetal contactpersonen. Door deze contactpersonen werd in onze directie vorm gegeven aan deze materie door o.a. een themasessie "Ramingen" te organiseren. In deze themasessie werden een drietal onderwerpen gekozen. Kleine groepen medewerkers, gekozen uit de gehele directie, werkten deze onderwerpen wat verder uit.
Deze onderwerpen waren: a. b. c.
Omgaan met ramingen in de planstudiefase Wat is bedrijfseconomisch ramen Nacalculatie
RWS Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
INLEIDING
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
In een tweede themasessie werden deze onderwerpen geevalueerd. Er werd afgesproken om bovenstaande onderwerpen verder uit te diepen. Tijdens vervolggesprekken spraken bovengenoemde groepen af, dat de producten in de planfase moesten worden beschreven aan de hand van een lopend project. Tijdens deze themasessie zou de invoering van de volgende onderwerpen directiebreed gestalte kunnen krijgen binnen onze directie: a.
b.
het verzamelen van alle kostengegevens van een gerealiseerd project t.b.v. het verzamelen van nacalculatiegegevens, die kunnen worden gebruikt bij het bepalen van kosten in alle fasen van een project. het bijhouden van een "logboek", waarin alle relevante wijzigen met de daaruit voortvloeiende (financiele) consequenties worden aangegeven.
Er volgde in September 1994 een derde themasessie. In deze themasessie spraken alle aanwezigen met elkaar af, dat de volgende werkmethoden per 1 oktober 1994 bij de gehele directie Noord-Brabant zouden worden ingevoerd: Handmatige nacalculatie in de besteksfase. Hoe omgaan met raming versus prijsaanbieding bij het aanbesteden van werken? Hoe omgaan met raming versus prijsaanbieding bij staten van meer- en/of minderwerk? Het maken van een raming in de voorfasen van een project (plan- en studiefase) Het maken van een logboek in alle fasen van het bouwproces. l
In het meest recente strategieproject I.B.O. ) speelt het begrip "ramingen" (m.n. de kwaliteit er van!!) opnieuw een hoofdrol: G E E N G O E D E R A M I N G E N , G E E N I.B.O.!! Bij het opzetten van een bedrijfseconomische raming van kosten is het mogelijk gebruik te maken van diverse hulpmiddelen. Een van de hulpmiddelen is een calculatieprogramma. Bij Rijkswaterstaat Directie Noord-Brabant is door het Directieteam gekozen voor het in een Windows omgeving werkende programma IBIS-CALC van "Brink Automatisering" te Leidschendam. Om het volgen hiervan te vereenvoudigen wordt in deze cursus, (voor enkele in de zin van kennis opfrissen), het maken van een bedrijfseconomische raming van kosten kernachtig behandeld, zonder theoretische achtergronden en beschouwingen. Indien u echter behoefte hebt aan meer theoretische achtergronden, detaillering of andere vragen en opmerkingen
RWS Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
INLEIDING
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
kunt u altijd met mij contact opnemen. Het is tijdens deze cursus de bedoeling om enerzijds het ramen in de besteksfase als basis te behandelen en anderzijds het ramen in de voorfase(n) van een project extra aandacht te geven, omdat juist daar de grote verschillen in kosten zijn te verwachten.
') I.B.O. :
(Oorspr.) Interdepartementaal Beleids Onderzoek
RWS Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
HET BEGRIP BEDRIJFSECONOMIE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
H O O F D S T U K 1: H E T B E G R I P B E D R I J F S E C O N O M I E
De bedrijfseconomie is een onderdeel van de economische wetenschap, ook wel de economie genoemd, dat zich bezig houdt met het economisch handelen.
Wat betekent economisch handelen precies?
Vaak heeft men meer wensen dan middelen om deze wensen te vervullen. Daarom moet er bewust en doelmatig worden gekozen, zodanig dat men er in alle opzichten het meeste profijt van heeft. Economisch handelen wil zeggen, dat men steeds de meest doelmatige keuze moet maken tussen de beschikbare (schaarse) middelen. En hoe zij kunnen worden aangewend voor de verschillende behoeften.
Economisch handelen vindt plaats in twee soorten "huishoudingen"
a.
Gezinshuishoudingen: Het beperkte gezinsinkomen kan worden vergeleken met (schaarse middelen), waaruit telkens een keuze zal moeten worden gemaakt. Deze keuze moet worden afgestemd op de totale behoefte van het betreffende gezin op korte en lange termijn.
b.
Bedrijfshuishoudingen Ook een bedrijf heeft een inkomen. De leiding van het bedrijf staat telkens opnieuw voor het probleem om te kiezen tussen de schaars ter beschikking staande middelen. Daarom kan de bedrijfshuishouding op economisch gebied het best worden vergeleken met een gezinshuishouding.
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: : Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen
in de Planfse
HET BEGRIP BEDRIJFSECONOMIE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
Wat is bedrijfseconomie? Bedrijfseconomie, ook wel bedrijfshuishoudkunde genoemd is dat onderdeel van de economische wetenschap, dat het economisch handelen in bedrijfshuishoudingen bestudeerd. Onder een bedrijfshuishouding wordt verstaan: een financieel-economisch zelfstandige productie-organisatie.
Een productie-organisatie kan worden omschreven als een samenwerkingsverband van personen, die via het gebruik maken van productiemiddelen, bepaalde doelstellingen nastreven, door dat zij deel nemen aan het maatschappelijk productieproces. Het beoogde hoofddoel, dat wordt nagestreefd is bij een profitorganisatie continuiteit van het bedrijf. Dit doel is o.a. te bereiken via winstmaximalisatie. Bij een non-profitorganisatie is sprake van andere doelstellingen, b.v. dienstverlening. Het algemene doel van een non-profitorganisatie is "optimale dienstverlening tegen zo laag mogelijke kosten".
Beide organisatievormen gebruiken hetzelfde middel om hun doelstellingen te bereiken, n.l. minimaliseren van kosten Onder het begrip kosten wordt verstaan: de geldswaarde van de door voor het produceren van goederen of diensten opgeofferde productiemiddelen De mate waarin een organisatie in staat is haar doelstellingen te realiseren bepaalt haar effectiviteit. De bedrijfseconomische wetenschap houdt zich dus bezig met het maken van keuzen, die zich binnen bedrijfshuishoudingen kunnen voordoen. Het betreft hier de keuzen binnen de beschikbare (schaarse) middelen (productiecapaciteit).
Hierbij moet het resultaat (optimale dienstverlening voor non-profitorganisaties en de
RWS. Dir. N.Br. l.V.A.S. Kostenmanagement: : Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen
indePlanfse
HET BEGRIP BEDRIJFSECONOMIE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
nettowinst op langere termijn voor bedrijven in de particuliere sector) zo groot mogelijk zijn.
RWS.
Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: : Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen
in de Planfse
W A A R O M BEDRIJFSECONOMISCHE ONDERBOUWING ?
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)Q
H O O F D S T U K 2: W A A R O M B E D R I J F S E C O N O M I S C H E O N D E R B O U W I N G ?
Omdat: (In willekeurige volgorde)
bedrijfseconomisch onderbouwde ramingen noodzakelijk zijn t.b.v. het deskundig opdrachtgeverschap; het de enig juiste manier is van prijsbepaling en prijscontrole; de bedrijfseconomische raming een verdedigbaar karakter heeft t.o.v. derden; (lees aannemers of andere opdrachtnemers, zoals b.v. een ingenieursbureau) het overzichtelijk is: men ziet hoe en waarmee een prijs tot stand is gekomen; het doorzichtig is: prijs verschillen zijn eenvoudig te lokaliseren; het een uniforme methode is: hierdoor krijgen ramingen dezelfde goede kwaliteit. Dit maakt het weer mogelijk om meer inzicht te krijgen op marktinvloeden. Vervolgens komt deze goede kwaliteit de kwaliteit van de financiele planning weer ten goede; het gebruik van centraal beschikbare gegevens mogelijk is; het regionale en landelijke toepassing van hetzelfde geautomatiseerde systeem mogelijk maakt. (b.v. via calculatieprogramma IBIS-CALC) Hierdoor is op uniforme wijze uitwisseling mogelijk. Het gevolg daarvan is, dat een verhoging van de kwaliteit en kwantiteit van de beschikbare kosteninformatie beschikbaar kan komen; het kostenbewustzijn wordt ontwikkeld, in alle fasen van bouwproces; vergelijken van alternatieven beter mogelijk wordt; het de basis is voor de nacalculatie voor een gelijksoortige fase, waar het project in verkeert; het de basis is om te komen tot een z.g. marktraming;
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
FUNCTIES RAMING V A N KOSTEN
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
H O O F D S T U K 3: F U N C T I E S R A M I N G V A N K O S T E N
Functies: (In willekeurige volgorde)
instrument t.b.v. managementbeslissingen: de bedrijfseconomische raming is een van de elementen, die de kwaliteit van een project kunnen bepalen. uitvoeren van kosten-batenanalyses in de ruimste zin: evt. ook t.o.v. de maatschappelijke kosten en baten. kostenbewust ontwerpen (alternatieven vergelijken); uitgangspunt financiering opdrachtgever (Directieplan -regionaal- en het Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport: M.I.T.-landelijk).;
beoordelen of de investeringen reeel zijn t.o.v. het maatschappelijk probleem; beoordelen van prijs-kwaliteit verhouding; beoordelen van kostencalculaties van inschrijvers/aannemers; beoordelen van: staten van meer-/minderwerk, claims, herziening eenheidsprijs etc.; basis voor de onderhandelingen met de aannemer (ook bij besteding "uit de hand"); vergelijkingsmateriaal voor de prijsaanbieding en eenheidsprijzen van de inschrijver/aannemer;
Dit is belangrijk, omdat: a. b. c. achteraf
de ingediende eenheidsprijs dient voor verrekening meer- en minder hoeveelheden; deze eenheidsprijs de basis is bij een herziening van de eenheidsprijs vooraf; deze eenheidsprijs de basis is bij een herziening van de eenheidsprijs bij een onder- of overschrijding van de bestekshoeveelheid;
RWS. N.Br. l.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus
Bedrijfseconomisch
Ramen
in de Planfase
FUNCTIES RAMING V A N KOSTEN
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
Deze vergelijking kan aanleiding zijn tot: a. b. c. d.
het vragen van een schriftelijke toelichting van de aannemer; de betreffende post alsnog op te nemen in de selectie van na te calculeren posten; het vergelijken van de betreffende posten van de raming van kosten met de nacalculatie; het vergelijken van de betreffende posten van de prijsaanbieding met de nacalculatie;
Zie ook hfdst. 9 "Nacalculatie in de besteksfase"
RWS. N.Br. I.V.A.S. Kosten management: Cursus Bedrijfseconomisch Ramen in de Planfase
tmUm
INDELING IN DIVERSE FASEN V A N H E T BOUWPROCES
s ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
H O O F D S T U K 4: I N D E L I N G I N D I V E R S E F A S E N V A N H E T B O U W P R O C E S (zie schema)
In elke fase van het bouwproces kennen we een zekere meer- of minder gedetailleerde raming van kosten. Er zijn in het bouwproces vier hoofdfasen te onderscheiden, waarvan enkele weer worden onderverdeeld in subfasen.
De indeling is als volgt:
1. De verkenningsfase.
De verkenningsfase is bedoeld om een globaal inzicht te krijgen in de aard en omvang van diverse oplossingsrichtingen. Pas na het verkrijgen hiervan wordt besloten tot de studie van een project.
In deze fase wordt het project voorgesteld om in het Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (M.I.T.) te worden opgenomen. Hierbij moet een zeer globale raming (kostenschatting of indicatie) worden gemaakt.
De functie van de bij deze fase behorende raming is het kunnen beoordelen of de investeringen in relatie met het probleem reeel zijn.
De trefzekerheid in deze fase wordt bepaald met de variatiecoefficient (v) bedraagt ca. 50 %. In deze fase worden grootheden gebruikt als b.v. de prijs van een geheel knooppunt, km. autosnelweg, of b.v. km. vaarweg.
Een hulpmiddel hierbij kan zijn de van het Kengetallenrekenmodel van Rijkswaterstaat afgeleide zeer grove kengetallen. (gedeeltelijk operationeel en gedeeltelijk in ontwikkeling) Dit Kengetallenrekenmodel maakt onderdeel uit van het Rijkswaterstaat Standaard Middelen Bestand (SMB) en kan worden bediend met behulp van het calculatieprogramma IBIS-CALC. (zie hiervoor ook hoofdstuk nr. 11: Informatie en middelen)
Bij acceptatie in het M . I . T . wordt voor het project een voorlopig budget gereserveerd. Het resultaat is dan de opdracht tot de volgende fase d.m.v. de startnotitie
RWS. Dir. N. Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
INDELING IN DIVERSE FASEN V A N H E T BOUWPROCES
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
2. De studiefase.
Deze fase wordt in twee subfasen verdeeld n.l. de voorstudiefase en de trajectstudiefase
2.1. De voorstudiefase In deze fase wordt een project formeel gestart. Hierbij behoort een globale raming van elke reeie variant. Ook hier kan het Kengetallenrekenmodel een goed hulpmiddel zijn., omdat de ramingen mede bepalend zijn voor de keuze. Ze moeten vanuit een vergelijkbare methode worden opgezet. De trefzekerheid in deze fase bedraagt ook hier ca. 50 %. Deze fase wordt afgesloten met de opdracht tot het verrichten van de trajectstudiefase.
2.2. De trajectstudiefase De trajectstudiefase kenmerkt zich door de start van de Milieu-Effect-Rapportage ( M . E . R . studie). Na de M.E.R.-studie volgt het Trace-Besluit (T.B.). Wettelijk is geregeld, dat de hierop volgende fase maximaal binnen een jaar na dit Trace-Besluit moet zijn gestart. Het Trace-Besluit wordt voorafgegaan door een Trajectnota en een Ontwerp Trace-Besluit (O.T.B.). In de Trajectnota wordt een variantenstudie aangeboden. Met deze nota in de vorm van een rapport kan de opdrachtgever en de maatschappij zich een oordeel vormen over de voorgestelde varianten en alternatieven. In dit rapport moet ook een financiele onderbouwing worden opgezet: eveneens een globale raming, maar meer gedetailleerd dan in de vorige fase, omdat nu meer gegevens voorhanden zijn. De trefzekerheid in deze raming bedraagt ca. 25 %. Zoals gezegd: de Trajectnota wordt gevolgd door het Ontwerp Tracebesluit. In dit ontwerp wordt een gedetailleerdere uitwerking gegeven van het gekozen trace. Bij deze uitwerking behoort eveneens een raming, waarin weer meer details zijn uitgewerkt. De trefzekerheid, die hierbij wordt vereist is ca. 15 %. Deze uitwerking resulteert in het Trace-Besluit. Het genoemde Kengetallenrekenmodel kan ook hier weer hulp bieden, maar in deze fase zijn al zoveel gegevens bekend, dat de gegenereerde kengetallen veel aangepast moeten
RWS. Dir. N. Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
INDELING IN DIVERSE FASEN V A N H E T BOUWPROCES
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
worden. Binnen deze fase zijn b.v. veel gegevens bekend over de hoeveelheden. Daarom zijn de kengetallen, die een weergave zijn van landelijke gemiddelden misschien minder goed toepasbaar. Een andere mogelijk instrument kan zijn het binnen Rijkswaterstaat Directie Noord-Brabant ontwikkelde spreadsheetmodel. In deze fase worden steeds meer regionale gegevens bekend, zodat deze gegevens misschien meegenomen kunnen worden: wat je weet kun je meenemen in je raming!
3. De realisatiefase De realisatiefase wordt verdeeld in vier fasen n.l.: de planuitwerkingsfase, de besteksfase, de aanbestedingsfase en de uitvoeringsfase.
3.1. De planuitwerkingsfase. Tijdens de planuitwerkingsfase wordt het technisch ontwerp gekozen. De globale hoeveelheden worden bepaald. De ramer kan nu een raming maken op basis van elementen. Als een wat meer gedetailleerde raming is opgezet kan toetsing aan het budget plaats vinden. In deze fase wordt de projectraming gemaakt met een trefzekerheid van ca. 10 %. Het nu gekozen plan is vanaf deze fase het definitieve plan. De besteksfase volgt als afsluiting van de planuitwerkingsfase.
3.2. De besteksfase. In de besteksfase wordt de planuitwerkingsfase omgewerkt tot een bestek. Het bestek moet in principe volgens de R.A.W.-systematiek worden opgezet. Dit bestek moet aan de hand van de aangegeven posten gedetailleerd worden geraamd. Bij gebruik van een calculatieprogramma wordt vaak een z.g. R.A.W.-conversie worden uitgevoerd: het programma maakt per bestekspost van een tekstenmodel een calculatiemodel. In deze en verdere fasen bedraagt de trefzekerheid max. 10 %.
3.3. De aanbestedingsfase. Aan het eind van de besteksfase wordt de bedrijfseconomisch en inzichtelijk onderbouwde raming samen met het bestek als onderdeel van het gehele contract vastgesteld. Hierna vindt meestal een aanbesteding plaats.
RWS. Dir. N. Br. I.V.A.S. Kostenmanagement; Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
INDELING IN DIVERSE F A S E N V A N H E T BOUWPROCES
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
De in het werk gei'nteresseerde aannemers stellen een nauwkeurige begroting op en dienen hun totale prijsaanbieding bij de opdrachtgever in. De opdrachtgever vergelijkt de diverse prijsaanbiedingen, mede aan de hand van zijn eigen gemaakte bedrijfseconomische raming. Het werk kan afhankelijk van de gunnningscriteria evt. worden opgedragen aan de aannemer met de financieel meest aantrekkelijke aanbieding.
3.4. De uitvoeringsfase. Tijdens de uitvoeringsfase wordt het project of een gedeelte daarvan (afhankelijk van het aantal bestekken per project en afhankelijk van de fase waarin het projectgedeelte zich bevindt) daadwerkelijk gerealiseerd. De aannemer zal t.b.v. de kostenbewaking een uitvoering- of werkbegroting opstellen.
4. De beheersfase. Bij deze fase behoort o.a. de z.g. onderhoudsperiode aan het eind van een werk. Tijdens deze onderhoudsperiode is het voor opdrachtgever en opdrachtnemer o.a. mogelijk de financiele evaluatie te laten plaats vinden. Het gaat hier om de gegevens van ingezette uren van mensen en materieel met de daarbij behorende materialen. Deze evaluatie wordt nacalculatie genoemd, waarover later meer.
RWS. Dir. N. Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
BEDRIJFSECONOMISCH IN D E (VOOR-) PLANSTUDIEFASE(N)
S ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
H O O F D S T U K 5: B E D R I J F S E C O N O M I S C H R A M E N I N D E ( V O O R ) P L A N S T U D I E F A S E (N)
Algemeen:
Afhankelijk in welke fase men zich bevindt, zal men telkens iets moeten kunnen zeggen over de kosten van het project. De mate van gedetailleerdheid van de raming zal per fase verschillen, omdat bij het opstarten van een project vrijwel geen details beschikbaar zullen zijn. Toch is het belangrijk om in de allereerste fase een indicatie te geven van de te verwachten kosten. In deze eerste fase wordt de behoefte gesignaleerd en het karakter en de doelstelling van het project geformuleerd. Vaak gebeurde dit m.b.v. kengetallen, die uit nacalculatie van soortgelijke projecten zijn verkregen. Deze kengetallen bestaan vaak uit z.g. kml-prijzen zoals b.v. prijs per k m l autosnelweg, maar ook prijs per m2 kunstwerk etc., afhankelijk van de fase, waarin men zich bevindt. Recentelijk zijn o.a. op verzoek van Directie Noord-Brabant voor deze fase door het R.S.O. z.g. "vuistkengetallen" (voor aanleg) ontwikkeld. Deze kengetallen zijn afgeleid van in het vorige hoofdstuk besproken "Kengetallenbestand van Rijkswaterstaat". Door deze vuistkengetallen landelijk te ontwikkelen kunnen zij jaarlijks worden geactualiseerd, omdat het gehele Rijkswaterstaat Standaard Middelenbestand ook regelmatig wordt geactualiseerd. Deze vuistkengetallen kunnen vooral in de verkenningsfase een nuttig instrument vormen. Naarmate de projectfase verandert, zal ook de gedetailleerdheid gaan veranderen en zullen er ook meer of minder alternatieven moeten worden doorgerekend. Zo zal er b.v. in de planuitwerkingsfase kunnen worden gewerkt met elementprijzen. Dit zijn samengestelde prijzen, die bestaan uit kentallen van constructie-onderdelen, zoals b.v. prijs per m l wegfundering en prijs per m l riolering etc.
Hoe bedrijfseconomisch ramen in de Planfase(n)?: (zie hiervoor ook de notitie: "Werkmethode Planfaseraming" in het Kostenboek van IVAS Kostprijszaken) Allereerst moet het totale project evt. per alternatief worden opgedeeld in z.g. hoofdelementen, waarover direct meer. Deze indeling moet zodanig worden gekozen, dat niet alleen wordt gelet op de constructiesoort, maar ook zo dat later een gedeelte van het alternatief kan worden verwisseld met een ander gedeelte. Dit gedeelte is misschien al eerder apart berekend in een ander alternatief. Het kan ook zijn, dat het betreffende gedeelte nog berekend moet worden.
RWS. Dir..N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement:Cursus Bedrijfseconomisch Ramen in de Planfase
BEDRIJFSECONOMISCH IN D E (VOOR-) PLANSTUDIEFASE(N)
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
De overige uitgerekende gedeelten kunnen ongewijzigd gehandhaafd blijven. Voorkomen moet worden, dat al eerder gemaakte berekeningen meerdere malen worden uitgevoerd. De verkregen hoofdelementen kunnen zijn: wegvakken, kruisingen, aansluitingen en knooppunten, maar ook grote kunstwerken. We spreken van een nieuw hoofdelement als het dwarsprofiel verandert. De volgende stap is het bepalen van de kosten van een m l representatief dwarsprofiel per wegvak (b.v. volgens de R O A - : Richtlijnen Ontwerpen Autosnelwegen of de R O N A : Richtlijnen Ontwerpen Niet Aotosnelwegen -indeling) Het dwarsprofiel kan worden berekend m.b.v. eenheidsprijzen, waarna het hoofdelement kan worden bepaald door de verkregen gegevens van het dwarsprofiel te vermenigvuldigen met de lengte van het hoofdelement. Door nu alle hoofdelementen bij elkaar te tellen ontstaat het gedeelte directe kosten van een raming van een project in de (voor-) planstudiefase.
Opbouw van de raming van de raming in de (voor-) planstudiefase(n):
Directe kosten Indirecte kosten (N.P.G.K.'s)
- Productie Gebonden Kosten (P.G.K's) - N_iet Productie Gebonden Kosten
+ Primaire kosten Bijkomende kosten Diversen
- Kosten, die wel via bestekken op de markt worden gebracht. - Kosten, die n i e t via bestekken op de markt worden gebracht. - Toeslag(percentage) voor uitdetaillering (van b.v. het ontwerp)
+ Basisraming
+ Subtotaal B.T.W.
- Kosten, die wel binnen het programma van eisen vallen, maar niet zijn te voorzien en geen scope wij ziging bevatten.
- Toeslagpercentage > > let op: n i e t over grondaankoop < <
+ Totale raming van kosten
RWS. Dir..N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement:Cursus Bedrijfseconomisch Ramen in de Planfase
H O E BEDRIJFSECONOMISCH R A M E N IN DE BESTEKSFASE ?
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
H O O F D S T U K 6: H O E B E D R I J F S E C O N O M I S C H R A M E N I N D E B E S T E K S F A S E ? (zie hier voor ook hoofdstuk 8: "Indeling raming van kosten in de besteksfase")
De raming in de besteksfase moet worden gemaakt aan de hand van de postomschrijving in het bestek, incl. de daarbij behorende tekeningen. Heel belangrijk hierbij is de R. A . W . systematiek, met inachtneming van de rol, die de werkplanning hier in speelt. In de R.A.W.-systematiek wordt per post uitgegaan van de z.g. eenheidsprijs. Hierin zijn opgenomen alle productiegebonden kosten (P.G.K.'s): de z.g. directe kosten, ook wel variabele kosten genoemd. De niet-productiegebonden kosten ( N . P . G . K . ' s ) , de z.g. indirecte kosten of niet variabele kosten, worden door de R.A.W.-systematiek gezien als "staartkosten", waarover later meer.
In een eenheidsprijs van een R. A . W.-post komen telkens de kosten van de volgende onderdelen naar voren: de benodigde hoeveelheid te verwerken materialen (vaak:leveren) de benodigde hoeveelheid uren van materieel (verwerken) de benodigde hoeveelheid uren van personeel (verwerken) samen genoemd de hoeveelheid productiemiddelen.
Deze kosten worden berekend m.b.v.: a. b. c. d. e. f.
de de de de de de
hoeveelheid te leveren prestatie prestaties van materieel prestaties van personeel tarieven van b en c hoeveelheid materialen prijs van de materialen
N . B . Voor het onderbouwen van een eenheidsprijs kan men het beste rekenen volgens de onderstaande L-T-V-methode: f. Leveren l bepalen van de prijs van de benodigde materialen f. Transport 2 bepalen van de prijs van het benodigde transport f. Verwerken 3 bepalen van de prijs van de productie (de norm) e
e
e
+
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: : Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
HOE BEDRIJFSECONOMISCH R A M E N IN D E BESTEKSFASE ?
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
Totaal :
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: : Cursus Bednjfseconomisch Ramen in de Planfase
f. /eenheid
ROL V A N D E WERKPLANNING IN D E BESTEKSFASE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
H O O F D S T U K 7: R O L V A N D E W E R K P L A N N I N G I N D E B E S T E K S F A S E
Inzicht in het te verwachten uitvoeringsproces is van groot belang voor het opstellen van een goede raming van kosten. Een groot aantal werkzaamheden, die per post zijn uitgesplitst, worden door dezelfde soort materieel en personeel uitgevoerd. Tussen veel werkzaamheden bestaan onderlinge relaties, die de uitvoeringsduur en de totale kosten kunnen beinvloeden. Tezamen met de meest efficiente productiemiddelen en de voorgeschreven tijdslimieten leveren zij de relaties tussen de werkonderdelen de basis op voor de planning. Afhankelijk van de complexiteit van het werk dient t.b.v. een goede raming, een uitvoeringsplanning te worden opgezet. Hiervoor kan zonodig met een netwerkplanning worden gewerkt, terwijl bij eenvoudige werken een balkenschema goed zal voldoen. Wanneer de raming van kosten wordt opgezet zonder planning, dan zullen de elkaar beinvloedende factoren niet (goed) worden meegenomen. (Een aannemer zal daar ongetwijfeld wel rekening mee houden!) Relaties tussen de posten worden dan niet zichtbaar gemaakt. ) 1
Daarom moet voor werken, die elkaar door allerlei factoren kunnen beinvloeden, een planning worden gemaakt. Hierbij gaat men uit van de meest waarschijnlijke inzet van materieel en personeel met de daarbij behorende producties. Daaruit volgt een materieel- en personeelsplan met de noodzakelijke werk- en wachttijden. De in het bestek voorgeschreven tijdslimieten en faseringen moeten hierbij worden geeerbiedigd. De planning geeft bovendien inzicht in de vaste (eenmalige) kosten. Voorbeelden hiervan zijn: de hoeveelheid aan- en afvoerbewegingen; de uitvoeringsduur met de daaraan verbonden tijdgebonden kosten zoals: uitvoerders, keten, voorzieningen, verkeersmaatregelen e.d. Een goede planning is een onmisbaar instrument voor het bepalen van de duur van het werk. De planning is een hulpmiddel bij het zoeken naar efficiente tijdsbesteding tijdens de wachtperioden en het op elkaar afstemmen van productiemiddelen. Daarom is een goede planning ook een onmisbaar instrument voor het maken van een goede raming in de besteksfase Kortom: een goede besteksraming is niets anders dan een financieel gemaakte
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus
Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
ROL V A N D E WERKPLANNING IN D E BESTEKSFASE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
uitvoeringsplanning.
') Het maken van een planning valt buiten het kader van deze cursus.
RWS. Dir. N.Br, I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch Ramen in de Planfase
INDELING RAMING V A N KOSTEN IN D E BESTEKSFASE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
H O O F D S T U K 8: I N D E L I N G R A M I N G V A N K O S T E N I N D E B E S T E K S F A S E
De opbouw van een Bedrijfseconomische Raming in de Uitvoerings- of Besteksfase volgens de R.A.W.-systematiek bestaat in principe uit twee hoofdonderdelen n.l.:
Directe Kosten. De Directe Kosten worden ook wel variabele- of productie gebonden kosten (P.G.K.'s) genoemd en hebben een directe relatie met de omvang van de productie van een bepaalde post. ) 1
Deze kosten bestaan per post in principe uit: a. b. c.
hoeveelheden van materialen x prijs per eenheid; hoeveelheid van uren materieel x tarief per uur; hoeveelheid van uren personeel x tarief per uur;
Tezamen vormen zij de z.g. "prijs per eenheid van een post". Omdat kosten op de juiste plaats in de raming moeten worden ondergebracht moeten de prijzen per eenheid conform de R.A.W.-systematiek altijd voor het z.g. subtotaal worden geplaatst. ) Het is niet zo, dat de punten a, b en c altijd gezamenlijk in een bestekspost voorkomen. Een post kan ook zijn opgebouwd uit een of twee van deze onderdelen. 1
Indirecte Kosten. De Indirecte Kosten worden ook wel vaste- of niet productiegebonden ( N . P . G . K . ' s ) kosten of z.g. staartkosten genoemd. ) Zij hebben geen directe relatie met de omvang van de productie van een bepaalde post, maar met het werk als geheel. ) 2
1
Er is wel een relatie mogelijk met een bepaalde bestekspost, zoals b.v.: de eenmalige kosten van aan- en afvoer van een asfaltset.
') Zie hiervoor ook de standaardbepalingen in de C . R . O . W . , art. 01.01.03 ) Men spreekt ook wel van overhead. Maar daar worden de z.g. hierna volgende Algemene Kosten mee bedoeld.
2
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagment: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
INDELING RAMING V A N KOSTEN IN D E BESTEKSFASE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
Tot de indirecte kosten behoren o.a. de volgende kosten: - Eenmalige Kosten, (E.K.) zoals b.v. de aan- en afvoer van materieel; - Uitvoeringskosten, (U.K.) zoals b.v. de kosten van de uitzetter en/of de uitvoerder,maar ook b.v. (tijdelijke) verkeersmaatregelen; (Niet te verwarren met de afkorting: U . C . A . , wat Uniforme Contracten Administratie betekent) Opmerking: Een asfaltuitvoerder b.v. heeft wel een duidelijke relatie met de betreffende post en wordt gerekend tot de asfaltset. Daarom behoort hij dus niet tot de indirecte (uitvoerings-)kosten. Algemene Kosten, ( A . K . ) ook wel genoemd de z.g. overheadkosten, zoals b.v. de kosten van: het management van het bedrijf; boekhoud- en administratieafdeling van het bedrijf; huisvesting van het bedrijf; etc. De A . K . worden berekend m.b.v. een percentage van het subtotaal vermeerdert met alle kosten v.a. het subtotaal tot aan de A . K . (cumulatief); Winst kan worden omschreven als het positieve verschil tussen opbrengsten (omzet) en kosten. Z i j wordt, evenals de A . K . berekend met een percentage van het subtotaal,vermeerdert met alle kosten v.a. het subtotaal tot aan de Winst (cumulatief); Risico wordt vaak tezamen met Winst berekend m.b.v. een percentage van het subtotaal vermeerdert met alle kosten v.a. het subtotaal tot aan Winst & Risico (cumulatief); ( W & R )
Opmerking:
Indien alle genoemde kosten zijn samengevoegd in de eenheidsprijs, kan de volgende situatie ontstaan: a.
bij een verrekening van een overschrijding ontvangt de aannemer te veel geld;
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagment: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
INDELING RAMING V A N KOSTEN IN D E BESTEKSFASE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
b.
)
bij een verrekening van een onderschrijding ontvangt de aannemer te weinig geld
Hetzelfde kan ontstaan bij een herziening van de eenheidsprijs.
1
In de eenheidsprijs mogen dus geen staartkosten worden opgenomen. ) In bepaalde gevallen worden enkele posten door een onderaannemer uitgevoerd. Het komt vaak voor, dat in deze posten toch de staartkosten van de onderaannemer worden opgenomen. In principe is dit niet juist. Behalve dat er in dat geval niet productiegebonden kosten in de eenheidsprijs zijn verwerkt zal de hoofdaannemer er zijn staartkosten over berekenen. Er vindt dan een dubbeltelling plaats en daarom zal in dat geval de hoofdaannemer zijn staartkosten moeten aanpassen. Beter is het de staartkosten van de onderaannemer uit de eenheidsprijs te halen. In dergelijke gevallen is de inzichtlijkheid van de eenheidsprijzen niet meer aanwezig en kan vergelijking moeilijk of zelfs onmogelijk worden.
Schematisch samengevat (conform de R.A.W.-inschrijfstaat) betekent e.e.a. het volgende: Variabele of directe kosten (Productiegebonden Kosten: P . G . K . ) Hoeveelheid x prijs per eenheid; Subtotaal; Vaste of Indirecte kosten (Niet Productiegebonden Kosten: N . P . G . K . Ook wel: Staartkosten Eenmalige kosten Uitvoeringskosten Algemene Kosten Winst en Risiko Stelpost(en) Bijdrage(n)
(E.K.) (U.K.) (A.K.) (W&R.)
RWS. Dir. N.Br. f.V.A.S. Kostenmanagment: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
INDELING RAMING V A N KOSTEN IN D E BESTEKSFASE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
Totaal aannemingssom B.T.W. Ter beschikking gestelde materialen Totaal Generaal In het schema is te zien, dat er meerdere stelposten kunnen worden opgenomen. Dat komt omdat er een aparte stelpost moet worden opgenomen, voor het verrekenen van stortkosten Voor dat tot betaling van deze kosten wordt overgegaan moet de aannemer een bewijs van een geregistreerd stortbedrijf overleggen voor het betalen van stortkosten
') Zie hiervoor ook de standaardbepalingen in de C . R . O . W . , art. 01.01.03
Bundelen en samenvoegen.
Bij de indeling is het ook zinnig om rekening te houden met de mogelijkheid van bundelen en samenvoegen van activiteiten en/of leveringen. Zie hiervoor het rapport postenbundeling en kostenhomogeniteit behorend bij de aanschrijving suppletiebestand. Bundelen is het optellen van verschillende activiteiten. Samenvoegen is het optellen van dezelfde kostenhomogene activiteiten.
Voordelen: a. b. c.
minder besteksposten op betalingsniveau; minder meten; minder administratieve handelingen;
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagment: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
INDELING RAMING V A N KOSTEN IN D E BESTEKSFASE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagment: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
)
N A C A L C U L A T I E IN D E BESTEKSFASE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
H O O F D S T U K 9: N A C A L C U L A T I E I N D E B E S T E K S F A S E
Algemeen:
In het algemeen wordt onder nacalculatie verstaan: Een financiele rapportage van een project aan het management, zodat men na afloop kan zien, in hoeverre de plannen wel of niet zijn gerealiseerd. Nacalculatie is daarbij dus een onmisbaar hulpmiddel bij de kostenbewaking. Nacalculatie kan worden verricht over een geheel project, een periode en over een onderdeel van een project b.v. een of meerdere posten. Tevens dient nacalculatie ter controle van de gemaakte voorcalculatie van het betreffende project en ter ondersteuning van de voorcalculatie van het nog te maken project. Bovendien kan nacalculeren van een project of een gedeelte daarvan veel nuttige informatie verschaffen voor het opbouwen van een regionaal en/of landelijk kostprijsbestand.
Hoe nacalculeren in de besteks- of uitvoeringsfase? (evt. ook tijdens de uitvoering van staten van meer-en/of minderwerk) Er zijn meerdere manieren mogelijk, maar de voor onze dienst meest bekende methode is aangegeven op de gebruiksaanwijzing van form. nr. 6 van de z.g. C-12 gegevens. (Zie het bijgeleverde formulier) Het betreft hier de handmatige methode, die daarna nog handmatig of geautomatiseerd financieel moet worden gemaakt. Belangrijk is, dat in ieder geval de volgende gegevens per post of per deelactiviteit worden genoteerd: totaal verwerkte hoeveelheid; totaal aantal noodzakelijke uren van mensen en machines; (incl. omschrijving van het soort ingezette middelen) Zie hiervoor ook de gebruiksaanwijzing van genoemd form. nr. 6.
Het is echter ook mogelijk e.e.a. rechtstreeks m.b.v. de computer te verrichten. Daarbij kan dan gebruik worden gemaakt van het eerder genoemde bij Directie Noord-Brabant
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
N A C A L C U L A T I E IN D E BESTEKSFASE
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
gebruikte calculatieprogramma IBIS-CALC, zodat de aldus verkregen gegevens kunnen worden vergeleken met die van de voorcalculatie.
Andere mogelijkheden zijn: rechtstreeks in een ander calculatieprogramma; rechtstreeks in een spreadsheetprogramma.
Het is erg zinvol om de nacalculatiegegevens te vergelijken met de gegevens van de raming en/of de prijsaanbieding. Vooral bij die posten, waarbij aanvankelijk veel onzekerheden waren.
Bovendien kunnen deze prestatiegegevens tevens worden gebruikt door de Bestandsbeheerder voor het opbouwen van een Regionaal en/of Landelijk kostprijsbestand. Het is daarom ook noodzakelijk deze gegevens periodiek (per termijn en/of per totale hoeveelheid) naar de bestandsbeheerder te zenden. ) 1
De genoemde verzamelde prestatiegegevens worden veredeld en omgevormd naar Regionale en/of Landelijke (gemiddelde) nacalculatiegegevens, zoals productienormen etc. (Zie voor veredeling: hoofdstuk 10: Veredelingsproces van gegevens tot informatie) Ze zijn te vinden in het interne (landelijke) Rijkswaterstaat Standaardmiddelenbestand (SMB). De regionale of landelijke bestandsbeheerder moet er zorg voor dragen, dat het bestand actueel blijft: in technische en economische zin. Dat wil zeggen, dat het bestand moet zijn gevuld met normen, met de meest recente technieken en gebruikte werkmethoden. De gebruikte prijzen en tarieven moeten periodiek worden herzien en zonodig aangepast.
Welke posten komen in aanmerking om te worden nagecalculeerd? posten, posten, posten, posten,
waarbij een groot prijsverschil tussen raming en inschrijving aanwezig is; waarvan we nog geen prestatiegegevens en/of productienormen hebben; waarbij een nieuwe werkmethode of nieuwe machine wordt gebruikt; waarbij sprake is van grote omvang qua hoeveelheid en/of bedrag;
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
N A C A L C U L A T I E IN D E BESTEKSFASE
s ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
posten waarvan tijdens de uitvoering een claim of een herziening van de eenheidsprijs valt te verwachten; 11 Denk aan speculatie van de aannemer bij extreem lage inschrijfprijzen!! Dit kan een rol spelen als b.v. de hoeveelheden erg onzeker zijn.
') De functie van regionale bestandsbeheerder is bij Rijkswaterstaat Directie Noord-Brabant ondergebracht bij I . V . A . S . - Kostenmanagement. De functie van landelijke bestandsbeheerder is bij Rijkswaterstaat onder gebracht bij het R.S.O.
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch
Ramen in de Planfase
VEREDELIINGSPROCES
V A N G E G E V E N S T O T INFORMATIE
s ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
H O O F D S T U K 10: V E R E D E L I N G S P R O C E S V A N G E G E V E N S T O T INFORMATIE
Algemeen:
Het verdedelingsproces van gegevens naar informatie wil zeggen: handelingen, die moeten geschieden om de (onbewerkte) gegevens bruikbaar te maken voor de ontvanger met alle basishandelingen: verplaatsen, groeperen of ordenen; optellen, dupliceren of samenvoegen. Het verstrekken van informatie is het doel van de gehele informatieverzorging. Het bundelen van gegevens tot informatie (rekenen, groeperen, sorteren etc.) vormt tezamen de uitvoer van het veredelingsproces met als eindproduct: de informatie. De wijze en het tijdstip van verstrekken zijn in hoge mate bepalend voor het nut, dat de gebruiker van de informatie heeft.
Veredelingsproces m.b.t. nacalculatie vs. voorcalculatie:
Zowel in deze cursus, als in de gebruiksaanwijzing van form. 6 (handmatige nacalculatie) wordt bovenstaand proces genoemd. Wanneer tijdens de uitvoering van werken t.b.v. de besteksfase en na de uitvoering van werken t.b.v. de (voor-) planfase(n) nacalculaties verricht moeten worden moeten deze gegevens "veredeld" worden om de geschikte informatie te kunnen verstrekken voor de betreffende fasen. Deze uitvoer kan daarna een basis vormen als invoer (voorcalculatie) voor het volgende gelijksoortige project in een vergelijkbare fase.
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus
Bedrijfseconomisch
Ramen in de
Planfase
LITERATUUR
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
LITERATUUR
Notitie Bedrijfseconomisch Ramen van H . F . Borger (hoofd Kostprijszaken Rijkswaterstaat Directie Noord-Brabant (1990)
P.R.I.-methodiek van Rijkswaterstaat Project Ramingen Infrastructuur (1992 - 1998) van Rijkswaterstaat Steunpunt Opdrachtgeverschap (R.S.O.) van de Bouwdienst van Rijkswaterstaat
Notitie "Wensen van de Bestuurskern" , met bijbeh. brief, d.d. 16 juli 1998, kenmerk UI 98/6013 (Brief van het Hoofdkantoor van de Rijkswaterstaat)
Elementaire Bedrijfseconomie twaalfde druk van Prof. Dr. R. Slot en Drs. G . H . Minnaar.
Hogere Bedrijfseconomie van Leidse Onderwijsinstellingen (L.O.I.)
Hogere Bedrijfskunde van N I V E - opleidingen
Procedure opstelling raming kostenramingen van IVAS-Kostprijszaken Rijkswaterstaat Directie Noord-Brabant
Logboek kostenramingen van IVAS-Kostprijszaken Rijkswaterstaat Directie Noord-Brabant
Toetslijst kostenramingen van IVAS-Kostprijszaken Rijkswaterstaat Directie NoordBrabant
RWS. Dir. N.Br. I.V.A.S.Kostenmanagement:
Cursus Bedrijfseconomisich
Ramen
in tie Planfase
LITERATUUR
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
RWS. Dir. N.Br. I.VAS.Kostenmanagement:
Cursus Bedrijfseconomisich
Ramen
in de Planfase
)
INFORMATIE EN MIDDELEN
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
H O O F D S T U K 11: I N F O R M A T I E , M E N S E N E N M I D D E L E N .
Informatie
Voor het verkrijgen van algemene informatie m.b.t. kostprijsaangelegenheden kan men in het algemeen zich het beste in eerste instantie wenden tot onderafdeling IVASKostenmanagement. Te denken valt dan aan ramingsmethodieken per fase en soort, maar ook cursus op maat en persoonlijke begeleiding bij het maken van een raming in alle fasen van het bouwproces. Het is ook mogelijk om I . V . A . S . in te schakelen voor het ontwikkelen van diverse werkmethoden Voor het verkrijgen van bestandsgegevens: materiaal-, materieelprijzen, prestatienormen enz., welke niet in het landelijke Standaard Middelen Bestand b.v. LBK1298 aanwezig zijn, kan men zich wenden tot de bestandsbeheerder van de onderafdeling I . V . A . S Kostenmanagement. ( L . B . K . is de afkorting van: Landelijk Bestand Kostprijszaken)
Mensen
Van Regionale Gebruikersgroep IBIS-CALC (R.G.G. IBIS-CALC) naar Regionaal Overleg Kostprijszaken Directie Noord-Brabant (R.O.K. N.-Br.)
Zoals bij vele automatiseringsprogramma's het geval is werd in 1990 bij de ingebruikneming van het calculatieprogramma IBIS-CALC een z.g. gebruikersgroep opgericht. Deze "Regionale Gebruikersgroep IBIS-CALC" bestond in principe uit vertegenwoordigers per afdeling of per dienstkring, bijgestaan door een kostprijsdeskundige, een bestandsbeheerder en een vertegenwoordiger van het voormalige Projektburo L . B . K . In deze vergaderingen werden wensen en opmerkingen besproken m.b.t. de programmatuur en het regionaal en/of landelijk bestand, zowel voor wat betreft werking als inhoud.
De wensen en opmerkingen uit deze vergadering werden meegenomen naar een soortgelijke vergadering in landelijk verband n.l. het L . B . K . - Gebruikersoverleg. In dit landelijk overleg hadden een of meerdere vertegenwoordigers per directie (vaak de bestandsbeheerder, maar ook andere gebruikers) zitting. Tijdens deze laatst genoemde vergadering werd niet alleen gesproken over het programma
RWS. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch ramen voor de Planfase
INFORMATIE EN MIDDELEN
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
IBIS-CALC, maar ook het programma G . W . W . - C A L C met de bijbehorende bestanden.
De uit deze vergadering komende wensen en beslissingen werden indien mogelijk meegenomen in de verdere ontwikkeling van de programma's en/of de bestanden.
Omdat in de loop der jaren tijdens het regionale vergaderingen niet alleen zaken rond het calculatieprogramma, maar meer en meer algemene kostprijsproblemen werden besproken is tijdens een indertijd gehouden overleg (d.d. 16 mei 1995) voorgesteld om dit overleg wat ruimer van opzet te maken. Het overleg zou omgebouwd moeten worden tot een structureel Regionaal Overleg Kostprijszaken Directie Noord-Brabant (R.O.K.) met als doel: het verhogen van de kwaliteit van de ramingen in alle fasen van het bouwproces.
Het R . O . K . Directie Noord-Brabant bestaat op dit moment uit de volgende personen:
De heren: H . Prins P. Verheijen G. Pullens L . Jacobs A . Nieuwlaat J. Leijten J. van der Heijden J. van Noorloos T.J.A. van Helvert C. Th. van der Tak
Dienstkring Waterwegen Dienstkring Autosnelwegen Breda Dienstkring Autosnelwegen Den Bosch Dienstkring Autosnelwegen Eindhoven Afdeling I V A P Afdeling I V A P Afdeling I V A P Onderafdeling IVAS (voorz.) Onderafdeling IVAS (seer.) R.S.O.
(R.S.O. is de afkorting van Rijkswaterstaat Steunpunt Opdrachtgeverschap, waar naast kostprijs en bedrijfseconomie ook de disciplines contracteninrichting, informatisering en automatisering en normalisatie en kwaliteitszorg is ondergebracht) Het is de bedoeling, dat de vertegenwoordigers het eerste aanspreekpunt vormen van hun afdeling. Bovendien wordt van hen verwacht, dat zij de tijdens het R . O . K . opgedane kennis en informatie "uitdragen" binnen hun afdeling.
Middelen
RWS. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch ramen voor de Planfase
INFORMATIE E N MIDDELEN
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
)
Welke middelen staan de "ramer" binnen de Directie Noord-Brabant ter beschikking?
1. Het calculatieprogramma IBIS-CALC geschikt voor Windows95 (en op dit moment incidenteel als stand-alone in gebruik voor DOS):
a. als netwerkversie
b. als stand-alone-versie
- Centraal apparaat en de Dienstkringen op aanvraag: ook overige dienstonderdelen. zoals b.v. de E . W . D . ; - Incidenteel bij Dienstkringen en I . V . A . S . ;
2. Bestanden, geheel en/of gedeeltelijk geschikt voor de DOS en/of de Windows-versies:
a. Landelijk b. Regionaal
- LBK1298 (Uitv.-fase); - LBK1298 (Kengetallen voor de Voorfase(n)); - NBNACAL1; - NBBIBLIO; - Div. Bronnen via I.V.A.S.-Kostenmanagment;
LBK1298 (Landelijk Rijkswaterstaat Standaard Middelen Bestand (SMB) t.b.v. de uitvoerings- en/of beheersfase)
De prijzen van materialen en de tarieven van mensen en de diverse soorten materiNel zijn opgenomen in het z.g. Rijkswaterstaat Standaard Middelen Bestand. Dit bestand is door het R.S.O. (voorheen het Projektburo L . B . K . ) ontwikkeld in samenwerking met de diverse regionale directies en de technisch wetenschappelijke diensten, zoals de Bouwdienst. In dit bestand zijn tevens vele productienormen opgenomen. De gegevens van dit bestand zijn landelijke "gemiddelden". Dat betekent dus, dat gemiddelden niet zomaar moeten worden overgenomen, maar zeer kritisch moeten worden beoordeeld, en het voorgestelde in het betreffende project van toepassing is. Een raming, die "klakkeloos" is gemaakt met behulp van een bestand is meestal een slechte raming! Het Standaard Middelen Bestand van het R.S.O. voor de uitvoerings- en/of beheersfase wordt halfjaarlijks geactualiseerd. Dit betekent, dat nieuwe lonen en prijzen worden ingebracht.
RWS. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement : Cursus Bedrijfseconomisch ramen voor de Planfase
INFORMATIE EN MIDDELEN
S ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
Het hoogste niveau in dit bestand is het U-niveau.
LBK1298 (Kengetallen voor de Voorfase(n)
Dit is eigenlijk een combinatie van een Kengetallenrekenmodel, werkend met behulp van het calculatieprogramma IBIS-CALC, aangevuld met Kengetallen voor de z.g. Verkenningsfase. (voorlopig nog voor aanleg en reconstructie nat en droog) Ramers, die in een hele vroege fase van een project een bedrijfseconomische raming moeten maken hebben aan dit rekenmodel een goede steun. Het geeft de ramer de mogelijkheid een en ander zo gedetailleerd als nodig de gemiddelde onderbouwing te genereren. Daarbij is het mogelijk om in een betrekkelijk korte tijd (b.v. een halve dag) een raming te maken. (in overleg met I.V.A.S.-Kostenmanagement kan een instructie-/cursusdag worden georganiseerd) Het hoogste niveau in dit bestand is het F-niveau. De kengetallen voor de Voorfase(n) en het Standaard Middelen Bestand kunnen tezamen worden uitgeleverd, zowel digitaal (op floppy of via het netwerk) als analoog (ged. op papier).
NBNACAL1
In dit regionale bestand zijn een aantal prestatiegegevens opgenomen van vele in het verleden (ca. 5 jaar) uitgevoerde bestekken, aangevuld met nieuwe prestatiegegevens van recentere uitgevoerde bestekken. Deze gegevens zijn niet financieel gemaakt. Bovendien zijn zij volgens de toenmalige R . A . W . gecodeerd. Dit bestand kan een hulpmiddel zijn om inzicht te geven in de vooral regionaal gebonden situaties. Het is de bedoeling, dat de bestandsbeheerder van I.V.A.S.-Kostenmanagement dit bestand regelmatig aanvult met recentere gegevens vanuit de telkens uitgevoerde bestekken. Hierbij is uiteraard het V-niveau gehanteerd.
N B B I B L I O i.o. ( I B I S - C A L C Bibliotheek)
Dit is een bibliotheekbestand (in oprichting) van onze directie. Het betreft hier de door de diverse dienstonderdelen reeds gemaakte ramingen op het gebied van:
RWS. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement : Cursus Bedrijfseconomisch ramen voor de Planfase
INFORMATIE EN MIDDELEN
S) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
a. b. c. d.
)
aanleg droge en natte infrastructuur; reconstructie droge en natte infrastructuur; beheer en onderhoud droge en natte infrastructuur; uitbesteding door b.v. ing. bureaus;
Ook hiervoor geldt, dat deze gegevens volgens de toenmalige R . A . W . zijn gecodeerd. Dit bestand is bedoeld als hulpmiddel voor de "ramer" om vergelijkbare gedeelten van reeds gemaakte ramingen te kunnen kopieren en evt. gedeeltelijk aan te passen.
Div. bronnen I.V.A.S.-Kostenmanagement. Als binnen de genoemde bestanden geen gegevens voorhanden zijn is het raadzaam onderafdeling I.V.A.S.-Kostenmanagement te raadplegen.
Bij al deze informatie geldt, dat een en ander na verloop van tijd snel verouderd. De prijzen en tarieven kunnen vaak landelijk worden aangepast, maar de snel veranderende productie- en prestatietechnieken noden tot een frequente aanpassing t.b.v. zowel de landelijke als de regionale bestanden. Het is dan ook zaak regelmatig prestatiegegevens aangeleverd te krijgen t.b.v. de noodzakelijke actualisatie van de kostprijsinformatiebestanden. (zie ook hoofdstuk 9: Nacalculatie in de Besteksfase)
RWS. N.Br. I.V.A.S. Kostenmanagement: Cursus Bedrijfseconomisch ramen voor de Planfase
s
# #
s
—
O
3
31
-
©
g
n3
# #
1 tf
a 0 If
^
•#
<3> """6
o
••
0 Oi
lii lr
O
tf O fl
c
o
S
IS
© OL &3
& I
H
m 4 #
CM -5$
9
-
s
4> 4} ©
4^
ss
4> WD
4^
PA
4^ -0
6?
e • u
PQ
01
4>
e f
c
4^ #
# #
4} 4^
a 4)
a
e
4>
4^
S
6-
4>
of £ a e
U
*
PQ to
s A
M © ©
^ 4>
0>
5H *
fl fl
c
$8
Ed
a
o
4^
d
4)
a-
4^ 8
•#
4^
H
-3 5
ft* 4)
3
A 5
4>
ft*
4^ A 4^
A 4>> U 4) 4^
ft*
e
4^
3 4^
c
(tf
Qi
<0
0
0* £
to I ft* 4) £
5
C
-0
0
c
s S-
to ft-
c
s
0 £
5
o
c
e >
•0 0
5
0
c
4)
A
A i
<5
N 4^
s
CS
8
i 2
4^ «
>
4) o
>
I
4)
0
>
4)
u
0
•a
tl c
1
c
r
VI
V
(5
• (V
o
-1)
C O
C CO N 5
-A)
£ 1
ti o S3
a
o
H
H
U
o G O
0
V
& 3
o
S3
(0 < >0
L
G
0
j
> >0
o
> 5>
C O
^ cd
Cd . -
cd
too ti
t or
D
- s
I
O
o
o ft
C O
CO
~)
.
£
5 3
c
0
'ti
1 < <
ft) N
o
^
0 c O <S
a
H 4)
HQ
^
IS 2 co
too
B
o
P
2
O
o
cd
* * ^
M
M d>
C O
O O C O
'G
Q >
<5 f S
^
c 1
i
ti
4>
# #
ft*
U In c
a.
£
0
4»
^
A
2
#0
4»
O fl
o t (30
S S
O O
•pfl
x:
u C5
f 6
c 0
ss
t
4}
ft*
C8 i
o
4)
(5
to
to
^3
ft-
4> 4>
-fl 48
o
4}
ft*
4} A
4^ ** to
flfl fl
1
O s
i
e fl
fl
4>
£8
ft* 4} *P*
tf o
# #
to
ft* 4>
s
>
4> fl
ft*
tf
£
to
fi
a
4>
A £ 4>> to 'P*
s
fl
4)
4)
4)
4>
s
A 4^
4)
•#
ft* ft # #
4>
a
i
e e *
4^
fi
60
s
4) N
fi
ft*
ft*
4)
fi
4)
*p*
ft #
to ft)
•
N
ft*
to
•
4^
c
ss 4}
i
g
4>
.©
0
to I
|
4^
ft?
fi
4^ 4^
'to
1 2
c
c ft)
4}
to &
I
ft>
4)
jjj
4) £
^o 4^ fi c
ft*
ft* 4^
4) fi
~i
to
ft*
pfl
C5S
£
to
S 4) 3
e ©
0 fi
0
ft* ft ft*
SS 4) 4>
e e
4
e te © *P* to
to
fl
»P* 4^
ft* 4}
s
s05
4) ©
e e
•p* ft* •# A 4»
[jken:
I
>
1
4>
4>
4>>
ft* 0
ft*
4)
A 4^
4>>
to
to
to
fl
s
4^ to
fl
e ft
e ft
verg
E
•
wo fl A
OA
fl
A »
>
[jken:
00
6 fl
to
•
A 4^
e ft
to
*e ft
nacalcu] latie
2 ffl
g
priijsaanbi
55
latie
.©
H
4^
tf
to
4^ .0 4^
e 08 4>
ft*
to 1
pfl
1
to tf
4^ to
tf
4) ^8 to 4>
# »
> 03 M [V]
o g
tf £ r—
r^^^
tf B e o ^ PQ
4) to C
m
to
a
4)
to +*
to to
4^
m
4)
ft* 4> to
ft-
V) V
fi
0
fl
0 CN ^
<S
s V ^ M
08 ft*
-
to
4) «
fl
0
£ V
fl
to
**
&
to
4>
to
GO
c
tf
to
ft* &
to
z
J
z
to
eg to
to
08
•
0
4^ to
.08
4^ to
4>
®
ft* 4> O
fin
O
4^
cp*
.0 I
fi i
PO #
g 3
##
,C5
£ <J£*
4»
4^
ft* I
i 4) to ,08
to
1*^*! 4^
ft*
•#
#
>J
e to pfi ^
o
05 4^
08
*fi i
4> to 08
tf
o
iS
4)
& ft*
ft* p Q to * g
4^
4^
s
ft*
4}
t
ft*
o
4^ 3
#
*p* fi
4)
Ni * SO- -i)
4) (3$ g
cp* to ft* 4) 4) •0 4)
i
tf
H
3
tf
z
a
r-j tf
z
N
>
fi
^
2
H tf &o s
^
tf
^
z O
faq
tf
z
3 tf 3 to
o
3 tf g
z
to tf
H tf
ftS CO
©
z
^
tf
-A.
#•
I
CO
CO
tf
H
M CD
fl
c
O
se ©
N
c:
Z tf
fl
H
4>
. co
©
y F
tf
8 I
tf
H 3 tf s
tf g
s i
fl^Hj
tf
&
4)
^
§
to
A 4> DI5 fi
4>
19
60
4^
s fa
^
^
A 4) f 08
?
e
t l 4> flj fr*
s
#08 4J " 3 S to fi to
s
4>
©
^
• *?
4>>
€
1 £
S<5
fa
fa
•#
fa %
4^
o 4}
4)
f
f
© fa*
(•J
A 08
a 4> 4>
tf o
ffl.
o
> tf
PQ
to
^ 6
£ ffl o>
A
ffl g
&> ffl
S
fi.
—
> Z
fa s
s-
3
se
«
^5
O
to
life •s to ^ 5
Z
z
o fi fi
4^
—
C5
—
C5 ft
p S
pfi
*
^5
—
ft
dj flu
4^
3 §
O #
s
2 »s
# #
# #
z
5
fa § 3 i
CO
a. fl
flu
to O
fl
NN
4>
tf # #
B
se
<
ftj
C
tf tf
0
fl #•
5
H
4) A
co O
tf
tf flu
H co > CO
ft) JO
e
#•
4^ e x fl 0) 4^ 4>
fl
%g
ffl
fl ffl e
to
H
Oil ^
tf
I
m MM
c* *§^
<
M
tf ^ A
tf 2 tf
o
H e to to
©
1
fti
V) -a
##
4> fl
41 05 9 4}
4> ft*
05
4 U> 4^
ft*
V
fa 9
4} fi
ft* fi
>
tf
% fi
-fi < fi «
M
5 H
$
fi
4> p0 4^
4^ 4>
M
fi
4^
to
2 fa
•#
a e g
9
> > #
M
e
e e
pfi *fi
H CO O
ft*
4^ ft* fi
4^
4>
ft* fi
A
#
tf
#
4> 4^
# #
tf
©
0
0
0
0
3
©
t
a
to ° tf
H
q
+
0
+
cg
C m
ft* i ©
tf
9
0
l
4>
H U
+
tf
# #
>
tf +
4) ^5
© se "fl <3~b
fi
fi
PN
to
4)
a.
fi
>
tf +
4> fi
4^
4)
ft*
0
fi
4)
4^
a 4^ £
0
fi
4> U
ft* 4^ CL
ft
# #
4> 4>
£4>
£
OH
4)
+
O '?
e # #
tf
H H tf ^ H co
CO
TJ iB ti S5
5
fin
fl .
4^ 9
S
I
0^ 4>
4^
St ff
#
*§
q 2
4>
08
AS
fl
CO p
X co
so
~
ft
S5
tf tf
-< tf
^
W D
S3
z o tf
IP C5
>
o z
&
SS
fl
fl
4^
si 4>
Z o»
4>
e
0*
II
e
II
w ft W D
Z © FF
A t
fl
4) fl
4^
£ 4}
v ^
fl £ fl IS
FO
CS
&6 fl 4^ 4^ o
S3 fl S3 4>
#
S
s
I
to
0 s
ffl
s s
4}
08
A S/5
4) s
4> HH
H U tf
08
g e ©
^3 u
© e
s fa
a
a fi
S/5 ©
4> ffl
fi
1 «
4>
08 4^
1
fl
*S
fi
5
^
fl
5
4) 4fl»
ff 3
to
e
A*
U 4^
6
ffl
A
e
m
m
C3
'w m *
H tf tf X
tf
u
4> to
I
,08 to
V
0N
ft08
tf
H
* <s ^ 4>
5
%
# #
2 X !
>
.© #
4^
ffl
^
50 fi
01
I 4^
>
tf
T> 4^ 4^
4^ 4^ ^to
ffl fe ts ©
fl! 1; © i
tf
o NH
*
*
e
4)
08 s
08 s
©
ffl
05 01
s
0
S
JSP*s
08 4^
08 4^
5 £ A
©
to
n
4^ t*j 4>
to #Z»
s
e fa a
HH
H
s g
fl§
s I 05 1 4> a* 8
tf u
4>
61 4)
s
ft
4*
5
4^ 4^
SS
4>
C
fa
5
2
TS 4>
4)
A to
4 > 4> tf
4>
fl-*
05 to
4> flfi
¥
a> - f l •••^
O fa
01
ft
g
01 ffl SS fl 41 fl fl 08 O to
4>
4*
•fi >
ffl
e
01
t> fl g
M 41 £
ft §
fa
fl * 08 *^
5 *to O 4>
o
flfi > ¥
i 4)
'3 ¥
# #
fl
fl
4)
M
e
fl*
4^
4> to
4^
to 4^ 4^
©
d
p
08
KJ
fl-fl to prt 4> S t
i
a
© #pfl ^ fl
fl
fl
i/5
fl
3
4>
i
fl
fl*
5 s
fl
u C5 —
-J-
fl
s
•8
©
to -8
to
u
fl.
S
^^^^
i^^^
+ PQ
s-
- 0 ' 0
C m
ft
##
S
e C
ft
fl
g
V)
A
e u
g £ W
2
fl
^
4>
a
A—
4^
8
ft o a
I AS
se
£
W fl
I
2
4^ ft©
i
fl
41 se
9 fl
s
g 08
u * m 4
PQ
^3
•pfl
s
081
e e et O
- | .
!/3
M
tf
4>
I S/5
—f
-TS O
fa
s s
J f
s s
ntwi
w # CO tf
#• g
*
S3 ffl fa
##
e
s s
oi
<5
*"*
to
4^
e s s
s s
4)
S S
4) a
C S3 4> 08
4> 2 WW 6 0 s s 4> 4*
*
9
s
CO
N
Pflj ft flfi tf
PQ
Z
to
Z
>
4>
0 ^
fcfl
4^
Om tf
it.
o flfl
— fl
4) ft
0 0 3
tf
W
^2 5
< s
4^
fl
4>
S
3
tf . tf 2 tf
^ 3P
> tf >
s ©
fl
4)
CL ft*
I
c e
ft.
fl
se
co
#flfl
fl '-5
# ft
C5 co o
o
ft
DID
i
S
se
4}
tf
*
fa-
9 i CO
4) 33 s 0 5
fi
J
4)
4)
S H 08 Q-
S3 tf 4>
§« # #
05
• ft*
M
i
ss 4^ a 4> A 4^ 4)
M 4>
^8 ffl 9
g a a ss.
•* fi
,5
4>
4)
•#
51 4>
fi
^
e *o ? ©
S L
to fi fi
•8
fi
'J
Q
4>
4}
fi a> to *0
A
A
•#
fl
1 to
••fl fa
pq
B* S/5
05 05
2
S/5
4 S
ffl
90
g ffl fa # #
08 -
g» o
. fl fl 2> fl s
ffl
OS
-fa PQ tf
2
tf
"3
to
0 8
to
pfi
oo Z fa
2
I
U 4^
fl0 4> 4 )
•#
&
48
a
4 )
45 se
4 }
H
03 tf
ffl
•j
|
e 4 ^
**
4^ ffl
to
pfl
ss
4>
I
03 tf
to 4 )
45 fa
e e ffl 4 )
4 )
#to pfl <3
4 )
e
08
it
'3 I
ffl
ss fl 4>
SO
N
ffl
fl
SS
SS
A
08
##
to
ft 0 8
#
ffl
tf
4 ^
08
fl
fl £
tf
tf
4 )
#•
H
Z
4 )
13
5
AO tf
m
\X
o fa
5 tf U o-
p*
a* 5 S-
tf
08 4> to
ffl «S 08 to ft
tf
fl
4 )
6JD 4>
ft
z
4>
4^
4> 4 )
A*
P
•P
03 E
o o
*E i_
o :> 4^
03
03 "oS ID
o _a
o - C
03 I— .& tics +i -i o ^ 6 C TO
.5? ~ci E
C «*- O S- o c
03
4_> HI
!_
o o
*L-
03 sz
03 LU
Buu30A%m
i ^ s f c u j
B u u n a s -
us
B u i s j s a i i s q - i i o a T o j j
C cCD
© *•4-1
0}
09 O © +
5
CD CO
*
to o
c
o
© • XJ tzz O
CD
JD
o CD T3 C
c ©
• mmm.
©J O XJ F
to
o
O) CO
_c
© o ©
© o
Q.
CO U i
c
JO
©
"ro E
""O CD •
•
JQ C CO
© ill
<
c © to
o © m
© © 2 CD •+-» CO
o CD
o CD
t c © •4-"
05
o o o
©
©
>
3 =3
osi
•+-* CO
©
© "cd
c 0
o
"3 o
CD .CD k. CD +-» CO
JK ©
— S o
ffl © TJ C
©
Sm
c CD
c -» o
©
b
C - © © > -j- c
ffi
"
© c o © X •* © m
&
O
«
-Q
« a
J2 © >
m •g " "n
TJ © © TJ C ©
©
CO
"© JZ
OJ
c © <
©
ffl TJ — C © ffl
"5 © mi-l
o © ©
c
CD
* •—< co
o
CD
-»—>
c CD
© ©
TJ
ffl c o ©
©
©
Mi
•+-» CO
JUL
©
© CQ
TJ © © CD ffl CO
,c
o
•+->
CD
CO
MS —
5 ° > ©
DJ
u
4-> -»-•
JC
©
©
> TJ
N © CQ
©
© |
N
© >
o CO CO CD
ts
*
©
TJ ©
c ©
•2
LU ©
•a ©
O
o
C
©
c ©
©
> TJ C ffl © ©
X
> 15 © TJ © ©
CD
© © ©
©
ffl o © ©
T3 CD CD +-» CO
o c o o
>
©
T> © C ©
tr
CM
a. © o © c ©
<
©
T3 © ©
©
CQ
•i
o ©
TJ © ffl C © > © © TJ CO
© ©
o ©
c
CD O
- JOOJUB>l
c
CD *-
g
CO
o
CO
±- >
' CD "
"5!
CD >
— FBBue}BU4ezj!n
a i—
+
CD CQ £
— uoojo;jod 'uooj-qoiu ' x b j
O
< c
- cfeuospggjgD
CD
u\B\y\
*—>
CO
jnni|UBejjei
o c CD o
£.
CD CO
TJ
— spoon C CD
c ©
4— CO
o
4-1 ffl
O •£ -±: ©
CJ
I
ffl > 5
CO
;99>f "usv I
£
4-
n
©
4-i J —
}99>| -JJQ
ffl
"
L _
J5 ct g. o
© to JO
-ffl 0
© w c © © • TJ o
c
CD CO o J£ to D)
CD o >
o cT ©
© ©
© © 4-«
. c o
E ©
a c © ©
c
o
"S o
© £
. ©
CO ©
c ©
"2
c ©
fc ©
o
I
c ©
ca
E
Q.
LU
5
c o CO
©
42 4-> • © N £
© _n 5= © ©
-3 *
1—
©
EL
cT 2 X 5 <
•ZU9 V M epBLpss^f|jpeg eureioey CD •+-> co o
P9
uawio
9j4Jiqp;uoo -sjEBiupn CD CO i— CD CO . c CD Q
U9J00JJ00 9.IJU90T1 •SJ9d 9jpn}g
> • wmmm
•SJUilUOQ
Q
uaBpurwjsap *iX9 sgjApv
£
< CD -pCO CD o v co CO O "aZ "O
CD
iUOJJ96 tOJd J9fU LjOJB9S9y
<
J9IUOJV
C CD •+-> CO o
J9LUB>f9dAl •dcte -j}U90 BupsBAsmH U9>{BZ -SJBci
>
PJB dOOJUJ CD
£ O
+
f!J9>pjnjp;upn
7 3
•uipv ^ •LUpBUOO"!
g [CD
9fnsjnbov CD c CD
£ ' CD
<
c CD •+-• CO o
J9p|9ISjf|jp9a •6u]Sif!jp9a •f!Uj>ji9M ejpejjQ 9{P9Jippi00H
-1GEBRUIKSAANWI T7.ING FORMULIER 6 t
Het f o r m u l i e r kan g e b r u i k t worden, voor de door de a f d e l i n g CXE g e s e l e k t e e r d e posten, t.b.v. het verzamelen van n a c a l c u l a t i e g e g e v e n s (de zgn. C-12 gegevens), z o a l s vermeld op b i j l . 5 van a a n s c h r i j v i n g nr. FU 61434, d.d. 15 mei 1990 UCA) A l s materieelkode kan de kode u i t de b i j de a f d e l i n g CXE v e r k r i j g b a r e m a t e r i e e l k o d e l i j s t worden g e b r u i k t . 1.
Hoofdkode De b e t r e f f e n d e hoofdkode ( e v t . de d e f i k o d e ) i n v u l l e n , z o a l s aangegeven i n de b e s t e k s o m s c h r i j v i n g .
2.
Postnummer Het b e t r e f f e n d e postnummer (op b e t a l i n g s n i v e a u ) i n v u l l e n , z o a l s aangegeven i n de b e s t e k s o m s c h r i j v i n g . ( H i e r b i j kan een v e r d e l i n g p l a a t s vinden i.v.m. de zgn. onderposten.)
3.
Werkonderdeel H i e r kan een onderdeel van een b e s t e k s p o s t o m s c h r i j v i n g worden aangegeven, b.v.: a l s een damwand wordt aangebracht, wordt deze vaak l a t e r op de j u i s t e hoogte gebracht, zodat dan deze b e s t e k s p o s t u i t een of meerdere handelingen b e s t a a t .
4•
Bestek/overeenkomst Besteks-of overeenkomstnummer i n v u l l e n , of nummer van s t a a t van meer-/minderwerk.
5.
Datum Datum van h a n d e l i n g
invullen.
6.
Weersaesteldheid Spreekt voor z i c h z e l f .
7.
Plaats P l a a t s van verwerking
8.
invullen.
Materieel/Personeel In de kolommen onder m a t e r i e e l wordt i n het bovenste v a k j e de i n de m a t e r i e e l k o d e l i j s t gevonden k o d e r i n g ingevuld. De kolommen "b" en "n" z i j n bedoeld om de b r u t o - en n e t t o t i j d i n t e v u l l e n . Met b r u t o t i j d wordt bedoeld: de uren e x c l . s c h a f t t i j d e.d.. Met n e t t o t i j d wordt bedoeld: de uren van b r u t o t i j d verminderd met s t a g n a t i e - u r e n . Het z e l f d e kan worden gedaan met de kolommen onder" p e r s o n e e l " , waarbij aangegeven kan worden welk p e r s o n e e l er b i j betrokken was. D u i d e l i j k moet worden vermeld, of het m a t e r i e e l met of zonder b e d i e n i n g wordt genoteerd en het. a a n t a l personen b e d i e n i n g . (b.v. b i j g r o t e machines) v e r v o l g op
-2-
- 2 -
A l s de kolommen onder m a t e r i e e l n i e t t o e r e i k e n d z i j n , k a n een g e d e e l t e van de kolommen onder p e r s o n e e l h i e r v o o r worden g e b r u i k t , of andersom; het moet dan wel d u i d e l i j k worden aangegeven. De kolommen dienen v e r v o l g e n s g e t o t a l i s e e r d t e worden. B e l a n g r i j k h i e r b i j i s , d a t de p e r i o d e een a f g e s l o t e n geheel d i e n t t e z i j n : de uren en verwerkte hoeveelheden moeten b i j e l k a a r horen! G e t o t a l i s e e r d e bladen zo s p o e d i g m o g e l i j k inzenden naar de a f d e l i n g CXE. 9.
Verwerkte hoeveelheden De kolommen van verwerkte hoeveelheden spreken voor Z i e v o o r t o t a l i s e r i n g punt 8.
zich.
10.
Opmerkingen In deze kolom kunnen opmerkingen over het werk g e p l a a t s t worden, b.v. b i j z o n d e r e omstandigheden of p l a a t s , welke de p r o d u c t i e kunnen b e i n v l o e d e n .
11.
Aan-/afvoer e t c . Op deze ruimtes kunnen, z o a l s aangegeven de aan- en a f v o e r van het m a t e r i e e l worden vermeld. Deze r u i m t e kan ook worden g e b r u i k t om het m a t e r i e e l , d a t (nog) n i e t i n de m a t e r i e e l k o d e l i j s t voorkomt t e vermelden. H i e r b i j kan men dan een v o o r l o p i g eigen l o g i s c h kodenummer gebruiken. (Neem over d i t nieuwe kodenummer s.v.p. d i r e c t c o n t a c t op met de a f d e l i n g CXE, zodat d i t nieuwe kodenummer i n h e t l a n d e l i j k bestand i n g e p a s t kan worden).
A f d e l i n g CXE,
juni
1991
-/?.-
i i
HOOFD
l'
KOC'E
TEK5T
l
220399
Verwerken 6n verdichten van rand. Het zand verwerken op een diepte van meer daH 1 m beneden het oppervlak van het wegdek moet voldoen aan de ei&en van Zand Voor aanvulling.
DEELAKTIV1TE1T "INBRENG~DIRECTIE7XT
I
Noord-Brabant
PROJECT(EN) NB 3000
Knooppunt rijksweg 59/rijksweg 15
postnr. 230010
HOEVEELHED I
EENHED I
PERIODE(N)
30001
KWAL1F1CAT1E
30-5 t/m 3-5-'86
PROJECTGEGEVENS/RANDVOORWAARDEN
Plaats van verwerking: Langeweg
« 1
Transport over zandbaan (transportafotand ± 1000 m )-met 3
dumpers
PRE5TAT1E / NORM
WERK-. COEFFICIENT
CODE
UREN PER 1D0 M\.
DU
6
Dumper:Volvo BM 10 a 11 m
1
1,15
LW
6
Laadschop:Volvo SMLM 845 bakinh.19001
1
0,38 •
3
nr
Traktor:Ford 5000 met scraper of waterwagen
,AANTAL PERS BEDIENING
0,33
>
8
Vrachtauto: H . A . N . 8 x 8
0,03
PR0DUKT1EGEGEVENS s
86,95 m /uur . NRi DODO
KPA-0D01/P0K0N-C
bedrag
2
ST
8?
3
E fl
te
V CD
Z
"5 .fi
Mi
NO
CD E
i N
E l l i s
N^
N5 NQ
N>
5
5.
N^
No
N>
N NK
"NN
Q >o ^ 5* ^> t? N ^ ^
s
^ i to
3
\
S s 3 «
& I
c V
re
tre
E
c 0)
-
ro c
Si ro E i 1 I L i $
c
0> CD c
01 a o
I I 7t 1 I Is I
HOOFDELEMENT 1:
DIRECTE KOSTEN
PROEFWEG
EENHEID
HOEVEELHEID L-waarde
PRIJS U-waarde
L-waarde
T-waarde
TOTAAL U-waarde
T-waarde
. A
BOUWRIJPMAKEN • Sloopkosten opstallen kunstwerken
St st/m2
Opruimingswerkzaamheden asfaltverharding elementenverharding goten en putten geleiderail verlichting wegmeubilair bebording ertbewegwijzering relectorpalen e.d. zuiveren werkterrein
m2 m2 ml ml ml / st st/ gld st / gld st / gld m2
Verwijderen houtgewas verwijderen bos, begroeing en egaliseren verwijderen bomen verwijderen begroeing uitmaaien & opschonen watergang frezen grond
are st are ml are
Kabels en leidingen omleggen k&l opruimen k&l verwijderen riolering verwijderen duikers dichten duikers
ml ml ml st st
Oeverwerken verwijderen damwanden verwijderen beschoeiing verwijderen palen verwijderen gordingen verwijderen stortsteen verwijderen overigen
ml ml ml ml m2 m2
Milieumaatregelen bodemsanering:ontgraven vervuilde grond overigen bv verwijderen asbest Stortkosten
T-waarde
m3 gld m3 / gld
| *
F 95 0
P'] 100 s
110,00 0,00
10000 0
0,00 0,00
0,00 0,00
0 0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00
0 0 0
105 0
90,00 0,00
0
0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0
0
0
0
0
0
0 0 0
0
0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0
0
0
0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0
0 0 0
0,00 0,00 0,00
0 0
10.000,00
100,0
GRONDWERK
r
Ontgraven. vervoeren en verwerken grond zand
m3 m3
0 0
Ontgraven t.b.v. aardebaan ontgraven teelaarde ontgraven grond ontgraven zand
m3 m3 m3
0
0
0
0
0
0
0
0
Ontgraven t.b.v. watergang ontgraven teelaarde ontgraven uit watergang ontgraven uit bermsloot
m3 m3 m3
0
0 0 0
0
0
0 0
0 0
0 0
0 0 0
Ontgraven t.b.v. geluidwal/scherm ontgraven teelaarde ontgraven grond
m3 m3
0 0
0
0
0 0
0 0
0 0
Grond vervoeren en opslaan vervoeren binnen het werkterrein verv, opsl. en verv. binnen werkterrein afvoeren van werkterrein stortkosten / opbrengst grond
m3 m3 m3 m3
0 0 0
0
0
0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
Grond en zand leveren leveren zand (franco werk) leveren grond (franco werk)
m3 m3
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
Grond en zand verwerken zand verwerken en verdichten grond verwerken en verdichten
m3 m3
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0
0
0,00 0,00
0 0
0
0
0
0
0 0 0
0,00 0,00
H O O F D E L E M E N T
1:
DIRECTE KOSTEN
P R O E F W E G
EENHEID
HOEVEELHEID L-waarde
T-waarde
PRIJS U-waarde
L-waarde
T-waarde
TOTAAL U-waarde
T-waarde
HEMELWATERAFVOER Leveren en aanbrengen goot, putten en pvc-buizen betonnen leidingen en inspectieputten horizontale drainage overige voorzieningen
F
ml
rrfl
ml st '.
95 0 0 0
100
105 0 0 0
90 0 0 0
100
110 0 0 0
10.000,00
10000 0 0 0
WEGVERHARDINGEN
F
Frezen Lb.v. inkassing (+ afvoer mat) maken freestrap 0,05 m. maken freesfcap 0,10 m. zagen verharding
m2 m2 ml
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
Aanbrengen asfaltverharding asfalt hoofd rijbaan asfalt op- en afritten asfalt parallelwegen asfalt op kunstwerken asfalt overigen
m2 m2 m2 m2 m2
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0
Aanbrengen betonverharding beton hoofdrijbaan beton op- en afritten beton overigen
m2 m2 m2
0 0 0
0 0 0
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00
0 0 0
Aanbrengen elementenverharding betonstraatstenen betontegels betonbanden overigen
m2 m2 m2 m2
0 0 0 0
0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0
NIEUWE KW EN VERBREDINGEN Tunnels zware constructie middelzware constructie tietstunnel / onderdoorgang tunnelbak Terre Armee constuctie cementbentonietwanden damwanden
F
m3 / m2 m3 / m2 m2 m2 m2 m2 m2
0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0 0 0
m2 m2 m2
0 0 0
0 0 0
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00
0 0 0
Viaducten zware constructie lichte constructie
m2/st m2/st
0 0
0 0
0,00 0,00
0,00 0,00
0 0
Kleine kunstwerken duikers / stuwen kleine voorzieningen mitigerende maatregelen
ml m l / st m l / st
0 0 0
0 0 0
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00
0 0 0
Bruggen (vast & beweegbaar) grote overspanning middelgrote overspanning kleine overspanning
GELEIDE-CONSTRUCTIES
I
Aanbrengen flexibele geleiderail midden berm zijberm beeindigingen anti verblindingsscherm verplaatsen geleiderail
ml ml st ml ml
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0
Aanbrengen stijve geleiderail midden- of zijberm t.p.v. kunstwerken
ml ml
0 0
0 0
0,00 0,00
0,00 0,00
0
MARKERINGEN Verwijderen thermoplast kantstreep 1 -3 streep 3-9 asstreep overige markeringen
I
ml ml ml m2
0 0 0 0
0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00
10.000,00
0 0 0 0
HOOFDELEMENT 1:
DIRECTE KOSTEN
PROEFWEG
EENHEID
Aanbrengen thermoplast kantstreep 1 -3 streep 3-9 streep overige markeringen
ml ml tn1 m2
HOEVEELHEID
PRIJS
TOTAAL
L-waarde
T-waarde
U-waarde
L-waarde
T-waarde
U-waarde
T-waarde
95 0 0 0
100
105 0 0 0
90,00 0,00 0,00 0,00
100
110,00 0,00 0,00 0,00
10000 0 0 0
WEGBEBAKENING Aanbrengen bebording reflectoren 100 km/u bordjes overige bebajfening
F
st st st st
/ / / /
gld gld gld gld
0 0 0 0
0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00
PRAATPALEN Aanbrengen praatpalen incl. bekabeling en verharding
F
st / gld
0
0
0,00
0,00
GELUIDWERENDE VOORZIEN.
0 F
Aanbrengen geluidschermen standaard scherm absorberend scherm Aanbrengen geluidwallen standaard wal wal met scherm
0 0 0 0
m2 m2
0 0
0 0
0,00 0,00
0,00 0,00
0 0
ml m l / m2
0 0
0 0
0,00 0,00
0,00 0,00
0 0
m2 m2
0 0
0 0
0,00 0,00
0,00 0,00
0 0
Aanbrengen lulfel of overkluizlng luifel overkluizing BEWEGWIJZERING
F
Aanbrengen portalen portaal voor 2x2 portaal voor 2x3 portaal incl. verkeerssignalering
st st st
0 0 0
0 0 0
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00
0 0 0
Aanbrengen uithouders uithouder hoog uithouder laag
st / gld st / gld
0 0
0 0
0,00 0,00
0,00 0,00
0 0
Aanbrengen bermborden bermborden
st / gld
0
0
0,00
0,00
0
VERLICHTING Aanbrengen verllchting lijnverlichting langs hoofdrijbaan lichtmasten langs hoofdrijbaan lichtmasten langs overige verharding
F
m l / gld st / gld st / gld
0 0 0
0 0 0
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00
SIGNALERING Aanbrengen signalerlng signaleringsportalen signalenng bij tunnels overigen
Taludafwerking aanbrengen doek / zijl aanbrengen kleilaag aanbrengen stortsteen aanbrengen asfaltbeton aanbrengen zinkstukken overigen
0 0 0 F
st / gld gld gld
0 1 1
1 1
0 1 1
0 0 0
0 0 0
OEVERWERKEN Oeverafwerking aanbrengen damwanden aanbrengen gordingen aanbrengen palen aanbrengen beschoeiing
•
0 0 0 F
ml ml ml ml
/ / / /
m2 m2 m2 m2 m2 m2
m2 m2 m2 m2
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
|
-
0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0 0
HOOFDELEMENT 1:
DIRECTE KOSTEN
PROEFWEG
EENHEID
HOEVEELHEID L-waarde
T-waarde
PRIJS U-waarde
L-waarde
T-waarde
TOTAAL U-waarde
T-waarde
LANDSCHAPPELIJKE VOORZIEN. Aanbrengen gras inzaaien Landschappelijke aanplant aanbrengen gewassen planten bomen overige werkzaamheden
F
m2
95
m2 st / gld gld
0 0 0
100
105
90,00
0 0 0
0,00 0,00 0,00
100,00
IO.OOO,00
110,00
10000
0,00 0,00 0,00
0 0 0
VRI
F
Aanbrenge^VRI t.p.v. op- en afritten overigen
gld / st gld
1 1
1 1
1 1
0,00 0,00
0,00 0,00
0 0
Aanpassen bestaande VRI t.p.v. op- en afritten overigen
gld / st gld
1 1
1 1
1 1
0,00 0,00
0,00 0,00
0 0
WEGMEUBILAIR Aanbrengen wegmeubilair wegmeubilair t.p.v. verzorgingsplaatsen
F
gld / st
1
1
1
0,00
0,00
OPENBAARVERVOERSVOORZ. Aanbrengen voorzieningen diverse voorzieningen
F
gld
1
1
1
0,00
0,00
OVERIGE BOUWKOSTEN Ter beschikking stellen werknemer materieel
TOTAAL DIRECTE KOSTEN:
0 1
uren / gld uren / gld
0 0
0 0
0,00 0,00
0,00 0,00
VERKEERSMAATREGELEN Verk.maatr. bij werk in uitvoering Inschatting totale kosten tijdens de aanleg van hoofdwegen tijdens de aanleg van kunstwerken omleidingsroutes lokaal verkeer
0
0 0 I
gld gld gld gld
1 1 1 1
1 1 1 1
1 1 1 1
90,00 0,00 0,00 0,00
100,00
100,00
110,00 0,00 0,00 0,00
100 0 0 0
F
40.100,00
HOOFDELEMENT 1:
PROEFWEG
INDIRECTE KOSTEN
EENHEID
HOEVEELHEID L-waarde
T-waarde
PRIJS U-waarde
L-waarde
T-waarde
TOTAAL U-waarde
TUDGEBONDEN KOSTEN
T-waarde F
1.604,00
Directievoorzien ingen tijdinschatting voorzieningen percentage van directe kosten
uren %
0
uren %
0
0
0,00
0,00
0 802
0,00
0 802
2%
Uitvoeringskosten tijdinschatting personeel, loodsen, etc percentage van directe kosten
0
0,00
2%
EENMALIGE KOSTEN
F
834,08
Te ramen: aanvoer mattrieel installatie materieel demobilisatie materieel afvoer materieel inrichten werkterrein
Percentage van directe kosten
uren uren uren uren uren
/ gld / gld / gld / gld / gld
0 0
0 0 0 0 0
0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
2%
%
834
KWALITEITSBORGING
I
Te ramen: organisatiekosten toetsingen en metingen rapportage correctie en onderhoud
gld gld gld gld
1 1 1 1
1 1 1 1
1 1 1 1
0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00
ALGEMENE KOSTEN
F
2.764,98
In te schatten: totaalbedrag
Percentage van voorgaand subtotaal (dir+ tijdg+eenm+kwal kosten)
gld
1
1
1
0,00
0
0,00
6,5%
%
2765
WINST & RISICO
F
3.624,24
In te schatten: totaalbedrag
Percentage van voorgaand subtotaal (dir+ tijdg+eenm+kwal+alg kosten)
gld
1
1
1
0,00
0
0,00
8%
%
3624
OVERIGE INDIRECTE KOSTEN
F
83.847,35
Kosten t.g.v.: bijdrage R A W bijdrage F C O G W W stelpost
TOTAAL INDIRECTE KOSTEN:
gld gld gld
1 1 1
1 1 1
1 1 1
67500,00 0,00 0,00
75000,0 0,05%
75000 8847 0
82500,00 0,00 0,00
F
92.674,65
HOOFDELEMENT 1:
BIJKOMENDE KOSTEN
PROEFWEG
EENHEID L-waarde
GRONDKOSTEN
HOEVEELHEID T-waarde
U-waarde
L-waarde
PRIJS T-waarde
.
r
Voorbereiding kadaster taxatiekosten
gld gld gld
1 1 1
m2/ha m2 / ha m2/ha m2/ha m2 / ha st st st
0 0 0 0 0 0 0 0
vooropnamen Aankoop / vermogensschade agrarische grond bosgebied natuurbouw bedrijventerrein woonbestemming woningen * boerderijen bedrijventerrein Afkoop / overige grondkosten inkomstenschade nadeelcompensatie schade overdrachtskosten sloopkosten overige grondkosten Correctie BTW grondverwerving
gld gid gld gld gld gld
(•MM
1 1 1
1 1 1
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00
0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0 0 0 0
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0 0
0,19
0
1 1 1 1 1
1 1 1 1 1
1 1 1 1 1
1
1
1
-1
-1
-1
0,16
17,5%
ENGINEERINGSKOSTEN Interne engineering regionale directie bouwdienst dww
TOTAAL T-waarde
U-waarde
r % / gld % / gld % / gld
8% 4% 4%
0 0 0
Externe engineering ontwerp / bestek directievoenng en toezicht
gld gld
1 1
1 1
1 1
0,00 0,00
0,00 0,00
0 0
Onderzoekskosten grondmechanisch onderzoek geluidhinder onderzoek landmeetkundig onderzoek bemalingsonderzoek verkeerstechnisch onderzoek milieu onderzoek kwaliteitsonderzoek overige onderzoekskosten
gld gld gld gld gld gld gld gld
1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0 0 0 0
OVERIGE KOSTEN
r
Vergunningen bouwvergunningen WVO ka domein stort ontgronding hinderwet
gld gld gld gld gid gld gld
1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0 0 0 0
Overige kosten overdrachtskosten ns werken voor derden onderhoud en exploitatie
gld gld gid gld
1 1 1 1
1 1 1 1
1 1 1 1
0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0
Materieie kosten materieel t.b.v. project materialen t.b.v. project voorlichtingsmateriaal drukkerskosten
gld gld gld gld
1 1 1 1
1 1 1 1
1 1 1 1
0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00
0 0 0 0
TOTAAL BIJKOMENDE KOSTEN:
0
HOOFDELEMENT
DIRECTE
1:
PROEFWEG
40.100,00
KOSTEN:
INDIRECTE K O S T E N :
BIJKOMENDE
92.674,65
-
KOSTEN:
DIVERSEN
3%
4%
5%
BASIS RAMING
ONVOORZIEN
BTW
F
5.310,99
F
138.085,64
%
4%
4%
9%
F
5.735,86
17,5%
17,5%
17,5%
17,5%
F
25.168,76
F
168.990,26
RAMING VAN KOSTEN (T-waarde)
