OV EKSNIEUWS. Boksen met Doerians. Tristan da Cunha en Carbon Crunch

VOEKS NIEUWS Maandblad van de Vereniging van Oud-Employés der “Koninklijke/Shell” Nr. 10 | Oktober 2013

Boksen met Doerians Tristan da Cunha en Carbon Crunch

VoeksNieuws | nr. 11 - 12 november - december

1

COLOFON Voeksnieuws

Officieel orgaan van de Vereniging van Oud-Employés der ‘Koninklijke/Shell’ 63e jaargang, nr.10, oktober 2013 Kopij inleveren De kopij voor het volgende nummer 11-12-2013 dient uiterlijk vrijdag 4 oktober 2013 door de redactie te zijn ontvangen. De kopij voor het daarop volgende nummer 01-2014 moet uiterlijk vrijdag 22 november 2013 binnen zijn. Inzendingen uitsluitend per e-mail aan: [email protected]

In Memoriam Joke Korpershoek Met diepe verslagenheid ontving de redactie het bericht van het overlijden op 6 september van een van haar redacteuren, Joke van Meenen-Korpershoek. Joke maakte sinds oktober 2010 deel uit van de redactie. Zij was één van onze correctoren; een belangrijke rol gezien de veelheid van auteurs die bijdragen leveren aan ons blad. Joke was, zoals zij zelf graag zei, 'een Rotterdamse', die niet van opsmuk en borstklopperij hield. Wij bewonderden haar doorzettingsvermogen: woonachtig in Drenthe, ondernam zij iedere maand de lange reis naar den Haag voor de redactievergadering. Tot kortgeleden, toen zij ons moest vertellen dat die reis haar teveel werd, zodat alleen e-mail contact overbleef. Wij verliezen in haar een trouw en accuraat redactielid.

Redactie Anton Barendregt Marieke van Bork Oscar Franse Eef Hummel Joke Korpershoek Chris Whincup Website www.voeks.nl Webmaster: [email protected] Aan dit nummer werkten verder mee: Ank Herstel, Henk Mentink, Tom Reijers, Peter Visser, Pim Visser. Design Shell – Production Centre of Excellence, Den Haag Druk Roto Smeets Grafiservices, Utrecht Oplage 21.450 © 2013 Voeks Voor het geheel of gedeeltelijk overnemen of bewerken van artikelen uit dit blad is toestemming van de redactie vereist.

Modelbouwers gevraagd!

Heeft iemand ervaring met het restaureren van modelschepen? Het bijgaande schip (eigendom van Shell RE) staat in het atrium van gebouw C5 in Den Haag en is aan restauratie toe. De belijning is volledig verteerd en sommige delen moeten worden nagelopen of vervangen. Materiaalkosten worden volledig vergoed, inclusief een redelijke onkostenvergoeding voor gemaakte uren/tijd. De maten van het model zijn: Lengte 170 cm, Breedte 20 cm, hoogte 45 cm (plus 7 cm standaard). Dit modelschip hoort bij het Shell erfgoed en verdient een waardige behandeling. Na restauratie zal het weer in een van de gebouwen aan de Carel van Bylandtlaan prijken. Reacties zijn van harte welkom bij: Fridoline van Binsbergen, Facility Manager RE voor Den Haag, tel. 06-129 55506 of via email: [email protected].

Bureau Voeks

Postbus 162 2501 AN Den Haag Tel. 070 – 377 2371 Fax: 070 – 392 4835 E-mail: [email protected] Voor informatie bereikbaar op maandag t/m donderdag tussen 9 en 12 uur Bankrekening 40508 t.n.v. Voeks te Den Haag

Shell Pensioenfonds

Tel. 070 – 319 9388 Website: www.shell.nl/pensioenfonds

2

VoeksNieuws | nr. 10 - oktober 2013

Wie gaat er mee naar Suriname?

Omdat alle deelnemers aan de vorige reis uitermate tevreden zijn teruggekeerd en omdat ik het leuk vind om te doen, heb ik wederom een reis georganiseerd en wel van 8 t/m 28 maart 2014. De hoogtepunten zijn hetzelfde, maar er zijn nieuwe elementen, in totaal 7 dagen. Ga naar www.suriname-rondreizen.com en dan ‘Voeks special maart 2014’ voor de volledige reisbeschrijving. Daar vindt u ook het aanmeldingsformulier. Een verslag van de vorige reis staat op de Voekswebsite, www.voeks.nl/voor de leden/ reisverslag Suriname 2013. Mocht u overwegen deel te nemen aan genoemde reis, dan raad ik u aan niet te lang te wachten met aanmelden. Er kunnen maar maximaal 20 deelnemers mee! Oscar Franse, [email protected].

VAN DE BESTUURSTAFEL

Bulletin Overleg Directie Pensioenfonds/Deelnemersraad Op 28 augustus jl. vond het gebruikelijke kwartaaloverleg plaats tussen de Directie van het Pensioenfonds en de Deelnemersraad. Net als bij de meivergadering was ook dit keer Garmt Louw namens het Bestuur aanwezig.

kelingen. Al met al resulteerde dit in een dekkingsgraad einde juli van 122%.

De volgende onderwerpen kwamen onder meer aan de orde:

Aandacht werd besteed aan verschillende veelomvattende projecten, zoals verhoging van de pensioen-richtleeftijd van 65 naar 67 per 1 januari 2014, reglementswijzigingen die verband houden met de sluiting van het Pensioenfonds voor nieuwe werknemers vanaf 1 juli jl. en op stapel staande nieuwe pensioenwetgeving.

De financiële positie van het Pensioenfonds werd zoals gebruikelijk toegelicht door Bart van der Steenstraten, Managing Director van SAMCo. Er waren geen grote wijzigingen in de financiële stand van zaken, maar wel veel beweging op de markten, o.a. veroorzaakt door uitlatingen van Ben Bernanke, baas van de FED en andere internationale ontwikkelingen. De rente is stijgende, hetgeen in het algemeen leidt tot stijging van de dekkingsgraad. De beleggingsresultaten staan echter onder druk door eerder genoemde ontwik-

Zoals bekend, is de Wet versterking bestuur pensioenfondsen onlangs in het staatsblad geplaatst. Deze wet heeft nogal wat gevolgen voor de verschillende organen van het Pensioenfonds, met name vervanging van het Verantwoordingsorgaan en de Deelnemersraad door een Verantwoordingsorgaan ‘nieuwe stijl’ en toetreding van gepensioneerden tot het Bestuur. Deze veranderingen zullen ingaan op 1 juli 2014. Afspraken werden gemaakt over de manier waarop men zich op de nieuwe wet gaat voorbereiden.

Shell World Wide Bridge

Wordt u de nieuwe Shell bridge wereldkampioen of heeft u gewoon zin in een gezellig potje bridgen? De OSV Bridgeclub Assen organiseert op zaterdag 9 november het jaarlijkse Shell World Wide Bridgetoernooi voor Noord-Nederland in Café-Restaurant Van Veen, Witterhaar 14 te Witten. Deelname staat open voor alle NAM en Shell medewerkers en gepensioneerden. Het toernooi start om 13 uur en wordt besloten met een etentje. Het inschrijfgeld bedraagt € 20 per deelnemer. Paren kunnen zich onder vermelding van SP-nummers vóór 3 november aanmelden bij: Tineke van Sintttruijen, Boekweitveld 69, 9407 GP Assen of per mail: [email protected].

✁ Als er in de maand januari géén contributie is betaald of ingehouden van uw pensioen bent u géén lid van Voeks! Bent u geïnteresseerd in de behartiging van uw belangen, activiteiten voor Voeksleden of Voekswelzijnswerk? Dan zegt u:

JA, NATUURLIJK WORD IK LID VAN VOEKS! Ondergetekende, de heer/mevrouw Adres

Postcode

Geb.datum

Laatste maatschappij

Telefoon

E-mail

Ingangsdatum Shellpensioen

Woonplaats

Betaalnr

Naam echtgeno(o)t(e) /partner

.Geb.datum partner

meldt zich hierbij aan als lid van Voeks en gaat ermee akkoord dat de contributie in januari met het pensioen wordt verrekend. NB: Indien de aanmelding in het loop van het jaar wordt gedaan, zal éénmalig een acceptgiro worden toegezonden. Indien uw pensioen nog niet in betaling is, wordt ieder jaar een acceptgiro toegezonden. Datum

Handtekening

In envelop zonder postzegel aan: Bureau Voeks, Antwoordnummer 1964, 2501 VC Den Haag


3

EVEN BIJBABBELEN

Slaags Ook al heb je nog zo'n leuke baan, werken betekent vaak een heleboel dingen doen die je liever niet doet. En ik had een leuke baan bij Shell. Maar toch, ook ik kweekte gevoelens van onbehagen. 's Middags tegen vijven had ik regelmatig zin om mijn chef op zijn gezicht te timmeren. Waarom wist ik niet, de man heeft me nooit iets misdaan. Sterker nog: het was op zijn voorspraak dat ik promotie gemaakt heb. Desondanks had ik hem soms kunnen slaan. Te gek voor woorden vond ik zelf, maar zo voelde het nu eenmaal. En ik durfde er alles om te verwedden dat vele net zo keurige employés als ik wel eens hetzelfde gedacht en gevoeld hebben. Het heeft natuurlijk iets te maken met wrevel vanwege het ondergeschikt zijn. Toen ik, jaren geleden, weer eens in zo'n bui verkeerde, las ik toevallig in een krant dat in Japan een grote fabriek was, waar de directie rekening hield met dit soort verborgen frustraties: in een apart zaaltje waren een aantal rubber poppen neergezet; getrouwe kopieën van de hoogste bazen in dat bedrijf. De werknemers mochten, zodra ze de behoefte voelden, zo'n rubber baas uitzoeken en hem een ongenadig pak op z'n donder geven. Om daarna met waarschijnlijk pijnlijke handen maar hopelijk in een stralend humeur weer aan het werk te kunnen gaan. Dat vond ik nou een geweldige oplossing; of onze emoties nu redelijk waren of niet, om het personeel op het Shell-kantoor de gelegenheid te geven om rancunes, frustraties en agressie kwijt te raken, zouden ze iets dergelijks moeten doen. Mogelijkheden genoeg bedacht ik; bijvoorbeeld een schietbaan in de kelder van het gebouw. Van elke belangrijke chef zouden dan sterk vergrote foto's beschikbaar moeten zijn. Ieder personeelslid zou dan bijvoorbeeld tien schoten kunnen lossen. Het zou voor 4


veel opluchting kunnen zorgen, vooral voor degenen die goed konden richten. Voortbordurend op dit principe zou men, als een chef met pensioen ging, in plaats van hem te eren en bedanken ook best wat hardhandige 'luister' aan zijn afscheid kunnen toevoegen. Bijvoorbeeld door ergens een boksring op te stellen en te bepalen dat een ieder die nog een appeltje met de afscheidnemende te schillen had, een rondje van één minuut tegen hem mocht boksen. De nieuw gepensioneerde zou blauwe plekken kunnen oplopen, maar daar stond tegenover dat hij eindelijk iets terug kon doen. Er zouden voor de pensioengerechtigde zelfs voordelen aan een dergelijke slotmanifestatie verbonden zijn; om zijn gefrustreerde medewerkers goed partij te kunnen geven moest hij ervoor zorgen dat hij op zijn zestigste nog in prima conditie was. Verder zou hij waarschijnlijk vóór zijn pensionering al gaan proberen om zo weinig mogelijk vijanden te maken. Wat het werk alleen maar ten goede zou komen. En zijn ondergeschikten zouden, nadat ze er flink op los hadden gemept, geestelijk verfrist hun arbeid kunnen hervatten, bevrijd van alle rancunes jegens hun vroegere chef. Enthousiast ging ik met mijn ideeën aan de slag en verwerkte ze in een memo aan de directie en de ondernemingsraad. Ik heb gehoord dat er veel over mijn voorstel gepraat is en lang is nagedacht. Maar voordat een beslissing kwam, heb ik het maar ingetrokken. Ik was namelijk inmiddels zelf benoemd tot chef… Mr. Jike

IN ALLE STATEN

Op Voet van Ongelijkheid De Verenigde Staten: land van onbegrensde mogelijkheden. Je kunt er steenrijk worden en daar zijn voorbeelden genoeg van. Maar vanaf omstreeks 1970 begon de ongelijkheid in inkomen geleidelijk aan zo toe te nemen dat de ‘American Dream’ (‘from rags to riches’) voor een steeds groter gedeelte van de Amerikaanse bevolking onbereikbaar geworden is. Cru gezegd: er is geen hoop voor een gemeenschap waarin mensen geen hoop op lotsverbetering meer kunnen koesteren…

Annual U.S. income share of the Top 1%

Over dit verschijnsel is vrij veel gepubliceerd. In het januari-nummer van Voeksnieuws heb ik o.a. gerefereerd aan het boek ‘Winner Take-All Politics’ waarin duidelijk wordt gemaakt dat, vooral tengevolge van political engineering en door lobbying van landsbestuurders, tussen 1979 en 2006 het gemiddelde jaarlijkse inkomen van de top 1% (na belasting) systematisch toenam, van ca. $ 300.000 tot over de $ 1 miljoen, dat is bijna een verviervoudiging! Voor de overige 99% van de bevolking was die toename slechts een kwart. Weliswaar zakte in de crisisperiode tussen 2007 en 2009 het inkomen van de top 1% met 36%, terwijl de rest van de bevolking 12% moest incasseren, maar daarna zette de trend van toenemende ongelijkheid weer gewoon door. Binnen die topgroep van 1% bestaan ook nog eens grote verschillen in inkomen. Het schijnt dat een groep van 400 Amerikanen thans ongeveer de helft van de totale net wealth (activa en passiva) van het land bezit. Het jaarlijks inkomen van de top-100 C.E.O.’s ging gemiddeld van $1.3 miljoen in 1982 omhoog naar $37.5 miljoen in 2002.

Healthcare Spending per capita vs. Average Life Expectancy Among OECD Countries

Het verschijnsel van een grote mate van ongelijkheid in inkomen is niet nieuw. In 1915, toen de Rockefellers en de Carnegie’s de Amerikaanse industrie domineerden, verdiende de groep van 1% van de rijkste Amerikanen ruwweg 18% van het totale inkomen van de bevolking. Die periode van ongelijkheid duurde ongeveer tot 1937, waarna de inkomensverschillen minder werden, als gevolg van de New Deal maatregelen van President Roosevelt, van de opkomst van de vakbonden en als gevolg van de verder-

gaande regulering tijdens de tweede wereldoorlog. Tot 1970 was de gemiddelde inkomensgroei ongeveer even groot als de groei van de economische productiviteit. Daarna bleef die groei daar elk jaar bij achter. Vóór 1937 bestond het inkomen van de rijksten vooral uit rente, dividend, huurinkomsten en vermogensaanwas. In de huidige tijd komt het meeste inkomen uit salarissen en bonussen. Het moge duidelijk zijn dat die ongelijkheid invloed heeft op allerlei aspecten. Er zijn talloze voorbeelden bekend van beroemde persoonlijkheden die vanuit een arm milieu opklommen tot de rijke bovenlaag; alleen is het steeds moeilijker om te doen, o.a. doordat goede opleidingen vrijwel onbereikbaar zijn geworden voor de lagere inkomensklassen. Studies hebben aangetoond dat op dit moment de ‘opwaartse mobiliteit’ in de Verenigde Staten lager is dan in andere ontwikkelde landen. Ernstiger is de onbetaalbare gezondheidszorg voor de laagst betaalden. Volgend jaar zal Obama’s nieuwe Affordable Care Act iedere Amerikaan verplichten om een gezondheidsverzekering te hebben (of een boete te betalen) maar het ziet er nu al naar uit dat op Medicare (Ziekenfonds voor mensen boven de 65) en Medicaid (Ziekenfonds voor armlastigen) behoorlijk bezuinigd zal gaan worden. Dat voorspelt niet veel goeds voor de Amerikaanse volksgezondheid die in vergelijking met andere OECD landen toch al niet hoog scoort; met name wat betreft de levensverwachting van pasgeboren baby’s, van kinderen tot 20 jaar en van 60-plussers.

Average Tax Rates for the Highest-Income Taxpayers, 1945-2009

Ook onderwijs wordt beïnvloed door ongelijkheid; de middenklasse ziet de weg naar top-instituten geblokkeerd door gegoede families, die met belangrijke giften plaatsen opeisen voor hun – vaak middelmatige– nageslacht. Het succes van studenten hangt dus sterk af van de opleiding en welstand van hun ouders. Daarbij is het hoger en universitair onderwijs voor lagere klassen gaandeweg nagenoeg onbetaalbaar geworden. Is er een kans dat deze trend gekeerd kan worden? Het ziet er niet naar uit dat Obama dat in het huidige politieke klimaat voor elkaar zal krijgen. Maar volgens een aantal politieke commentatoren broeit er iets, er is in toenemende mate onvrede met de status-quo. Gisteren waren er landelijke demonstraties, dit keer door medewerkers in fast-food restaurants, met het doel om het minimumloon (thans zo’n $ 8 per uur) beduidend te verhogen. Toch zal een veel grotere en massalere actie nodig zijn om iets te bereiken. Wie weet, per slot van rekening is dit het land met de onbegrensde mogelijkheden! Pim Visser [email protected] VoeksNieuws | nr. 10 - oktober 2013

5

GLOBETROTTER

Maleisië, de ziel van Azië Maleisië is één grote smeltkroes van culturen, helemaal wat de keuken betreft. Authentiek lokaal eten, ‘fusion’, Maleis, Chinees of Indiaas; het is er allemaal. In Kuala Lumpur is het dan ook zeker de moeite waard om gewoon eens op straat te gaan eten. ’s Avonds verschijnen in diverse wijken stalletjes en karretjes op straat waar het eten vers wordt bereid. In sommige straten zijn ook openlucht restaurants te vinden, de zogenaamde hawker centers, vanwaaruit de meest heerlijke geuren opstijgen. De hygiëne staat in Maleisië op een zeer hoog peil en de controles door de overheid op naleving van de hygiëneregels zijn zeer streng, dus aanschuiven maar! Maar wat doe je als je niet weet wat je moet kiezen? Dan komt de kleinschalige onderneming van Pauline en Mark in beeld. Met hun ‘Simply Enak’ bedrijfje willen zij hun gasten kennis laten maken met het ‘echte’ eten van Maleisië. Dat doen zij door het organiseren van diverse ‘food tours’, op maat gemaakte tours voor kleine groepjes. De food tour die wij doen, ‘Flavours of Malaysia – off the beaten track’, wordt gehouden in Petaling

6


Jaya, een voorstadje van Kuala Lumpur, op 25 minuten reizen met de metro vanuit het centrum. Als Mark hoort dat we bijna alles lekker vinden en dat het best een beetje pittig mag zijn, weet hij genoeg en gaat de ‘tour’ van start langs de Chinese, Maleise en de Indiase keukens. Beef Koay Teow, sateh, tandoori; terwijl ik dit schrijf loopt het water me weer in de mond. www.simplyenak.com. In het shoppingparadijs Kuala Lumpur wordt twee keer per jaar een mega-uitverkoop gehouden. Maar pas op; je krijgt snel last van je rug en schouders van het dragen van al je aankopen. Gelukkig kun je je overal laten masseren; het is een heel aparte ervaring om dat in de wijk Little India in Brickfields te laten doen. Bij Shujin Therapy Zone werken blinde masseurs; opgeleid door de Malaysian Blindness Association om mensen zonder gezichtsvermogen te helpen zelf in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. De ruimtes zijn eenvoudig ingericht, maar de massages zijn voortreffelijk en voor onze begrippen heel goedkoop. Shujin Therapy Zone is te vinden aan NO 15M, Jalan Tun Sambathan4, Brickfields.

Op een uur vliegen vanaf Kuala Lumpur ligt het eiland Penang. Hier heerst een totaal andere sfeer dan in Kuala Lumpur. Na de hectiek van een wereldstad valt de rust van Penang meteen op. Om een eerste indruk van de hoofdstad Georgetown te krijgen laten we ons in een trishaw, een driewielfiets, rondrijden. De Engelse, maar ook Chinese invloeden zijn overal zichtbaar. We stappen uit bij Fort Cornwallis, gesticht rond 1790 en vernoemd naar de toenmalige Gouverneur van India. Het fort diende aanvankelijk ter verdediging tegen piraten, een aantal jaren later tegen een mogelijke Franse aanval. In het Peranakan

Mansion verbazen we ons over de verfijnde cultuur waarin de rijke Chinese Baba’s (hoofden van de gemeenschap) in vorige eeuwen leefden. Die cultuur was een versmelting van oude Chinese en Maleise invloeden. Vergeet vooral niet om de juwelencollectie te bewonderen. www.pinangperanakanmansion.com.my. Penang heeft een doorsnede van ca. 40 km. Dit maakt het mogelijk om in één dag een rondrit langs de kust te maken. We rijden langs vissersdorpjes en plantages, met af en toe een doorkijkje naar de

Indische Oceaan. In de heuvels zien we aapjes door de bomen slingeren en in de meer bevolkte gebieden worden bij fruitstalletjes doerians en andere vruchten aangeboden. De doerian is een stekelige vrucht van ca. 20 cm doorsnede met een vruchtvlees dat vanille-achtig smaakt. Maar die geur… Van de doerian zegt men dat ie ruikt naar de hel en smaakt naar de hemel. De meningen over deze vrucht zijn dan ook zeer verdeeld, niet alleen bij westerlingen, maar ook bij de lokale bevolking. In veel restaurants en hotels zijn die vruchten dan ook verboden. In Jalan Teluk Bahang bezoeken we de

Tropical Spice Garden met meer dan 500 soorten tropische planten. Planten die je in Nederland op de vensterbank ziet staan zijn hier uitgegroeid tot manshoge struiken. In de tuin heerst de vochtige, klamme warmte die zo kenmerkend is voor de tropen. De geluiden van insecten en aapjes versterken het junglegevoel. Tip: Er worden bijna dagelijks kookworkshops gegeven waarbij de kruiden en specerijen uit de tuin worden gebruikt. www.tropicalspicegarden.com. De vlinderboerderij in Teluk Bahang mag je ook

niet missen. Honderden grote en kleine fladderende vlinders doen zich tegoed aan vruchten, aan bomen en struiken die daar speciaal voor zijn geplant.

Een van de mooiste en grootste Boeddhistische tempels in zuidoost Azië is de Kek Lok Si tempel in het plaatsje Ayer Itam. De tempel staat op een heuvel en is al van verre te zien. Op de begane grond kunnen waterschildpadden worden gevoerd, bijvoorbeeld met groenten die bij kraampjes in de tempel worden verkocht. Een lift brengt ons naar het hoger gelegen gedeelte. Voor de ingang van de tempel liggen allerlei gekleurde lintjes op een tafel. Met de aankoop van een lintje wordt het onderhoud van de tempel gefinancierd. De lintjes zijn bedrukt met spreuken die voorspoed en geluk beloven. Ik kies voor de zekerheid een lintje met de typisch Chinees-Engelse tekst ‘All things as wish for’ zodat ik zeker weet dat ik niets vergeet. Om de lintjes hun werk te laten doen moet je ze aan een paal hangen en ze zo laten wapperen in de wind. Nu maar afwachten.

Voor wie na z’n pensionering nog zin in avontuur heeft: Maleisië is volgens de Annual Global Retirement Index 2013 één van de drie beste landen ter wereld om van je pensioen te gaan genieten. De kosten van levensonderhoud zijn er laag, bijna iedereen spreekt Engels en de gezondheidszorg staat op een zeer hoog peil. Het Maleisische Ministerie van Toerisme heeft in 2002 de organisatie ‘My Second Home’ in het leven geroe-

pen om gepensioneerden hulp te bieden bij de vestiging en integratie, zie www. mines-express.com. Algemene informatie over Maleisië is te vinden op www.tourismmalaysia.gov.my. Ank Herstel [email protected] VoeksNieuws | nr. 10 - oktober 2013

7

LEVEN NA SHELL

Tristan da Cunha, de ‘link’ met Voeks Het artikel ‘Zuidelijk Atlantica’ in VN 7-8 riep de reactie op van Mevrouw C. v. Uffelen die 12 jaar Voeks welzijnswerker is geweest en daarbij o.a. Mevrouw Hendrika de Best uit Naaldwijk bezocht. Deze Mw. De Best is helaas in februari van dit jaar overleden, maar zij vertelde over een oud-oud-oudoom, Pieter Willem Groen (1808-1902), die in 1836 schipbreuk leed op Tristan da Cunha, een eiland in de Zuidelijke Atlantische Oceaan en daar de rest van zijn levensdagen bleef. Genoeg reden om samen met mevrouw van Uffelen een verdere speurtocht op te zetten. Via de dames M. Kelderman-de Best (Naaldwijk) en J. J. Bal-Vosselman (Den Haag), erven van mevrouw Hendrika de Best, vonden we interessante informatie in een originele, ongedateerde brief (uit ca. 1885) van Pieter Willem Groen aan een hem kennelijk niet bekende zuster, Pietje. De dames legden ons uit dat Mw Hendrika de Best een achterkleinkind was van Dina Groen, een jongere zuster van Pieter Willem en later getrouwd met Dirk de Best. Maar laten we niet op het verhaal vooruit lopen. Eerst nog wat meer informatie over Tristan da Cunha en zijn bewoners. Het onbewoonde eiland werd in 1506 ontdekt door de gelijknamige Portugese admiraal die op weg was naar India. Tristan da Cunha staat sinds 1509 op zeekaarten. In die tijd zochten veel landen, ook de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën, een eigen scheepsroute met optimale wind- en zeestromen naar de Oost. Zo zette kapitein Claes Gerritszoon Bierenbroodspot van het VOC-schip de ‘Heemstede’ in 1543 als eerste voet aan wal op Tristan. Hij bleef er acht dagen, volgens een achtergelaten gedenkbord in het Tristan museum. Twee latere expedities van Jan van Riebeeck onderzochten het eiland vanuit Kaapstad, als mogelijke tussenstop. Het ontbreken van een veilige landingsplaats maakte dat onmogelijk (zelfs nu nog moet men zich vanuit kleine bootjes met touwen aan wal hijsen, zie VN7/8). Ook het nabijgelegen eiland ‘Nachtglas’ (nu ‘Inaccessible’) bleek niet geschikt. Twee eeuwen later karteerden Fransen de eilanden, in 1767 en 1793, en onderzocht een Britse landingsgroep onder officier Nightingale het gelijknamige eiland dat bij de Tristan-archipel behoorde. Voor het eerst bleven enkele bemanningsleden 8


achter om op robben te jagen. Vanaf begin 19e eeuw deden Amerikaanse walvisvaarders het eiland soms aan. Walvisolie en traan waren toen de enige (dure) brandstof voor verlichting. In de Brits-Amerikaanse zeeoorlog annexeerde de gouverneur van Kaapstad de eilanden voor Groot-Brittannië (1816). Tot 1817 lag er een garnizoen om ontsnapping van Napoleon van St. Helena te voorkomen. Toen dat werd teruggetrokken kregen korporaal William Glass zijn vrouw, kinderen en twee metselaars toestemming om achter te blijven. Er ontstond een nederzetting met zo nu en dan nieuwe bewoners. In 1827 trouwden vijf vrouwen uit St. Helena met Tristan mannen. Walvisvaarders bleven het eiland aandoen. Zo ook Pieter Groen (1808-1902) uit Katwijk, die dienst deed op de Amerikaanse walvisvaarder ‘Emily of Stonington’. Na schipbreuk te hebben geleden in 1936 (zie postzegel) bleef Groen op het eiland, trouwde Martha/Mary Jacob uit St. Helena en kreeg met haar drie zonen en drie dochters. De gemeenschap leefde van varkens-, runderen schapenteelt en van het verbouwen van landbouwgewassen, vooral aardappelen. De zeehonden- en -robbenjacht was winstgevend. Omstreeks de dood van Glass (1853), bestond de gemeenschap uit ca. 100 personen. Drie jaar later werd Pieter Groen/Green de ‘gouverneur’ en ontving in 1867 de hertog van Edinburgh, tweede zoon van koningin Victoria, die de naam van zijn titel gaf aan de nederzetting: ‘Edinburgh-of-the-Seven-Seas’. Groen bleef tot aan zijn dood in 1902 op het eiland wonen. Het Britse onderzoeksschip de ‘Challenger’ bezocht de eilanden in 1873. Twee ‘koloniserende’ Duitse broers, de Stoltenkoffs werden van Inaccessible eiland gehaald. In 1885 heerste er op Tristan een rattenplaag die de aardappeloogst vernietigde. Tijdens ‘voedsel halen’ van een passerend schip verdronken vijftien mannen uit Tristan (onder wie vermoedelijk ook zonen van Pieter Groen). Op het eiland bleven nog maar vier mannen over inclusief Pieter. De brief aan de hem onbekende zuster (‘Pietje’) moet Pieter omstreeks deze tijd hebben geschreven. Hij noemt de tragedie met de verdronken mannen niet, maar hij meldt wel dat het eiland 70 inwoners telt, wat overeenkomt met statistische gege-

vens. Pieters brief bevat ontroerende details die oudere internationale ex-Shell medewerkers misschien niet onbekend zullen zijn. Voor de eilandbewoners was er alleen het jaarlijkse Britse oorlogsschip dat goederen en post bracht en haalde. En soms ‘passerende schippers uit Katwijk’, vermoedelijk aan boord van passerende grote-vaart-schepen. In oude kranten las Pieter over zijn broer Willem in New York. Katwijkse schippers vertelden hem dat Willem in Australië was geweest en op de ‘Sandwich’ eilanden (een oude naam voor Hawaï). Pieter’s brief staat vol met vragen. Hij sprak mysterieus over zijn 'vier zonen aan boord van een Katwijks schip' (Welke zonen? Hij had er toch drie op Tristan? Had hij het over zonen uit Holland, van vóór de schipbreuk?). Hij vroeg om informatie uit zijn geboortestad en over zijn broers en zusters, nu ‘ook oude mensen’. Hij speculeerde dat zijn onbekende zuster (geboren na zijn vertrek uit Katwijk?) misschien naar haar ‘verloren broer’ (hemzelf?) was vernoemd. Hij wilde graag met haar corresponderen. Maar wie kende hem nog? Naar welke adressen moest hij schrijven? Brieven aan hem konden worden verstuurd via een dochter in Kaapstad waar ook een andere dochter, nu weduwe, woonde. Zijn oudste dochter ‘Zoetje’ kwam terug van de Kaap om op Tristan te sterven. Daarna leefde Pieter op Tristan met zijn overgebleven oudste dochter Mathilde, weduwe met drie kinderen. Hij zei ‘zijn zonen verloren te hebben’ (verdronken bij het ophalen van voedsel van dat schip?). Hij dacht niet lang meer te zullen leven en vraagt in zijn brief dat aan zijn andere broers en zusters bekend te maken. In 1906, vier jaar na Pieters dood en vermoedelijk als nasleep van de Boerenoorlog, werd er dwang uitgeoefend op de bewoners van Tristan om hun bestaan op het eiland te verruilen voor grond in Zuid-Afrika. Ze weigerden, wilden hun eigen leven regelen, zonder geschreven wetten. Huwelijken en dopen werden voltrokken door zo nu en dan langskomende Anglicaanse dominees. In 1934 kwam de Nederlandse onderzeeër K 18 langs, met aan boord o.a. Professor Vening Meinsz. Er werden zwaartekrachtmetingen gedaan. In de tweede wereldoorlog was er een geheim marine waarnemingsstation. Een hertog van Edinburgh (deze keer Prins Philip) bezocht wederom het eiland, in 1957. In 1958 bracht de VS op 115 km ten zuidoosten van het eiland een atoombom tot ontploffing, hoog in de atmosfeer; en in 1961

barstte de vulkaan ‘Queen Mary’ uit en werd de bevolking naar Engeland geëvacueerd. Dat laatste zeer tegen hun zin en binnen het jaar waren de meeste families weer teruggekeerd. Dat de eilandbewoners de bovengenoemde lotgevallen graag in hun postzegels herdenken mogen bijgevoegde voorbeelden duidelijk maken.

In de 21e eeuw werd het eiland getroffen door een tropische cycloon, een virusziekte en brand in de fabriek voor visproducten. En er kwamen grondwettelijke veranderingen die de eilanden Ascension, St. Helena en Tristan onafhankelijk maakten. In 2011 zag de Nederlandse astronaut André Kuipers Tristan vanuit de ruimte. Daarmee eindigt het Nederlandse 'contact' met Tristan voorlopig. Maar de geschiedenis (de eerste landing met de ‘Heemstede’, de ‘regering’ van Pieter Groen, Nederlands gravimetrisch oceaanbodem onderzoek) én het Voeks welzijnswerk zouden genoeg reden moeten zijn om er eens op vakantie naartoe te willen, zoals een verre achterneef van Pieters zuster Dina volgend jaar wil doen. Ook u kunt gaan. Na toestemming (wel lastig te krijgen) en mits er efficiënt transport naar en van het eiland is geregeld, is het mogelijk om een korte vakantie op Tristan door te brengen. En voor de zéér sterken onder ons: op 5 december 2048 is er een totale zonsverduistering die het eiland voor 2½ minuut in het duister zal hullen. Een beter excuus voor een reis is er niet! Tom Reijers [email protected] VoeksNieuws | nr. 10 - oktober 2013

9

POST Puzzels in Kronkels!

Onze vaste puzzelaars en kronkelkrakers zullen bij het doornemen van ons voorgaande nummer (VN09) op een onaangename verrassing gestoten zijn. De Voeksbalk in de Kronkel V-44 sloot niet aan bij de erboven staande Kronkel! Inderdaad, de redactie moet met schaamrood op de kaken bekennen dat er bij het opmaakproces van VN09 zich een ongewenste verwisselingen heeft voorgedaan. De gedrukte balk was namelijk die van de Kruiswoordpagina in VN7-8. Helaas, helaas! Tot overmaat van ramp bleek een Amber Alert naar alle Voekslezers met een geregistreerd e-mailadres op dat moment niet mogelijk, dus de inbox van Peter Visser zal volgelopen zijn. Voor de fijnslijpers onder u drukken we hierbij alsnog de juiste balk af, ook al is die voor de inzendingsdatum van 19 september te laat. Nogmaals excuses!

10


Tegeltjeswijsheden

Van E.H.B.Lukkien, [email protected], ontvingen wij een paar tegeltjeswijsheden die volgens hem zijn overgang van een actief leven naar een meer herfstige levensfase goed weergeven. Van links naar rechts, als het ware. Voor de filosofisch aangelegden!

Gedachteniszuil

Mw. M.J.C. Braspenning wees ons op een bijzonder initiatief op begraafplaats

Zuylen in Breda. Haar onlangs overleden partner, P. van Uitert liet haar een verzameling van ca. 2000 stenen kruikjes na, waarmee zij op het bij de begraafplaats behorende strooiveld een zuil wil oprichten. Het is de bedoeling dat verwanten van overledenen voor een gering bedrag een kruik kunnen sponsoren waarin hun aan papier toevertrouwde wensen / boodschappen / gedachten als in een kluis worden opgeborgen en aan de zuil worden toegevoegd. Vragen kunt u richten aan Mw. Braspenning, [email protected].

BOEKBESPREKING

The Carbon Crunch

Ruim twee decennia internationaal overleg over klimaatverandering hebben nog niet veel opgeleverd. In die periode is het gehalte van CO2 (hierna ‘koolstof’) in de atmosfeer alleen maar toegenomen, tot 400-450 ppm koolstof, wat ongeveer 2°C temperatuurstijging zou kunnen opleveren. Zelfs met alle rigoureuze middelen die Helm in zijn boek aan de orde stelt, lijkt verdere toename welhaast onvermijdelijk, bv. naar 3°C in 2100. Voor sommige laaggelegen delen van de aarde (Nederland, Bangladesh, delen van zuidoost Azië en diverse atolstaten) zal het smelten van de ijskappen van Groenland en Antarctica ernstige gevolgen hebben. En dat alles door de voortgaande wereldwijde koolstofuitstoot. Europa, de VS hebben hun vervuilende industrieën geëxporteerd naar minder ontwikkelde landen,

zoals China en India. Een ongemakkelijke waarheid, die het moeilijk maakt om die landen nu te dwingen hun uitstoot te verminderen. De grootschalige ontwikkeling van wind- en zonne-energie in het Westen, met zware subsidies tot stand gekomen, zal nooit in staat zijn om al onze energiebehoefte te dekken. Omdat windsterkte en zonnestraling nu eenmaal aan dagelijkse veranderingen onderhevig zijn zullen zij koolstof bevattende fossiele energiedragers niet kunnen vervangen. En nucleaire energie heeft problemen die acceptatie ervan hinderen. De vraag van Helm is, ‘Hoe raken we uit dit dilemma?’ Een deel van zijn oplossing is om het energiegebruik financieel zwaarder te belasten. Uiteindelijk zal veel betere efficiëntie (voertuigen, installaties), en vooral intensiever onderzoek naar nieuwe vervangende energiebronnen, de oplossing moeten brengen. En dit zal op wereldwijde schaal moeten gebeuren. Dat betekent een aanzienlijke versobering van de levensstijl in de ontwikkelde wereld en een gematigde groei in de minder ontwikkelde landen. Doelen die diplomatieke hoogstandjes zullen vereisen. Weer een ongemakkelijke waarheid die Helm met veel voorbeelden in duidelijke taal toelicht. Veel geld dat nu als subsidie voor alternatieve energiebronnen wordt uitgegeven zou beter besteed kunnen worden aan onderzoek naar toekomstige alternatieve

bronnen. Voordat het zover is —nieuwe doorbraken worden tenslotte vaak per toeval gedaan— moet als overgangsmaatregel de voorkeur gegeven worden aan aardgas, dat nu eenmaal een lagere koolstofuitstoot heeft (per eenheid ontwikkelde energie) dan kolen of olie. Ook al is er de mogelijkheid dat we een nieuwe grote of kleine ijstijd tegemoet gaan (zie VN05), de ‘Carbon Crunch’ kan alleen opgelost worden door de schaars aanwezige geldmiddelen verstandig te besteden. Deze ongemakkelijke waarheid lijkt onvermijdelijk en wordt met verve in dit boek gepresenteerd. Iedereen die zich zorgen maakt over klimaat en energiepolitiek mag het niet ongelezen laten. Tom Reijers [email protected]

‘The Carbon Crunch - How we’re getting climate changes wrongand how to fix it’, Dieter Helm, Yale University Press, New Haven, London, 273 pp., 2012. ISBN 978-0-30018659-8 . VoeksNieuws | nr. 10 - oktober 2013

11

REGIONIEUWS

Regioactiviteiten oktober en november 24 25 25 29 02 02 02 02 08 08 08 15 15 16 16 16 17 23 29 30 10 12 12 20

sept sept sept sept okt okt okt okt okt okt okt okt okt okt okt okt okt okt okt okt nov nov nov nov

Biljarten Open Dag Rijnmond Bezoek Scheepv.museum Rijnmond Dinerclub Leiden Concert Leiden Wandeling Tiengemeten Rijnmond Wandeling Amsterdam Wandelen Twente Lezing Het Zuiden Lezing Oost Groningen Apeldoorn Scheepv.museum A’dam Het Sticht Rondvaart Het Zuiden Dagexcursie Delft Arnhem Museumtrip Antwerpen Het Zuiden Wandeling Het Noorden Interregionale Ontmoeting Landsmeer Bezoek imker Twente Bezoek Corn.Krusemanst. Den Haag Lezing ‘Vrouwenlisten’ Haarlem/Alkmaar Lezing Pensioen Amsterdam Dinerclub Leiden Zondagmiddagconcert Arnhem Lezing Artis in oorlogstijd Apeldoorn Lezing Vechtplassen Het Sticht Bezoek Scheepv.museum Haarlem/Alkmaar

Uitgebreide informatie is te vinden op de regio websites!

Amsterdam Website www.voeksamsterdam.nl Secretariaat Wilma Whincup, Parelmoervlinder 1, 1113 KV Diemen, tel. 020-6959502, [email protected]

Penningmeester Bankrek. 43.12.58.538 t.n.v. Voeks te Zunderdorp Welzijnswerk Henny Ham-Kokshoorn, tel. 020-4000631, ZKA-consulent Activiteiten

[email protected] Frits Terweij, tel. 036-5319749, [email protected] Vacant

Pensioenlezing Hebt u vragen over uw pensioen, wilt u een goed antwoord en een uitgebreide uitleg dan kan dat op dinsdag 29 oktober a.s. De heer Janwillem Bouma, werkzaam bij het Shell Pensioenfonds, zal op deze dag een lezing houden over pensioenen in het algemeen en tevens uw vragen beantwoorden. De bijeenkomst zal ongeveer anderhalf uur duren en zal plaatsvinden op onze nieuwe locatie: ‘Vrij en Blij’, het Geertruidehuis, Dr. M.L. Kingstr. 2, 1121 CP in Landsmeer. De zaal gaat open om 10.30 uur. Na een kopje koffie zal de lezing om 11 uur beginnen. Bent u geïnteresseerd, dan kunt u zich aanmelden bij secretaris Wilma Whincup (zie colofon). Graag zien wij uw aanmelding vóór 22 oktober tegemoet.

Wandelen Zoals aangekondigd willen we op 2 oktober proberen een nieuw initiatief te ontplooien door met een groep enthousiastelingen te gaan wandelen. Er is een mooie route uitgezocht die begint bij station Weesp en daar ook weer eindigt. De tocht voert door Weesp zelf, Weesper weiden (wat anders dan Weesper moppen) 12


en langs de Vecht. De totale afstand is iets meer dan 10 kilometer, maar na ca. 7 kilometer is er gelegenheid om op de bus te stappen die u dan in 10 minuten weer bij het station in Weesp afzet. De diehards kunnen natuurlijk doorlopen. We verzamelen om 13 uur bij station Weesp voorzijde, drinken een kopje koffie in het historische plaatsje en trekken dan de stoute (wandel)schoenen aan. Neem wat te drinken/eten mee, want natjes en droogjes zijn er alleen in het stadje zelf. Op de terugweg is gelegenheid om ergens in Weesp neer te strijken voor een welverdiende consumptie. Onzekere factor is natuurlijk het weer, dus als u zich opgeeft houd dan het weerbericht in de gaten en pas uw kleding aan. Mocht u willen deelnemen, dan is het is handig als u zich opgeeft bij Wilma Whincup (zie hierboven), hoewel we niet echt een minimum of maximum aantal deelnemers voor ogen hebben. Daardoor hebben wij een idee hoe groot de groep zal zijn waarmee we gaan lopen.

Apeldoorn Website www.voeks-apeldoorn.nl Secretariaat B.N. de Moel, Asselsestraat 303, 7312 CW

Apeldoorn, tel. 055-3561825, [email protected]

Penningmeester Bankrek. 3625930 t.n.v. Voeks te Apeldoorn Activiteiten J. Oostervink, tel. 055-5223729, [email protected] Welzijnswerk Mw. L.M.J. Hupkens-Jorna, tel. 055-5064498,

ZKA-consulent

[email protected] Joop Hamer, tel. 0341-417178, [email protected]

Lezing Oost Groningen Op 8 oktober om 14 uur zal mw. Jouck Annema-Kalsbeek aan de hand van dia’s in De Rank te Vaassen een interessant verhaal houden over haar geboortestreek Oost-Groningen. Zij heeft daar jaren vrijwilligerswerk verricht bij de VVV en kent de streek op haar duimpje. Zelf zegt ze daarover: ‘De provincie Groningen en dan in het bijzonder Oost-Groningen is voor veel Nederlanders een onbekende streek. Toch is juist dáár veel moois en interessants te zien en te beleven. Graag vertel ik over dit deel van ons mooie land en laat ik u beelden zien van bv. de rijke landbouwgronden, de Groninger veenkoloniën en het bosrijke Westerwolde. Hoewel geboren als Friezin, ben ik, na zo’n 50 jaar in Oost-Groningen gewoond te hebben ’Groningse’ geworden en ik laat u graag meegenieten van ‘Mien Grönigerlaand’. Na afloop is er een diner met de dinerclub.

Agenda Op 12 november zal de heer Frankenhuis, oud directeur van Artis een lezing houden over dierentuinen in oorlogstijd. Ons kerstdiner zal plaatsvinden op dinsdag 17 december in

REGIONIEUWS

het Veluws Eethuis te Wissel. Hierbij nog een foto van onze gezellige midgetgolfmiddag op 20 augustus.

Arnhem Website www.voeksarnhem.nl Secretariaat W. van Seters, Schependomlaan 14, 6542 RM

Nijmegen, tel. 024-3770765, [email protected]

Penningmeester Bankrek. P1021912, t.n.v. Voeks regio Arnhem, Doorwerth

Welzijnswerk B. van der Hoeven-Smits, tel. 026-4422515, ZKA-consulent Activiteiten

[email protected] Ton van Seters, tel. 024-3770765, [email protected] T. Müller-Evers, tel. 026-3643663, [email protected]

Dagexcursie Delft Op dinsdag 15 oktober (Let op! De derde dinsdag in oktober i.p.v. de gebruikelijke tweede!) vertrekken we om 9 uur vanaf het parkeerterrein van zwembad De Grote Koppel, Olympus 29 te Arnhem voor een dagexcursie naar Delft. Aangekomen in Delft gaan we eerst naar Royal Delft, Koninklijke Porceleyne Fles. Rond 13 uur gaan we genieten van een koffietafel (met kroket!). Om 14 uur vertrekt de rondvaartboot voor een tocht door de grachten van Delft. Terug aan de wal rijden we naar het centrum van Delft, waar u zelf drie kwartier kunt rondwandelen of kunt plaatsnemen in een café om een drankje te drinken. Daarna vertrekken we naar ons dineradres voor een driegangendiner. U kunt kiezen uit twee menu’s. Menu 1 bestaat uit groentensoep en kipschnitzel en dessert. Menu 2 bestaat uit champignonsoep en gesneden varkenshaas en dessert. Rond 20.30 uur zijn we weer terug in Arnhem. Als u wilt deelnemen aan deze excursie dient u € 57,50 p.p. over te maken op rekening 1021912 t.n.v. Voeks Regio Arnhem, o.v.v. uw menukeuze. Voor nadere informatie zie het Voeknieuws van september of onze website.

Aanvang 17 uur. Wij stelden voor u een viergangendiner samen dat bestaat uit: voorgerecht, soep, hoofdgerecht met keuze uit vis of vlees, dessert en koffie of thee na het diner. Per persoon zullen u drie drankjes worden aangeboden. Wilt u hieraan deelnemen dan dient u € 41 p.p. over te maken naar de penningmeester. Wilt u bij uw betaling vermelden of u vis of vlees als hoofdgerecht wilt? Wij hopen wederom op een grote opkomst.

Bowlen Er wordt door een aantal Voeksleden elke maand gebowld in Arnhem-Noord aan de Schelmseweg. De eerstvolgende speeldagen zijn 1, 15 en 29 okt., 12 en 26 nov. en 10 dec. In 2014: 7 en 21 jan., 4 en 18 febr., 4 en 18 maart, 1, 15 en 29 april en 13 mei. Nadere inlichtingen zijn te verkrijgen bij de heer Krahmer, tel. 0317-357309. Bij verhindering graag ’s ochtends afbellen op het voornoemde tel. nr. Het tel.nr. van de bowlingbaan is 026-3529550. Speeltijd is van 10 tot 12 uur.

Algemene mededeling: Op onze website staat ook informatie over wat het bestuur van regio Arnhem allemaal voor u op touw zet. Mocht u zelf leuke ideeën hebben laat ons dat weten en wij zullen kijken of deze uitvoerbaar zijn. Ons website-adres is: www.voeksarnhem.nl.

Haarlem/Alkmaar Website www.voekshaarlemalkmaar.nl Secretariaat W.J. van Beest, Madelievenlaan 19, 2111 ZJ

Aerdenhout, tel. 023-5245855, [email protected]

Penningmeester Bankrek. 56.15.01.386 t.n.v. Voeks Haarlem-Alkmaar te Heemstede

Activiteiten P. Versluis, tel. 06-28154190, [email protected] Welzijnswerk Mw. W. van Beest–Feijen, tel. 023-5245855,

ZKA-consulent

[email protected] M. Visser, tel. 072-5124545, [email protected]

Zondagmiddagconcert Bij voldoende belangstelling gaan we op zondag 10 november naar het zondagmiddagconcert ‘Ode aan Napoleon’ door het Gelders Orkest in Concertgebouw ‘De Vereeniging’ aan het Keizer Karelplein in Nijmegen. Aansluitend dineren we in het restaurant aldaar. Aanvang inleiding om 13.15 uur, aanvang concert 14.30 uur. De kosten voor dit arrangement zijn € 42 p.p. over te maken op rekening van de penningmeester vóór 1 november a.s. Als de belangstelling te gering is krijgt u uw geld teruggestort. Programma: Schoenberg (Ode aan Napoleon); Beethoven (Pianoconcert nr. 5 ‘Keizersconcert’; Symfonie nr. 3 ‘Eroïca’). Dirigent: Antonello Manacorda; piano: Andrea Lucchesini; verteller: Daniel Teadt. Dat Beethovens beroemde Vijfde pianoconcert ook vaak het Keizersconcert wordt genoemd, heeft alles te maken met de imposante opzet ervan. Chef-dirigent Antonello Manacorda combineert de ‘Keizer‘ met de ‘Eroïca‘. Beide werken hebben dezelfde toonsoort en bovendien heeft de heroïsche derde symfonie van Beethoven ook een keizerlijke achtergrond. Ten slotte klinkt Schoenbergs baanbrekende ‘Ode aan Napoleon’. Bereid u voor op een even keizerlijk als revolutionair programma!

Kerstdiner Ons kerstdiner is dit jaar op dinsdag 17 december in heren boerderij ‘De Hucht’ aan de Stationsstraat 24 te Elst.

Lezing ‘Vrouwenlisten’ Op woensdag 23 oktober zal Dr. L.N.H. Bakker uit Alkmaar voor ons een lezing geven in de Johanna’s Hof. Bertus Bakker is cultuurhistoricus, natuurkundige en voormalig algemeen directeur van een scholengemeenschap. Hij verzorgt al enige jaren cultuurhistorische lezingen over zeer uiteenlopende onderwerpen. Het onderwerp van deze lezing is 'Vrouwenlisten'. De Bijbel, maar ook verhalen uit de klassieke oudheid of uit de middeleeuwen staan er vol mee: de man die slachtoffer wordt van een sluwe vrouw. In de beeldende kunst van vroeger eeuwen is het thema van de mannenverleidster dan ook altijd een dankbaar onderwerp geweest. Een wijsgeer als Aristoteles of Salomo, een sterke man als Samson, ze werden allemaal door een vrouw ten val gebracht. Het waren overigens niet altijd alleen slechte vrouwen, soms ook heldinnen, denk maar aan Judith en haar goddeloze tegenstander Holofernes. De schilderijen of prenten en soms sculpturen of tapijten met vrouwenlisten waren geliefd vanwege hun voorbeeldfunctie. Ze hielden vrouwen én mannen een spiegel van gewenst gedrag voor of boden juist een waarschuwing tegen ongewenste neigingen. De altijd verrassende en intrigerende afbeeldingen van zowel kenaus als pantoffelhelden werkten natuurlijk ook op de VoeksNieuws | nr. 10 - oktober 2013

13

REGIONIEUWS

lachspieren. We zullen horen dat veel van die voorstellingen voortkomen uit angst voor overheersing door de vrouw. Steeds gaat het om de eeuwenoude ‘strijd om de broek’. Via smeuïge kunstwerken krijgen we een verrassend beeld van de verhoudingen, door de tijden heen, tussen man en vrouw in huwelijk en samenleving. Na deze lezing zullen we een drankje drinken en aansluitend staat, zoals we van de Johanna’s Hof gewend zijn, een heerlijk warm en koud buffet klaar. Ontvangst om 15.30 uur met koffie of thee, om 16 uur de lezing tot ongeveer 18 uur, gevolgd door het drankje en het buffet. De kosten voor deze bijeenkomst zijn € 25 voor leden en € 30 voor introducés. Door storting van dit bedrag op rekening van de penningmeester (zie colofon), gaarne vóór 20 oktober, wordt u genoteerd voor deelname. Daarnaast gelieve u even te bevestigen per telefoon of e-mail ([email protected]) aan de secretaris of activiteitencommissaris. De Johanna’s Hof ligt aan de Zeeweg te Castricum aan Zee (1901 NX Bakkum), tegenover bezoekerscentrum De Hoep van het PWN.

Voor uw agenda De volgende regioactiviteit, een bezoek aan het Amsterdamse Scheepvaartmuseum, is op woensdag 20 november. Nadere berichtgeving hierover vindt U in de volgende editie van Voeksnieuws.

Den Haag Website www.voeks-regio-denhaag.nl Secretariaat A.W.J. de Groen, Gen.Eisenhowerplein 186, 2284XW, Penningmeester Activiteiten

Welzijnswerk

ZKA-consulent

Rijswijk-ZH, tel. 070-3943918, [email protected] Bankrek. 3491658 t.n.v. Voeks te Den Haag N.J. van Soldt, tel. 015-2575237, [email protected] L. Tan, tel. 070-2164916 of 06-12285125, [email protected] F.M. van der Veen, tel. 070-3687168, [email protected]

Computercursus In oktober beginnen wij weer met onze computercursus. Wekelijks van woensdag 9 oktober t/m 27 november; een tweede serie van woensdag 15 januari t/m 5 maart 2014. De cursussen zijn bedoeld voor zowel beginners als voor gevorderden. Onze laptops werken met Windows 7 en met Windows 8 en in beide besturingssystemen kan les worden gegeven. U kunt zich voor deze cursussen aanmelden door een e-mail te sturen naar Nico van Soldt (zie colofon). Voor een cursus van acht lessen vragen wij een bijdrage van € 25. In november beginnen de inloopmiddagen weer dan krijgt úw computerprobleem speciale aandacht.

Het Noorden Website www.voekshetnoorden.nl Secretariaat Wim Huizing, Bremstraat 233, 9404 Assen, tel. 0592-310932, [email protected]

Leden Adm. Mw. G. van Rossum, Norbruislaan 5, 7761 CG Schoonebeek, tel. 0524-532162, [email protected]

Penningmeester Bankrek 13.17.95.635 t.n.v. Voeks regio Activiteiten Welzijnswerk ZKA-consulent

Het Noorden te Borger Art Timmer, tel. 0592-331800, [email protected] Mw. M.J. van Os, [email protected] Ton Vas, tel. 0592-346208, [email protected]

Wandeltocht

Excursie Corn. Krusemanstichting

Onze Voeksleden Jan Koerts en Harry Wiggers hebben traditiegetrouw een wandeling uitgezet, ditmaal in het unieke stukje Drenthe in de omgeving van Oudemolen. Deze prachtige wandeling gaat door bossen, heide en langs de Drentsche Aa en wordt gelopen op woensdag 16 oktober a.s. Het beginen eindpunt zal zijn bij Herberg de Fazant, Hoofdweg118, 9484TB Oudemolen tel. 0592-231991 zie www.herbergdefazant.nl. Wij verwachten u vanaf 9.30 uur, de koffie staat klaar. Daarna vertrekken wij tegen 10.30 uur. Wij sluiten deze wandeling af met een uitgebreid lunchbuffet. U kunt zich voor deze wandeltocht vóór 10 oktober opgeven bij Art Timmer (zie colofon). Na bevestiging deelname kunt u uw eigen bijdrage, die hiervoor € 10 per persoon bedraagt, overmaken naar de penningmeester onder vermelding van ‘Wandeltocht 16/10’.

Op donderdagmiddag 17 oktober om 15 uur kunt u deelnemen aan een rondleiding door het prachtige gebouw van de Cornelis Kruseman - J.M.C. Isingstichting aan de Lange Vijverberg 16 in Den Haag. Daar wordt ons door prof. Sonneveldt uitgelegd hoe de bijzondere kunstcollectie van deze stichting is ontstaan en worden wij langs de verzameling geleid. Het aantal deelnemers is beperkt, dus meld u tijdig aan bij Nico van Soldt.

Shell kantoren in Den Haag

Nieuwjaarsreceptie en 60 jaar Het Noorden

Paul Corbey nodigt u met de volgende woorden voor een lezing uit om ‘op locatie’ te horen hoe het Haagse kantoorproject ‘Metamorfose’ tot stand kwam: ‘Voeks leden werkten in gebouwen op veel plaatsen in Den Haag. Architectuur is cultuur en die gebouwen drukken hun functie uit. Nu is Shell aan één Haagse laan gevestigd en is de huisvesting die van een continue lerende organisatie.’

U kunt reeds in uw agenda noteren dat de nieuwjaarsreceptie en de viering ter gelegenheid van 60 jaar Voeks Het Noorden zal worden gehouden op woensdag 22 januari 2014. Nadere bijzonderheden in het volgende Voeksnieuws.

De datum is: donderdag 21 november, tijd: 14 uur en de plaats is: Carel van Bylandtlaan 16. U dient zich op te geven door een e-mail te sturen naar Nico van Soldt.

14


REGIONIEUWS

Interregionale Ontmoeting

Metamorfose Shell Hoofdkantoor

Op woensdag 16 oktober vindt de jaarlijkse Interregionale Ontmoeting weer plaats in de, inmiddels vertrouwde, ruimte van ‘Vrij & Blij’ in Landsmeer. Er wordt gespeeld in de categorieën biljarten, bowling, bridge, klaverjassen en rummikub. De hiervoor in aanmerking komende afdelingen hebben inmiddels een uitnodiging ontvangen. Zij die hieraan willen deelnemen dienen zich uiterlijk 10 september op te geven bij hun respectieve wedstrijdleider of direct bij [email protected]

In het septembernummer van Voeksnieuws werd onder regio Den Haag uitgebreid informatie verstrekt over het voorgenomen bezoek aan het Shell hoofdkantoor in Den Haag op 21 november a.s. om 14 uur. U kunt u zich aanmelden bij (er zijn slechts 60 plaatsen beschikbaar) [email protected]. Er zijn geen kosten aan verbonden.

Rijnmond

Leiden

Website www.voeksrijnmond.nl Secretariaat W.A. Meijnen, Terborchdreef 10, 3262 NB Oud-

Website www.voeks-leiden.nl Secretariaat L.A. Bijl, ’t Lange Rack 9, 2162XX Lisse,

Penningmeester Bankrek. 320149 t.n.v. Voeks Rotterdam, Vlaardingen Activiteiten Mw. Gerda Burger, tel. 078-6733993,

Penningmeester Bankrek. 42.63.00.947 t.n.v. Voeks te Leiderdorp Activiteiten R. Le Grand, tel. 06-44239515, [email protected] Welzijnswerk Mw. L. de Graaf-Wijsman, tel. 0252-216139,

Piet Groen, tel. 06-46717731, [email protected] Welzijnswerk Mw.H.E. Doorneveld-Letterman, tel. 078-6762010,

tel. 0252-418296, [email protected]

ZKA-consulent

[email protected] P. Zipp, tel. 071-4025138, [email protected]

Beijerland, tel. 0186-615905, [email protected] [email protected]

ZKA-consulent

[email protected] W.A. Vogelaar, tel. 0186-617760, [email protected]

Welzijnswerk

Biljarten Open Dag

Hebt u nog een uurtje vrij en kunt u ons helpen bij het bezoeken van oud-collega’s en hun partners en woont u in de Regio Leiden, dan zal Leny de Graaf-Wijsman (zie colofon) graag uw telefoontje of mailtje ontvangen! Binnen onze regio Leiden zijn we voor het rayon Oegstgeest/Haaswijk per 1 januari op zoek naar een contactpersoon (m/v) of een echtpaar dat dit samen wil doen. In dit rayon betreft het ca. zeventien geplande bezoekjes per jaar, het versturen van ca. acht felicitatiekaarten en een tiental bezoeken ter gelegenheid van Kerstmis. Daarnaast ook het versturen van een blijk van medeleven bij overlijden. Twee maal per jaar komen de contactpersonen bij elkaar om te worden bijgepraat over wat leeft in het welzijnswerk; én voor het uitwisselen van algemene informatie (niet over personen). Uiteraard worden uw onkosten vergoed.

Op 24 september, dus precies op de dag dat dit Voeksnieuws bij u op de deurmat valt, organiseren wij voor onze Voeksleden de open dag biljarten. De biljartochtend begint om 10 uur in de Pittstop, Koningin Wilhelminahaven 3134 KE in Vlaardingen. Bel even met Piet Groen of Gerda Burger wanneer u alsnog wilt deelnemen. Misschien bent u nog op tijd!

Dinerclub Het eerstvolgende diner zal plaatsvinden op woensdag 30 oktober, bij hotel/restaurant ‘Heeren van Noortwyck’, Quarles van Uffordstraat 103, 2202NE Noordwijk. We komen om 17.30 uur bijeen in het restaurant en gaan om 18 uur aan tafel. Parkeergelegenheid vindt u achter het hotel. Het wordt een driegangenmenu met twee glazen wijn plus koffie. De prijs bedraagt € 39 voor leden en € 48 voor introducés. U kunt zich aanmelden door overmaken van het verschuldigde bedrag op de rekening van de regiopenningmeester (zie colofon), onder vermelding van ‘diner oktober’. Uw gastheer is Cees van der Meer, tel. 071-5895771.

Concertkamer Op zaterdag 19 oktober, zullen meesterpianist Daniel Wayenberg en Martin Oei samen achter de vleugel plaatsnemen. Om 20.15 uur in het Kruispunt te Voorschoten. Het thema is ‘Jong naast Oud’ met een wervelend programma van o.a. Czerny, Rachmaninov, Brahms en Bizet. Aanmelden voor deelname door betaling van € 12,80 aan de penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘concert oktober’. Prijs voor niet-leden is € 16. Voor meer informatie, zie www.concertkamer.nl/programma.

De Hudson Op 25 september bezoeken wij het museumschip de ’Hudson’ en de tentoonstelling ‘Zeesleepvaart in Oorlogstijd’. Aan boord drinken we een kopje koffie. Daarna maken we, onder leiding van een gids, een wandeling door historisch Maassluis en volgt aansluitend een rondleiding over het schip. We sluiten af met een hapje en een drankje. Het is de bedoeling dat u met eigen vervoer komt. U kunt gratis parkeren langs de haven. De ‘Hudson’ bereikt u op Haven 3, 3143 BB Maassluis. Aan deze excursie zijn kosten verbonden. Leden betalen € 15 en introducés € 20. Ook voor dit evenement is de periode voor aanmelding erg kort. Hebt u belangstelling, probeer het dan in ieder geval even bij Piet Groen of Gerda Burger.

Wandeling Tiengemeten Wandelt u ook mee op Tiengemeten? Hoe meer zielen, hoe meer vreugd! Ons Voekslid Bert Jongbloed is op 2 oktober onze gids. Om op het eiland te komen steken we over met de pont. De kosten hiervoor zijn voor eigen rekening. Overige details zijn nog niet bekend maar Gerda Burger of Piet Groen vertellen u die graag bij aanmelding. De te lopen afstand is 5 á 6 km, in een aangepast tempo!

Interregionale Ontmoeting Op 16 oktober vindt de interregionale ontmoeting plaats in Landsmeer. Over dit evenement informeerden wij u uitgebreid in het vorige nummer van Voeksnieuws en ook op onze website vindt u uitgebreide informatie. Geeft u op voor deelname bij Piet Groen of Gerda Burger en wij garanderen u een gezellige dag!


15

REGIONIEUWS

Kasteel Middachten In december zijn, kort na elkaar, een tweetal evenementen georganiseerd waarvoor wij u van harte uitnodigen. Op 12 december gaan wij naar Kasteel Middachten in De Steeg en bekijken de prachtig versierde kamers en zalen. Op de heenweg pauzeren we bij het mooiste tuincentrum van Nederland, in Duiven, alwaar u voor eigen rekening van een ‘high tea’ kunt genieten. Op de terugweg doen we Leersum aan en we sluiten de dag af met een stamppotten-buffet (inbegrepen). De kosten bedragen € 45 p.p. en introducés betalen een toeslag van € 7,50.

Kerstdiner Als tweede evenement organiseren we op 18 december het kerstdiner evenals vorig jaar weer in Alcazar en dit jaar muzikaal opgeluisterd door de Hugger Mugger Jazzband. Voor deelname rekenen wij een bedrag van € 42, zowel voor leden als voor introducés.

Het Sticht Website Secretariaat

www.voekshetsticht.nl W.G. Reman, Flits 14, 1231 SN Loosdrecht, tel. 035-5823161, [email protected] Penningmeester Bankrek. 502138 t.n.v. Voeks regio Het Sticht te Huizen Activiteiten H.H. Holsboer, tel. 035-6916872, [email protected] Welzijnswerk J. van Berkel, tel. 06-53841190, [email protected] ZKA-consulent J.H. Eekhof, tel. 0348-423015, [email protected]

Honderdjarige! Op 14 augustus j.l. werd ons regiolid mevrouw N. van Mourikden Boer 100 jaar. Alle reden om haar te feliciteren en in de bloemetjes te zetten, zoals te zien is op de foto. Volgens haar schoondochter heeft ze haar verjaardag zeer bewust meegemaakt en is ze op het moment van schrijven aan het bijkomen van alles dat om haar heen gebeurde.

zonder museumkaart € 41,50 p.p., mét museumkaart € 26,50 p.p. Denkt u erom: museumkaart meebrengen! We reizen naar Amsterdam per eigen gelegenheid. Het beste kunt u per trein naar het Centraal Station van Amsterdam, vandaar per bus lijn 22 naar de halte Kadijksplein bij het museum. Per auto: naar P+R Zeeburg I of II. (I is meestal vol). U kunt daar parkeren voor € 8 per dag inclusief gratis OV chipkaartjes voor max. vier personen. Op Zeeburg II kunt u nog altijd parkeren, loop alleen eerst langs de beheerder van Zeeburg I voor uw P+R chipkaart(en), zodat u gratis naar het centrum kunt reizen en in aanmerking komt voor het P+R tarief van € 8. Als u vervolgens na uw centrumbezoek weer uit de tram of bus stapt op P+R Zeeburg, loop dan opnieuw langs het P+R-loket op Zeeburg I om uw chipkaarten in te leveren en uw inrijkaart te coderen naar het P+R tarief. Betalen kunt u doen bij Zeeburg II in de betaalautomaat. zie http://www.amsterdam.nl/parkeren-verkeer/parkeren-amsterdam/p-r/zeeburg-ii/ Vanaf P+R Zeeburg neemt u tram 26 naar de Kattenburgerstraat. Stap daar over op bus 48 richting Scheepvaartmuseum. Vraag naar de beste halte voor het museum. Vergeet niet met OV chipkaarten in- en uit te checken! Aanmelden voor deze excursie vóór 1 oktober bij Hans Holsboer (zie colofon) met opgave: wel of geen museumkaart. Betaling aan de penningmeester: zie colofon. Dat zal voorlopig ons laatste uitstapje zijn, want in november zullen we weer in Champ’Aubert bij elkaar komen. Op dinsdag 12 november geeft Henny van der Wilt een presentatie over ‘De Flora en Fauna van het Vechtplassengebied’. Details in de volgende editie van VN.

Twente Website Secretariaat

www.voekstwente.nl J.W. te Kiefte, An der Muest 2, D-48455 Bad Bentheim, tel. 0049- 5922 6236, [email protected] Penningmeester Bankrek. 54.90.09.744 t.n.v. Voeks regio Twente te Hengelo Activiteiten H.Freiboth, tel. 0546-492944, [email protected] Welzijnswerk Mw.B.Feunekes-Spruijt, tel. 053-4614598, [email protected] ZKA-consulent J.Sizoo, tel. 053-4365398, [email protected]

Wandelen

Scheepvaartmuseum Amsterdam Zoals in het vorige VN al aangekondigd brengen we op dinsdag 8 oktober een bezoek aan het Scheepvaartmuseum, Kattenburgerplein 1, 1018 KK Amsterdam. Het programma voor die dag ziet als volgt uit: 10 uur ontvangst met koffie en gebak; 10.30 uur rondleiding; 11.30 – 12.30 uur lunch. Na de lunch is er mogelijkheid om op eigen gelegenheid het museum te bekijken. De kosten (incl. toegang, ontvangst, rondleiding, lunch) bedragen voor leden zonder museumkaart € 33,20 p.p., mét museumkaart € 21,20 p.p. Introducés 16


Op woensdag 2 oktober wandelen we in de omgeving van Boekelo onder leiding van Jan en Kitty Sizoo. We verzamelen om 10 uur (deuren open) in café de Buren in Boekelo, Beckumerstraat 2, 7548 BG Boekelo tel. 053 4281202; internet: www.deburenboekelo.nl. Parkeerplaats aan de zijkant van het café in de Windmolenstraat. Routesuggestie: van A35 afslag 26, over A35 richting Haaksbergen N18. In Usselo bij verkeerslichten rechtsaf richting Boekelo. In Boekelo over het spoor, cafe de Buren vindt u rechts, op de hoek, daarna direct rechtsaf de Windmolenweg in, ingang parkeerplaats is rechts.

Imker Rotteveel Op woensdag 16 oktober brengen wij een bezoek aan imker Rotteveel, Waliënsestraat 127, Winterswijk, tel: 0543 514792. We reizen met eigen vervoer. De aankomst is om 14 uur,

REGIONIEUWS

vertrek om 16.30 uur. Het programma omvat een bezoek aan de tuin van de boerderij waar de imkerij in is gevestigd; met diverse bloemen. En een bezichtiging van de bijenstal. Ook zal de heer Rotteveel een presentatie houden over het bijenleven, waarbij hij o.a. zal laten zien hoe het leven in een bijenkast eruit ziet. In de pauze is er koffie/thee met (uiteraard!) een honingkoek. U kunt zich aanmelden tot 3 oktober bij Hans Freiboth (zie colofon). De kosten voor Voeksleden zijn € 4.-p.p. en voor niet-Voeksleden € 5.-. Dit bedrag kunt u overmaken naar de penningmeester (zie colofon).

Een Rosendaelse dag!

Het Zuiden Website www.voeksregiozuid.nl Secretariaat A.A.M. Sanders, Kapucijnenhof 66, 4904 RB

Oosterhout, tel. 0162-433253, [email protected] Bankrek. 3307404 t.n.v. Voeks regio Het Zuiden te Oosterhout (NB) Activiteiten (Vacant) Welzijnswerk A.H. Don, Hoge Vaartkant 128 4873LL Etten-Leur, tel. 076- 5018065 of 06-24396021, [email protected] ZKA-consulenten Brabant & Limburg: J. van Beusekom, tel. 076-5218259, [email protected], Zeeland & Limburg L. van Zon, tel. 0113-270144, [email protected]

Penningmeester

Alle Voeksleden, regio Twente, die niet mee zijn geweest naar Kasteel Rosendael: Jullie hebben wat gemist! Voor de 19 mensen die wel zijn meegegaan stond’s morgens bij Van der Valk in Hengelo, een ‘Oldtimer-bus’ klaar. De bus bracht ons naar Rosendael bij Arnhem, waar natuurlijk de koffie met gebak klaar stond. Het weer was perfect en we konden buiten zitten, op het orangerieterras met een schitterend uitzicht over het heuvelachtige landschap en de prachtige parktuinen, met watervallen en fonteinen. De rondleiding door het kasteel werd verzorgd door Jan Arends (Voekslid, jawel, van regio Arnhem). Hij schetste een beeld van de manier waarop vroeger in adellijke kringen werd geleefd. Heel veel spreekwoorden en gezegdes komen uit die tijd; zoals: ‘op je gemak zitten’ en ‘ van een leien dakje gaan’. Na een voortreffelijke lunch, kwam de enthousiaste Jan ons ophalen voor een wandeling door de prachtige tuinen, met veel waterpartijen. Bij de bedriegertjes hielden velen van ons het niet droog! Over de vele eeuwenoude bomen en struiken, kon Jan hilarische verhalen vertellen. Met de ‘Oldtimer’ tuften we na de koffie/thee terug naar Hengelo. Ali en Roel Schokker.

Museumtrip Antwerpen

Een suggestie aan andere Voeksregio’s: Neem Rosendael op in jullie excursieprogramma!.

Op dinsdag 8 oktober maken we vanuit Burghsluis met de boot ‘Onrust’ een vaartocht van 2½ uur waarbij alle facetten van de Oosterschelde aan bod komen. We varen met laag water zodat de zandplaten droog liggen en veel te zien zal zijn. Er is een gids aan boord en verrekijkers zijn beschikbaar. Het is mogelijk aan boord het buffet te gebruiken. Kosten van de trip inclusief buffet zijn € 25 p.p. Afvaart om 12 uur. Inlichtingen en inschrijvingen bij Ary Westplate 0164-610791.

Op 15 oktober organiseert Voeks, regio het Zuiden, een bezoek aan het moderne Museum aan de Stroom (MAS) te Antwerpen. Na een lunch in de nabijheid van het MAS wordt een rondleiding door dit bijzondere gebouw gehouden. Na de rondleiding kan men individueel de verschillende exposities bezoeken. Voor het busvervoer wordt gezorgd. De opstap-plaatsen worden vastgesteld op basis van de inschrijving maar het centrale vertrekpunt zal Roosendaal zijn en wel omstreeks 11 uur. De kosten voor de deelname zijn € 30 p.p. inclusief lunch, busvervoer en toegang tot het MAS. Opgave via [email protected]. Gaarne het bedrag na opgave overmaken naar de penningmeester o.v.v. ‘Bezoek MAS’. Deelnemers ontvangen uiteraard tijdig verdere details.

Bijeenkomsten Goes: De sociëteit in Goes vangt het nieuwe seizoen aan op de tweede dinsdag 10 september in Hotel Terminus Stationsplein 1 in Goes vanaf 10 uur.

Boottocht Oosterschelde

Zevenbergen: Sociëteit iedere eerste woensdag van de maand van 10 tot 12 uur in Hotel Van der Hooft. Op woensdag 2 oktober a.s. worden twee lezingen voor Voeksleden gepresenteerd, in het bovenzaaltje bij Van der Hooft te Zevenbergen. Aanvangstijd 10 uur. De eerste: ‘Vermist in Borneo’, een presentatie door Arie van Haren. In 1985 wordt bij toeval een geallieerd vliegtuig in de jungle van N-W Borneo gevonden, dat later geïdentificeerd zal worden als afkomstig van de Japanse aanvallen op doelen in Zuid-Oost Azië in december 1941. De presentatie vertelt de ontdekking, de identificatie en (gedeeltelijke) berging van deze ‘Baram Bomber’. De tweede is een voordracht door Danny Touw, getiteld ‘Oman, een ontdekkingsreis per 4-WD’. Een indrukwekkend en avontuurlijk reisverslag over deze golfstaat. Aansluitend aan deze lezingen organiseren we een lunch, waarvoor de kosten € 15 p.p. zijn. Men kan zich voor deelname aanmelden bij Cees van Terheijden, VoeksNieuws | nr. 10 - oktober 2013

17

per email: [email protected] of telefonisch: 0164 643144. Aanmelden kan tot 28 september a.s.

Voeks & IBAN

Welzijnswerk

Op verzoek van een onzer penningmeesters maken we u op het volgende attent: Vanaf 1 februari 2014 is gebruik van het IBAN-nummer verplicht voor het overmaken van o.a. uw bijdrage voor activiteiten. Indien men gebruik maakt van Internet Bankieren dan wordt het oude 9-cijferige banknummer automatisch omgezet in het IBAN nummer. Dat is nu al zo en dat blijft zo. Maar betaalt u de bijdragen via een overschrijving-formulier dan MOET u met ingang van 1 februari 2014 het IBAN-nummer invullen. Zorg dus dat u dit nummer kent! Zo niet, vraag dan uw secretaris.

Albert Don is nog steeds op zoek naar een welzijnswerker voor de regio Noord-Limburg. Hij wacht met belangstelling op uw telefoontje (06-24396021)

Vernieuwde website Onze nieuwe webmaster, Danny Touw, heeft in korte tijd de site nieuw elan gegeven, met veel actueel nieuws over onze regio. Ga naar www.voeksregiozuid.nl

BRIDGE

Zondagsschool in Owerri In het begin van onze tijd in Nigeria zaten we met ongeveer honderd gezinnen midden in de rimboe. Het was allemaal redelijk primitief. Levensmiddelen werden verzorgd door de maatschappij en konden gekocht worden bij de ‘Commissary’, een kleine supermarkt. Niet dat de keus erg ruim was maar we deden het ermee. Het was een kleine gemeenschap en daarin vond je soms kleurrijke figuren. Zoals Bill McEwan, de man die één been had verloren bij de landing van de Engelse troepen in Italië. Op zaterdagavond kon je Bill altijd in de bar vinden, met een fles drank in zijn hand. In Owerri was op zondagmorgen, om de kinderen godsdienst bij te brengen, een zondagsschool. De persoon die die school runde werd op een gegeven moment overgeplaatst en toen moest op korte termijn een opvolger gevonden worden. Tot ieders verbazing meldde Bill zich aan. En omdat niemand anders zich beschikbaar stelde en werd in arren moede besloten om Bill een kans te geven. En wat bleek: Op zaterdagavond dronk Bill geen druppel meer. Hij ontpopte zich tot een fantastische verteller, de kinderen hingen aan zijn lippen! Zo zie je maar. Het bijgaande spel deed zich onlangs voor en ik moet u bekennen dat ik er behoorlijk de mist mee ben ingegaan. Kijk maar eens of u het beter gedaan zou hebben. Na partners preëmptieve opening ging ik in noord met m’n 16 punten overwegen wat mijn beste actie zou zijn. Uiteindelijk besloot ik dat 3SA de beste kans bood voor de manche. Dit zondigde tegen het vaak door mij gehanteerde principe dat je nooit naar SA moet gaan met een singleton in partners lange kleur! Ik werd dan ook direct gestraft: door ook nog eens verkeerde kansen te nemen bij het uitspelen ging ik 4 down voor een complete nul. Heeft u inmiddels gezien dat 5 ruiten wel kan worden gemaakt? De uitkomst wordt genomen met schoppenaas en op hartenaas kan schoppen 5 in zuid worden opgeruimd. Alleen twee klaveren gaan verloren. In 3SA werd in de praktijk direct ruitenheer wgespeeld en overgenomen met de aas in zuid. Het spel wordt 18


                                            alleen maar gemaakt als boer en tien van ruiten op één hand zitten. De kans daarop is natuurlijk erg klein en daarom was 3SA dan ook geen verstandig bod. Toch boden vijf paren die 3SA en zij gingen allen down. Twee paren boden ruiten (5+1 en 4+2) en één paar bood 4 harten en ging 1 down. Henk Mentink [email protected] Wilt u nog meer bridge? Zie website regio Leiden!

PERSONALIA De volgende leden heten wij welkom: P.C. Barneveld, Lissabonweg 11, 3137 LC Vlaardingen J.B. Bos, Duitslandlaan 39, 7761 HC Schoonebeek, ex NAM Mw. L.W.D. van Dam-Bijl, Willem van der Zaanstraat 18, 3223 SN Hellevoetsluis Mw. A. van Dijk-de Otter, Park Vossendijk 317, 3192 XG Hoogvliet J.A. van Dijk, Kastanjesingel 13, 3053 HG Rotterdam, ex SNV Mw. J.H. Eggengoor-Posthuma, Arsenaal 29, 7741 JT Coevorden Mw. E. van Elburg-Modders, Prof. Mekelstraat 60, 3132 BD Vlaardingen

E.J.G.C. Everwijn Lange, Bramenlaan 338, 2116 TV Bentveld, ex SNV H.Th. le Fever, Teylingerhorstlaan 14, 2244 EM Wassenaar, ex UK K. Geertsema, Verlengde Hoogeveense Vaart 41, 7864 TA Zwinderen, ex SGS Mw. H. de Groot-Vollema, Clemenswerth 27, 9331 LD Norg Mw. E.J. Hartman-de Haas, Wiltinge 7, 9471 JK Zuidlaren Mw. R.M. Hesselmann-Albers, Camera Obscuralaan 396, 1183 KJ Amstelveen Mw. P.H. van der Hoek-de Groot, Zuiderlingedijk 125, 4211 BC Spijk H.W. de Jong, Strijplaan 142,

2285 HW Rijswijk, ex SPS Mw. W.G. Koene-Tebbes, Tempelhof 9, 1182 JP Amstelveen, ex KSLA Mw. P.J. Koutstaal-de Wee, 655 Willow Oak Way, Roswell, GA 30076, Verenigde Staten Mw. J. Kuipers-Slot, W.A. Scholtenweg 48, 9636 BS Zuidbroek J.J.M. Olijslagers, Van Zuylen van Nijeveltstraat 135, 2242 AM Wassenaar, ex SGS Mw. P. Romers-van der Sar, Roemer Visscherstraat 3, 3132 ER Vlaardingen H.N. Sintmaartensdijk, Molenweg 9, 3253 AM Ouddorp, ex SNR

Met leedwezen geven wij kennis van het overlijden van onze leden: T.W.J. van den Berg, ex SNR, 7/08, 90 jr; Mizarstraat 72, 3204 VH Spijkenisse A. Bloem, ex KSLA, 17/08, 81 jr; Rijnstraat 9, 1442 RP Purmerend Mw. A.J. Boer-Auer, (SIPM), 7/08, 92 jr; Jonkerlaan 90, 2242 EX Wassenaar Mw. A.B.J. de Boer-Postema, (Curaçao), 6/08, 99 jr; Bilderdijklaan 22, 3852 BK Ermelo Mw. M. van Dijk-Boneschansker, (NAM), 11/08, 86 jr; Zuidhaege 70, 9401 XT Assen Mw. A. Elsinga-Visser, (SNR), 12/08, 89 jr; De Kandelaar 20, 1852 KJ Heiloo A.G. Freeth, ex Shell Tankers, 26/08, 86 jr; Händellaan 237-5, 8031 EL Zwolle M.G.C. Geerarts, ex Shell Tankers, 3/08, 88 jr; Vliertwijksestraat 213, 5244 NC Rosmalen J. van Gelder, ex SNR, 10/08, 87 jr; Eksterstraat 205, 3083 XA Rotterdam Mw. C.C. Gompelman-Vente, (SN), 25/07, 86 jr; Bijdorplaan 193, 2713 SW Zoetermeer G. Groenewoud, ex KSLA, 12/08, 89 jr; Hasebroekstraat 322, 2032 ZV Haarlem

J. Hamilton of Silvertonhil, ex SNR, 9/08, 81 jr; De Biepad 33, 3121 CK Schiedam R.J. Holtkamp, ex SIPM, 31/07, 82 jr; Paulus Potterlaan 37, 3723 EX Bilthoven Mw. A. Kik-van der Sluis, (SNR), 2/08, 87 jr; Corr.adr. Elzendal 124, 3142 AE Maassuis A.C. van Kranenburg, ex SNR, 10/08, 91 jr; Corr.adr. Kanaal WZ 12, 7936 TL Tiendeveen J. Kroon, ex KSLA, 11/08, 86 jr; Corr.adr. Winterkoning 33, 1722 CC Zuid-Scharwoude M.G.H. Leemans, ex SNR, 12/08, 82 jr; Voermanstraat 214, 4204 RM Gorinchem C.J. van Leest, ex SNR, 5/06, 79 jr; De Onrust 16, 4782 BB Moerdijk H. van der Meer, ex SNR, 29/07, 78 jr; Groen van Prinstererkade 35, 3142 GD Maassluis Mw. E.H. van der Meijden-van Lemmeren, (SNV), 12/08, 93 jr; Corr. adr. Orteliuskade 103hs, 1056 NL Amsterdam C. Moens, ex SIPM, 30/07, 84 jr;

Hogenkampsweg 4, 7218 BT Almen Mw. A.J. Nieuwland-Kemming, (SIPM), 20/08, 88 jr; Corr.adr. Zonnensteinhof 21, 1181 NH Amstelveen Mw. W.E.G Noordberg-Jaspers, (SN), 6/08, 82 jr; Lefebureplein 3, 3421 BG Oudewater Mw. J.H. Pat-de Jong, (Turkije), 18/08, 85 jr; Wolfskuillaan 2, 7731 AM Ommen C. Schmal, ex SIPM, 9/08, 75 jr; Gerrit Rietveldlaan 86, 2343 ET Oegstgeest Mw. B.J. Singelenberg-Togni, (KSLA), 14/08, 101 jr; Corr.adr. Leusdenhof 166, 1108 DE Amsterdam Zuidoost W.A. Stam, ex SNV, 26/08, 91 jr.; Corr.adr. Kastanjelaan 66, 2665 GD Bleiswijk R.E. Stolk, ex SNR, 11/08, 86 jr; Lobeliastraat 19 A, 3202 HR Spijkenisse B. de Vries, ex NAM, 8/08, 77 jr; De Kerfjes 15, 7761 XA Schoonebeek Mw. M. de Vries-de Groot, (SNV), 14/08, 98 jr; Jupiterweg 350, 4624 AK Bergen op Zoom

Leijendekker (SNR), Bruggehoofd 24, 3223 DC Hellevoetsluis Mw. F. Middeldorp-Krens, 30/07, 81 jr; echtgenote van H. Middeldorp (SIPM), Het Ruim 29, 2991 KS Barendrecht Mw. A. Post-Klugkist, 17/08, 79 jr; echtgenote van J. Post (Shell Tankers), Nicolaas ter Maethstraat 11, 8331 KL Steenwijk

Mw. E. Schafthuizen-van Logchem, 9/08, 82 jr; echtgenote van H. Schafthuizen (SNR), Sweelinckstraat 187, 3131 SN Vlaardingen Mw. M.Y. van Vuuren-Liew, 16/07, 63 jr; echtgenote van J. van Vuuren (Thailand), 14 Nareeda Way, West Lakes SA 5021, Australië

Familieberichten: Mw. T.T. Bonten-Kuik, 5/08, 83 jr; echtgenote van L. Bonten (KSLA), Hanebalk 41, 1628 MB Hoorn Mw. G.M.A. Huizinga-Borghuis, 15/08, 85 jr; echtgenote van R.J. Huizinga (SIPM), Bijdorplaan 113, 2713 RZ Zoetermeer Mw. M.C. Leijendekker-Roskam, 20/08, 59 jr; echtgenote van J.C.N.


19

VOEKSKRONKEL Het adres om deze oplossing naartoe te zenden is: P.J. Visser Sparrendal 552 3142 LR MAASSLUIS of E-mail: [email protected]

Beste puzzelaars , De oplossing van KW-005 was OUDERLING. Na het ontraadselen van dit kruiswoord en het sorteren van de gevonden letters in balk A dient u weer alleen het gevonden woord (onder vermelding van KW-006) uit Voeksbalk B in te zenden. Wilt u eraan denken om uw volledige adres te vermelden? Onder de goede inzendingen worden weer een drietal cadeaubonnen van €12,50 verloot.

1

2

3

4

5

16

Corné haalde de volgende namen uit ‘de hoge hoed’: 1 G.H. Boshuizen - Geervliet 2 H. Hemel - Assen 3 Y. Postuma - Norg Zij hebben hun prijs inmiddels ontvangen. Van harte gefeliciteerd en tot de volgende opgave! Peter 6

7

13

14

20

21

8

9

10

11

15

17

18

19 24

25

22

23

26

27

28

29

30

38

31

39

32

40

33

41

34

35

VOEKS NIEUWS 42

43

36

44

49

50

51

52

37

45

46

48

12

47

53

54 55

56

57 59

58

60

61

62

63 64

65

66

67

Horizontaal: 1 Fotokader; 7 Fan van het koningshuis; 13 Deugniet; 16 Naaktrecreante; 17 Ziekenvervoer; 18 Lichtzuur; 19 Plaats in Zwitserland; 20 Duitse politieke partij; 22 Grondbezit; 23 Volksvergadering; 25 Mispunt; 27 Beroep; 28 Deel van een servies; 29 Absurd; 33 Nudisme; 38 Plantengeslacht; 42 Lommerd; 48 Soort onderwijsopleiding; 50 Ongevallenmeldpunt; 54 Ontvangen; 55 Rivier in Frankrijk; 56 Vat; 57 Geweer; 58 Uitgedorste halmen; 59 Projectieplaatje; 62 Deel van een voertuig; 63 Gebouw in Moskou; 64 Cerium (chem.); 65 Beroep; 67 Officieel document. Verticaal: 1 Alvleesklier; 2 Argumenteren; 3 Vijl; 4 Toegooien; 5 Koude afzetting; 6 Pikante saus; 7 Elektrisch hulpmiddel; 8 Doen beginnen; 9 Winterfeest van de oude Germanen; 10 Deel van een schip; 11 Bezoek; 12 Gesprek onder vier ogen; 14 Uitroep van pijn; 21 Plezier; 24 Rijstgerecht; 26 Laag water; 29 Handvat; 30 Hemellichaam; 31 Dakpunt; 32 Zijrivier van de Rijn; 34 Biersoort; 35 Aarden vaas; 36 Berg op Kreta; 37 Tam; 38 Beginnen te schijnen; 39 Gebruiksvoorwerp; 40 Plaats in Israël; 41 Staatsvorm; 42 Vleessoort; 43 Keukenapparaat; 44 Griekse letter; 45 Weekdier; 46 Spaanse uitroep; 47 Sleur; 49 Deel van een voertuig; 50 Positieve elektrode; 51 Jaarboek; 60 Op de aangehaalde plaats (Lat.); 61 Ouderloos kind. Werkbalk Breng de gevonden letters uit het kruiswoord over naar deze balk. Voeksbalk KW-006 Zet de resterende letters in de goede volgorde en u vindt een woord dat winstgevend kan zijn.

53 38 15 66 32 18 35 56 26

53

66

Twee letters krijgt u cadeau en staan reeds in Voeksbalk KW-006 op de juiste plaats.

Het gevonden woord uit de Voeksbalk kunt u inzenden t/m

24 oktober 2013

OV EKSNIEUWS. Boksen met Doerians. Tristan da Cunha en Carbon Crunch

Recommend Documents