OV EKSNIEUWS. Impressies Nieuwjaarsreceptie. Zwitserland, woestijnen en St. Petersburg. Vitaal ouder worden

VOEKS NIEUWS Maandblad van de Vereniging van Oud-Employés der “Koninklijke/Shell” Nr. 2 | februari 2014

Impressies Nieuwjaarsreceptie Zwitserland, woestijnen en St. Petersburg Vitaal ouder worden

VoeksNieuws | nr. 11 - 12 november - december

1

COLOFON Voeksnieuws

Officieel orgaan van de ‘Vereniging van Oud-Employés der ‘Koninklijke/Shell’ 64e jaargang, nr.02, februari 2014 Kopij inleveren De kopij voor het volgende nummer 03-2014 dient uiterlijk vrijdag 31 januari 2014 door de redactie te zijn ontvangen. De kopij voor het daarop volgende nummer 04-2014 moet uiterlijk vrijdag 28 februari 2014 binnen zijn. Inzendingen uitsluitend per e-mail aan: [email protected] Redactie Anton Barendregt Marieke van Bork Oscar Franse Eef Hummel Chris Whincup

RECTIFICATIE Op verzoek van Jules Hellendoorn een rectificatie omtrent zijn Nederlands/Zweedse gedichtenbundel (zie VN01, onder ‘Post’). Deze bundel is niet uitgegeven in cd-vorm, zoals vermeld. Het is een boekje, met achterin een cd met het lied ‘De Liefde en de Wind’.

Reünie KSEPL/SIEP/SPTR Dit is een herhaling van de bekendmaking in het vorige nummer van Voeksnieuws. Op vrijdagmiddag 4 april wordt weer een reünie voor de oud-medewerkers en hun partners georganiseerd. In de volgende editie van Voeksnieuws kunt u lezen hoe u zich voor dit feest van herkenning en herinnering kunt aanmelden. Zegt het voort! Bart Tent en Bram de Groen

VOEKS Reis naar St. Petersburg

Website www.voeks.nl Webmaster: [email protected] Aan dit nummer werkten verder mee: Ank Herstel, Jim Keulemans, Henk Mentink, Tom Reijers, Peter Visser, Pim Visser. Design Shell – Production Centre of Excellence, Den Haag Druk Roto Smeets Grafiservices, Utrecht Oplage 21.450 © 2014 Voeks De redactie behoudt zich het recht voor, aangeboden kopij in te korten of aan te passen. Voor het geheel of gedeeltelijk overnemen of bewerken van artikelen uit dit blad is toestemming van de redactie vereist.

Bureau Voeks

Postbus 162 2501 AN Den Haag Tel. 070 – 377 2371 Fax: 070 – 392 4835 E-mail: [email protected] Voor informatie bereikbaar op maandag t/m donderdag tussen 9 en 12 uur Bankrekening NL14INGB0000040508 t.n.v. Voeks te Den Haag

Shell Pensioenfonds

Tel. 070 – 319 9388 Website: www.shell.nl/pensioenfonds

2

VoeksNieuws | nr. 2 - februari 2014

In 2013, het jaar van Nederlands-Russische betrekkingen, hebben vele interessante en memorabele gebeurtenissen plaatsgevonden, onder meer op cultureel gebied. Ook de reis voor Voeksleden naar St. Petersburg was een groot succes. ‘Onvergetelijk’, daar waren alle reisdeelnemers het over eens. Daarom organiseert en begeleidt Lika Smirnova in 2014 voor Voeksleden wederom een reis naar St. Petersburg, de stad waarvan de historische banden met Nederland al meer dan 300 jaar bestaan. In St. Petersburg staat dit jaar alles in het teken van 250 jaar Hermitage. De stad is een soort ‘’openluchtmuseum’, ziet er betoverend mooi uit en biedt een breed scala aan musea, theaters, uitgaansmogelijkheden en andere activiteiten. De reisprogramma’s zijn zeer succesvol gebleken, met een ruime keuze aan indrukwekkende excursies en mogelijkheden. September is bovendien een goede tijd om de stad te bezoeken, het weer laat zich het best beschrijven als een ‘Indian summer’. Vele enthousiaste (oud-)Shell medewerkers gingen u voor en nu krijgt u deze unieke gelegenheid. De reis is van 3 t/m 8 september en kost € 960,- per persoon. Het minimum aantal deelnemers is 20, introducees zijn welkom! Alleenreizenden betalen een toeslag. Verdere informatie en het programma kunt u opvragen via [email protected] of na 15 januari telefonisch op 06-47014334 en op 035-5334173. Inschrijving vindt plaats in volgorde van aanmelding. Zie ook www.smirnova.eu

VOEKS NIEUWJAARSRECEPTIE 2014 - EEN IMPRESSIE Bijgaand treft u wat foto’s van de Voeks Nieuwjaarsreceptie die op 11 januari werd gehouden op de vaste stek, aan de A4. Met zo’n 680 bezoekers was het iets drukker bezocht dan voorheen. Wat duidelijk anders was, was de entourage: een witte vloer met witte stoelen. Dus extra mogelijkheid tot schitteren voor de weinige dames die in dit sombere jaargetijde een toilet met kleurige uitstraling aandurfden. Voorzitter Han Kooy verblijdde ons met de mededeling dat de dekkingsgraad de 130% had bereikt en tevens dat onze kleindochters 50% kans maakten om 100 jaar oud te worden. Dat kwam mooi uit, want zij zullen ons moeten verzorgen in onze laatste dagen! Dick Benschop, directeur

van Shell NL, beperkte zich tot Nederlands Shell nieuws, zoals de tien miljoen arbeidsuren zonder incident, de twee superschone LNG binnenvaarttankers, de nieuwe stikstofinjectiefabriek van de NAM in De Wijk en natuurlijk die aardbevingen in Groningen, waar de NAM druk op gestudeerd had. Drank en voedsel stroomden rijkelijk, dat laatste echter alleen voor de zittafels. Zwervers, zoals uw fotograaf, kwamen er bekaaid vanaf. Met een licht hongergevoel verlieten we het pand, slechts getroost door de fraaie zonsondergang. Maar gezellig was het wel! A.B.


3

VAN DE BESTUURSTAFEL

Mededeling Shell International B.V. en Stichting Shell Pensioenfonds Uw pensioen in 2014 van bruto naar netto Onderstaand de premies, percentages en bedragen die gelden voor inhoudingen op uw pensioen vanaf 1 januari 2014. Heffing loonbelasting en premies volksverzekeringen De schijfbedragen en belastingpercentages zijn voor 2014 als volgt gewijzigd: Schijf

Loon op jaarbasis

Jonger dan AOW-leeftijd

AOW-leeftijd en ouder, geboren in 1946 of later

1

€ 0 t/m € 19.645

36,25%

18,35%

2

€ 19.646 t/m € 33.363

42,00%

24,10%

3

€ 33.364 t/m € 56.531

42,00%

42,00%

4

€ 56.532 of meer

52,00%

52,00%

Schijf Loon op jaarbasis

AOW-leeftijd en ouder, geboren in 1945 of eerder

1

0 t/m € 19.645

18.35%

2

€ 19.646 t/m € 33.555

24,10%

3

€ 33.556 t/m € 56.531

42,00%

4

€ 56.532 of meer

52,00%

Het tarief in de derde en vierde schijf bestaat geheel uit loonbelasting. Het tarief van de eerste en tweede schijf is als volgt samengesteld: Schijf 1

2

Jonger dan AOW-leeftijd

AOW-leeftijd en ouder

premie AOW

17,90%

-

premie Anw

0,60%

0,60%

premie AWBZ

12,65%

12,65%

loonbelasting

5,10%

5,10%

totaal

36,25%

18,35%

premie AOW

17,90%

-

premie Anw

0,60%

0,60%

premie AWBZ

12,65%

12,65%

loonbelasting

10,85%

10,85%

totaal

342,00%

24,10%

Voor buiten Nederland wonende gepensioneerden kunnen voor de eerste en tweede schijf andere percentages gelden. Het is ook van belang om te weten dat bovenstaande gegevens in de loop van 2014 nog door de overheid kunnen worden gewijzigd. Heffingskortingen De Algemene heffingskorting is een korting op de door u te betalen belasting en de premies. Bij de berekening van het netto pensioen wordt alleen rekening gehouden met de loonheffingskorting. De Algemene heffingskorting bedraagt tot de AOW-gerechtigde leeftijd maximaal € 2.103 bij een belastbaar loon tot € 19.645. Bij een belastbaar loon van € 19.645 of meer wordt de algemene heffingskorting afgebouwd met 2% van het loon boven € 19.645. 4


Bij een belastbaar loon van meer dan € 56.495 bedraagt de maximale afbouw € 737, wat neerkomt op een minimum algemene heffingskorting van € 1.366. Vanaf de AOW-gerechtigde leeftijd bedraagt deze korting maximaal € 1.065 per jaar. Voor belastbaar loon van € 19.645 of meer, maar niet meer dan € 56.495, wordt de algemene heffingskorting afgebouwd met 1,012% van het loon boven € 19.645. Bij een belastbaar loon van meer dan € 56.495 bedraagt de maximale afbouw € 372, overeenkomend met een minimale heffingskorting van € 693. Bij het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd beëindigen wij deze korting omdat de SVB dan deze korting bij het uitbetalen van de AOW al toepast. Deze korting mag bij maximaal één instantie worden toegepast. Met ingang van 2013 is, in verband met de wet Uniformering Loonbegrip, de Tijdelijke (speciale) heffingskorting in het leven geroepen ter compensatie van de nadelige financiële effecten voor de groep gepensioneerden jonger dan de AOW-gerechtigde leeftijd. Die Tijdelijke heffingskorting bedraagt dit jaar, tot de AOW-gerechtigde leeftijd, hoogstens € 121 per jaar. Deze korting mag bij maximaal één instantie worden toegepast. De Zorgverzekeringswet (ZVW) Vanaf 1 januari 2006 is de huidige Zorgverzekeringswet van kracht. Iedere Nederlander is verplicht verzekerd en betaalt een nominale premie en een inkomensafhankelijke premie (Premie Zorgverzekering). Voor mensen die in het buitenland woonachtig zijn kunnen aangepaste regels gelden. Het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) is belast met de uitvoering hiervan. Meer informatie hierover kunt u vinden in de brochure van het Ministerie van VWS en op de website www.rijksoverheid.nl/ onderwerpen/zorgverzekering. Nominale premie Iedere Nederlander dient zich te verzekeren bij een Zorgverzekeraar voor minimaal het wettelijk vastgelegde basispakket. De hoogte van deze (nominale) premie is afhankelijk van de Zorgverzekeraar en het pakket dat u kiest. Deze premie wordt door u zelf rechtstreeks betaald aan de verzekeraar. Inkomensafhankelijke bijdrage (Premie Zorgverzekering) Naast de premie aan uw Zorgverzekeraar (nominale premie) betaalt u ook een premie aan de overheid. Deze bijdrage hangt af van de hoogte van uw inkomen. Dit is de inkomensafhankelijke bijdrage (Premie Zorgverzekering). Deze bijdrage wordt automatisch ingehouden van uw pensioenuitkering. Voor 2014 bedraagt de inkomensafhankelijke bijdrage 5,40 % van uw pensioeninkomen. De bijdrage is verschuldigd over een maximaal pensioenjaarinkomen van € 51.414. Zorgpremie in het buitenland Nederlanders die in het buitenland wonen, moeten vaak een bijdrage betalen aan Nederland voor de medische zorg waar zij recht op hebben in het land waar zij wonen. Dat is het geval als mensen in een EU/EER-land wonen of in een land waarmee Nederland een verdrag heeft afgesloten. De bijdrage aan Nederland is afgestemd op het voorzieningen-


pakket in het woonland. Is bijvoorbeeld het voorzieningenpakket de helft van het pakket in Nederland, dan geldt een ‘woonlandfactor’ van 0,5. In dat geval betaalt men dus de helft van wat men gemiddeld in Nederland betaalt. Per land is een woonlandfactor vastgesteld. Voor meer informatie kunt u terecht bij het College voor Zorgverzekeringen, telefoon +31 10 428 9551 en op de website http://www.cvz.nl Financiële tegemoetkoming ziektekosten Bepaalde categorieën gepensioneerden ontvangen een Vrijwillige financiële Tegemoetkoming Ziektekosten van Shell Nederland. De tegemoetkoming is een percentage van 5% over het pensioeninkomen uit het Shell Pensioenfonds met een maximum dat voor 2014 is vastgesteld op € 80,75 bruto per maand (€ 969,- bruto per jaar). Het zal in 12 maandelijkse termijnen, samen met het pensioen, worden uitbetaald onder inhouding van de wettelijk verplichte heffingen en 5,40 % inkomensafhankelijke bijdrage (Premie Zorgverzekering). Jaaropgaaf 2013 De jaaropgaaf 2013 zal, onvoorziene omstandigheden daar-

gelaten, eind januari 2014 worden verzonden. Wij verzoeken u dringend niet vóór eind februari 2014 naar Shell International B.V (afdeling SI-HRR/VPE) te bellen om naar uw jaaropgaaf te vragen. De jaaropgaaf 2013 wordt slechts eenmalig verstrekt. Verlangt een instantie een opgaaf van uw loon, maak dan een fotokopie van deze opgaaf en bewaar het origineel. De jaaropgaven van de in 2013 overleden gepensioneerden zijn reeds verstrekt. Afrekening in februari 2014 De berekening van uw netto pensioen over februari 2014 zal plaatsvinden met toepassing van de nieuwe tarieven voor de premie Zorgverzekeringswet (ZVW) en de Loonheffing die gelden vanaf januari 2014. Omdat uw pensioen van januari 2014 nog berekend is met de oude tarieven van 2013 zal tevens uw netto pensioen over januari opnieuw worden berekend. Het teveel of te weinig betaalde pensioen zal met het netto pensioen van februari 2014 worden verrekend en als één netto bedrag worden betaald of ingehouden. Op de pensioenspecificatie van februari 2014 zal dan een aparte post voorkomen met als omschrijving ‘Herberk. vorige periode’.

Van de Voeks Pensioencommissie Ik had u een vervolg beloofd op het stukje van de Pensioencommissie over de Wet versterking bestuur pensioenfondsen in het januarinummer van Voeksnieuws. Er zijn inderdaad een paar besluiten gevallen en die wil ik graag voor u op een rijtje zetten. Zoals in het vorige nummer al min of meer aangekondigd, zal het Bestuur ook na 1 juli 2014 bestaan uit acht leden – vier werkgeversvertegenwoordigers, twee leden namens de werknemers en twee gepensioneerden, waarbij de laatsten ook de zogenoemde slapers in het Pensioenfonds zullen vertegenwoordigen. Dit betekent dat twee werknemersleden per die datum zullen moeten aftreden, dit ter beoordeling van de voordragende instantie, de COR. Het Bestuur heeft dus gekozen voor handhaving van het huidige paritaire model, een model dat tot dusver steeds goed gefunctioneerd heeft. Volgens dit model bezetten de vertegenwoordigers van werknemers en pensioengerechtigden tezamen evenveel zetels als de vertegenwoordigers van de werkgever. Het Bestuur heeft ook een besluit genomen over de omvang van het nieuwe Verantwoordingsorgaan (VO) dat vanaf 1 juli 2014 de huidige Deelnemersraad (DR) en het huidige VO zal gaan vervangen. Het nieuwe VO zal bestaan uit acht gepensioneerden, vier werknemersleden en twee vertegenwoordigers van de werkgever. Om de huidige bevoegdheden van de DR nog even samen te vatten: de DR brengt in ieder geval advies uit over, zoals de Pensioenwet zegt, ‘maatregelen van algemene strekking’, het indexatiebeleid, de pensioenpremie, de uitvoeringsovereenkomst (dit is de overeenkomst tussen de werkgever en het Pensioenfonds), de sluiting van het Pensioenfonds, de statuten, de reglementen en het jaarverslag.

José Ouwerkerk heeft in zijn artikel in het novembernummer van Voeksnieuws de bevoegdheden van het nieuwe VO uitgebreid besproken. Kort gezegd, het VO spreekt met het Bestuur over alle zaken waarvoor het Bestuur verantwoording moet afleggen. Daarnaast brengt het VO advies uit over onderwerpen die de organisatie en structuur van het Pensioenfonds betreffen. De wet biedt de mogelijk-heid om het VO aanvullende bevoegdheden toe te kennen. In goed overleg heeft het Bestuur in ruime mate gebruik gemaakt van die bevoegdheid. Daarover zijn wij als DR zeer te spreken. De uitbreiding betreft vooral het adviesrecht: in aanvulling op de bevoegdheden van het VO die de wet uitdrukkelijk noemt, krijgt het VO nu ook de adviesbevoegdheden die de DR heeft. Zoals hierboven al gezegd, zal het nieuwe VO bestaan uit drie geledingen. Afgesproken is nu dat de vertegenwoordigers van de werkgever geen rol hebben bij de brede adviestaak van het nieuwe VO; dat blijft net als bij de huidige DR een zaak van werknemers en pensioengerechtigden. Om de balans tussen de werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers te waarborgen, maar ook om de wettelijk vereiste pariteit tussen de vertegenwoordigers namens de werknemers en de pensioengerechtigden te handhaven, zal de stemverhouding voor de vertegenwoordigers namens de werkgever, de werknemers en de pensioengerechtigden respectievelijk 1:1:2 zijn. In het volgende nummer zullen wij terugkomen op de vraag hoe het VO ‘bemenst’ gaat worden. Het is ook de bedoeling dat de Pensioencommissie, die op het ogenblik bestaat uit de acht gepensioneerde DR-leden, zal worden uitgebreid. Wij willen op deze manier een reservoir vormen van waaruit VO en Bestuur kunnen worden gevoed. Bedacht moet worden dat de VPC een commissie is die door het Voeksbestuur benoemd wordt. Namens de VPC, Dick Swier VoeksNieuws | nr. 2 - februari 2014

5

EVEN BIJBABBELEN

Met tien vingers Ik ben inmiddels meer dan dertig jaar gepensioneerd. Een ‘dure’ voor het Pensioenfonds zouden we kunnen zeggen. In 1946 ging ik deel uitmaken van het legertje employés dat het historische BPM-gebouw aan de Haagse Carel van Bylandtlaan bevolkte. Eerst op de Telexafdeling (wie weet nog wat een telex is?) en niet lang daarna werd ik overgeplaatst naar de redactie van ‘Olie’, het personeelsblad dat later het huidige ‘Shell-Venster’ is geworden. Als jongmaatje typte ik mijn bijdragen op een Remington, een schrijfmachine waar ik heerlijk op kon rammen. Op de Gemeentelijke Cursus Machineschrijven had ik met tien vingers leren typen, wat me in mijn loopbaan veel gemak heeft bezorgd. Er waren in die jaren nog geen kopieermachines. Je kon stencillen, maar dat was een vies-vlekkerige bedoening. Als ik een artikel schreef moest daarvan een kopie naar ieder van de vijf landelijke redacteuren van het blad. Elke Nederlandse Shell-nederzetting had namelijk een eigen redactievertegenwoordiger. Eén keer per maand kwamen dezen in vergadering bijeen om over de inhoud van ‘Olie’ te spreken. De vijf kopieën maakte ik door carbonpapier tussen de blaadjes te leggen, een moeizaam klusje. De bovenste kopie, de best leesbare, ging naar onze redacteur in Pernis, die altijd de meeste ter zake doende kritiek had. De onderste, nauwelijks leesbaar, ging traditiegetrouw naar de enige redacteur die nooit opmerkingen maakte en die op de redactievergaderingen bijna nooit zijn mond opendeed maar wel trouw afnemer was van de presentatie-sigaren (en zich ook duchtig te goed deed aan de gratis lunch).

Na verloop van tijd begon mijn dierbare Remington kuren te vertonen. De foutjes werden in de BPM-machinekamer altijd weer keurig hersteld totdat de elektrische schrijfmachine zijn intrede deed. Mij werd er ook een aangeboden, maar ik wilde mijn trouwe vriend niet afstaan en weigerde. Het werd haast een relletje. ‘We hebben geen reserveonderdelen meer voor dat snertding’, werd mij gezegd. Vrij lang heb ik nog voet bij stuk kunnen houden, maar uiteindelijk moest ik capituleren. Ik heb in het personeelsblad een afscheidswoord geschreven. In mijn persoonlijk archief heb ik het laatst teruggevonden: ‘Beste Remco, De tijd staat niet stil. De techniek evenmin. Je hebt in het laatste deel van je loopbaan moeten ondervinden dat veel van jouw collega’s lichter van toets en sneller waren Daardoor ben je uit je functie verdreven. Ik vind het vreselijk om je te missen. Ja, ik weet wel dat ik vaak op je heb gescholden. Meestal als je tien spaties tegelijk nam wanneer ik maar één tikte. En ook omdat je ‘k’ niet erg in orde was. Ik moest af en toe hard op je hameren om alles te krijgen wat nog in je zat, maar helemáál kapot was je nog niet… en ik was zo aan je gehecht. Ze hebben me verteld, dat de Maatschappij je aan het secretariaat van een charitatieve ouderenvereniging heeft geschonken. Ik hoop van harte dat ook jij daar een rustige oude dag zult kunnen doorbrengen. Liefs, Je vorige baasje.’ Toen, jaren later, de elektrische schrijfmachines door de computers werden verdrongen, ben ik braaf mee veranderd. Gelukkig was aan de letterplaatsing op het toetsenbord nauwelijks iets veranderd. Ik kon met tien vingers blijven typen. Mr. Jike

6


IN ALLE STATEN

Pensioenperikelen Veel Amerikanen zijn kortetermijndenkers. Je ziet dat duidelijk in de gezondheidszorg: een groot aantal mensen is niet verzekerd, waarom zouden ze, ‘ze zijn gezond en als ze ziek worden zien ze wel weer’. De problemen met de introductie van ‘Obamacare’ - een verplichte gezondheidsverzekering voor vrijwel iedereen- zijn mede veroorzaakt door dit ‘vrijheidblijheid’ denken. En als het gaat om de oudedagsvoorziening speelt iets soortgelijks: velen ondernemen geen enkele actie. Maar ook als je wel bijdraagt aan een pensioen kan het mis gaan. Het pensioenfonds van de staat Texas was recent in het nieuws met een waarschuwing voor 321.000 employees, gezagsdragers en gepensioneerden: het fonds dreigt geleidelijk aan op te drogen. Op dit ogenblik heeft het nog bezittingen van $ 23 miljard, maar in 2052 zal er niet meer aan de verplichtingen voldaan kunnen worden. Het jaar 2052 is kennelijk ver genoeg in de toekomst om een discussie erover uit te stellen tot 2015. Alleen over $ 2,7 miljoen aan bonussen voor enkele investeerders wordt nog gecommuniceerd. De employees betalen op dit moment 14,6% van hun salaris, maar dat percentage moet waarschijnlijk omhoog naar 20% terwijl de staat een bedrag van $ 4,5 miljard zal moeten inbrengen. Bovendien zal ongetwijfeld de pensioenleeftijd (nu 65) omhoog gaan. Er zijn steeds minder Amerikanen met een regulier pensioen zoals we dat in Nederland kennen; het is beperkt tot overheden en grote bedrijven. Aan de andere kant bestaat voor de meeste Amerikanen vanaf 65 jaar Social Security, een soort AOW. Voorwaarde is wel dat je er voldoende lang aan bijgedragen hebt. In 2010 kregen 54 miljoen mensen een uitkering. Totale kosten in dat jaar waren $ 702 miljard; in 1950 was dat nog $ 1 miljard voor 10 miljoen mensen. Het is vooral voor de lagere inkomens een welkome aanvulling. Volgens een recent overzicht van de OESO besteedde de overheid in de VS in 2010 ongeveer 4,6% van het GDP (Gross Domestic Product) aan pensioenen. De verwachting is dat dit percentage in de toekomst nauwelijks zal groeien. Vergeleken met andere ontwikkelde landen is dit weinig: het gemiddelde van alle ontwikkelde landen is 9,3% in 2010, met de verwachting dat dit groeit tot 11,7% in 2050. Uitschieters zijn Italië en Frankrijk die momenteel rond de 15% van het GDP besteden aan hun pensioenen.

Veel bedrijven bieden hun werknemers de mogelijkheid tot sparen, via een zgn. ‘401k’ fonds. Dit is doorgaans een mutual fund waar - zolang de werknemer dat doet - de werkgever ook aan bijdraagt. Dat klinkt mooi, maar in de praktijk werkt het vaak niet omdat het systeem is gebaseerd op vrijwilligheid (van beide kanten). Een recent onderzoek leert dat van alle Amerikanen die in 2010 met pensioen gingen 75% minder dan $ 300 in zijn ‘401k’ had gespaard. Het is duidelijk dat je daar niet ver mee komt. Vooral de laatste jaren zie je dan ook steeds meer dat mensen langer doorwerken. Op zich kan dat een goede oplossing zijn, maar vooral voor mensen met zwaar lichamelijk werk (en vaak een lager inkomen) is dat een groot probleem. Helaas is mede hierdoor de armoede de laatste jaren enorm gestegen: in 2013 leefden er 46,5 miljoen Amerikanen onder de armoedegrens en het ziet er naar uit dat dat alleen maar erger wordt. De ‘babyboom’, de geboortegolf van vlak na de Tweede Wereldoorlog, heeft ook effect op de Verenigde Staten; het aantal 65-plussers neemt toe van 40,2 miljoen in 2010 tot 88,5 miljoen in 2050. De groep van 85-plussers, de ‘oudsten der ouderen’ die de meeste gezondheidszorg behoeven, zal groeien van 5,8 miljoen in 2010 tot 19 miljoen in 2050. En deze cijfers zijn nog getemperd, immigratie speelt ook nog een rol. In 2010 was ongeveer 80% van de immigranten jonger dan 65, vergeleken met 60% van de Amerikanen. In 1900 waren er 13,6 werkenden per bejaarde, in 2000 was dit getal 5,0 en in 2050 is de verwachting dat er per bejaarde slechts 2,8 werkenden zullen zijn. Dit betekent een enorme fiscale en economische last voor de belastingbetalers van de toekomst. De twee Federale programma’s waar de overgrote meerderheid bejaarden gebruik van maakt zijn het eerdergenoemde Social Security en Medicare (een soort ziekenfonds voor bejaarden). De financiële toekomst van beide programma’s is bepaald niet rooskleurig. In 2010 was het voor het eerst dat bij Social Security minder belasting binnenkwam dan nodig was voor de uitkeringen. Als er niets verandert gaat Medicare in 2024 bankroet. In de pers verschijnen hier en daar paniekverhalen met koppen als ‘The Greatest Retirement Crisis in American History’, maar politici lijken zich vooralsnog alleen bezig te houden met het zwart maken van elkaar. In het huidige politieke klimaat lijkt gerichte actie onmogelijk. Misschien moet het allemaal eerst nog erger worden voordat er door een gezamenlijke inspanning oplossingen worden ontwikkeld. Per slot van rekening heeft dit land in het verleden wel ernstiger crises bezworen. Pim Visser [email protected]


7

GLOBETROTTER

De levende tradities van Zwitserland (2)

Boomfluisteraar aan de basis van soundboards Alpenhoorns, geitenkaas, speeldozen en horloges worden van ouds- her met de bekende precisie in Zwitserland gemaakt. Na het gemekker in Appenzell stappen we, met onze Swiss Pass onder handbereik, in een van de comfortabele treinen die ons naar de andere kant van Zwitserland brengt. Het einddoel is de regio Yverdon-les-Bains Jura-Lac, ten noorden van het Meer van Genève, waar we vanuit het plaatsje Yverdon-les-Bains, de meer mechani-sche tradities van Zwitserland gaan ontdekken.

In het nabij gelegen Sainte-Croix is het CIMA museum gevestigd. In dit internationale centrum voor mechanische kunsten wordt een unieke collectie muziekdozen en uitstallingen gepresenteerd. Sainte-Croix was aan het begin van de 20ste eeuw de bakermat voor de productie van allerlei mechanische voorwerpen zoals muziekdozen en poppen. Tijdens hoogtijdagen werd door 600 mensen zes dagen per week, tien uur per dag, in de werkplaats gewerkt, aan machines die schroeven en cilinders maakten. Vrouwen waren vaak thuis bezig (tegen een schandalig lage vergoeding) met het inprikken van de cilinders waar later de pinnen voor muziektonen ingezet werden. Behalve het productieproces van speeldozen is in het museum een grote collectie speeldozen en automatische muziekkasten te zien. Tijdens een 8


speciale voorstelling kan het publiek kijken naar mechanische poppen die breien, brieven schrijven, slangen bezweren en koekjes uit een kast pakken. De firma Reuge is de enige overgebleven producent van muziekdozen in Sainte-Croix. Het bedrijf werd in 1865 opgericht door Charles Reuge en heeft nog steeds een monopoliepositie voor de productie van muziekdozen en mechanische muziekobjecten. Reuge wordt momenteel geleid door Kurt Kupper. Kurt heeft zes jaar geleden de markt voor muziekdozen met succes opengebroken, want intussen heeft menig staatshoofd een Reuge doos op zijn of haar bureau staan. Het creatieve Reuge team richt zich namelijk op het op de persoon ontworpen muziekdozen: er ging een doos over de toonbank die geïnspireerd was door Ferrari, met het muziekgedeelte in de 12-cylinder motor; en Phil Collins heeft een muziekdoos die een van zijn eigen composities speelt. Er hangt wel een prijskaartje aan: vanaf US$ 300, maar dan heb je ook iets unieks.

De volgende dag zoeken we de oorsprong van de horlogemakers van Zwitserland als we door de Jura naar het meer van Valléé de Joux rijden. Op de fiets (gelukkig voor deze luie reporter een e-bike) verkennen we het gebied waar de horlogemakers in de winter woonden. De kneepjes van het vak werden van generatie op generatie overgebracht en hun huizen zijn duidelijk herkenbaar door de vele ramen waarachter de ambachtslieden

uitgebreide tentoonstelling ingericht over het maken van de regionale, zachte kaas. Uitgebreid proeven en keuren hoort bij het bezoek. www.vacherin-le-pelerin.ch

werkten. In het plaatsje Le Sentier bezoeken we Espace Horloger, het museum van de industrie. Natuurlijk is hier een grote collectie van bekende Zwitserse merken te zien. De werkplaats van een horlogemaker is nauwkeurig nagemaakt zodat je een goed beeld krijgt van de manier waarop thuiswerkers aan het zwoegen waren. Maar het meest spectaculaire van Espace Horloger is de nieuwste technologie, waarmee het ontwerpen en maken van een horloge wordt gepresenteerd. Op een interactieve manier is het mogelijk om zelf een horloge te ontwerpen en in elkaar te zetten. Elk schroefje en radertje wordt in een aanraakscherm getoond. En op de juiste plaats gezet. Vooral voor kinderen is het een uiterst grappige en leerzame manier om iets van techniek te leren. Wie het ‘echte’ werk prefereert kan aanschuiven in de benedenzaal waar een horlogemaker aan het werk is. De man vertrekt geen spier als een groep nieuwsgierige mensen op zijn handen kijkt. Op een groot scherm zijn middels de camera op zijn hoofd zijn handelingen exact te volgen. Wie in de buurt is, mag het kleine museum Musée du Vacherin Mont d’Or niet overslaan. Dit museum is particulier initiatief. De eigenaar Jean-Michel Rochat heeft met veel liefde en zorg een

De Zwitsers zijn bekend om hun precisie; de gitaarbouwers van het bedrijf JMC Lutherie in Le Brassus vormen daarop geen uitzondering. Honderd jaar techniek bracht hen op het briljante idee om een nieuw concept rondom luidsprekerboxen te introduceren. Het bedrijf is in 2005 gestart met de productie van deze ‘soundboards’. Volgens directeur/eigenaar Céline Renaud is de basis voor een goede luidspreker het hout. ’Wij gebruiken rood sparrenhout dat alleen in de Jura voorkomt. Slechts één op de 3000 bomen kan de 100 criteria die wij hanteren doorstaan en pas nadat Lorenzo Bellegrini zijn goedkeuring heeft gegeven wordt de betreffende boom gekapt.’ Lorenzo Bellegrini is een stokoude, krom gegroeide man, een boomfluisteraar die eerst een boom uitvoerig beklopt en aan het geluid hoort of deze tot een geschikte luidsprekerbox verwerkt kan worden. Het geluid dat uit de luidsprekerboxen komt is dan ook onnavolgbaar. www.jmclutherie.com Op de laatste dag van mijn verblijf in Yverdon-les-Bains loop ik door een van de winkelstraten van het stadje en stap binnen bij levensmiddelenwinkel La Ferme. Tientallen producenten brengen dagelijks hun waar naar La Ferme waar het in de schappen geplaatst wordt. Boven de kratten hangen foto’s van de eigenaar van de akker waar de groente vandaan komt. Ook vlees, kaas, zuivel, jam en honing wordt op deze manier verhandeld. Hierdoor eten de klanten voedsel uit hun eigen regio en wordt het milieu ontzien. De winkel is sinds het begin een doorslaand succes. Natuurlijk worden overal markten gehouden met een soort-gelijke opzet, maar een vaste winkel voor regionale producten is redelijk uniek. www.lafermeyverdon.ch. Meer informatie over de regio is te vinden op www.lake-geneva-region.ch en www.MySwitzerland.com. Ank Herstel [email protected] VoeksNieuws | nr. 2 - februari 2014

9

LEVEN NA SHELL

Woestijnen en prehistorische grotschilderingen Vóór en tijdens mijn loopbaan bij Shell speelden woestijnen een ondergeschikte rol in mijn leven. In mijn jonge jaren reisde ik vier keer door het Suezkanaal (op de laatste Nederlandse pakketvaart schepen, de Oranje en de Willem Ruys naar Indonesië). Op ‘excursie’ van Port Said naar Suez of vice-versa via Cairo met bezoek aan een ‘fabriek van antiquiteiten’, hoorde uiteraard een korte kennismaking met woestijnen, maar daarna had ik er voor lange tijd geen enkele ervaring meer mee. Later wilde ik, nieuwsgierig als ik ben, dat hiaat opvullen. Met enige moeite bereikbaarheid van de staf begon net modieus te worden; ook tijdens vakantie - kreeg ik twee keer lang genoeg vrij om iets avontuurlijks te ondernemen. Terugdenkend aan mijn eerste woestijnbezoek krijg ik nog steeds pijn in de rug. Vijf dagen ‘safari stijl’ per kameel van Jaipur (Rajasthan, India) door de Thar woestijn naar Jaisalmer. Het meest bijgebleven zijn drie dingen: het ‘porridge’ ontbijt, gemaakt op rokende vuurtjes van gedroogde uitwerpselen, mijn kameelbegeleider, die zichzelf via een staart omhoog ‘zwiepte’ om achter mij te zitten en het fantastische Jaisalmer waar vandaan ik, krom van de pijn, kaarten verstuurde via een krakkemikkige brievenbus. Kaarten die binnen vijf dagen aankwamen. Daar kan Post NL iets van leren!

De tweede woestijnreis begon in Islamabad (Pakistan). De reis ging over de Karakorum Highway, door de Taklamakan woestijn, langs de Khun Lung en Tien Shan gebergten, via de Gobi woestijn naar Beijing. Helemaal met openbaar vervoer, variërend van Pakistans fel beschilderde taxi’s, krap bemeten Chinese bussen met twijfelachtige remmen, hobbelende muilezelen ossenwagens in Turpan, Kashgar en Urumqi en een drie dagen durende treinreis op een ‘hard seat’ (=eufemisme voor staanplaats) die me tot improvisatie dwong. Vlak voor de neus van verbaasde Chinezen hing ik een hangmat op aan het bagagerek en bracht de reisdagen erin door. Daarna kwamen de rokende stadsbussen in Lanzhou, Chengdu, Xiang en Beijing. De kans op een aanrijding daar was beperkt tot een botsing met een fiets (met extravagante fietsbel), bereden door een in Mao-kledij gehulde bestuurder. 10


Werken bij Shell betekende een ‘spin off’ van geologische congresbezoeken (voor geologen is de hele aarde studieterrein) en de mogelijkheid om mijn ‘woestijn honger’ te voeden. Woestijnen liggen op gematigde breedten in hogedrukgebieden, vaak aan de lijzijde van gebergteketens of binnen bereik van koude oceanische kuststromen. De westelijke Sahara in Marokko, met prachtige zandkasteelachtige forten, is hiervan een voorbeeld, evenals de Atacama woestijn in Chili en Peru, de Kalahari en Namib woestijn langs de ‘geraamtekust’ in Namibië en de Karoo in Zuid-Afrika met schitterende Khoisan grotschilderingen. In dit artikel beperk ik me tot een avontuurlijke, begeleide reis in het najaar van 2001 in de Libische Sahara. De rijke geschiedenis van Libië kent vele oorlogen, al vanaf de Fenicische en Grieks/Romeinse tijd. Desondanks zijn veel indrukwekkende culturele overblijfselen bewaard gebleven, zoals het magistrale Leptis Magna. Het doel was echter het Akakus gebergte in het zuidwesten van het land met rotstekeningen die op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO staan. Erheen is een lange reis. De eerste overnachting was in het Berber stadje Gharyan bij ‘troglodieten’ (=onderaardse wonende stammen), in een ‘primitief’ hotel. Latere onderkomens maakten dat mijn vrouw en ik voor onszelf het adjectief ‘primitief’ veranderden in ‘luxe’. Het hele gezelschap leerde daar een gewoonte die later van pas zou komen: het met de hand vormen van propjes voedsel, die in een pikante saus dopen en opeten, niet voor iedereen even ‘handig’. Verder naar Sebha, aan de rand van de vruchtbare landbouwzone, geïrrigeerd door (onverstandige, want niet duurzame) aantapping van grondwater; een van Kadaffi’s prestigeprojecten.

Sebha is bevolkt met kleurrijk geklede Toearegs. Tenslotte Ghat vlak bij ons reisdoel, waar we in een lemen hotel werden begroet met koele kamelenmelk en dadels. De nieuwe manier van eten hadden we daar nog niet nodig; wel moesten we leren een tent op te zetten en ons behelpen met drie liter water per persoon per dag. Drie liter voor alles, ook om je te wassen. Opperste verbazing en enig gemor; het gezelschap had ingetekend op een reis ‘met enig ongemak en soms stoffigheid’, maar verwachtte dit niet.

Ook een Japans reisgezelschap moest de tent-opzet-klus uitvoeren; zij werden daarbij begeleid door een sergeant-majoor-achtige reisleider met een fluitje om alles uniform uit te voeren. Ondenkbaar bij een Nederlands gezelschap! Voor zes dagen weg naar het Akakus Gebergte en Wadi Mathendous, in four-wheel-drive wagens, bestuurd door Toeareggidsen. Een bizar landschap met immense zandduinen en wilde erosieverschijnselen. Op plaatsen, afgeschut tegen zanderosie, lieten de gidsen ons de magnifieke prehistorische rotstekeningen zien van zo’n 6000 jaar geleden. Opvallend zijn de vierspannen met paarden van de Garamanten die al door Herodotus (±400 v.C.) zijn beschreven. Het zijn de directe voorouders van de huidige Libiërs.

Kamperen, ‘s avonds koken (nu op sprokkelhout) en het voedsel opeten met je nieuwe vaardigheid, je daarna spaarzaam wassen en slapen onder een kristalheldere sterrenhemel; onvergetelijk. Voor een dame van ongeveer 80 echter te veel van het goede, alleen met onze gezamenlijke steun kon ze zich staande houden. Op deze reis ontdekte ik dat ‘meegaan op een avontuurlijke reis‘ door een onwillig lichaam niet altijd mogelijk is, ondanks een ‘gewillige geest’. Ons laatste kamp bestond uit vaste tenten; een genot na zes dagen wild kamperen. Daarna keerden we terug naar de bewoonde wereld. Slechts twee keer had onze groep die van de Japanners met de sergeant majoor gekruist, verder waren de dagen verlopen zonder enig contact met de buitenwereld, oog in oog met een overweldigende natuur en cultuurschoon van ongeëvenaarde kwaliteit. Wat een manier om woestijnen te leren kennen! Tom Reijers [email protected]

Elektrische fiets: ‘bezint eer gij begint’ Wij ontvingen enige reacties op bovengenoemd artikel, gepubliceerd in het Voeksnieuws van november/december. Allereerst doet het ons genoegen dat het stuk de aandacht heeft getrokken en wellicht een aantal lezers aan het denken heeft gezet. Het doel was om de voor- en nadelen af te wegen alvorens tot de aanschaf van een elektrische fiets over te gaan. Het was niet bedoeld om aanschaf af te raden. In ons artikel hebben wij ons gebaseerd op de publicatie in het maandblad Zin (september 2013) van Rudi Westendorp (zie hierboven), alsmede op een onderzoek van het Kenniscentrum voor fietsbeleid. Wij hebben kort enige voorde-len geschetst en twee van de ontvangen reacties waren dan ook positief. Echter, het aspect van gevaar wordt vaak pas ervaren na een ongeluk. Het is dan ook verstandig om op jongere leeftijd een e-bike te kopen, naarmate men ouder is, wij denken aan 75-plussers, neemt het risico toe. Commissie Vitale Zaken


11


Vitaal (doelen stellend)

Vitaal ouder worden Zoals in een vorig stukje al vermeld, hadden wij deze zomer een gesprek met de directeur van de ‘Leyden Academy on Vitality and Ageing’. Professor Westendorp legt bij de benadering van het ouder worden minder de nadruk op gezondheid in strikt medische termen, maar meer op vitaliteit, de actieve instelling om zichzelf doelen te stellen. Uit onderzoek blijkt dat vitaliteit van grote invloed is op het ervaren van gezondheid en ziekte. Het is natuurlijk onvermijdelijk dat we met het ouder worden meer klachten, problemen en beperkingen krijgen. Toch blijkt bij ouderen het gevoel van gezondheid nauwelijks af 100 90 80 % Respondenten

70 60 50 40 30 20 10 0

Leeftijdsgroep

Hoe is over het algemeen uw gezondheidstoestand? ZEER GOED GOED GAAT WEL

SLECHT ZEER SLECHT

te nemen. Ondanks het toenemend aantal mankementen, voelt de ouder wordende mens zich niet meer belemmerd in zijn leven en gevoelens dan vroeger. Dit spreekt zichzelf eigenlijk tegen; het lijkt bijna zo dat gezondheidsproblemen minder belangrijk worden voor de levenslust hoe ouder men wordt. Deze tegenstelling ontstaat doordat ouderen door de ontwikkeling die ze hebben meegemaakt hun ambities en waarden hebben bijgesteld. In feite speelt vitaliteit niet alleen bij ouderen een rol, ook bij jongeren. Hoeveel van ons hebben niet in onze omgeving jonge mensen meegemaakt, die wegens gebrek aan vitaliteit, een vrij inactief leven leiden, zonder een goed welbevinden? Uit onderzoek naar het ervaren van gezondheid in de leeftijdsgroepen 56-64, 65-74 en 75+ blijkt dat er niet eens een significant verschil in welbevinden is, ondanks dat de oudere groep veel meer mankementen moet hebben. Zie bijgaande grafiek: Deze leeftijdsgroepen geven zichzelf een gemiddeld cijfer voor levenskwaliteit van resp. 7,6, 7,7 en 7,8, dus opmerkelijk hoog en praktisch gelijk. Daarom gaat de visie die de ‘Leyden Academy’ ontwikkelde uit van de werkelijkheid van de ouderen zelf. Naast ‘pure’ gezondheid wordt gekeken naar wat wij vitaliteit noemen, de mogelijkheid om ambities, passend bij de levenssituatie,

Gezond

ENERGIE

VEERKRACHT ZELFREDZAAM Kwetsbaar

VERVEELD

LETHARGIE AFWACHTEND

Apathie (sip & saai)

te stellen en vervolgens de gestelde doelen te realiseren. Daartoe is het bijgaande model ontwikkeld dat recht doet aan de meningen en ambities van de verschillende leeftijdsgroepen en dat laat zien hoe vitaliteit en gezondheid zich tot elkaar verhouden. Iemand die vitaal is, dus zijn doelen stelt en tevens gezond is, beschikt over energie en staat volop in het leven. Mensen die qua gezondheid lager scoren, maar wel vitaliteit behouden, blijken ook veerkracht te hebben en in staat te zijn tot zelfredzaamheid. Mensen, zowel jonge als oude, die gezond maar niet vitaal zijn, gaan verveeld door het leven. Mensen die zowel gezondheid als vitaliteit missen, kenmerken zich door lethargie en een afwachtende houding. Deze typologie kan helpen bij het ontwikkelen van beleid, diensten en voorzieningen voor senioren. Een volgende keer meer hierover. Rob Louwe, Tim van Kooten, Commissie Vitale Zaken

Restauratie Shell tanker Mirza Onlangs is het model van de tanker ‘Mirza’, op de tweede etage in C30 van het Centraal Kantoor in Den Haag, gerestaureerd. De heer R.P. Le Coultre had als stuurman op de Kermia en diverse andere tankers gevaren en had bovendien modelbouwen als hobby. Vanwege die kwaliteiten was hij dus uitermate geschikt om de restauratie uit te voeren en we zijn dan ook zeer blij met het resultaat. De vloot van Shell tankers was belangrijk voor het vervoer van grondstoffen naar de raffinaderijen. De Murex was de eerste, gebouwd in 1892. Marcus Samuel van ‘Shell Transport and Trading’ transporteerde olie vanuit Rusland (Zwarte Zee) naar het Verre Oosten en in augustus 1892 voer de Murex als eerste tanker door het Suezkanaal. Na de Tweede Wereldoorlog voeren Shelltankers voornamelijk in de Perzische Golf, het Caraïbisch gebied en van en naar Nigeria. Shell Tankers N.V. werd in 1948 opgericht en bleef in bedrijf tot 1998 toen haar schepen werden toegevoegd aan STASCO Shell UK. Zoals bekend dragen alle schepen de namen van schelpen. 12


Schepen van dezelfde tonnages en types kregen dezelfde beginletters. De Mirza behoort dus tot het M-type tanker. De Mirza was gebouwd in 1929 bij Worms & Cie in Le Trait, Frankrijk voor £141.000 en heeft tot 1957 dienst gedaan. Hij werd gebouwd voor de N.V. Petroleum Maatschappij ‘La Corona’, een van de voorgangers van Shell Tankers N.V. Het was toen (en nog?) gebruikelijk dat bij de bouw van een tanker een model werd geleverd. Het model van de Mirza is op schaal 1:72. In het Historisch archief van Shell bevinden zich de dossiers van alle schepen die voor Shell Tankers hebben gevaren. Ook het personeelstijdschrift ‘Tussen Schip en Ka’ van Shell tankers kan daar gevonden worden; het is een rijke bron van informatie. Rosalie van Egmond

TIPS VOOR U

Fototips U heeft natuurlijk al opgemerkt dat de redactie in de laatste jaren gaandeweg meer gebruik van foto’s is gaan maken. Maar ook weer niet zoveel als zij zou willen. Dat is vooral omdat de foto’s die wij aangeboden krijgen vaak onvoldoende kwaliteit hebben. Vooral bij het Regionieuws komt het veelvuldig voor dat foto’s onbruikbaar zijn. En dat is toch jammer. De meeste elektronische camera’s die je tegenwoordig kunt kopen, ook de goedkoopste, zijn van goede kwaliteit. Dat geldt ook voor de camera’s op zgn. ‘smartphones’, maar je moet leren om met mogelijke beperkingen om te gaan. Voor de duurdere camera’s geldt dit eveneens, maar toch in mindere mate. Allereerst de scherpstelling. Vrijwel alle camera’s hebben tegenwoordig automatische afstandsinstelling. Dit wordt aangegeven door bv. een groen oplichtend vierkantje in het midden van het scherm. Gebruik dat om de juiste scherpstelling te bereiken en richt dat vierkantje op de persoon of plek die het voornaamste onderwerp van de foto is. Op de nieuwste camera’s en smartphones kunt u zelfs met een tik op het scherm aangeven op wie of wat scherpgesteld moet worden. Doen dus! Maak er bovendien een gewoonte van, niet slechts één, maar meerdere foto’s te nemen. De kans dat er een goede bij zit wordt zo veel groter! Dan de belichting. Camera’s en smartphones hebben tegenwoordig zonder uitzondering automatische belichting, dat is in vergelijking met vroeger een kopzorg minder. Als u niet volledig vertrouwd bent met alle mogelijkheden van de camera moet u die belichting op ‘automatisch’ laten staan. Bij camera’s met veel knopjes gebeurt het nog wel eens dat u per ongeluk zo’n knopje aanraakt, waardoor die camera ontregeld wordt. Altijd controleren voordat u een foto neemt, want aan over- of onderbelichte foto’s hebben wij (en u) niets. En gebruik de flits, als u binnen bent en de camera waarschuwt voor te lange belichting. Die lange belichting geeft namelijk altijd bewogen beelden en dus onscherpte.

Nog een tip: fotografeer altijd met het licht in de rug of opzij, nooit tegen het licht in, dat is alleen voor experts! Maar de belangrijkste bron van problemen vormt toch het proces van verzenden van de foto per e-mail. Doe dit altijd, als het e-mailprogramma u daarom vraagt, in de hoogst mogelijke resolutie! Moderne camera’s produceren tegenwoordig met gemak foto’s met resoluties van 1 MB of meer, maar als zo’n foto bij de redactie aankomt is er soms niet meer dan 5% van over (50 kB of zelfs minder). Let daarop! Als u zich niet met die bitjes of met het e-mailproces vertrouwd voelt, vraag dan om advies. Ook bij het downloaden van foto’s van het internet moet u oppassen. Selecteer op grootte als u googelt en kies het grootste bestandsformaat (via ‘Afbeeldingen’ / ’Zoekhulpmiddelen’). De meeste foto’s op internet hebben nl. een postzegelformaat en die gaan bij de redactie subiet de prullenbak in. Een laatste tip, één die vooral voor uzelf bestemd is: laat foto’s niet achteloos op uw camera of uw PC zitten. Doe er iets mee, maak er bij voorbeeld een album van. Het via de PC maken van die albums (zoals bij Hema en andere firma’s) is een leuke bezigheid en geeft u veel voldoening bij het na afloop terugbladeren. En zorg altijd dat je een backup van je foto’s opslaat, op een externe harde schijf, bijvoorbeeld! A.B.

✁ Als er in de maand januari géén contributie is betaald of ingehouden van uw pensioen bent u géén lid van Voeks! Bent u geïnteresseerd in de behartiging van uw belangen, activiteiten voor Voeksleden of Voekswelzijnswerk? Dan zegt u:

JA, NATUURLIJK WORD IK LID VAN VOEKS! Ondergetekende, de heer/mevrouw Adres

Postcode

Geb.datum

Laatste maatschappij

Telefoon

E-mail

Ingangsdatum Shellpensioen

Woonplaats

Betaalnr

Naam echtgeno(o)t(e) /partner

.Geb.datum partner

meldt zich hierbij aan als lid van Voeks en gaat ermee akkoord dat de contributie (€ 20,–) in januari met het pensioen wordt verrekend. NB: Indien de aanmelding in het loop van het jaar wordt gedaan, zal éénmalig een acceptgiro worden toegezonden. Indien uw pensioen nog niet in betaling is, wordt ieder jaar een acceptgiro toegezonden. Datum

Handtekening

In envelop zonder postzegel aan: Bureau Voeks, Antwoordnummer 1964, 2501 VC Den Haag N.B. U kunt zich ook aanmelden via onze website www.voeks.nl!


13

COLUMN

Pensief Dit is de tweede column en ik wil het hebben over iets heel gewoons. Over slapen. De een slaapt gretig, lijkt bewusteloos zodra hij zijn kussen ruikt, de ander heeft wat meer moeite en ligt soms uren wakker voordat hij in slaap valt. Maar slapen moeten we allemaal, iemand die niet slaapt gaat dood. Hebt u zich trouwens wel eens afgevraagd waarom ouderen een kortere nachtrust nodig hebben? De wetenschappers hebben het nog niet gevonden, alleen dat wij aan zes en een half uur genoeg hebben. Ons wordt dan ook aangeraden om niet te vroeg naar bed te gaan. Deze column gaat niet over lekker slapen, het gaat juist over niet goed slapen. U hebt waarschijnlijk allemaal wel eens geklaagd, ‘Vannacht moest ik wel drie keer ...’ Wij ouderen worden ieder minstens één keer per nacht wakker voor toiletbezoek. We praten er niet altijd over, we willen niet zeuren toch? We hebben er in het dagelijkse leven thuis niet zoveel last van maar als we gaan logeren wel. Ikzelf houd, als ik ergens anders ben, er altijd rekening mee. Ik zorg dat ik een lampje bij me heb,

of dat ergens een licht aanblijft. En dat ik weet waar dat toilet is. Weet u overigens waarom onze blaas onze plas niet lang meer kan ophouden? Dat komt doordat de blaas met het klimmen der jaren minder elastisch wordt. De blaasinhoud neemt daardoor af. Een ouder iemand moet 'twee keer' als een jongere 'één keer' gaat. Daarbij komt dat veel ouderen een slechter functionerend hart hebben, waardoor zich overdag vocht ophoopt. Dat komt 's nachts terug naar het bloed en belandt uiteindelijk in de blaas. Nachtelijk plassen hoort dus bij de oude dag. Uit een onderzoek in Maastricht is gebleken dat het kan helpen om verspreid over de dag extra water te drinken; als de blaas verzwakt is, moet je hem trainen! Waarvan akte. M.v.B.

Bridge Familieactiviteiten met Kerstmis Deze bijdrage heb ik tijdens de afgelopen kerstdagen geschreven. Ons gezin is zozeer uitgebreid met kleinkinderen en hun aanhang dat we, als we compleet zijn, met meer dan dertig personen in de kamer zitten. En daarvoor koken we niet meer, wij gaan tegenwoordig de kerstdagen bij de kinderen eten. Maar om toch de hele groep bij elkaar te hebben komt iedereen op kerst-avond bij ons. En we willen dan iets speciaals doen. Vorig jaar hebben we door middel van een beamerpresentatie de kinderen en kleinkinderen iets verteld over onze ouders en (over-) grootouders. Dat was een doorslaand succes en daarom zijn we dit jaar op dezelfde voet doorgegaan. Met als nieuw onderwerp waar we gewoond en

14


gewerkt hebben en welke aparte situaties zich daar hebben voorgedaan. Zoals de cycloon die in onze tijd in Oost Pakistan langs kwam. We hebben toen, met de kinderen om ons heen verzameld, de nacht doorgebracht – het waren angstige momenten. Het waren tijden zonder televisie, dus we moesten ons zelf of met onze groep vermaken. Mijn vrouw heeft aan diverse ‘shows’ meegedaan, bv. in een ‘geraamtedans’ in Nigeria met als achtergrondmuziek ‘I feel pretty’. De lokale staf die bij de generale repetitie stond te kijken raakte prompt in paniek en rende weg onder kreten als ‘Ju Ju’. Het bijgevoegde spel kwam voor op een avond tijdens de Butler competitie. Het was een typisch voorbeeld waarbij met overleg moest worden opgetreden.

Noord schrok van de hoge pre-ëmptieve opening van partner en dacht direct aan slem. Partner miste schoppenaas, maar klein slem moest mogelijk zijn. Met 5 klaveren en ruiten aas mee kon 6 schoppen gemaakt worden. Resultaat: alle paren zaten natuurlijk in een schoppencontract, maar slechts drie boden klein slem, waarvan één down ging en de andere twee de top mochten delen. Henk Mentink [email protected] Wilt u nog meer bridge? Zie website regio Leiden!

BOEKBESPREKING

Afscheid van de koloniën Dit boek was oorspronkelijk opgezet als academisch proefschrift maar de auteur besloot om niet te promoveren en de tekst te bewerken voor een breder publiek. Het geheel bestaat uit drie delen. Deel 1 beschrijft het ontstaan van een Nederlands wereldrijk, vanaf de napoleontische tijd tot de Tweede Wereldoorlog en de rede van koningin Wilhelmina op 6 december 1942 toen zij aankondigde dat de Nederlandse regering ná de bevrijding een rondetafelconferentie bijeen zou roepen voor een nieuw Koninkrijk. Het boek mijdt omstreden zaken als het cultuurstelsel en de uitbuiting van de Javanen in de Oost en de slavernij - en de trage afschaffing daarvan in de West - niet. Het opkomend nationalisme in de Oost wordt afgezet tegen dat in de West, iets wat niet vaak is gebeurd in één boek en dat maakt het extra interessant. De Tweede Wereldoorlog is het breekpunt. Het moederland en de Oost werden er rechtstreeks door getroffen, de West slechts indirect. Voor beide koloniale gebieden worden de gevolgen besproken. Deel 2 beschrijft de ondergang van het Nederlandse imperium en behandelt o.a. de collaboratie van Soekarno met de Japanners in Nederlands-Indië, de eenzijdige uitroeping van de onafhankelijkheid, de twee politionele acties en de gevolgen daarvan. De vredesbesprekingen en de diplomatieke touwtrekkerij daarover worden goed toegankelijk uit de doeken gedaan. De uiteindelijke rondetafelconferentie van december 1949 gaf de gewenste erkenning van de onafhankelijkheid. Het laatste deel heeft de ongewilde vestiging van een postkoloniaal Koninkrijk in de West als het hoofdthema. Ook daar zijn de koloniale verhoudingen na de Tweede Wereldoorlog definitief veranderd. Dat werd vastgelegd in het Koninkrijksstatuut (1954) tussen Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen. Het zwalkende dekolonisatiebeleid van Nederland ten opzichte van de twee Westelijke rijksdelen resulteerde in Suriname’s onafhankelijkheid (1975) en het uiteenvallen van de Antillen in Aruba (‘status aparte’,1986-2010), Curaçao, St. Maarten en de BES eilanden (Bonaire, St Eustatius en Saba) sinds 2010. De ontwikkelingen worden besproken tot het moment waarop de auteur de tekst afsluit, in oktober 2012. Onafhankelijk Suriname bleef via een miljarden kostend steunprogramma economisch sterk met Nederland verbonden. Ook al omdat ruim de helft van de bewoners massaal naar Nederland migreerde, culminerend in het jaar van onafhankelijkheid 1975. Die migratie bleef doorgaan na de militaire coup (1980), de decembermoorden (1982), en de binnenlandse (drugs)oorlog vanaf 1990. Parallel daaraan nam migratie uit de Antillen naar Nederland toe. Met grote integratieproblemen, vooral onder de Antillianen. Daarnaast treden ‘op de achtergrond’ dekolonisatieproblemen op bij tweede en derde generatie nakomelingen van Moluks/Ambonese KNIL militairen, door de Nederlandse regering onder valse voorwendselen naar Nederland gehaald en nadien grotendeels in de steek gelaten. Op kleinere schaal geldt hetzelfde voor een handjevol Papoea’s na de soevereiniteitsoverdracht van Nieuw-Guinea aan de Verenigde Naties in 1962 (die het een jaar later aan Indonesië doorgaven). Een opmerkelijke passage uit het boek beschrijft de historie van het Van Heutz monument in Amsterdam uit 1935. Dit monument

werd in 1984 vernield en na restauratie omgedoopt tot ‘Monument Indië-Nederland’. Het werd opnieuw beschadigd en gerestaureerd in 2001, waarbij dit keer werd getracht om de verbondenheid van Nederland en Indonesië beter uit te drukken. Na veel inspraak resulteerde dit in de volgende tekst: ‘Innig Nederlands-Indië - apart maar toch heel dicht bij elkaar’. Daarbij staan jaartallen: 1596 (stichting Batavia), 1935 (datum 1e van Heutz monument in Amsterdam), 1945 (eenzijdige uitroeping Indonesische onafhankelijkheid), 1949 (erkenning door Nederland), 2001 (renovatie van het standbeeld door stadsdeel Amsterdam-Zuid) en 2012 (onthulling). De stichting van een wereldrijk, het optreden van een omstreden militaire kolonist en zuidelijk Amsterdams dorpsnieuws, alles op één lijn. De schrijver maakt duidelijk dat in zijn opinie het afscheid van de grootste van onze voormalige koloniën een waardiger monument verdient. Dit heldere en toegankelijk geschreven boek (helaas met matige kwaliteit foto’s) heeft ongeveer 240 literatuur referenties en een register van 13 pagina’s. Er is ook een meer volledige ‘wetenschappelijke’ uitgave (zie: www.altascontact.nl/afscheidvandekolonieën). Het is verplicht lezen voor ieder die de koloniale geschiedenis van Nederland ter harte gaat. Sterk aanbevolen. Tom Reijers [email protected] Afscheid van de Koloniën, John Jansen van Galen, 2013, Atlas Contact, ISBN 9789025435301, 606 pp. VoeksNieuws | nr. 2 - februari 2014

15

REGIONIEUWS

Regioactiviteiten 05 feb Wandelen Haarmühle 06 feb Wandelen Dordrecht 11 feb Regionale Ledenvergadering 11 feb Lezing ZKA 11 feb Regionale Ledenvergadering 12 feb Regionale Ledenvergadering 13 feb Regionale Ledenvergadering 19 feb Regionale Ledenvergadering 19 feb Bowlen 20 feb Lezing Tristan da Cunha 26 feb Dinerclub 27 feb Museumbezoek 05 mrt Lezing 11 mrt Regionale Ledenvergadering 11 mrt Lezing 11 mrt Regionale Ledenvergadering 11 mrt Presentatie Cretio 19 mrt Regionale Ledenvergadering 19 mrt Regionale Ledenvergadering

Twente Rijnmond Apeldoorn Arnhem Het Sticht Haarlem/Alkmaar Amsterdam Het Noorden Twente Den Haag Leiden Leiden Het Noorden Arnhem Apeldoorn Rijnmond Het Sticht Den Haag Twente

Uitgebreide informatie is te vinden op de regio websites!

Op dinsdag 11 maart zal stadsgids en monumentenkenner, de heer Hans Tulleners, een lezing houden over de monumenten aan de Singel in Amsterdam.

Terugblik kerstdiner

Amsterdam Website Secretariaat

Apeldoorn Website Secretariaat

Bankrekening Welzijnswerk

ZKA-consulent Activiteiten

www.voeks-apeldoorn.nl B.N. de Moel, Asselsestraat 303, 7312 CW Apeldoorn, tel. 055-3561825, [email protected] NL08 INGB 0003 6259 30 t..n.v. Voeks te Apeldoorn Mw. L.M.J. Hupkens-Jorna, tel. 055-5064498, [email protected] J. Hamer, tel. 0341-417178, [email protected] J. Oostervink, tel. 055-5223729, [email protected]

Regionale Ledenvergadering Onze regionale ledenvergadering zal worden gehouden op dinsdag 11 februari. Ditmaal op een ander adres: restaurant De Keet, Eperweg 55 te Heerde. Uiteraard zullen de bestuursleden verslag doen van het afgelopen jaar. Verder zal Jip Oostervink tijdens deze vergadering afscheid nemen als commissaris activiteiten, een functie die hij tien jaar met veel toewijding heeft vervuld. Tiny Muller, onze penningmeester, heeft zich bereid verklaard deze functie er tijdelijk bij te nemen. Als u zich voor de functie kandidaat wilt stellen, laat dit dan vóór aanvang van de vergadering aan de secretaris weten. Na de ledenvergadering volgt een gezamenlijke lunch, een Gelderse koffietafel, waarvoor u van harte bent uitgenodigd. Wilt u hieraan deelnemen, maak dan vóór 1 februari € 10,50 over op rekening van de penningmeester (zie colofon). Speciale dieetwensen graag vóór 1 februari doorgeven aan de secretaris. Na de lunch hebben we een bijzondere spreker. De heer Janwillem Bouma, directeur van het Shell Pensioenfonds, zal om 14 uur een presentatie geven over ons pensioen en zaken die daarmee samenhangen. Uiteraard zijn hierbij ook Voeksleden uit andere regio’s van harte welkom. Na de vergadering is er geen dinerclub. 16


www.voeksamsterdam.nl Wilma Whincup, Parelmoervlinder 1, 1113 KV Diemen, tel. 020-6959502, [email protected] Bankrekening NL51 ABNA 0431 2585 38 t.n.v. Voeks te Zunderdorp Welzijnswerk Henny Ham-Kokshoorn, tel. 020-4000631, [email protected] ZKA-consulent Frits Terweij, tel. 036-5319749, [email protected] Activiteiten Vacant

Regionale Ledenvergadering Hierbij nodigen we u uit aanwezig te zijn bij onze jaarlijkse ledenvergadering, op donderdag 13 februari, aanvang 10:30 uur in het Geertruidahuis, Dr. M.L. Kingstraat 2c, 1121 CP Landsmeer. Agendapunten: opening, notulen, jaarverslagen, bestuursverkiezing, bijdrage uit het Hoofdbestuur; sluiting rond 12:30 uur. Henny Ham-Kokshoorn zal na vele jaren haar functie van coördinator welzijnswerk neerleggen. Wilma Zwaag-Visser heeft zich kandidaat gesteld om haar op te volgen. Trijntje de Vries-Visser heeft zich kandidaat gesteld voor de functie van activiteitencoördinator. Het bestuur heeft Jan Snoeks bereid gevonden om de taak van voorzitter op zich te nemen. Heeft u ook interesse in het vervullen van deze functies geeft u zich dan zo snel mogelijk op bij het secretariaat. De stukken voor de vergadering kunnen vanaf ca. twee weken vóór de vergadering worden opgevraagd bij de secretaris en liggen dan ook bij de soos op donderdag. Ze worden eveneens naar de ons bekende e-mailadressen gestuurd. Op onze website kunt u de nodige informatie en de routebeschrijving vinden. We hopen ook dit jaar op een grote opkomst. Kennis en Ontwikkeling Hieronder een vervolg op de reactie van Frans Kint, die verschillende HOVO cursussen volgde. Helaas is niet zijn volledige commentaar in VN01 terecht gekomen.

REGIONIEUWS

Frans Kint schrijft verder: “Het zijn allemaal onderwerpen en interesses waar we vaak tijdens ons werkende leven reeds een sluimerende interesse voor voelden maar waarvoor we niet de tijd hadden om aan toe te geven. En zie, nu ben je gepensioneerd en gaat er een nieuwe wereld voor je open. Een voorbeeld: Er was een moment in de tijd, dat visachtige beestjes pootjes kregen, amfibieën werden en aan land kropen om zich vervolgens te ontwikkelen tot de oermens. Wist u dat deze ene zin miljoenen jaren evolutie behelst? Dan wil je toch weten hoe dat is gegaan en of dat allemaal vanzelf gekomen is; of dat er meer bij kwam kijken. Zelfstudie is een prachtige manier om onze sluimerende interesses tot leven te wekken. U weet toch hopelijk al dat wetenschappelijk is aangetoond dat het levendig houden van onze hersenen en aan het werk zijn meehelpt aan ons welbevinden? Het maakt niet uit waar uw interesse naar uit gaat, het maakt wel uit of ook voor u een nieuwe wereld open zal gaan. Hoe vaak betrapt een mens zich er niet op dat hij denkt, “Daar zou ik best wel meer van willen weten”. Daarna zakt die wens weer weg, omdat de drempel vaak te hoog is om weer te gaan studeren. En juist dat is ontzettend jammer. Daarom willen wij als Voeks u daarbij helpen. HOVO-Amsterdam geeft colleges en cursussen op allerlei gebied, toegespitst op gepensioneerden. Het fijne ervan is dat je geen voorkennis hoeft te hebben. Denkt u na het lezen van dit stukje, “Laat ik de stoute schoenen maar eens aantrekken en kijken wat dit alles voor mij kan betekenen?” Neem dan contact op met de coördinator van “Kennis en Ontwikkeling” Frans Kint (020-6331553 of mail naar [email protected]) Dan gaan we samen kijken hoe we uw honger naar kennis op de juiste manier kunnen stillen en inpassen in onze afdeling “Kennis en Kunde”. Zie ook www.hovoamsterdam.nl en www.vestasterrenwacht.nl

Petra, een wonder in de woestijn Bezoek op donderdag 27 februari om 15 uur, Museum van Oudheden in Leiden. Zie voor meer informatie VN01. Dinerclub De dinerclub gaat woensdag 26 februari weer naar “Upstairs”. Dat is de bovenetage van “de Gouden Leeuw” (lift aanwezig), Veurseweg 180, 2252AG Voorschoten. Aankomst vanaf 18 uur, aan tafel 18:30. Voor een ontvangst met een glas Prosecco, amuses, een driegangen menu met huiswijn of frisdrank en ter afsluiting koffie met friandises betalen leden € 42 en introducees € 52. Uw gastheer is Fred Geiger tel. 071-5174184. Aanmelden door betaling aan de penningmeester (zie colofon) met vermelding van “diner februari”. Concertkamer Zondag 9 februari, 15:30 uur, Kruispunt, Voorschoten. Birthe Blom viool en Thomas Beijer piano. Aanmelden voor deelname door betaling van € 12,80 (niet leden € 16,00) aan de penningmeester (zie colofon) met vermelding van “concert februari”. Impressie van het bezoek aan Corpus Op woensdag 11 december hebben leden van de regio Leiden een bezoek gebracht aan Corpus in Oegstgeest. Corpus is een tentoonstelling waar het inwendige van de mens beleefd kan worden door “in het menselijke lichaam rond te wandelen”. We hebben het hele menselijke lichaam bezocht, met moderne hulpmiddelen. Via korte video’s op grote schermen en spectaculaire 3D visualisaties reisden we mee met bloedlichaampjes door de slagaderen, door bloedvaatjes van hart naar longen, terug naar de andere hartkamer en vandaar verder door het lichaam. Ook de spijsvertering kwam aan de beurt waarbij een bruine boterham met kaas eerst in de mond aan stukken gemalen werd en dan verder verwerkt in de maag en de dunne en dikke darm. Het aantal bacteriën dat - ongevraagd - meehielp kan ik beter onvermeld laten.

Leiden Website Secretariaat

Bankrekening Welzijnswerk


www.voeks-leiden.nl L.A. Bijl, ’t Lange Rack 9, 2162XX Lisse, tel. 0252-418296, [email protected] NL52 ABNA 0426 3009 47 t.n.v. Voeks te Leiderdorp Mw. L. de Graaf-Wijsman, tel. 0252-216139, [email protected] P. Zipp, tel. 071-4025138, [email protected] R. Le Grand, tel. 06-44239515, [email protected]

Regionale Ledenvergadering Voeks leden in de Regio Leiden worden bij dezen nogmaals herinnerd aan de regionale Ledenvergadering, die zal plaatsvinden op woensdag 29 januari in de Kapelzaal van het Gemeentecentrum in Oegstgeest, Lijtweg 9, aanvang 13:30 uur. Meer informatie is te vinden in de vorige editie van Voeksnieuws. De relevante jaarstukken staan op de regionale website (zie colofon).

Overweldigd door de gedachte wat een wonder het is dat het systeem in de meeste gevallen goed draait, besefte ik dat de meeste grote projecten die wij mensen ondernemen, maar met moeite tot een goed einde gebracht worden. Misschien lukt het een zaadje om de eicel te bevruchten omdat het, zoals getoond, uiterst slim moet zijn om de wedloop met miljoenen concurrenten te kunnen winnen. VoeksNieuws | nr. 2 - februari 2014

17

REGIONIEUWS

Na de rondreis konden nog allerlei quizzen gemaakt worden waarin we vernamen dat onze hersenen tijdens onze slaap actiever zijn dan wanneer we wakker zijn. Ik vermoedde dat al wanneer ik collega’s na de lunch bezig zag maar dat vermoeden is dus ook wetenschappelijk vastgesteld. Ook leerde ik van de quiz waarom spreken zilver en zwijgen goud is. Als we spreken gebruiken we 100 van onze 640 spieren terwijl we als we zwijgen alleen de hartspier gebruiken; als we tenminste geen grote ogen opzetten. Ik zou een “trivial pursuit” spel kunnen samenstellen van alles wat ik gezien en gehoord heb. Het bezoek was bijzonder leerzaam - en nog leuk ook.

Arnhem Website Secretariaat

www.voeksarnhem.nl W. van Seters, Schependomlaan 14, 6542 RM Nijmegen, tel. 024-3770765, [email protected] Bankrekening NL81 INGB 0001 0219 12 t.n.v. Voeks regio Arnhem, Doorwerth Welzijnswerk J. Startman, tel. 0316-264256, [email protected] ZKA-consulent T. van Seters, tel. 024-3770765, [email protected] Activiteiten Mw. T. Müller-Evers, tel.026-3643663, [email protected]

Lezing Op dinsdag 11 februari verzorgt dhr. Peter Spaans van Zilveren Kruis Achmea een lezing over het seniorenbeleid in de zorgverzekering. De lezing vindt plaats in de Herenboerderij de Hucht, Stationsstraat 24, Elst. Aanvang 15 uur. Na afloop is gelegenheid om samen te dineren in de vernieuwde Brasserie BinX (op het terrein van de Hucht). Er wordt een tweegangendiner geserveerd met als afsluiting een kopje koffie. Als u wilt deelnemen, dient u € 23 over te maken op de rekening van de penningmeester. Regionale Ledenvergadering Dinsdag 11 maart, aanvang 15 uur, regionale ledenvergadering in de Herenboerderij de Hucht. De agenda is als volgt: Opening, notulen 2013, jaarverslagen 2013, kascommissie en décharge penningmeester, verkiezing en herbenoeming bestuursleden, programma 2014 en sluiting. Het bestuur stelt voor om de heer Jan Startman voor een periode van drie jaar als coördinator Welzijn te benoemen. Verder stellen we voor om de voorzitter en secretaris te herbenoemen, volgens de statuten voor een laatste periode van drie jaar. Tegenkandidaten kunnen zich tot één week voor de vergadering


melden bij het secretariaat. Na afloop gaan we samen een aperitief drinken gevolgd door een driegangen diner. Wilt u aan het diner deelnemen dan dient u € 26 over te maken op de rekening van de penningmeester. Wilt u bij betaling vermelden of u vis of vlees als hoofdgerecht wilt? Wij hopen wederom op een grote opkomst. De jaarverslagen kunnen van tevoren schriftelijk bij de secretaris worden aangevraagd. Deze zullen elektronisch worden verstuurd. Gaarne uw e-mail adres opgeven bij de aanvraag. Bowlen Er wordt door een aantal Voeksleden elke maand gebowld in Arnhem-Noord aan de Schelmseweg, tel. 026-3529550. In het vorige Voeksnieuws stonden verkeerde speeldagen. De eerstvolgende zijn: 4 en 18 feb, 4 en 18 mrt,1,19 en 29 apr en 15 mei. Speeltijd is van 10-12 uur. In juni en juli wordt er niet gespeeld. Nadere inlichtingen bij de heer Krahmer, tel. 0317-357309 (bij verhindering ’s ochtends afbellen).

Haarlem/Alkmaar Website Secretariaat

Bankrekening

Welzijnswerk


www.voekshaarlemalkmaar.nl W.J. van Beest, Madelievenlaan 19, 2111 ZJ Aerdenhout, tel. 023-5245855, [email protected] NL63 ABNA 0561 5013 86 t.n.v. Voeks HaarlemAlkmaar te Heemstede Mw. W. van Beest–Feijen, tel. 023-5245855, [email protected] M. Visser, tel. 072-5124545, [email protected] P. Versluis, tel. 06-28154190, [email protected]

Regionale Ledenvergadering Het bestuur van de regio Haarlem/Alkmaar nodigt u uit voor de regionale ledenvergadering op woensdag 12 februari. De vergadering vindt plaats in restaurant Johanna’s Hof aan de Zeeweg te Castricum aan Zee, tel. 0251-652486. Ontvangst vanaf 10 uur, aanvang vergadering 10:30 uur, pauze om 12 uur, lunch om 13 uur en de lezing van 14 tot 16 uur. Vergadering en lezing kunnen gescheiden worden bijgewoond. Agenda: Opening, vaststellen agenda, mededelingen, notulen vorige vergadering, jaarverslagen van de secretaris, penningmeester, coördinator welzijnswerk, commissaris activiteiten en de kascommissie, décharge penningmeester, verkiezing kascommissie, décharge bestuur, verkiezing coördinator welzijnswerk, rondvraag, sluiting. Aanvullende agendapunten kunnen tot 10:30 uur bij de secretaris worden aangemeld. De vergaderbescheiden van de vorige RLV op 20 februari 2013, de agenda en verslagen over 2013 zijn via een e-mail of telefoontje na 4 februari bij de secretaris op te vragen. Deze documenten kunnen ook ingezien worden op onze website (zie colofon). De lezing zal deze keer worden verzorgd door een consulente van Cretio. Het onderwerp is “Het LevensDossier”, een naslagwerk voor nabestaanden bij het afwikkelen van nalatenschap. Het is een onderwerp dat u misschien het liefst voor u uit zou willen schuiven maar ook bij leven zult u er plezier van hebben en op een zeker moment krijgen wij er allemaal mee te maken. Bovendien heeft het dossier, doordat zaken die met elkaar samenhangen in kaart zijn

18


REGIONIEUWS

gebracht, een belangrijke signaleerfunctie. Een notaris, estate of financial planner, kan daardoor bijvoorbeeld uit uw dossier opmaken of er nog te behalen (fiscale) voordelen zijn. Het belooft een interessante lezing te worden. Indien u gebruik wilt maken van de lunch dan dient u vóór 1 februari € 22 over te maken op de rekening van de penningmeester (zie colofon). Als u wilt carpoolen laat het de secretaris of de commissaris activiteiten even weten, zij zullen dan regelen dat u mee kunt rijden.


Hoe was het bezoek aan de Raad van State? Op het moment dat wij dit schrijven moet het bezoek nog plaatsvinden, maar wij kunnen u reeds melden dat er zoveel belangstelling is, dat wij velen hebben moeten teleurstellen. Gelukkig mochten we met twee groepen van twintig komen, maar ondanks dat zijn er heel wat e-mails beantwoord met: “Helaas moeten wij u berichten dat...“ Mogelijk maken wij later, als dit bezoek goed bevallen is, nog eens een dergelijke afspraak. Media-Computerclub De reguliere clubbijeenkomsten vinden plaats op de tweede donderdag van de maand in het paviljoen “Te Werve” in Rijswijk (aanvang 13:30 uur). Daarnaast houden we in het winterseizoen ook enkele bijeenkomsten op de vierde donderdag van de maand; om specifieke onderwerpen te bespreken, zoals bijvoorbeeld het maken van een diapresentatie met geluid. Iedereen is welkom om met onze clubactiviteiten kennis te maken. Contact [email protected]

Rijnmond Website Secretariaat

Den Haag Website Secretariaat

www.voeks-regio-denhaag.nl A.W.J. de Groen, Gen.Eisenhowerplein 186, 2284XW, Rijswijk-ZH, tel. 070-3943918, [email protected] Bankrekening NL74 INGB 0003 4916 58 t.n.v. Voeks te Den Haag Welzijnswerk L. Tan, tel. 070-2164916, 06-12285125, [email protected] ZKA-consulent F.M. van der Veen, tel. 070-3687168, [email protected] Activiteiten N.J. van Soldt, tel. 015-2575237, [email protected]

Regionale Ledenvergadering Het bestuur nodigt u uit om deel te nemen aan de regionale ledenvergadering op woensdag 19 maart vanaf 10:30 uur in de benedenzaal van Paviljoen Te Werve, Huys de Wervelaan 110, 2283 TB Rijswijk. Zie voor agenda en verdere informatie het volgende Voeksnummer.

www.voeksrijnmond.nl W.A. Meijnen, Terborchdreef 10, 3262 NB Oud- Beijerland, tel. 0186-615905, [email protected] Bankrekening NL90 INGB 0000 3201 49 t.n.v. Voeks regio Rotterdam te Hellevoetsluis Welzijnswerk Mw. H.E. Doorneveld-Letterman, tel. 078-6762010, [email protected] ZKA-consulent Mw. W.A. Vogelaar, tel. 0186-617760, [email protected] Activiteiten Mw. G. Burger-Volker, tel. 078-6733993, [email protected] P. Groen, tel. 06-46717731, [email protected]

Regionale Ledenvergadering Op dinsdag 11 maart houdt de Voeks Regio Rijnmond haar jaarlijkse ledenvergadering in De Polderpoort, Watersportweg 11, 3138 HD Vlaardingen. De vergadering begint om 10:30 uur (inloop vanaf 10 uur). Na afloop biedt het bestuur de deelnemers een eenvoudige lunch aan en vervolgens houdt dhr. F.M. van den Akker een lezing over 200 jaar Koninkrijk.

Terugblik middachten

Reizen over de Zuid-Atlantische Oceaan Op donderdag 20 februari zal Tom Reijers op Te Werve, Huys de Wervelaan 110 in Rijswijk, een voordracht houden over het bovenstaande onderwerp, met inbegrip van een samenvatting van de geschiedenis en de betekenis voor Nederland van het eiland Tristan da Cunha. Zie voor meer informatie VN01. Computercursus Onze computerlessen zijn op 15 januari begonnen en gaan duren tot 5 maart. Als u het voornemen had om in 2014 aan een cursus mee te doen, dan kan dat nog in oktober. Wij kunnen maximaal drie klassen van acht cursisten hebben. Wij hebben zowel een programma voor beginners als voor gevorderden. Informatie vragen kan via e-mail [email protected] of per telefoon 015-2575237. VoeksNieuws | nr. 2 - februari 2014

19

REGIONIEUWS

Stadswandeling Dordrecht Op donderdag 6 februari lopen we, onder leiding van Hans en Gerda Burger, de stadswandeling in Dordrecht. Natuurlijk hopen we op mooi weer, maar na Brielle zijn we wel wat gewend. Wij hopen dat wij opnieuw veel leden en hun introducees kunnen motiveren om aan deze wandeling deel te nemen. Over de verzamelplaats en tijd zullen wij u nog nader informeren via onze website (www.voeksrijnmond.nl). Meldt u zich van tevoren aan bij Gerda Burger of Piet Groen (zie colofon). Besluit u te elfder ure na aanmelding om niet mee te lopen, laat het dan ook even weten zodat we niet tevergeefs op u hoeven te wachten. Zoals gebruikelijk is het kopje koffie voor rekening van het bestuur! Over de verzamelplaats en tijd zullen wij u nog nader informeren via onze website (www.voeksrijnmond.nl). Meldt u zich van tevoren aan bij Gerda Burger of Piet Groen (zie colofon). Besluit u te elfder ure na aanmelding om niet mee te lopen, laat het dan ook even weten zodat we niet tevergeefs op u hoeven te wachten. Zoals gebruikelijk is het kopje koffie voor rekening van het bestuur!


Het Noorden Website Secretariaat

Leden Adm.

Bankrekening

Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voekshetnoorden.nl Wim Huizing, Bremstraat 233, 9404 Assen, tel. 0592-310932, [email protected] Mw. G. van Rossum, tel. 0524-532162, [email protected] NL36 RABO 0131 7956 35 t.n.v. Voeks regio Het Noorden te Borger Mw. M.J. van Os, [email protected] Ton Vas, tel. 0592-346208, [email protected] Art Timmer, tel. 0592-331800, [email protected]

Regionale ledenvergadering Het bestuur nodigt haar leden/partners nogmaals uit om op woensdag 19 februari de jaarlijkse Ledenvergadering bij te wonen in de gehoorzaal van de NAM in Assen. Aanvang 14 uur. De volledige agenda en aanvullende informatie kunt u vinden in het Voeksnieuws van januari en op de website. Varen met de Jan Plezier De datum voor de boottocht met de Jan Plezier is 24 april 2014 en we vertrekken vanuit Hoogezand. Noteer de datum alvast in uw agenda. In een volgend Voeksnieuws komen we hierop terug. 20


Lezing Cretio en Vier het Leven Op woensdag 5 maart, aanvang 14 uur heeft het bestuur twee lezingen georganiseerd in Restaurant Hofsteenge, Hoofdstraat 11, 9444 PA Grolloo. Vóór de pauze spreekt Rinette de Jong van Cretio “Over nalatenschappen en wat daar zoal bij komt kijken”. Na de pauze zal Monique Bodegom een presentatie geven over het werk van de Stichting Vier het Leven. Zie voor meer informatie het Voeksnieuws van januari. U kunt deze lezingen bijwonen door u vóór 1 maart op te geven bij Wim Huizing (zie colofon).

Het Sticht Website Secretariaat

www.voekshetsticht.nl W.G. Reman, Flits 14, 1231 SN Loosdrecht, tel. 035-5823161, [email protected] Bankrekening NL19 INGB 0000 5021 38 t.n.v. Voeks regio Het Sticht te Huizen Welzijnswerk J. van Berkel, tel. 06-53841190, [email protected] ZKA-consulent J.H. Eekhof, tel. 0348-423015, [email protected] Activiteiten H.H. Holsboer, tel. 035-6916872, [email protected]

Komende activiteiten Op dinsdag 11 februari vindt de regionale Ledenvergadering plaats in Champ’Aubert, Boterbloem 1 te Driebergen, aanvang 11 uur. De agenda is als volgt: opening en ingekomen informatie, verslag van de RLV regio Het Sticht, gehouden op 19 februari 2013, algemeen jaar-verslag over 2013, financieel jaarverslag 2013, verslag van de kascommissie, décharge van het bestuur voor het gevoerde beleid, begroting 2014, benoeming kascommissie voor het jaar 2014, bestuursverkiezing, wat verder ter tafel komt, rondvraag en sluiting. Ten aanzien van agendapunt bestuursverkiezing: volgens rooster treden af de heren J. Eekhof , H. Schadenberg en H.H. Holsboer. De heren Eekhof en Schadenberg zijn herkiesbaar en hebben aangegeven beschikbaar te zijn. De heer Holsboer stelt zich niet herkiesbaar. Het bestuur stelt voor in zijn plaats de heer E.J. (Evert) Pater te benoemen en de heren Eekhof en Schadenberg te herbenoemen. De nodige stukken zullen een half uur vóór de vergadering ter beschikking liggen. Diegenen die de stukken eerder per e-mail wensen te ontvangen kunnen die aanvragen bij de secretaris. De agenda en het jaarverslag zullen ook via de website van de regio beschikbaar zijn. Voor deelname aan


REGIONIEUWS


de vergadering is aanmelding niet nodig. Aansluitend op de vergadering zal een lunch worden geserveerd, waarvoor u zich wel dient aan te melden, uiterlijk 4 februari bij Hans Holsboer (zie colofon). Kosten lunch: € 18 voor regioleden en partners, € 22,50 voor niet-leden. Het verschuldigde bedrag dient overgemaakt te worden op de rekening van de penningmeester (zie colofon). Na de lunch zal een korte presentatie worden gegeven door ons regio lid Fred Nijkerk. Onderwerp: “3000 jaar tennis”.

In de moderne ruime zaal kunnen de supporters het geheel goed aanschouwen. Vanaf 15:30 uur worden wij verwend met een koud/warm buffet en, als afsluiting, een ijsbuffet. Al met al zeker de moeite waard om u op te geven. Wij hopen op een grote opkomst, zeker met deze zeer mooie locatie. U kunt zich melden tot 6 februari bij Hans Freiboth, tel. 0546-492944 of [email protected]. Het Wapen van Delden is gelegen aan de Langestraat 242, 7491 AN Delden (tel. 074-3761355). De kosten voor Voeksleden zijn € 27 p.p. en voor niet-Voeksleden € 33 p.p. Dit bedrag kunt u overmaken op de rekening van de penningmeester (zie colofon). Wandelen Of het woensdag 5 februari tot een wandeling komt is afhankelijk van de weersomstandigheden. Maar we zien u graag rond een uur of tien bij de Haarmühle waar Luuk en Benty Feunekes een en ander geregeld hebben. Adres: Besslinghook 57, 48683 Ahaus, Duitsland (tel: +49-2567 93190). Voor vragen of een routebeschrijving kunt u terecht bij de coördinator wandelingen Ursel Kriekjes, tel. 0543-531248 of per e-mail: [email protected]

Haarmuhle

De volgende activiteit betreft een presentatie door een medewerker van Cretio. Die zal plaatsvinden in Champ’Aubert op dinsdag 11 maart, aanvang 13:30 uur. Nadere gegevens in het volgende nummer van Voeksnieuws. Regionale Ledenvergadering De Algemene Jaarvergadering regio Twente vindt plaats op woensdag 19 maart. Wim te Kiefte treedt reglementair af als secretaris en is niet herkiesbaar. Het bestuur wil een nieuwe

Twente Website Secretariaat

Bankrekening

Welzijnswerk


www.voekstwente.nl J.W. te Kiefte, An der Muest 2, D-48455 Bad Bentheim, tel. 00-49- 5922 6236, [email protected] NL62 ABNA 0549 0097 44 t.n.v. Voeks regio Twente te Hengelo Mw.B.Feunekes-Spruijt, tel. 053-4614598, [email protected] J.Sizoo, tel. 053-4365398, [email protected] H.Freiboth, tel. 0546-492944, [email protected]

secretaris voorstellen. U kunt tegenkandidaten voor deze functie uiterlijk veertien dagen voor de vergadering melden. De aanmelding dient vergezeld te gaan van tenminste tien handtekeningen van leden. Verdere informatie volgt in het komende Voeksnieuws. Bowlen Op woensdag 19 februari hebben wij onze jaarlijkse bowlingmiddag. Vorig jaar hebben we fijn en gezellig gebowld bij het Wapen van Delden. Daarom hebben wij weer voor dezelfde locatie gekozen. (www.hoteldelden.nl). De vier banen die wij ter beschikking hebben zijn volledig automatisch. Graag ontvangen wij u om 14 uur waarna we van 14:30-15:30 uur gaan bowlen.

Het Zuiden Website Secretariaat

www.voeksregiozuid.nl A.A.M. Sanders, Kapucijnenhof 66, 4904 RB Oosterhout, tel. 0162-433253, [email protected] Bankrekening NL93 INGB 0003 3074 04 t.n.v. Voeks regio Het Zuiden te Oosterhout (NB) Welzijnswerk A.H. Don, Hoge Vaartkant 128 4873LL Etten-Leur, tel. 076- 5018065 of 06-24396021, [email protected] ZKA-consulenten Brabant & Limburg: J. van Beusekom, tel. 076-5218259, [email protected], Zeeland & Limburg: L. van Zon, tel. 0113-270144, [email protected] Activiteiten (Vacant)

Bijeenkomsten Goes: Iedere tweede dinsdag van de maand sociëteit in Hotel Terminus Stationsplein 1 in Goes, vanaf 10 uur. Zevenbergen: Sociëteit iedere eerste woensdag van de maand van 10 tot 12 uur in Hotel Van der Hooft. Welzijnswerk Albert Don is nog steeds op zoek naar een welzijnswerker voor de regio Noord Limburg. Hij wacht met belangstelling op uw telefoontje (06-24396021). VoeksNieuws | nr. 2 - februari 2014

21

PERSONALIA De volgende leden heten wij welkom: Mw. F. Bos-van Putten, Lage Giessen 36, 4223 SH Hoornaar A.J.M. Breed, Bevrijdingstraat 13, 1318 AN Almere, ex SRTCA Mw. J. Crielaard-Toet, Boslaan 79, 2912 PA Nieuwerkerk aan den IJssel Mw. J.M. van Dissel-Witkam, Koraallaan 30, 2992 GX Barendrecht C.A. van Dorp, Wezel 10, 3225 RE Hellevoetsluis, ex SNR Mw. C.H. Ederveen-de Haas, Gorinchemstraat 50 6-17, 6843 KS Arnhem J.J. van den Engel, Nieuwe Haven 139a, 3117 AA Schiedam, ex SNR M.P.G. Gabriels, Sportstraat 67, 4708 AR Roosendaal, ex SNC Moerdijk J.I. Geijsel, Stuurmankade 316, 1019 WE Amsterdam, ex SIPM T.J. Gerritsen, Poseidon 14, 3225 TH Hellevoetsluis, ex SNR F. van der Grein, De Bogerd 9, 4233 GN Ameide, ex SNV B.A.C. van der Ham, Hogeland 28, 2264 JZ Leidschendam, ex SIPM

Mw. W.F.C. Helleman-Toxopeus, van Maudricstraat 2, 2597 PP Den Haag Mw. S.K.M. Hendriks-Vernersson, Lövöhällans väg 11, S-91335, Holmsund, Zweden, ex SI Mw. M. Hendriksen, Sportlaan 37, 7691 BK Bergentheim A. Hoek, Hinder 11, 3232 HC Brielle, ex SNR I. Holleman, Voorstraat 14, 3251 BD Stellendam, ex SNR Mw. H.M.A. de Koning-van Rooij, Sniederslaan 11D, 5531 EG Bladel Mw. A.E.A. Kuipers-Ikink, Cato Elderinklaan 20, 7576 EA Oldenzaal M.C. Kramer, Haydnlaan 57, 1817 GP Alkmaar Mw. B.A. van Leijen-Heuvelhorst, Zwaluw 1, 3191 GM Hoogvliet Mw. H.B. Link-de Ruijter, Aletta Jacobsstraat 64, 2286 BP Rijswijk Mw. C.A.M van Lith-van den Boom, Witte Spaanstraat 19, 3062 XL Rotterdam, ex SN

Mw. M. Louwaars-Kerklaan, Mendelssohnlaan 49, 9402 RX Assen D. Post, Sonderdankstraat 1A, 2596 SB Den Haag, ex SGS Mw. G. Roosenburg-Tap, van Leeuwenhoeklaan 358, 4708 BE Roosendaal W. Rozenboom, Oude Vlissingseweg 9, 4336 AA Middelburg, ex SIPM T.J. van der Sar, Maria Rutgersstraat 20, 3141 XS Maassluis, ex SGSI A. van der Scheer, Rietgorsmeen 73, 3844 ZM Harderwijk, ex KSLA J.H. Timmermans, Crayenestersingel 45, 2101 AP Heemstede, ex SGSI Mw. S. Weijand-Fennema, Papelaan 23, 2252 ED Voorschoten C.M.M. Witteman, Kloosterwei 103, 2361 XH Warmond, ex SITI E.E. Wolff, Zijdeweg 27, 2244 BD Wassenaar, ex SIPM Mw. G.H. Yong, 2 Persiaran Hampshire, A-33-2 Panorama, 50450 Kuala Lumpur, Maleisië, ex India

Met leedwezen geven wij kennis van het overlijden van onze leden: G. van Arkelen, ex SNR, 7/12, 97 jr; Corr.adr. Nassauweg 162, 3314 JR Dordrecht J.B. van Bergen, ex Billiton, 1/12, 71 jr; Noordeinde 16 44, 6901 EB Zevenaar J.G.M. Blaauwgeers, ex NAM, 26/12, 64 jr; Goudenregen 17, 7742 RN Coevorden Mw. J.M. Brons-Degeling, (SNR), 11/12, 90 jr; Rozenbergswijk 15, 8411 KN Jubbega Mw. C.H. van der Burg-van Willigen, (KSEPL), 15/12, 88 jr; Rembrandtstraat 29, 2612 XL Delft J.G. Camphuis, ex KSLA, 6/12, 90 jr; Prof. Mr. P.J. Oudlaan 1, 1444 HT Purmerend Mw. A.M. ten Cate-Leijds, (Indonesië), 6/12, 91 jr; Sterkenburg 190, 5653 NK Eindhoven D.J. van der Deyl, ex SIPM, 4/12, 85 jr; Laan van Nieuw-Oost-Indië 106 B, 2593 BZ Den Haag H.C.G. van Eck, ex SNR, 28/11, 86 jr; Corr.adr. Rio Grandestraat 67, 3207 NJ Spijkenisse Mw. T. Elzinga, ex SNV, 1/12, 89 jr; Klaverweide 54, 2272 BV Voorburg 22


J. Evers, ex SNR, 26/11, 90 jr; Arij Koplaan 33, 3132 AA Vlaardingen H.S. van Geel, ex SNC Moerdijk, 24/11, 93 jr; Wouwseweg 21, 4703 BL Roosendaal Mw. A.J. Gelderblom-Breekveldt, (UK), 28/11, 83 jr; Jan Schotanuswei 102, 8567 HH Oudemirdum B.A. Grashof, ex Shell Tankers, 17/12, 84 jr; Oostwal 9 Apt. 2, 7571 CR Oldenzaal T.J.M. Grooten, ex SNR, 6/12, 89 jr; Sint Catharinaplein 25, 4611 TV Bergen op Zoom Mw. A.C. Hagens-de Vries, (SIPM), 13/12, 83 jr; Veenbesstraat 552, 3765 BR Soest Mw. A.F. van Harten-Berendsen, (NAM), 16/12, 90 jr; Zonnedauw 10, 7841 GR Sleen W. Hartog, ex SNR, 14/12, 69 jr; Rotterdamsedijk 252 B, 3112 BR Schiedam J. Herweijer, ex SIPM, 28/11, 93 jr; Ruysdaellaan 12 27, 3712 AT Huis ter Heide Mw. J.P. van den Heuvel-Looijen, (SNR), 14/12, 90 jr; Mathenesserlaan 500, 3023 HL Rotterdam

Mw. G. Hiemstra-van der Veen, (SNR), 2/12, 83 jr; Corr.adr. De Anjen 119, 8918 LL Leeuwarden F.B.J. Holleman, ex SNR, 23/11, 88 jr; Lienaertsstraat 159, 6164 GH Geleen Mw. C.M. Holstegge-van Velzen, (NAM), 12/12, 89 jr; Corr.adr. Arentsburg 84, 3328 TC Dordrecht J. Huizing, ex SIPM, 12/12, 85 jr; Bezuidenhoutseweg 176, 2594 BP Den Haag P. de Jong, ex KSLA, 24/11, 87 jr; Corr.adr. Bolwerk 51, 1383 EP Weesp H.J. Jonkers, ex NAM, 5/12, 92 jr; Oude Gracht 13, 7741 ED Coevorden M. Kleijn, ex SNR, 13/12, 89 jr; Corr.adr. Postbus 5340, 3008 AH Rotterdam L.A.J. Klinkenberg, ex SICM, 14/12, 81 jr; Hockerkade 22, 2104 AW Heemstede D.F. Köhler, ex KSEPL, 18/12, 84 jr; Eiklaan 25, 2282 AS Rijswijk H. Koekkoek, ex SNR, 1/12, 81 jr; Meesterstraat 36, 1315 GT Almere Mw. C.J.E. Kok-van der Hurk, (KSEPL), 20/12, 87 jr; Generaal Spoorlaan 62 F597, 2285 CH Rijswijk

PERSONALIA

G. Krol, ex NAM, 24/11, 79 jr; Korreweg 27, 9714 AA Groningen P.F.J. Lancee-de Haan, ex NAM, 22/12, 64 jr; Middendrift 2, 9307 TB Steenbergen L.P. Legierse, ex SNR, 21/11, 89 jr; Jan van Arkelstraat 19, 3132 VL Vlaardingen K. Liemborg, ex SNR, 22/11, 83 jr; Corr.adr. Achlumerdijk 2, 8862 AJ Harlingen Mw. C.B. van Maastrigt-Jumelet, (Shell Tankers), 26/11, 95 jr; Voorberghlaan 35 B.1.08, 3123 AX Schiedam Mw. H. Mantel-van Leeuwen, (Shell Tankers), 4/12, 79 jr; Oudergaarde 1 121, 1241 AX Kortenhoef Mw. M.C. Noorduijn-Denninghoff Stelling, (SNR), 18/11, 93 jr; Goetlijfstraat 128, 2596 RM Den Haag Mw. A. Oelderik-Toonen, (KSLA), 17/12, 79 jr; Lange Heul 32, 1403 NL Bussum A. van Oosten, ex SNV, 2/12, 85 jr; Prunuspark 2, 8024 BB Zwolle H. van Oostende, ex SNR, 22/12, 89 jr; Sint Liduinahof 28, 3117 AH Schiedam

Mw. A.A. den Otter-Riegman, (SNR), 23/12, 88 jr; Corr.adr. Debussystraat 8, 3223 TE Hellevoetsluis A.J. van Peer, ex SN, 18/12, 82 jr; Muurbloemweg 101, 2555 ND Den Haag K.H. Pohl, ex SIPM, 19/10, 84 jr; Am Tannenberg 10A, 21218 Seevetal, Duitsland B. van Rossum, ex SIPM, 10/12, 86 jr; 378 Impasse du Petit Lac, Quartier du Moulin d’Eaux, 83230 Bormes les Mimosas, Frankrijk P. Ruedisulj, ex SIPM, 18/12, 90 jr; Broekweg 1, 3956 NE Leersum R.L. Schaad, ex SNR, 21/11, 75 jr; Ranonkelstraat 339, 2565 BG Den Haag H. Sierat, ex Shell Tankers, 5/12, 84 jr; Sir Winston Churchilllaan 893, 2286 AA Rijswijk Mw. E.A. Snaauw-Cramer, (NAM), 4/12, 91 jr; Corr.adr. Bessie Smithrode 38, 2717 AJ Zoetermeer Mw. C.W.J. Stapel-Reijnders, (SIPM), 21/12, 100 jr; Corr.adr. Lage Naarderweg 81, 1217 GN Hilversum Mw. G.H. Veldkamp-Weert, (SIPM), 15/12, 99 jr; Eikendonck 111, 5261 BN Vught

L.J.J. Verplanke, ex SNR, 11/12, 78 jr; Wetering 36, 3224 HD Hellevoetsluis F. Vijfhuizen, ex SNR, 20/11, 86 jr; Corr.adr. Sportlaan 63, 3135 GS Vlaardingen Mw. S. Vreeken-Bongers, (Venezuela), 8/11, 90 jr; Corr.adr. 225 Cormorant Crescent, Salt Spring Island, British Columbia V8K 1G8, Canada Mw. P.H. Wanders-van Doorn, (Qatar), 7/12, 90 jr; Corr.adr. Deventerschans 61, 3432 CR Nieuwegein R.J.A. Werkema, ex SIPM, 27/11, 96 jr; Grundellaan 38, 7552 ED Hengelo Mw. T. Westerdijk-Huizer, (SNR), 23/11, 93 jr; Soendalaan 2, 3131 LV Vlaardingen Mw. H. Wildeboer-Noord, (SNV), 1/12, 86 jr; Dilgtweg 3, 9751 ND Haren

Mw. A. de Kreij-Rietveld, 30/11, 87 jr; echtgenote van J. de Kreij (SIPM), Pinksterbloem 13 E, 7322 GS Apeldoorn Mw. J.A. Muris-Dits, 5/12, 86 jr; echtgenote van L.J. Muris (SNR), Klaasje Zevensterstraat 356, 3193 TW Rotterdam Mw. J. Schutt-Janssen, 18/12, 84 jr; echtgenote van C.M. Schutt (SNR), Billitonflat 61, 3131 LB Vlaardingen

Mw. A.L. Vermin-Akkermans, 27/11, 78 jr; echtgenote van W.J. Vermin (SIPM), Traviatastraat 88, 2555 VH Den Haag

Familieberichten: Mw. J. van der Burgh-de Rooij, 13/12, 80 jr; echtgenote van H.R. van der Burgh (SNV), Burgemeester van Gentsingel 16, 2636 BX Schipluiden Mw. M.C. Kattenburg SchülerVersteegh, 30/11, 73 jr; echtgenote van R.A. Kattenburg Schüler ( Shell Tankers), Christofoor 12, 5271 JN Sint Michielsgestel

Nagekomen familiebericht Tot onze spijt melden wij nu pas het overlijden van P. van Leeuwen, 16/08, 52 jr; echtgenoot van M. van Leeuwen-Groenenboom (SNR), Landheer 43, 3171 DC Poortugaal


23

VOEKSKRONKEL 46

Beste Kronkelkrakers, De afbeelding bij Kronkel 45 was de flierefluiter van 41 horizontaal. Ook hier weer een (griezelig) plaatje dat betrekking heeft op één van de gevraagde woorden in deze kronkel. P.J. Visser Sparrendal 552 3142 LR MAASSLUIS [email protected]

De oplossing van Kronkel 45 luidt: Horizontaal: 13 Rechterhanden; 14 Andermaal; 16 Eethuisje; 17 Edelgesteente; 18 Nekstuk; 21 Eenheid; 25 Melkweg; 28 Matroos; 32 Rendierjagers; 37 Diepblauw; 40 Adelstand; 41 Flierefluiter. Verticaal: 1 Arbeidsbureau; 2 Achten; 3 Struik; 4 Iris; 5 Rage; 6 Adrem; 7 Angel; 8 Galgje; 9 Edison; 10 Groene; 11 Baan; 12 Ellebogenwerk; 19 Ene; 20 Sik; 22 ETA; 23 Hor; 24 Ido; 26 Leidse; 27 Gaarde; 29 Opbouw; 30 Sparta; 31 Delft; 33 Nier; 35 Raak; 36 Smid; 37 Dorp; 38 Elft. Voeksbalk V-45 : ONSTABIEL

Luuk haalde de volgende namen uit de hoge hoed:: 1 W. Kalkman - Wachtum 2 R.P.A. de Vries - Harderwijk Onder de goede inzendingen wordt weer een drietal cadeaubonnen van 12,50 verloot. En u weet het: iedereen 3 B. Koops - Gouda mag inzenden maar alleen Voeksleden kunnen in de prijzen Zij hebben hun prijs inmiddels ontvangen. Van harte gefeliciteerd en tot de volgende Kronkel vallen! Dus meldt u aan via [email protected] Peter 1

2

3

4

11

5

6

7

12

15

8

9

10

13

16

14

17

18

19 20

24

25

22

27

28

VOEKS NIEUWS

26

30 32

21

33

34

38

39

35

23

29

31 36

40

37

41

Horizontaal: 11 Plant die van start ging met een dierengeluid (7); 12 Bootschoen (7); 13 Die proeven kunnen koorts veroorzaken (7); 15 Een Europeaan roeit een bootje in de bruggenstad (9); 16 Tibetaans kledingstuk (3); 17 De reparateur van de vestibule is een echte feestneus (9); 20 Die uitslag wordt veroorzaakt door twee planten (9); 22 Een god aanbidden met broodkruim (7); 24 Heeft steeds het laatste woord (7); 27 Kapsel van een knaagdier (9); 32 Leerde zij u rekenen tijdens het eten? (9); 35 Raar patroon (3); 36 Pocketboekje? (9); 38 De oplossing ervan is: de les daar terug te lezen (7); 39 Dat eet men op een afscheidsdiner (7); 41 Wil je echt? (7). Verticaal: 1 Zien eruit als kijkers (5); 2 Als piercing stak hij hier een rodelpin door (8); 3 Speelplaats (6); 4 De koffie lijkt bewust op die manier gezet (8); 5 Volgt onder vier ogen, maar is niet gewichtig (5); 6 Hierin zorgt een gat voor nieuwe afzetmogelijkheden (5); 7 Dekzeil? (4); 8 Kippige imitatie van marihuana (6); 9 Schat, het is doorzichtig! (4); 10 Stond vroeger opgewonden naast het bed (6); 11 A (11); 14 Hiermee kun je carrière maken in een zwembad (11); 21 Heel veel van deze smaakmaker komt uit de heuvels (8); 23 Vestibule die naar beneden leidt (8); 25 Tuinfeest (6); 26 Bij zoveel vakken is het aantal ongelukken hoger (6); 28 Hoor, het is tijd voor een kloppend hart (6); 30 Spaanse vriend (5); 31 Die zangeressen zingen niet het hoogste lied (5); 33 Hinderlijke lading (4); 34 Zeeuwse plaats die in Gelderland hoort (4); 37 Europeaan die zich op glad ijs waagt (4). VOEKSBALK V-46

8

29 40 32 36 30 15 19 18

U kunt inzenden t/m 21 februari 2014

OV EKSNIEUWS. Impressies Nieuwjaarsreceptie. Zwitserland, woestijnen en St. Petersburg. Vitaal ouder worden

Recommend Documents