GEZOND OUDER WORDEN EN VITAAL WERKEN

DIT IS EEN BĲLAGE BĲ HET FINANCIEELE DAGBLAD. DE INHOUD VAN DEZE BĲLAGE VALT NIET ONDER DE REDACTIONELE VERANTWOORDELĲKHEID

NR. 1 AUGUSTUS 2013

GEZOND OUDER WORDEN EN VITAAL WERKEN

GA NAAR DE MEDIAPLANET FACEBOOKPAGINA, DOE MEE AAN DE ACTIE EN MAAK KANS OP EEN

“ICT KAN VEEL BETEKENEN VOOR DE ZORG”

BEELDHORLOGE FACEBOOK.NL/ MEDIAPLANETNL

Neelie Kroes

RENDEMENT HALEN UIT EEN DUURZAME LEEFSTĲL featuring

ONDERWĲS Toenemende vervangingsvraag gevolg van vergrĳzing

ZORGVASTGOED Veilige omgeving en slimme zorg op maat

TECHNOLOGIE Investeer in IT oplossingen

Hoppenbrouwers elektrotechniek bv winnaar ‘ElkeDagBeter Award’

“BIJ ONS STAAT DE MEDEWERKER OP NUMMER ÉÉN” Kom naar Udenhout voor een gratis seminar over duurzame inzetbaarheid

OUWERSELEKTROTECHNIEK.NL - SCHRIJF NU IN VIA: WWW.HOPPENBROUWERSELEKTROTECHNIEK.NL - SCHRIJF NU IN VIA: WWW.HOPP

2 · AUGUSTUS 2013

VOORWOORD

TIP VAN DE REDACTIE

We worden steeds ouder, CBS cijfers laten zien dat de levensverwachting nu bijna 79 is voor mannen en bijna 83 voor vrouwen. Toegenomen medische mogelijkheden en een betere gezondheidszorg hebben daarvoor gezorgd.

P15

Rick van Workum (Voion) over vitaliteit en duurzaamheid in het onderwijs

Gezamenlĳk verantwoordelĳk voor vitaliteit en gezondheid

O

ndanks het feit dat we ouder worden, daalt het aantal jaren dat we zonder chronische ziekten zijn. Jan Willem Menkveld is Manager Compensation & Benefits / HR Services bij Royal FrieslandCampina, hij geeft zijn visie.

Jan Willem Menkveld MANAGER COMPENSATION & BENEFITS/ HR SERVICES BĲ ROYAL FRIESLANDCAMPINA

“Gezonder oud worden is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de mensen zelf,de overheid én het bedrijfsleven.Het hoeft geen probleem te worden als er maar aandacht voor is.”

“Hoewel we ouder worden, nemen de complicaties van ouder worden ook toe en daarmee worden de zorgkosten hoger. Gezonder oud worden is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de mensen zelf, de overheid én het bedrijfsleven. Het hoeft geen probleem te worden als er maar aandacht voor is. Er is een bewustwordingsproces nodig dat in relatie staat tot andere zaken zoals wonen en pensioen.”

Zelfstandig blijven wonen

“Zorg kan decentraler geregeld worden. Mensen niet pamperen, maar wel toegang tot zorg geven. Het vereist een andere manier van bouwen, opdat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Dat gebeurt nu al, maar is nog te kleinscha-

lig. De pensioenfondsen kunnen hun reserves bijvoorbeeld gebruiken om te investeren in dergelijke bouw. Belangrijk is ook ervoor te zorgen dat mensen zo gezond mogelijk oud worden. Omdat we langer door moeten werken én omdat zorgkosten in de toekomst torenhoog stijgen.

Samen met Arbo en sociale partners

Het bedrijfsleven pakt de bewustwording én de uitvoering op door hun medewerkers programma’s te bieden betreffende duurzame inzetbaarheid. Duurzame inzetbaarheid gaat zeker niet alleen over functionele kennis, maar zeker ook over de fysieke kant: de gezondheid. Dergelijke programma’s staan of vallen met de eigen verantwoordelijkheid van de medewerkers, zij dienen zich te realiseren dat ze zelf hoofdrolspeler zijn in hun vitaliteit. Ik vind dat Nederland hierin op de goede weg is, maar er is gezien de snelheid van vergrijzing zeker nog veel te winnen. Duurzame inzetbaarheid neemt in alle cao’s een belangrijke plaats in en er ontstaan structurele programma’s voor. Wie nu niet inzet op duurzame inzetbaarheid, kan er als organisatie zeker

VOLG ONS OOK OP:

@MediaplanetNL facebook.com/MediaplanetNL

GEZOND OUDER WORDEN & VITAAL WERKEN 1E EDITIE, AUGUSTUS 2013 Head of Content & Design: Stella van der Werf Designer: Imre Engbers

van zijn dat het later zwaar wordt. Het is onze plicht als werkgevers om hier samen met Arbo medezeggenschap en sociale partners aan te werken.”

Niet vrijblijvend

“Bij FrieslandCampina gebruiken we verschillende programma’s om duurzame inzetbaarheid vorm te geven. Onder de paraplu van Fit4Work2020 worden employabilityprogramma’s versterkt en bij de opleidingen zijn nieuwe programma’s gekomen om de functionele kennis en kunde te vergroten en de uitstroom hiervan te voorkomen. Op fysiek gebied bieden we vraaggestuurde vitaliteitsprogramma’s waar we samen met andere partijen invulling aan geven. Wij faciliteren dat voor onze medewerkers. Deelname is niet verplicht, maar het is ook niet vrijblijvend. Ook hier hebben medewerkers een grote eigen verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat ze fysiek in staat zijn en blijven hun werk te doen zoals dat is afgesproken.”

JAN WILLEM MENKVELD [email protected]

Gedistribueerd: Het Financieele Dagblad, augustus 2013 Drukkerij: Drukkerĳ Noordholland Mediaplanet contact informatie: Telefoon: 020-7077000 Fax: 020-7077099 E-mail: [email protected] Dit is een bĳlage bĳ het Financieele Dagblad. De inhoud van deze bĳlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelĳkheid van het Financieele Dagblad.

Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bĳlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbĳ behorende doelgroep. Zo brengen wĳ lezer en adverteerder dichter bĳ elkaar.

Copyright Mediaplanet Publishing House Volledige of gedeeltelĳke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding: Mediaplanet Publishing House.

Ding dong, onze maaltijdservice aan huis, is bij uitstek een manier om er toch zeker van te zijn dat u dagelijks lekker en gezond blijft eten. Door te letten op variatie, gezondheid en een lekkere smaak zorgen we ervoor dat de maaltijd het hoogtepunt van de dag voor u wordt.

‘De kracht van het boek is dat het vragen rond langer leven, kwaliteit van leven, mantelzorg en individualisering verbindt met vragen over betaalbaarheid en de organisatie van de zorg’. – Ab Klink

Onze gezondheidszorg in 2040 Auteurs: D.J. Bakker, D. Post, J.J. Polder en M.J. Verkerk ISBN: 9789035234239 Prijs € 49,50

Business Developer: Micky Jongen Business Developer: Anko Steenbeek

Een warme maaltijd klaarmaken is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Ding dong biedt de uitkomst!

Dit boek, geschreven door meer dan 30 toonaangevende deskundigen en wetenschappers, bevat een waaier van prikkelende essays over onze gezondheidszorg in 2040. Enkele onderwerpen: dementiezorg nieuwe stijl, de e-revolutie, de rol van mantelzorg, de noodzakelijke aanpassing van de opleidings- en beroepenstructuur en de ontwikkeling van nieuwe businessmodellen. Het is geen somber boek. De samenstellers schetsen een kleurrijk en visionair beeld van alle mogelijke ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Ze geven aan het slot van het boek ook hun eigen visie en komen tot drie mogelijke strategieën om de zorg vitaal te houden.

Een vitale toekomst;

Project Manager: Jolien Koopman Project Manager: Tarissa Boerrigter

Ding dong bij u aan huis!

Een vitale toekomst; onze gezondheidszorg in 2040

Een vitale toekomst is een toegankelijk te lezen boek en is een must-read voor politici, beleidsmakers, leidinggevenden in de zorg en iedereen die op maatschappelijk of professioneel gebied iets te maken heeft met de gezondheidszorg.

Managing Director: Marc Reineman

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze servicedesk: 08800 31006.

onderdeel van

Bestellen? Ga naar www.reedbusinesseducation.nl De Stroom 5 [email protected] 7901 TG Hoogeveen 08800 31006

maaltijden en meer

BETERE PRESTATIES DOOR PROACTIEVE BETROKKENHEID EN ZORG Werk kan op twee manieren worden bekeken: als han-

Door als werkgever proactieve betrokkenheid en zorg

Life-coaching, voedingsadvies, sport- abonnementen en

delswaar en als een gift. Voorheen was werk meer als

te tonen aan je medewerkers, stimuleer je hen om hun

in-house services als stomerij en kinderopvang zijn nog

een transactie: mensen komen naar werk, doen wat ze

persoonlijke best te doen. Beste Werkgevers zijn zich

maar enkele voorbeelden. De medewerkers ervaren hier-

is opgedragen en worden daarvoor betaald. Deze bena-

bewust van het belang om te investeren in de duurzame

door een betere werk-privé balans en zijn gemotiveerd

dering zou voldoen wanneer mensen op dezelfde wijze

inzetbaarheid van hun medewerkers. Deze organisaties

én in staat om hun persoonlijke best te geven. Dit leidt

zouden werken als machines of robots. In de realiteit ligt

stellen hun medewerkers psychologisch, emotioneel en

tot aantoonbaar hogere prestaties, minder ziekteverzuim

dit anders. Mensen brengen een deel van zichzelf mee

fysiek in staat om hun persoonlijke best te geven. Zij

en verhoogde productiviteit. Hiermee helpen de Beste

naar hun werk in de vorm van creativiteit en samenwer-

gaan verder dan het wettelijke minimum, door betrok-

Werkgevers om medewerkers, van alle leeftijden, vitaal

king. Het is voor leiders belangrijk te erkennen dat werk

kenheid en aandacht te tonen in de vorm van specifieke

te laten werken.

meer is dan een eenzijdig handelswaar. De mate waarin

programma’s die proactief zorgdragen voor hun mede-

werknemers hun talenten inzetten ten behoeve van de

werkers op het gebied van werk-privé balans, persoon-

organisatie wordt bepaald door hoe ze zich behandeld

lijke crises en gezondheid.

voelen.

Erik van Riet is CEO van Great Place to Work ® Nederland. GPTW helpt organisaties wereldwijd in hun ontwikkeling naar een Great Workplace. Een Great Workplace is een organisatie waarin medewerkers vertrouwen hebben in de mensen voor wie zij werken, trots zijn op hun baan en plezier hebben met de mensen met wie zij samenwerken. GPTW ondersteunt hen door middel van onderzoek, trainingen, workshops, publicaties en de jaarlijkse lijst van Beste Werkgevers.

www.greatplacetowork.nl | [email protected] | 020 260 10 06

Ouderenorganisaties zetten zich in voor werkzoekenden De werkloosheid is nog nooit zo hoog geweest en ouderen lijken achteraan in de rij van werkzoekenden te staan. Veel ziek, te duur, niet flexibel: behalve de economie werkt ook de beeldvorming rondom oudere werknemers niet echt mee. Om hun positie op de arbeidsmarkt te versterken, zijn ouderenorganisaties twee arbeidsparticipatieprojecten gestart: ‘Vijftig plus werkt’ en ‘Maak werk van uzelf!’.

,,Tijdens een training met 40 werkzoekende vijftigplussers zijn we praktisch aan de slag gegaan rondom thema’s als competenties en salariseisen en hebben gekeken naar de persoon, de markt en de werkgever”, vertelt projectleider Hans van Haarst over ‘Vijftig plus werkt’, een initiatief van ouderenorganisaties PCOB, Unie KBO en NOOM. De 60-jarige Ragnhild Jens is al sinds 2004 op zoek naar een baan:,,ik heb veel vrijwilligerswerk gedaan, maar wil graag weer betaald aan de slag. Gebrek aan inkomen beperkt me steeds meer.” Zij deed mee met het pro-

ject ‘Maak werk van uzelf!’ , een initiatief van de PCOB en Unie KBO dat vijftig plus vrouwen een duwtje in de richting van werk wil geven. ,,We willen hun zelfvertrouwen vergroten en stimuleren om vervolgstappen te zetten. Als een vrouw bijvoorbeeld al een jaar met het idee rondloopt om een eigen winkel beginnen, ze het morgen echt gaat doen”, vertelt projectleider Marlou Min. Jens is enthousiast: ,,Ik heb er veel energie van gekregen en geef de hoop op een leuke baan dan ook zeker niet op!” En dat het vinden van die leuke baan, ook als vijftigplusser, geen

utopie is, daar heeft Min gelukkig genoeg voorbeelden van. Toch merkt ze nog vaak dat werkgevers vooroordelen hebben over oudere werknemers. “Geheel onterecht.

,,We willen hun zelfvertrouwen vergroten en stimuleren om vervolgstappen te zetten” Dat ze vaker ziek zijn bijvoorbeeld, klopt niet. Oudere vrouwen hebben juist hun handen vrij. Kort verzuim komt onder die groep nauwelijks voor.” Ook hoe-

ven oudere werknemers niet per se te duur te zijn. ,,Dat verschilt sterk per sector en CAO. En als ze al duurder zijn, dan krijg je er wel veel ervaring voor terug.” ‘Vijftig plus werkt’ richt zich naast begeleiding dan ook op het wegnemen van belemmeringen op de arbeidsmarkt en positief beinvloeden van de beeldvorming rondom oudere werknemers. Van Haarst: ,,Werkgevers en maatschappij moeten anders gaan kijken naar vijftigplussers als potentiële werknemers. Als we door moeten werken tot ons 67e, moeten we daar als samenleving echt in veranderen.”

www.vijftigpluswerkt.nl

www.maakwerkvanuzelf.nl Bel of mail voor meer informatie over deze projecten met de PCOB, projectleider Sandrina Sangers: (038) 422 55 88 of [email protected].

4 · AUGUSTUS 2013

INSPIRATIE

Noord-Nederland is door de Europese Commissie aangewezen als voorbeeldregio op het gebied van Active & Healthy Ageing. Op het moment wordt er veel onderzoek gedaan naar gezond ouder worden. Prof. Cees van der Schans vertelt hierover.

Veel onderzoek naar Healthy Ageing Noord-Nederland staat bekend om zijn unieke samenwerking tussen kennisinstellingen, bedrijfsleven en overheden. Zo’n 170 organisaties en bedrijven (vooral MKB) zijn bij het netwerk aangesloten. De benadering van Healthy Ageing is gericht op de totale levenscyclus met focus op preventie. De keuze voor preventie levert op termijn miljarden euro’s besparing en vooral betere kwaliteit van leven. Het Noorden heeft innovatieve projecten en veel kennis van relevante thema’s op dit terrein waaraan clustergewijs wordt gewerkt: Food & Nutrition, Life Sciences, Care & Cure, Medische Technologie en Healthy Lifestyle. Daarbij wordt intensief samengewerkt met buitenlandse organisaties en netwerken.

Onderzoeksprojecten

Grote onderzoeksprojecten zijn de basis, zoals LifeLines en ERIBA. LifeLines volgt gedurende dertig jaar 165.000 gezonde deelnemers uit drie generaties, om inzicht te krijgen in oorzaken van ziekte en gezondheid. Bij ERIBA wordt door internationa-

le topwetenschappers fundamenteel onderzoek gedaan op celniveau naar aspecten van verouderingsprocessen.

Slimme oplossingen

Healthy Ageing is een thema dat we niet meer weg kunnen denken uit onze maatschappij. We worden met z’n allen steeds ouder en dat vraagt om nieuwe, slimme oplossingen om de kwaliteit van leven te verhogen en de maatschappelijke lasten voor gezondheid te minimaliseren. Het gaat daarbij niet alleen over ouderen en ziekte, maar vooral ook over gezond opgroeien en maatschappelijke participatie.

Multidisciplinair

Momenteel wordt veel onderzoek gedaan naar Healthy Ageing. Veel van het onderzoek is multidisciplinair en gericht op preventie, ondermeer rond leefstijl, bewegen en voeding. “De levensverwachting neemt toe, maar het aantal gezonde levensjaren blijft hierbij achter. Daarmee stijgt de vraag naar zorg. De gevolgen

van die veroudering worden nu zichtbaar”, zegt prof. Cees van der Schans, lector aan de Hanzehogeschool Groningen. In reclames zijn wel eens ouderen te zien die nog lachen en volop in het leven staan. Maar dat geldt zéker niet voor alle ouderen, weet Van der Schans. “Ik denk dat vooral hoogopgeleide mensen met een relatief hoog inkomen zulke ‘Zwitserleven-ouderen’ zijn. Mensen met een lagere opleiding en een lager inkomen hebben meer gezondheidsproblemen en een kortere levensverwachting. Veel gezondheidsproblemen hebben te maken met leefstijlaspecten, zoals bewegen en voeding. Een groot probleem bij veel ouderen is ondervoeding.”

Interventies

De hoofdvragen in het onderzoek zijn: Wat kunnen mensen? Wat doen ze? Waarom doen ze dat? Hoe kunnen mensen gezond blijven? Van der Schans: “We onderzoeken bijvoorbeeld hoe actief mensen zijn en waarmee dat samenhangt,

bijvoorbeeld spierkracht en psychologische en sociale factoren. Met die gegevens ontwikkelen we interventies, zoals een trainingsprogramma voor tachtigplussers in verpleeghuizen. Voor sommigen bleek dat effectief, voor anderen echter niet. In vervolgonderzoek bestuderen we dan weer waar dat verschil in zit. ‘One size fits all’ bestaat niet.” Het onderzoek is er vooral op gericht om mensen langer gezond te houden en de gevolgen van veroudering en ziekte uit te stellen of te voorkomen. Dat draagt bij aan kostenbesparing in de zorg, verklaart Van der Schans. “Preventie is goedkoper dan behandelen. Maar het vraagt soms wel inspanning om ouderen te bereiken, bijvoorbeeld zelfstandig wonende ouderen in oude wijken. Je kunt dan proberen om via bijvoorbeeld een buurtvereniging met mensen in contact te komen.” KEES VERMEER

CEES VAN DER SCHANS Lector aan de Hanzehogeschool Groningen

[email protected]

h e alt h y ag e i n g n e two r k n ort h e rn n e t h e r l a n ds ( h a n n n )

Stimuleert, versnelt en verbindt Het Centre of Expertise Healthy Ageing gaat in vier jaar (2013 - 2016) een netwerk opzetten van circa dertig zogenaamde innovatiewerkplaatsen in Noord-Nederland. Het zijn proeftuinen waarin onderzoekers, docenten, studenten, bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen gezamenlijk oplossingen vinden voor problemen die men in de zorg dagelijks tegenkomt, op het gebied van gezond opgroeien en gezond ouder worden. De Hanzehogeschool Groningen is penvoerder van het Centre of Expertise Healthy Ageing en verantwoordelijk voor de centrale regie. De noordelijke hogescholen (Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Van Hall Larenstein, NHL Hogeschool en Stenden Hogeschool), UMC Groningen, Rijksuniversiteit Groningen en de noordelijke ROC’s werken nauw samen met circa vijftig bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen.

Het Healthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN) is een dynamisch platform voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden die als doel hebben kennis en kansen op het gebied van ziekte en gezondheid te verbinden. We worden met z’n allen steeds ouder en dat vraagt om nieuwe, slimme oplossingen om de kwaliteit van het leven te vergroten en de maatschappelijke lasten voor gezondheid te minimaliseren. Hiermee stimuleert het HANNN de economische ontwikkelingen van Noord-Nederland.

DIT PROJECT WORDT MEDEGEFINANCIERD DOOR HET EUROPEES FONDS VOOR REGIONALE ONTWIKKELING, DOOR HET MINISTERIE VAN ECONOMISCH ZAKEN EN HET SAMENWERKINGSVERBAND NOORD-NEDERLAND (SNN)

www.hannn.eu

Partners: Alfa-college, Brains On-Line, Bruisende medewerkers, Center of Expertise Healthy Ageing, Food Circle, FrieslandCampina, GameAcademy, Gemeente Assen, Gemeente Emmen, Gemeente Groningen, Gemeente Leeuwarden, Hanzehogeschool Groningen, Healthy Ageing Campus Netherlands, Hogeschool Van Hall Larenstein, IBM Healthcare Nederland, KvK Noord, De Leefstijl Academie, LIMIS, MKB Noord, MSD, Negotica Development Projects, NHL Hogeschool, Northern Drug Targeting & Delivery Cluster, N.V. NOM, Ordina, Organ Assist, Philips Consumer Lifestyle, PRA International, Provincie Drenthe, Provincie Friesland, Provincie Groningen, QPS, Rijksuniversiteit Groningen, Springboard, SPRINT, Stenden Hogeschool, Stichting Business Generator Groningen (SBGG), Stichting Triade, Syncom, Syntens, Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), Van Kasteel training & therapie, VitalinQ Lifestyle Support B.V., VNO NCW Noord, Waterbedrijf Groningen, Zorg Innovatie Forum (ZIF).

AUGUSTUS 2013 · 5

Van wetenschap naar praktijk Hoe kom je van fundamentele wetenschap tot toepassingen die nut hebben voor de samenleving? Drie voorbeelden van manieren om deze stap te maken. Jan Sikkema van het Center for Innovation & Development van het UMC Groningen legt verbindingen tussen de wetenschap en ‘de maatschappij’. “Wij stimuleren samenwerking tussen onderzoekers en bedrijven”, legt hij uit. “Resultaten uit de wetenschap willen we toepassen en naar de praktijk brengen. Hier in het UMCG maar ook in andere ziekenhuizen. We willen bereiken dat onderzoekers in contact komen met mensen die de vindingen, zoals een nieuw medicijn of medische apparatuur, kunnen toepassen in de praktijk. In samenwerking met de campus organiseren wij onder andere seminars en informele borrels om mensen elkaar te laten ontmoeten.” Als voorbeeld noemt Sikkema de ontwikkeling van een stemprothese voor mensen die zijn geopereerd aan de keel. Zo’n prothese wordt nu ontwikkeld. “KNO-artsen hebben de randvoorwaarden voor de prothese opgesteld en technici zijn daarmee aan de slag gegaan. Zo wordt via onderzoek een oplossing bedacht voor een vraag uit de praktijk.”

Jan Sikkema DIRECTEUR BUSINESS DEVELOPMENT UMCG

Hoe ontstaan ziekten?

Melchior van Voorden CEO ORGAN ASSIST

Betere organen

BYLINE [email protected]

Veel mensen staan op de wachtlijst voor bijvoorbeeld een nieuwe nier of lever. Maar er zijn veel te weinig organen beschikbaar voor transplantatie. Aan dat probleem is iets te doen door de kwaliteit van de beschikbare organen te verbeteren. “Dat kan met een pomp die zuurstof en voedingsstoffen door het orgaan pompt”, zegt Melchior van Voorden van Organ Assist in Groningen. “Organen van donoren worden meestal met ijs gekoeld. Maar ieder orgaan wordt slechter zonder zuurstof. Het pluspunt

van de pomp is niet alleen dat het orgaan zuurstof krijgt, maar ook dat afvalstoffen er uit worden gehaald. Hoe eerder daarmee wordt begonnen, hoe beter de kwaliteit van het orgaan blijft.” Voorheen waren alleen organen bruikbaar die in goede conditie waren. Met de nieuwe technologie komen meer organen beschikbaar, bijvoorbeeld van oudere donoren. Van Voorden: “Met de pomp is de kwaliteit van het orgaan ook te meten. Zo zijn drie longen die aanvankelijk waren afgekeurd alsnog getransplanteerd. Daarmee hebben we dus drie levens kunnen redden.”

Cisca Wĳmenga PROFESSOR IN DE HUMANE GENETICA

Prof. Cisca Wijmenga (afd. Genetica, UMC Groningen) onderzoekt de mechanismen achter het ontstaan van chronische ziekten. “Dat doen we op het niveau van cellen en moleculen. We zoeken ook naar mogelijkheden om iemands risico op een ziekte te voorspellen.” Wijmenga bestudeert met name het ontstaan van coeliakie, oftewel glutenallergie. “We doen mee aan onderzoek bij een groep kinderen die risico lopen op coeliakie. We geven hen tijdens de periode van borstvoeding een heel klein beetje gluten. Met dit soort onderzoek proberen we erachter te komen of we mensen kunnen beschermen tegen ziekten.” Mensen moeten voor deze studies lang worden gevolgd, waarbij zo veel mogelijk gegevens worden vastgelegd over hun gezondheid. Er zijn tegenwoordig veel gadgets waarmee mensen ook zelf hun gezondheid kunnen volgen en data doorgeven. “Met regelmatige controles en het opslaan van gegevens kunnen we verbanden gaan leggen, bijvoorbeeld tussen ziekte en genetische aanleg”, zegt Wijmenga. “We hopen dat deze wetenschappelijk kennis leidt tot nieuwe behandelingenenmogelijkhedenvoorpreventie.” KEES VERMEER [email protected]

MATCHMAKER BIJ UW BUSINESSCASE De liberalisering, schaarste aan bancaire financiering en de intrede van nieuwe financiële partners hebben er toe geleid dat zorgondernemers anders moeten kijken naar strategische beleidskeuzes en de bijhorende financieringsstrategie voor het vastgoed. Daarnaast ontvangen financiers en beleggers op jaarbasis honderden businesscases die niet uniform zijn, kwalitatief te wensen overlaten en dikwijls niet passen bij hun beleggings- of financieringsprofiel. Hierdoor is de slagingskans van de businesscase beperkt. Dit resulteert in veel verspilde energie, tijd en geld voor alle stakeholders. Om dit probleem op te lossen en tot een succesvolle businesscase te komen, heeft HEVO een gefaseerde procesaanpak ontwikkeld. In de eerste fase - Quickscan of Basisscan - wordt met de zorginstelling de haalbaarheid van de propositie beoordeeld. Tevens wordt gekeken bij welke financier of belegger de propositie qua profiel past. In de tweede fase worden met de zorginstelling en geselecteerde financiële partner(s) in een framework de basisuitgangspunten opgesteld voor de businesscase. In de laatste stap wordt de businesscase geschreven. Door deze gefaseerde procesaanpak wordt in een vroegtijdig stadium de slagingskans bepaald en doelgericht toegewerkt naar een succesvolle businesscase. Vraag en aanbod worden bij elkaar gebracht, omdat de expertise en behoefte van de financiële partner worden meegenomen bij de totstandkoming van de businesscase. Voor meer informatie: (073) 6 409 409

[email protected]

www.hevo.nl

@HEVO_actueel

Succesvolle woonvormen worden gevonden

het gebouwen voor een specifieke doelgroep,

bij organisaties die een heldere visie hebben

zoals voor dementerenden. Of het gaat om

uitgezet waarin de behoeften en de vraag

een complex van woningen met een mix van

van de bewoner centraal staan.

services en zorg.

De waarde van het vastgoed wordt ontleend

Volgens Vitaal ZorgVast is er geen beste

aan de mate van succes van de exploitatie.

woonzorgconcept. Vitaal ZorgVast heeft daarom een aantal beproefde concepten.

Over HEVO HEVO is vastgoedspecialist en actief op het gebied van huisvestingsadvies en project management. Omdat wij staan voor de kwaliteit van ons werk, kunnen wij met ons unieke concept risicodragend projectmanagement harde garanties bieden voor de prijs en kwali teit van huisvesting. HEVO creëert oplossingen voor complexe huisvestingsvraag stukken voor opdrachtgevers in onderwijs, overheid, zorg en bedrijfsleven.

HEVO biedt u: • Strategisch vastgoed- en huisvestingsadvies • Financieringsadvies • Projectmanagement • Risicodragend projectmanagement

Verzorgings- en verpleeghuizen krijgen het karakter van een woongebouw waar zorg

Vitaal ZorgVast dé gespecialiseerde

op maat geleverd kan worden. Soms zijn

ontwikkelaar van duurzaam zorgvastgoed.

www.vitaalzorgvast.nl

AUGUSTUS 2013 · 7

INSPIRATIE NIEUWS

Katrin Beersen Organisatieadviseur bĳ Enerjoy

GEZOND ETEN OP HET WERK Medewerkers zijn de motor van elke organisatie en daarom is het belangrijk dat zij vitaal en veerkrachtig zijn en blijven. Gezonde voeding op het werk kan daar veel aan bijdragen. Katrin Beersen is organisatieadviseur bij Enerjoy en vertelt hoe dat zit. “De ‘kracht’ van goede voeding is nog niet overal bekend, hoewel het in de media gelukkig steeds meer aandacht krijgt. Wie met regelmaat de juiste producten eet, heeft de hele dag voldoende energie,is dus productiever en kan zich beter concentreren. Dat laatste zorgt voor minder ongelukken op het werk.” Beersen stelt dat mensen die overdag op het werk gezond en gevarieerd eten, ’s avonds energie over hebben om te gaan sporten. “Daardoor slaapt men beter en wordt men fit en uitgerust wakker wat de algehele werksfeer verbetert.” Goede voeding op de juiste tijd is dus belangrijk om productief, veilig en gezond te werken.

Langzaam proces

“Mensen weten over het algemeen al best veel over voeding,maar toch bestaan er nog wat hardnekkige misverstanden over. Daarnaast hebben mensen vaak ingesleten eetgewoonten die niet zo gemakkelijk te veranderen zijn. Dat vergt dan ook een slimme aanpak waardoor anders gaan eten leuk, stoer en sociaal gewenst wordt.” Organisaties die investeren in een grondige aanpak van de voedingsgewoonten van hun medewerkers, verdienen de investering gemakkelijk terug, al is dat niet gemakkelijk meetbaar.” Bewustwording en verandering van eetgewoonten is een ‘stap voor stap’ proces waarbij de effecten vaak pas op de lange termijn zichtbaar zijn. “Dit vergt creativiteit en een lange adem van de werkgever”,aldus Beersen.

Maak het leuk

Eten is een gevoelig onderwerp. “Medewerkers tussen de 30 en 45 jaar staan het meest open voor een gezondere aanpak van voeding op het werk.” Beersen stelt dat er talloze manieren zijn om mensen positief te beïnvloeden: “Zorg als werkgever dat je gezond voedsel beschikbaar stelt en verleid je medewerkers om hier ook voor te kiezen. Betrek ze, laat ze meedenken en organiseer leuke activiteiten om draagvlak te creëren.” CORRY DAALHOF [email protected]

JE HELE LEVEN WERKEN AAN GEZONDHEID Werken aan gezond oud worden begint al heel vroeg in het leven. “Feitelijk al voor de geboorte. De moeder kan al tijdens de zwangerschap werken aan de gezondheid van haar kind”, stelt Felix Cohen, directeur van het Voedingscentrum in Den Haag.

Veel aanstaande moeders leven al gezond tijdens hun zwangerschap. Er wordt vanuit de wetenschap steeds meer bekend over de relatie tussen voeding, gezondheid en oud worden. Maar toch is de wetenschappelijke kennis voor veel mensen niet doorslaggevend voor hun leefstijl, weet Cohen. “Het gaat veel meer om gewoontes die mensen meenemen vanuit hun jeugd en opvoeding. Als je bijvoorbeeld altijd zoetigheid krijgt als traktatie op feestjes en verjaardagen, dan leg je onbewust een verband tussen ‘zoet’ en ‘leuk’. Het is erg moeilijk om dat later in je leven weer af te leren.” De verantwoordelijkheid voor een gezonde leefstijl van kinderen ligt niet alleen bij de ouders, benadrukt Cohen. “Want hoe vaak kun je ‘nee’ tegen je

kind zeggen in een omgeving waar veel snoep en ongezond eten is? Het gaat er om dat we als samenleving gezond worden. Wij willen partijen en organisaties stimuleren om daar samen met ons aan te werken. Samenwerking met bijvoorbeeld scholen en bedrijven is de enige manier om iets te bereiken.”

Schoolkantines

Zo wordt al een aantal jaren gewerkt aan gezonde kantines op scholen. Cohen ziet daarin al veel verbetering. “Diëtisten van de Schoolkantinebrigade bezoeken heel actief scholen in het voortgezet onderwijs en MBO. Zij gaan in gesprek met het schoolbestuur en kantinebeheerders en geven advie-

zen voor verbetering. Dat gaat tot op het niveau van een mueslireep.” Aanbieders van het eten op scholen gaan zich inspannen voor een gezonder aanbod van minimaal 75% basisproducten (zoals fruit, broodjes en salades) en maximaal 25% andere basisvoedingsmiddelen (snoep, snacks). Dit zijn wel processen die tijd vragen, zegt Cohen. “Je moet rekening houden met de doelgroep. Het werkt niet om radicaal het roer om te gooien, dan haken mensen af. Het is beter om geleidelijk te werken aan verandering.” Ook andere partijen hebben invloed op het eetgedrag van kinderen. Samen met een grote supermarktketen is een boek gemaakt voor ouders die hun kind bij een feestje een lekkere en verantwoorde traktatie willen laten

uitdelen. “Zo werken we samen met tientallen partners”, aldus Cohen. “Op deze manier zijn we goed op weg naar een gezondere samenleving.”

MVO

Voor bedrijven is het uiteraard van groot belang dat de medewerkers gezond blijven. Mede in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen letten steeds meer bedrijven op de gezondheid van hun personeel. Niet alleen met in house fitnessfaciliteiten, maar ook met voedingsadviezen door diëtisten. “Dat gaat tot op individueel niveau”,zegt Cohen.“En in het kantineaanbod maken we de gezonde keuze steeds makkelijker.” KEES VERMEER [email protected]

Verantwoord koken voor ouderen Voeding is een steeds belangrijker aspect van de zorg. “Lekkere, gezonde en verantwoorde voeding draagt bij aan een beter welzijn en sneller herstel”, zegt Erik Wijnhof, commercieel directeur van Distrivers. Bij oudere mensen verandert de smaak en de behoefte aan eten. Daarom wordt steeds meer ingespeeld op persoonlijke wensen, voorkeuren en diëten van cliënten, vertelt Wijnhof.

“Met diëtisten zijn menucycli opgesteld, gericht op specifieke voedingsbehoeften van cliënten. Dat gaat tot op persoonsniveau. De menucycli bieden voedingsadviezen die kunnen bijdragen aan het voorkomen of remmen van bijvoorbeeld dementie, osteoporose, diabetes en hart- en vaatziekten.

Sociaal aspect

Eten heeft ook sociale aspecten. “De kwaliteit van de voeding moet natuurlijk goed zijn, maar ook de am-

biance en de manier van uitserveren bepalen of iemand kan genieten. Die elementen worden steeds belangrijker. Goed en lekker eten bestaat voor de helft uit gastvrijheid, voor een kwart uit sfeer en voor een kwart uit het eten zelf.” Wijnhof noemt verder als specifieke ontwikkelingen de reductie van het aantal E-nummers van zout in de maaltijden en meer aandacht voor duurzaamheid van voeding. “Bij de inkoop van voedingsmiddelen wordt hiermee rekening gehouden.”

Niet alleen in instellingen moeten mensen lekker kunnen eten, maar ook thuis. Veel thuiswonende ouderen zijn eenzaam,weet Wijnhof. “Ook daar is meer aandacht voor. Er is bijvoorbeeld een apparaat dat maaltijden optimaal verwarmt. Bovendien kan de chauffeur die de maaltijden aflevert, worden getraind om de thuissituatie te bekijken. Bij problemen kan hij dan een zorginstelling in de buurt waarschuwen.” KEES VERMEER [email protected]

8 · AUGUSTUS 2013

INSPIRATIE WIST JE DAT? Nederland heeft met haar unieke netwerk van regionale trombosediensten kwalitatief de beste trombosezorg van de wereld. Door intensieve begeleiding voor mensen die bloedverdunners gebruiken worden de gevaren van trombose, zoals hartinfarcten, beroertes en longembolieën tegengehouden. Ook blijven de risico’s van de bloedverdunners, namelijk bloedingen, beperkt. De trombosezorg in Nederland is goed geregeld, maar daar moet je als bloedverdunnergebruiker wel iets voor over hebben. Om de stollingswaarde van het bloed te controleren laten ca. 400.000 mensen zich tweewekelijks prikken bij een prikpost van de trombosedienst. Dat kost veel tijd, is belastend en beperkt de bewegingsvrijheid. Ook zijn blauwe plekken, wachten in de wachtkamer, heisa op vakantie en werkverzuim belangrijke nadelen. Sinds vele jaren is het mogelijk dat de gebruiker van bloedverdunners zelf de stolling meet, zogenaamde trombose zelfzorg. Niet alleen is wetenschappelijk bewezen dat trombose zelfzorg beter is voor de cliënt in zorgkwaliteit, ook is duidelijk dat trombose zelfzorg de maatschappij en ondernemend Nederland tientallen miljoenen oplevert of bespaart. Omdat 1-2% van alle werknemers regelmatig voor bloedcontrole naar de trombosedienst moeten, gaat jaarlijks voor de BV Nederland een bedrag van tussen de 30 en 210 miljoen Euro aan arbeidsuren verloren. Een gigantisch bedrag dat voor het overgrote deel onnodig wordt vernietigd. Allemaal effecten die direct voelbaar en meetbaar zijn. MICHELLE VAN DEN BRINK [email protected]

‘VRIJHEID TERUG DOOR ZELF TE PRIKKEN’ Als een bloedstolseltje een bloedvat blokkeert, wordt dat trombose genoemd. Dat is gevaarlijk, want het kan leiden tot bijvoorbeeld een hartinfarct of beroerte.

Mensen die risico lopen op trombose, wordt geadviseerd om medicijnen (bloedverdunners) te gaan gebruiken. Zij moeten dan regelmatig hun bloed laten prikken. Voor sommige patiënten is dat een belemmering. Dirk Hoogers heeft een bedrijf in IT-management. Hij behoort tot de risicogroep voor trombose en startte zo’n drie jaar geleden met medicatie. Maar voor hem waren die prikafspraken erg lastig. “Je moet daar naartoe en dat kost tijd. Bovendien krijg je daar pas te horen wanneer je weer moet komen. Ik moest mijn agenda ruim vooraf opgeven. Dat is een grote inbreuk in je gevoel van eigenwaarde en zelfredzaamheid.” Leo Klinkers loopt eveneens risico op trombose en gebruikt de medicijnen sinds een jaar. Hij heeft een bestuurskundig adviesbureau, woont en werkt in Suriname en vliegt momenteel regelmatig voor zijn werk naar Europa. Leo ervaarde eveneens beperkingen door de regelmatige prikafspraken. “Je moet dan naar een prikpost in de buurt, waar je soms wel een uur in de wachtkamer zit voor iets wat vijf minuten duurt. Dat is tijd waarin je niet kunt werken.”

Erg blij mee

Dirk en Leo hoorden over de mogelijkheid om zelf te prikken en de bloedwaarde te meten. Dat doen zij nu sinds enige tijd. Zij geven de gemeten waarde door via de computer of sms en krijgen daarop van de trombosedienst te horen of het nog goed gaat met hun medicijnen. Dirk en Leo zijn hier erg blij mee. Dirk: “Ik heb nu mijn vrijheid weer terug. Ik heb de spullen om te prikken en die kan ik overal mee naar toe nemen. Ik geef een keer per maand de meetwaarde door. Ik hoef niet meer op afspraak te komen, terwijl ik op afstand wel goed in de gaten word gehouden.” Ook Leo ervaart geen belemmering meer. Hij vertelt dat hij nu nog alleen een tasje met meetspullen en internet nodig heeft. “Je krijgt wel een kort leerprogramma, om te leren prikken en meten en die waarde door te geven. Daarna ben je als patiënt weer volledig vrij. Voor iemand met een druk bestaan als ik, is dat erg belangrijk.”

KEES VERMEER [email protected]

NEELIE KROES Europees Commissaris

Wat betekent ICT ICT kan veel betekenen voor de zorg. Helaas zijn ICT-systemen nog te weinig op elkaar afgestemd, vertelt Neelie Kroes, Europees Commissaris belast met de portefeuille Digitale agenda. ICT heeft de zorg al sterk veranderd. Maar de implementatie van IT-oplossingen blijft in de zorgsector sterk achter bij andere sectoren, vertelt mevrouw Kroes. “Mogelijkheden met eHealth worden volop geïntroduceerd, maar zorgautoriteiten en ziekenhuizen negeren nieuwe toepassingen

maar al te vaak. Als gezondheidssystemen beter met elkaar zouden communiceren, ook op Europees niveau, zouden de voordelen nog sterk toenemen.”

Online services

Kroes noemt betere kwaliteit van zorg als grootste voordeel voor patienten. “Bijvoorbeeld met online services kun je ook zorg krijgen als je op een afgelegen plek woont. Patiënten hoeven niet meer iedere keer voor een afspraak naar de dokter te reizen. De arts kan patiënten ook beter in de gaten houden, omdat die hun gegevens altijd online kan raadplegen. Voor artsen, organisaties en instel-

Zelfzorgers boeken betere resultaten dan niet-zelfzorgers Sinds 2006 zet De Nationale Trombose Dienst (NTD) zich in voor de emancipatie van de antistollingsgebruiker. Inmiddels is de NTD de grootste aanbieder van trombose zelfzorg en is zij 100en keer beoordeeld, en met een 9.2 de meest en best gewaardeerde trombosedienst van Nederland (zie www.zorgkaartnederland.nl). En dat is nog maar het begin. Stap twee is het implementeren van zelfzorg bij andere aandoeningen. Zelfzorgers boeken immers betere resultaten dan niet-zelfzorgers. Patiënten hebben er vaak nog nooit van gehoord De cliënten van de NTD brengen zelfzorg dagelijks succesvol in de praktijk. Maar er zijn nog genoeg mensen die niets afweten van het bestaan van trombose zelfzorg en die daarom niet profiteren van de voordelen. Als deze mensen een online cursus volgen, in het bezit worden gesteld van meetapparatuur en een beveiligde, persoonlijke website dan kunnen zij uitstekend zelf de stollingswaarde van het bloed bepalen. Het is gebleken dat trombosezelfzorgpatiënten, met ondersteuning van de NTD, beter ingesteld zijn dan mensen die voor de controles afhankelijk zijn van de trombosedienst. Zelfzorg leidt tot halvering complicaties Het feit dat zelfzorgers betere resultaten boeken dan niet-zelfzorgers is geen verrassing voor de NTD. Talloze nationale en internationale studies hebben het bewijs geleverd: zelfzorgers zorgen beter voor zichzelf dan niet-zelfzorgers. Ze zijn immers

getraind, verantwoordelijk en betrokken. En de resultaten daarvan voor de patiënt zijn spectaculair: trombose zelfzorg leidt tot halvering van het aantal trombotische complicaties, ruim 10% vermindering van het aantal bloedingscomplicaties en bijna 20% minder stollingsgerelateerd overlijden vergeleken met gewone trombosezorg. Minder zorggebruik door gezondheidswinst Met volle overtuiging werkt de NTD verder aan de ontwikkeling van zelfzorg. Als landelijke trombosedienst, die zich volledig heeft gespecialiseerd in zelfzorg, bereidt de NTD trombosezelfzorgpatiënten voor op het zelfstandig uitvoeren van controle van onder andere de bloeddruk, glucose, cholesterol, het meten van pijn en het bijhouden van het gewicht. Hierdoor worden zij steeds onafhankelijker van zorg en zorgverleners en krijgen zij steeds meer controle over hun gezondheid of aandoening. Deze gezondheidswinst vertaalt zich naar minder zorggebruik. Trombose zelfzorg van De Nationale Trombose Dienst wordt vanuit de basisverzekering door alle zorgverzekeraars volledig vergoed. Voor vragen over (trombose) zelfzorg of aanmelding, ga naar www.ntd.nl of www.trombosezelfzorg.nl.

AUGUSTUS 2013 · 9

Trainen in virtuele operatiekamer Een virtuele operatiekamer is in ontwikkeling. Chirurgen kunnen daar veilig nieuwe technieken oefenen.

CT voor de zorg? lingen bieden ICT-oplossingen meer efficiëntie en beter gebruik van innovaties.”

Persoonlijker

Onderzoek op het gebied van ICT gebeurt volop. Kroes noemt als voorbeeld het onderzoek naar sensoren, meestal in combinatie met een smartphoneapplicatie, die iemands gezondheid kan monitoren en kan adviseren over inname van medicatie of over leefwijze. “Dat maakt gezondheidszorg steeds persoonlijker. Een andere ontwikkeling is het gebruik van clouds om gegevens op te slaan. Daarmee heb je als zorgprofessional altijd en overal toegang tot de informatie.”

Toekomst

ICT zal de gezondheidszorg de komende jaren verder veranderen, denkt Kroes. “Artsen zullen in de toekomst niet alleen medicijnen voorschrijven, maar ook applicaties om de gezondheid te volgen en adviezen te geven. En misschien ontstaat er wel een omgeving waarin gegevens over onze gezondheid automatisch worden doorgegeven aan een arts. Dat vereist wel een doelmatig en supersnel netwerk en één levendige en competitieve markt in Europa.” KEES VERMEER [email protected]

H

oe gaat u om met vergrijzing, gebrek aan arbeidskrachten, bevolkingskrimp? Hoe realiseert u efficiëntere zorg, meer eigen regie voor uw klanten én uw professionals?

Voor een moderne zorgaanbieder is ICT een noodzakelijk hulpmiddel. Maar een succesvolle toepassing kan niet zonder draagvlak, een andere professionele kijk en aangepaste werkprocessen. NijFinster ontwikkelt en implementeert zorg-op-afstand diensten. We zijn praktisch, nuchter en ervaren. De innovatie zit niet in (eindeloze mogelijkheden van) de techniek, maar in de implementatie, toepassing en blijvende verandering in uw organisatie.

NijFinster …. de innovatie voorbij.

Dr. Christiaan Hoff is chirurg in het Medisch Centrum Leeuwarden en verbonden aan LIMIS - Institute for Healthcare Innovations & Training. De afgelopen jaren heeft hij een aantal innovatieve projecten opgezet rond minimaal invasieve chirurgie, ook wel ‘knoopsgat-chirurgie’ of ‘kijkoperatie’ genoemd. De chirurg opereert daarbij niet via een grote snee in de huid, maar via kleine gaatjes. Met name voor ouderen heeft dit voordelen, want zij zijn kwetsbaarder dan jongere patiënten. Met een kijkoperatie is er geen grote operatiewond en het herstel na de operatie gaat sneller. “Vroeger was het vrijwel ondenkbaar dat een tachtig-plusser nog werd geopereerd”, zegt Hoff. “Nu gebeurt dat veel vaker, bijvoorbeeld met een kijkoperatie in de darmen.”

training voor nodig, legt Hoff uit. “Daarom zijn het afgelopen decennium speciale trainingen opgezet. Maar er komen regelmatig nieuwe instrumenten bij. Ook die hebben weer een leercurve, voor zowel chirurgen als verpleegkundigen en operatie-assistenten. Vanuit de leverancier van apparatuur worden wel trainingen en coaching gegeven, maar daarmee bereik je niet al het personeel.” De ambitie is nu om breder met de trainingen aan de slag te gaan, met steun van de overheid en het bedrijfsleven. Dat gebeurt met de ontwikkeling van een virtuele operatiekamer (één van de innovaties van LIMIS). Hoff legt uit: “Dat is een volledig ingerichte virtuele operatieruimte waarin je naar de apparatuur toe kunt lopen. De virtuele instrumenten hebben alle mogelijkheden die de echte apparatuur ook heeft. In de virtuele ruimte kun je problemen simuleren en leren hoe je die kunt oplossen. Het is een goede manier om op speelse wijze de operatietechniek te trainen.”

Leercurve

Voordelen

Voor minimaal invasieve chirurgie is speciale apparatuur nodig. Hiermee leren werken duurt een tijdje. Chirurgen hebben er goede

Zo wordt in de gezondheidszorg steeds meer de kracht ontdekt van serious gaming en simulatie. ICT speelt een belangrijke

rol in het verbeteren van de efficiëntie en effectiviteit van trainingsprogramma’s. Dit heeft veel voordelen, vertelt Hoff. “Je kunt je voorstellen dat het tot schade bij patiënten kan leiden als een chirurg apparatuur niet goed instelt, een techniek niet goed onder de knie heeft of problemen niet adequaat kan oplossen. Maar met virtuele simulatie oefent de chirurg niet op een patiënt en kan dus geen schade aanrichten. De oefening kan zo vaak worden gedaan als nodig is. Het programma houdt de score bij en laat zien wie een bepaalde training al heeft gedaan. Bovendien geeft de virtuele ruimte informatie over de inrichting van de operatiekamer en de ergonomie. De virtuele operatiekamer is al een aantal jaren in ontwikkeling. “Het geheel is nog niet compleet, maar we kunnen al een paar scenario’s draaien”, laat Hoff weten. “We gaan dit de komende tijd verder ontwikkelen. Zo’n virtuele oefenruimte draagt enorm bij aan het creëren van een veilige zorgomgeving.”


LIMIS ontwikkelt innovaties voor de gezondheidszorg LIMIS staat voor innovatie. LIMIS – Institute for Healthcare Innovations & Training – is inmiddels uitgegroeid tot een professionele ontwikkelaar van innovatieve concepten voor de gezondheidszorg. E-coaching programma Overgewicht Een van de innovaties is een volledig online E-coaching programma voor mensen met overgewicht en obesitas. Via internet en na een uitgebreide intakelijst krijg je persoonlijke begeleiding om een gezonde leefstijl te bereiken en te behouden. Het is een slimme combinatie van beter eten, bewegen en vooral gedragsverandering. Het programma begeleidt grote aantallen mensen tegen beperkte kosten.

Innovaties voor de Operatiekamer LIMIS ontwikkelt ook nieuwe concepten, methoden en trainingstools t.b.v. de operatiekamer. Voorbeelden hiervan zijn de Virtuele Operatiekamer als trainingsplatform voor de apparatuur en de ‘Operatiekamer van de toekomst’, waarbij wordt bekeken hoe chirurgen eﬃciënter geschoold kunnen worden met korte instructievideoclips. www.limis.org

Meer weten? www.nijfinster.nl LIMIS wordt mede mogelijk gemaakt door SNN, Provincie Fryslân, Gemeente Leeuwarden en diverse coﬁnanciers. LIMIS werkt samen met partners, waaronder HANNN, UMCG, NHL en Universiteit Twente.

Meer dan ooit flexibiliteit nodig In de thuiszorg dreigen massale ontslagen door onzekerheid over contractering door gemeenten die een groot deel van de thuiszorgdiensten uit de AWBZ-zorg in de WMO overnemen. Die ontslagen staan op gespannen voet met het sterk groeiende aantal ouderen thuis met zorgen begeleidingsbehoefte. Ook de curatieve zorg verandert structureel door verdere specialisatie en samenwerkingsverbanden tussen instellingen. De overheid doet er verder alles aan om de zorguitgaven, in 2013 € 90 miljard, op verantwoord niveau te houden. De verzorging van de wieg tot het graf is niet meer vanzelfsprekend, het basispakket wordt kleiner, burgers worden meer en meer verantwoordelijk voor eigen welzijn. Dit alles betekent een verandering in de vraag naar zorg.

Als u

Verschuivingen van deze structurele aard leiden aan de ene kant tot personele overschotten, maar aan de andere kant tot tekorten. Massaontslagen zijn misschien onafwendbaar, maar allerminst wenselijk. Het laatste wat we willen is dat mensen gedesillusioneerd de sector verlaten, want we hebben meer mensen nodig, niet minder. Meer dan ooit hebben we daarom flexibiliteit nodig. Ruimte om mee te bewegen op de stromingen van de sector. We zullen zorgprofessionals moeten (om)scholen. “Zorginstellingen hebben in de afgelopen jaren hun personeelsbestand al flink geflexibiliseerd,” aldus Marijke J. Horstink, oprichter en directeur van HappyNurse. “Menige instelling heeft een eigen flexpool. Het aangekondigde verbod op de 0-urencontracten vormt nu een bedreiging voor deze flexpools. Bovendien brengen de flexpools de nodige risico’s met zich mee. Onder druk van economische omstandigheden zouden de medewerkers uit de flexpools aanspraak kunnen maken op opgebouwde rechten en arbeidsrelaties forceren. En daarmee staan instellingen voor een groot probleem. De zorg heeft daarom professionele partners nodig. HappyNurse kan die professionele partner zijn. Als uitzendbureau en ABU-lid met een uitgekristalliseerde CAO staan wij garant voor risicobeheersing en échte flexibiliteit voor onze partners.”

l e n sniet snel

. t d n i v g e o n e g urse! HappyN r o o v arom Kies da urse.nl happyn

‘Ik weet uit eigen ervaring dat snelle service voor een manager essentieel is. Kies daarom voor HappyNurse’ Tineke van Groeningen, franchisenemer en voormalig teamleider en verpleegkundige

HappyNurse | [email protected]

- Marijke Horstink, oprichter HappyNurse

begeleidt hen om in Nederland een bestaan op te bouwen. Goed voor hen maar ook goed voor de zorg. Onze franchiseformule biedt een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van andere uitzendbureaus. Wij komen allemaal uit de zorg en kennen de zorg van binnenuit. Onze selectie van zorgprofessionals is daarom uitstekend, want wij weten wat de beste van de middelmatige onderscheidt. Onze ondernemers bieden niet alleen kennis en ervaring, maar zijn bevlogen zorgprofessionals en oprecht betrokken bij onze klanten. De continuïteit die wij kunnen bieden en onze 24x7 serviceniveau is daardoor zeer hoog. Meer informatie? Ga naar happynurse.nl voor de vestiging bij u in de buurt. Of mail naar: [email protected]

HappyNurse biedt haar klanten flexibiliteit, maar ook haar zorgprofessionals. De verzorgenden en verpleegkundigen van Happy Nurse kiezen heel bewust voor afwisseling en regie over eigen agenda. En om ook aan toekomstige vraag naar zorgpersoneel te kunnen voldoen, investeert HappyNurse in hoog opgeleide en gemotiveerde verpleegkundigen uit onder meer Spanje. HappyNurse

Villa Hooghe Heide De Strang 1, 3823 GL Amersfoort

AUGUSTUS 2013 · 11

EXPERTPANEL

HET ‘FAILLIET’ VAN HET TRADITIONELE ZORGVASTGOED De (woon)zorgwereld verandert in hoog tempo. De vergoedingssystematiek vanuit de overheid wijzigt en zorgbehoevenden gaan meer zelf betalen. Door toegenomen welvaart en betere gezondheidszorg worden we steeds ouder én blijven we langer vitaal. Deze en vele andere ontwikkelingen leiden tot een veranderende behoefte aan zorgvastgoed. In de komende jaren verdrievoudigt het aantal 65-plussers en verdubbelt het aantal 80-plussers. Men wil de oude dag zo actief mogelijk doorbrengen tussen gelijkgestemden. Het vastgoed, de zorg en de dienstverlening moeten hierop aansluiten. Marktwerking en het scheiden van wonen en zorg dragen bij aan het vergroten van de keuzevrijheid van de client. Doordat zorgbehoevenden steeds meer zelf moeten gaan betalen, ontstaan nieuwe (woon) zorgconcepten in het hogere, midden- én lagere segment. Erik Deiman Directeur Brink Groep

Van aanbod- naar vraaggestuurd vastgoed

Goede zorg is in principe overal te organiseren. De cliënt gaat kiezen op basis van de kwaliteit

van de huisvesting, locatie en betaalbaarheid. Er ontstaat een omslag van aanbod- naar vraaggestuurd denken. Hét zorgvastgoed bestaat niet meer en nieuwe aanbieders komen met ander vastgoed(concepten) dan de traditionele aanbieders. Deze laatsten zullen hun vastgoedstrategie moeten aanpassen anders wordt hun ‘verouderde vastgoed’ onverhuurbaar. De klant bepaalt de behoefte en het budget dat hij ter beschikking heeft voor huisvesting en zorg. Hierop aansluitend worden zorgvastgoed en een zorgconcept gezocht.

Bestaand zorgvastgoed geschikt?

De nieuwe behoefte leidt tot een andere vraag naar vastgoed. Een deel van de toekomstige behoefte is in te vullen met de huidige vastgoedportefeuille. Bestaand vastgoed is technisch of financieel niet altijd geschikt voor de nieuwe vraag,waardoor leegstand dreigt. Niet iedereen heeft dezelfde portemonnee.Een enigszins verouderde woning van 40 m² wordt bij een lagere huurprijs wellicht wél verhuurd. De woonzorgorganisatie moet dan wel bereid zijn om dit te accepteren en de afboeking op de boekwaarde te nemen. De vraag is of woonzorgorganisaties en woningcorporaties dit financieel kunnen dragen. De financiële situatie van de zorgsec-

tor als geheel is de laatste jaren sterk verbeterd, maar op instellingsniveau zijn er grote verschillen.

Maatschappelijke ondernemers gevraagd

Verantwoord ondernemerschap is een voorwaarde voor succes in de zorg. De klant moet daarbij niet uit het oog worden verloren. Op welke klantgroep gaan woonzorgorganisaties zich richten en op welke juist niet? Welke eisen en wensen stellen zij aan de dienstverlening en het vastgoed? Veel nieuwe partijen treden toe tot de markt en bepalen een focus. Om in te kunnen spelen op de vele kansen zijn heldere keuzes dan ook noodzakelijk. Het vastgoedmanagement moet worden geprofessionaliseerd.Zicht op goed en slecht presterende locaties en zorgsectoren,een sluitende business case voor investeringen en onderscheidend vermogen zijn essentieel voor een gezonde zorgen vastgoedexploitatie. Een goede portefeuillestrategie is daarbij eens te meer noodzakelijk om de transitie veilig te overleven.Als woonzorgorganisaties niet oppassen, worden ze opgeslokt door een ondernemende concurrent. Alleen op basis van helder inzicht en een duidelijke focus ontstaat een positieve,maatschappelijke business case!

GEZAMENLIJK NIEUWE WOONVORMEN ONTWIKKELEN De zorg van nu is niet meer te vergelijken met die van vroeger. Met de invoering van de prestatiebekostiging is het speelveld veranderd en het risicoprofiel van zorgaanbieders vergroot. Ouderen moeten langer thuis wonen of huur bij zorg gaan betalen.

Jeroen Kingma Directeur Vitaal Zorgvast

De AWBZ is naar de gemeentes overgeheveld, tegelijkertijd komen er meer commerciële aanbieders in de markt. De traditionele ‘bejaardenhuizen’ maken langzaam plaats voor andere woonvormen. Zorgaanbieders worden meer dan ooit op hun ondernemerschap aangesproken. Dit zijn allemaal grote veranderingen, maatschappelijk maar zeker ook voor de mensen die zorg nodig hebben. Ook vanuit het vastgoedperspectief betekent dit het nodige. Als immers minder cliënten naar instellingen komen, dreigt het risico van leegstand. Daarom moeten we op andere manieren gaan kijken naar het aanbod van huisvesting.

Partners

Samenwerking met partners kan meer innovatiekracht creëren met minder risico. We kunnen gezamenlijk nieuwe woonzorgconcepten ontwikkelen. Bijvoorbeeld een concept voor woonvormen voor dementerenden, samen met geriaters van het Breincollectief, het VU Amsterdam en een verzekeraar. Dat dekt zorginhoudelijke, bedrijfseconomische en financiële kanten. De kwaliteit van zorg moet optimaal zijn, maar de voorziening moet betaalbaar zijn èn financierbaar voor een bank of belegger. Ook mensen die thuis willen en kunnen blijven wonen, moeten goede zorg krijgen. Er zijn steeds meer mensen die de dienstverlening zelf kunnen betalen. Ook voor die mensen kun je concepten ontwikkelen, bijvoorbeeld woongebouwen in een veilige omgeving en met ‘slimme’ zorg op maat. Samenwerking met verschillende partijen spreidt kosten en risico’s. Het gaat niet alleen om nieuwbouw, want er is nog veel zorgvastgoed uit het verleden dat niet aan de huidige eisen voldoet. Dat kan

worden herontwikkeld of herbestemd. Soms met zorg, soms met een andere functie. Dat vraagt specialistische kennis. Ook om de businesscase financierbaar te maken.

Servicegericht

Zorgaanbieders moeten nu veel meer vanuit de cliënt denken en meer servicegericht worden. Ouderen blijven langer zelfstandig wonen en willen regie op hun eigen leven houden. Daardoor ontstaan nieuwe vragen op het gebied van wonen. De traditionele serviceflats en verzorgingshuizen, met kleine woningen, een gemeenschappelijke zaal en verplicht af te nemen diensten, dat werkt in deze tijd niet meer. Zeker met de steeds hogere eigen bijdrage is de eenheidsworst met vaste prijs passé. De ‘serviceflat nieuwe stijl’ omvat op maat gesneden dienstverlening waarbij wonen voorop staat.Als partijen gaan samenwerken, elkaars kracht gebruiken, dan komen ze tot krachtige innovatieve woon- en serviceconcepten.

ZORGVASTGOED EN FINANCIERING: TWEE WERELDEN? De traditionele, bancaire financiering van vastgoed in de zorg is inmiddels volledig passé. Het is geen proces van geleidelijke verandering meer, maar een voldongen feit. De zorgbestuurder ziet zich geplaatst voor nieuwe uitdagingen op dit terrein. Voormalige zekerheden zijn omgezet in volledige ondernemingsrisico’s. De toezichthouder in de zorg ervaart een nieuw veld van risico en verantwoordelijkheid. Veel vastgoedinitiatieven binnen de zorg worden mede hierdoor in de kiem gesmoord. Een stuwmeer aan noodzakelijke vastgoedoplossingen, voor zowel bestaand zorgvastgoed als nieuwbouw, bouwt zich op, met name binnen de Care.

Kennis

Felix van Baal Sectordirecteur Gezondheidszorg & Wonen Hevo

Nu, succesvol komen tot financiering van zorgvastgoed vraagt kennis van de financiële wereld en over het omgaan met de vereiste en veelal nieuwe, wellicht haast onbekende, criteria. Geenszins mag het verwijt gemaakt worden aan de zorgsector dat hierin een kennisachterstand is.

Het is immers niet zo lang geleden dat de zorgbestuurder op basis van volledig andere criteria, kennis en vaardigheden kon voorzien in vastgoed.

Risicoprofiel

De financiële wereld, waarbij inbegrepen de woningcorporaties, ziet zich geplaatst voor een volledig gewijzigd risicoprofiel bij financiering van zorgvastgoed. Waar in het verleden een waarborg en ‘stempel’ van het College bouw ziekenhuisvoorzieningen in basis toereikend waren, worden nu andere vragen gesteld en zekerheden vereist. De vraag is echter of men voldoende in staat is om de antwoorden inhoudelijk te beoordelen. Tevens is de bancaire financieringscapaciteit volstrekt ontoereikend voor de behoefte. Andere financiële toetreders zijn dus noodzakelijk. Dit, gecombineerd met de toenemende behoefte vanuit de beleggerswereld naar andere, veilig renderende vastgoedsegmenten en het feitelijk gunstige risicoprofiel van zorgvastgoed, biedt enorme kansen voor beide werelden.

Het effect

Momenteel vinden binnen de zorg veel heroverwegingen plaats met betrekking tot vastgoed. Een terechte zaak. We constateren echter dat vastgoedinitiatieven aansluitend worden uitgewerkt zonder in voldoende mate rekening te houden met de eisen en wensen vanuit de financierings- en beleggerswereld. Met als gevolg veel verloren en kostbare inspanningen. Voor de wat langere termijn dreigt het gevaar dat, wanneer een verder uitstel van een initiatief onverantwoord is, dit leidt tot een sterke en acute groei van de vraag naar vastgoedoplossingen met alle nadelige gevolgen voor alle partijen. Voor een gezond, toekomstig vastgoedbestand binnen de zorg zijn initiatieven die een effectief antwoord geven op deze onderwerpen en die gericht zijn op het tijdig - bij elkaar brengen van deze werelden noodzakelijk, uitdagend en vooral ook kansrijk.


12 · AUGUSTUS 2013

INSPIRATIE

Door mensen met een handicap te laten participeren worden organisaties sterker, zo meent Gonnie Been. Bij Microsoft Nederland verdiept zij zich in mogelijkheden om deze groep te betrekken.

ARBEIDSON

Participeren met een beperking “Met Het Nieuwe Werken zijn we anders naar het fenomeen werken gaan kijken en mogelijkheden gaan zien voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het gaat daarbij om een brede groep mensen met een beperking. Momenteel bekijken we welke functies zij eventueel kunnen invullen”, vertelt Gonnie Been, manager corporate communications en social innovation bij Microsoft. Dit is eventueel mogelijk via het zogeheten jobcarving, waarbij bepaalde taken binnen functies kunnen worden samengevoegd in een nieuwe functie. Been noemt de afdelingen sales en finance als voorbeelden van waar mogelijk nieuwe krachten aan de slag kunnen. “We zijn niet gewend om specifiek te selecteren op mensen met een beperking. Maar met extra aandacht voor dit onderwerp hopen we volgend jaar drie mensen uit deze groep aan het werk te hebben geholpen. Dat lijkt misschien weinig, maar onze uitstroom is nogal klein. Uiteindelijk kan 25 procent werknemers met een beperking in de breedste zin van het woord het doel zijn.”

Gonnie Been MANAGER CORPORATE COMMUNICATIONS EN SOCIAL INNOVATION BĲ MICROSOFT NEDERLAND

Raad van Anders

Microsoft initieerde verder de Raad van Anders, een raad met mensen van buitenaf die gedurende drie maanden meeloopt in het bedrijf en zich buigt over thema’s. De bevindingen koppelt de raad terug aan het bedrijf. “Het fungeert als

een spiegel voor ons.” De laatste raad boog zich over de toegankelijkheid van Microsoft voor mensen met een arbeidshandicap. De softwaregigant heeft de arbeidsparticipatie niet alleen op de agenda staan omdat het zo hoort of imagotechnisch handig is, zegt Been. “We kunnen er zelf namelijk ook iets van leren. Zo was er een dame met een gehoorbeperking in de Raad van Anders die erop stond dat iedereen zich goed voorbereidde voor vergaderingen en dat er geen onderonsjes waren en niemand door elkaar praatte. Dat houdt je scherp. Uiteindelijk hebben we daar natuurlijk allemaal iets aan.”

Nut

Een andere zienswijze op functies en taken heeft nut, zo meent Gonnie Been: “Door ook mensen die vaak aan de zijlijn blijven staan te laten participeren, wordt de creativiteit van een bedrijf veel meer benut. Bovendien willen we als organisatie een afspiegeling zijn van de Nederlandse markt die we bedienen. Daarnaast is het economisch interessant. Er is meer

O

waarde voor de medewerker en voor de organisatie en ik denk dat de productiviteit omhoog kan gaan, zoals in het genoemde voorbeeld van vergaderingen. Ik geloof zeker dat werknemers tevredener zullen zijn in de nieuwe situatie. Uiteindelijk werken ze er minder door. Je maakt er, kortom, de productie slimmer mee.”

Uitdagingen

“Toch is een dergelijke verandering niet binnen een jaar een feit. Bovendien is het de vraag of we iedereen mee krijgen; er zijn vast managers die het idee niet zien zitten. Ook zijn er praktische uitdagingen. Hoe ga je bijvoorbeeld om met iemand die een hulphond meeneemt? Of met iemand in een rolstoel die hulp nodig heeft op het toilet? Niettemin zie ik veel voordelen. Een diverse organisatie is namelijk duurzamer en houdt het langer vol. Bovendien geloof ik dat participatie van mensen met een beperking een bedrijf menselijker maakt.” MARJOLEIN STRAATMAN [email protected]

B

VO

Job craft Job crafting is geen nieuw modewoord, maar een term die voorkomt uit een Amerikaans onderzoek van twaalf jaar geleden door de Amerikaanse professoren Amy Wrzesniewski en Jane Dutton. Zij deden onderzoek naar de werkbeleving onder schoonmakers van een ziekenhuis. Luc Dorenbosch werkt bij TNO en houdt zich bezig met het onderzoeksthema job crafting. “Uit dat onderzoek bleek dat de ene schoonmaker zijn baan on-

WIE ZIJN ÚW LOYAALSTE MEDEWERKERS? Nagekomen afspraken Tevreden klanten

Bij een toekomstbestendige organisatie hoort duurzaamheid én medewerkers die loyaal zijn aan uw organisatie. De beste ondernemers denken ook in tijden van crisis aan kansen en de toekomst. Hoe zet u bijvoorbeeld uw mensen zo goed mogelijk in, ook tegen de achtergrond van langer doorwerken/duurzame inzetbaarheid? Een duurzame investering is nu investeren in de beste medewerkers. Dan staat u aan het einde van de crisis vooraan om de kansen te pakken. Toekomstgericht personeelsbeleid richt zich vandaag al op de kansen die er liggen. Kansen waar doorgaans niet gezocht wordt. Microsoft, bijvoorbeeld, kiest voor jobcarving en creëert zo plaats voor mensen die excelleren op het ene gebied, maar soms een beperking hebben op het andere. Het resultaat is, dat werkprocessen efficiënter gaan door iedereen op zijn specifieke en unieke talent in te zetten. De praktijk wijst uit dat medewerkers met een beperking zeer gemotiveerd zijn en de organisatie langer trouw zijn. Het werkt aanstekelijk en dat kan ook voor uw bedrijf. Als u gebruik wilt maken van de kracht en financiële voordelen van de meest betrokken medewerkers, zoek dan contact met het juiste dienstverlenende bedrijf. U vindt hen op www.blikopwerk.nl

AUGUSTUS 2013 · 13

TIP 1

BEHEER ALLE INFORMATIE VAN JE MEDEWERKERS VEILIG EN ONLINE

PREVENTIE ZIEKTEVERZUIM

ZELF VERANTWOORDELĲK GEZOND LEVEN VOOR GE

JOB

NGESCHIKTHEID TALENTONTWIKKELING CAR VI N

Vitaal en gezond blijven vergt een grote eigen ver verantwoordelijkheid. Dat stelt Fred Ruigrok, direc directeur van Futsure Health.

OUTPLACEMENT & RE -INTEGRATIE NG COACHING HETNIEUWSLEEUTELEWERKNEN

BEWEGI

D EI H R A A TB ZE IN E M ZA R U DU G IN ED O

G

JOB CRAFTING

ting: sleutelen aan een betere baan interessant en afstompend vond, terwijl een ander er heel veel plezier aan beleefde. De professoren zochten naar de redenen van die verschillen en ontdekten dat sommige schoonmakers hun baan naar eigen hand hadden gezet. Dat is de essentie van job crafting: continu sleutelen aan je baan.”

Leuker werken

Dorenbosch vindt de term op zich niet interessant. “Het is geen kant en klaar product, maar een fenomeen dat uitstekend aansluit bij duurzame inzetbaarheid en sociale innovatie. De arbeidsmarkt

lijkt momenteel niet in beweging te zijn, maar op microniveau gebeurt er wel degelijk heel veel. Job crafting is het tegenwicht van beleid. Beleid gaat over grote lijnen, job crafting is op microniveau de bestaande baan leuker, zinvoller maken.” Dat kan op verschillende vlakken en manieren: taakgericht, relationeel, cognitief of contextueel. Het kan een concrete bewerking van het takenpakket zijn, maar ook een andere werkrelatie met collega’s of klanten of door gewoon het werk op een andere manier te bekijken, een andere werkplek of werktijd.

Kleine werkexperimenten

“Het zijn kleine aanpassingen van het werk waardoor het beter aansluit bij de persoonlijke wensen van de medewerker’, stelt Dorenbosch. Een belangrijke voorwaarde voor job crafting is dat de aanpassingen het werkproces niet mogen verstoren of collega’s ongewenst extra belasten. “Job crafting geeft mensen het gevoel dat ze wel degelijk controle uit kunnen oefenen op hun werk. En misschien was die ruimte er altijd al, maar verleerde men het deze te benutten.” Bij job crafting is het belangrijk dat de leidinggevende achter het idee staat. “In

Waardering voor de �lexibele zorgprofessional

Zorginstellingen kennen nu en de komende jaren forse �inanciële en personele uitdagingen. Dit leidt tot een toenemende druk op de zorgwerker. Er zal steeds meer een beroep gedaan worden op hun �lexibiliteit en professionaliteit, om de zorg betaalbaar en van hoge kwaliteit te houden. Tegelijkertijd hebben instellingen behoefte om gekwali�iceerde zorgwerkers aan zich te binden. Het belang van de �lexibele zorgprofessional Meer dan ooit is het voor instellingen van belang om hun personele bezetting continu te kunnen afstemmen op wisselingen in de zorgvraag. Waardering van �lexibele inzet is hierin de sleutel. Door de �lexibele zorgprofessional de juiste positie in de organisatie te geven, wordt �lexibiliteit en binding bevorderd en hiermee de zorg zowel betaalbaar als kwalitatief hoogstaand. Dit brengt echter complexe vraagstukken met zich mee rondom HR, planning en organisatie van �lexibiliteit. Zorgwerk Als landelijke specialist in personeelsdiensten voor de zorgen welzijnssector en kinderopvang draagt Zorgwerk bij aan het oplossen van deze vraagstukken. Zorgwerk biedt een breed portfolio van diensten aan rondom �lexibele inzet van zorgprofessionals.

Van uitzenden tot het compleet verzorgen van het management van uw �lexpool. Onze waardering voor �lexibele zorgprofessionals staat centraal in al onze oplossingen. Dit uit zich op vakinhoudelijk vlak, door te investeren in training en opleiding. Maar ook op relationeel vlak, door te investeren in een goede persoonlijke relatie waarin rekening gehouden wordt met individuele wensen en mogelijkheden. Zo kunnen wij uw vraag altijd beantwoorden met een �lexibele, professionele en bovenal een gewaardeerde zorgwerker.

Wilt u ook weten wat wij voor u kunnen betekenen op het gebied van �lexibiliteit? Neem dan contact met ons op via telefoonnummer 010-282 65 90 of bezoek onze website

de praktijk zijn werkgevers óf benieuwd naar de resultaten óf men vindt het riskant. Belangrijk is om spelregels af te spreken en eventuele nadelige effecten te bespreken.” Grote Investeringen zijn niet nodig, behalve in tijd en energie. “Laat medewerkers eerst zelf experimenteren met aanpassingen in hun werk. Bekijk wat effectief en realistisch is en leer samen van die kennis profiteren.”

“Het is niet alleen een verantwoordelijkheid van mensen met een baan, maar van iedereen om er zelf voor te zorgen gezond en vitaal te zijn.” Ruigrok stelt dat er ziektes zijn waar nie niemand iets aan kan doen, maar dat overgewicht en diabetes type 2 bijvoorbeeld wel vaak te voor voorkomen zijn. “Overgewicht zorgt niet alleen voor directe klachten, het werkt ook andere ziektes in de hand. Toch neemt het aantal mensen met overgewicht en dia diabetes type 2 nog steeds toe.” Hij noemt als belangrijk belangrijkste oorzaak de veranderde leefgewoonten. “Te weinig be beweging en ongezond eten. We lopen en fietsen steeds min minder, alles wordt tegenwoordig thuisgebracht, we lijden aan bewegingsarmoede.” Het ada adagium is één uur bewegen per dag. “De inactieve acht uur op kantoor wegen daar echter niet tegenop”, stelt Ruigrok. Soms worden stappentellers gebruikt als ‘wake-up call’ bij kantoorfuncties. “10.000 stappen per dag is zeker te halen, maar dan moet men overdag wel eens van de bureaustoel af komen. Soms ontstaan er spontaan competities waardoor mensen die meedoen, ’s avonds lopen om aan die 10.000 stappen te komen.” Kennis van en inzicht in gezond voedsel en beweging is de sleutel naar een gezonder leefpatroon, aldus Ruigrok. CORRY DAALHOF

CORRY DAALHOF

[email protected]

[email protected]

Gezonde leefstijl draagt bij aan veerkrachtig personeel De randvoorwaarden voor een goede en veilige werkplek zijn door werkgevers vaak al geregeld. Toch zijn er legio medewerkers die niet lekker in hun vel zitten. Dit blijft vaak onbesproken omdat medewerkers bang zijn hun baan kwijt te raken. Hierdoor komen zij in een vicieuze cirkel terecht van neerslachtige en pessimistisch gevoelens met alle gevolgen van dien. Sprink helpt organisaties met een veerkrachtig personeelsbestand. Zo bieden wij medewerkers handvatten voor een gezonde leefstijl. Wij leren hen beter om te gaan met stress in het werk en daarbuiten. Daarbij staan wij stil bij een

gezonde balans tussen werk en privé om ziekteverzuim te voorkomen. Werkgevers ondersteunen wij door mee te kijken naar het (vitaliteits)beleid en programma’s op maat aan te bieden. Onze kracht is dat wij ons verdiepen in de branche specifieke omstandigheden en met gerichte oplossingen komen. Wilt u meer weten neemt u dan contact met ons op via 088-230 4050 of [email protected]. www.sprinkwerkt.nl.

gezonde en en vitale medewerkers gezonde vitale medewerkers

14 · AUGUSTUS 2013

TIP 2

INSPIRATIE

KIES VOOR ARBODIENSTEN OP OPROEPBASIS EN REGISTREER JE VERZUIM ZELF

Wel eens gehoord van ‘mentaal verzuim’? (Nog) niet ziek zijn, maar wel een lage productiviteit hebben?

Herkenning en erkenning coach Om medewerkers optimaal in te zetten en vitaal en productief te houden tijdens hun loopbaan,wordt professionele coaching nog maar heel beperkt ingezet.Daarbij speelt dat coaching geen beschermd beroep is. Iedereen kan zich coach noemen.Sybren Tuinstra van International Coach Federation Nederland vertelt er meer over. “Het effect van professionele coaching is enorm. Dat wordt echter vaak nog niet onderkend en is onderbelicht.” Coaching geeft volgens hem minimaal 100 procent rendement. “Hier gaan echter de kosten wel voor de baten, coaching is gemiddeld vier keer duurder dan een training. Bij dat laatste is het rendement echter significant lager.”

Wereldwijde erkenning certificaat

Omdat iedereen zich hier coach mag noemen, is het vaak lastig het kaf van het koren te scheiden. Tuinstra stelt dat herkenbare certificering, een keurmerk, hierbij kan helpen. “De Nederlandse coach markt kent een veelvoud aan certificaten. Het Nederlandse

bedrijfsleven wordt echter steeds internationaler en daarom is ook voor Nederlandse coaches een internationale certificering via de wereldwijd geaccepteerde certificatieprocedure van de International Coach Federation (ICF) geen overbodige luxe.”

Drie niveaus

Sybren Tuinstra

INTERNATIONAL COACH FEDERATION NEDERLAND

“Het effect van professionele coaching is enorm.”

ICF biedt de markt een internationaal kwaliteitskeurmerk op verschillende niveaus, zodat elke organisatie de meest geschikte coach kan kiezen. Er bestaan drie niveaus van deze internationale certificering: Associate Certified Coach (ACC),Professional Certified Coach (PCC) en Master Certified Coach (MCC). “Deze internationale certificering is nog relatief onbekend in Nederland, maar een dergelijk certificaat is een prima manier om het vak ‘coach’ de erkenning te geven die het verdient en organisaties de coaches die ze verdienen.” CORRY DAALHOF [email protected]

SENIOR MEDEWERKER BIEDT VOORDELEN De vooroordelen betreffende oudere werknemers zijn bekend, de voordelen echter een stuk minder. HR- en organisatieadviseur Joop Vriesema van L’Eminence Grise kent die voordelen wel.

Oudere werknemers vinden maar met moeite een nieuwe baan. Dat ligt meestal niet aan hun werkervaring,

maar wel aan verkeerde vooronderstellingen qua uitval en kosten. Vriesema: “De vooroordelen zijn hardnekkig, maar gelukkig wordt keer op keer bewezen dat deze nergens op gebaseerd zijn. Het aannemen van oudere medewerkers is het inkopen van loyaliteit. Deze groep is veel standvastiger dan jongeren die veel vaker van baan naar baan ‘hoppen’.”

Veel ervaring

De 55+ medewerker beschikt over een enorme ervaring, die echter nog al eens als bedreigend wordt gezien. “Ervaring biedt talloze voordelen, ervaringen uit het verleden zijn vaak nuttig om de problemen van nu op te lossen. Daarnaast kan al die kennis en ervaring gebruikt worden om hun leidinggevende te ondersteunen en jongere medewerkers te coachen.”

Gratis gesigneerd exemplaar tijdens de boekpresentatie 17 september 1 BOEK PER DEELNEMER GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR WWW.COACHINGSQUARE.NL

n door

Aangebode

Prettig

Personeel

Gedegen personeelsbeleid begint met een online tool voor uw personeelsadministratie.

MARLEEN BOEN | LEEN LAMBRECHTS | GEORGES ANTHOON

Geschreven door topcoaches van The Coaching Square ... om een einde te maken aan alle misverstanden rond coaching The Coaching Square NL, uw professionele coachnetwerk en ICF geaccrediteerd coach opleidingsinstituut.

Een systeem dat u ondersteunt, inzicht geeft in waardevolle informatie en herinnert aan belangrijke data

Bekijk de gratis demo op: www.prettigpersoneel.nl

Flexibele opstelling

Er zijn meer voordelen: oudere medewerkers melden zich minder vaak ziek en zijn meer betrokken bij het bedrijf. Het gaat niet uitsluitend meer om een hoog salaris, maar meer om de voldoening van werken. “Deze groep medewerkers verandert niet van baan omdat het salaris ergens anders honderd euro hoger is”, stelt Vriesema. Door

de toenemende vergrijzing zijn er zeker mogelijkheden voor deze groep werknemers. “Zaak is dan wel dat zij zich flexibel opstellen in zowel salariëring als in werkzaamheden.”

CORRY DAALHOF [email protected]

Herma de Jong was in 1999 de initiatiefneemster van LaborAndum, hèt uitzendbureau voor jonge senioren. Wij richten ons op organisaties waar veel administratief werk wordt verricht. Daar komen onze jonge senioren als administratieve professionals uitstekend tot hun recht: ze zijn betrouwbaar, stipt, hebben een ouderwets positieve werkhouding en uiterst gemotiveerd. Ze klaren de klus zonder dat je er naar om hoeft te kijken. Bovendien geven ze hun kennis graag door aan jongere collega’s. Ze brengen dus ook stabiliteit en continuïteit. Zij omschrijft haar jonge senioren ook wel als “intelligente handjes”: ze denken én doen. Zij vertelt u er graag meer over.

UITZENDBUREAU VOOR JONGE SENIOREN T 030 210 64 51 M 06-21266246 Postbus 85068 • 3508 AB Utrecht E info@laborandum • www.laborandum.nl

AUGUSTUS 2013 · 15

INSPIRATIE

Kijk naar de mensen, niet naar de cijfers In 2009 won Regionale Scholengemeenschap Enkhuizen de ‘Kroon op het Werk prijs’. Dat was echter geen aanleiding om tevreden achterover te leunen. Integendeel, het management bleef onverminderd hard aan het werk om medewerkers gezond aan het werk te houden. Voorzitter College van Bestuur Bram Sluis vertelt hoe. Bram Sluis VOORZITTER COLLEGE VAN BESTUUR RSG ENKHUIZEN

“Beleid om ziekteverzuim te reduceren is nu omgebogen naar vitaliteitsbeleid dat op de mensen is afgestemd.

We blijven continu werken aan de dingen die ons opvielen en nu opvallen. Seniorenbeleid bijvoorbeeld is slechts voor een kleine groep medewerkers geschikt.Maar levensfasebeleid is voor iedereen. We kijken naar wat mensen beweegt, waar de knelpunten liggen en hoe we deze gezamenlijk aan kunnen pakken.Dat is voor elke levensfase anders.”

Eigen verantwoordelijkheid

Sluis vertelt dat ervaringen met verzuimbeleid hen leerden om naar de voorkant van het beleid te gaan. “We kijken niet primair naar de getallen, maar naar de mensen. Werken aan vi-

taliteit is effectiever dan werken aan getallenmanagement van een laag verzuimpercentage.” Hij geeft een voorbeeld: “Uit onderzoek naar werkdruk bleek dat invallen voor zieke collega’s veel druk gaf. Daaruit leerden we dat als het verzuim minder wordt, dit ook gunstig is voor de werkdruk bij collega’s. Alleen werken aan verzuimreductie is geen oplossing. We gaan in gesprek en analyseren het verzuim; wat is de oorzaak? Dan zoeken we een oplossing. Onze medewerkers hebben daarin ook eigen verantwoordelijkheid. Kan er iets verbeterd worden aan de gezondheid door voeding of aan

Gezamenlijke inspanning Vitaliteit en duurzame inzetbaarheid in het onderwijs zijn veelomvattende begrippen die op verschillende manieren vorm krijgen op scholen. Rick van Workum, programmaleider Veilig, gezond & Vitaal werken/consultant, vertelt er meer over.

Rick van Workum PROGRAMMALEIDER VEILIG, GEZOND & VITAAL WERKEN/CONSULTANT

“Door samenwerking met arbodiensten is voorkomen van verzuim en arbeidsongeschiktheid op de meeste scholen wel goed geregeld. Duurzaam inzetbaar en vitaal zijn omvat meer dan niet verzuimen. Gemo-

tiveerd zijn en met plezier je werk doen helpt om langer en prettiger te kunnen en te willen werken en dat komt de kwaliteit van het onderwijs ten goede. Zo in het werk kunnen (blijven) staan vergt inzet van werknemer en werkgever.

Collegialer

Alles en iedereen is aan verandering onderhevig: organisaties, docenten, leerlingen. Van Workum stelt dat zorg voor medewerkers van oudsher al ‘ingebakken’ is op scholen. De cultuur is er echter wel veranderd. “Vroeger was men bang zichzelf een ‘brevet van onvermogen’ te geven als

men iets aan een collega wilde vragen. Dat is nu sterk veranderd. De opstelling is collegialer, kennis delen, een kijkje bij elkaar in de klas nemen, is vanzelfsprekend geworden. En bij kennis delen en open met elkaar omgaan, hoort zeker het stellen van vragen en soms jezelf kwetsbaar opstellen.”

Samen verantwoordelijk

Door een toenemende vervangingsvraag als gevolg van de vergrijzing wordt het steeds belangrijker docenten ‘vast’ te houden, te blijven boeien en hen een uitdagende omgeving te bieden.“Goed werkgeverschap kan

de druk door een betere verdeling van zorgtaken?” Sluis geeft nog een voorbeeld hoe iemand toch inzetbaar blijft. “Een docent LO brak zijn been, maar kwam toch naar school om zijn mentortaken te vervullen.”

Inzetbaarheid

Door het scholingsbeleid zijn docenten ook beter inzetbaar. Nog een voorbeeld: een docent LO brak zijn heup en ging een opleiding Engels volgen.Twee jaar later startten we met een tweetalige opleiding en gaf hij LO het Engels. Hij blij,wij blij.” CORRY DAALHOF [email protected]

helpen voorkomen dat jonge docenten vroegtijdig het onderwijs verlaten. Goed werkgeverschap betekent ook dat men rekening houdt met de verschillende levensfasen van een docent en de bijbehorende werkprivé balans. Goed werkgeverschap én werknemerschap zorgen samen voor kwaliteit van het onderwijs.Het draait allemaal om prettig, op een professionele wijze, met elkaar te werken.”


Vitaal & gezond werken in het voortgezet onderwijs Voion.nl is dé kennisbank met alle informatie, onderzoeken, instrumenten en praktijkverhalen over o.a. veilig, gezond en vitaal werken in het voortgezetonderwijs. Voion, kennis en advies van en voor het voortgezet onderwijs

www.voion.nl

Voor een band tussen zorgverlener en klant Zorgzuster is de schakel tussen klant en zorgverlener. Zo krijgt iedereen thuis de hulp die bij hem of haar past.

“Nadat bij Zorgzuster de zorgvraag binnenkomt, gaan medewerkers meteen op zoek naar de meest geschikte zorgverlener. Vaak stellen we een paar zorgverleners voor aan de klant”, zegt Ralph Smeets. “Het contact tussen de twee partijen moet een echte match zijn.” Groot voordeel van Zorgzusters werkwijze is volgens hem dat er een goede relatie wordt opgebouwd tussen cliënt en zorgverlener. Zelfstandigen in de zorg Zorgzuster bemiddelt en werkt samen met een selectie van zzp’ers in de zorg. De organisatie selecteert hen op criteria zoals servicegerichtheid en hoe

een zorgverlener klanten bejegent. “De zzp’ers die door de selectie komen faciliteren we in hun dienstverlening met een dienstenpakket van onder meer verzekeringen, administratie en scholing. Zo blijft de kwaliteit van zorg gewaarborgd. We laten hen in hun waarde in hun ondernemerschap. Elke zzp’er van Zorgzuster op wie dit van toepassing is, is Kiwagecertificeerd.”

“Door echt te kijken naar wat voor iemand de klant is, welke vraag er is, en hierop de zorgverlener af te stemmen, ontstaat betere zorg. Ook is het prettiger als er een paar vaste mensen langskomen. Zorg op deze wijze is meer dienstverlenend. De klant bepaalt namelijk zelf hoe laat hij of zij de zorg ontvangt en heeft volledige beslissingsbevoegdheid in hoe de zorg plaatsvindt. Dit betekent

dus ook dat de klant bepaalt wie er langskomt, en tegen welk tarief. Ook heeft hij of zij altijd rechtstreeks contact met de zorgverlener”, vervolgt Smeets.

faciliteren de franchisenemers op alle vlakken, op een soortgelijke manier voor elke vestiging. Zo kunnen we overal ons kwaliteitsniveau handhaven.”

Landelijke dekking Zorgzuster werkt via een franchiseformule en bouwt momenteel aan een landelijk netwerk van vestigingen met een eigen gebied. De organisatie beleeft een groei. Smeets: “Momenteel zijn er dertien vestigingen operationeel en zijn er nog een aantal in de opstartfase. Komend jaar richten we ons op uitbreiding van het aantal vestigingen, waarbij we ook kijken naar de grote steden. Het aantal zzp’ ers in de zorg stijgt snel. Ook zorgaanbieders onderkennen dit. Daarnaast zullen klanten hun zorg in toenemende mate zelf moeten regelen, waardoor een andere marktbenadering is vereist. We

“Door onze manier van werken hebben we in relatief korte tijd een behoorlijke naamsbekendheid gekregen. We verwelkomen dan ook steeds meer klanten”, zegt Smeets.

WWW.ZORGZUSTER.NL [email protected] 0118-634389

Productief, energiek en prettig aan het werk, tot het pensioen!

Aandacht voor duurzame inzetbaarheid is nodig om langer op een plezierige manier te kunnen blijven werken en gezond je pensioengerechtigde leeftijd te halen. Je leven lang leren, je kennis en vaardigheden continu verbeteren, draagt daar volgens onderzoek aan bij. Met energie, mentale veerkracht en plezier je werk doen, nu en in de toekomst, dat is dé uitdaging voor elke organisatie én elke medewerker! Dat is wat vitaal en inzetbaar zijn betekent. Investeren in vitaliteit en inzetbaarheid is een strategisch thema en het loont. Het verhoogt de kwaliteit van medewerkers, tevredenheid van klanten en de continuïteit van de organisatie. Vitaal werken geldt voor medewerkers van alle leeftijden en in iedere levensfase. De urgentie ligt nu bij de groter wordende groep oudere medewerkers. Dat zal gezien de demografische ontwikkelingen de komende jaren nog toenemen. Toch is er sprake van achterstallig onderhoud bij veel oudere medewerkers als het gaat om (bij-)scholing, training of ontwikkeling. Leidinggevenden en medewerkers tijdig bewust maken van de mogelijkheden en

gevolgen met betrekking tot stoppen met werken, minder werken of langer doorwerken is belangrijk. Daarbij is het cruciaal dat aandacht wordt besteed aan de initiatieven die vooral door de medewerker zelf genomen kunnen worden. Het doel is dat de oudere medewerker zo vitaal en gezond mogelijk de laatste periode van het werkende bestaan een goede invulling geeft, voor zichzelf en voor zijn werkgever. Duurzame inzetbaarheid is een gedeelde verantwoordelijkheid: de werkgever/ leidinggevende faciliteert en de medewerker neemt zelf regie in handen om aan zijn duurzame inzetbaarheid te werken. In die onderlinge dialoog en samenwerking ontstaat een constructief en duurzaam werkklimaat. Odyssee is meer dan 30 jaar bekend en vertrouwd met oudere medewerkers. Met trainingen en advies ondersteunen wij organisaties en individuen. Daarbij wordt er in groepsverband ook van elkaar geleerd. Jarenlange ervaring De sterke kracht van Odyssee met betrekking tot de oudere medewerkers komt voort uit jarenlange ervaring en kennis die wordt opgedaan vanuit de cursussen Pensioen in Zicht. Hierin worden medewerkers die met pensioen gaan voorbereid op een nieuwe toekomst waarin zij anders dan voorheen actief zullen zijn. Deel-

nemers uit deze cursus delen daarin hun ervaringen betreffende hun laatste jaren voor pensionering. Dit is gouden informatie uit eerste hand die Odyssee naar haar trainingen op het gebied van vitaliteit en arbeidsmotivatie voor oudere medewerkers vertaalt. Daarnaast weet Odyssee als geen ander wat er speelt onder de medewerkers vanwege de begeleiding en training van medezeggenschapsorganen, die goed weten wat er belangrijk is voor het functioneren van organisaties. Samen met de inzet van onze ervaringsdeskundige traineradviseurs zorgt dit voor een uniek en onderscheidend trainingsaanbod. Met het gemeenschappelijke doel: vitaal en gezond aan het werk te zijn en te blijven!

AUGUSTUS 2013 · 17

INSPIRATIE

TIP 3 WWW.PRETTIGPERSONEEL.NL

ZORG ERVOOR DAT JE PERSONEELSADMINISTRATIE TOT IN DE PUNTJES GEREGELD IS

Preventief handelen verhoogt vitaliteit

Vitaliteit is meer dan gezond zijn

Beperken van verzuim was lang een belangrijke doelstelling bij organisaties. Arbodiensten werkten daar succesvol samen met werkgevers aan. Het percentage verzuim liep de laatste jaren terug van 8 procent naar 4 procent. Petra van de Goorbergh is directeur van OVAL. Deze organisatie bundelt de krachten van dienstverleners die actief zijn op het terrein van werk, loopbaan en vitaliteit. Zij vertelt over de ‘volgende stap’.

Vitale medewerkers: een containerbegrip dat nogal veelomvattend is. Want wat betekent nu precies ‘vitaal’ zijn? Is iemand in goede gezondheid per definitie vitaal? Tinka van Vuuren is Bijzonder hoogleraar Vitaliteitsmanagement bij de Open Universiteit Nederland en consultant bij Loyalis Kennis & Consult. Zij geeft haar visie.

“We zijn succesvol geweest in het terugdringen van ziekteverzuim, de cijfers spreken voor zich. Interessanter is echter hoe we er voor gaan zorgen dat de 96 procent van

“Voorheen was het credo ‘hoe krijgen we deze zieke weer zo snel mogelijk aan het werk’ .” de medewerkers die gezond lijkt, vitaal aan de slag blijft. Preventie is daarbij het sleutelwoord, daar moet meer aandacht voor komen.” Van de Goorbergh stelt dat 75 procent van de mensen die zich ziek melden, geen medische klachten hebben. “Dat betekent dat de schoen ergens anders wringt en daarom moet er meer aandacht zijn voor onder andere loopbaanontwikkeling.”

ze zieke weer zo snel mogelijk aan het werk’. Er was geen aandacht voor de reden van het verzuim. Nu is er een multidisciplinaire aanpak om mensen geheel of gedeeltelijk terug te laten keren in het arbeidsproces. Wat kan iemand (nog) wel, wat niet? Waar voorheen alleen de bedrijfsarts mee bezig was, is er nu een compleet team mee aan de gang.

Iedereen aan het werk

Re-integratie na ziekte kan bij het eigen bedrijf of bij een ander bedrijf plaatsvinden. “Hulp wordt op allerlei manieren geboden, dat is afhankelijk van de behoefte van de werknemer . Het kan bestaan uit coaching, hulp bij afvallen of gesprekken over de loopbaan en de ontwikkeling daarvan. Maar het kan ook hulp zijn bij psychische klachten.” Van de Goorbergh stelt dat het door de verhoging van de pensioenleeftijd en de vergrijzing steeds belangrijker is om iedereen aan het werk te houden. “Grote organisaties zien dat al wel in en doen veel aan preventie. Kleinere organisaties zijn er vaak minder mee bezig, zeker in deze economische tijd. Men vindt het wel belangrijk, maar heeft eerst andere prioriteiten. OVAL pleit ervoor om medewerkers één keer in bijvoorbeeld 5 jaar het recht te geven een ‘inzetbaarheidscan’ in te vullen op het gebied van gezondheid, motivatie, competenties en vitaliteit.” Ze stelt dat het in ieder geval slim is om daar nu over na te gaan denken.

Grondige aanpak

“Voorheen werd alleen het aantal ziekmeldingen geregistreerd en was het credo ‘hoe krijgen we de-


Petra van der Goorbergh DIRECTEUR OVAL

Tinka van Vuuren BĲZONDER HOOGLERAAR VITALITEITSMANAGEMENT OPEN UNIVERSITEIT NEDERLAND EN CONSULTANT LOYALIS

“Vitaliteit staat voor gezond, energiek, veerkrachtig, gemotiveerd en met doorzettingsvermogen. Een vitale medewerker is duurzaam inzetbaar en dat hangt af van werkvermogen, employability en vitaliteit.” Vitaliteit gaat dus ook over een goede loopbaan en opleiding. Alle facetten samen maken een vitale medewerker. “Het is niet iets dat alleen door Arbo geregeld kan worden, ook HR speelt hierin een belangrijke rol.” Van Vuuren benadrukt dat vitaal zijn en blijven een gezamenlijke aanpak is van werkgever en medewerker. “Een medewerker moet ook actief aan de slag om zijn eigen vitaliteit te verbeteren. Gingen voorheen gesprekken met de leidinggevende alleen over functioneren en mogelijk ook opleidingen, nu wordt het meer een ‘toekomstgesprek’. Waar wil iemand staan over vijf jaar en wat is daarvoor nodig? De werkgever kan faciliteren, maar de medewerker moet zelf ook aan de slag met de eigen duurzame inzetbaarheid.”

Verandering van spijs…

Een goede manier om te werken aan de eigen inzetbaarheid en vitaliteit is baanrotatie. “Er zijn bedrijven waar medewerkers een aantal

jaren een functie vervullen en dan binnen het bedrijf een andere functie krijgen. Dat verhoogt de inzetbaarheid, omdat er meer ervaring wordt opgebouwd met verschillende werkzaamheden. Voor de werkgever prettig omdat een goede en breed inzetbare kracht binnen het bedrijf blijft en ervaring niet verloren gaat.” Er zijn inmiddels vele mogelijkheden om de vitaliteit in kaart te brengen en/of te verbeteren. “Er zijn health checks, vragenlijsten zoals de scan ‘Vitaal in je werk’, loopbaangesprekken, fitnessfaciliteiten, scholing en samenwerkingsprojecten. Eén van die projecten is ‘De week van de mobiliteit’. Dan kunnen mensen een dag bij een ander bedrijf werken. Dat weekt mensen los uit vaste patronen en het verbreedt het inzicht.”

“Een vitale medewerker is duurzaam inzetbaar en dat hangt af van werkvermogen, employability en vitaliteit.” Bewustwording

Van Vuuren vindt het toenemend besef dat vitaliteit belangrijk is, de belangrijkste ontwikkeling van de afgelopen tijd. Ze hoopt dat er ruimte blijft voor ouderen om aan het werk te blijven. “In Nederland hanteren we het leeftijdsprincipe bij ontslag: evenveel ontslagen in elke leeftijdscategorie. Dat principe zou men ook moeten toepassen bij het aannemen van nieuwe medewerkers.” CORRY DAALHOF [email protected]

18 · AUGUSTUS 2013

INSPIRATIE

Lichamelijke klachten waarvoor onvoldoende of geen somatische verklaring gevonden kan worden, komen veel voor. “Eén derde van het langdurig ziekteverzuim in ons land wordt veroorzaakt door somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten, kortweg SOLK genoemd”, weet hoogleraar psychosomatiek prof. dr. Judith Rosmalen.

Meer grip op onbegrepen lichamelijke klachten “Het probleem is dat deze patienten niet altijd serieus worden genomen en een optimale behandeling krijgen. Terwijl zij dezelfde beperkingen ervaren als anderen bij wie wél een lichamelijk afwijking is gevonden.” Als voorbeeld schetst Rosmalen het verschil tussen reumatoïde artritis en fibromyalgie. “Bij reumatoïde artritis veroorzaken ontstekingen aan de gewrichten pijn, stijfheid en vermoeidheid. Mensen met fibromyalgie hebben ook last van pijn en stijfheid aan het bewegingsapparaat, maar daarbij is niet duidelijk wat de klachten veroorzaakt. Dat er geen afwijkingen gevonden worden, betekent niet dat fibromyalgie onschuldig is. Recent vonden wij in het LifeLines onderzoek (waarbij gedurende dertig jaar drie generaties Noord-Hollanders worden gevolgd, red.) dat mensen met fibromyalgie vaker door hun ziekte stoppen met werken dan mensen met reumatoïde artritis.”

Judith Rosmalen HOOGLERAAR PSYCHOSOMATIEK

Ernst van klachten telt

Verzuim zonder aantoonbare somatische afwijkingen is er in vele vormen. Het kan gaan om het bewegingsapparaat, bijvoorbeeld nek- en rugklachten, maar het kunnen ook maag- en darmklachten zijn of vermoeidheidsklachten. “We hebben te maken met een grote, gevarieerde groep”, aldus Rosmalen.

Van de groep patiënten met SOLK heeft volgens Rosmalen een relatief groot deel psychische problemen, zoals angst en depressie. Deze problemen kunnen bijdragen aan de lichamelijke klachten, maar ze kunnen ook een gevolg zijn van het hebben van onbegrepen klachten. Bovendien is er een grote groep bij wie geen sprake is van psychiatrische problematiek. “Om tot effectieve nieuwe behandelingen te komen, is het belangrijk om zowel psychologische als biologische mechanismen te onderzoeken”, aldus de hoogleraar. “We zoeken naar behandelingen op maat voor deze gevarieerde groep.”

Individuele factoren in kaart

Waar voor patiënten een effectieve behandeling en erkenning voor de ernst van hun aandoening belangrijk zijn, hebben artsen behoefte aan betere diagnostiek, een gerichter behandelaanbod en

hulp bij het verwijzen van patiënten met somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. “We ontwikkelen een e-health systeem dat voor iedere patiënt een persoonlijk klachtenprofiel opstelt”, legt Rosmalen uit. “Aan de hand van online vragenlijsten en dagboeken kunnen we zien welke individuele factoren klachten veroorzaken en in stand houden. De arts kan daardoor beter adviseren. Bij de één kan stressmanagement een oplossing zijn, de ander is gebaat bij een behandeling om tot een goed slaappatroon te komen. Dat helpt de patiënt, maar ook de huisartsen. Zij zullen beter in staat zijn om voor de grote groep mensen met onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten een passende therapie voor te schrijven.”

Meer grip op verzuim De kosten van arbeidsongeschikte medewerkers nemen, mede door veranderingen in wet en regelgeving, steeds meer toe. Met name complex verzuim leidt tot een forse stijging van onvoorziene kosten en verlies aan productiviteit. Werkgevers willen kosten en sancties voorkomen en zoeken dan ook naar middelen om meer grip te krijgen op het verzuim. De arbodienst biedt niet altijd een adequate oplossing of heeft zelf ook behoefte aan objectieve gegevens om het verzuim de juiste kant op te sturen.

Hoe kunnen medewerkers sneller re-integreren en kosten omlaag gebracht worden? ICARA geeft snel een ona�hankelijk advies bij complex verzuim door middel van betrouwbare medische expertises met een belastbaarheidsadvies inclusief een arbeidsdeskundige visie. Volgens onderzoek van ATOS Consulting (Synergie in de keten van zorg en sociale zekerheid: utopie of realiteit)

levert 1 euro aan ICARA-diagnostiek voor een werkgever/verzuimverzekeraar 4,6 euro op.

Door in een vroeg stadium de re-integratie te baseren op een medisch onderbouwde diagnose wordt er sneller gekozen voor de juiste interventie. In ditzelfde rapport wordt ICARA als best practice omschreven “op het raakvlak van zorg en sociale zekerheid die winst oplevert in termen van verzuimreductie of productiviteitsstijging”. Is ICARA inzetbaar voor alle soorten klachten? ICARA heeft een uniek samenwerkingsverband met de Sint Maartenskliniek in Nijmegen en Woerden. Maar ICARA biedt daarnaast landelijke dekking voor expertises op het gebied van alle specialismen binnen de zorg. Hierdoor is het mogelijk om binnen een week een medisch specialist te bezoeken die de factor arbeid meeneemt in het consult en het advies. Dit consult vormt de basis van het ( niet medische ) belastbaarheids en re-integratie advies.

EMILE HILGERS [email protected]

Is er ook aandacht voor mentale oorzaken? Juist bij complex verzuim is dit van groot belang. Hiervoor is het concept toetsing van mentale veranderingsbereidheid toegevoegd. Deze uitgebreidere expertise geeft antwoord op de vraag in welke mate mentale aspecten een rol spelen, waarom de vertaalslag naar de dagelijkse praktijk nog niet lukt en welke interventie nodig zou zijn om de belastbaarheid te vergroten. Door deze expertise krijgt de werkgever een volledig beeld van de factoren die het verzuim beïnvloeden waardoor er sneller en met name effectiever sturing aan de re-integratie gegeven kan worden.

Interesse in meer informatie? Bezoek onze website en vooral ook het symposium “Grip op ongrijpbaar verzuim” op 31 oktober in de Sint Maartenskliniek.

AUGUSTUS 2013 · 19

Verkeerd gebruik van tablet verhoogt risico op RSI “Vanwege het grotere gewicht en formaat is de kans op klachten bij een tablet groter dan bij een smartphone”, legt Arbo Unie ergonoom Erwin Speklé uit. “Een smartphone kun je in de handpalm vasthouden. Een tablet is zwaarder en wordt vaak met een pincetgreep tussen duim en vingers beetgepakt. Daarbij moet je relatief hard knijpen. Dat is voor even geen probleem. Maar bij langdurig gebruik kunnen spieren overbelast raken en kunnen pijnklachten ontstaan in de hand, arm en schouder.”

Verkeerde houding

De tablet wordt vanwege het gemak ook vaak in huis gebruikt, op de bank bij de tv, in de auto of trein, of tijdens vakanties. Dan leidt een verkeerde lichaamshouding gemakkelijk tot klachten. “Veel mensen leggen de tablet namelijk op schoot”, aldus Speklé. “Daarbij wordt langdurig een sterk voorovergebogen houding ingenomen, wat kan leiden tot nek- en rugklachten.” Volgens Speklé is de ergonomie van een tablet of smartphone een stuk minder geschikt voor langdurig gebruik als bij de traditionele desktop. “Daarbij zijn het beeldscherm, het toetsenbord en de muis nog onafhankelijk in te stellen. Bij een laptop is het al wat minder, omdat het scherm en toetsenbord aan elkaar vastzitten. Maar je kunt het scherm wel in een goede hoek zetten. Bij een tablet of smartphone zijn het scherm en toetsenbord geïntegreerd.”

Tips

“Werken met mobile devices kan echter een prima aanvulling zijn,” signaleert Speklé, “als je even stilstaat bij de volgende aspecten. Ik adviseer altijd om de tablet op tafel te leggen en in een goede kijkhoek te zetten. Daar heb je speciale hoesjes of tablethouders voor. Je kunt met een tablet vrij makkelijk op verschillende plekken werken. Juist deze variatie in houding en

Erwin Spekle ERGONOOM

beweging kan een goede manier zijn om overbelasting te voorkomen. Het belangrijkste advies is dan ook om niet te intensief en te langdurig met een tablet te werken. Wil je langere tijd digitaal werken, ga dan aan een traditionele pc zitten.” Ook in het bedrijfsleven zijn tablets en smartphones sterk in opkomst. “In 2017 wordt een verdubbeling verwacht van het aantal mobile devices ten opzichte van de huidige situatie”, schetst Speklé. “Het duurt altijd even voordat de effecten van nieuwe technologieën leiden tot goede voorlichting over de risico’s ervan. Je ziet dat Amerika op dat punt vaak vooroploopt.Als daar de eerste claims binnenkomen, verbetert al snel de voorlichting over veilig gebruik van nieuwe apparatuur.“

Ergonomie loont

Bedrijven doen er volgens Speklé goed aan om de traditionele pc niet direct volledig te vervangen door tablets en smartphones. “Voor langdurig werken moet een computer met een los toetsenbord en muis beschikbaar blijven”, benadrukt de ergonoom. “Dat kost misschien meer. Maar investeren in een goede ergonomie draagt bij aan een lager ziekteverzuim en duurzame inzetbaarheid van je medewerkers. Het levert ook geld op omdat de productiviteit hoger is.” EMILE HILGERS [email protected]

De beste aanpak ontwikkel je samen Arbo Unie werkt met werkgevers en werknemers aan gezondheid, veiligheid en duurzame inzetbaarheid. Wij gaan graag met u aan de slag.

www.arbounie.nl

Telefoon 024 845 78 60 • [email protected] • www.ergatis.nl

Medische expertises en second opinions bij ziekte en arbeidsongeschiktheid

ARBEID EN GEZONDHEID

Voor duidelijkheid over medische beperkingen en belastbaarheid voor arbeid PREVENTIEF INZETBAARHEIDSADVIES

DIAGNOSTIEK IN EERSTE 2 ZIEKTEJAREN

BEZWAAR OF BEROEP TEGEN UWV

De Nederlandse beroepsbevolking vergrijst. Een logisch gevolg daarvan is dat er meer werknemers dreigen uit te vallen met gezondheidsklachten die door de jaren heen chronisch van aard zijn geworden. Ergatis houdt vinger aan de pols bij werknemers met chronische aandoeningen en adviseert preventief over de mogelijkheden om duurzaam inzetbaar te blijven voor het eigen beroep.

In Nederland is de medische zorg voor patiënten anders georganiseerd dan de medische begeleiding van arbeidsongeschikte werknemers. Bij complexe medische klachten leidt dit regelmatig tot afstemmingsproblemen, vertraging en een gebrek aan eenduidige informatie. Ergatis helpt bij het oplossen van stagnerende verzuimdossiers met een multidisciplinaire diagnostiek t.b.v. herstel en re-integratie.

De financiële risico’s voor werkgevers en werknemers zijn sterk toegenomen door de verdergaande privatisering van de sociale zekerheid. Het UWV stelt de mate van arbeidsongeschiktheid vast en geeft een loonsanctie indien onvoldoende aan re-integratie is gedaan. Ergatis levert zo nodig medische argumentatie ter onderbouwing van bezwaar- en beroepszaken tegen het UWV.

Onze artsen voor arbeid en gezondheid voeren opdrachten uit in samenwerking met medisch specialisten uit de curatieve sector. Hiervoor hebben wij een exclusief netwerk samengesteld van onder meer orthopeden, revalidatie-artsen, reumatologen, psychiaters, cardiologen, neurologen, internisten en longartsen. Bekijk ons aanbod op www.ergatis.nl

GEZOND OUDER WORDEN EN VITAAL WERKEN

Recommend Documents